LUẬN VĂN:
Cơ sở lý luận và thực tiễn về đào tạo,
bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã
người dân tộc Khmer ở tỉnh Trà Vinh
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ở Việt Nam, trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của
nhân dân, do nhân dân vì nhân dân, trong giai đoạn công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước, một trong những vấn đề quan trọng bậc nhất là xây dựng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
CBCC. Trong đó có vấn đề đào tạo, bồi dưỡng CBCC cấp xã, đặc biệt là đội ngũ CBCC cấp
xã người dân tộc thiểu số như người dân tộc Khmer ở các tỉnh Tây Nam Bộ nói chung và ở
tỉnh Trà Vinh nói riêng cần được quan tâm nghiên cứu cả về lý luận và tổng kết thực tiễn.
Theo Nghị quyết hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành trung ương Đảng khoá IX, hệ
thống chính trị ở cơ sở (xã, phường, thị trấn) có vai trò quan trọng trong việc tổ chức và
vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng, pháp luật của nhà nước. Thực tế hiện
nay chất lượng của đội ngũ CBCC của hệ thống chính trị ở cơ sở còn nhiều hạn chế ít
được đào tạo, bồi dưỡng. Để đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới cần phải đổi
mới tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở, trong đó xây dựng đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ có ý nghĩa quyết định.
Chính vì vậy, pháp lệnh sữa đổi, bổ sung một số điều của pháp lệnh cán bộ, công chức
(năm 2003) đã qui định về cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn các chức danh, chức vụ
trong hệ thống chính trị ở cơ sở được cụ thể hoá theo Nghị định số: 114/2003/NĐ -CP, Ngày
10/10/2003 của Chính phủ về cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn. Từ đó, vấn đề đào tạo,
bồi dưỡng CBCC nói chung và CBCC cấp xã cơ sở trở thành một nhiệm vụ trước mắt cấp
bách vừa là nhiệm vụ thường xuyên lâu dài.
Nhận thức tầm quan trọng đó trong thời gian qua, các địa phương trong cả nước đã
triển khai thực hiện Quyết định số 874/1996/QĐ - TTg và Quyết định số 74/2001/QĐ-TTg
ngày 07/05/2001 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng
cán bộ, công chức giai đoạn 2001-2005. Thực hiện tiếp theo là Quyết định số 40/2006/QĐ-TTg
ngày 15/02/2006 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ, công chức giai đoạn 2006-2010. Do vậy phần lớn đội ngũ cán bộ các cấp, và CBCC
cấp xã từng bước được trang bị kiến thức lý luận chính trị, nhà nước pháp luật và quản lý
hành chính. Họ đã cùng với nhân dân tạo nên những thành tựu trong phát triển kinh tế, văn
hoá, xã hội, góp phần làm thay đổi rõ rệt bộ mặt thành thị và nông thôn ở nước ta.
Tuy nhiên, những hạn chế lâu nay về công tác CBCC nói chung và CBCC người
dân tộc thiểu số vẫn chưa được khắc phục như Nghị quyết Hội nghị trung ương lần thứ ba,
ĐCSVN khoá VIII đánh giá “Đội ngũ cán bộ tuy đông nhưng không đồng bộ, vẫn còn tình
trạng “Vừa thừa vừa thiếu”. Trình độ kiến thức, năng lực lãnh đạo và quản lý chưa đáp
ứng được yêu cầu và nhiệm vụ mới" [13, tr.68]; “Công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa gắng
với yêu cầu, tiêu chuẩn và quy hoạch sử dụng cán bộ. Chất lượng và hiệu quả đào tạo còn
thấp. Nội dung chương trình và phương pháp đào tạo, cán bộ chậm đổi mới, chưa gắn với
tổng kết thực tiễn của công cuộc đổi mới;..." [13, tr.71].
Như Nghị quyết Hội nghị trung ương lần thứ bảy, ĐCSVN khoá IX đã đánh giá:
“Nhìn chung, đội ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý ở vùng dân tộc và miền núi còn thiếu về
số lượng, yếu về năng lực tổ chức, chỉ đạo thực hiện; công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
người dân tộc thiểu số chưa được quan tâm” [17, tr.34] và văn kiện Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ X của Đảng đã đánh giá “…Một bộ phận cán bộ, đảng viên, kể cả một số cán
bộ chủ chốt, yếu kém về phẫm chất và năng lực, vừa thiếu tính tiên phong, gương mẫu,
vừa không đủ trình độ hoàn thành nhiệm vụ” [18, tr.86].
Trước thực trạng về trình độ, năng lực của CBCC đặc biệt là đội ngũ CBCC người
dân tộc thiếu số của đất nước, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của ĐCSVN
đã đề ra: “…củng cố và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở vùng đồng bào dân tộc
thiểu số; động viên, phát huy vai trò của những người tiêu biểu trong các dân tộc. Thực hiện chính
sách ưu tiên trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, trí thức là người dân tộc thiểu số…” [18, tr.122]. Để
cụ thể hóa chủ trương của Đảng Quyết định số: 34/2006/QĐ-TTg ngày 08 tháng 02 năm 2006
của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt đề án đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức
xã, phường, thị trấn người dân tộc thiểu số giai đoạn 2006-2010.
Trà Vinh là một tỉnh có đông đồng bào Khmer (đứng hàng thứ hai ở các tỉnh Tây Nam
Bộ sau Sóc Trăng) hiện nay, có khoảng 30% dân số là đồng bào Khmer sống xen kẽ với đồng
bào Kinh, Hoa trên hầu hết các xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh đã tạo nên một truyền
thống đoàn kết gắn bó giữa các dân tộc.
Thời gian qua Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh Trà Vinh rất quan tâm đến công tác
đào tạo, bồi dưỡng CBCC tỉnh nhà. Nhưng nhìn chung đội ngũ CBCC cấp xã, xét về tiêu
chuẩn, trình độ được đào tạo, bồi dưỡng chỉ đáp ứng được một phần nào. Đặc biệt CBCC
là người dân tộc Khmer còn nhiều vấn đề cần phải quan tâm, đào tạo, bồi dưỡng về chuyên
môn nghiệp vụ, năng lực quản lý hành chính nhà nước và trình độ LLCT. Hiện nay, đại đa
số CBCC cấp xã là người Khmer làm việc theo kinh nghiệm thực tiễn, thói quen, vì vậy,
trong quá trình thực thi công việc gặp nhiều khó khăn, nhất là những sự việc nhạy cảm như
đất đai, chế độ chính sách, dân tộc, tôn giáo…
Xuất phát từ những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra. Tôi chọn đề tài: “Cơ sở lý
luận và thực tiễn về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã người dân tộc Khmer
ở tỉnh Trà Vinh” để làm luận văn thạc sỹ Luật.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Về đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao năng lực CBCC nói chung và CBCC dân tộc
nói riêng từ trước đến nay đã được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu và đây cũng
là lĩnh vực được chọn làm đề tài của luận án tiến sĩ và luận văn thạc sỹ triết học và luật
học. Có thể đưa ra một số công trình, đề tài và bài viết tiêu biểu của các tác giả có liên
quan đến đề tài nghiên cứu của luận văn này.
- Luận văn tiến sỹ Hồ Văn Thâm: Nâng cao năng lực tư duy của đội ngũ cán bộ
lãnh đạo chủ chốt cấp xã hiện nay (Bảo vệ tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh,
năm 1996).
- Luận văn thạc sỹ Trần Ngọc Điệp: Đào tạo cán bộ, công chức của tỉnh Cần Thơ (Bảo
vệ tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 1999).
- Ban Tổ chức - Cán bộ Chính phủ (nay là Bộ Nội vụ): Chính quyền xã và quản lý
nhà nước ở cấp xã, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2000.
- Luận văn thạc sỹ Vy Văn Vũ: Vấn đề quy hoạch đào tạo và sử dụng đội ngũ cán
bộ, công chức quản lý kinh tế của tỉnh Đồng Nai (Bảo vệ tại Học viện Chính trị Quốc gia
Hồ Chí Minh, năm 2000).
- Luận văn thạc sỹ Phạm Quốc Tế: Đổi mới tổ chức và hoạt động chính quyền xã
hiện nay (Bảo vệ tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2001).
- Luận văn thạc sỹ Cao Thị Hải: Đổi mới tổ chức và hoạt động chính quyền cấp xã
ở Thái Bình (Bảo vệ tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2001).
- Ban Tổ chức - Cán bộ Chính phủ: Đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền
cấp xã trong tiến trình cải cách hành chính, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2002.
- Luận văn tiến sỹ Phạm Công Khâm: Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã
vùng nông thôn Đồng bằng Sông Cửu Long hiện nay (Bảo vệ tại Học viện Chính trị Quốc
gia Hồ Chí Minh, năm 2002).
- Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm: Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2003.
- Luận văn thạc sỹ Nguyễn Thị Hậu: Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chính
quyền cấp xã ở tỉnh Phú Thọ (Bảo vệ tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm
2003).
- Luận văn thạc sỹ Trần Văn Tài: Đào tạo nguồn cán bộ quản lý hành chính nhà
nước cấp xã trên địa bàn Thành phố Cần Thơ-Thực trạng và giải pháp (Bảo vệ tại Học
viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2004).
- Luận văn thạc sỹ Lê Thị Thu Hiền: Phát huy vai trò giáo dục pháp luật cho
đồng bào Khmer của chính quyền cấp xã của tỉnh Trà Vinh hiện nay (Bảo vệ tại Học
viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2006).
- Lê Chi Mai: Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chính quyền cơ sở - vấn đề và giải pháp
(Tạp chí Cộng sản số 20/2002).
- Lê Thị Vân Hạnh: Đào tạo, bồi dưỡng công chức để nâng cao năng lực thực thi
(Tạp chí quản lý nhà nước số 103/2004).
Các công trình và các bài viết trên đã đề cập nhiều đến việc xây dựng đội ngũ cán
bộ cấp xã và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, chưa có công trình nào đề cập - nghiên cứu đến
vấn đề đào tạo, bồi dưỡng CBCC cấp xã có đông đồng bào dân tộc Khmer như ở tỉnh Trà
Vinh. Nghiên cứu đề tài này trong tình hình thực tế người dân tộc Khmer chiếm tỷ trọng
không nhỏ trong thành phần dân cư không chỉ ở tỉnh Trà Vinh mà còn ở nhiều tỉnh khác ở
Tây Nam bộ, vì vậy không thể coi vấn đề đào tạo, bồi dưỡng CBCC cấp xã là người dân