I. M Đ UỞ Ầ
ọ ề
ọ ệ ự ự ườ
ể ệ
ả ế
ạ ự ự ự ủ ọ ự ế ả ọ ng h c thân thi n, h c ệ ế t hi n nay. Nh ng làm sao đ phát huy tính ề ớ ầ ỉ
ạ ế ế ấ ấ ằ ả ả
ả
ư ề ơ ế ọ ự ủ ạ ấ ấ i r t c p thi ọ c tính tích c c c a h c sinh trong h c ự ế t trong th c t
ạ ấ ệ
ự ộ
ệ
ả ể
ươ ề ạ
ủ ế ể ậ ̉
ể ế
ọ ậ ấ
ổ ậ ổ ệ ề
tr con lên ng ễ ổ ổ ơ ể
ưở ng nh
1. Lí do ch n đ tài. ị ủ ỉ ệ Th c hi n theo ch th c a ngành: “Xây d ng tr ư ụ ấ sinh tích c c” là nhi m v c p thi i quy t. tích c c c a h c sinh đang là v n đ l n c n gi ủ ộ ọ gi ng d y đã cho th y r ng ch khi nào h c sinh tích c c ch đ ng Th c t ứ ả ọ ậ ủ ế ế ti p thu ki n th c thì k t qu gi ng d y c a giáo viên và k t qu h c t p ớ ạ ế ủ ọ ấ c a h c sinh m i đ t k t qu cao nh t. ượ ể ế ậ V y làm th nào đ phát huy đ ậ ả ề t p? Đây là v n đ không h đ n gi n nh ng l ả gi ng d y hi n nay. ữ ệ ộ ọ ọ Sinh h c là m t trong nh ng b môn khoa h c th c nghi m. Trong quá ử ụ ấ ườ ạ ươ ng pháp thí nghi m, v n ng s d ng ph trình gi ng d y giáo viên th ứ ứ Sinh h c l p 8 ch y u nghiên c u ế ọ ọ ớ đáp…đ giúp h c sinh tìm ra ki n th c. ế ử ụ ề ơ ể ế ườ ọ ạ ng pháp d y h c đó đ truy n đ t ki n v c th ng i. N u s d ng ph ư ệ ả ạ ả ọ ứ th c cho h c sinh thì hi u qu giang d y đôi khi ch a cao. V y giáo viên ph i ễ ể ọ ư ế ươ ế ợ ử ụ ng pháp nh th nào đ h c sinh có th ti p thu d k t h p s d ng ph ộ ả dàng và c m th y thích thú h c t p b môn? ế ừ ẻ ế ữ ạ H n th n a tu i d y thì là giai đo n chuy n ti p t ổ ứ ề ờ ứ ỗ ấ ự ắ ố ậ ổ ượ ở c. R c r i v y mà bi t m y t
ư ả i đáp đ ưở ườ ớ ể ơ i l n ề ớ Đây là l a tu i di n ra bao đi u v i nhi u thay đ i rõ r t v tâm sinh lý. ổ ấ ữ ỳ ệ ế k di u, cái tu i c th có nh ng bi n đ i b t ng . L a tu i đó tính tình ư ữ ề ắ ố ườ ng i ta nh thay đ i, đôi đi u r c r i, nh ng n i băn khoăn t ế hào, b i mình đang không ai gi ớ l n lên, đang tr
ố ng thành. ớ ế ệ “Giáo d c gi
ọ ổ ậ
ộ ơ
ố ế ệ ơ ể ụ ệ ạ ỉ ả
ơ ơ ạ
ể
ế ạ
ụ ọ ọ ạ ộ ộ ớ ụ ọ ố ọ ọ ớ ượ i tính cho h c sinh kh i 8 v gi
ệ
ổ ậ ả i tính, bi
ế ạ ệ ố ơ
ụ
ứ ứ ể ạ ọ ị
ệ ồ ưỡ ẩ ẩ ỏ ỹ ề ữ ệ Vì th vi c i tính cho h c sinh kh i 8 v gi gìn v sinh ệ ơ ể là m t vi c vô cùng quan c th và quan h b n bè trong tu i d y thì” ề ơ ể ọ tr ng, nó không ch giúp các em có cái nhìn rõ ràng h n v c th mà qua ệ ạ ữ đó còn bi t cách b o v c th và có nh ng m i quan h b n bè trong sáng h n, lành m nh h n. ầ ạ ề ệ ớ V i kinh nghi m qua nhi u năm d y b môn Sinh h c l p 8, đ góp ph n ạ ố ư c trong su t quá giáo d c h c sinh tôi m nh d n đ a ra m t ý ki n rút ra đ ề ữ trình d y h c Sinh h c 8 là: “Giáo d c gi ệ ạ ỏ ớ ơ ể , v i mong m i các gìn v sinh c th và quan h b n bè trong tu i d y thì” ữ ệ ơ ể ề ớ ơ em có cái nhìn rõ ràng h n v gi t cách b o v c th và có nh ng ơ m i quan h ban bè trong sáng h n, lành m nh h n. ứ 2. M c đích nghiên c u. ứ Trang b cho h c sinh phát tri n toàn di n, có tri th c, có đ o đ c, s c ấ ầ kh e, th m m , góp ph n hình thành và b i d ng nhân cách, ph m ch t,
1
ố ầ ệ ế ứ ầ ủ ự t, đáp ng yêu c u c a s nghi p giáo
ạ
ớ ụ ạ ọ ọ ệ ề ữ
ướ i tính cho h c sinh kh i 8 v gi . Nh m đ nh h
ị ượ ộ ố ấ i tính đang đ
ọ ệ ng THCS. i quá trình d y và h c môn Sinh h c
ộ
ấ ổ ậ ệ ượ ệ ng xu t tinh, hi n
ế ượ t đ ệ
ế ở ổ ậ ọ c các khái ni m: tu i d y thì, hi n t ụ ng kinh nguy t, th tinh và th thai. ữ ệ ữ ố m i t cách gi v sinh tu i d y thì, bi ệ ụ t cách gi
ậ ệ ả ủ ở ị ệ ạ ụ t m t s tri th c v quan h tình d c an toàn và h u qu c a có thai
ứ ng nghiên c u.
ớ ổ ề ề ạ ọ
ươ ứ ng pháp nghiên c u.
ấ ủ ợ ậ ụ ở
ụ ỹ ộ ạ ả ọ ố ộ
ộ ọ ở ườ tr
ng THCS. ế ọ
ễ ế ả ạ ộ i tính cho h c sinh. ọ vi c h c b môn th c ti n gi ng d y, t
ự ủ ọ ổ t c là theo dõi s thay đ i tâm sinh lí c a chính h c
ự ế ứ ậ
ụ ể ậ ị
ỏ ả ể :
ả ọ ng h c.
ộ
ườ ụ ộ ơ ở ọ ố ộ ộ ừ ư ệ ọ c a các c s y t , các c ng tác viên dân s và cán b đoàn th ể
ế ủ ư
ư ấ ụ ệ ị ị v n và d ch v thân thi n cho v thành niên t ạ ị i đ a
ỹ ự năng l c và các k năng s ng c n thi ệ ụ d c hi n nay. ươ ạ ể ồ Phân lo i các lo i bài d y trong ch ng trình sinh h c 8 có th l ng ghép ố ơ ể “Giáo d c gi gìn v sinh c th và quan ằ ổ ậ ệ ạ ứ ể ng cho HS hi u và ý th c h b n bè trong tu i d y thì” ề ề ớ ượ đ c m t s v n đ v gi c quan tâm hi n nay, có liên quan ọ ở ườ ạ ự ế ớ tr tr c ti p t ọ ọ Giúp h c sinh ham mê, yêu thích b môn sinh h c. H c sinh bi ượ t ế Trang b cho các em bi quan h b n bè trong sáng. ế ứ ề ộ ố Bi ổ ị tu i v thành niên. ố ượ 3. Đ i t ọ Là h c sinh l p 8 – là giai đo n mà h c sinh có nhi u thay đ i v tâm sinh ơ ể lí c th . 4. Ph ề ề ệ Qua các đ t t p hu n c a Phòng giáo d c, h i th o m chuyên đ v vi c ọ giáo d c k năng s ng cho h c sinh thông qua d y h c các b môn nói chung và b môn sinh h c 8 nói riêng ề ớ ụ ệ ả Qua tham kh o nhi u tài li u liên quan đ n giáo d c gi ừ ự ế ệ ừ ự ệ Đúc k t kinh nghi m t th c t ọ ủ ọ Sinh h c c a h c sinh. ươ Ph ng pháp th c t sinh mình đang gi ng d y qua các năm. ứ Ngoài ra có th tìm hi u thêm thông tin và nh n các d ch v chăm sóc s c ả ừ kh e sinh s n t Các sách tham kh o có t th vi n tr Các giáo viên b môn sinh h c, giáo d c công dân, văn h c,… ế Cán b y t ơ ạ n i b n đang c trú. ạ T i các trung tâm t ủ ạ ươ ng c a b n. ph
2
Ộ II. N I DUNG
ố ậ ớ ơ ể i tính cho h c sinh kh i 8 v gi
ệ ữ
ệ ự ườ gìn v sinh c th và ủ ộ đây là m t trong nh ng n i dung c a ướ ng ề ữ ọ ộ ổ ậ ọ ọ ng h c thân thi n, h c sinh tích c c, là xu h
ệ ự ạ
ọ ọ ệ
ưở ặ ủ t sinh h c 8 ể ủ ộ ộ ng đ i ngũ giáo viên c a chúng ta có th
ự ự ế ệ “Giáo d c gi
ặ
ạ
ộ ạ ề ế
ệ ờ ủ ủ ụ ệ
ầ ỉ
ả ầ ụ ượ ọ
ớ ư ạ ề “Giáo d c gi
ấ ơ ể ệ
ụ ệ ạ ể ệ ỏ ộ i tính cho ổ gìn v sinh c th và quan h b n bè trong tu i ọ nh m góp ph n nh bé vào công cu c phát tri n toàn di n cho h c
ề ướ ự ệ
ế c khi áp d ng sáng ki n kinh nghi m. c giao.
ấ ề ứ ề ề ả ệ c nhà tr
ộ ọ ụ ớ ấ ọ
ượ ệ ồ ơ ể ề ữ ố
ạ ả ng phân công gi ng d y b môn i tính cho h c sinh “Giáo d c gi ệ ạ vào gìn v sinh c th và quan h b n bè trong tu i d y thì” ề ậ ợ ượ ả ổ ậ ọ c nhi u thành qu quan tr ng. i thu đ
ậ ợ ơ ở 1. C s lý lu n. ụ “Giáo d c gi ệ ạ quan h b n bè trong tu i d y thì” phong trào xây d ng tr ộ ủ c a xã h i hi n đ i. ứ ả ạ Bên c nh đó kh năng đáp ng c a b môn sinh h c, đ c bi ấ ớ ố ớ ề đ i v i đ tài này là r t l n, tin t ệ ượ ế ậ ti p c n và th c hi n đ c. ớ ụ ọ ệ ụ Th c t vi c giáo d c toàn di n cho h c sinh, trong đó có i ơ ể ệ ạ ệ ố ọ ề ữ gìn v sinh c th và quan h b n bè tính cho h c sinh kh i 8 v gi ạ ư ế ở ướ ổ ậ c ta còn h n ch và g p không ít khó khăn nh : giáo n trong tu i d y thì” ươ ộ ể ả ả ớ ng i các n i dung bài d y, ph viên b môn v i 45 phút ph i lo chuy n t ộ Trong ồ ọ ở ơ ọ ộ nhi u n i còn thi u và không đ ng b . ti n d y h c b môn sinh h c ệ ượ c xem là c a giáo viên ch nhi m. Trong khi th i gian qua nhi m v này đ ạ ớ ộ ế ệ ủ t sinh ho t l p. Th y cô đó giáo viên ch nhi m c tu n cũng ch có m t ti ắ ờ ư ủ ệ giáo ch nhi m đ c giao ph trách h c sinh nh ng không có th i gian n m ủ ừ tình hình c a t ng em ... ạ ậ Chính vì v y mà tôi m nh d n đ a ra v n đ : ề ữ ố ọ h c sinh kh i 8 v gi ầ ằ ậ d y thì” sinh. ụ ạ 2. Th c tr ng v n đ tr ụ ượ a. Khái quát v ch c trách, nhi m v đ ườ B n thân nhi u năm li n đ sinh nh t là sinh h c 8, nên vi c l ng ghép ệ kh i 8 v gi ề ộ b môn sinh có nhi u thu n l i khó khăn. b. Thu n l
3
ậ ợ Thu n l i:
ọ ề ế
ớ ứ ậ
ẩ ữ
ấ ứ ơ ả
ể ộ ị ộ ố ế ơ ể
ệ ứ
ộ ế ệ ươ
ề ữ ế ấ ả ụ ọ ậ ưở ọ i tính cho h c sinh kh i 8 v gi
ổ ậ ườ ộ ố ng đ n h c t p và t ố ọ
ả ế ệ ụ i, đem l
ộ ạ ươ ự t th c. ọ ừ ệ cho h c sinh thông qua ch i hi u qu giáo d c thi ọ ướ c t b , ph c v cho công tác d y h c b môn sinh h c t ng b
ầ ế
ụ
ạ ế ề ề ữ ọ ệ ọ ậ ủ ế
ỹ ộ ẩ ộ ố ọ ự
ệ ể ộ
ồ ộ ậ
ề ạ ế ờ ố ấ ả ủ ệ ạ
ậ ợ ứ ữ ậ ớ
ủ ố ỹ
ạ
ụ ủ ọ
ủ ế
ả ề ự ươ ng ch a đ ự ầ ư ầ ớ ườ ng. ọ ộ ọ t b c a nhà n trang thi
c đ i v i tr ưở ế ị ủ ấ ạ
ự ư ể ắ ố ớ ườ ng h c thu c các xã ế ả ỏ ế ng không nh đ n kh năng ti p duy,
ứ ủ ố ầ
ế ỹ ế ộ ờ ả ưở ỏ ố ng không nh đ i
ụ ọ ả
ộ ạ
ề ạ ộ
ự tác đ ng th c tr ng trên. ệ ề ẻ ế ố
ọ ề ơ ể ươ ộ
ố ị ễ ồ ậ ầ
ụ ệ ạ ườ i ớ ẩ i gìn v sinh c th và quan h b n bè
ơ ể ọ ọ ổ ậ ệ ọ ậ , kích thích h ng thú h c t p cho h c sinh. ể ặ ộ ườ ớ i v i các đ c đi m ti n hóa B môn sinh h c 8 nghiên c u v con ng ậ ầ ượ ộ ư ơ ể ớ ườ i th t g n gũi nh ng v t tr i so v i các l p đ ng v t khác, c th con ng ứ ẩ ậ ế ứ ề th t h t s c bí n và thú v khi khám phá ra nh ng đi u bí n ch a trong nó. ọ ủ ứ ề ấ ạ Sinh h c 8 cung c p m t s ki n th c c b n v c u t o và ch c năng c a ậ ệ ơ ọ các h c quan trong c th ng i, qua đó giúp các em h c sinh hi u và v n ơ ể ụ d ng các ki n th c đó vào cu c s ng, vào vi c v sinh c th , tránh xa các ệ ồ ủ ng lai c a các em. Vi c l ng tác đ ng x u nh h ơ ể ớ ghép “Giáo d c gi gìn v sinh c th và ệ ạ ng trình sinh quan h b n bè trong tu i d y thì” ề ạ ậ ợ ấ ọ h c 8 có r t nhi u thu n l ế ị ụ ụ Trang thi ượ ầ ư c đ u t đ . ố ọ Đa s h c sinh chăm ngoan, ham h c và c u ti n. ế Ph huynh quan tâm đ n vi c h c t p c a con em mình. ứ Giáo viên d y b môn sinh h c tâm huy t, v ng v tay ngh , có ki n th c xã h i và k năng s ng chu n m c. Khó khăn: ủ ế ố ớ ặ t khó khăn ch y u là đ ng bào dân t c thi u s v i Các vùng đ c bi ứ ủ ậ ụ ậ phong t c t p quán còn nhi u l c h u, trình đ dân trí th p, nh n th c c a ư ề nhân dân còn nhi u h n ch , đ i s ng c a bà con tuy có c i thi n nh ng còn không ít khó khăn. ộ Nh n th c xã h i gi a vùng khó khăn so v i các vùng thu n l i khác ấ ớ kho ng cách còn r t l n, k năng s ng c a con em vùng khó nói riêng còn ế ế nhi u h n ch , y u kém. ị ệ ế S quan tâm đ n vi c h c hành, giáo d c con em c a ph n l n bà con đ a ư ượ c chú tr ng, ch y u giao tr ng cho nhà tr ph ướ S đ u t ế ả vùng sâu vùng xa còn r t h n ch nh h ả ư thu ki n th c c a các em cũng nh kh năng phát tri n các năng l c t ế các k năng s ng c n thi t khác. ộ ố ớ ư ị Ch đ đãi ng đ i v i giáo viên ch a k p th i nh h ạ ớ v i công tác gi ng d y và giáo d c h c sinh. ế ố c. Các nguyên nhân, các y u t ụ ề ữ Giáo viên d y b môn sinh v ng v tay ngh , có kinh nghi m v giáo d c ế ỹ k năng s ng, tâm huy t, yêu ngành, yêu tr , h t lòng vì h c sinh thân yêu. n i dung xuyên su t nói v c th con ng ng trình sinh 8, Trong ch ậ ế ứ ư th t g n gũi nh ng th t h t s c bí n và thú v , d l ng ghép “Giáo d c gi ề ữ ố tính cho h c sinh kh i 8 v gi ứ trong tu i d y thì”
4
ọ ậ ươ ộ ị ứ ạ
ế ụ
ạ ớ
ệ ư ế ố ụ “Giáo d c gi ệ ạ
ng.
ộ ạ ị ươ ọ ươ ố
ạ ậ ế
ạ ả ả ỏ ế ấ ượ ế ng không nh đ n ch t l ấ ậ ng đ i nghèo nàn, l c h u, trình đ dân trí th p, ề gia đình ít quan tâm đ n vi c h c ệ ọ ụ ng gi ng d y và giáo d c
ặ ề
ủ ạ ả ầ ư ủ
ả ượ ự ườ ng đ i v i công tác gi ng d y b môn sinh h c
ệ ồ ọ ở ườ tr ọ ấ ề ề ự ụ ủ ấ ủ c a các c p y đ ng, c a ngành giáo d c c a ổ ạ ng ph ụ i tính cho h c sinh thông qua
ươ ố ớ ớ ọ ng trình sinh h c 8 nói riêng.
ộ ớ ự ụ ứ
ậ ừ ữ
ụ i tính d a vào n i dung bài ươ ạ ng pháp d y ệ ả
ươ ướ ự ừ i tính c th cho t ng bài hi u qu . ng tích c c. Kh i g i đ ơ ợ ượ c
ệ ọ ọ ứ ủ ứ ọ c tr n v n ki n th c v sinh h c ng
ữ
ề ơ ả ử ượ ượ
ắ ậ ụ ơ ể ệ
ươ ế
ắ ọ ỹ ộ ố ọ ậ ng đ n h c t p và t ụ ụ ế ị t b , ph c v cho công tác d y ướ ượ ừ c đ
ả ấ ậ ấ ạ
ỏ ế ưở ế
ư ề ứ ủ ố ể ế ầ ệ ủ ng lai c a các em. ạ ở các xã vùng sâu vùng xa vùng ầ ư mua s m nh tranh nh, mô hình, ế ẫ ế ng không nh đ n kh năng ti p thu ki n th c c a các em cũng t khác. duy, các k năng s ng c n thi
ố ọ ạ ọ ậ ầ ế ế ệ ụ ề
ủ ể ặ ầ
ụ ọ ư ặ ụ ọ
ệ ớ
ỏ ọ ụ ệ ả ộ ng gia đình – xã h i thi u hi u qu .
ườ ộ ế ề ữ ạ
ố
ế ộ ấ ượ ế ờ ả ư ả
ế ự ố ng đ i khó khăn, năng l c nh n th c h n ch , H c sinh thu c đ a bàn còn t ệ ậ ỏ ộ ế ứ v n d ng ch a cao, ki n th c xã h i y u, nên đòi h i giáo viên ngoài vi c ả ứ ồ ế ợ l ng ghép gi ng d y ki n th c cho các em, k t h p i tính cho ổ ơ ể ề ữ ọ gìn v sinh c th và quan h b n bè trong tu i h c sinh kh i 8 v gi ả ỏ ộ ậ thông qua b môn sinh h c 8 đòi h i ph i khéo léo, kiên trì, có kinh d y thì” ệ ể nghi m, am hi u tình hình đ a ph ủ ờ ố Đ i s ng c a bà con t ứ ủ nh n th c c a nhân dân còn h n ch , nhi u ưở ủ c a con em làm nh h ọ h c sinh. d. Phân tích, đánh giá các v n đ v th c tr ng mà đ tài đ t ra. Đ c s quan tâm đ u t ộ các nhà tr ớ thông nói chung v i vi c l ng ghép giáo d c gi ch ạ ế Giáo viên đã phân lo i ki n th c giáo d c gi ư ứ ủ ả ọ đó đ a ra nh ng ph h c, kh năng nh n th c c a các em t ụ ể ọ ế ợ ồ ớ h c k t h p l ng ghép giáo d c gi ạ ử ụ S d ng các ph ng pháp d y h c theo h tính thích khám phá, say mê nghiên c u c a các em. ườ ẹ ế ộ ượ i Các em ngoài vi c lĩnh h i đ ộ ươ ng trình sinh h c 8 m t cách v ng ch c mà còn c b n hình thành trong ch ể ắ ắ ể c các và phát tri n đ c các k năng n m b t, hi u, v n d ng và x lý đ ộ ứ ế ki n th c đó vào cu c s ng, vào vi c v sinh c th , tránh xa các tác đ ng ưở ấ ả x u nh h Trang thi ệ ặ c đ u t đ c bi t khó khăn t ng b ự ệ ụ ụ d ng c thí nghi m th c hành...vv song v n còn r t nhi u b t c p, h n ch ả ả làm nh h ỹ ự ư ư ả nh kh năng phát tri n các năng l c t ọ Đa s h c sinh chăm ngoan, ham h c và c u ti n. Bên c nh nhi u ph huynh quan tâm đ n vi c h c t p c a con em mình ố ẫ v n còn không ít ph huynh h u nh không quan tâm, đ m c các em mu n ọ h c thì h c, không h c thì thôi, ho c ép các em b h c đi làm ph giúp gia ể ố ậ đình. Đ các em l p gia đình s m....vv, vi c giáo d c các em thông qua m i ệ ữ quan h gi a nhà tr ụ ệ ề ề Giáo viên d y b môn sinh v ng v tay ngh , có kinh nghi m v giáo d c ộ ố ớ ọ ỹ k năng s ng, h t lòng vì h c sinh. Tuy nhiên ch đ đãi ng đ i v i giáo ạ ỏ ế ưở ị viên ch a k p th i nh h ng gi ng d y và giáo ng không nh đ n ch t l ọ ộ ụ ọ d c h c sinh nói chung và b môn sinh h c nói riêng.
5
ố ọ ấ
ườ ấ ọ ề ấ ạ
ọ ủ
ậ ể ệ ệ
ộ ự ườ ộ ố ả
ỹ ố ứ ưở ế
ộ ọ ặ ệ i dân t c thi u s kh
ậ ề ế ứ ứ ườ ế ể ố ọ
ệ ự
ề ể ỏ ụ ậ ộ ố ạ ậ ứ ặ ấ
ề ụ ả ổ ứ
ự ượ ạ ộ ch c nhi u ho t đ ng giáo d c, nh tin đ
ị ỹ ằ ẳ
ủ i tính
ặ ụ ộ “Giáo d c gi
ng pháp ộ ạ
ớ ụ ỉ ọ ế ấ ề ể ả i quy t v n đ . ớ ợ ượ ươ ng sinh s n, nên các ph ả ươ ủ “Giáo d c gi i tính
ọ ự
ỉ ừ
ệ ử ụ ề ố
ế ợ ủ ộ ủ ạ c tích h p trong các n i dung c a các ớ i ng pháp gi ng d y b môn. Tuy nhiên, ụ ” là không ch giúp cho i h c có ki n th c mà ph i hình thành cho h s quan tâm, có hành vi ươ ng ph ng pháp ộ ố i h c. M t s
ộ ấ ọ ng r t yêu thích b môn sinh h c nh t là sinh h c Đa s các em h c sinh th ứ ộ ố ế ứ ơ ả ọ 8 vì môn sinh h c 8 cung c p m t s ki n th c c b n v c u t o và ch c ơ ể ệ ơ năng c a các h c quan trong c th ng i. Qua đó giúp các em h c sinh ơ ể ứ ụ ế hi u và v n d ng các ki n th c đó vào cu c s ng, vào vi c v sinh c th , ậ ấ ả ế tránh xa các tác đ ng x u nh h ng đ n b n thân. Nâng cao năng l c nh n ầ th c và các k năng s ng c n thi t khác. ả ọ t khó khăn, h c sinh là ng H c sinh vùng đ c bi ạ năng nh n th c còn h n ch nên vi c truy n đ t ki n th c sinh h c 8 cũng ư nh giáo d c các em nâng cao năng l c nh n th c, hình thành và phát tri n các ỹ k năng v n d ng trong cu c s ng còn g p r t nhi u khó khăn đòi h i các ư ụ ế ầ th y cô giáo ph i tâm huy t, kiên trì, t ạ ả ể ệ ạ ơ ộ c th hi n b n sinh ho t nhóm, đóng vai ..vv t o c h i cho các em t ự ư ố kh ng đ nh mình, nh m nâng cao k năng s ng cho các em cũng nh thân, t ụ ấ ượ ng giáo d c cho h c sinh. ch t l ử ụ ả i pháp s d ng đ gi 3. Gi ụ ộ ” đ N i dung “Giáo d c gi ươ ả ệ ọ bài h c đ c bi t là ch ợ ượ c tích h p vào các ph tính” cũng đ ạ ượ ố c m c tiêu c a mu n đ t đ ả ứ ế ườ ọ ng ạ ở ệ ạ ớ i đúng v i b n thân, v i quan h b n bè, nên không ch đ ng l ươ pháp d y truy n th ng mà nên k t h p v i vi c s d ng các ph ườ ọ tích c c s phát huy đ ụ ph ớ c tính ch đ ng sáng t o c a ng ể ử ụ ớ ” có th s d ng là: ớ ả ạ ự ẽ ng pháp ượ “Giáo d c gi
Ph
ệ ượ ươ ng pháp này đ mô t s v t hi n t
i tính ầ ng pháp tr n thu t. ể ệ ậ ả ự ậ ọ ng. ề ộ ố ả ể ệ , k chuy n cho h c sinh v m t s khái ni m có liên
ể ạ
tr con lên ng ổ ệ ề
ế ừ ẻ ứ ờ ứ ữ
ư ớ ế ề ắ ố c. R c r i v y mà bi
ắ ố ậ ậ ọ
ừ ờ ị ng tinh d ch (tinh trùng và d ch nh n) t
ế ạ ệ ượ i phóng ra ngoài.
ủ ọ ớ ề ạ ấ ộ ươ 3.1 ươ ử ụ S d ng ph ể VD: Có th mô t quan nh :ư ổ ậ * Tu i d y thì: ề ớ ườ ớ ổ ậ i l n v i nhi u Tu i d y thì là giai đo n chuy n ti p t ỳ ệ ễ ề ổ thay đ i rõ r t v tâm sinh lý. Đây là l a tu i di n ra bao đi u k di u, cái ổ ổ ấ ổ ơ ể ư ườ ế tu i c th có nh ng bi n đ i b t ng . L a tu i đó tính tình ng i ta nh ả ưở ỗ ữ ổ ng nh không ai gi i đáp thay đ i, đôi đi u r c r i, nh ng n i băn khoăn t ưở ở ấ ự ượ t m y t đ ng hào, b i mình đang l n lên, đang tr Ổ thành. Th t đúng khi g i đó là TU I HOA. ấ * Xu t tinh: ị ệ ấ trong h sinh Xu t tinh là hi n t ả ộ ớ ụ d c nam gi B n trai l n lên đ n m t lúc nào đó có kh năng này. Có nhi u b n trai xu t tinh không có kích thích lúc ng g i là m ng tinh.
6
ớ ở ấ ườ ổ ậ ệ ượ ng ứ ở nam gi ng bình th i, đánh d u tu i d y thì chính th c
ệ ệ ượ
ậ ệ ượ ệ ượ ng ệ ng kinh nguy t. V y hi n t
ng
ế
ứ ng kinh nguy t: ậ ộ ố ộ i và m t s đ ng v t có hi n t ư ế i x y ra nh th nào? ủ ộ ể ế c a tuy n yên ti ạ t ra m t lo i kích thích t
ế ố ủ ộ ứ
ố ớ ạ ộ ố ủ ế ố ớ ự ạ
ỏ ạ ứ
ả
ượ ỳ ụ c th tinh và cũng là hi n t
ứ ở ườ ng ệ ượ ổ i con gái, tu i đã có kh ỏ ứ tr ng không đ ổ ậ ấ ng, đánh d u tu i d y thì chính th c
ặ ế ứ ở 1/3 phía ngoài), s
ố . H p t ổ ớ ọ ể ể ẩ ẽ ẫ c tinh trùng trong ng d n tr ng ( ợ ử ợ ử phân chia và bám vào l p niêm ự ượ ể ạ ị ẵ c chu n b s n đ làm t và phát tri n thành thai g i là s
ươ ả ả ng pháp gi ng gi i.
ươ ườ ả ng pháp dùng l
ng s d ng khi gi ớ ữ ử ụ ế ứ ứ ẫ i thích các ề
ề i tính.
ụ ơ
ề ấ ạ ủ ị
0C– 340C).
ơ ể ả i thích ơ ể vì vi c s n xu t tinh ấ ệ ả ệ ộ ơ ể t đ c th (33 ằ ệ ộ ấ t đ th p h n nhi i ng sinh tinh c n nhi
ầ ấ ươ ng pháp v n đáp.
ả ờ ỏ ng pháp này GV đ a ra câu h i, HS tr l ỏ i, cũng có khi HS h i
ả ờ ữ ư i ho c gi a HS và HS…
ơ ể ổ ậ ữ ệ ệ gìn v sinh c th trong tu i d y thì:
ớ i:
ệ ở ứ ủ ấ ớ ổ l a tu i nào? i xu t hi n
ổ
Là hi n t nam. * Hi n t Ở ườ ng ệ ở ườ ả kinh nguy t ự ụ ứ Tr ng r ng là do s tác đ ng c a kích thích t t ra. Khi ụ ố ế kìm tr ng r ng bao noãn bi n thành th vàng, ti ớ ự ả ủ ự hãm s ho t đ ng c a tuy n yên đ i v i s chín tr ng. Cùng v i s gi m ể ố ộ c a th vàng, l p niêm m c x p r p lên và cu i cùng bong ra kích thích t ả ệ ượ ng đ t các m ch máu nh làm ch y máu (hành kinh) trong 3 – 4 gây hi n t ệ ượ ngày. Hi n t ng này x y ra theo chu k (hàng tháng) 28 – 32 ngày. Đây là ứ ệ ấ ng sinh lý d u hi u ch ng t ả ườ bình th năng sinh con. ụ ụ * Th tinh –Th thai: ứ N u tr ng g p đ ả ự ụ x y ra s th tinh đ t o thành h p t ượ ạ ử cung đã đ m c t ụ th thai. 3.2. Ph ờ Đây cũng là ph i nói, th ấ ể v n đ . GV nêu ra các d n ch ng đ làm rõ nh ng ki n th c m i và khó v ớ gi VD: Khi nói v c u t o c quan sinh d c nam Giáo viên có th gi ọ cho h c sinh v trí c a tinh hoàn là n m ngoài c th ạ ố trùng t 3.3. Ph ươ Trong ph ặ GV tr l Ví d : ụ Các bi n pháp gi ố ớ 1/ Đ i v i nam gi + H iỏ : Tu i d y thì c a nam gi ổ ậ ả + Đáp: Kho ng 11 – 12 tu i. ấ ệ ấ ậ nam?
ứ ở ơ ọ ầ ầ
ấ ị ầ ể ệ ầ ồ
ướ ạ + H iỏ : D u hi u nào đánh d u d y thì chính th c ầ + Đáp: Xu t tinh l n đ u. Quanh quy đ u là n i đ ng các ch t d ch sinh ữ gìn v sinh: kéo bao quy đ u ra sau, c ti u, m hôi. C n gi c s ch và xà phòng.
ấ ả ữ i: Ngoài ra còn có nh ng d u hi u khác:
ự ở ơ ắ ể ầ ọ ệ ộ t, c b p phát tri n, vai r ng ng c n . Ch n qu n áo
ớ ở ấ ọ ướ ụ t n d c, vài gi ẽ ằ ử ạ r a s ch s b ng n ả * Gi ng gi ượ L n nhanh, cao v ớ ơ ể ợ kích c phù h p v i c th .
7
ế ế
ệ ồ ố ề ng xuyên v sinh thân th , n u không t
ữ ọ ườ ơ ệ
ơ ẩ ủ ụ ườ ữ ả
ầ ầ
ạ ộ ễ ế ầ ơ ị
ấ ứ
ầ ể ả ế ệ ả ưở ấ ng đ n vi c s n xu t tinh trùng.
i: ể ờ M c ria mép, lông nách, lông mu. Tuy n m hôi, tuy n nh n phát tri n. ể ế ễ ệ ầ t gây ra các b nh v da li u C n th ứ ẩ ư hay là n i trú n c a nh ng vi khu n gây ra các ch ng b nh nh hôi nách. ấ ặ ng tham C quan sinh d c to ra. Ph i m c qu n lót, nh t là nh ng em th ấ ẩ ọ ặ gia các ho t đ ng TDTT. Nên ch n qu n th m m, thoáng mát và khi m c ụ ễ ẩ ề ả c m th y d ch u. Qu n pha nhi u ni lông bí m khi n c quan sinh d c d ặ ứ ẫ m n ng a khó ch u. Qu n bó quá m c khi n tinh hoàn luôn dính ch t vào ế ườ ng 2/Đ i v i n gi
ấ ệ ở ứ i xu t hi n ổ l a tu i nào?
ị ị i nên b nóng, có th nh h ố ớ ữ ớ ổ ậ ả ủ ữ ớ ổ
ậ ứ ở ữ n ?
ở ườ ng t
ả ẩ ệ ữ
ở ộ ậ ơ ướ c d nh ng n i n
ắ ườ
ị ư ơ ể ng xuyên gi ượ ng xuyên t m r a b ng n ướ
ấ ử
ả ử ầ ơ ể ạ ế
ể ậ ệ ề ư
ể ữ ụ ồ ớ ớ
ờ ể ấ ộ ế ẫ
ặ ộ ố ạ ề ố ề ể ả
ư
+ Hỏi: Tu i d y thì c a n gi + Đáp: Kho ng 10 – 11 tu i. ấ ấ ệ + H iỏ : D u hi u nào đánh d u d y thì chính th c ắ ầ + Đáp: B t đ u hành kinh. ố ố ấ ạ ư t Máu kinh v n r t s ch, nh ng ra ngoài c th nó tr thành môi tr ườ ạ ộ gìn v sinh. Chú ý trong cho vi khu n ho t đ ng. Nên ph i th ơ ữ ờ c ngâm mình th i gian này nên ít v n đ ng, không đ ộ ố ạ ướ ấ ằ ẩ c m và xà phòng. M t s b n b n,… nên th ụ c và trong khi hành kinh. Đó là do gái b đau b ng, đau l ng, đau đ u,… tr ạ ể ch t prostaglandin mà c th t o ra đ gây co bóp t cung giúp niêm m c ề ạ bong và th i ra ngoài. N u có nhi u prostaglandin, b n đau nhi u, th m chí có ạ ả th bu n nôn và đi ngoài n a. Nh ng đau hành kinh không ph i là b nh, b n ơ ể ư ổ t trong c th còn ch a n gái m i l n có th đau b ng vì các ch t n i ti ủ ố ị đ nh. Trong th i gian đau có th dùng Cao ích m u ho c thu c đi u kinh c a Đông y; ngoài ra khi đau nhi u cũng có th dùng m t s lo i thu c gi m đau nh ibuprofen, aspirin, alaxan… ả ấ ữ i: Ngoài ra còn có nh ng d u hi u khác:
ớ ệ ể ở ộ nên m n màng; hông n r ng; mông, đùi phát tri n.
ư ầ ợ
ở ồ ế ọ
ế ế ể ề ệ ệ ễ ố ư t gây ra các b nh v da li u hay
ẩ
ườ ẩ ủ ậ ể ầ ọ
ữ ụ ờ ả
ệ ậ ả
ữ ề ướ ứ ế ờ
ầ ộ ờ
ụ ắ ỏ
ứ ể ừ ộ ụ ế ế
ặ ỉ ặ ử ặ ạ ố
ấ ơ ứ ề ễ
ụ ễ ặ ề ặ ạ ử ẹ ặ ả * Gi ng gi ị ở L n nhanh; da tr ớ ơ ể ọ Cũng nh nam nên ch n qu n áo kích c phù h p v i c th . ờ M c lông nách, lông mu. Tuy n m hôi, tuy n nh n phát tri n.Cũng nh ng xuyên v sinh, n u không t nam nên th ệ ơ là n i trú n c a nh ng vi khu n gây b nh. ặ ợ ả ộ B ph n sinh d c và vú phát tri n. Ph i ch n và m c qu n áo lót phù h p ơ ể ị ớ ơ ể ồ v i c th đ ng th i ph i kín đáo và không gây khó ch u cho c th . ụ ấ ệ ượ ờ ng xu t hi n m n Trong th i gian d y thì c nam và n đ u có hi n t ả ạ ộ ườ ng ho t đ ng, đào th i i da tăng c tr ng cá. Đó là vì các tuy n nh n bên d ầ ặ ỏ ề nhi u qua da. Khi m t chút bã nh n không thoát kh i m t da nó d n d n tích ắ ạ i thành m t “c c” nh màu tr ng tr ng vàng vàng, chính là tr ng cá. Không l ạ ượ ặ c” b n nên n n m n, vì n n khi n m n lan ra. Còn n u “không th d ng đ ướ ể c khi n n nên r a tay s ch đ tránh ch n n các n t “đã chín” và d n n. Tr ế ả t gây nhi m trùng. Nên ăn nhi u rau, qu , th c ăn nhi u ch t x giúp bài ti ư ẽ ễ d dàng; cũng nên r a m t s ch s , chà xát m t nh nhàng giúp máu l u
8
ặ ề ế ế ư ấ t thêm ch t
ờ ặ ể
ắ ả ệ ứ
ệ ườ ộ ự
ậ ả ế
ỗ ủ ở ườ ể ặ
ẫ ạ ị
ằ ả
ườ ắ ơ ọ
ạ ị
ử ể ạ ấ ỡ
ự ệ
ự ệ
ả ứ ề ư ệ ụ ế ạ ố ươ ng ti n tr c quan. ả ng ti n r t h u ích cho vi c gi ng d y các ki n th c v giáo d c gi ử ử ụ ng pháp s d ng các ph ng ti n tr c quan nh : tranh nh, băng hình, phim nh... Đó là các ớ i
ươ ươ ệ ấ ữ ứ ấ ượ ả ắ ng sâu s c cho HS.
ơ ở ệ GV “C s khoa h c c a các bi n pháp tránh thai”
ậ ộ ố ể ả ế ớ ử thông, nh ng ch r a quá nhi u khi n da m t khô, các tuy n ti ứ nh n, có th làm tr ng cá n ng thêm. ờ ữ ườ Ngoài ra, trong th i gian này c nam và n th ng m c m t ch ng “b nh” ễ ị ấ ệ mà d b ng i khác phát hi n nh t, đó là b nh hôi nách. Th c ra đây không ệ ử ồ ượ ph i là b nh gì, mà cũng có cách x lý đ c. D y thì làm cho các tuy n m ạ ộ ườ ẩ ẩ ướ ơ ng ho t đ ng, nách m hôi tăng c nách là do các vi khu n t h n. Mùi ậ ộ ườ ồ i coi là đ c đi m nh n phân h y m hôi này. M i ng i m t mùi, có ng ấ ạ ạ ư ự ấ d ng, là s h p d n riêng. Nh ng cũng có b n th y mùi hôi khó ch u. B n có ấ ẩ ể ả ể ồ ặ th gi m mùi b ng cách m c áo v i côtông th m m và thoáng khí đ m ầ ử ễ ng xuyên thì nách hôi d bay h i và quan tr ng là t m r a, thay qu n áo th ắ ặ không k p hôi. Có b n dùng chanh ho c phèn chua xát vào nách sau khi t m th y đ mùi hôi, b n th xem. Ngoài ra còn có th dùng thu c kh mùi. 3.4. Ph Các ph ươ ph tính gây h ng thú và n t ọ ủ VD: GV khi d y bài ư có th dùng m t s hình nh có liên quan nh :
ứ ế ườ ố Dân s tăng nhanh S c ép đ n môi tr ng
ủ ệ (cid:0) Ý nghĩa c a vi c tránh thai:
9
ạ ấ Gia đình m no h nh phúc
ữ ơ ở ổ ị (cid:0) Nh ng nguy c khi có thai tu i v thành niên:
ẹ ượ ữ
ổ ổ ặ ế ầ ầ c sinh vào tu n 22 ỉ ệ ế ể ch t y u cao
ế
ạ ệ t Nam: Trung ở ộ ổ đ tu i 15 19,
M 16 tu i sinh con Nh ng bé trai đ 4 tháng tu i n ng 300g đ n tu n 27 có t l nh tấ ớ ố ạ ộ ấ ủ Theo th ng kê m i nh t c a H i K ho ch hóa gia đình Vi ả ả ướ ỗ c có kho ng 300.000 ca n o hút thai bình m i năm c n ọ trong đó 60 70% là h c sinh, sinh viên .
10
ớ ệ ở t Nam tr thành n c có t n o phá thai ở ổ tu i
ướ ứ ứ ấ i.
ế ỡ ố ế mang thai mà không mu n sinh thì gi i quy t nh th ư ế
ỷ ệ ạ ố ỷ ụ V i con s k l c này, Vi l ị ế ớ v thành niên cao nh t Đông Nam Á và đ ng th 5 trên th gi (cid:0) V y n u l ả ậ nào?
ả (cid:0) Và k t qu là: ế
ư ươ ạ ộ ng.
ụ ổ ả + GV đ a m t lo t các hình nh đau th ủ ế + Sau đó GV t ng k t – nêu ý chính c a bài theo m c đích.
11
12
13
ữ ộ ả ự ừ ỗ ữ ủ n i ăn năn c a nh ng ng ườ ẹ ổ i m tu i
Nh ng ngôi m o d ng lên t teen
ẹ ẫ
Dù còn nguyên v n hay không các em v n có tên, ngày sinh ra cũng là ngày m t.ấ
ư ế ố ượ ệ ẻ (cid:0) Em nghĩ nh th nào khi hi n nay s l ị ng tr em v thành niên có
ậ ả ầ ả ấ ố
ả ở ổ ị ữ ệ ả ệ ả ả ỏ l a tu i này. Ph i có ý th c b o v , gi ị ng x u, c n ph i tránh. Mu n v y ph i trang b tu i v thành niên, tránh gìn b n thân, đó
ề
ổ thai ngày càng nhi u?ề ệ ượ ộ HS: Đây là m t hi n t ứ ề ứ ế cho b n thân mình ki n th c v s c kh e sinh s n ụ ở ứ ứ ả ổ quan h tình d c ộ ố ể là ti n đ cho cu c s ng sau này . Thông tin b xung:
ệ ế ớ ẻ ả
ổ ố ẻ ừ i.
ườ ạ ệ 15 – 19 i có kho ng 15 tri u tr em gái t ế ớ Ở ệ t Vi em sinh ra trên toàn th gi ợ ườ ng h p phá ướ ề ng gia ả i n o phá thai) và đang có chi u h
Hi n nay, hàng năm trên th gi ổ ế tu i sinh con, chi m 10% t ng s tr ổ ị ở ứ ằ l a tu i v thành niên có kho ng 120000 tr Nam, h ng năm ố ổ ế thai (chi m 10% t ng s ng tăng.
14
Em hãy thử nêu lên những nguyên tắc cần thực hiện để có thể tránh thai
Chống sự làm tổ của trứng đã thụ tinh
Tránh không để tinh trùng gặp trứng
Ngăn trứng chín và rụng
QUÁ TRÌNH THỤ TINH VÀ THỤ THAI
ọ ủ ơ ở ệ ừ ể ố ề c s khoa h c c a các bi n pháp tránh thai:
ứ ụ
ứ ụ ứ ặ c a tr ng đã th tinh.
ố ệ T đó GV có th ch t v ắ 1. Nguyên t c tránh thai Ngăn tr ng chín và r ng. ể Tránh không đ tinh trùng g p tr ng. ổ ủ ự Ch ng s làm t 2. Bi n pháp tránh thai
ươ ỏ ng pháp d y h c h p tác trong nhóm nh .
ỏ
ệ ỳ ạ ộ ạ ọ ợ ượ c chia thành các nhóm nh (46 HS) đ ượ ổ
c duy trì trong c ti ụ ế ầ Các nhóm đ ưở ư ượ ả ế ọ t h c ặ c giao cùng nhi m v ho c ả ể ng, th kí đ ghi chép các ý ki n th o
ướ
ấ ụ ệ ề ả ớ : GV nêu v n đ , phân công nhi m v cho các
ệ
ệ ộ ậ ừ + T ng cá nhân làm vi c đ c l p.
ổ
ậ ướ ế ả ề ứ 3.5. Ph ớ L p đ hay thay đ i tu theo ho t đ ng. khác nhau. Các nhóm b u nhóm tr lu n. ậ ế Các b c ti n hành: ệ * Làm vi c chung c l p ấ nhóm, cung c p tài li u. ệ * Làm vi c theo nhóm: + Trao đ i ý ki n trong nhóm. + Các nhóm th o lu n d i nhi u hình th c.
15
ả c toàn l p:
ậ ả ế ầ ượ
(cid:0) GV t ng k t ý ế ổ
ớ ế ướ ả (cid:0) Th o lu n chung t báo cáo k t qu
ế
ệ
ầ ẽ ơ ồ ư “Các b nh lây truy n qua đ ể ổ ng sinh d c” ằ ườ ứ ề ợ ế duy đ t ng h p ki n th c toàn bài b ng ph ụ GV có thể ươ ng
ả
ệ
ổ ấ ớ ậ
ả ưở ủ ệ ề
ẩ ả ng và s n ph m c a nhóm. ậ ủ ả ả ơ ở ế ế ổ ồ ể
ệ ơ ồ ế ọ ớ ậ ổ *Th o lu n t ng k t tr Các nhóm l n l ki n các nhóm. ậ VD: Khi d y bài yêu c u HS v s đ t ậ pháp th o lu n nhóm. * Làm vi c theo nhóm: M i nhóm 6 HS: các nhóm th o lu n và trình bày lên kh gi y l n. C đ i di n trình bày v ý t * T ng k t: GV t ng k t trên c s k t qu th o lu n c a nhóm r i có th gi ỗ ử ạ ổ i thi u s đ minh h a:
ả ươ ề ế ấ i quy t v n đ .
ạ ạ ọ ặ ấ ng pháp d y h c đ t v n đ và gi ấ ố
ả ạ ậ ề ầ ấ
ế ạ ề ặ ấ ề T o tình hu ng có v n đ . ề ề ả ấ ệ ế ể i quy t. ế thuy t. i quy t v n đ : i.
ả ả ả ạ ệ ế ả i.
ế ả
ế ể ấ ấ 3.6. Ph * Đ t v n đ : Phát hi n và nh n d ng v n đ n y sinh. ấ Phát bi u v n đ c n gi ế ấ ề Đ xu t các gi ề * Gi ậ L p k ho ch gi ự Th c hi n k ho ch gi ả ế ậ Th o lu n k t qu và đánh giá. ậ * K t lu n: ậ Phát bi u k t lu n. ề ớ ề Đ xu t v n đ m i.
16
ạ ị ọ ủ ườ ụ Ví d : Bài i ”
ả “ Đ i d ch AIDS: Th m h a c a loài ng ấ ạ
ễ ề ng lây nhi m HIV/AIDS và
ượ ườ ễ ầ (cid:0) T o tình hu ng có v n đ : ề ố ộ ố GV cho HS quan sát m t s hình nh v con đ c các con đ yêu c u HS nêu đ ả ườ ng lây nhi m HIV/AIDS là gì?
ự ế ả ể ế ả ế ợ t th c t nêu ra
i quy t v n đ : ễ ế ấ ề HS quan sát hình nh k t h p hi u bi ng lây nhi m HIV/AIDS là:
ệ ả ế ủ ể ả ả ậ ỏ ng d n HS th o lu n đ b o v gi thi t c a mình, bác b các gi ả
ả ườ ể i hi u
ễ ẽ ầ * Gi ườ các con đ ườ Qua đ ng máu. ệ ụ Quan h tình d c không an toàn. ừ ẹ m sang con. Lây t ẫ ướ GV h ế t khác. thi ộ ố ế Ti p theo GV cho HS xem m t s hình nh mà còn không ít ng nh m là s lây nhi m HIV/AIDS:
ườ ế ỗ ố ng Dùngchung bát đĩa Mu i đ t
ế
ễ ng lây nhi m HIV/AIDS là:
ườ ắ B t tay Ti p xúc thông th ậ *K t lu n: ườ + Các con đ ườ ng máu. Qua đ ệ ụ Quan h tình d c không an toàn. ừ ẹ Lây t m sang con. + Các con đ ễ ng không lây nhi m HIV/AIDS là:
17
ệ ng: ôm hôn, b t tay, nói chuy n, ho, h t h i,...
ồ ặ ể ơ ườ ắ ắ ơ ầ
ố ố
ỗ
nhà
ự ế ễ ậ ọ
ụ ọ ậ ớ
ụ “Giáo d c gi ệ ạ ơ ể ề ữ ệ
ườ ả
“ Đ i d ch AIDS: Th m h a c a loài ng ả ể ượ ộ ỏ i ” ng Ruy băng đ , bi u t ọ ủ ề bi u t
ể ượ ng ế ể ự ệ ế ạ ộ Em đã làm gì đ th c hi n cu c chi n đó? ế ắ Giao ti p thông th ồ ắ Dùng chung nhà t m, b b i, b n t m, m c chung qu n áo, ng i chung gh ,...ế Ăn u ng chung bát đũa, c c chén,... ư ố Côn trùng đ t nh mu i. ế Hi n máu an toàn… ậ ở ươ ng pháp giao cho HS làm các bài t p 3.7. Ph ứ ậ Các bài t p giúp cho HS v n d ng các ki n th c đã h c vào th c ti n.Vì ọ ậ v y hình thành cho HS kĩ năng h c t p, kĩ năng i tính cho h c ổ ậ ố sinh kh i 8 v gi gìn v sinh c th và quan h b n bè trong tu i d y thì” ạ ị ụ Ví d : Bài GV cho HS quan sát m t hình nh v ộ ệ đó đ i di n cho cu c chi n nào?
ả ề ể
ế ệ
ầ ệ ừ ữ ự ế ủ ả t c a b n thân v nhà ph i nêu ố ộ ạ c dùng đ i di n cho cu c chi n ch ng ộ ệ c nh ng vi c làm góp ph n th c hi n cu c
ọ ế ỏ ượ ng Ruy băng đ đ ượ i. T đó đ ra đ ư i nh :
ầ ề ề c khi truy n máu.
ề ườ ọ ướ i cùng làm theo.
ụ
ề ươ ồ ạ ọ ặ ệ ạ ả ng sinh s n:
ư ể
ộ ậ ầ t là ch ấ tu i đang l n này, giao l u b n bè r t phát tri n, quan h m r ng ra ớ ộ ố đang làm quen d n v i cu c s ng xã h i, t p giao ti p v i
ớ ầ ấ ộ ố ở ọ ộ
ắ ơ
ứ ẻ ệ ạ ộ
ổ ế ể ạ
ướ ư
ạ ạ ơ ọ ự ứ ủ HS d a vào ki n th c c a bài h c và hi u bi ể ượ ượ c bi u t đ ề ế ớ AIDS trên th gi ế ớ ố ế chi n ch ng AIDS trên th gi Không tiêm trích ma túy. Không dùng chung kim tiêm. ụ ừ ệ Không quan h tình d c b a bãi. ể ả Khi c n truy n máu thì ph i ki m tra máu tr ụ Tuyên truy n giáo d c cho m i ng ổ ọ 3.8. GV l ng ghép giáo d c cho h c sinh v quan h b n bè trong tu i ệ ậ d y thì khi d y sinh h c 8 và đ c bi ệ ở ộ Ở ổ ạ ớ ạ ế ẻ ề nhi u. B n tr ạ ườ ọ m i ng i. B n bè tr thành m t ph n r t quan tr ng trong cu c s ng. ộ ệ ạ 1/ Quan h b n bè r ng rãi và sâu s c h n: ặ ơ ạ B n tr chúng ta có m t hình th c ch i b n bè đ c bi t ph bi n đó là ầ ạ ạ ấ ề ộ ộ ạ nhóm b n, h i b n. Nhóm, h i có nhi u lo i r t đa d ng, có th là g n nhà ộ ọ ậ ể ng” nh hóm h c t p, h i đá bóng, h i âm nhau, cũng có th là “cùng chí h ưở ng ng tr nh c,… Các nhóm b n ch i đóng vai trò quan tr ng trên b ộ ướ ườ c đ
18
ầ ậ ộ ậ
ọ ệ ứ
ồ ạ ướ ẻ ở ữ các b n nh ng đ c tính t ơ
ở ộ ơ ể ỡ ầ
ộ ạ ườ ng “bè phái”, coi th ẻ ọ ự ộ ng các b n ngoài h i m t cách vô lý, gây đ k ể c đ u ta t p hòa mình vào m t t p th , ọ ố t, h c cách quan h và yêu quí m i ạ ầ i. Nhóm b n là n i nâng đ tinh th n, chia s m i vui bu n và giúp b n thành c c đoan, phát tri n thành tin h n. Đôi khi “tinh th n h i” tr ố ỵ
ẫ ế
ả ủ ữ
ở ứ ề ớ ổ i tính, nh ng xao đ ng tình c m c a tu i m i l n: ướ
ơ ặ ế ể ạ
ộ ạ ề ớ ổ ớ ớ ệ ơ i tính tr nên rõ r t h n tr ầ ẹ ậ i kia. Ý th c v gi
ớ ạ ứ ề ớ ộ
ộ ượ ư
ớ ể ữ ắ ầ
ộ ạ ườ ị ạ ố ượ
ể ữ
ẫ ệ ườ ể ẹ
ộ ằ ạ ẽ ư
ồ ả ả ậ ư ế
ấ ầ ả ư
ữ
ắ ng đáng chê trách:
ộ ố ớ
ắ ọ
ẹ
ớ ữ ng ho c v nhà. Còn nh ng ng
ớ ọ ớ ọ ườ ả
ọ ẽ ấ ạ ươ ề
ồ
ộ ớ i khác gi ứ ộ ố ườ ng yêu ng ạ ẻ ẹ ộ ố ẻ ầ ễ ế t:
ụ
ố ớ ớ ớ ừ ầ ấ ờ ổ ộ
ệ
ụ ệ ấ ậ ả ế ộ
ữ ệ ế ạ
ị
ữ ầ ố
ế ề ữ ụ
ứ ế ữ ế ể ế ả ộ ỗ ạ ủ thành c a m i b n tr , b i đây là b ạ ọ ậ ở h c t p ườ ng ẻ ự t tr ệ ượ hi n t ạ ữ gi a các nhóm b n, đôi khi còn d n đ n xô xát. ộ 2/ Ý th c v gi ề ớ ứ ủ Đ n tu i này ý th c c a chúng ta v gi c. Có ế ể th b n chú ý h n đ n cách ăn m c, ki u đ u tóc sao cho đ p trai, xinh gái. ệ i len Trong các cu c chuy n trò, b n thích bàn lu n v gi ạ ệ ạ ỏ i vào trong quan h b n bè. Gán ghép b n này v i b n khác là m t trò đùa l ề ộ ả ố ố c a chu ng, nhi u khi làm cho ng i b gán ghép ph i b i r i. M t khá đ ạ ữ ế ố ạ ở ổ tu i này b t đ u đ ý đ n nh ng b n khác gi i. Gi a đám đông b n s b n ạ ể ớ ở i, thành “đ i t bè, có th có m t b n nào đó tr ng”, mà b n hay nghĩ t ế ầ ổ ộ ạ ầ i g n. Đó là nh ng rung đ ng trong sáng bu i ban đ u, có th khi n thích l ắ ự ấ ơ ố ạ b n mu n hoàn thi n mình đ đ p h n trong m t “ng i ta”. S h p d n có ạ ạ ể th khá m nh m , làm b n xúc đ ng, nh ng b n hãy tin r ng tình c m lúc ề ự ẽ nhiên nh nó đ n v y thôi. này ph n nhi u là c m tính, r i nó s qua đi t ổ ọ ờ ợ Tình c m tu i h c trò r t đáng quý, ta hãy nâng niu nó, nh ng hãy ch đ i ả ậ ự nh ng tình c m th t s sâu s c sau này. ộ ệ ượ 3/ M t hi n t ộ ố ạ ấ ệ ẫ ạ ố ườ ng ph n n đ i v i vi c m t s b n nam qu y Đa s các b n gái th ụ ứ ấ ằ ạ ờ ẽ ữ ễ i l nhi u b n gái b ng nh ng l , hành vi x u. H túm t m đ ng ch n ngoài ấ ặ ễ ườ ế ườ ọ ườ ổ ng đ n tr ng ho c qu y nhi m ngay trong ng, ch c gh o trên đ c ng tr ộ ố ạ ợ ạ ế ơ ớ l p khi n các b n gái luôn n m n p lo s . Làm m t s b n gái không dám ề ậ ờ ế ườ ặ ườ ế t ân h n vì i không bao gi đ n tr bi ấ ủ ố ế ẽ ữ t cách s ng nh ng hành đ ng x u c a mình khi l n lên s mãi mãi không bi ườ ữ ớ i không có c m tình v i h , mà i. Không nh ng m i ng v i ng ố ụ ạ ề ọ trong cu c s ng l a đôi h s m t đi nhi u h nh phúc. Hãy h c tính t t b ng ườ ọ i xung quanh. Đi u đó mang i thân, b n bè và m i ng và th ượ ạ l c. i cho b n v đ p tâm h n không d gì có đ ứ ạ 4/ M t s tri th c b n tr c n bi 4.1/ Tình d c an toàn: ế t L i khuyên hàng đ u đ i v i tu i m i l n là đ ng v i yêu và nh t thi ể ủ ậ ự ậ ữ không nên quan h tình d c. Tuy v y không th ph nh n s th t là có nh ng ặ ự ố ấ ạ b n v i vàng trong vi c y, k t qu là nh ng s c phá thai ho c sinh con r t ắ ữ ệ ấ ộ ấ ạ i nghi p, đau lòng. L i cũng có nh ng b n m c b nh mà gi u di m r t t ẻ ạ ở ổ ọ ậ ả ề ể ị ậ không ch a tr nên có th b h u qu v sau. Đang tu i h c t p, b n tr ồ ừ ự t và không ng ng trau d i tri chúng ta c n xây d ng cho mình m t nhân cách t ổ ữ t v tình d c an toàn, đây là nh ng th c. B sung cho mình nh ng hi u bi ề ứ ầ ki n th c c n thi ộ ể ờ ủ ạ t cho c cu c đ i c a b n. Nh ng hi u bi t này không h
19
ồ ạ ắ ế ể ự ủ ị ố t cho ẩ t là chu n b t
ố ả ủ ấ ng lai. ậ
ề ứ
ị ậ ệ ươ ỏ ữ ư
ặ ạ ử ễ ị ề ể ấ ễ
ặ
ớ ấ ườ ế ư ơ
ơ ầ ng, thai ch t l u h n so v i ph n tu i 20 tr ầ
ộ ễ ủ ế
ạ ẹ ủ ẻ ẹ ẻ ữ ị ơ ị ế ễ ụ ữ ổ ầ ữ ơ ả ng thi u cân và nguy c t
ớ ủ ưở ế ng thành.
ộ ơ ấ ề
ị ạ
ệ ơ ộ
ệ ả
ườ ti và tuy t v ng, nh t là ng
ủ ẹ ị ệ ọ ả ẹ i m . ề ế , tâm
ạ ộ ớ ả ố ớ ụ
ườ ồ ng.
ụ ọ ữ c nh ng k
ượ i tính thông qua b môn mà h c sinh n m đ ắ ờ ố ắ ố ụ ờ ộ
ơ ả Trong t ng ti ế ư
ừ ộ ậ ơ ệ ữ ạ ầ
ộ ơ ỹ ạ ọ
ệ ượ ữ ơ t gi
ả ườ ể ơ ử ng l p, nhà c a. ế t gi
ơ ể ở ộ ổ ậ ế ượ t đ
ữ ng x y ra chính trên c i thích nh ng hi n t ớ ể ệ ị ệ i ch ng may b b nh HIVAIDS. ổ ấ ữ c nh ng d u hi u thay đ i trên c th ả ố ấ ợ
ệ ữ ế ườ ừ ế ể ng. T đó các em bi
ệ ệ ệ
ả ữ ệ v sinh thân th , v sinh tr ườ ấ ả t cách rèn luy n thân th , các em n bi ụ ế ề ớ ừ ở ổ ị ượ ả c các đi u đáng ti c x y ra đó tránh đ i t
ấ ượ ệ ể ệ ầ ộ ng b môn tăng lên rõ r t qua các l n ki m tra c th nh ụ ể ư t ch t l
ể ầ làm m t đi s trong tr ng h n nhiên c a b n. Hi u bi ươ t ệ 4.2/ H u qu c a vi c có thai ngoài ý mu n: 4.2.1/V s c kh e: ỏ ễ ể V thành niên n ch a phát tri n toàn di n v th ch t. X ng ch u nh d ễ ị ấ gây đ khó và con d b ng t, d b m t máu, nhi m trùng ho c gây t vong ơ ẩ ữ ị ả cho m ho c con đôi khi c hai. N v thành niên mang thai d có nguy c s y ở thai, đ non, ngôi thai b t th lên. N v thành niên sinh con l n đ u có r i ro cao h n nh ng l n sinh sau, ậ ả t) nh nguy c b nhi m đ c thai nghén (phù, huy t áp cao và nguy c s n gi ơ ử ườ ưở ng đ n tính m ng. Con c a các bà m đó th h ề ẹ vong cao h n r t nhi u so v i con c a các bà m đã tr ế và xã h i: 4.2.2/ V kinh t ế ơ ộ ọ ậ B h n ch c h i h c t p. ể ề Ít c h i phát tri n ngh nghi p, khó tìm vi c làm. ế ề ặ Là gánh n ng v kinh t cho b n thân và gia đình. ấ ế ự ẹ ẻ ễ ị ứ Cha m tr d b c ch , t ị ễ Con cái c a cha m v thành niên d ph i gánh ch u khó khăn v kinh t lí, xã h i. ộ ệ ả ủ 4. Hi u qu c a SKKN đ i v i ho t đ ng giáo d c, v i b n thân, ệ đ ng nghi p và nhà tr ỹ ớ ộ Nh giáo d c gi ế ạ t d y nh giáo d c, u n n n, đ ng viên, năng s ng c b n. ớ ế ệ ề ỹ ở ắ nh c nh mà các em ti n b rõ r t v k năng giao ti p. Cách x ng hô v i ầ ệ ố ả ạ b n bè có c i thi n, thân m t h n. M i quan h gi a th y cô, b n bè g n gũi ủ ế ế ơ ơ t h n. K năng nói c a các em cũng ti n b rõ nét. Các em h n, thân thi ụ ấ ạ ề ớ ụ i tính hay c u t o c quan sinh d c không còn r t rè, e ng i khi h c v gi n a.ữ H n n a các em đã bi ế th mình, các em đã bi ẳ ữ ị Không kì th , xa lánh nh ng ng ệ đ tu i d y thì Các em đã bi ổ giúp các em không ph i h t ho ng lo s khi th y mình có d u hi u thay đ i ấ t cách b t th ậ ữ ệ v sinh kinh nguy t, phòng tránh các b nh ph khoa. Giúp các em nh n gi ề ứ tu i v thành th c rõ v gi niên. ặ Đ c bi sau: Năm h c 2014 – 2015: Bài ki m tra l n 1:
ọ Sĩ số Gi iỏ L pớ Khá Trung bình Y uế
20
SL TL%
SL 4 SL TL% 12,12% 15 SL TL% 45,45% 14 TL% 42,43% 0 8A 33
ể Bài ki m tra l n 2:
iỏ L pớ Sĩ số Y uế SL
ầ Khá TL% SL 18,18% 19 Gi SL 6 Trung bình TL% SL 24,24% 0 TL% 57,58% 8 TL% 0
ượ ấ ượ ề ụ ỹ c v ch t l ớ ố ng giáo d c k năng s ng qua các năm ( l p
8A 33 ả ế K t qu thu đ 8)
ự ả ố Năm h cọ T tin vào b n thân ố t tình hu ng
ộ ố
50% ử X lý t trong cu c s ng 35%
ớ
ư ồ 20122013(ch a l ng ụ i tính) ghép giáo d c gi 20132014 (l ng ghép 87% 72%
ồ ớ ụ giáo d c gi i tính )
20142015 (l ng ghép 89% 75%
ồ ớ ụ giáo d c gi i tính )
Ậ Ế Ế Ị III. K T LU N, KI N NGH .
ế ậ
ộ
ớ
ộ ớ ể
ể ộ ớ ạ ả ế ở
ắ ề ổ ượ
ừ ồ
ớ ế ạ ợ ồ ỗ c. ộ ậ t d y tùy n i dung bài mà giáo viên l ng ghép giáo ụ ạ i tính sao cho phù h p, tránh tình tr ng ôm đ m lo xoáy vào giáo d c
ề ọ
ụ ộ i tính mà quên đi truy n th n i dung chính c a bài h c. ồ ủ ệ
ộ ụ ằ
ả ệ ộ ọ ư ế ế ặ
ộ ự ề ệ ệ ộ
ầ ể ế ộ
1. K t lu n: ỏ ủ ả ượ ệ c trong quá Trên đây là m t vài kinh nghi m nh c a b n thân đã rút ra đ ọ ệ ụ ọ ố ớ i tính cho h c sinh chúng trình d y môn sinh h c 8. Đ i v i vi c giáo d c gi ườ ế ợ ng xuyên, k t h p v i theo dõi, ki m tra, đ ng viên, ta ph i ti n hành th ộ ứ ủ nh c nh . Do ý th c c a m i em cũng khác nhau nên không th m t s m m t chi u các em thay đ i đ Do v y trong t ng ti ụ d c gi ớ gi ạ ạ Giáo viên gi ng d y thông qua b môn tìm bi n pháp l ng ghép linh ho t, ả ớ ả ẹ i tính cho h c sinh mà không nh nh nhàng, hi u qu nh m giáo d c gi ệ ứ ủ ưở ọ h ng đ n n i dung ki n th c c a bài h c. Do đ c tr ng b môn nên vi c ả ự th c hi n đ tài này mang tính kh thi. Sau g n m t năm th c hi n các em ệ ạ ệ ừ ể ọ h c sinh có chuy n bi n rõ r t t thái đ chuy n thành hình vi, quan h b n ế ố bè, n p s ng có văn hóa. ế 2. Ki n ngh
ị ố ớ
ả ọ Đ i v i Giáo viên: ụ
ể ồ ả ộ ớ i tính cho h c sinh m t cách có hi u qu , ng ề ế ẫ ầ
ệ ớ ọ ế ạ ệ ừ ứ ệ ồ ườ Đ l ng ghép giáo d c gi i ự ự th y ph i th c s kiên trì, nh n n i, lòng yêu ngh , h t mình v i h c sinh, có trách nhi m cao trong công vi c, không ng ng trau d i ki n th c, kinh
21
ớ ầ ề ệ ậ ự i th y hoàn thành t t công
ồ ệ ố ế ọ t h c.
ầ ỉ ờ ự ồ ở ấ ả ơ ầ ủ ộ ừ t c các b môn. ườ ự ơ t
ng:
ự ờ ả ạ ả ậ ườ ng công tác d gi
, thao gi ng, h i gi ng, sinh ho t chuyên đ ọ ườ ạ ọ ố
ụ ổ
ộ ọ nghi m.. ch có đi u đó m i th t s giúp ng vi c, đ ng th i giúp các em yêu thích h n, tích c c h n trong t ng ti C n có s đ ng thu n cao c a các th y cô giáo ố ớ Đ i v i nhà tr ườ ề ộ Tăng c ấ ổ ấ ề ỹ c p t , c p tr ng d y minh h a chuyên đ k năng s ng cho h c sinh, ớ ệ ằ nh m trao đ i kinh nghi m nâng cao giáo d c gi i tính cho các em thông qua ộ b môn nói chung và b môn sinh h c 8 nói riêng.
Ả Ệ IV. TÀI LI U THAM KH O:
ạ ọ ả ộ ọ ộ ọ 1. B môn sinh h c, Đ i h c Y khoa, Hà N i (1998). Bài gi ng Sinh lí h c,
ươ ạ ị ộ ọ ậ t p 1. NXB Y h c, Hà N i 2. Lê quang Long, Tr
ễ ả ng Xuân Dung, T Thuý Lan, Tr n Th Loan, ộ i và đ ng
ạ ọ ầ ườ ị Nguy n Quang Mai, Quách Th Tài (1996). Bài gi ng sinh lí ng ộ ậ v t. NXB Đ i h c Qu c gia Hà N i
ườ ụ ậ ộ ố 3. Lê Quang Long (1986). Sinh lí ng i và đ ng v t, NXB Giáo d c, Hà
N iộ
ươ ầ ị ị ng Xuân Dung, Tr n Th Loan, Quách Th Tài,
ậ ễ ả i ph u sinh lí ng
ộ i, T p 1. NXB Giáo d c, Hà N i ả ụ ẩ
ụ ộ i. NXB Giáo d c, Hà N i ụ (2000). Gi ầ ạ ườ ộ ố ấ ề ề 4. Nguy n Quang Mai, Tr ườ ẫ 5. Tr n Xuân Nhĩ (1983) Gi i ph u sinh lí ng 6. T Thuý Lan, Võ Văn Toàn (2002). M t s v n đ v sinh lí sinh d c và
sinh s n. ả NXB ĐHQG Hà N i.ộ
ầ ả ẫ 7. Nguy n Quang Vinh, Tr n xuân Nhĩ (1987). Gi i ph u sinh lí ng ườ i.
ễ ộ ụ NXB Giáo d c, Hà N i ễ ỗ ạ ầ ọ 8. Nguy n Quang Vinh, Tr n Đăng Cát, Đ M nh Hùng. Sinh h c 8, NXB
Giáo d cụ
ọ ụ 9. Đinh Quang Báo (1998). Sinh h c. NXB Giáo d c
22
ữ ằ ỗ ỳ ị ườ 10. Tr nh H u H ng, Đ Công Hu nh (2001). Sinh lí ng ậ ộ i và đ ng v t,
ậ ọ NXB Khoa h c và kĩ thu t ề ễ ư ẫ ườ 11. Nguy n Nh Hi n, Chu Văn M n (2002). Sinh lí ng ọ i, NXB Khoa h c
ị ả ẫ ườ và kĩ thu tậ ạ ầ 12. T Thuý Lan, Tr n Th Loan (2004). Gi i ph u sinh lí ng ạ i. NXB Đ i
ọ ư ạ h c s ph m.
23
