Các công c c a th tr ng tài chínhụ ủ ị ườ
1. Các công c l u thông trên th tr ng ti n tụ ư ị ườ ề ệ
* Tín phi u kho b cế ạ
- Tín phi u kho b c là công c vay n ng n h n c a chính ph do Kho b c phát hànhế ạ ụ ợ ắ ạ ủ ủ ạ
đ bù đ p cho nh ng thi u h t t m th i c a Ngân sách Nhà n c.ể ắ ữ ế ụ ạ ờ ủ ướ
- Tín phi u kho b c thu c lo i ch ng khoán chi t kh u. Đó là lo i ch ng khoánế ạ ộ ạ ứ ế ấ ạ ứ
không đ c nhà phát hành tr lãi song l i đ c bán v i giá chi t kh u t c là giá th pượ ả ạ ượ ớ ế ấ ứ ấ
h n m nh giá. Khi đ n h n, nhà đ u t đ c nh n l i đ m nh giá, vì v y ph nơ ệ ế ạ ầ ư ượ ậ ạ ủ ệ ậ ầ
chênh l ch gi a m nh giá ch ng khoán và giá mua ch ng khoán chính là lãi c a nhàệ ữ ệ ứ ứ ủ
đ u t .ầ ư
- Tín phi u kho b c có các kỳ h n 3, 6 và 12 tháng.ế ạ ạ
- Tín phi u kho b c đ c xem là công c tài chính có đ r i ro th p nh t trên thế ạ ượ ụ ộ ủ ấ ấ ị
tr ng ti n t b i vì h u nh không có kh năng v n t ng i phát hành. Tínườ ề ệ ở ầ ư ả ỡ ợ ừ ườ
phi u kho b c đ c mua bán nhi u nh t, đ c bi t là các t ch c tín d ng khi qu nế ạ ượ ề ấ ặ ệ ổ ứ ụ ả
lý kh năng thanh toán. Chính vì v y, tín phi u kho b c là công c có tính l ng caoả ậ ế ạ ụ ỏ
nh t trên th tr ng ti n t . Tuy nhiên m c lãi su t tín phi u kho b c th ng th pấ ị ườ ề ệ ứ ấ ế ạ ườ ấ
h n các công c khác l u thông trên th tr ng ti n t .ơ ụ ư ị ườ ề ệ
- Tín phi u kho b c th ng đ c phát hành theo t ng lô b ng ph ng pháp đ u giá.ế ạ ườ ượ ừ ằ ươ ấ
Ng i mua ch y u là ngân hàng, ngoài ra còn có các công ty và các trung gian tàiườ ủ ế
chính khác.
- Tín phi u kho b c còn đ c Ngân hàng Trung ng các n c s d ng nh m tế ạ ượ ươ ướ ử ụ ư ộ
công c đi u hành chính sách ti n t l u thông qua nghi p v th tr ng m .ụ ề ề ệ ư ệ ụ ị ưở ở
* Các ch ng ch ti n g i có th chuy n nh ng đ c (NCD)ứ ỉ ề ử ể ể ượ ượ
- Ch ng ch ti n g i là m t công c n do các ngân hàng phát hành, cam k t tr lãiứ ỉ ề ử ộ ụ ợ ế ả
đ nh kỳ cho kho n ti n g i và s hoàn tr v n g c (đ c g i là m nh giá c aị ả ề ử ẽ ả ố ố ượ ọ ệ ủ
ch ng ch ) cho ng i g i ti n khi đ n ngày đáo h n.ứ ỉ ườ ử ề ế ạ
- Th i gian đ u, các ch ng ch ti n g i không đ c phép bán l i và n u ng i g iờ ầ ứ ỉ ề ử ượ ạ ế ườ ử
ti n rút v n tr c h n thì s ph i ph t ch u. Sau này, đ tăng tính h p d n c aề ố ướ ạ ẽ ả ạ ị ể ấ ẫ ủ
ch ng ch ti n g i này, các ngân hàng b t đ u cho phép các ch ng ch ti n g i cóứ ỉ ề ử ắ ầ ứ ỉ ề ử
m nh giá l n (ví d M là trên 100.000 USD) đ c phép bán l i tr c h n (v iệ ớ ụ ở ỹ ượ ạ ướ ạ ớ
m t m c giá kh u tr ), th m chí có th bán cho chính ngân hàng phát hành. Khi đóộ ứ ấ ừ ậ ể
chúng đ c g i là các ch ng ch ti n g i có th chuy n nh ng (NCDs).ượ ọ ứ ỉ ề ử ể ể ượ
- NCDs th ng đ c các ngân hàng dùng đ huy đ ng các ngu n v n l n t cácườ ượ ể ộ ồ ố ớ ừ
công ty, các qu t ng h th tr ng ti n t , các t ch c c a chính ph . vv… T iỹ ươ ỗ ị ườ ề ệ ổ ứ ủ ủ ạ
M , t ng d n t phát hành các NCDs c a các ngân hàng có th i gian còn v t quáỹ ổ ư ợ ừ ủ ờ ượ
t ng s d n c a tín phi u kho b c M .ổ ố ư ợ ủ ế ạ ỹ
* Th ng phi u.ươ ế
- Th ng phi u là nh ng gi y nh n n do các công ty có uy tín phát hành đ vay v nươ ế ữ ấ ậ ợ ể ố
ng n h n t th tr ng tài chính.ắ ạ ừ ị ườ
- Th ng phi u đ c phát hành theo hình th c chi t kh u, t c là đ c bán v i giáươ ế ượ ứ ế ấ ứ ượ ớ
th p h n m nh giá. Chênh l ch gi a giá mua và m nh giá th ng phi u chính là thuấ ơ ệ ệ ữ ệ ươ ế
th p c a ng i s h u th ng phi u.ậ ủ ườ ở ữ ươ ế
- Nh ng th ng phi u nguyên th y ch xu t hi n trong các ho t đ ng mua bán ch uữ ươ ế ủ ỉ ấ ệ ạ ộ ị
hàng gi a các công ty kinh doanh v i nhau. Ng i bán ch u hay ng i mua ch u hàngữ ớ ườ ị ườ ị
hóa có th phát hành th ng phi u nh ng b n chát v n là gi y xác nh n quy n đòiể ươ ế ư ả ẫ ấ ậ ề
ti n khi đ n h n c a ng i s h u th ng phi u. Ngày nay, th ng phi u đ cề ế ạ ủ ườ ở ữ ươ ế ươ ế ượ
phát hành không ch trong quan h mua bán ch u hàng hóa mà còn đ c phát hành đỉ ệ ị ượ ể
vay v n trên th tr ng ti n t . Các công ty danh ti ng khi có nhu c u v n có thố ị ườ ề ệ ế ầ ố ể
phát hành th ng phi u bán tr c ti p cho ng i mua theo m c giá chi t kh u.ươ ế ự ế ườ ứ ế ấ
Nh ng ng i đ u t th ng phi u th ng là các ngân hàng, trung gian tài chính phiữ ườ ầ ư ươ ế ườ
ngân hàng và công ty khác.
- Các th ng phi u có m c đ r i ro cao h n tín phi u kho b c nh ng m c lãi su tươ ế ứ ộ ủ ơ ế ạ ư ứ ấ
chi t kh u cao h n.ế ấ ơ
- Th tr ng th ng phi u ngày nay r t sôi đ ng và phát tri n v i t c đ r t nhanh.ị ườ ươ ế ấ ộ ể ớ ố ộ ấ
Vi c chuy n nh ng th ng phi u đ c th c hi n b ng hình th c ký h u.ệ ể ượ ươ ế ượ ự ệ ằ ứ ậ
* Ch p phi u ngân hàng.ấ ế
- Ch p phi u ngân hàng là các h i phi u kỳ h n do các công ty ký phát và đ c ngânấ ế ố ế ạ ượ
hàng đ m b o thanh toán b ng các đóng d u “đã ch p nh n” lên t h i phi u.ả ả ằ ấ ấ ậ ờ ố ế
- Khi ng i bán không tin vào kh năng thanh toán c a ng i mua trong các giao d chườ ả ủ ườ ị
mua bán ch u, h s yêu c u ng i mua ph i có s b o đ m thanh toán t m t ngânị ọ ẽ ầ ườ ả ự ả ả ừ ộ
hàng có uy tín. Khi ngân hàng ch p nh n b o lãnh cho kho n thanh toán (đóng d uấ ậ ả ả ấ
ch p nh n tr ti n lên t h i phi u), nghĩa là ng i bán (ký phát h i phi u) đ cấ ậ ả ề ờ ố ế ườ ố ế ượ
quy n đòi ti n th ng ngân hàng n u ng i mua không hoàn thành nghĩa v thanhề ề ẳ ế ườ ụ
toán khi đ n h n. Trong tr ng h p này, v th ng i tr ti n h i phi u chuy n tế ạ ườ ợ ị ế ườ ả ề ố ế ể ừ
ng i mua sang ngân hàng. Vì v y ng i bán đ c đ m b o khá ch c ch n v khườ ậ ườ ượ ả ả ắ ắ ề ả
năng thanh toán c a t h i phi u. Đ đ c ngân hàng ký ch p nh n vào t h iủ ờ ố ế ể ượ ấ ậ ờ ố
phi u, ng i mua ch u ph i ký qu g i vào ngân hàng m t ph n ho c toàn b sế ườ ị ả ỹ ử ộ ầ ặ ộ ố
ti n c a t h i phi u ho c đ c ngân hàng đ ng ý cho vay đ thanh toán h i phi u.ề ủ ờ ố ế ặ ượ ồ ể ố ế
Ng i mua ph i ch u m t kho n phí đ m b o thanh toán. Ch p phi u ngân hàngườ ả ị ộ ả ả ả ấ ế
đ c s d ng khá ph bi n trong lĩnh v c xu t nh p kh u.ượ ử ụ ổ ế ự ấ ậ ẩ
- Do đ c ngân hàng ch p nh n thanh toán nên các ch p phi u ngân hàng là m tượ ấ ậ ấ ế ộ
công c n có đ an toàn khá cao. Nh t là khi ngân hàng ch p nh n là các ngân hàngụ ợ ộ ấ ấ ậ
l n, có uy tín. Nh ng ng i s h u ch p phi u có th đem bán chúng trên th tr ngớ ữ ườ ở ữ ấ ế ể ị ườ
ti n t v i giá chi t kh u đ thu ti n m t ngay khi c n v n g p.ề ệ ớ ế ấ ể ề ặ ầ ố ấ
* H p đ ng mua l i.ợ ồ ạ
- H p đ ng mua l i là h p đ ng trong đó ngân hàng bán m t s l ng tín phi u kho ợ ồ ạ ợ ồ ộ ố ượ ế