Có cần thiết tạo hình vú sau phẫu thuật ung thư?
Tỷ lệ ung thư vú hằng năm vẫn tăng cao và ở Việt Nam loại ung
thư này đứng hàng đầu trong các loại ung thư của phụ nữ. Chẩn
đoán sớm và các phương pháp điều trị mới đã làm giảm tỷ lệ tử
vong của bệnh này. Tuy nhiên có một vấn đề được đặt ra sau khi
phẫu thuật cắt bỏ vú: có cần phẫu thuật tạo hình vú hay không
và phẫu thuật như thế nào?
Có cần thiết tạo hình vú hay không?
Điều trị ung thư vú bao gồm việc loại bỏ khối u cùng với một
phần hay toàn bộ vú (cắt vú bán phần hay toàn phần) và kết hợp
các biện pháp khác như hóa trị liệu hay xạ trị liệu. Phương pháp
điều trị ung thư vú và ý muốn được tạo hình vú của bệnh nhân
sẽ liên quan tới việc có nên phẫu thuật tạo hình vú không và
cách thức tiến hành phẫu thuật như thế nào.
Tạo hình lại vú không phải bắt buộc cho tất cả những phụ nữ đã
cắt bỏ vú do ung thư. Rất nhiều người vẫn có thể sống hạnh
phúc suốt đời với một bên vú không bình thường và chẳng cần
đến phẫu thuật tạo hình vú. Nhóm người này thường là lớn tuổi,
ít nhu cầu về đời sống tình dục hay không có đòi hỏi cao trong
vấn đề giao tiếp xã hội. Tuy nhiên cũng có nhiều phụ nữ không
đi phẫu thuật, một phần vì thiếu hiểu biết, phần khác vì thiếu
thông tin cần thiết từ phía các bác sĩ điều trị ung thư. Chính vì
vậy ở Anh và Mỹ, việc giải thích và hướng dẫn cho tất cả bệnh
nhân về tạo hình vú trước khi điều trị ung thư là bắt buộc với các
nhân viên y tế. Những người có nhu cầu tạo hình vú thường có
những biểu hiện thay đổi về tâm sinh lý như sợ hãi hay trầm uất
ngay sau khi cắt bỏ vú. Những triệu chứng này hầu như không
còn sau khi phẫu thuật tạo hình vú. Nói chung việc quyết định
phẫu thuật tạo hình vú hoàn toàn không dễ dàng và đơn giản với
những phụ nữ đã bị cắt bỏ vú, đặc biệt những người vừa được
chẩn đoán là ung thư vú. Việc lựa chọn phương pháp phẫu thuật
tạo hình sẽ được tiến hành sau khi có sự trao đổi giữa bệnh nhân
có nguyện vọng và thầy thuốc điều trị.
Việc phẫu thuật tạo hình vú có thể thực hiện cùng lúc với phẫu
thuật cắt bỏ vú hay một thời gian sau phẫu thuật cắt bỏ vú, thời
gian này có thể từ một đến nhiều năm. Có hai kiểu tạo hình vú
sau ung thư: không phẫu thuật và phẫu thuật. Đối với loại không
phẫu thuật, bệnh nhân chỉ cần đeo vú giả bằng silicon cũng có
thể tạo được sự cân đối của bộ ngực khi mặc áo. Đây là phương
pháp đơn giản, dễ được nhiều người chấp nhận và rất hiệu quả
với những người không muốn chịu thêm một vài lần phẫu thuật
nữa. Tuy nhiên đây không phải là phương pháp tối ưu với những
người trẻ, hoặc những nữ vận động viên bơi lội.
Các cách tạo hình vú
Phẫu thuật tạo hình ngực chủ yếu có hai cách: sử dụng túi độn
ngực hoặc sử dụng chính một phần cơ thể của bệnh nhân để tạo
ra hình dạng một bầu vú mới. Dùng túi độn ngực bằng silicon y
học là một kỹ thuật phổ biến và chiếm tỷ lệ khoảng 40-60% các
loại phẫu thuật tạo hình ngực. Túi độn ngực được đặt dưới da
của vùng vú đã cắt bỏ. Ưu điểm của kỹ thuật này là tương đối
đơn giản và thời gian phẫu thuật ngắn, không phải chịu thêm
nhiều đường sẹo trên cơ thể. Nhược điểm chính là không thể áp
dụng cho trường hợp vùng da ngực đã chiếu xạ và thể tích vú
mới không lớn.
Phương pháp phẫu thuật tạo hình khác là một phần cơ thể của
bệnh nhân (chủ yếu là da, mỡ và cơ) được sử dụng cho tạo hình
vú mới, còn gọi là phương pháp tạo hình vú bằng vạt tổ chức.
Hai vị trí thông dụng trên cơ thể cho tổ chức tạo hình là lưng và
bụng dưới. Vạt tổ chức lấy từ lưng được gọi là vạt da cơ lưng
rộng. Vạt này được lấy từ lưng và chuyển ra phía trước ngực để
tạo ra bầu vú. Với phương pháp này vú mới sẽ có thể tích không
lớn và để lại một đường sẹo dài ở sau lưng, thích hợp với người
trẻ và không béo. Vú có thể làm to hơn nếu đặt thêm một túi độn
ngực ở bên dưới vạt này. Vị trí thứ hai để tạo hình vú là vùng
bụng dưới. Phần lớn phụ nữ lớn tuổi đều có bụng dưới to và đủ
mỡ để tạo vú mới. Vạt tổ chức lấy từ bụng dưới gọi là vạt da cơ
thẳng bụng, vạt này được chuyển lên trên ngực và được cuộn lại
theo hình vú. Phương pháp này phức tạp nhất và thời gian phẫu
thuật kéo dài, nhưng có thể tạo được hình dạng vú theo yêu cầu
với thể tích lớn, rất thích hợp với những người có vú to. Nhược
điểm chính là nguy cơ thoát vị bụng khá cao sau khi một phần
thành bụng được dùng vào việc tạo hình vú. Hiện nay với những
tiến bộ của vi phẫu, da và mỡ của bụng dưới có thể được cấy
ghép mà không cần đến cơ phía dưới.
Bước sau cùng của các loại phẫu thuật kể trên là tạo lại quầng và
núm vú trên bầu vú mới. Tuy vậy, bước này nhiều khi không
cần thiết với một số người chỉ quan tâm đến thể tích bầu vú mới
tạo thành.