Bài d thi vi t SKKN năm h c 2018 - 2019 ế 1 Đ Th H i Y n ế
M t vài kinh nghi m phát huy tính tích c c c a h c sinh trong h c môn giáo d c công dân 6
thông qua ho t đng tr i nghi m sáng t o
Ph n th nh t: M ĐU
I. Đt v n đ
Nâng cao ch t l ng giáo d c ph thông nói chung và ch t l ng gi ng ượ ượ
d y môn giáo d c công dân nói riêng là nhi m v c b n c a m i giáo viên ơ
đng trên b c gi ng. Trong nh ng năm g n đây v i nh ng thành t u khoa h c
tiên ti n đa nhân lo i đt đc nh ng b c ti n dài trong l ch s phát tri n c aế ư ượ ướ ế
mình đã và đang đt ra nh ng yêu c u ngày càng cao v ch t l ng gi ng d y ượ
m i c p b c h c, t t c nh m đt đc m c tiêu giáo d c đ ra đó là: “ Đào t o ượ
con ng i Vi t Nam phát tri n toàn di n, có đo đc, có tri th c, s c kh e,ườ
th m mĩ và ngh nghi p, trung thành v i lí t ng đc l p dân t c và xã h i ch ưở
nghĩa, hình thành b i d ng nhân cách, ph m ch t và năng l c c a công dân, đáp ưỡ
ng yêu c u b o v và xây d ng T Qu c” (trích – Lu t GD).
V i quan đi m c a ngh quy t s 29 - NQ/TW ngày 14/11/2013 c a Ban ế
ch p hành trung ng Đng v đi m i căn b n toàn di n giáo d c và đào t o ươ
đáp ng yêu c u công nghi p hóa - hi n đi hóa đt n c trong đi u ki n kinh ướ
t th tr ng theo đnh h ng xã h i ch nghĩa và h i nh p qu c t đa ra đó làế ườ ướ ế ư
“Giáo d c đào t o là qu c sách hàng đu... đu t cho giáo d c là đu t phát ư ư
tri n đc u tiên đi tr c trong các ch ng trình khoa h c phát tri n kinh t xã ượ ư ướ ươ ế
h i...”. Vi c th c hi n m c tiêu đi m i đòi h i ph i th c hi n đng b các y u ế
t c b n c a giáo d c theo h ng coi tr ng phát tri n ph m ch t, kĩ năng c a ơ ướ
ng i h c, t vi c đi m i ch ng trình đn đa d ng hóa n i dung, tài li u h cườ ươ ế
t p, đi m i ph ng pháp d y h c trong đó ch ng trình giáo d c ph thông ươ ươ
m i đc bi t quan tâm đó là ho t đng tr i nghi m sáng t o.
Trong h th ng các môn h c c a ch ng trình giáo d c ph thông, môn ươ
giáo d c công dân gi vai trò quan tr ng tr c ti p trong vi c giáo d c h c sinh ế
hình thành ý th c công dân, phát tri n tâm l c và nhân cách con ng i. Môn h c ườ
này mang đn cho ng i h c nh ng giá tr , chu n m c đo đc - pháp lu t c aế ườ
xã h i đ h tr thành nh ng con ng i toàn di n, thành công dân có ích cho ườ
c ng đng, xã h i.
Không nh ng th , xét v khía c nh v trí, ý nghĩa th c ti n c a b môn, thì ế
môn Giáo d c công dân còn có t m quan tr ng đc bi t ch nó góp ph n hình
thành nhân cách cho h c sinh, giúp h c sinh bi t phân bi t l ph i, trái, bi t tôn ế ế
tr ng b n thân và tôn tr ng ng i khác, bi t s ng trung th c, khiêm t n, dũng ườ ế
c m, bi t yêu th ng và v tha. ế ươ
Đc bi t, nh ng ki n th c c a môn giáo d c công dân giúp h c sinh hình ế
thành nh ng k năng s ng c b n đ v ng vàng b c vào đi, hình thành ý th c ơ ướ
Bài d thi vi t SKKN năm h c 2018 - 2019 ế 2 Đ Th H i Y n ế
M t vài kinh nghi m phát huy tính tích c c c a h c sinh trong h c môn giáo d c công dân 6
thông qua ho t đng tr i nghi m sáng t o
t ch c k lu t, có thái đ đúng đn trong vi c nh n th c và ch p hành pháp
lu t.
Tuy nhiên, có m t th c t không th ph nh n ế đó là d i nh ng tác đngướ
c a m t trái c ch th tr ng trong th i kì h i nh p m c a, nh ng t t ng ơ ế ườ ư ưở
x u c a văn hóa ngo i lai, các t n n xã h i đang ngày ngày xâm nh p vào th ế
gi i h c đng, nh ng bi u hi n sa sút v đo đc c a h c sinh, nh ng t ườ ư
t ng l ch l c s ng không có lí t ng th hi n ngày càng nhi u, vi c ch y theoưở ư
l i s ng th c d ng c a ng i l n cũng có nh ng tác đng x u đn các em h c ườ ế
sinh, tình tr ng s tr v thành niên vi ph m pháp lu t có xu h ng ngày càng gia ướ
tăng đã gióng lên nh ng h i chuông báo đng v th c tr ng s tha hóa nhân
cách, s băng ho i các giá tr đo đc truy n th ng…là m t n i lo cho xã h i và
nó gây nh h ng l n đn công tác giáo d c đo đc trong các nhà tr ng. ưở ế ườ
Trong nhi u năm h c tr c, b môn giáo d c công dân đc nhi u ng i ướ ượ ườ
d y và ng i h c g i là môn h c “3K” (t c là khó, khô và kh ). H c sinh không ườ
chú tr ng, th m chí ngay c m t s giáo viên có tâm lí coi đây là môn ph . các
tr ng THCS h u nh có r t ít giáo viên đc đào t o chuyên ngành b môn nàyườ ư ượ
và th ng đc phân công d y chéo ban đ đm b o s t ng đi đng đuườ ượ ươ
trong vi c phân chia đnh m c s ti t d y, chính vì v y s đu t cho ch t ế ư
l ng d y h c cũng ch a th t s đc chú ý.ượ ư ượ
M c dù trong nh ng năm g n đây b môn này đã đc chú ý coi tr ng v ượ
vai trò c a nó trong vi c đánh giá x p lo i đo đc cho h c sinh nh ng vì nhi u ế ư
lý do khác nhau, ch t l ng d y và h c môn h c này v n còn có nhi u b t c p ượ
ch a đáp ng đc m c tiêu môn h c đ ra. Đi u này c n có s đánh giá,ư ượ nhìn
nh n t nhi u nguyên nhân c phía ng i d y l n ng i h c, đ t đó có gi i ườ ườ
pháp nâng cao ch t l ng d y và h c môn h c này, nh t là trong giai đo n hi n ượ
nay.
V phía ng i h c, m t th c tr ng đáng bu n là có r t nhi u h c sinh ườ
không nh n th c đc h t t m quan tr ng c a môn h c này và cho r ng đây là ượ ế
môn h c ph nên ít quan tâm, đu t thích đáng cho vi c h c. Cá bi t, có m t s ư
h c sinh t ra th c s h h ng, thi u nghiêm túc đi v i môn h c này. V i suy ế
nghĩ phi n di n, l ch l c, ph n l n h c sinh ch h c t , h c v t nh m đi phóế
v i giáo viên. Đn khi ki m tra thì quay cóp, s d ng tài li u…Hi n t ng h c ế ượ
sinh không m n mà trong vi c h c môn giáo d c công dân đã t n t i t lâu, tr
thành “n p”, t o nên s c ì v m t tâm lí mà mu n kh c ph cế không ph i d
dàng.
V phía ng i d y, qua th c t có th nh n th y, m t b ph n giáo viên ườ ế
v n lên l p b ng ph ng pháp x a cũ: th y đc, trò chép, t o c m giác m t ươ ư
Bài d thi vi t SKKN năm h c 2018 - 2019 ế 3 Đ Th H i Y n ế
M t vài kinh nghi m phát huy tính tích c c c a h c sinh trong h c môn giáo d c công dân 6
thông qua ho t đng tr i nghi m sáng t o
m i, th đng đi v i h c sinh trong vi c ti p nh n ki n th c. M t s giáo viên ế ế
lên l p v i tâm lý cho r ng môn c a mình là môn ph nên ít có s quan tâm, đu
t trong vi c so n giáo án, chu n b bài lên l p.ư Bên c nh đó, vi c thi u nh ng ế
d n ch ng sinh đng trong th c t , thi u nh ng ph ng pháp h c t p khoa h c ế ế ươ
thích h p làm cho các ti t h c tr nên khô khan, nhàm chán, không gây đc s ế ượ
h ng thú đi v i các em. H qu t t y u là ch t l ng ti t h c có nhi u h n ế ượ ế
ch , t l h c sinh yêu thích và h ng thú v i môn h c còn th p. ế
H ng đn vi c đi m i ph ng pháp d y h c và chu n b cho vi c th cướ ế ươ
hi n ch ng trình giáo d c ph thông m i, trong nh ng năm g n đây v n đ ươ
giáo d c kĩ năng s ng cho các em và ph ng châm đy m nh h c đi đôi v i hành ươ
đang đc ngành giáo d c đc bi t quan tâm th c hi n thông qua các ho t đngượ
tr i nghi m sáng t o các b môn trong đó có môn giáo d c công dân.
Xu t phát t th c t trên nh m b i d ng h ng thú h c t p, phát huy tính ế ưỡ
tích c c trong h c t p b môn c a h c sinh, đáp ng đc m c tiêu giáo d c và ượ
giáo d ng đ nâng cao ch t l ng hi u qu trong gi ng d y b môn giáo d cưỡ ượ
công dân l p 6 tôi xin m nh d n đa ra m t vài suy nghĩ trong vi c ư Góp ph n
phát huy tính tích c c c a h c sinh trong h c môn giáo d c công dân 6 thông
qua ho t đng tr i nghi m sáng t o mà b n thân tôi đã ti n hành trong th i ế
gian qua.
II. M c đích (m c tiêu) nghiên c u
Đánh giá th c tr ng v v n đ d y h c môn giáo d c công dân đi v i
h c sinh l p 6 trong ch ng trình hi n nay các nhà tr ng, hi u qu c a công ươ ườ
tác giáo d c đi v i các em h c sinh thông qua ho t đng tr i nghi m sáng t o.
Tìm ra nh ng nguyên nhân làm h n ch hi u qu c a công tác d y h c ế
giáo d c công dân và đa ra m t vài bi n phápư trong vi c t ch c ho t đng tr i
nghi m sáng t o đt hi u qu nh m góp ph n phát huy tính tích c c ch đng
c a h c sinh trong vi c th c hi n nhi m v h c t p , t đó giúp các em xác đnh
rõ vai trò trách nhi m c a mình đi v i quê h ng đt n c, v i dân t c trong ươ ướ
xu th h i nh p hi n nay. Đng th i góp ph n t o h ng thú đi v i môn h cế
trong tâm lí các em đ nâng cao ch t l ng giáo d c trong nhà tr ng. ượ ườ
trong khuôn kh bài vi t này ch xin đc đ c p đn cách th c t ế ượ ế
ch c m t ho t đng tr i nghi m sáng t o trong môn giáo d c công dân 6 nh m
xây d ng h ng thú h c t p b môn cũng nh phát huy tính tích c c trong các ư
ho t đng t p th mà tôi đã th c hi n trong các năm h c 2016 - 2017, 2017 -
2018 t i tr ng THCS Lê Văn Tám xã Bình Hòa, huy n Krông Ana. ườ
Ph n th hai: GI I QUY T V N Đ
Bài d thi vi t SKKN năm h c 2018 - 2019 ế 4 Đ Th H i Y n ế
M t vài kinh nghi m phát huy tính tích c c c a h c sinh trong h c môn giáo d c công dân 6
thông qua ho t đng tr i nghi m sáng t o
I. C s lí lu n c a v n đ:ơ
Chi n l c phát tri n giáo d c đào t o giai đo n 2011 - 2020 xác đnhế ượ
m c tiêu t ng quát đn năm 2020 n n giáo d c n c ta đc đi m i căn b n ế ướ ượ
toàn di n theo h ng chu n hóa, hi n đi hóa, xã h i hóa, dân ch hóa và h i ướ
nh p qu c t . ế
V i ch ng trình giáo d c ph thông m i đc xây d ng theo đnh h ng ươ ượ ướ
phát tri n ph m ch t năng l c ng i h c, t o môi tr ng h c t p và rèn luy n ư ườ
giúp h c sinh phát tri n hài hòa v m i m t. Ch t l ng giáo d c đc nâng cao ượ ượ
m t cách toàn di n g m giáo d c đo đc kĩ năng s ng, năng l c sáng t o, năng
l c th c hành, ngo i ng , tin h c đáp ng nhu c u v nhân l c nh t là nhân l c
ch t l ng cao trong xây d ng n n kinh t tri th c, đm b o c h i h c t p ượ ế ơ
su t đi cho m i ng i dân đ t ng b c hình thành xã h i h c t p. ườ ướ
Ho t đng tr i nghi m sáng t o đc coi là m t đi m nh n c a vi c đi ượ
m i giáo d c căn b n và toàn di n nh t là trong ch ng trình giáo d c ph thông ươ
t ng th s p t i đc đa vào s d ng thì ho t đng này càng đc chú tr ng. ượ ư ượ
Vi c t ch c cho h c sinh h c t p thông qua ho t đng tr i nghi m c a b n
thân h c sinh là m t cách th c đi m i ph ng pháp giáo d c trong nhà tr ng, ươ ườ
vai trò to l n c a nó đã đc nhi u t ch c nghiên c u và các nhà khoa h c trên ượ
th gi i kh ng đnh.ế
Theo quan đi m c a nhà c i cách giáo d c Nh t B n T. Makiguchi vi c
h c trong nhà tr ng ph i song hành v i cu c s ng thì m i phát tri n đc s ườ ượ
sáng t o c a h c sinh, b i vì con ng i v n có tính sáng t o t b n ch t và tinh ườ
hoa c a nhân lo i. Còn theo PGS. TS Đinh Th Kim Thoa (ch nhi m các khoa
giáo d c tr ng Đi h c qu c gia Hà N i) đa ra đnh nghĩa v ho t đng tr i ườ ư
nghi m sáng t o: là ho t đng giáo d c trong đó d i s h ng d n c a các nhà ướ ướ
giáo d c t ng cá nhân h c sinh đc tham gia tr c ti p vào các ho t đng khác ượ ế
nhau c a nhà tr ng cũng nh ngoài xã h i v i t cách là ch th c a ho t ườ ư ư
đng. Qua đó phát tri n năng l c th c ti n, ph m ch t nhân cách và phát huy
ti m năng sáng t o c a cá nhân mình. Nh v y, hi u m t cách nôm na thì ho t ư
đng tr i nghi m sáng t o là ho t đng t ng tác gi a con ng i và đi t ng ươ ườ ượ
theo cách m i khác v i cách thông th ng. ườ
Thông qua ho t đng tr i nghi m sáng t o h c sinh đc ch đng tham ượ
gia vào t t c các khâu c a quá trình ho t đng t thi t k đn chu n b , th c ế ế ế
hi n, đánh giá k t qu ho t đng phù h p v i đc đi m l a tu i và kh năng ế
c a b n thân, đc bày t quan đi m, t kh ng đnh b n thân và đng th i t ượ
đánh giá k t qu ho t đng c a b n thân cũng nh b n bè trong l p. V i vi cế ư
Bài d thi vi t SKKN năm h c 2018 - 2019 ế 5 Đ Th H i Y n ế
M t vài kinh nghi m phát huy tính tích c c c a h c sinh trong h c môn giáo d c công dân 6
thông qua ho t đng tr i nghi m sáng t o
tr i nghi m đó s giúp hình thành trong các em các giá tr đo đc, ý th c ch p
hành pháp lu t và các năng l c c n thi t c a m i cá nhân trong t p th . ế
Ho t đng tr i nghi m sáng t o trong môn giáo d c công dân đc xem là ượ
ho t đng th c ti n đc ti n hành song song v i các ho t đng d y h c trong ượ ế
nhà tr ng, thông qua các ho t đng th c hành c a ch đ tr i nghi m sáng t oườ
s giúp các em phát tri n nâng cao các t ch t ti m n c a b n thân, hình thành
ý th c t l p, bi t quan tâm đn nh ng ng i xung quanh và các v n đ liên ế ế ườ
quan trong cu c s ng đ t đó bi t cách v n d ng nh ng ki n th c đã h c trong ế ế
th c t đi th ng. ế ườ
II. Th c tr ng v n đ
Vi c d y và h c môn giáo d c công dân tr ng THCS Lê Văn Tám ườ
trong nh ng năm g n đây đã đc chú tr ng đi m i c v ph ng pháp gi ng ượ ươ
d y và cách h c tuy nhiên ch t l ng môn h c ch a th t s đc c i ti n, tinh ượ ư ượ ế
th n h c t p c a h c sinh đi v i b môn ch a th t s chú tr ng, th m chí còn ư
có tâm lí coi th ng, coi đây là môn ph nên vi c h c có tính ch t đi phó.ườ
B n thân môn h c này v n khô khan nh t là đi v i h c sinh l p 6 v a
m i chuy n c p cho nên vi c ti p c p v i ph ng pháp h c c p THCS còn ế ươ
nhi u b ng , m t s khái ni m, quy đnh v pháp lu t còn khá xa l , tr u
t ng so v i nh n th c c a các em. Giáo viên n u nh d y ch dùng ph ngượ ế ư ươ
pháp thuy t trình các khái ni m thì các em s không n m đc v n đ d r iế ượ ơ
vào tình tr ng h c v t, mau quên. M t s giáo viên ch a tích c c cho h c sinh ư
tr i nghi m v n d ng ki n th c vào th c t vì ng i ph i m t công chu n b ế ế
nhi u th liên quan trong khi b n thân các em r t háo h c đc tham gia tr i ượ
nghi m các ho t đng.
Tr c khi th c hi n đ tài nghiên c u tôi đã ti n hành kh o sát m t s n iướ ế
dung đ n m b t v tình hình h c t p c a các em thông qua m t s câu h i nh ư
sau:
1. Theo em h c môn giáo d c công dân có c n thi t không ? ế
2. Em có thích h c môn giáo d c công dân không ?
Khi ti n hành thu th p k t qu tôi có đc s li u và m t s thông tin nhế ế ượ ư
sau:
L pTS
h c
sinh
NH
N i dung kh o sát C n thi t ế Không
c n thi t ế Không
có ý
ki nế