252
HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH TRẢI NGHIỆM
XÁC ĐỊNH TẦN SỐ, TẦN SỐ TƯƠNG ĐỐI, VẼ CÁC BIỂU ĐỒ BIỂU
DIỄN BẢNG TẦN SỐ, TẦN SỐ TƯƠNG ĐỐI BẰNG EXCEL
Thời gian thực hiện: 2 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức, kĩ năng
Sử dụng phần mềm Excel để thiết lập bảng tần số, tần số tương đối và vẽ các biểu đồ biểu
diễn các bảng thống kê.
2. Về năng lực
- Rèn luyện và phát triển năng lực toán học, đặc biệt là năng lực sử dụng công cụ và phương
tiện học toán.
- Góp phần phát triển các năng lực chung như năng lực giao tiếp và hợp tác (qua việc thực
hiện hoạt động nhóm,…), năng lực thuyết trình, báo cáo (khi trình bày kết quả của nhóm),
năng lực tự chủ và tự học (khi thực hành các thao tác, chuẩn bị bài học tại nhà,...).
3. Về phẩm chất
Góp phần giúp HS rèn luyện và phát triển các phẩm chất tốt đẹp (yêu nước, nhân ái, chăm
chỉ, trung thực, trách nhiệm):
+ Tích cực tự thực hành và tham gia các hoạt động nhóm;
+ Có ý thức tích cực tìm tòi, sáng tạo trong học tập; phát huy điểm mạnh, khắc phục các
điểm yếu của bản thân.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Giáo viên:
+ Giáo án, phiếu học tập, máy tính được cài đặt phần mềm Excel 2016 (hoặc các phiên bản
mới hơn), máy chiếu, phòng máy tính (nếu có điều kiện),
+ Chuẩn bị số liệu thống kê điểm thi ba môn Toán, Văn, Anh cuối học kì I của cả lớp.
+ GV chia trước lớp thành 6 nhóm.
- Học sinh:
+ SGK, dụng cụ học tập.
+ Khuyến khích HS thao tác trước với phần mềm Excel tại nhà nếu có điều kiện.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Bài học này được dạy trong 2 tiết:
Tiết 1. Xác định tần số, tần số tương đối và biểu diễn bằng biểu đồ.
253
Tiết 2. Vẽ các biểu đồ biểu diễn bảng tần số, tần số tương đối ghép nhóm.
Tiết 1. XÁC ĐỊNH TẦN SỐ, TẦN SỐ TƯƠNG ĐỐI
VÀ BIỂU DIỄN BẰNG BIỂU ĐỒ
Nội dung, phương thức tổ chức
hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh
giá kết quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: HS ôn tập lại một số kiến thức cơ bản liên quan đến tần số và biểu đồ.
Nội dung: HS thực hiện phiếu học tập số 1.
Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
Tổ chức hoạt động: HS hoạt động nhóm dưới sự hướng dẫn của GV.
Hoạt động khởi động (5 phút)
- HS hoạt động nhóm đôi hoàn thành
phiếu học tập số 1 như trong Phụ lục,
sau đó GV gọi đại diện một số nhóm
trình bày câu trả lời, các HS khác theo
dõi bài làm, nhận xét và góp ý; GV
tổng kết.
Nếu nhà trường có điều kiện thuận lợi
như có máy tính, máy chiếu và
Internet trong lớp học, GV có thể thiết
kế một số hình thức ôn tập khác như
phiếu học tập trên Kahoot, hoặc các
trò chơi như Ai là triệu phú, Ô số bí
mật,...
HS thực hiện phiếu học tập
số 1.
+ Mục đích của phần
này là để HS nhớ lại
được các kiến thức cơ
bản liên quan đến tần
số, tần số tương đối,
các dạng bảng biểu
đồ.
+ Góp phần phát triển
năng lực giao tiếp toán
học.
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Mục tiêu: HS lập được bảng tần số, bảng tần số tương đối cho dãy dữ liệu đã cho trên Excel
và vẽ được biểu đồ biểu diễn phù hợp.
Nội dung: HS thực hiện các yêu cầu trong Ví dụ 1.
Sản phẩm: Bảng và biểu đồ của học sinh trên Excel.
Tổ chức thực hiện: HS hoạt động cá nhân và nhóm, dưới sự hướng dẫn của GV.
Xác định tần số, tần số tương đối và
biểu diễn bằng biểu đồ (15 phút)
- GV sử dụng máy tính và máy chiếu
hướng dẫn HS các bước thiết lập bảng
tần số tương đối và vẽ biểu đồ cho dãy
dữ liệu trong Ví dụ 1.
HS thực hành theo hướng
dẫn của GV.
+ Mục đích của phần
này là hướng dẫn cho
HS các bước thiết lập
bảng tần số, tần số
tương đối và vẽ biểu
254
Nội dung, phương thức tổ chức
hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh
giá kết quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
- HS thực hiện đồng thời với các bước
GV hướng dẫn.
đồ cho dãy dữ liệu
không ghép nhóm.
+ Góp phần phát triển
năng lực sử dụng công
cụ và phương tiện học
toán, năng lực tư duy
và lập luận toán học.
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Mục tiêu: Củng cố kĩ năng sử dụng phần mềm Excel để lập bảng tần số, bảng tần số tương
đối và vẽ biểu đồ biểu diễn dãy dữ liệu đã cho.
Nội dung: HS thực hiện các yêu cầu trong phần Thực hành 1 của SGK.
Sản phẩm: Bảng và biểu đồ của học sinh trên Excel.
Tổ chức thực hiện: HS hoạt động cá nhân, dưới sự hướng dẫn của GV.
Luyện tập (12 phút)
- GV tổ chức cho HS luyện tập phần
Thực hành 1 trong SGK.
+ GV cho HS hoạt động cá nhân trong
8 phút, sau đó gọi hai HS trình bày
biểu đồ cột và biểu đồ quạt tròn của
mình, các HS khác theo dõi bài làm,
nhận xét và góp ý; GV chiếu hình và
tổng kết.
+ HS thực hiện cá nhân tại
lớp. Lưu và đặt tên.
HD.
+ Mục đích của phần
này là để HS luyện tập
sử dụng Excel để lập
bảng tần số, bảng tần số
tương đối và vẽ biểu đồ
biểu diễn dãy dữ liệu.
+ Góp phần phát triển
năng lực sử dụng công
cụ, phương tiện học
toán.
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
Mục tiêu: HS sử dụng Excel để giải bài tập về bảng tần số và biểu đồ tần số tương đối.
Nội dung: HS sử dụng Excel để giải quyết bài toán trong SGK
Sản phẩm: Bảng và hình vẽ của HS.
255
Nội dung, phương thức tổ chức
hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh
giá kết quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
Tổ chức thực hiện: HS hoạt động cá nhân, dưới sự hướng dẫn của GV.
Vận dụng (10 phút)
- GV yêu cầu học sinh sử dụng công
cụ Excel để giải quyết Bài tập 7.13,
Bài 23: Bảng tần số tương đối và biểu
đồ tần số tương đối, trang 45, SGK
Toán 9 tập 2.
Từ dữ liệu bài toán, GV yêu cầu HS
sử dụng Excel vẽ biểu đồ biểu diễn
thích hợp.
- GV tổ chức cho HS làm việc cá nhân
trong 8 phút, sau đó GV mời hai HS
trình chiếu bảng tần số, tần số tương
đối và biểu đồ của mình, các HS khác
theo dõi bài làm, nhận xét và góp ý;
GV chiếu hình và tổng kết.
+ HS thực hiện áp dụng các
thao tác đã học trên Excel
để giải quyết yêu cầu bài
toán.
+ Mục đích của phần
này là để HS vận dụng
sử dụng Excel để vẽ
bảng tần số, tần số
tương đối và biểu đồ
cho một bài toán thống
kê trong SGK.
+ Góp phần phát triển
năng lực sử dụng công
cụ, phương tiện học
toán.
TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN CÔNG VIỆC Ở NHÀ
GV tổng kết lại nội dung bài học và dặn dò công việc ở nhà cho HS (3 phút)
- GV tổng kết lại các kiến thức trọng tâm của bài học sử dụng phần mềm Excel để lập bảng
tần số, bảng tần số tương đối và vẽ biểu đồ biểu diễn dãy dữ liệu đã cho.
Tiết 2. VẼ CÁC BIỂU ĐỒ BIỂU DIỄN BẢNG TẦN SỐ,
TẦN SỐ TƯƠNG ĐỐI GHÉP NHÓM.
Nội dung, phương thức tổ chức
hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh
giá kết quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Mục tiêu: HS vẽ được biểu đồ tần số tương đối ghép nhóm dạng cột và dạng đoạn thẳng.
Nội dung: HS sử dụng phần mềm Excel thực hiện các thao tác đặt lệnh dưới sự hướng dẫn
của GV.
Sản phẩm: Bảng vẽ của HS trên phần mềm Excel.
Tổ chức thực hiện: HS hoạt động cá nhân, dưới sự hướng dẫn của GV.
Vẽ các biểu đồ biểu diễn bảng tần
số, tần số tương đối ghép nhóm (10
phút)
+ Mục đích của phần
này là hướng dẫn cho
HS các bước thiết lập
bảng tần số, tần số
50%
40%
10% A
B
C
256
Nội dung, phương thức tổ chức
hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh
giá kết quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
- GV tổ chức cho HS hoạt động cá
nhân để tự tìm hiểu và thực hành theo
các bước vẽ biểu đồ tần số tương đối
ghép nhóm trong Ví dụ 2, SGK.
- GV quan sát HS thực hành và hỗ trợ
HS vẽ biểu đồ nếu cần thiết.
- Sau 8 phút thực hành, GV chốt lại
các bước vẽ và trình chiếu sản phẩm.
HS trao đổi để tìm hiểu
cách vẽ và thực hiện yêu
cầu của GV.
tương đối cho dãy dữ
liệu ghép nhóm.
+ Góp phần phát triển
năng lực sử dụng công
cụ và phương tiện học
toán.
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Mục tiêu: Củng cố kĩ năng sử dụng phần mềm Excel để lập bảng tần số, bảng tần số tương
đối và vẽ biểu đồ biểu diễn dãy dữ liệu ghép nhóm đã cho.
Nội dung: HS thực hiện các yêu cầu trong phần Thực hành 2 của SGK.
Sản phẩm: Bảng và biểu đồ của học sinh trên Excel.
Tổ chức thực hiện: HS hoạt động cá nhân, dưới sự hướng dẫn của GV.
Bài tập (10 phút)
- GV tổ chức cho HS luyện tập phần
Thực hành 2 trong SGK.
+ GV cho HS hoạt động cá nhân
trong 8 phút, sau đó gọi hai HS trình
bày biểu đồ cột và biểu đồ quạt tròn
của mình, các HS khác theo dõi bài
làm, nhận xét và góp ý; GV chiếu
hình và tổng kết.
HS thực hiện nhiệm vụ cá
nhân tại lớp
+ Mục đích của phần
này là để HS luyện tập
sử dụng Excel để thực
hiện nhiệm vụ trong
SGK.
+ Góp phần phát triển
năng lực sử dụng công
cụ, phương tiện học
toán, năng lực giải
quyết vấn đề toán học.
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
Mục tiêu: HS sử dụng các công cụ Excel đã biết để tạo một sản phẩm phân tích dữ liệu đơn
giản.
Nội dung: HS thực hiện tạo lập một sản phẩm dữ liệu, sau đó HS thuyết trình về sản phẩm
của nhóm mình.
Sản phẩm: Hình vẽ và bài thuyết trình của HS.
Tổ chức thực hiện: HS hoạt động nhóm, dưới sự hướng dẫn của GV.
1. Tập làm chuyên viên phân tích
dữ liệu (12 phút)
+ Mục đích của phần
này là để HS vận dụng
các công cụ đã học tự