CÁC LOẠI BỆNH CÂY ĐẠI CƯƠNG

Chia sẻ: Lan Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:489

Thêm vào BST

Báo xấu

350
lượt xem 148
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bệnh cây đại cương là phần trang bị những kiến thưc cơ bản, các khái niệm, định nghĩa,các nội dung chủ yếu của khoa học bệnh cây, là môn học cơ sở cho phần cây chuyên khoa của môn học bệnh cây(Phytopathology). Môn học giúp sinh viên nắm vứng các đặc điểm sinh vật học và sinh thái học của các nguyên nhân gây bệnh và những hướng phòng trừ, hạn chế bệnh hại.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: CÁC LOẠI BỆNH CÂY ĐẠI CƯƠNG

(General Plant Pathology)
MÔN HỌC: BỆNH CÂY ĐẠI CƯƠNG • Thời lượng: 30 tiết • Nội dung: Chương 1: Khái niệm chung về bệnh cây Chương 2: Nguyên nhân gây bệnh không truyềnnhiễm Chương 3: Nguyên nhân gây bệnh truyền nhiễm Chương 4: Sinh thái và dịch bệnh cây trồng Chương 5: Tính kháng bệnh của cây trồng Chương 6: Các biện pháp phòng trừ bệnh hại cây trồng
MOÂN HOÏC: BEÄNH CAÂY ĐẠI CƯƠNG • Thực hành : 2,0 điểm • Lý thuyết : 8,0 điểm • Cách ra đề thi: 50 câu trắc nghiệm 10 câu trả lời ngắn
MOÂN HOÏC: BEÄNH CAÂY ĐẠI CƯƠNG • TAØI LIEÄU THAM KHAÛO : 1. Đường Hồng Dật, 1979, Khoa học bệnh cây. NXB. Nông nghiệp, Hà nội. 2. Vũ Triệu Mân và Lê Lương Tề (chủ biên), 1998, Bệnh cây nông nghiệp. NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 3. Agrios, G.N., 1997, Plant Pathology, 3rd edn., Academic Press, New York. 4. Mehrotra, R.S., 1980, Plant Pathology. Tata McGraw- Hil Publishing Company Ltd., New Delhi. 5. Singh, R. S., 1984, Principles of Plant Pathology. Mohan Primlani for Oxford & IBH Publishing Co. Pvt. Ltd., New Delhi.
Chöông 1 KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ BEÄNH CAÂY
1. Môû ñaàu • Thực vật cung caáp cho con ngöôøi : • * Thöïc phaåm: – 1: ngũ cốc, khoai tây, rau đậu (chính yếu); trà, cà phê, thuốc lá, gia vị – 2 (thông qua động vật): thịt, trứng, sữa, … • * Nguyeân vaät lieäu cho nhöõng nhu caàu khaùc trong ñôøi soáng • * Moâi tröôøng vaø caûnh trí • Ü con ngöôøi luoân quan taâm ñeán söï sinh soáng, taêng tröôûng cuûa caây; baûo veä caây choáng laïi caùc taùc nhaân gaây haïi cho caây
2. Nhieäm vuï vaø ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa khoa hoïc beänh caây • Khoa hoïc beänh caây laø moät ngaønh khoa hoïc coù nhieäm vuï nghieân cöùu nguyeân nhaân gaây ra beänh cho caây vaø caùc bieän phaùp baûo veä caây, giöõ vöõng söùc soáng vaø söùc saûn xuaát cuûa caây
2. Nhieäm vuï vaø ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa khoa hoïc beänh caây • Nghieân cöùu caùc vaán ñeà chính nhö sau : • - caùc nguyeân nhaân gaây beänh cho caây • - caùc cô cheá gaây ra beänh • - söï töông taùc giöõa caùc taùc nhaân gaây beänh vaø caây kyù chuû döôùi aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng • - phaùt trieån caùc phöông höôùng vaø bieän phaùp phoøng tröø beänh vaø laøm giaûm nheï caùc thieät haïi do beänh gaây ra
3. Lòch söû phaùt trieån cuûa khoa hoïc beänh caây • -Theophratus (370-286 BC) noùi ñeán taùc haïi cuûa beänh caây • -Theá kyû 18: nghieân cöùu veà nguyeân nhaân gaây ra beänh caây & caùc bieän phaùp phoøng tröø ñôn giaûn • - M. Tillet (1775) vaø B. Prevost (1807): ngöôøi ñaàu tieân nghieân cöùu vaø chöùng minh moät beänh caây laø do vi sinh vaät gaây ra (tröôøng hôïp beänh than ñen luùa mì) • - Anton De Bary coâng boá taùc phaåm khoa hoïc ñaàu tieân veà beänh caây, ñaët neàn moùng ban ñaàu cho söï hình thaønh vaø phaùt trieån moân khoa hoïc naøy vaøo naêm 1853 • - Hoäi nghò quoác teá veà beänh caây laàn thöù nhaát ñöôïc toå chöùc taïi Luaân Ñoân (8/1968)
• ÔÛ nöôùc ta: töø thôøi xa xöa – söû duïng voâi, tro beáp ñeå caûi taïo ñaát vaø phoøng tröø beänh haïi – hun khoùi beáp ñeå baûo quaûn baép, haønh toûi, choáng caùc loaïi saâu moït, beänh haïi – tuyeån choïn caùc gioáng luùa ñòa phöông coù tính choáng chòu beänh
4.Taùc haïi cuûa beänh haïi caây trong saûn xuaát noâng nghieäp
4.Taùc haïi cuûa beänh haïi caây trong saûn xuaát noâng nghieäp −Beänh haïi caây: nguyeân nhaân phoå bieán laøm giaûm, phaù huûy söï soáng & söùc saûn xuaát cuûa caây −Treân theá giôùi : * thieät haïi haøng naêm 33,7% toång saûn löôïng caây troàng do saâu beänh & coû daïi * thieät haïi do saâu beänh sau thu hoaïch : 9-20% → toång soá thieät haïi : 48% Tuøy luùc, tuøy nôi, tuøy loaïi caây, loaïi beänh, möùc ñoä beänh maø thieät haïi naøy thay ñoåi
Thiệt hại do sâu, bệnh và cỏ dại gây ra trong sản xuất nông nghiệp Cây trồng Sản lượng bị Sản lượng bị mất (%) mất do bệnh Bệnh cây Côn Cỏ dại Tổng số cây (triệu tấn) trùng Ngũ cốc 257 9,2 13,9 11,4 34,5 Khoai tây 93 21,8 6,5 4,0 32,3 Cây lấy củ khác 176 16,7 13,6 12,7 43,0 Củ cải đường 39 10,4 8,3 5,8 24,5 Mía đường 444 19,2 20,1 15,7 55,0 Rau cải 65 10,1 8,7 8,9 27,7 Cây ăn quả 61 12,6 7,8 3,0 23,4 Cà phê, ca cao, trà 3 17,7 12,1 13,2 42,4 Cây lấy dầu 35 9,8 10,5 10,4 30,7 Cây lấy sợi 7 11,0 12,9 6,9 30,8 Thuốc lá 1 12,3 10,4 8,1 30,8 Cao su 1 15,0 5,0 5,0 25,0 Trung bình 11,8 12,2 9,7 33,7 (Theo FAO, 1993)
Ở Sri Lanka: bệnh rỉ sắt lá cà phê (Hemileia vastatrix) làm giảm sản lượng cà phê xuất khẩu đến 93% Ở Việt Nam: thieät haïi haøng naêm do beänh caây gaây ra 15-20% toång saûn löôïng - Trên lúa Bệnh đạo ôn Bạc lá vi khuẩn Vàng lụi virus, khô vằn ⇒ tổn thất lớn sản lượng, mất ổn định năng suất.
+ Bệnh tiêm đọt sần trên lúa mùa dài ngày do tuyến trùng Ditylenchus angustus: 10.000 ha bị bệnh (Thủ Đức- 1990, 1991) + Dịch bệnh lùn xoắn lá lúa ⇒ thiệt hại nặng vụ lúa đông xuân năm 1992-1993 ở Cần Thơ, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh và Đồng Tháp. ⇒ Thiệt hại: 200 ngàn tấn thóc (200 tỉ đồng VN).
- Trên rau, màu + bệnh mốc sương khoai tây + bệnh xoăn lá do virus + bệnh héo xanh do vi khuẩn gây hại: thiệt hại 60-100% năng suất cà chua, khoai tây và một số cây trồng khác. - Trên cây ăn trái + bệnh vàng lá gân xanh gây trở ngại lớn cho việc phát triển các loại cây có múi ở nhiều vùng trong nước.
- Trên cây công nghiệp chiến lược + bệnh rỉ sắt cà phê chè (Arabica) gây rụng lá hàng loạt - phải loại bỏ (còn lại Robusta, Excelsa) + dịch bệnh vàng lá thối rễ phải hủy bỏ hàng ngàn ha + bệnh vàng lá chết nhanh tiêu + bệnh rụng lá Corynespora trên cao su + bệnh khảm lá mía
Các loại bệnh có khả năng gây thiệt hại nặng trong tương lai - Bệnh sương mai/bắp, cao lương: gây dịch – ĐN châu Á - Bệnh rỉ sắt đậu nành, bệnh do tuyến trùng - Bệnh thối trái cacao, bệnh khảm khoai mì (virus) - Bệnh cháy lá vi khuẩn
Các thiệt hại do bệnh cây gây ra - Giảm năng suất cây trồng ⇒ giảm sản lượng - Giảm chất lượng sản phẩm nông nghiệp, giá trị dinh dưỡng, giá trị sử dụng, giá trị thẩm mỹ hàng hóa, chất lượng chế biến Ví dụ: + bệnh lem lép hạt lúa: làm hàm lượng chất dinh dưỡng giảm, độ dẽo giảm + bệnh vết đốm, ghẻ trên quả, rau đậu, hoa kiểng làm giảm giá trị thương mại
+ bệnh cháy lá (Pyricularia oryzae): gạo xay ra bị nát, tỷ lệ tấm cao, không đủ tiêu chuẩn xuất khẩu + Chuối già bị bệnh chấm đen trên trái + Rau cải bị bệnh trên lá → mất vẽ mỹ quan