CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi : Hội đồng sáng kiến Sở Giáo dục và Đào tạo Ninh Bình
Chúng tôi gồm:
TT Họ và tên Ngày, tháng,
năm sinh
Nơi công
tác
Chức
danh
Trình
độ
chuyên
môn
Tỉ lệ %
đóng
góp vào
việc tạo
ra sáng
kiến
1Lê Thị Hồng Vân 24/6/1972
Phòng
Giáo dục
và Đào
tạo TP
Ninh
Bình
Chuyên
viên
Cử
nhân
sư
phạm
30%
2Hoàng Thị Thanh Hoa 25/9/1975
Trường
THCS
Ninh
Nhất
Hiệu
trưởng
Cử
nhân
sư
phạm
20%
3Đàm Thị Kim Oanh 05/02/1968
Trường
THCS
Ninh
Nhất
Phó
hiệu
trưởng
Cử
nhân
sư
phạm
15%
4Nguyễn Thị Thu Hà 28/12/1975
Trường
THCS
Ninh
Nhất
Tổ
trưởng
tổ
KHXH
Cử
nhân
sư
phạm
15%
5 Trịnh Anh Tuấn 28/3/1982
Trường
THCS
Ninh
Nhất
Giáo
viên
Cử
nhân
sư
phạm
20%
Là nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Giải pháp nâng cao
chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống"
I. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
Phương pháp Giáo dục học sinh cá biệt ở trường THCS.
II. THỜI GIAN ÁP DỤNG
Năm học 2020-2021; bắt đầu từ tháng 9/2020 đến tháng 04/2021.
1
III. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN
Nhóm tác giả:
- Lê Thị Hồng Vân;
- Hoàng Thị Thanh Hoa;
- Đàm Thị Kim Oanh;
- Nguyễn Thị Thu Hà;
- Trịnh Anh Tuấn.
IV. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN
Giáo dục trí dục và giáo dục đức dục là hai nhiệm vụ đồng thời cũng là
mục tiêu quan trọng của ngành giáo dục. Trong đó, giáo dục đạo đức cho học
sinh trong các nhà trường luôn được coi trọng, từ xa xưa tục ngữ đã có câu
“Tiên học lễ, hậu học văn”; Đại thi hào dân tộc Nguyễn Du cũng từng khẳng
định vai trò của giáo dục đạo đức trong Truyện Kiều“chữ tâm kia mới bằng
ba chữ tài”; Bác Hồ- vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc một lần nữa khẳng định giá
trị của đạo đức trong mỗi con người“Có tài mà không có đức là người vô dụng,
có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”...
Ngày nay, công tác giáo dục đạo đức vẫn luôn được coi trọng và là
nhiệm vụ hàng đầu của ngành giáo dục được thể hiện sâu sắc trong Nghị
quyết của Đảng, Luật giáo dục và các văn bản quy định của Bộ Giáo dục và
Đào tạo. Luật giáo dục 2005 khẳng định “Mục tiêu của giáo dục phổ thông
là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm
mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam
Xã hội Chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân”...( Điều 23-
Luật giáo dục Việt Nam).
Đối với học sinh THCS giáo dục đạo đức có vai trò rất quan trọng, là
bước ngoặt, quyết định hình thành nhân cách cho học sinh. Độ tuổi học sinh
THCS là thời kì quá độ từ tuổi ấu thơ sang tuổi trưởng thành với phát triển
mạnh mẽ của cơ thể cả về chiều cao, cân nặng, đặc biệt sự thay đổi về sinh lí
nên các em thường tỏ ra mệt mỏi, chán nản; đặc điểm tâm lý của các em cũng
có nhiều biến đổi, các em thích trở thành người lớn, xuất hiện “cái tôi” cá
nhân; một số em lại e thẹn, xấu hổ, ngại tiếp xúc với mọi người vì sự phát
triển nhanh chóng về cơ thể của mình, nhiều em lại dễ bị kích động, nổi nóng,
xuất hiện nhiều hành vi vô cớ, mất bình tĩnh, dễ vi phạm khuyết điểm...Do
vậy, trong thời kì này, nếu sự phát triển của các em được gia đình, nhà trường,
thầy cô quan tâm, định hướng đúng thì trong tương lai các em sẽ trở thành
những công dân tốt, ngược lại nếu định hướng sai, bị tác động bởi nhiều yếu
tố tiêu cực sẽ đưa các em đến nguy cơ sự phát triển lệch lạc về nhận thức, thái
độ, hành vi và nhân cách của các em sau này.
2
Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường theo định
hướng xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước chất lượng
cuộc sống ngày càng được nâng cao, song mặt trái của cơ chế thị trường cùng
với sự bùng nổ mạnh mẽ của Internet, điện thoại thông minh làm cho con
người ít giao tiếp,cách xa nhau hơn; nhiều luồng văn hóa độc hại dễ dàng xâm
nhập làm xói mòn những giá trị đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc.
Hiện nay một số bộ phận thanh thiếu niên có dấu hiệu sa sút nghiêm trọng về
đạo đức, nhu cầu cá nhân phát triển lệch lạc, thiếu tôn trọng người khác, thiếu
ý thức trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin trong cuộc sống và ý chí phấn
đấu vươn lên trong học tập; không tự chủ, dễ bị kích động, lôi cuốn vào các tệ
nạn xã hội.
Trên thực tế, trong những năm qua ở các nhà trường nói chung và các
trường THCS nói riêng đã tập trung nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện trong đó có việc tổ chức, thành lập các câu lạc bộ để học
sinh tham gia như: câu lạc bộ Toán học, Tiếng Anh, Mĩ thuật, Âm nhạc, Thể
dục thể thao... đối tượng tham gia các câu lạc bộ này phần lớn là những học
sinh khá giỏi, học sinh có năng khiếu còn đối tượng học sinh cá biệt, học sinh
chậm tiến hầu như chưa có các mô hình hoạt động nào phù hợp tạo sân chơi
dành cho các em.
Xuất phát từ thực trạng trên, nhằm tạo điều kiện cho các em học sinh cá
biệt, chậm tiến được rèn luyện đạo đức, nhận thức giá trị bản thân, phát huy
năng lực của mình, tạo hứng thú, niềm tin, ý chí phấn đấu vươn lên trong học
tập và rèn luyện đạo đức trở thành người công dân tốt, có ích cho đất nước,
đồng thời giúp cho các nhà trường có phương pháp, biện pháp giáo dục đối
tượng học sinh này đạt hiệu quả cao chúng tôi đã xây dựng và thực hiện Giải
pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt qua mô hình "Câu lạc
bộ Giá trị sống"
Ở đây, chúng tôi muốn phân biệt khái niệm "học sinh cá biệt" để thống
nhất về cách hiểu, cũng như xác định đối tượng để nghiên cứu. Theo Từ điển
Tiếng việt, "cá biệt" hiểu theo nghĩa thông thường có nghĩa là riêng lẻ, ít có,
không phổ biến, không điển hình. Như vậy, khi ta gọi "học sinh cá biệt" không
chỉ để nói về những học sinh có những khuyết điểm về học tập, về rèn luyện
nhân cách, đạo đức và lối sống mà còn bao hàm để chỉ những học sinh có
những thành tích cao nổi bật, những học sinh có sáng kiến trong lớp hoặc
những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, trong phạm vi của
sáng kiến này chúng tôi chỉ tập trung nghiên cứu và đưa ra giải pháp nhằm giáo
dục đối tượng học sinh cá biệt là những em chưa ngoan, chậm tiến, học yếu và
những học sinh có có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
1. Giải pháp cũ thường làm
3
1.1. Mô tả giải pháp cũ
Các giải pháp để giáo dục học sinh cá biệt mà các nhà trường thường
áp dụng hiện nay bao gồm:
- Giáo dục học sinh cá biệt thông qua vai trò của giáo viên chủ nhiệm:
Trong mỗi lớp học giáo viên chủ nhiệm có vai trò chủ đạo, là linh hồn
của lớp học. Thay mặt nhà trường, giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp tổ
chức các hoạt động giáo dục, theo dõi, giám sát hành vi, thái độ của từng học
sinh trong lớp mình, đồng thời là người đưa ra quyết định chính trong việc
đánh giá, xếp loại hạnh kiểm của mỗi học sinh. Do vậy, giáo viên chủ nhiệm
lớp sẽ là người nắm bắt rõ nhất từng đối tượng học sinh trong lớp của mình
nhất là đối tượng học sinh cá biệt và là người chịu trách nhiệm chính, quyết
định đến thành bại trong giáo dục đối tượng này.
- Giáo dục học sinh cá biệt thông qua vai trò của Đội TNTPHCM:
Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh đóng vai trò nòng cốt trong việc
tổ chức các hoạt động, các phong trào thiếu nhi trong nhà trường, đồng thời
cũng đóng góp vai trò không hề nhỏ trong giáo dục đạo đức, lối sống cho học
sinh. Ngay từ đầu năm học, các liên đội xây dựng nội quy nề nếp học sinh, căn
cứ vào nội quy để theo dõi, giám sát, rèn luyện phẩm chất đạo đức cho các đội
viên. Thông qua đội ngũ sao đỏ, ban chỉ huy Liên đội và chi đội hàng ngày
kiểm tra, theo dõi, đôn đốc mà liên đội nắm bắt được từng đối tượng học sinh,
nhất là các em học sinh cá biệt. Liên Đội thực hiện nhiều biện pháp giáo dục
như uốn nắn, nhắc nhở, thuyết phục, giảng giải, nêu gương, phê bình, khiển
trách, kỉ luật...nhằm giúp cho các em tiến bộ.
- Giáo dục học sinh cá biệt qua việc phối hợp giữa gia đình- nhà
trường- xã hội:
Đối với những em học sinh cá biệt vi phạm khuyết điểm nhiều lần, áp
dụng nhiều biện pháp giáo dục nhưng chuyển biến chậm hoặc không thay đổi
về nhận thức, hành vi, nhiều lần tái phạm nhà trường thường áp dụng biện
pháp phối hợp với phụ huynh cùng vào cuộc giáo dục nhằm giúp đỡ các em
tiến bộ.
Bên cạnh đó, nhà trường còn phối hợp với các đoàn thể địa phương như
Đoàn thanh niên xã, phường, Hội phụ nữ thôn, phố; công an... cùng vào cuộc
để giáo dục những đối tượng học sinh hư, vi phạm khuyết điểm nhiều lần hoặc có
dấu hiệu vi phạm pháp luật.
1.2. Ưu điểm của giải pháp cũ:
Các giải pháp cũ thường đạt hiệu quả giáo dục đối với các em vi phạm
khuyết điểm một vài lần đầu hoặc không thường xuyên mắc khuyết điểm.
Thông qua các giải pháp của giáo viên chủ nhiệm, của Tổng phụ trách sự
vào cuộc của phụ huynh học sinh đã phần nào giúp cho học sinh nhận ra các
4
hành vi sai lệch của bản thân để điều chỉnh, thay đổi cho phù hợp với chuẩn
mực đạo đức.
1.3. Nhược điểm của giải pháp cũ:
Các giải pháp trên thường mang tính một chiều áp đặt, bắt buộc học sinh phải
thực hiện, phải tham gia mà đôi khi chưa quan tâm đến tâm tư, nguyện vọng của
các em do vậy kết quả giáo dục đạt được chưa cao, chưa bền vững; cũng có
những học sinh vì sợ phê bình, kỷ luật, ảnh hưởng đến gia đình mà thay đổi
hành vi, thực hiện theo nội quy, quy định của nhà trường mà chưa hiểu hết ý
nghĩa, giá trị sống, giá trị đạo đức.
Do việc sử dụng một phương pháp giáo dục nên hiệu quả đạt được không
cao nhiều em không nghe lời, càng giáo dục thì càng trở nên lì lợm, khó bảo
hơn, một số em tập hợp thành nhóm bao che cho nhau, chống đối ngầm các
hoạt động chung của trường, của lớp.
Công tác phối hợp với phụ huynh học sinh đôi khi gặp khó khăn vì có phụ
huynh mẫu mực, hiểu con mình sẵn sàng phối hợp cùng bàn bạc thực hiện các
biện pháp giáo dục do nhà trường đưa ra nhằm mong muốn học sinh tiến bộ,
nhưng có nhiều phụ huynh lại nuông chiều, bênh vực con mình không hợp tác
đổ hết lỗi cho thầy cô, nhà trường.
Công tác phối hợp với các đoàn thể xã hội cũng cần phải có thời gian xây
dựng kế hoạch trước khi thực hiện; có tổ chức nhiệt tình, trách nhiệm trong
phối hợp nhưng có những tổ chức lại thờ ơ coi việc giáo dục học sinh là trách
nhiệm của mỗi nhà trường.
2. Giải pháp mới cải tiến
2.1. Mô tả giải pháp mới
Để giúp cho việc giáo dục học sinh cá biệt, học sinh chậm tiến đạt hiệu
quả cao, bên cạnh những giải pháp cũ đã thực hiện chúng tôi đã xây dựng kế
hoạch, triển khai thực hiện giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá
biệt qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống"
Mục tiêu của giải pháp này nhằm giúp các em có kiến thức cơ bản về
giá trị sống cốt lõi của nhân loại và của dân tộc Việt Nam, biết nhận diện
những hành vi lệch chuẩn, biết phê phán, loại bỏ, tránh xa những thói hư, tật
xấu; có suy nghĩ, hành động tích cực, các em nhận thức rõ giá trị của bản thân
sống có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, xã hội. Đồng thời, tạo ra sân
chơi lành mạnh mà ở đó các em được lắng nghe, cảm thông, chia sẻ, yêu
thương, được hỗ trợ, giúp đỡ khi gặp khó khăn; có điều kiện phát huy năng
lực của bản thân, có niềm tin, khát vọng phấn đấu để trở thành người công
dân tốt, có ích cho xã hội.
Để thực hiện giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh cá biệt
qua mô hình "Câu lạc bộ Giá trị sống" chúng tôi thực hiện qua các bước sau:
5