CHÖÔNG 4

COÂNG CUÏXAÂY DÖÏNG

VAØTHÖÏC HIEÄN

CHÍNH SAÙCH COÂNG

Coâng cuïxaây döï ng vaøthöïc hieän chính saùch coâng

l (1) Hieäu löïc vaømöùc ñoätaùc ñoäng cuûa töøng caùch l (2) Söïchaáp nhaän cuûa caùc theálöïc chính trò

l Nhaønöôùc vôùi quyeàn löïc cuûa mình coùhaøng traêm caùch coùtheåtaùc ñoäng ñeán xaõ hoäi. Vaán ñeàôûchoålöïa choïn caùch naøo, tuyøthuoäc:

Coâng cuïxaây döï ng vaøthöïc hieän chính saùch coâng

chính saùch

l (3) Kinh nghieäm cuûa ngöôøi xaây döïng

phoái xaõ hoäi.

l (4) Heäthoáng vaên hoùa vaøgiaùtrò ñang chi

l Nhöõng caùch thöùc taùc ñoäng ñeán coäng ñoàng cuûa nhaønöôùc ñöôïc goïi laønhöõng coâng cuï xaây döïng vaøthöïc hieän chính saùch

Caùc coâng cuïxaây döïng vaø thöïc hieän chính saùch coâng

coâng cuï

Luaät phaùp

kinh teá

thuyeát phuïc ñònh löôïng

4.1 Coâng cuï Luaät phaùp

l Luaät phaùp ñöôïc xem laø coâng cuïñieàu tieát vaø höôùng daãn hoaït ñoäng cuûa nhöõng ñoái töôïng maøCSC höôùng tôùi.

rieâng coùvaøbaát khaûthay theácuûa nhaønöôùc

l Luaät phaùp laøcoâng cuï

4.1 Coâng cuï Luaät phaùp

Taùc duïng cuûa

coâng cuï luaät phaùp

ñoái vôùi hoaït ñoäng

xaây döïng vaø thöïc

lTaùc ñoäng tröïc tieáp lTaùc ñoäng giaùn tieáp

hieän CSC treân hai

hình thöùc:

l Luaät thöôøng mang tính tröïc tieáp vaøbaét buoäc thi haønh ñeán töøng ñoái töôïng trong qui ñònh cuûa chính saùch. l Luaät tröïc tieáp taùc ñoäng coù

theåtaïo ra caùc heäquaû:

l 1. Ngöôøi daân phaûn öùng vìnoäi dung khoâng hôïp lyùhoaëc bieän phaùp cheátaøi quaùkhaét khe l 2. Ngöôøi daân ñôn giaûn chaáp

nhaän maøkhoâng caàn suy nghógì

l Vieäc vaän duïng coâng cuïluaät phaùp nhömoät taùc ñoäng giaùn tieáp cuõng coùtính hai maët:

lthöùnhaát , coùtheåmang laïi lôïi ích

cho boäphaän naøy baèng caùch ñaùnh ñoåi söïthieät haïi cuûa boäphaân khaùc.

l VD: 1978, Carter ñöa ra Luaät thueá tieâu thuïxaêng daàu vôùi yùñoàlaøm giaûm bôùt vieäc tieâu thuïxaêng daàu, tuy nhieân, heäsoáco giaõn caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng quaùnhoû, nhu caàu hoïkhoâng giaûm bao nhieâu. Ñoàng thôøi, chi phí quaùcao ñaåy laïm phaùt taêng cao !

l Luaät phaùp laøcoâng cuïgaén vôùi

quyeàn haïn vaømeänh leänh, do vaäy, hieäu quaûcuûa nhöõng chính saùch nhötheáraát maïnh nhöng ñoàng thôøi laøcon dao hai löôõi. Bôûi vìnoùcoù theålaøm chính saùch hieäu quaûhoaëc phaùsaûn trong thôøi gian ngaén.

lVìvaäy, Chính saùch coâng vôùi tính chaát phuïc vuïcoâng coäng caàn nhöõng nghieân cöùu coâng phu veàcaùc taùc ñoäng khaùc nhau khi vaän duïng coâng cuï luaät phaùp !

lCoâng cuï kinh teácoùraát nhieàu thöùnhöng ñieåm chung nhaát, ñoùlaøsöûduïng lôïi ích nhö

phöông tieän khieán coâng chuùng phaûi töïñoäng thöïc hieän .

l Neáu caùc nhaønöôùc coùquyeàn can thieäp tröïc tieáp ñeán neàn kinh teáthìsöûtröïc tieáp caùc qui ñònh veàgiaùcaû, ñònh möùc saûn löôïng haøng hoùa, chæñònh caùc cty nhaønöôùc trong vieäc cung caáp dòch vuï, saûn phaåm nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu, chieán löôïc cuûa mình.

l Neáu nhöcaùc nhaønöôùc maøquyeàn haïn can thieäp tröïc tieáp vaøo neàn kinh teábò haïn cheá, thìcoâng cuïkinh teásöûduïng chuûyeáu laøcaùc chính saùch veàthueá, caùc qui ñònh phi thueá quan hoaëc laøcaùc CS taøi chính, tieàn teä, caùc hôïp ñoàng cuûa nhaønöôùc.

l caùc hôïp ñoàng cuûa nhaønöôùc: raát nhieà u chöông trình cuûa nhaønöôùc ñöôïc thöï c p hieän bôûi caùc ñôn vò tönhaân theo hôï ñoàng. Ñaëc bieät laønhöõng nöôùc phaùt trieå n, töønhöõng dòch vuïquoác phoøng, naêng löôï ng nguyeân töû, giao thoâng, du lòch….

l Söïtoàn taïi vaølôïi ích cuûa nhieàu taäp ñoaøn gaén lieàn vôùi caùc hôïp ñoàng thöïc hieän chính saùch coâng cho chính quyeàn. Taùc duïng cuûa hôïp ñoàng nhömoät coâng cuïxaây döïng vaø thöïc hieän CSC ñöôïc nhìn thaáy ôû caùc phöông dieän sau ñaây:

Taùc duïng hôïp ñoàng cuûa NN

l Thöùnhaát , ñaûm nhieäm khaûo saùt xaây döïng vaøthöïc hieän chính saùch coâng

hieän caùc chính saùch khaùc

l Thöùhai , duøng hôïp ñoàng ñeåthöïc hieän nhieàu muïc tieâu khaùc nhau l Thöùba , duøng hôïp ñoàng ñeåthöïc

Thöùnhaát , ñaûm nhieäm khaûo saùt xaây döïng vaøthöïc hieän chính saùch coâng

l Nhaân söï cuûa NN khoâng bao giôøñuûcho vieäc trieån khai caùc chöông trình coâng coäng. Nhöõng naêm gaàn ñaây xu höôùng tinh giaûm bieân cheádieãn ra. Do vaäy, hôïp ñoàng cho khu vöïc tönhaân töøkhaâu khaûo saùt, thieát keáXD ñeán khaâu thöïc hieän, quaûn trò CS trôûthaønh phoåbieán. Lôïi ích cuûa coâng cuïhôïp ñoàng tönhaân laø:

Lôïi ích cuûa coâng cuïhôïp ñoàng tönhaân laø:

quyeàn lôïi tönhaân gaén maät

l Hieäu quaûhôn, nhanh choùng hôn, thaäm chí chi phíthaáp hôn so vôùi nhaønöôùc thöïc hieän vaødeã ñieàu chænh hôn so vôùi boämaùy nhaø nöôùc. Bôûi vì thieát vôùi coâng vieäc cuûa hoï. Hoïphaûi laøm toát ñeåtieáp tuïc hôïp ñoàng neáu khoâng seõ bò caét hôïp ñoàng chuyeån sang ñoái töôïng khaùc.

Lôïi ích cuûa coâng cuïhôïp ñoàng tönhaân laø:

nh c.

ng n ông

l Ngoaøi ra, söûduïng coâng cuïhôïp ñoàng tö nhaân coøn haïn cheákhaûnaêng phaùt trieån tì traïng quan lieâu trong boämaùy vieân chöù Tuy nhieân, cuõng khoâng theåkhoaùng taát caû coâng vieäc cuûa nhaønöôùc cho caùc hôïp ñoà tönhaân. Moät daïng lieân keát phoåbieán hieä nay laøcuøng khai thaùc, quaûn lyùcaùc chö trình coâng coäng.

Thöùhai , duøng hôïp ñoàng ñeåthöïc hieän nhieàu muïc tieâu khaùc nhau

l Coâng cuïhôï p ñoàng luoân chöùa ñöïng hai muïc tieâu trôûleân khi keát noái ñeåthöïc hieän caùc chöông trình coâng coäng. Víduï: giao moät hôïp ñoàng nghieân cöùu khoâng gian cho moät tröôøng ñaïi hoïc khoâng nhöõng ñöôïc vieäc cho chính phuûmaøcoøn giuùp theâm ñieàu kieän ñeåtröôøng naøy phaùt trieån coâng ngheäöùng duïng cuûa mình.

Thöùba , duøng hôïp ñoàng ñeåthöïc hieän caùc chính saùch khaùc

l Duøng hôïp ñoàng ñeåyeâu saùch caùc DN phaûi thöïc hieän moät soáthoûa thuaän veà caûi thieän ñieàu kieän sinh hoaït, tieàn coâng cho ngöôøi lao ñoäng; hoã trôïSV nghieân cöùu khoa hoïc; taøi trôïcho caùc döïaùn khaùc…nhövaäy seõ thöïc hieän theâm nhöõng chính saùch veàkhaùc.

4.3. coâng cuïñònh löôï ng

l Xuyeân suoát quaùtrình khaûo saùt, phaân tích hieän töôïng XH vaøñöa ra caùc giaûi phaùp thay theá, CSC söûduïng nhieàu coâng cuï ñònh löôïng. Ngaøy nay, ñònh löôïng laø coâng cuïñöôïc öa chuoäng trong phaân tích ñaùnh giaùñeåphuïc vuïvieäc tìm kieám giaûi phaùp vaøquaûn trò chính saùch coâng.

4.3. coâng cuïñònh löôï ng

l Caùc khaâu thöôøng söûduïng coâng cuïñònh

löôïng:

XH caàn chính saùch

l 1. Thu thaäp thoâng tin vaødöõ lieäu veàvaán ñeà

theá

l 2. Xaùc ñònh vaøñaùnh giaùcaùc giaûi phaù p thay

l 3. Phaân loaïi vaøxeáp haïng giaûi phaùp

Thu thaäp thoâng tin vaødöõ lieäu veàvaán ñeàXH caàn chính saùch

lThoâng tin laø ñ ieàu khoâng theå thieáu ñoái vôùi nhaølaøm chính saùch, phaân tích hay quaûn trò. Khoâng coùthoâng tin xaùc thöïc thì khoâng theåtaïo neân baát kyøchính saùch nghieâm tuùc naøo.

Thu thaäp thoâng tin vaødöõ lieäu veàvaán ñeàXH caàn chính saùch

l Theo Richard D. Bingham, coù3 phöông thöù

c ñeåthu nhaäp thoâng tin. Tuøy theo tình hì nh, moãi phöông thöùc coùnhöõng öu ñieåm nhaát ñònh:

l 1. Nghieân cöùu toång quaùt l 2. Moâ hình Delphi l 3. Kyõ thuaät danh saùch theo nhoùm.

Thu thaäp thoâng tin vaødöõ lieäu veàvaán ñeàXH caàn chính saùch

l 1. Nghieân cöù u toång quaùt: ñaây laøphöông phaùp phoåbieán ñeåthu thaäp thoâng tin theo dieän roäng, bao goàm:

thoâng tin caàn thu thaäp

l -Thu thaäp thoâng tin qua ñieàu tra daân soá l -Thu thaäp thoâng tin qua keânh phaân phoái haøng hoùa cuûa caùc taäp ñoaøn thöông maïi l -Loïc caùc döõ lieäu thoáng keâ lieân quan ñeán

Thu thaäp thoâng tin vaødöõ lieäu veàvaán ñeàXH caàn chính saùch

l 2. Moâ hình Delphi: moät soánguyeân taéc chuû

yeáu ñeåthu thaäp thoâng tin:

lyùcho ngöôøi hoûi laãn ngöôøi traûlôøi

l 1/ ñaëc caâu hoûi naëc danh ñeåtraùch söùc eù p taâm

chính xaùc

l 2/ laäp laïi caâu hoûi nhieàu laàn ñeåthaåm ñònh ñoä

lieäu laäp laïi coùtính taàn soácao

l 3/ ñuùng keát thoâng tin vaødöïbaùo töønhöõng döõ

Thu thaäp thoâng tin vaødöõ lieäu veà vaán ñeàXH caàn chính saùch

t danh saùch theo nhoùm. Phöông phaùp naøy thöïc chaát laøchoïn maãu ñieàu tra. Töùc laølaäp danh saùch theo nhoùm nhoûcoùchoïn loïc mang tính ñaïi dieän. Öu ñieåm cuûa PP naøy khoâng toán nhieàu thôøi gian vôùi moät ñòa baøn roäng vìñaõ choïn maãu ñaïi dieän.

l 3. Kyõ thuaä

Xaùc ñònh vaøñaùnh giaùcaùc giaûi phaùp thay theá

l Ñeåphaân tích vaøchæra caùc giaûi

phaùp, coù3 caùch thöùc tieán haønh:

l1. Phöông phaùp kòch baûn l2. Phöông phaùp moâ phoûng l3. Ñaùnh giaùkyõ thuaät

Phöông phaùp kòch baûn

l Laøvieäc xaây döïng giaûi phaùp döïa treân caùc keát quaûdöïbaùo coùtheå xaûy ra cho vaán ñeànghieân cöùu. l Víduï:Neáu ñeågiaùdaàu taêng theo

giaùtheágiôùi, kòch baûn:

l -Chi phísaûn xuaát taêng, Giaùcaû

sinh hoaït taêng, laïm phaùt, aûnh höôûng ñeán taêng tröôûng kinh teá...

Phöông phaùp moâ phoûng

l LaøXD moät xaõ hoäi thu heï

thaät ñeåxem xeù

p trong c t i p

phoøng thínghieäm nhöng ñuûcaù thaønh phaàn nhö taùc ñoäng nhaát ñònh cuûa caùc giaû phaùp thöûñöa ra. PP naøy khoùaù duïng vaøkhoùchoïn maãu coùñaày ñuû p thaønh phaàn maøsau naøy CS aù duïng. ngoaøi ra, coäng ñoàng luoân vaä n ñoäng thìmoâ hình hoùa khoùphaûn aù nh ñuùng vaán ñeà.

quaûcaáp hai khoâng löôøng tröôùc ñöôïc bôûi söïaùp duïng nhöõng chính saùch veàcoâng ngheä, khoa hoïc töïnhieân vaøphaùt trieån. PP naøy ñoøi hoûi söïxaùc ñònh caùc boäphaân bò aûnh höôûng vaøchæra nhöõng cô hoäi coùtheå khaéc phuïc ñeåthöïc hieän vieäc quaûn trò hieäu quaû.

l Laøquaùtrình nghieân cöùu veànhöõng haäu

l Maùy bay sieâu aâm laøm hoûng

taàng Ozone?

l Taàn Ozone hoûng laøm taêng caùc tia phoùng xaïxuoáng traùi ñaát l Caùc tia phoùng xaïlaøm taêng

beänh ung thöda

l Beänh gia taêng laøm taêng chi

phíveày teá...

Phaân loaïi vaøxeáp haïng giaûi phaùp

l Khi coùñaày ñuûkòch baûn veàcaùc giaûi phaùp thay theánhau, ñieàu caàn laøm tröôùc khi ra quyeát ñònh laøsaép xeáp caùc giaûi phaùp. Thoâng thöôøng coùhai caùch: 1/. Phöông phaùp phaân tích chi phí-lôïi ích. 2/. Xeáp haïng töø vieäc phaân tích quyeát ñònh.

Phaân tích chi phí-lôïi ích

l Chi phívaølôïi ích maømoãi giaûi phaùp

mang laïi phaûi ñöôïc ñònh löôïng raát kyõ, keåõ caûnhöõng chi phícoùtheåthay ñoåi.

l Coùloaïi ñònh löôïng ñöôïc nhösaûn

phaåm taïo ra, thu nhaäp gia taêng, teänaïn XH giaûm, löôïng tieàn boûra cho chính saùch...

Phaân tích chi phí-lôïi ích

l Nhöng cuõng coùnhöõng loaïi chi phí, lôïi ích khoâng ñònh löôïng ñöôïc baèng nhöõng con soánhövaên hoùa, ñaïo ñöùc, nieàm tin, traät töïxaõ hoäi…

Phaân tích chi phí-lôïi ích

ng nhaát

raèng, caùc chi phívaølôïi ích coùtheåñònh löôïng ñöôïc seõ ñöôïc ñem so saùnh nhau, coøn tröôøng hôïp khoâng ñònh löôïng ñöôïc seõ ñem so saùnh vôùi cuøng vaán ñeàtöông töï trong caùc giaûi phaùp coøn laïi. Nhövaäy, vieäc xeáp haïng môùi deã daøng.

l Tuy nhieân, ngöôøi ta cuõng thoá

Xeáp haïng giaûi phaùp baèng phöông phaùp phaân tích quyeát ñònh

l Phöông phaùp naøy ñi töøngoïn trôûveàgoác hay ñi töøxa ñeán gaàn. Noùkhoâng ñöùng töø trong caùc giaûi phaùp hay kòch baûn ñaõ ñöôïc soaïn saün ñeålöïa choïn giöõa chuùng maøcaên cöùvaøo caùc muïc tieâu ñeålöïa choïn giaûi phaùp. Sau ñoùmôùi xem laïi chi phí-lôïi ích, neáu xeùt thaáy phuøhôïp thìlöïa choïn.

Sô ñoàxeáp haïng giaûi phaùp baèng phöông phaùp phaân tích quyeát ñònh

Chi phí

Giaûi phaùp A

Lôïi ích

Quyeát ñònh caàn

Chi phí

Giaûi phaùp B

Lôïi ích

4.4. coâng cuï thuyeát phuïc

khoâng thích hôïp, nhaønöôùc söûduïng coâng cuïthuyeát phuïc lyùtrívaøtình caûm cuûa coâng chuùng ñeåthöïc hieän chính saùch. Nhaø nöôùc coùtöcaùch hôïp lyùñeåñöa ra caùc keâu goïi, hoâ haøo, loâi keùo nhaân daân uûng hoämoät chính saùch hay hoaït ñoäng baát kyøcuûa mình.

l Khi taát caûcaùc phöông tieän khaùc toûra

4.4. coâng cuï thuyeát phuïc

l Coâng cuï naøy thöïc söïcoùhieäu quaûkhi nieàm tin cuûa nhaân daân vaøo nhaønöôùc coøn toát ñeïp vaøngöôïc laïi.

haønh, keâu goïi hay thuyeát phuïc treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng vaãn caàn thieát ñeåtaïo haäu thuaån trong nhaân daân.

l Vôùi nhöõng chính saùch baét buoäc thi

4.4. coâng cuï thuyeát phuïc

l Ngaøy nay, vôùi söïthònh haønh cuûa

cô cheádaân chuû, söïhoã trôïhay khoâng cuûa nhaân daân laøvaán ñeàcoát yeáu cuûa hieäu quaûchính saùch. Thuyeát phuïc, giaûi thích, loâi keùo baèng tình caûm ñeàu laønhöõng bieänn phaùp caàn thieát.

Caâu hoûi

Caâu 1: Phaân tích coâng cuïluaät phaùp vaø coâng cuïkinh teátrong xaây döïng vaø thöïc hieän chính saùch coâng.

Caâu 2: Phaân tích caùc khaâu caàn söûduïng coâng cuïñònh löôïng ñeåxaây döïng vaøthöïc hieän chính saùch coâng.