Ề ƯƠ Ữ Ậ Ể Đ C Ữ NG ÔN T P KI M TRA GI A KÌ I MÔN NG VĂN 10
Ứ Ọ Ạ Ậ Ế Ể Ị Ộ A. KI N TH C Đ C HI U VÀ ĐO N VĂN NGH LU N XÃ H I
ả ầ ể
ể
s
ụ
ể
ơ ự ấ ụ do, th t ngôn bát cú, l c bát, song th t l c bát….
ừ
ộ ố ệ . ừ ừ ự t v ng.
ố ơ ở ng
ứ ợ ệ ả ệ ươ ự ự ậ các s v t , s
ế ự ậ ự ệ ợ ả ừ ộ ạ ộ ộ ả c m xúc.
ự ậ ằ ọ
ng khác có nét t ườ ưở ữ ề ế ươ ng đông v i nó. ề ớ ườ ệ ượ ng này b ng tên s v t, hi n t ớ i ng ng t i con trai "thuy n" và ng i
ả ớ ấ ủ ắ
ệ ượ ủ ệ ệ ọ ng, khái ni m khác có quan h ệ
ự ậ ằ ủ ố ượ ể ắ ặ ộ ự ậ ng.
ườ ể ọ ặ ả ồ ậ ả ắ ớ ậ ả i đ g i ho c t các đ v t, con v t, t
ố ượ ở ộ ng , hình nh g n v i con ng ng tr nên sinh đ ng….
ậ ọ 1. Ph n bài t p đ c, hi u văn b n ươ ứ ạ 1.1. Ph ng th c bi u đ t ứ ự ự ươ ng th c t Ph ứ ả ươ ng th c miêu t Ph ứ ể ả ươ ng th c bi u c m Ph ế ứ ươ ng th c thuy t minh Ph ứ ị ậ ươ ng th c ngh lu n Ph ứ ươ ng th c hành chính công v Ph ộ ố ể ơ 1.2. M t s th th tiêu bi u ụ ấ Th t ệ 1.3. Các bi n pháp tu t * M t s bi n pháp tu t a.So sánh: ớ ự ậ ự ệ SS là đ i chi u s v t, s vi c này, v i s v t, s vi c khác trên c s quan h t ồ ự ễ đ ng tăng s c g i hình , g i c m cho s di n đ t.SS giúp cho vi c miêu t ụ ệ ụ ể vi c c th , sinh đ ng, v a có tác d ng b c l b. n dẨ ụ ệ ượ ự ậ G i tên s v t hi n t ẩ ụ =>Nh ng hình nh n d "thuy n, b n" liên t ế con gái "b n" v i t m lòng th y cung son s t. c.Hoán dụ ằ G i tên s v t, khái ni m b ng tên c a m t s v t, hi n t ầ g n gũi nh m kh c sâu đ c đi m c a đ i t d.Nhân hóa. ừ ữ ữ Dùng nh ng t ả c nh… làm cho đ i t ố ệ e. Phép đi p, phép đ i ạ ị ậ ế t đo n văn ngh lu n
2. Vi ả ả ấ ị ậ
ị ậ ạ ề ấ ị Đ m b o c u trúc đo n văn ngh lu n Xác đ nh đúng v n đ ngh lu n
ể ị ậ ề
ạ ấ Tri n khai v n đ ngh lu n ệ Liên h , sáng t o
ệ ậ ề 3. Đ luy n t p
ọ ả ệ
ự ữ ế ầ ế ư ẹ
t đã v n tròn ti ng nói ặ ầ
ư ấ ế ệ Đ c văn b n sau đây và th c hi n các yêu c u: Ch a ch vi ờ V ng trăng cao đêm cá l n sao m ư ụ t nh đ t cày, nh l a Ôi ti ng Vi
1
ạ ề ư ơ
ế ườ ư ng nghe nh hát
t nói th ằ
ể ắ
ế ể ọ ư ấ ấ
ế – Ti ng Vi ệ ) t
ể ơ ư ộ ả Óng tre ngà và m m m i nh t Ti ng tha thi ề K m i đi u b ng ríu rít âm thanh ắ ướ c không th nào n m b t Nh gió n ầ ề D u huy n tr m , d u ngã chênh vênh (L u Quang Vũ Câu 1. Văn b n trên thu c th th nào?
ỉ ệ ả đ
ủ ế ả ố ớ ế ệ ả ộ đ i v i ti ng Vi
ừ ượ ử ụ c s d ng ch y u trong văn b n. Câu 2. Ch ra và phân tích bi n pháp tu t ủ ả ể ệ Câu 3. Văn b n th hi n thái đ , tình c m gì c a tác gi ả t. ị ề ủ ệ ế t đo n văn kho ng 200 ch , trình bày suy nghĩ c a anh ( ch ) v trách nhi m gi ữ
ủ ế ạ Câu 4. Vi ự gìn s trong sáng c a ti ng Vi ệ ở ớ ẻ gi t
ữ i tr ngày nay. G I Ý Ợ
ể ơ ự Câu 1. Th th t do.
ả ch y u đ
ế ượ ử ụ ạ c s d ng trong văn b n: so sánh: – ề ư ư t nói th ệ ế Ôi ti ng Vi t nh ườ ng nghe nh ế ư ơ/ Ti ng tha thi
ắ ắ ể
ả ệ ằ ẻ ẹ ủ ư ụ ướ ữ c không th nào n m b t. ế ế ệ t t b ng các hình nh, âm thanh; ti ng Vi
ở
ố ớ ẻ ẹ ự ế ộ ọ
ả ủ ế
ượ ữ ạ ộ c suy
ắ ủ ế ệ ở ớ ẻ ệ ả ệ ự ề i tr hi n nay. ả gi t
ả ạ ộ
ị
ủ ế ị ậ ữ ự ệ ấ gìn s trong sáng c a ti ng Vi rách nhi m gi ệ ở ớ ẻ i tr gi t
ệ
ừ ủ ế ệ Câu 2. Bi n pháp tu t ấ đ t cày, nh l a/ Óng tre ngà và m m m i nh t ư hát/ Nh gió n ụ – Tác d ng : h u hình hóa v đ p c a ti ng Vi ẹ đ p b i hình và thanh. ể ệ Câu 3. Văn b n trên th hi n lòng yêu m n , thái đ trân tr ng đ i v i v đ p và s giàu có, ệ phong phú c a ti ng Vi t. ế ỉ t m t đo n văn ng n hoàn ch nh kho ng 200 ch trình bày đ Câu 4. Thí sinh ph i vi ữ gìn s trong sáng c a ti ng Vi nghĩ v trách nhi m gi ủ ả ấ Đ m b o c u trúc c a m t đo n văn ị ậ ấ Xác đ nh v n ngh lu n ề ể Tri n khai v n đ ngh lu n: T hi n nay. ệ ả Liên h b n thân
B. VĂN T SỰ Ự
Ế Ắ ử Bài 1: CHI N TH NG MTAO M XÂY(Trích: Đăm Săn, s thi Tây Nguyên)
ạ ắ ế 1. Đo n trích “Chi n th ng MtaoMxây”
ử ủ ộ
ể ạ : s thi anh hùng c a t c Ê đê a.Th lo i ạ ị b. V trí đo n trích: ằ ở ầ ữ ề ạ ạ Đo n trích n m ặ i so n sách đ t ra. Đo n trích
ẩ ph n gi a tác ph m. Tiêu đ do ng ế ấ ớ ạ ườ ể ứ ợ ề ể ề ệ k v vi c Đăm Săn chi n đ u v i Mtao Mxây đ c u v v .
ượ ấ ớ ế ậ c. Hình t ậ ng nhân v t Đăm Săn trong tr n chi n đ u v i MtaoMxây.
ế ế p v c a Đăm San => danh
ướ ị ủ ộ ẫ ọ ồ ị ợ ủ ộ * Nguyên nhân d n đ n cu c chi n: Do MtaoMxây đã c ọ ự ạ ự ủ d c a cá nhân b đe d a, danh d , h nh phúc c a c ng đ ng b đe d a.
2
ộ ế ặ
ạ ướ ế i: Tr ộ c thái đ quy t li ế ệ ủ t c a Đăm Săn khiêu chi n và Mtao Mxây đáp l
ỏ ễ ế * Di n bi n cu c chi n: Chia làm hai ch ng. ặ Ch ng 1: Đăm Săn, Mtao Mxây t
ợ ra run s . ấ ế ặ ớ Mtao Mxây
c.ướ Trong khi Mtao Mxây múa thì
ộ Đăm Săn khích Mtao Mxây múa khiên tr ữ
ừ ạ ỏ
ư ấ ắ ạ ố c th p. H n chém Đăm Săn nh ng tr
thái đ bình tĩnh, th n nhiên. ộ c cao b ầ ướ ượ ị ế ứ ế ầ ơ ị
ạ
ạ Ch ng 2: Đăm Săn chi n đ u v i ệ + Hi p 1: ẫ ả Đăm Săn v n gi ệ cướ đ ng tác nhanh, m nh, hào hùng, v a kh e v a ừ + Hi p 2: Đăm Săn múa khiên tr ậ ứ ượ ướ đ pẹ . L p t c Mtao Mxây tr n ch y b t ộ ầ ứ ế ơ và v i c u c u H Nh quăng cho mi ng tr u. Đ c mi ng tr u H Nh ti p s c Đăm Săn ẳ m nh h n lên. ệ + Hi p 3:
ư ủ đu iổ Đăm Săn Múa khiên càng nhanh, càng m nh và đ p, hào hùng. Chàng ầ ầ ứ ệ và c u c u th n ẹ ấ h m m t
ẻ theo Mtao Mxây và đâm trúng k thù nh ng không th ng. Chàng t linh.
ấ ệ + Hi p 4: c th n linh giúp s c, đu i theoMtao Mxây, l y cái chày mòn
ắ ượ i
ứ ộ ầ Đăm Săn đ ỏ ộ Mtao Mxây, gi ném vào vành tai h n, h i t ườ => Đăm Săn là ng i anh hùng có trí tu , có s c m nh, dũng c m hành đ ng vì chính
ử ậ ộ ồ ả ủ ả ộ ự nghĩa, m t nhân v t anh hùng s thi đích th c mang nét đ p chung c a c c ng đ ng.
ứ ổ ế ế Mtao Mxây. t ch t ạ ệ ẹ ệ ủ ớ ộ
ố ọ ạ ọ ể ệ ự ố ấ i đi theo mình. Th hi n s th ng nh t cao đ gi a quy n l
ộ ữ ồ ủ ộ ử
ề ợ ạ ớ ơ ế
ọ ể ệ ử ộ ể ộ
ọ ợ ụ ủ ậ ố ơ ố ớ ồ ồ ể ộ ế ộ ố ứ ủ ọ ế ữ * Cu c đ i tho i gi a Đăm Săn v i dân làng (nô l ) c a Mtao Mxây khi chàng đ n ề ợ ườ ừ i, t ng nhà kêu g i m i ng ọ ố ủ i, khát v ng c a c ng đ ng (h s ng khát v ng c a cá nhân anh hùng s thi v i quy n l ự ơ hòa h p trong m t nhóm đông h n, giàu h n, m nh h n). Th hi n lòng yêu m n, s tuân ph c c a t p th c ng đ ng đ i v i cá nhân anh hùng. Qua đó, s thi mu n nói đ n ý chí ộ th ng nh t c a toàn th c ng đ ng E đêm t bi u hi n quan tr ng c a ý th c dân t c.
ấ ủ ượ ể ế ệ ắ ừ *Hình t
ắ
ị ộ ự ứ ự ủ ạ tin vào s c m nh và s giàu có c a th t c mình.
ệ ng Đăm Săn trong ti c m ng chi n th ng: ế Vui chi n th ng. ự T hào, t ạ ứ ườ ủ ng c a Đăm Săn.
ị ệ
ậ ử ệ
ậ ậ ử ự ệ ử ế ủ ễ ề ỗ ẻ ẹ > S c m nh và v đ p dũng mãnh, phi th ậ d. Giá tr ngh thu t ự Ngh thu t xây d ng nhân v t s thi: ố ớ M i nhân v t s thi đ u có vai trò đ i v i di n bi n c a các s ki n s thi.
ộ ớ ậ ủ ướ Nhân v t Mtao Mxây v i hành đ ng c p bóc buôn làng c a Đăm Săn, b t cóc v ợ
ộ ế ủ ạ ậ ả ộ
ậ ự ễ
ắ ệ Đăm Săn là nguyên nhân c a cu c chi n. Mtao Mxây thu c lo i nhân v t ph n di n. ế ủ ố Nhân v t Đăm Săn là nhân v t trung tâm c a s thi, quy t đ nh s di n bi n c a c t ệ ử ủ ử ậ ứ ụ ế ầ ố
ế ị ậ truy n s thi, có s c thuy t ph c, lôi cu n các nhân v t qu n chúng. ậ ợ ủ ủ ị ờ ơ
ầ ị
ậ ậ ợ ủ ầ ậ ộ ủ ậ ấ ơ ệ ệ ế
ờ Nhân v t ông Tr i và H Nh đóng vai trò nhân v t tr th c a anh hùng. Ông Tr i là ợ ủ ủ ậ ợ ủ nhân v t tr th th n kì, H Nh là nhân v t tr th trao v t th n kì. Hành đ ng tr th c a ậ ộ ề ữ nh ng nhân v t này thê hi n quan ni m v cu c chi n đ u chírth nghĩa c a nhân v t anh hùng.
ầ ậ ậ ố
ậ ệ ữ ị ậ ữ ủ ậ ẩ ấ ố
ở ẫ Nhân v t qu n chúng đóng vai trò h u thu n cho nhân v t anh hùng, b lôi cu n b i nh ng ph m ch t phi phàm c a nhân v t anh hùng. M i quan h gi a nhân v t anh hùng và 3
ậ ư ể ườ ử ư ể ứ i anh hùng s thi bi u tr ng cho s c
ủ ả ộ ạ ồ nhân v t qu n chúng t o nên ý nghĩa bi u tr ng : ng m nh, lí t ầ ạ ưở ng c a c c ng đ ng.
ệ ừ ủ ử ậ ử ụ Ngh thu t s d ng ngôn t
ữ ủ ườ ể ộ ả Ngôn ng c a ng c a s thi anh hùng: ỉ i k khá sinh đ ng, l nh ho t. Khi miêu t
ế ễ ạ ế ủ
ễ ộ ả ớ ả ẻ ẹ ủ ả ắ h i chiên th ng,.. ; tác gi
ữ ệ ả ọ ị nhà Mtao Mxây, chân v đ p c a Đăm dùng ngôn ạ ấ ộ dung Mtao Mxây, đ ng tác chi n đ u và di n bi n c a giao tranh, miêu t Săn, khung c nh tôi t theo Đăm Săn và không khí l ng lúc thì trang tr ng, giàu hình nh nh p đi u, lúc thì dùng phép so sánh, phóng đ i.
ậ ượ ử ụ ề ạ ị ạ ủ Ngôn ng đôì tho i c a các nhân v t đ c s d ng nhi u và linh ho t, giàu tính k ch.
ữ ữ ệ
ọ ạ Nh ng câu ra l nh, kêu g i t o nên không khí hùng tráng. ườ ể ữ ạ ủ ữ ố ệ ườ ể ể Trong ngôn ng ng i k chuy n có xen vào ngôn ng đ i tho i c a ng i k đ lôi
ườ ườ ề ả i nghe, truy n c m xúc cho ng i nghe.
ố cu n ng ề ệ ậ 2. Đ luy n t p
ể ể ạ ế ộ ữ i cu c giao chi n gi a Đămsăn và Mtao
ạ ắ Mxây trong đo n trích
Đ 1ề : Em hãy hóa thân vào Đăm Săn đ k l ế “Chi n th ng Mtao Mxây”. G i ý:ợ
ọ ề ộ
ầ ủ ạ ậ ướ ả ố ắ ả ự ự Đ bài yêu c u h c sinh t o l p văn b n t ế ườ i vi
ả ắ ỉ ễ ậ
ạ ố
ể ọ Ngoài ra h c sinh ph i l a ch n ngôi k cho phù h p. Trong văm b n này ng
ể ạ ậ ủ s . N i dung c a văn b n k l i tr n ế ệ t ph i n m ch c c t truy n, hoàn c h t ng đánh Mtao Mxây c a Đăm Săn. Tr ệ ớ ố ậ ủ ế ả c nh, nhân v t, quá trình di n bi n c a tr n đánh. Không ch trung thành v i c t truy n ợ ượ ể ưở ọ trong đo n trích, h c sinh còn có th t ng thêm các tình hu ng cho phù h p. ng t ọ ư ả ự ấ ế ầ ấ ộ ể ả ợ ườ ể i k ế ợ ẫ t sinh đ ng h p d n, c n k t h p
ứ ể ở là Đăm Săn ngôi k th nh t, x ng “ ta”. Đ bài vi ể ả ả ế ố và bi u c m. miêu t y u t ể ọ ọ ệ ủ ả ườ H c sinh c n k theo gi ng đi u, l i Tây
ể ệ ở ở ệ ả ố ầ Nguyên (th hi n ờ hình nh so sánh, l i nói, cách c m, cách nghĩ c a ng i nói trùng đi p…)
ữ ư cách x ng hô, ơ ả ộ : Chú ý nh ng n i dung c b n sau
ị ắ ề ự ệ
ộ ộ ự ộ ơ ự ườ ế ả ấ ộ ớ ị i anh hùng, danh d c ng đ ng b t c Đăm Săn bu c ph i chi n đ u v i
ế ể ế
ự ườ ế ế ắ ộ i anh
ồ i.
ể ả ử ụ ệ ấ ộ và bi u c m làm cho câu chuy n thêm sinh đ ng, h p
ủ ả ề ộ ợ S vi c H nh b Mtao Mxây b t v làm v . ồ Vì danh d ng Mtao Mxây. ủ ộ ầ Đăm Săn ch đ ng đ n chân c u thang nhà Mtao Mxây đ khiêu chi n. ễ ệ ố ấ Cu c chi n di n ra trong 4 hi p đ u, cu i cùng Đăm Săn chi n th ng, danh d ng ượ ấ ạ ự ộ c l y l hùng , danh d c ng đ ng đ ả ế ố ế ợ miêu t S d ng k t h p các y u t d n.ẫ ế Bi ệ . t đánh giá và có thái đ rõ ràng c a b n thân v câu chuy n
Ọ
Ủ
ề
ế
Ị
Ệ
ƯƠ
ƯƠ
NG VÀ M CHÂUTR NG TH Y (Truy n thuy t)
NG V
ươ ồ ờ ọ ọ c và bài h c m t n c c a An D ng V ng. Đ ng th i
ấ ướ ủ ố ớ ươ ậ ả ữ ướ n ủ ộ dân gian đ i v i các nhân v t liên quan.
ươ ậ
ươ ủ
Bài 2: TRUY N AN D 1. Ch đủ ề ệ ư Truy n đ a ra bài h c gi ả ể ệ th hi n thái đ , tình c m c a tác gi ộ 2. N i dung ươ a.Nhân v t An D ng V ng ươ * Công lao c a An D ng V ng 4
ự ướ ế ỏ ữ ướ n
ệ ệ ặ c. ươ
ả ắ ệ ệ ộ ậ ế ượ ỏ ố c và gi ươ ế ư c n t ủ t, chi n th ng Tri u Đà, b o v đ c l p ch
ấ ướ c.
ả ế ướ ươ ấ ạ ạ c khó khăn, th t b i t m
ậ
ự ủ ầ ụ ươ ượ ự ợ
ơ ớ ẩ ự ị ẵ ộ ủ ố ươ ủ ầ ả
ạ ủ ườ ươ ố ủ i Âu L c,
ầ ả
ươ ươ ệ ộ ủ
ạ ệ
ươ ự hoá s nghi p ự ỳ ả ầ ươ c chính nghĩa, h p lòng dân c a An D ng V ng. N th n là s k o hoá
ườ
ẫ ữ ế ả ả ủ ầ ợ ệ ư t x a. ươ ướ ấ c m t nhà tan.
ể ả
ậ ờ ầ ủ ọ ậ ủ ệ
ề ỗ ệ là c nh giác, không nh n ra dã tâm nham hi m c a Tri u Đà. ỷ ở ể r ệ là trong vi c phòng
ệ ướ ớ i c u thân c a Tri u Đà, cho phép Tr ng Thu ạ c, ch quan khinh đ ch, s m có mong mu n h ơ ng nhàn.
ả ố
ươ ể ế ả ể ạ ố
ự ủ ẻ ầ ứ ị
ấ ơ ị
ươ ấ ướ ặ
ầ ả
ắ ầ ớ ị
ộ ủ ặ ể ấ ướ ấ ả ộ i th lĩnh m t c nh giác, đ m t n c m t cách
ự ừ
ộ ả ặ ẫ
ẹ ấ ướ c nên đã gi m nh ừ ả ố ủ ể ằ ạ ị i l m c a M Châu và đ ông c m s ng tê đi xu ng
ề ớ ạ ể
ỗ ầ ấ ử . ươ ươ ớ
ờ ắ ế c, khi hoá thì bay lên tr i
ủ ườ ờ ớ ế ướ ưỡ ươ ươ ộ Xây thành, ch n => Có công d ng n ề Công vi c g p nhi u khó khăn, nh ng An D ng V ng đã thành công trong vi c xây ượ c thành cao, hào sâu, ch đ đ ề quy n đ t n Nguyên nhân thành công: ươ + Do An D ng V ng kiên trì, quy t tâm, không n n chí tr th i.ờ ầ + Do An D ng V ng thành tâm c u tài: l p đàn c u. ầ + Đ c s tr giúp c a th n linh (c già và Rùa vàng ), s ng h c a nhân dân. + Vua có tinh th n c nh giác cao, có s lo tính, chu n b s n sàng đ i phó v i nguy c xâm ế ỏ ượ ủ ẻ c c a k thù (xây thành, ch n ). l ị ươ ậ => Nh n xét: An D ng V ng là v vua anh hùng, th lĩnh sáng su t c a ng ộ có trách nhi m , tinh th n c nh giác cao đ . ả ỏ ộ ưỡ ng m An D ng V ng. Hình nh Rùa Vàng và n Thái đ c a nhân dân: tôn vinh, ng ấ ử ự ỳ ả ầ th n mà nhân dân sáng t o ra chính là s k o hoá, th n thánh hoá, b t t ỏ ầ ủ ữ ướ ự n d ng , gi i Vi vũ khí tinh x o c a ng ươ ủ * Nh ng sai l m c a An D ng V ng d n đ n c nh n ấ ướ c: Nguyên nhân m t n ơ ươ ươ + Do An D ng V ng l ầ ắ ế + Vua liên ti p m c sai l m : nh n l trong thành mà không chút đ phòng, d y d con gái không nghiêm, l ố ưở ủ ị ủ ả th b o v n ự ấ ươ ậ mãn, thi u sáng su t, c nh giác, => Nh n xét: An D ng V ng đã t đánh m t mình, t ấ ạ ấ ả không hi u b n ch t nham hi m c a k thù nên chu c th t b i th m h i. Ông thua là thua ở ư ế ể ả ộ m u k hi m đ c, do b phá ng m bên trong ch không ph i thua do kém binh kém ướ t ng. ỉ ỉ ướ ế ụ ủ ươ c m t nhà tan. Ông ch t nh K t c c c a An D ng V ng: Nhà vua r i vào bi k ch n ộ ặ ư ướ ườ c m t là ng cùng, phía sau l ng là gi c, phía tr ng khi thành đã m t, lâm vào b c đ ế ự ố ơ ể tay ông ph i chém đ u con gái yêu và k t thúc i thoát; t bi n kh i mênh mông, không l ạ ừ ộ ộ ờ cu c đ i mình. Đó là hành đ ng tr ng ph t nghiêm kh c, đích đáng, đau đ n, đ y bi k ch. ươ ươ ớ Thái đ c a nhân dân v i An D ng V ng: ủ ườ ọ ắ + M t m t nêu ra bài h c đ t giá cho ng ắ ủ ị ử ạ bi th m. Đó là s tr ng ph t nghiêm kh c c a l ch s . ệ ữ ọ + M t khác nhân dân v n kính tr ng nh ng vi c ông đã làm cho đ t n ầ ộ i cho ông b ng cách sáng t o ra l t lòng bi n v v i L c Long Quân b t t ạ ủ + Cách hoá thân c a An D ng V ng có ý nghĩa răn d y vô cùng sâu s c n u so sánh v i ứ ướ cách hoá thân c a Thánh Gióng. Thánh Gióng có công c u n ọ ế khi n ng ng v ng. An D ng V ng mang t i đ i sau nh đ n thì ng c nhìn lên ng i
5
ố ả ế ể ớ ế ấ ướ c, có cách hoá đi xu ng lòng bi n khi n ng
ả ườ ờ i đ i sau khi nh đ n ông ph i
ị ả ọ ớ ỷ .
ị
ả ệ ủ ắ ượ
ứ ỉ ế ắ ứ ra ph i ý th c sâu s c đ t đ m chìm trong h nh phúc l a đôi cá nhân.
ậ ậ ữ ạ ố ư c nh ng l ơ ả ấ ướ ẽ c l ạ i ch bi ế c trách nhi m cá nhân c a mình ể ả
ứ ử ụ ế t. c b đánh tráo mà không hay bi
ố ấ ẫ ệ ườ ấ ườ ng c đã m t vào tay Tri u Đà, trên đ ng ch y tr n, v n ngây th đánh d u đ
ố ỗ ơ i thoát.
ị ơ ậ ặ ị ế ộ ị ồ ứ ạ ườ ng cùng không l ệ
ị ạ ắ ủ ị i là gi c, tình yêu, ử
ề ả ả ể ả ủ ự ỡ ị ắ i l
ộ ắ ả ặ ư ộ ỗ ủ ị ớ
ị ị ố + M t m t đ a ra b n án nghiêm kh c, đích đáng ủ
ố ộ ả ắ ế ệ ở ệ ữ ướ ắ quy t m i quan h gi a n ừ t là th h tr c n có thái đ đúng đ n trong vi c gi ặ i c a nàng. T bi k ch c a M Châu, nhân dân mu n nh c nh con cháu, đ c c và
ộ ươ ạ ồ ộ
ng cho nàng, bao dung cho nàng vì nàng có tâm h n trong sáng, ph m t ủ ệ ấ ậ ờ i do ị i kh n linh nghi m c a M
ả ố ọ ế ọ
ế ọ ậ
ứ ạ ế ề
ệ ọ ỷ
ắ ố
ị
ự ự ủ ướ ự ầ ắ ọ ề ỷ c ph n nào th hi n chân tình, s lo l ng c a Tr ng
ể ọ ể ệ ế ọ ợ ỷ ị
ự ủ ậ ọ ộ ỷ
ớ ề ướ c lúc chia tay M Châu v n ỷ ề ự .ự ử t ế ủ ẻ ọ ề ủ ệ ọ
ủ ỷ ị ẹ ạ ừ ọ ữ ứ ạ ọ ọ
ể ả ạ i quy t trong chính con
c v i nhau, t o nên mâu thu n không th gi ộ ờ ề ự ẫ ế ễ ế ế ắ ườ ỉ ỗ i Tr ng Thu , do đó, y ch còn m i cách k t li u cu c đ i vì b t c.
ớ
ế ộ ướ ướ ủ ộ ặ ế ẫ ộ ọ ỷ c c a Tr ng Thu , cái ch t vì mâu thu n p n
ằ ắ
ố ỗ ặ ọ
ơ ị
ư ự ế ị ỷ ả ả i và ph i tr giá, nên ử ơ ế ẽ t ng c trai bi n Đông n i M Châu ch t s sáng h n n u đem vào r a ắ ứ ủ v n th hi n, đó coi nh s tha th c a M Châu cho h n. c gi ng n i Tr ng Thu t
ể ệ ướ ơ ủ ả đánh m t n cúi nhìn sâu vào mà luôn c nh giác v i chính b n thân mình. ố b. M i tình M ChâuTr ng Thu * M Châu . ị Có v trí cao trong đ t n ớ ấ ướ v i đ t n Nàng ngây th c tin đ n m c s d ng bí m t qu c gia cho tình riêng, đ b o v t gi ướ ị n ướ Khi n ồ cho ch ng , đ nên n i hai cha con b d n vào đ ế H u qu c a s ngây th , thi u ý th c trách nhi m: M Châu b k t t ặ ầ ự ừ ni m tin tan v , b vua cha ch t đ u đây là s tr ng ph t nghiêm kh c c a l ch s . M Châu i c a mình. ph i tr giá đ t cho t ộ ủ Thái đ c a nhân dân v i M Châu: ừ ị ộ ỗ ủ tr ng tr t i l ế ệ ẻ ầ ệ bi nhà, chung và riêng. ặ + M t m t th ứ ạ vô tình ch khong ph i c ý. Vì v y, nhân dân đã sáng t o ra l ạ Châu: máu bi n thành ng c trai, xác bi n thành ng c th ch. ỷ * Nhân v t Tr ng Thu . ẫ ề ậ Là nhân v t truy n thuy t khá ph c t p, có nhi u mâu thu n. ờ ỳ ầ ậ ệ + Trong th i k đ u, Tr ng Thu đóng vai trò gián đi p, theo l nh vua cha sang dò la bí m t ỏ ạ ủ qu c gia c a Âu L c, đánh c p lãy n . ố + Trong quá trình s ng chung v i M Châu, có th Tr ng Thu đã yêu nàng th c s . Đ nói ị tr ỡ ủ ạ Thu v s tan v c a h nh phúc. Khi M Châu ch t, Tr ng Thu ôm xác v khóc lóc, sau đó thì t ỷ ấ ự ế ắ Cái ch t c a Tr ng Thu : cho th y s b t c, s ân h n mu n màng c a y. Tr ng Thu ạ ừ v a là k thù c a nhân dân Âu L c v a là n n nhân trong tham v ng bá quy n c a Tri u Đà. Tr ng Thu b k t gi a 2 tham v ng quy n l c và h nh phúc l a đôi. Hai tham v ng đó ượ ớ không dung hoà đ ỷ ọ ng ọ ỷ Thái đ nhân dân v i Tr ng Thu : ẫ + M t m t nhân dân ta v n k t t i c ả ả gi ng xé là cái giá h n ph i tr . ẫ + M t khác, nhân dân ta v n bao dung vì dù sao Tr ng Thu đã h i l ể ọ ế ạ đã sáng t o ra chi ti ỷ ự ẫ ọ ế ướ n ọ c. Ý nghĩa c a hình nh “ng c trai – n ế c gi ng”
6
ộ ế ừ ướ ị ẩ ế ắ c gi ng” v a có giá tr th m mĩ cao, v a là m t tình ti
ố ệ ự ế ừ ấ ợ ệ ổ ứ ố ọ ng di n t t đ t giá ậ ủ ch c c t truy n: nó là s k t thúc duy nh t h p lí cho s ph n c a
ậ ế ợ t h p thành.
ị ọ ấ ớ ờ ồ ượ
ng quan v i l ự ấ ứ
ạ ế ế ủ ỗ ố ậ ướ i M Châu kh n tr ủ ự ứ
ạ ế ướ ướ ố ọ
c s hòa gi ẹ ở ế ớ th gi
ả Hình nh “ng c trai – n ề ươ xét v ph đôi trai gái. ế t này th t ra g m ba chi ti Tình ti ế ươ ạ ế c lúc ch t c sáng t o trong t t “ng c trai” đ + Chi ti ế ằ ự ủ nh m chiêu tuy t cho danh d c a nàng, nó ch ng th c t m lòng trong sáng c a công chúa. ậ ồ ọ + Chi ti c gi ng” có h n Tr ng Th y hòa cùng n i h i h n vô h n là s ch ng nh n t “n ả ộ ỗ ủ ắ cho mong mu n hóa gi i l i c a h n. i t ử t ng c trai kia đem r a trong n + Chi ti ủ ọ ượ ự Tr ng Th y đã tìm đ ệ ượ ộ m t hình t ằ ơ i càng sáng đ p h n nói lên r ng ậ ị ả i bên kia. Th t là ng ngh thu t ch a nhi u l p nghĩa tuy t v i!
ố ợ ạ ướ ứ ả ủ ệ ờ ế ế c gi ng này l ả i trong tình c m c a M Châu ề ớ ọ ả ể c gi ng” không ph i đ ca ng i m i tình
ị ủ ậ Nhân dân sáng t o hình nh “ng c trai – n ọ
ướ ủ ạ ạ ữ + Nh ng ng c không bao gi
ữ ọ ế chung th y M Châu – Tr ng Th y. ườ i dân Âu L c yêu n ư ậ ể ả c. + V đ p hình nh “ng c trai – n
ộ ề
ờ ạ l ẻ ẹ ủ ử ừ ư ạ ạ ở ộ ấ ứ ủ ị ị i dân Âu L c,
ố
ươ ư
ả ệ i sáng t o ngh thu t đ ca ướ ọ ấ ướ ng i nh ng ai đã đ a h đ n bi k ch m t n c ề ố ộ ừ ọ gi ng” không thu c v m i tình M Châu – Tr ng Th y mà thu c v thái đ v a nghiêm ườ kh c v a nhân ái c a ng cách ng x v a th u lí v a đ t tình đã thành ộ ủ truy n th ng c a dân t c ta. ạ ẫ ươ ấ ướ c Âu L c còn có ph n c a An D ng V ng. Nh ng nhân dân v n ề trên. Đi u này đã đ ầ ủ i. c lí gi
ệ ẩ
ợ ế ắ ừ ề ị + Bi k ch m t n ở suy tôn ông ị ộ 3 . Giá tr n i dung và ngh thu t c a tác ph m ộ ố N i dung:
ượ ậ ủ ẩ ử ử ề ữ ọ ị ớ ệ ữ ầ ố
ộ ế ấ ượ ự ữ
ả dân gian mu n nêu lên bài h c l ch s v tinh ả ắ th n c nh giác v i k thù, cách x lí đúng đ n m i quan h gi a riêng v i chung, gi a cá ớ ộ nhân v i c ng đ ng. ệ Ngh thu t ầ Thông qua tác ph m, tác gi ớ ẻ ồ ậ : Có m t k t c u ch t ch đ n hoàn m . Xây d ng đ ừ ẽ ế ừ ứ ẫ ộ
ỹ ề ượ ự ẫ ắ c nh ng nhân ượ ả c ữ ượ c nh ng chi c. Xây d ng đ
ớ ẻ ế ộ ọ ướ ệ ọ
ậ ệ ậ ề
ủ ặ ọ ị
ể ể ạ ệ ủ ố i câu chuy n đó? ự ử ở ế t ượ ng t
ế ỏ ậ ị
i quá trình xây thành, ch n trong ọ ươ ươ ủ ệ ị gi ng Loa Thành xu ng th y cung Tr ng Th y đã tìm g p M Châu ng đ k l ươ ươ Nh p vai An D ng V ng, anh (ch ) hãy k l ế Truy n An D ng V ể ạ ng và M Châu Tr ng Th y”. ặ ữ ậ ẫ ấ v t ch a đ y mâu thu n, nh ng mâu thu n y v a thu c v cá nhân, v a ph n ánh đ ữ ữ nh ng mâu thu n gay g t gi a dân t c ta v i k thù xâm l ế ti c). t ngh thu t cô đ ng, hàm súc (Ng c trai gi ng n 4. Đ luy n t p Đề 1: Sau khi t ưở ị Anh/ ch hãy t Đ 2: ề ề truy n thuy t “
G I ÝỢ
ể ộ ữ
ộ ặ
ộ ế ử ụ ế ố ả ể ả ệ ấ ộ miêu t và bi u c m làm cho câu chuy n thêm sinh đ ng, h p
ủ ả ộ ề ơ ả ầ Đ 1:ề Nh ng n i dung c b n c n tri n khai: ặ ỡ ữ ố ả Nguyên nhân, b i c n g p g gi a MCTT. ỡ ữ N i dung cu c g p g gi a MCTT. ệ K t thúc câu chuy n. ế ợ S d ng k t h p các y u t d n.ẫ ế Bi ệ . t đánh giá và có thái đ rõ ràng c a b n thân v câu chuy n
7
ả ắ ệ ế ự ệ ệ đ t n ấ ướ c
ạ
ị ể ấ ướ ế ủ
ệ ấ ộ ử ụ ể ả và bi u c m làm cho câu chuy n thêm sinh đ ng, h p
ề ệ t đánh giá và có thái đ rõ ràng c a b n thân v câu chuy n
ộ ữ ủ ả ể
ế ệ ắ ả ệ đ t n ấ ướ c
ở đâu?
ậ ợ ệ i gì)?
ệ
ệ ấ ộ ể ả ế ố ử ụ và bi u c m làm cho câu chuy n thêm sinh đ ng, h p ư ế ả miêu t
ủ ả ệ ộ t đánh giá và có thái đ rõ ràng c a b n thân v câu chuy n
ề ệ ổ Ấ
ể ạ
ế ỏ S ki n ADV xây thành, ch n , chi n th ng Tri u Đà b o v ADV đ m t n c Âu L c. ủ ọ Cái ch t c a M Châu Tr ng Th y ả ế ố ế ợ S d ng k t h p các y u t miêu t d n.ẫ ộ ế Bi ơ ả ầ ề Đ 2: Nh ng n i dung c b n c n tri n khai: ế ỏ ự ệ S ki n ADV xây thành, ch n , chi n th ng Tri u Đà b o v + Xây thành ư ế + Công vi c xây thành nh th nào (khó khăn và thu n l + Ai giúp nhà vua xây thành? ế ỏ ễ + Công vi c ch n di n ra nh th nào? ế ợ S d ng k t h p các y u t d n.ẫ ế Bi BÀI 3: T M CÁM (Truy n c tích) 1. Th lo i ộ
ỳ ệ ổ Thu c truy n c tích thàn k . ộ 2. N i dung ệ ể ề ự ấ ạ ẹ ệ ữ ữ
ế ữ
ủ ư ẻ ẹ ệ ấ ả ủ ệ ậ ượ
ẽ ế ề ề ố ẹ ị ố ử ế ứ ệ ạ ứ t đ p luôn đ ng v phía l
ệ ấ ế ứ ắ
ẹ ộ ữ ấ Truy n k v s đ u tranh gi a thi n và ác. M con nhà Cám đ i di n cho nh ng cái ộ ấ ạ ấ x u xa, tàn ác, luôn có ý tranh giành chi m đo t nh ng gì c a T m. Còn T m là m t cô gái ấ ị ủ ự ề ị i c c, ng tr ng v đ p c a cái thánh thi n. T m luôn ph i ch u t d u dàng, hi n h u t ứ ằ ẹ ư ố ị ủ b c.Th nh ng b ng s c ganh ghét, đ k c a m con nhà Cám và b đ i x h t s c t ả ấ ệ ố s ng mãnh li t, ý trí T m đ ng lên đ u tranh và đi u t ph i, cái ờ thi n bao gi cũng chi n th ng cái ác. ẫ
ễ ủ ẫ ng c a mâu thu n:
a. Mâu thu n, xung đ t gi a T m và m con Cám ề ướ ộ ữ ẹ ề ấ ồ ộ ớ ườ i
ẫ ể ừ ấ ế ắ ở ộ th p đ n cao, tr thành xung đ t gay g t:
ừ ề ệ ế ạ ạ ế *. Di n bi n và chi u h ẫ Mâu thu n gi a m t bên là cô T m m côi, hi n lành, xinh đ p v i m t bên là ng ộ ẻ dì gh và Cám đ c ác, tàn nh n. ẫ Mâu thu n phát tri n t ỏ + T đo n truy n v “chi c y m đ ” đ n đo n truy n v T m xem h i
ề ấ ủ ữ ự ẹ
ỉ
ế ề ậ ố ớ ấ ỉ ấ ề ể ượ ệ ơ ừ ọ ớ c đãi, hành h T m, làm cho T m ph i kh
ệ ấ
ả ứ ấ ề ấ
ộ : mâu thu nẫ ế ấ ầ xoay quanh nh ng h n thua v v t ch t, tinh th n, s ganh ghét c a m con Cám nh t là ặ ườ ẫ ủ i nhác, l a l c đ i v i T m hi n lành, chăm ch . Trong các mâu thu n c a ch ng Cám l ổ ả ọ ẹ ạ ấ ấ này, m con Cám m i ch tìm m i cách đ ng ề ơ ả ộ ườ ủ ở ứ ư ng t; trong khi đó ph n ng c a T m, v c b n là nh s ch ch a có hành đ ng tiêu di ư ế ỗ ầ ế ệ ề ậ ự ị nh n, nh n s thua thi t làm sau m i l n nh th là t v mình, đi u duy nh t mà T m bi khóc.
ạ ề ệ ừ ế ủ ấ
ộ ấ ấ ữ ộ + T đo n truy n v cái ch t c a T m tr đi ợ ấ ộ ẫ t (T m thành v vua nh ng b m con Cám sát h i;
ạ ị ẹ ấ ế T m l
ặ
ị ử ấ ử ổ ế ừ ố ủ ọ ử ằ ỗ ố ở : mâu thu n đã bi n thành xung đ t m t ộ ế ạ T mấ ư ế ệ m t m t còn, r t d d i, quy t li ư hóa thành con chim vàng anh nh ng chim vàng anh b Cám gi i hóa thành cây xoan đào thì Cám ch t cây xoan đào đóng thành khung c i; T m hi n thân qua ti ng kêu c a con đ ng tro m c lên ác b ng g trên khung c i thì Cám đã đ t khung c i đ tro t; ệ ở ơ n i xa; t
8
ả ấ ở ề ầ ả ộ ợ ỉ
ế ủ ị ế ộ ấ ế ẹ ả m t cây th l n, ch có m t qu , T m tái sinh tr v làm v vua và l n này không ph i là T m b gi ị ớ t mà Cám ph i ch t, sau đó là cái ch t c a m Cám).
ệ ẫ ữ Đây là mâu thu n gi a cái thi n và cái ác:
ệ ế ẫ ộ ườ i dì gh ẻ
ố ạ ấ ả ữ ủ ệ ấ ố ế mu n chi m đo t t
ừ ự ị ộ ế ệ ế
ẹ ậ ạ ự + Tuy n nhân v t đ i di n cho cái ác: s tàn nh n đ c ác c a m con ng ế ộ ề ấ t T m đ n cùng. t c nh ng gì thu c v T m, mu n tiêu di ậ ạ ạ ệ ẽ ơ ả ứ ộ ố ệ ấ t, T m đã t đ b o v mình,
+ Tuy n nhân v t đ i di n cho cái thi n: t ữ ừ ệ ế ớ ả ứ s b đ ng đ n ph n ng y u ế ệ ể ả có nh ng ph n ng m nh m h n và cu i cùng đã có hành đ ng quy t li tr di
t cái ác. ả ấ ộ ủ
ẫ ả ẫ
ụ ộ ờ ổ ệ T m Cám ồ ổ ậ ư ế
ẫ ộ ph n ánh mâu thu n và xung đ t trong gia đình ph quy n th i c (dì gh >< con ch ng) nh ng n i b t, trên h t là mâu thu n gi a
ướ ả ẫ *. B n ch t và ý nghĩa xã h i c a mâu thu n ấ Mâu thu n và xung đ t trong truy n ẻ ề ữ cái thi nệ và cái ác trong xã h i.ộ ả ổ ác đ Xung đ tộ thi n –ệ c tác gi
ế i quy t theo h ấ ả ậ ượ ả ả ệ ổ
ề ọ ưở ẽ ạ ắ
ườ ố ẽ ượ ắ ng thi n th ng ác. Nhân ạ ế ố i ng h nh phúc. ạ c h nh ệ ả c h i t t s đ
ể ấ ướ ẽ ị ừ ủ ở ề ả ặ c tích gi ậ v t thi n trong c tích dù ph i tr i qua bao khó khăn, v t v th m chí ph i ch t đi s ng l ầ ố ư nh ng cu i cùng ph n th ng cũng s luôn thu c v h và h s đ ộ ơ Qua đây có th th y ạ ẻ phúc còn k ác s b tr ng ph t. (“ hi n g p lành”, “ác gi ộ ọ ẽ ượ ư c m công lý c a nhân dân lao đ ng x a : ng ác báo”).
ế ứ ữ ủ ấ ủ ế
ữ ế
ơ ơ ờ ứ ậ ẩ ả ớ ấ ơ ắ ơ ơ ụ b.Nh ng hình th c bi n hóa c a T m và d ng ý c a dân gian qua quá trình bi n hóa. ủ T m hóa thành chim vàng anh : b t Cám ph i ph i áo c a ậ Ph i áo ch ng tao, ph i lao ph i sào, ch ph i b rào,
ấ ồ ồ ồ ; hót lên r t vui tai cho vua nghe, r i “rúc vào tay áo vua”.
ỗ ạ ố i hóa thành cây xoan đào: cành lá sà xu ng làm bóng mát cho vua m i khi vua
* Nh ng hình th c bi n hóa ồ vua (ch ng mình) th t c n th n: rách áo ch ng tao ấ T m l ằ ế đ n n m hóng mát. ấ ế ệ ỗ ằ ử ủ ề ủ
ấ
ị
ỏ
ở ạ ẻ ẹ ắ ướ ọ ừ ả ị ướ qu th b c ra, ấ ơ ử c d n d p nhà c a, n u c m, gói
i (“ ấ T m hi n thân qua ti ng kêu c a con ác b ng g trên khung c i: nguy n r a Cám: Cót ca cót két, ị ồ L y tranh ch ng ch , ắ Ch khoét m t ra ấ ẩ T m n mình trong qu th (“ tr đ p h n x a” i làm ng ặ ạ ầ ườ tr l bánh, têm tr u. T m đã g p l
ể ấ ừ ấ ấ ờ i nói và hành đ ng c a T m, có th th y: tuy T m đã ch t nh ng d
ế ặ ữ ạ
bên c nh vua, chăm lo cho vua, đ c bi ả ừ ể ở t h i mình, l a vua) đ
ượ ố ể ậ ẻ ệ ướ ệ ọ
ạ ở ề ạ i tr v , lúc d y b o, lúc trêu ng
ễ ạ ướ ư i ấ ệ t là T m ộ c s ng m t cách thanh th n, yên bình ẫ i các t, T m v n tái sinh d ầ ọ i, lúc đe d a Cám. L n ị ẩ ườ i chu n b ấ ươ ả ở ạ i là l n T m tr l i làm ng
ấ ị ẹ ầ ừ ề ặ ọ ợ
ả ị mùi th m ngát t a ra kh p n i” ơ ) và t ơ ẹ ơ ư ) giúp bà lão bán n ở ề i vua và tr v cung. ộ ủ ữ T nh ng l ẫ ứ nh ng hình th c khác nhau cô v n luôn ế ạ không đ cho Cám (k đã gi ấ ẹ ấ bên vua. B t ch p vi c m con Cám tìm m i cách đ t n di ứ ố ạ d ng th c s ng khác nhau và l ố ư ế bi n hóa cu i tuy di n ra ngoài cung vua nh ng l ộ ướ c ngo t m i quan tr ng : v làm v vua, tr ng tr m con Cám. cho m t b ụ ớ ủ * D ng ý sâu xa c a dân gian:
9
ứ ố ẳ ậ ố ị Qua nhân v t cô T m, dân gian mu n kh ng đ nh s c s ng mãnh li t c a con ng
ệ ể ấ ộ ự ượ ườ i, i không
ng thù đ ch nào có th tiêu di ế ệ ượ t đ ể ả ụ ế ấ ấ ấ ầ ệ ủ c); con ng ệ ườ ị ủ c a cái thi n (không m t l c l ẽ ị ch u khu t ph c, đ u hàng cái ác, cái x u, s chi n đ u đ n cùng đ b o v công lý.
ề ệ ậ
ể ể ạ ệ ỡ ớ ấ ặ ở i vi c T m g p g v i nhà vua và tr thành hoàng
ệ ổ ấ ấ T m Cám.?
ậ ấ ấ ệ T m Cám i truy n " ".?
3. Đ luy n t p Đ 1ề . Hãy hóa thân vào cô T m đ k l ậ h utrong truy n c tích ể ể ạ Đ 2:ề Em hãy hóa thân vào nhân v t T m đ k l G I ÝỢ
Đ 1ề : G i ýợ
ớ ệ ộ i thi u nhân v t và n i dung câu chuy n
ậ ầ
ậ ở ầ ủ ắ ph n này g n
ể ệ ở ậ
ậ ấ ủ ạ
ộ ố ể ặ c m xúc,tâm tr ng c a nhân v t T m ủ ặ ể ạ ộ ự ệ ậ ậ i n i dung bài, cu c s ng c a nhân v t sau s vi c đã k ho c nhân v t
ọ
ệ ắ ẫ * D n d t gi ể ạ ự ệ i s vi c theo yêu c u: * K l ả ế ủ ể t c a văn b n, th hi n rõ tính cách c a nhân v t K đúng tình ti ỡ ớ ấ ớ ự ệ v i s vi c T m g p g v i nhà vua và tr thành hoàng h u. ộ ộ ả Trong khi k có b c l * Khái quát l ự rút ra bài h c… t ề : c nầ chú ý k đ
ự ệ c các s vi c sau ở ấ ẹ cùng m con Cám.
ể ượ ậ ủ ấ ủ
ấ ụ ữ ấ ỡ gi a T m và nhà vua
ệ ế ố ả ể ả ự ự ệ t k t h p các y u t miêu t , bi u c m trong bài văn t s làm cho câu chuy n sinh