ậ
ế
Môn: Lu t thu
Ổ
Ậ
Ế Ệ
Ế T NG QUAN V LU T THU VI T NAM
TS. BÙI QUANG XUÂN
Ổ
Ế
Ế
Ệ
Ậ T NG QUAN V LU T THU VI T NAM
ọ
ế
ủ
ộ ứ
ạ ề
ể ề
ứ ế
ộ ậ
ụ
ạ ứ ậ
ế
ệ
ể
ế
ộ
“Thu ” là môn h c chuyên ố nghành c a sinh viên kh i . ế nghành kinh t Có th nói Thu là m t ph m ế ể ộ trù r ng và hàm ch a nhi u n i dung ph c t p, hi u và ế v n d ng ki n th c v thu nói chung, pháp lu t thu nói ề riêng trong đi u ki n phát xã h i tri n kinh t
Ụ
M C TIÊU
ế ệ
ạ
c các lo i thu hi n hành
Li ở
t kê đ ệ
ệ Vi
ượ t Nam.
ắ
ả ượ đ
c nguyên t c đánh
1. Mô t thu .ế ả
ề
ế c quy n đánh thu
i thích đ ướ
2. Gi ủ c a Nhà n
ượ c.
ề
ạ
ỉ
c ph m vi đi u ch nh ậ
ượ ỉ 3. Ch ra đ ế ủ c a pháp lu t thu .
ượ
ậ
4. Phân tích đ
ệ c quan h pháp lu t
ả ượ ơ ấ
ạ
ậ
ủ c c c u c a đ o lu t
đ
thu .ế 5. Mô t thu . ế
Ề
Ậ
Ế Ế
KHÁI QUÁT V THU VÀ PHÁP LU T THU
ọ
ả
ả
ề ư
ể ỏ ủ
ả ờ
ể
ề ề ả
ủ
ế
Đ c tài li u tham kh o. ệ ớ ậ • Th o lu n v i giáo viên và các sinh viên khác về ấ ữ nh ng v n đ ch a hi u rõ. i các câu h i c a bài • Tr l h c.ọ ọ • Đ c và tìm hi u thêm các ấ ủ ấ v n đ v b n ch t c a ế thu và vai trò c a thu .
ộ
ế
ủ
ộ
ướ
KHÁI NI M Ệ THUẾ
ằ
ủ ề
ậ
ụ ứ ệ
ườ
ặ ơ ở
ự
ả
ậ
ơ
ướ
ồ
ộ
Thu là m t kho n thu c a ả c, m t nghĩa ngân sách nhà n ổ ả v ph i thanh toán c a các t ặ ch c, cá nhân b ng ti n ho c ộ ầ hi n v t, m t l n ho c th ng xuyên d a trên c s các văn lu t do c quan b n pháp ề ự ấ c cao nh t quy n l c nhà n ắ ắ ban hành theo nguyên t c b t ự ế bu c không b i hoàn tr c ti p.
ể
ặ
Đ c đi m
ự
ướ ự ấ
ế ơ ướ ề ự c cao
ấ
ả ộ
ể ố
ế
ủ ể
S ra đ i và t n t ề ớ ế ắ ồ ạ ủ ờ i c a thu g n li n v i ố ấ ộ ự s phân chia xã h i thành các giai c p đ i ệ ủ c pháp kháng và s xu t hi n c a Nhà n lu t. ậ Thu do c quan quy n l c Nhà n nh t ban hành. Thu là kho n n p mang tính nghĩa v b t ụ ắ ế ố ớ ộ ủ bu c c a các pháp nhân và th nhân đ i v i ả ướ c không mang tính đ i giá hoàn tr Nhà n ự ế tr c ti p. Thu là công c ph n ánh quan h phân ệ ả ụ ứ ấ ướ ố ạ ủ ả ậ i c a c i v t ch t d i hình th c giá ph i l ớ ướ ị ữ tr gi a Nhà n c v i các ch th khác trong xã h i. ộ
Ộ
Ắ TÍNH B T BU C
ƯỚ
Ề Ự TÍNH QUY N L C NHÀ N
C.
Đ C Ặ ĐI MỂ
Ả Ự
Ế
Ố TÍNH KHÔNG Đ I GIÁ VÀ KHÔNG HOÀN TR TR C TI P
PHÂN LO I Ạ THUẾ
CĂN C Đ I T
NG
Ứ Ố ƯỢ ĐÁNH THU Ế
Ủ
Ứ Ụ CĂN C M C ĐÍCH Ế Ề ĐI U TI T ƯỚ C A NHÀ N
C
Ế
THU TIÊU DÙNG
Ế Ự
THU TR C THU
Ậ
Ế
THU THU NH P
Ế
THU GIÁN THU
Ả
Ế
THU TÀI S N
t thu v i l
ế ớ ệ
ệ Phân bi phí, phí.
ả ộ ủ
ướ
ớ
ả ự
Thu ế là kho n ắ đóng góp b t bu c ị theo quy đ nh c a ậ ủ pháp lu t c a các cá nhân và pháp nhân ố c đ i v i Nhà n không mang tính đ i ố giá và hoàn tr tr c ti p. ế
t thu v i l
ế ớ ệ
ệ Phân bi phí, phí.
ả
ệ
ố ượ ự
ụ ộ ệ ng n p l ệ
ấ ộ
L phí là kho n thu v a ừ ụ ấ mang tính ch t ph c v phí cho đ i t ộ ố ề ệ v vi c th c hi n m t s ừ ủ ụ th t c hành chính v a mang tính ch t đ ng viên ự s đóng góp cho ngân ướ sách Nhà n
c.
t thu v i l
ế ớ ệ
ệ Phân bi phí, phí.
ả
ấ
ặ
ủ
ữ
ụ
ưỡ ướ ố ộ ạ ườ ộ
Phí thu là kho n ắ ấ mang tính ch t bù đ p ườ ng xuyên chi phí th ư ườ ng nh ho c b t th ả ự ề phí v xây d ng, b o ng, duy tu c a Nhà d ớ c đ i v i nh ng n ụ ho t đ ng ph c v ng
i n p phí.
t thu v i l
ế ớ ệ
ệ Phân bi phí, phí.
ệ
ướ
ề
ư
ự
ệ
ư
Thu và l ế phí, ồ ề phí đ u là ngu n thu cho ngân sách c và đ u Nhà n mang tính pháp lý ữ nh ng gi a chúng t có s khác bi nh sau:
ế ơ ệ phí, phí.
ị
ề ặ Xét v m t giá tr pháp lý
ậ
ụ ế ượ ư ườ
ẽ ậ ộ ự ặ ch t ch .
ướ ệ i
ị
ị ủ
ế ị ộ ế ủ ộ ị
ề ụ ưở
ế ộ ố ứ ộ ả ng đ i ụ ế xã h i thì thu có 3 tác d ng
ướ ạ ồ ớ + Thu có giá tr pháp lý cao h n l ị Thu đ ả ướ ạ i d ng văn b n pháp c ban hành d ủ ố ộ ệ ậ lu t nh : Lu t, Pháp l nh do Qu c h i và y ố ộ ự ng v Qu c h i thông qua. Trình t ban Th ộ ả ế ban hành m t Lu t thu ph i tuân theo m t trình t + Trong khi đó l ượ phí, phí đ c ban hành đ ủ ế ị ạ ủ d ng Ngh đ nh, Quy t đ nh c a chính ph ; ộ ơ ộ ơ Quy t đ nh c a các B , c quan ngang B , c ủ quan thu c Chính ph ; Ngh quy t c a h i ấ ỉ ồ đ ng nhân dân c p t nh. * Xét v m c đích và m c đ nh h ớ ề v i n n kinh t l n: ớ + T o ngu n thu l n cho ngân sách Nhà n c.
ả ề
ị ỉ ả ấ ể ạ ộ ướ
ị
ề ặ Xét v m t giá tr pháp lý
ả ả ữ ữ ự
ộ ể ẳ ằ
ệ ữ
ụ ỉ
ồ ệ ơ
ồ
ọ
ạ ộ ơ
ụ
ở ữ ụ ụ ặ
ấ ư ị ề ụ ả ị + Ði u ch nh các ho t đ ng s n xu t, kinh ng phát tri n kinh doanh, qu n lý và đ nh h . ế t + Ð m b o s bình đ ng gi a nh ng ch ủ th kinh doanh và công b ng xã h i. + Trong khi đó l phí, phí không có nh ng tác ạ ụ d ng nói trên, nó ch có tác d ng t o ngu n ữ ướ c. H n n a, vi c thu cho ngân sách Nhà n ứ ả ạ t o ngu n này không ph i dùng đáp ng nhu ướ ặ ầ ủ c, mà c u chi tiêu m i m t c a Nhà n ế ướ ắ ể tr c h t dùng đ bù đ p các chi phí ho t ủ ộ đ ng c a các c quan cung c p cho xã h i ộ ố ị ộ m t s d ch v công c ng nh : d ch v công ị ứ ch ng, d ch v đăng ký quy n s h u ho c ả ề ử ụ quy n s d ng tài s n, d ch v h i quan...
ụ
ọ ề Xét v tên g i ụ và m c đích.
ộ
ầ
ụ
ỗ
ố
ế
ả
ọ
ụ
ử ụ ố ượ
ả
ng ph n ánh đ i t
+ M c đích c a t ng lo i l ạ ệ ủ ừ phí ớ ợ ườ ấ ng phù h p v i r t rõ ràng, th ọ ủ tên g i c a nó. Nói m t cách chính ạ ệ ọ ủ ơ phí xác h n, tên g i c a lo i l ụ ủ ả nào ph n ánh khá đ y đ m c ạ ệ ử ụ phí đó. đích s d ng lo i l + M i m t Lu t thu đ u có m c ế ề ậ ộ đích riêng. Tuy nhiên, đa s các ắ s c thu có tên g i không ph n ánh đúng m c đích s d ng, mà ườ ng tính th thu . ế
ọ ề Xét v tên g i ụ và m c đích.
ằ
ướ
c,
ệ
+ Nói chung m c đích ụ ủ ử ụ ệ ủ c a vi c s d ng c a ế ườ ạ ng là các lo i thu th ồ ạ t o ngu n qũy ngân sách ướ c nh m đáp Nhà n ầ ứ ng nhu c u chi ngân ự th c sách Nhà n ả ứ hi n ch c năng qu n lý ướ ộ ủ c. xã h i c a Nhà n
ố
ế
ứ Ch c năng ủ c a thu
ặ
ơ ả
i: là ch c năng c b n, đ c
§Ph
ướ ồ ở ấ t c (có
ướ
Ch c năng phân ph i và phân ứ ứ ố ạ ph i l ế ủ thù c a thu . ể ộ ệ ươ ng ti n dùng đ đ ng viên ngu n tài chính vào ngân sách Nhà n t ể ả c các ki u Nhà n
ứ ộ ồ
ả ả
c). §Huy đ ng ngu n tài chính là ch c năng ầ đ u tiên, ph n ánh nguyên nhân n y sinh ra thu .ế
ề ệ ậ
ườ
§Các qũy ti n t ủ t p trung c a Nhà ả ơ ở ể ả ướ ượ c hình thành đ đ m b o c s n c đ ự ấ ậ ng xuyên v t ch t cho s ho t đ ng th ồ ạ ủ i c a Nhà n và t n t ạ ộ ướ c.
ề
ế ố ớ ề
t đ i v i n n kinh
Ch c năng đi u ti ứ .ế t
ỉ ề ủ ứ ự
ị ệ ệ
ế
ứ Ch c năng ủ c a thu
ắ ố ượ
ợ
ế ế ả ộ ủ ế ả
ế c kích thích các ho t đ ng kinh t
ạ ộ ế ủ ề ố đi qu c dân, phù
ộ vào qũy đ o chung c a n n kinh t ủ h p v i l i ích c a toàn xã h i.
ử ụ ộ ợ
ủ ể ủ ế i ích kinh t ố ế qu c i ích c a n n kinh t
§Th c hi n ch c năng đi u ch nh c a thu ế ế ứ thông qua vi c quy đ nh các hình th c thu thu ế ị ị khác nhau, xác đ nh đúng đ n đ i t ng ch u thu ự ộ ố ượ ng n p thu ; xây d ng chính xác, h p lý và đ i t ứ các m c thu ph i n p có tính đ n kh năng c a ế ườ ộ i n p thu . ng §Nhà n ướ ạ ợ ớ ợ §S d ng thu đ tác đ ng lên l ế ể ề ợ ủ c a các ch th vì l dân.
ự ướ
ệ ệ ủ ắ §S can thi p c a Nhà n ấ ệ ả
ủ ể ủ ế ạ
ọ ố ớ c không mang tính ộ ch t m nh l nh, b t bu c các ch th ph i kinh ự doanh hay không kinh doanh mà ch y u t o ra s ủ ể ự l a ch n đ i v i các ch th kinh doanh.
ề
ủ Vai trò c a thu trong ng n n kinh t
ế ế ị ườ th tr
1.
ậ
ủ
ấ
c. ướ
