3-1 Pub. No. PTEE0011T-V0313
CHÖÔNG 3
HEÄ THOÁNG PHUN NHIEÂN LIEÄU
1. Hoaït ñoäng cuûa heä thoáng
(1) Heä thoáng cung caáp nhieân lieäu <Loaïi coù ñöôøng hoài veà>
OÁng nhieân
lieäu hoài veà
OÁng phaân phoái Loïc xaêng
nhieân lieäu
Van
moät
chieàu
OÁng phaân phoái
Kim phun
Boä ñieàu aùp
Thuøng xaêng Bôm xaêng
Hình TT3-1
Ñoái vôùi heä thoáng cung caáp nhieân lieäu laø loaïi tuaàn hoaøn nhieân lieäu vaø noù bao goàm taát caû caùc boä phaän ñöôïc söû
duïng ñeå chuyeån nhieân lieäu töø Fuel Tank Fuel Tank (Thuøng nhieân lieäu) ñeán caùc Injector (kim phun).
Nhieân lieäu ñöôïc ruùt ra khoûi Fuel Tank (Thuøng nhieân lieäu) baèng Fuel Pump (Bôm nhieân lieäu) vaø phaân phoái döôùi aùp
suaát cao ñeán töøng oáng phaân phoái nhieân lieäu. AÙp löïc phaân phoái vaø löu löôïng cuûa Fuel Pump (Bôm nhieân lieäu)
ñöôïc thieát keá vöôït hôn yeâu caàu toái ña cuûa ñoäng cô. Pressure Regulator (Boä ñieàu aùp) cho pheùp moät löôïng nhieân
lieäu quay trôû veà Fuel Tank (Thuøng nhieân lieäu) khi caàn thieát ñeå duy trì aùp löïc nhieân lieäu oån ñònh taïi caùc Injector
(Kim phun).
HEÄ THOÁNG PHUN NHIEÂN LIEÄU
3-2 Pub. No. PTEE0011T-V0313
(2) Heä thoáng ñieàu khieån ñieän töû
Engine
Caùc tín hieäu vaøo töø caùc ECU Caùc tín hieäu ra töø
caûm bieán Engine-ECU
Nhaän bieát Ra leänh Thöïc thi
Crank Angle Sensor
Camshaft Position Sensor Fuel Injector
Air Flow Sensor
Barometric Pressure Sensor Cung caáp nhieân lieäu
Throttle Position Sensor
Intake Air Temperature Sensor
Engine Coolant Temperature Sensor
Oxygen Sensor Fuel Pump
Vehicle Speed Sensor
Idle Position Switch
Hình TT3-2
Heä thoáng ñieàu khieån ñieän töû bao goàm caùc caûm bieán, boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) vaø caùc Injector
(Kim phun). Boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) söû duïng quaù trình “Nhaän bieát - Ra leänh - Thöïc thi” cho
vieäc ñieàu khieån phun nhieân lieäu. Caùc Caûm bieán cung caáp tín hieäu ñaàu vaøo lieân quan ñeán ñoäng cô vaø
caùc tình traïng hoaït ñoäng cuûa xe. Boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) phaân tích caùc döõ lieäu vaø quyeát ñònh
caùch ñieàu khieån caùc Injector (Kim phun) nhö theá naøo. Sau ñoù boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) haønh
ñoäng baèng caùch ra leänh cho caùc Injector (Kim phun) hoaït ñoäng theo yeâu caàu ñeå phaân phoái löôïng nhieân
lieäu thích hôïp.
(3) Phun nhieân lieäu ña ñieåm (MPI) – Multi-Point fuel Injection
Cung caáp löôïng nhieân lieäu chính xaùc ñeå baûo ñaûm khaû naêng vaän haønh xe laø toái öu.
Giaûm möùc ñoä caùc khí chaùy coù haïi
Phun nhieân lieäu ña ñieåm cho pheùp moãi Injector (Kim phun) ñöôïc ñieàu khieån moät caùch rieâng leû. Ñieàu naøy
cho pheùp boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) cung caáp löôïng nhieân lieäu chính xaùc döôùi taát caû caùc ñieàu kieän
vaän haønh cuûa xe, laøm giaûm caùc khí chaùy coù haïi vaø baûo ñaûm khaû naêng vaän haønh cuûa xe ôû möùc toái öu.
(Tham khaûo)
Traïng thaùi cuûa xe Tyû leä khoâng khí - nhieân lieäu
Khôûi ñoäng ñoäng cô 1 ñeán 5 (khoâng khí) : 1 (nhieân lieäu)
Khoâng taûi (laøm aám ñoäng cô sau khôûi khôûi
ñoäng) 11:1
Chaïy xe 12 - 18 : 1
Taêng toác 12 - 13 : 1
HEÄ THOÁNG PHUN NHIEÂN LIEÄU
3-3 Pub. No. PTEE0011T-V0313
(4) Caùc cheá ñoä cuûa phun nhieân lieäu ña ñieåm
•Phun ñoàng loaït
•Phun trình töï.
•Phun theo nhoùm
Coù ba cheá ñoä khaùc nhau cuûa vieäc phun nhieân lieäu ña ñieåm: phun ñoàng loaït, phun theo trình töï vaø
phun theo töøng nhoùm.
Ñoái vôùi phun ñoàng loaït, taát caû caùc Injector (Kim phun) ñöôïc ñieàu khieån ñoàng loaït. Ñoái vôùi phun theo
thöù töï, taát caû caùc Injector (Kim phun) ñöôïc ñieàu khieån rieâng leû theo thöù töï ñaùnh löûa ñöôïc xaùc ñònh
tröôùc. Phun theo thöù töï laø cheá ñoä thoâng duïng nhaát trong haàu heát caùc tình traïng laøm vieäc cuûa xe.
Heä thoáng MPI treân moät soá ñoäng cô söû duïng cheá ñoä phun theo töøng nhoùm. Vôùi kieåu phun naøy, moãi
caëp Injector (Kim phun) (caëp 1 - 4 vaø caëp 3 - 2 ñöôïc ñieàu khieån moät caùch ñoàng loaït). Ñieàu naøy coù
nghóa laø söï ñieàu khieån Injector (Kim phun) ñöôïc thöïc hieän ñôn giaûn hoùa trong khi vaãn ñaùp öùng ñöôïc
yeâu caàu cuûa ñoäng cô ôû haàu heát caùc ñieàu kieän laøm vieäc gioáng nhö kieåu phun theo trình töï.
(5) Phun nhieân lieäu ñoàng loaït
Hình TT3-3
Phun nhieân lieäu ñoàng loaït xaûy ra khi boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) quyeát ñònh löôïng nhieân lieäu phaûi ñöôïc
phun vaøo taát caû caùc Cylinder (Xy lanh) vaøo cuøng luùc ñoàng boä vôùi caùc tín hieäu töø Crank Angle Sensor (Caûm
bieán vò trí truïc khuyûu).
Khi khôûi ñoäng nguoäi
Caùc cheá ñoä Failsafe (cheá ñoä döï phoøng)
(a) Khi khôûi ñoäng nguoäi
Khi khôûi ñoäng nguoäi, thì söï phun nhieân lieäu xaûy ra ñoàng loaït ñoái vôùi taát caû caùc Cylinder (Xy lanh) tuøy
theo tín hieäu ñaàu vaøo ñeán töø Crank Angle Sensor (Caûm bieán vò trí truïc khuyûu). Nhieân lieäu phaûi ñöôïc
phun theo caùch naøy bôûi vì thôøi gian kích hoaït Injector (Kim phun) khi khôûi ñoäng nguoäi daøi hôn nhieàu so
vôùi thôøi gian kích hoaït Injector (Kim phun) ôû ñieàu kieän thöôøng.
(b) Hoaït ñoäng ôû cheá ñoä döï phoøng
Boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) cuõng ñieàu khieån caùc Injector (Kim phun) moät caùch ñoàng loaït khi noù
ñang hoaït ñoäng ôû cheá ñoä döï phoøng. Ví duï, neáu boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) maát tín hieäu ôû Cylinder
(Xy lanh) soá 1, thì noù seõ kích hoaït taát caû caùc Injector (Kim phun) ñeå coá gaéng giöõ cho ñoäng cô tieáp tuïc
chaïy.
HEÄ THOÁNG PHUN NHIEÂN LIEÄU
3-4 Pub. No. PTEE0011T-V0313
Huùt
Huùt
Huùt
Huùt
Neùn
Neùn
Neùn
Neùn
Noå
Noå
Noå
Noå
Xaû
Xaû
Xaû
Xaû
Xaû
Huùt
Noå
Neùn
(6) Phun nhieân lieäu theo trình töï.
Nhieân lieäu ñöôïc phun vaøo moãi Cylinder (Xy lanh) vôùi moãi hai voøng quay cuûa Crankshaft (Truïc
khuyûu) theo thöù töï nhö sau (theo thöù töï ñaùnh löûa cuûa caùc Cylinder (Xy lanh)): 1 3 4 2. Boä
Engine-ECU (ECU ñoäng cô) kích hoaït töøng Injector (Kim phun) taïi ñöôøng doác cuûa xung tín hieäu
Crank Angle Sensor (Caûm bieán vò trí truïc khuyûu) (thöôøng ôû goùc 75 ñoä cuûa Crankshaft (Truïc khuyûu)
tröôùc ñieåm cheát treân vaøo haønh trình xaû).
Ñoäng cô DOHC
1)
Camshaft Position Sensor
Crank Angle Sensor
Cylinder
Phun nhieân lieäu
2) Cylinder
Beà roäng xung phun nhieân lieäu
3) Cylinder
Beà roäng xung phun nhieân lieäu
1) Phun nhieân lieäu theo trình töï (sau khi ñoäng cô khôûi ñoäng)
2) Phun nhieân lieäu ñoàng loaït (khi ñoäng cô khôûi ñoäng vôùi beà roäng xung ñieàu khieån phun nhieân lieäu thöïc
teá lôùn hôn so vôùi giaù trò ñònh tröôùc)
3) Phun nhieân lieäu ñoàng loaït (khi ñoäng cô khôûi ñoäng vôùi moät beà roäng xung ñieàu khieån phun thöïc teá
töông ñöông hoaëc nhoû hôn so vôùi giaù trò ñöôïc ñònh tröôùc).
Hình TT3-4
HEÄ THOÁNG PHUN NHIEÂN LIEÄU
3-5 Pub. No. PTEE0011T-V0313
(i) Ñoäng cô SOHC
Boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) thöïc hieän vieäc nhaän bieát Cylinder (Xy lanh) taïi moãi xung tín hieäu
Crank Angle Sensor (Caûm bieán vò trí truïc khuyûu) (thöôøng töông öùng vôùi moät goùc quay truïc khuyûu
laø 75o BTDC), vaø noù löïa choïn Cylinder (Xy lanh) ñeå phun nhieân lieäu moät caùch ñoàng loaït. (Trong söï
ñieàu khieån phun nhieân lieäu khoâng ñoàng thôøi ñöôïc moâ taû ôû phaàn sau, boä Engine-ECU (ECU ñoäng
cô) choïn caùc Cylinder (Xy lanh) ñeå phun nhieân lieäu taïi caïnh leân cuûa moãi xung tín hieäu goùc quay
truïc khuyûu (thöôøng öùng vôùi goùc quay Crankshaft (Truïc khuyûu) laø 5o BTDC). Xem hình TT3-4.
(ii) Ñoäng cô DOHC
Boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) thöïc hieän vieäc nhaän bieát Cylinder (Xy lanh) taïi caïnh leân cuûa moãi
xung tín hieäu Crank Angle Sensor (Caûm bieán vò trí truïc khuyûu) (thöôøng töông öùng vôùi goùc quay
Crankshaft (Truïc khuyûu) laø 50 BTDC), vaø noù choïn Cylinder (Xy lanh) ñeå phun nhieân lieäu moät caùch
ñoàng loaït. Xem hình TT3-4.
(7) Phun nhieân lieäu khoâng ñoàng loaït
Döôùi baát kyø caùc tình traïng sau ñaây, boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) laøm cho caùc Injector (Kim
phun) phaân phoái nhieân lieäu ñeán caùc Cylinder (Xy lanh) theo caùch khoâng ñöôïc ñoàng boä hoùa vôùi caùc
tín hieäu Crank Angle Sensor (Caûm bieán vò trí truïc khuyûu).
(a) Khi khôûi ñoäng ñoäng cô
Boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô) laøm cho taát caû boán Injector (Kim phun) phun nhieân lieäu moät caùch
ñoàng loaït ôû goùc quay truïc khuyûu xaáp xæ ñoä 50 BTDC ngay laäp töùc sau khi noù nhaän tín hieäu Crank
Angle Sensor (Caûm bieán vò trí truïc khuyûu) ñaàu tieân trong quaù trình khôûi ñoäng ñoäng cô. Boä Engine-
ECU (ECU ñoäng cô) thöïc hieän coâng vieäc naøy bôûi vì noù khoâng theå keát hôïp caùc goùc quay truïc khuyûu
vôùi töøng Cylinder (Xy lanh) cho ñeán khi noù nhaän ñöôïc moät tín hieäu Camshaft Position Sensor (Caûm
bieán vò trí truïc cam). Xem hình TT3-5.
(b) Khi taêng toác nhanh
Khi tæ leä thay ñoåi cuûa vieäc môû Throttle-valve (Caùnh böôùm ga) vöôït quaù moät möùc ñoä ñöôïc xaùc ñònh
tröôùc vaø Idle switch (Coâng taéc vò trí caàm chöøng) ôû vò trí OFF, thì boä Engine-ECU (ECU ñoäng cô)
laøm cho nhieân lieäu ñöôïc phun vaøo moãi Cylinder (Xy lanh) vôùi piston ôû haønh trình naïp hoaëc haønh
trình xaû.