Chương 3 -Các phản ứng chuyển hóa và
bảo vệ nhóm chức
ØTrong tổng hợp hóa dược nói riêng và tổng hợp hữu
cơ nói chung, mỗi chuỗi phản ứng tạo sản phẩm
thường phải trải qua nhiều công đoạn.
ØKhi thực hiện chuỗi phản ứng, có thể có trường hợp
một tác chất mới được đưa vào để thực hiện một
công đoạn nào đó, nhưng lại phản ứng không mong
muốn với một nhóm chức khác có sẵn trong phân
tử, làm biến đổi cấu trúc của chất nền.
261
ØChính vì vậy, để giữ nguyên cấu trúc trong sản phẩm
cuối,cần thiết phải bảo vệ những nhóm chức nào có
khả năng bị tác chất mới đưa vào tác dụng, khi phản
ứng kết thúc, nhóm bảo vệ sẽ được tách ra để tái
sinh lại nhóm chức ban đầu.
Ví dụ:
262
Sử dụng TMS để bảo vệ alcoholtrong phản ứng Grignard
263
ØĐể chọn nhóm bảo vệ, cần phải xét 3vấn đề:
1. Tính chất của nhóm chức cần được bảo vệ.
2. Các điều kiện phản ứng để nhóm bảo vệ được bền.
3. Các điều kiện cần thiết đế tách nhóm bảo vệ.
ØCác nhóm chức cần được bảo vệ sẽ đề cập đến:
vNhóm hydroxyl (-OH);nhóm carbonyl (-C=O)
vNhóm amino (-NH2); nhóm carboxyl (-COOH).
ØViệc bảo vệ nhóm chức thường bao gồm 3bước:
1. Gắn nhóm bảo vệ vào để vô hiệu hóa nhóm chức
gây trở ngại
2. Tiến hành phản ứng mong muốn
3. Tháo bỏ nhóm bảo vệ.
264
ØNhóm hydroxyl (-OH) của alcohol và phenol có tính
acid và là những tác nhân thân hạch.
ØNhóm hydroxyl thường được bảo vệ dưới các dạng
sau:
-OH
Ether
Acetal
Ester
Alcohol
Phenol
3.1. Bảo vệ nhóm -OH
265