THCS Phước Hưng
Đề cương Ngữ Văn 8
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ I
MÔN NGỮ VĂN 8– NĂM HỌC 2021-2022
I. Đọc – hiểu (Trắc nghiệm): 5,0 điểm
1.Phần văn bản:
1.1 Nội dung:
- Truyện kí hiện đại Việt Nam
- Truyện nước ngoài (Chiếc lá cuối cùng)
1.2 Yêu cầu:
- Nhận biết được: tác giả, tác phẩm, phương thức biểu đạt, thể loại
- Hiểu được nội dung, ý nghĩa văn bản; hiểu đặc điểm nhân vật
- Hiểu được ý nghĩa một số chi tiết, hình ảnh đặc sắc trong văn bản; ý nghĩa nhan đề;
- Nhận biết được các văn bản cùng đề tài, chủ đề.
2. Tiếng Việt:
2.1. Nội dung
- Từ tượng hình, tượng thanh;
- Biện pháp tu từ (nói quá, nói giảm nói tránh).
2.2 Yêu cầu:
- Nhận biết được từ tượng hình, tượng thanh trong văn cảnh;
- Nhận biết và hiểu được hiệu quả diễn đạt của biện pháp tu từ trong văn cảnh.
II. Làm văn tự sự: 5,0 điểm
Viết bài văn tự sự .
PHẦN MỘT: ĐỌC – HIỂU (Trắc nghiệm)
1. Phần văn bản
a/ Truyện kí Việt Nam (1930-1945)
PTBĐ Nghệ thuật Nội dung Ý nghĩa văn bản Tác phẩm Tác giả Thể loại
Truyện
Tôi đi học Thanh Tịnh ngắn Tự sự, miêu tả, - Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm với những rung động - Trong cuộc đời của mỗi con người, kỉ niệm trong sáng Buổi tựu trường đầu tiên sẽ mãi
1
THCS Phước Hưng
Đề cương Ngữ Văn 8
PTBĐ Nghệ thuật Nội dung Ý nghĩa văn bản Tác phẩm Tác giả Thể loại
(1941)
(1911- 1988) biểu cảm
tinh tế, chân thực diễn biến tâm trạng của ngày đầu tiên đi học.
của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên thường được ghi nhớ mãi. không thể nào quên trong kí ức của nhà văn Thanh Tịnh.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo ghi lại dòng liên tưởng, hồi tưởng của nhân vật tôi. - Tâm trạng, cảm xúc của nhân vật tôi trong ngày đầu tiên đi học (hồi hộp, bỡ ngỡ…)
- Giọng điệu trữ tình trong sáng.
Nguyên Hồng Hồi kí (trích)
Trong lòng mẹ
- Tạo dựng được mạch truyện, mạch cảm xúc tự nhiên, chân thực. (1918- 1982)
- Nỗi cay đắng, tủi cực và tình yêu thương mẹ mãnh liệt của bé Hồng khi xa mẹ, khi được nằm trong lòng mẹ.
Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm Tình mẫu tử là mạch nguồn tình cảm không bao giờ vơi trong tâm hồn con người.
(trích Hồi kí Những ngày thơ ấu)
- Kết hợp lời văn kể chuyện với miêu tả và biểu cảm tạo nên những rung động trong lòng độc giả.
- Khắc họa hình tượng nhân vật bé Hồng với lời nói, hành động, tâm trạng sinh động, chân thật.
Tiểu thuyết (Trích) Tự sự - Tạo tình huống truyện có tính kịch ‘Tức nước vỡ bờ”
Ngô Tất Tố (1893- 1954)
kết hợp miêu tả.
Tức nước vỡ bờ (Trích tiểu thuyết Tắt đèn) - Kể chuyện, miêu tả nhân vật chân thực, sinh động qua ngoại hình, ngôn ngữ, hành động nhân vật.
- Vạch trần bộ mặt tàn ác bất nhân của chế độ thực dân nửa phong kiến, tố cáo chính sách thuế khóa vô nhân đạo đã đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng cực khổ, khiến họ phải liều mạng chống lại.
Với cảm quan nhạy bén, nhà văn Ngô Tất Tố đã phản ánh hiện thực về sức phản kháng mãnh liệt chống lại áp bức của những người nông dân hiền lành, chất phác.
- Ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân,
2
THCS Phước Hưng
Đề cương Ngữ Văn 8
PTBĐ Nghệ thuật Nội dung Ý nghĩa văn bản Tác phẩm Tác giả Thể loại
vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ.
Nam Cao
Lão Hạc (Nam Cao) (1915- 1951)
- Số phận đau thương của người nông dân trong xã hội cũ và phẩm chất cao quí tiềm tàng của họ.
- Kết hợp các phương thức biểu đạt, văn bản thể hiện được chiều sâu tâm lí nhân vật với diễn biến tâm trạng phức tạp. Truyện ngắn (trích)
Văn bản thể hiện phẩm giá của người nông dân không thể bị hoen ố cho dù phải sống trong cảnh khốn cùng. Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm, nghị luận - Truyện cho thấy tấm lòng yêu thương, trân trọng của tác giả với người nông dân.
- Sử dụng ngôn ngữ hiệu quả, lối kể chuyện khách quan, xây dựng hình tượng nhân vật chân thực.
b/ Văn học nước ngoài:
Ý nghĩa Thể loại PTBĐ Nghệ thuật Nội dung
Tác phẩm Tác giả văn bản
Truyện ngắn
Chiếc lá cuối cùng
O Hen- ri (1862- 1910) - Xây dựng truyện với nhiều tình tiết hấp dẫn, sắp xếp chặt chẽ khéo léo
Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm
- Kết cấu đảo ngược tình huống hai lần gây hứng thú, hấp dẫn.
- Là câu chuyện cảm động về tình yêu thương giữa những người nghệ sĩ nghèo. Qua đó tác giả thể hiện quan niệm của mình về mục đích của sáng tạo nghệ thuật chân chính: vì sự sống của con người.
Chiếc lá cuối cùng là câu chuyện cảm động về tình yêu thương giữa những người nghệ sĩ nghèo. Qua đó tác giả thể hiện quan niệm của mình về mục đích của sáng tạo nghệ thuật.
- Câu chuyện làm cho chúng ta rung cảm trước tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ.
3
Đề cương Ngữ Văn 8
THCS Phước Hưng
2. Phần Tiếng Việt
Bài học Khái niệm – Công dụng Ví dụ
* Đặc điểm:
- Từ tượng hình là từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, trạng thái của sự vật.
Từ tượng hình, từ tượng thanh VD: Con đường này thẳng tăm tắp. VD: Tiếng mưa rơi lách tách. - Từ tượng thanh là từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, của con người.
* Tác dụng: gợi hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao; thường được dùng trong văn miêu tả và tự sự.
VD:
Nói quá
- Là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự việc, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. Bác ơi, tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người.
( nói quá)
->Tác dụng: nhấn mạnh tình yêu thương bao la của Bác.
VD:
Bỗng lòe chớp đỏ - Là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục, thiếu văn hóa. Thôi rồi Lượm ơi! Nói giảm, nói tránh ( Nói giảm, nói tránh)
-> Cách nói trang trọng, tránh cảm giác đau buồn, nặng nề.
PHẦN HAI: TẬP LÀM VĂN
Viết bài văn tự sự
1/ Mở bài:
- Giới thiệu nhân vật, sự việc, tình huống xảy ra câu chuyện.
- Cảm xúc, suy ngẫm (nếu có).
2/ Thân bài: Lần lượt kể các sự việc theo trình tự hợp lí (thời gian, không gian, hiện tại, quá khứ, theo sự phát triển của sự việc, diễn biến tâm lí nhân vật, …)
3/ Kết bài: Cảm xúc, suy ngẫm của người kể chuyện và bài học sâu sắc rút ra từ câu chuyện.
• Gợi ý kể chuyện theo chủ đề:
4
THCS Phước Hưng
Đề cương Ngữ Văn 8
- Tình yêu thương;
- Tình cảm gia đình;
- Kỉ niệm khó quên.
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO KIỂM TRA GIỮA KỲ I
THÀNH PHỐ BÀ RỊA NĂM HỌC 2021-2022
ĐỀ THAM KHẢO
MÔN: NGỮ VĂN
LỚP: 8
Thời gian làm bài: 90 phút
I. Trắc nghiệm (5.0 điểm). Học sinh đọc kĩ các câu sau và chọn câu trả lời đúng nhất. Mỗi câu trả lời đúng (0.5 điểm)
Câu 1: Ông (1893-1954) là một học giả, một nhà báo nổi tiếng, một nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn trước Cách mạng. Ông là ai?
A. Nam Cao B. Thanh Tịnh C. Nguyên Hồng D. Ngô Tất Tố
Câu 2: Văn bản “Lão Hạc” được kết hợp những phương thức biểu đạt nào?
A. Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm, nghị luận.
B. Tự sự kết hợp biểu cảm và nghị luận.
C. Tự sự kết hợp biểu cảm.
5
THCS Phước Hưng
Đề cương Ngữ Văn 8
D. Tự sự kết hợp miêu tả và nghị luận.
Câu 3: Chủ đề của văn bản “Tôi đi học” là:
A. Gợi lại cảm giác lạ lẫm, sợ sệt của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên.
B. Gợi lại những kỉ niệm trong sáng của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên.
C. Diễn tả niềm vui sướng, hân hoan trong ngày đầu tiên đến trường.
D. Gợi lại sự chăm sóc ân cần, chu đáo của mẹ trong ngày đầu tiên đến trường.
Câu 4: Các nhân vật chị Dậu, lão Hạc, mẹ bé Hồng đều có chung phẩm chất nào?
A. Tự trọng, nhân hậu. C. Yêu thương con.
B. Tinh thần phản kháng mạnh mẽ. D. Yêu quê hương, đất nước.
Câu 5: Vì sao nhân vật Xiu (trong truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng - O Hen-ri) nói rằng “Chiếc lá cuối cùng là kiệt tác của cụ Bơ-men”?
A. Nó được vẽ trong hoàn cảnh đặc biệt nhưng lại giống như thật.
B. Nó có tác dụng màu nhiệm: cứu sống một con người; đem lại niềm tin, hy vọng, ước mơ
cho một con người.
C. Nó là kết quả của một sự đánh đổi sự sống - cái chết, thể hiện tấm lòng yêu thương và sự
hy sinh quên mình vì tình bạn.
D. Tất cả A, B, C đều đúng.
Câu 6: Bé Hồng sau khi cất tiếng gọi mẹ lại sợ rằng người đó không phải là mẹ mình nên đã nghĩ điều ấy “khác gì ảo ảnh của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc.” (SGK, Ngữ văn 8)
Ý nào diễn tả chính xác những cảm xúc của Hồng được thể hiện trong câu văn trên?
A. Tâm trạng bối rối, nỗi thất vọng và lo sợ của chú bé Hồng khi người ngồi trên xe không phải là mẹ.
B. Nỗi sợ, nỗi xấu hổ của một đứa trẻ nếu nhận nhầm mẹ thì sẽ bị bạn bè chê cười.
C. Nỗi thất vọng trở thành nỗi tuyệt vọng cực điểm và niềm khát khao tình mẹ mãnh liệt của chú bé.
D. Niềm mong chờ, khao khát gặp mẹ luôn thường trực trong tâm trí của chú bé Hồng.
Câu 7: Chọn từ tượng hình thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn thơ sau:
“………… bờ giậu hoa bìm
Màu hoa tim tím tôi tìm tuổi thơ”
(Hoa bìm, Nguyễn Đức Mậu)
A. Rung rung B. Rung rinh C. Lay lay D. Lao xao
Câu 8: Cụm từ nào sau đây không sử dụng biện pháp tu từ nói quá?
A. Dời non lấp biển C. Cười vỡ bụng
6
THCS Phước Hưng
Đề cương Ngữ Văn 8
B. Sợ vã mồ hôi D. Mình đồng da sắt
Câu 9: “Lão Hạc đang vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc. Lão tru tréo, bọt mép sùi ra, khắp người chốc chốc lại bị giật mạnh một cái, nẩy lên. Hai người đàn ông lực lưỡng phải ngồi đè lên người lão. Lão vật vã đến hai giờ đồng hồ rồi mới chết.” (Nam Cao)
Đoạn văn trên có mấy từ láy tượng thanh và mấy từ láy tượng hình (không tính từ lặp lại)?
A. 1 từ tượng thanh và 2 từ tượng hình.
B. 2 từ tượng thanh và 4 từ tượng hình.
C. 3 từ tượng thanh và 2 từ tượng hình.
D. 1 từ tượng thanh và 4 từ tượng hình.
Câu 10. Hiệu quả diễn đạt của việc dùng hàng loạt những từ láy tượng thanh và từ láy tượng hình ở đoạn văn trên nhằm:
A. Miêu tả cái chết của lão Hạc, khiến ông Giáo đau đớn.
B. Khiến người đọc xúc động.
C. Gây xúc động trong lòng người đọc về cái chết đau đớn, dữ dội của lão Hạc.
D. Cái chết của lão trả giá cho việc lão bán cậu Vàng.
II. Tự luận (5,0 điểm)
“Tình bạn nhân lên niềm vui và chia bớt đau buồn.”
(Thomas Fuller)
Viết bài văn kể lại một câu chuyện về tình bạn.
