Đề án “Kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp Việt Nam thời kỳ 2001-2005”

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

PHẦN MỞ ĐẦU

Cơ cấu nghành kinh tế không chỉ giới hạn giữa các ngành có tính chất

ổn định. Mà nó luôn luôn thay đổi sao cho phù hợp với sự phát triển của từng

thời kỳ . Hiện nay, cơ cấu ngành kinh tế của các nước trên thế giới không

ngừng được điều chỉnh theo yêu cầu phất triển kinh tế và sự tiến bộ của khoa

học công nghệ . Điều chỉnh cơ cấu ngành kinh tế, cơ cấu kinh tế hợp lý sẽ tạo

đà cho tăng trưởng kinh tế và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực khan hiếm

của đất nước. Như thế, một phương hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

được định ra hợp lý, sẽ có ý nghĩa hết sức quan trọng trong sự phát triển bền

vững của đất nước. Nhất là trong bối cảnh kinh tế thế giới đang trong quá

trình quốc tế hoá nền kinh tế và sự phát triiển như vũ bão của khoa học – kỹ

thuật. Đặc biệt là hoàn cảnh kinh tế của Việt Nam đang trong thời kỳ chuyền

đổi cơ chế và hội nhập.

Việt Nam với hơn 70% dân số là nông thôn, kinh tế dựa chủ yếu vào

ngành nông nghiệp thì vấn đề chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp đặc biệt

quan trọng. Vì việc chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp hợp lý sẽ góp

phần nâng cao thu nhập, nâng cao đời sống cho nhân dân nông thôn, đặc biệt

là trong quá trình CNH-HĐH hiện nay. Quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành

nông nghiệp nước ta hiện nay còn nhiều bất hợp lý và thực sự chưa đạt được

mục tiêu mà Đại Hội đã đề ra. Vì vậy em đã chọn đề tài “Kế hoạch chuyển

dịch cơ cấu ngành nông nghiệp Việt Nam thời kỳ 2001-2005”.

1

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

PHẦN NỘI DUNG

I. GIỚI THIỆU CHUNG :

1. Một vài khái niệm

a. Cơ cấu ngành kinh tế :

Cơ cấu ngành kinh tế là tổng hợp các ngành kinh tế và mối quan hệ tỷ

lệ giữa các ngành thể hiện ở vị trí và tỷ trọng của mỗi ngành trong tổng thể

nền kinh tế. Cơ cấu ngành phản ánh phần nào trình độ phân công lao động xã

hội chung của nền kinh tế và trình độ phát triển chung của lực lượng sản xuất.

Thay đổi mạnh mẽ cơ cấu ngành là nét đặc trưng của các nước đang phát

triển.

Khi phân tích cơ cấu ngành của một quốc gia, người ta thường phân

tích theo 3 nhóm ngành chính:

Ngành nông nghiệp, trong nông nghiệp bao gồm 3 ngành nhỏ là nông

nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp.

Ngành công nghiệp , bao gồm ngành công nghiệp và xây dựng.

Ngành dịch vụ bao gồm ngành thương mại , bưu điện và du lịch,…

Nhìn vào thực trạng cơ cấu ngành kinh tế nước ta hôm nay nước ta có

thể nhận xét:Nước ta hôm nay về cơ bản đang là một nước nông nghiệp. Xu

hướng có tính quy luật chung của sự chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế và

chuyển dịch theo hướng CNH-HĐH, nghĩa là tỷ trọng và vai trò của ngành

công nghiệp và dịch vụ có xu hướng tăng nhanh còn tỷ trọng của ngành nông

nghiệp có xu hướng giảm dần. Kinh nghiệm thế giới cho thấy muốn chuyển

từ một nền kinh tế nông nghiệp sang nền kinh tế công nghiệp đều phải trải

qua các bước: chuyển từ nền kinh tế nông nghiệp (tỷ trọng ngành nông nghiệp

chiếm 40-60%,công nghiệp từ 10-20%,dịch vụ từ 10-30%) sang nền kinh tế

công nông nghiệp( tỷ trọng ngành nông nghiệp từ 15-25%, công nghiệp 25-

35%, dịch vụ 40-50%), để từ đó chuyển sang nền kinh tế công nghiệp phát

2

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

triển (tỷ trọng ngành nông nghiệp dưới 10%, công nghiệp 35-40%, dịch vụ

50-60%)

Nhưng theo tính chất mối quan hệ kinh tế với nước ngoài thì cơ cấu

ngành còn được dựa theo cơ cấu ngành đóng , cơ cấu ngành hướng ngoại,cơ

cấu mở hỗn hợp. Cơ cấu ngành đóng hay còn gọi là cơ cấu hướng nội, được

tổ chức dựa trên cơ cấu tiêu dùng của dân cư. Nhược điểm của cơ cấu này là

nền kinh tế không có tính cạnh tranh quốc tế, không tranh thủ được sự giúp

đỡ của quốc tế.

Cơ cấu hướng ngoại là hướng tổ chức ngành kinh tế trong nước theo

những dấu hiệu quốc tế về giá cả, câú thị trường quốc tế, nghĩa là cá nhân

người sản xuất và người tiêu dung đều hướng ra thị trường quốc tế. Nhược

điểm của cơ cấu này là nền kinh tế phụ thuộc vào sự biến động của quốc tế,

hạ thấp đồng tiền trong nước.

Cơ cấu mở hỗn hợp: Vừa chấp nhận giao lưu thương mại quốc tế vừa

không phân biệt thị trường , nghĩa là coi trọng cả thị trường trong nước và thị

trường quốc tế.

Xu hướng của việt nam hiện nay là thực hiện nền kinh tế mở hỗn hợp .

b.Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

*Khái niệm

Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế là quá trình chuyển cơ cấu ngành

kinh tế từ dạng này sang dạng khác phù hợp với sự phát triển của phân công

lao động xá hội và phù hợp với sự phát triển của lực lượng sản xuất, phát triển

khoa học- công nghệ. Đây không phải đơn thuần là sự thay đổi vị trí, mà là sự

thay đổi cả về lượng và chất trong nội bộ cơ cấu ngành. Việc chuyển dịch cơ

cấu này phải dựa trên cơ sở một cơ cấu hiện có, do đó nội dung của chuyển

dịch cơ cấu ngành là cải tạo cơ cấu cũ lạc hậu hoặc chưa phù hợp để xây dựng

cơ cấu mới tiên tiến hoàn thiện và phù hợp hơn

*.Các nhân tố ảnh hưởng đến xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

3

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế chịu sự tác động của nhiều nhân tố,

do đó việc phân tích các nhân tố này sẽ cho phép tìm ra một cơ cấu ngành hợp

lý. Cả 2 nhóm nhân tố chính ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cáu ngàng kinh

tế:

*Nhóm nhân tố địa lý tự nhiên: Vị trí địa lý, khí hậu, đất đai tài nguyên.

Các nhân tố này có ảnh hưởng lớn đến quá trình chuyển dịch cơ cấu

ngành kinh tế . Bởi vì nguyên tắc của chuyển cơ cấu ngành kinh tế là phải tạo

ra được cơ cấu kinh tế hợp lý trên cơ sở sử dụng đươc hiệu quả mọi lợi thế so

sánh. Với mỗi đặc điểm khác nhau về vị trí địa lý, khí hậu, đất đai, tàI nguyên

thì sẽ có một cách lựa trọn cơ cấu ngành kinh tế khác nhau.

*Nhóm nhân tố kinh tế xã hội

Dân số và nguồn lao động : nhân tố này tác động không nhỏ tới quá

trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế. Với đặc điểm dân số đông, nguồn lao

động dồi dào, cho nên trong quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tranh

thủ lợi thế nguồn lao động dồi dào, nguồn lao động rẻ để phát triển những

ngành thu hút nhiều lao động, vốn đầu tư

Nhân tố truyền thống lịch sử: Việc phát huy những ngành nghề tiểu thủ

công nghiệp truyền thống cũng ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình chuyển

dịch cơ cấu ngành kinh tế. Điêù này không chỉ tạo ra những sản phẩm truyền

thống xuất khẩu mà còn tạo điệu kiện các ngành dịch vụ du lịch

Nhân tố thị thường :Thị trường đặc biệt là cầu và cạnh tranh trên thị

trường trong và ngoàI nước là yếu tố có ảnh hưởng trực tiếpvà quyết định đầu

tiên tới cơ cấu ngành kinh tế .Chính cầu mà cơ cấu và xu thế vận động của

chúng ta đặt ra những mục tiêu cần vươn lên để thoả mãn , là cơ sở để đảm

bảo tính thực thi và và hiệu quả của phương án chuyển dịch cơ ấu ngành kinh

tế.

*Nhân tố khoa học công nghệ

Tác động của khoa học công nghệ có ảnh hưởng nhiều mặt đến cơ cấu

ngành của nền kinh tế .ở nước ta ,yếu tố này đã thúc đẩy sự ra đời và thúc đẩy

4

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

một số ngành như dầu khí , điện tử…làm thay đổi quy mô tốc độ phát triển

của cac ngành chế biến, dịch vụ.

*Nhân tố chính trị

Sự ổn dịnh về chính trị cũng là cơ sở thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ

cấu ngành theo hướng CNH-HĐH. ở nước ta do có sự lãnh đạo của đảng ,do

đường lối phát xã hội đúng đắn ,vì vậy sau 10 năm đổi mới nước ta đã thu

được nhiều thành tựu to lớn trong quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

.

*Nhân tố chính sách :

Những định hướng chiến lược và vai trò quản lý vĩ mô của nhà nước có

ý nghĩa rất quan trọng đối với việc hình thành cơ cấu ngành .Nếu ta phó mặc

cho sự tác động của thị trường thì sự hình thành cơ cấu ngành mong muốn sẽ

rất chậm,nếu là những ngành không vì mục đích lí luận hoặc tỷ suất lợi nhuạn

thấp .Ngược lại nếu nhà nước can htiệp quá sâu vào quá trình thực hiện sẽ dẫn

tới việc hình thành cơ cấu ngành kém hiệu quả .

2. Một số lý thuyết về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế

a)Lý thuyết về phân kỳ phát triển kinh tế của Rostow:

Walt Rostow cho rằng quá trình phát triển kinh tế của bất kỳ quốc gia

nào cũng phải trải qua 5 giai đoạn tuần tự:

Xã hội truyền thống với đặc trưng là nó phải giữ vai trò thống trị đời

sông kinh tế ,năng suất lao động thấp và xã hội kém linh hoạt .

Giai đoạn chuẩn bị cất cánh : trong giai đoạn này những điều kiện cần

thiết để chuẩn bị cất cánh bắt đầu xuất hiện như đổi mới kết kấu hạ tầng kỹ

thuật như giao thông phát triển .Bắt đầu hình thành những khu vực đầu tàu có

tác dụng lôi kéo nền kinh tế phát triển .

Giai đoạn cất cánh với dấu hiệu quan trọnh như tỷ lệ đầu tư so với thu

nhập quốc dân đạt mức 10%, xuất hiện ngành công nhiệp chế biến với tốc độ

tăng trưởng cao có những chuyển biến mạnh mẽ trong thể chế xã hội

5

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Giai đoạn trưởng thành có đặc trưng là tỷ lệ đầu tư đã tăng từ 10%-

20% thu nhập thuần tuý , khoa học kỹ thuật dược ứng dụngtoàn bộ các mặt

hoạt động kinh tế.Nhiều ngành công nghiệp mới hiện đại phát triển ,nông

nghiệp được cơ giới hoá đạt năng suất lao động cao,sự phát triển kinh tế trong

nước hội nhập với thị trường quốc tế

Giai đoạn tiêu dùng cao: thu nhập bình quân đầu người tăng nhanh,cơ

cấu lao động có trình độ chuyên môn và tay nghề cao.Về mặt xã hội các chính

sách kinh tế hướng vào phúc lợi xã hội nhằm tạo ra cầu cao về hàng tiêu dùng

lâu bền và các dịch vụ công cộng của nhóm dan cư.

Lý thuyết phân kỳ phát triển kinh tế rất có ý nghĩa đối với việc

chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở Việt Nam trong quá trình CNH hiện

nay.Nó cho biết Việt Nam dang ở giai đoạn nào và đặt ra nhiệm vụ cho Việt

Nam cần phải thực hiện chuẩn bị cho những tiền đề cần thiết cho việc chuyển

nền kinh tế của mình sang giai đoạn cất cánh

b)Lý thuyết nhị nguyên

Lý thuyết này do A.Lewis khởi xướng ,tiếp cận từ đời sống kinh tế của

nước đang phát triển .Nền kinh tế có hai khu vực song song tồn tại .Khu vực

thuyền thống có đặc điểm là trì trệ,năng suất lao động thấp và dư thừa lao

động .Vì thế có thể chuyển một phần lao động từ đây sang khu vực công

nghiệp hiện đại mà không ảnh hưởng gì đến sản lượng nông nghiệp.Do có

năng suất lao động cao nên khu vực công nghiệp có thể tích luỹ để mở rộng

sản suất mà không phụ thuộc vào những điều kiện chung của toàn bộ nền kinh

tế

Từ những nhận định trên,ta có thể đưa tới một kết luận để thúc đẩy sự

phát triển kinh tế của Việt Nam là:phải mở rộng khu vực công nghiệp hiện đại

càng tốt mà không cần quan tâm tới khu vực nông nghiệp truyền thống.Sự gia

tăng khu vực công nghiệp hiện đại tự nó sẽ rút lao động từ khu vực nông

nghiệp sang và biến nền sản suất từ trạng thái nhị nguyên sang nền kinh tế

công nghiệp phát triển

6

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

3. Lý thuyết phát triển cơ cấu ngành không cân đối

Thứ nhất :Việc áp dụng cơ cấu không đổi sẽ gây lên áp lực,tạo ra sự kích

thích đầu tư.Nếu như dự án đầu tư lớn hơn vào một lĩnh vực thì áp lực đầu tư

sẽ xuất hiện bởi cầu lớn hơn cung lúc đầu và sau đó thì cung x lớn hơn cầu ở

một số lĩnh vực. Chính những dự án đó có tác dụng lôi kéo đầu tư theo kiểu lý

thuyết số nhân

Thứ hai:Trong mỗi giai đoạn của thời kỳ CNH ,vai trò “cực tăng

trưởng” của các ngành trong nền kinh tế không giống nhau. Vì thế cần tập

trung nguồn lực khan hiếm cho một số lĩnh vực nhất định .

Thứ ba:Trong mỗi giai đoạn phát triển CNH,các nước đang phát triển

rất thiếu vốn, lao động kỹ thuật ,công nghệ và thị trường nên không dủ điều

kiện dể cùng một luc phát triển đồng bộ tất cả các ngành hiện đại.Vì thế sự

phát triển cơ cấu không cân đối là sự lựa chọn bắt buộc

Mô hình không cân đối mở cửa hướng ngoại đã trở thành xu hướng

chính yếu của các nước chậm phát triển từ thập niên 80 trở lại đây.

Nước ta là một nước thuần nông,nền kinh tế còn chạm phát triển,nguồn

lực còn hạn chế,đặc biệt là nguồn lực vốn thì việc áp dụng mô hình “cực tăng

trưởng” cho quá trình chuyển dịch cơ cấu nganh kinh tế là rất dung đắn Việc

đầu tư cho một số nganh ,lĩnh vực đầu tầu sẽ hạn chế việc đầu tư dàn trải

không hiệu quả.

II. Kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp Việt Nam

1. Vai trò của kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp.

Chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp là một nội dung quan trọng

trong quá trình CNH-HĐH đất nước. Nếu xac định được phương hướng và

giải pháp chuyển dịch đúng sẽ đảm bảo hiệu quả kinh tế xã hội cao trong sự

phát triển. Có thể khẳng định được rằng, chuyển dịch ngành nông nghiệp có

vai trò quan trọng với sự phát triển kinh tế vì:

Thứ nhất, chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp nhằm khai thác và sử

dụng có hiệu quả các yếu tố lợi thế của nền kinh tế, vùng và địa phương. Các

7

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

yếu tố đó là nguồn lực tài nguyên, lao động …yếu tố lợi thế so sánh như chi

phí sản xuất

Thông qua quá trình tổ chức khai tháccó hiệu quả các yếu tố lợi thế, sẽ

tìm ra được các ngành mũi nhọn tạo khả năng tăng trưởng mạnh cho đất nước,

vùng hoặc địa phương, đồng thời giải quyết mối quan hệ bền vững giữa tăng

trưởng kinh tế với bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, với phát triển nguồn nhân

lực .

Thứ hai, chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp sẽ thúc đẩy tăng

trưởng kinh tế. Trước hết chuyển dịch cơ cấu nhằm nâng cao vai trò và thiết

lập mối quan hệ chặt chẽ giữa các ngành nông- lâm- ngư nghiệp với nhau, tạo

đà cho các ngành này cùng tăng trưởng và phát triển.

Chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp giúp các ngành tiệp thu trình độ

khoa học- công nghệ (KH-CN), thúc đẩy quá trình CNH-HĐH

Thứ ba,chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp(NN) tạo ra sự thay đổi

trong cơ cấu xã hội.

Hiện nay trong quá trình CNH-HĐHở Việt Nam, xu hướng chuyển

dịch cơ cấu ngành là tăng tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ(CN-DV), giảm tỷ

trọng NN nhưng giá trị tuyệt đói của mỗi ngành đều tăng. Do đó chuyển dịch

cơ cấu ngành nông nghiệp hợp lý sẽ góp phần làm tăng tỷ trọng tuyệt đối của

ngành NN.

2. Sự cần thiết phải chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp

Kinh nghiệm thành công của một số nước:

Trong 10 nước ASEAN, có 4 nước thành viên phát triển mạnhNN là

Thái Lan, Malaixia, Inđônêxia và Philippin. Inđônêxia là một quốc gia bao

gồm hàng chục ngàn hòn đảo lớn nhỏ, với dân số khoảng 205 triệu người.

Philippincũng là một quốc đảo gồm nhiều hòn đảo, tạo nên sự đa dạng của khí

hậu. Malaixia có diện tích đất NN ít, chỉ chiếm 14,9% tổng diện tích, bình

quân đầu người là 0,25 ha đất canh tác . Thái lan có diện tích đất đai rộng,

mầu mỡ, khí hậu nhiệt đới, thích hợp với sự phát triển của nhiều loại cây con.

8

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Thái lan còn có cả đồng bằng châu thổ rộng lớn thích hợp trồng lúa, nuôi

trồng thuỷ sản và cả cao nguyên, vùng núi để phát triển cây CN, cây ăn quả

Mỗi nước một vẻ, có mức độ phát triển kinh tế ít nhiều khác nhau,

nhưng nhìn chung đều là các nước đang phát triển ở Đông nam á, NN nông

thôn đang là lĩnh vực kinh tế chính. Cùng với Việt Nam các nước này đóng

góp 45%gạo xuất khẩu, 80% cao su tự nhiên xuất khẩu, phần lớn cà phê và

dầu ăn xuất khẩu trên thế giới. Mặt khác 4 nước này do có điiêù kiện tự nhiên

gần giống Việt Nam nên có những mặt hàng là khách hàng của Việt Nam, có

những mặt hàng là đối thủ cạnh tranh xuất khẩu với Việt Nam( gạo, caphê,cao

su, tiêu, thuỷ sản) và có những mặt hàng Việt Nam phải nhập khẩu( dầu ăn,

gỗ ván).

3. Nội dung chuyển dịch cơ cấu ngành NN Việt Nam

Chuyển dịch cơ cấu NN nông thôn là một trong những nội dung cơ bản

của đổi mới NN và kinh tế nông thôn xét trên 3 nghĩa: Thứ nhất, nó là kếtquả

của quá trình tháo gỡ thểv chế cũ, giải quyết các tiềm năng nguồn lực cho

phát triển của mọi thành phần, lực lượng mọi lĩnh vực sản xuất kinh doanh.

Thứ hai, là động lực thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất, tạo ra một

trạng thái phân công lao động mới, là tiền đề cho CNH và phát triển kinh tế

thị trường ở khu vực này.Thứ ba, là con đường cơ bản để tạo thêm việc làm ở

nông thôn ngoài lĩnh vực NN, giúp người nông dân thoất rakhỏi sự ràng buộc

của thể chế cũ gắn chặt với nghề nông, với ruộng đất, thu nhập thấp, đời sống

khó khăn, từng bước vươn lên làm giầu bằng ngành nghề, dịch vụ phi NN.

Làm NN, nhất là trồng trọt ở một nước đất chật người đông, 70% dân số sống

ở nông thôn thì đủ ăn đã là khó, cho nên muốn làm giàu phải chuyển dịch cơ

cấu kinh tế nông thôn.

Trong ngành NN cơ cấu trồng trọt và chăn nuôi vẫn giữ tỷ lệ 78%/18%,

đặc biệt từ 1990-2002 đã có thay đổi theo hướng giảm tỷ trọng trồng trọt, tăng

tỷ trọng chăn nuôi, trong khi giá trị tuyệt đối mỗi ngành đều tăng

9

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Bảng: cơ cấu trồng trọt và chăn nuôi trong giá trị sản xuất NN

1990-2002

đơn vị %

1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

100 100 100 100 100 100 100 100 100 Toàn

ngành

Trồng trọt 79,3 78,1 77,9 77,9 79,7 79,2 78,2 77,8 77,7

Chăn nuôi 17,9 18,9 19,3 19,4 17,8 18,5 19,3 19,5 19,7

Trong ngành trồng trọt cơ cấu cây trồng cũng có sự chuyển biến theo

hướng đa dạng hoá cây trông ,xoá dần tính độc canh cây lương thực có hạt từ

71,6%(1990) xuống còn 65,9%(2001), tổng diện tích các loại cây trồng, cây

CN từ 7,3% tăng lên 11,9%, cây ăn quả từ 2,4% lên 4,73% trong thời gian

tương ứng.

Trong ngành chăn nuôi có sự thay đổi trong cơ cấu đàn gia súc lấy thịt,

sữa, giảm gia súc cày kéo.Phương thức nuôi lợn “hướng nạc” đang chi phối

và thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu đàn lợn cũng như các dịch vụ cung ứng

giống, thức ăn, thú y.

Về lâm nghiệp, giao đất giao rừng được tiến hành rộng rãi tới người dân,

công tác bảo vệ,khoanh nuôi và tái sinh rừng tốt hơn, diện tích trồng rừng

tăng lên, kết hợp trồng rừng với trồng cây CN, làm vườn và chăn nuôi, góp

phần tạo ra sự bền vững về sinh thái và xã hội để phát triển rừng

Mặt khác, chủ trương chuyển một phần lao động làm NN sang trồng rừng

, chăm sóc bảo vệ và tái tạo vốn rừng tự nhiên, biến tiềm năng đất rừng, vốn

rừng thành của cải vật chất.

Trong ngư nghiệp, vị trí ngành thuỷ sản đã được khẳng định rõ nét và

đang có xu hướng phát triển ổn định trên cả 2 lĩnh vực nuôi trồng và đánh bắt

thuỷ sản. Từ đánh bắt ven bờ nay đã bước đầu vươn ra đánh bắt xa bờ với

trang thiết bị lớn hơn và hiện đại hơn. trong chế biến từ chỗ chỉ có 24 nhà

10

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

máy nhỏ bé với công nghệ lạc hậu, nay đã có gần 300 nhà máy chế biến xuất

khẩu được trang bị thiết bị và công nghệ tiên tiến. Mục tiêu đạt tổng sản

lượng 2,55 triệu tấn vào năm 2005(trong đó sản lượng nuôi trồng chiếm

50%), kim ngạch xuất khẩu 3 tỷ USD.

III.Kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp việt nam thời

kỳ 2001-2005

1. Xu hướng của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế Việt Nam và cơ cấu

ngành nông nghiệp nói riêng

a. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế nói chung

Cơ cấu ngành kinh tế là biểu hiện quan trọng nhất và đặc trưng nhất của

cơ cấukinh tế. Chuyển dich cơ cấu ngành kinh tế cần căn cứ vào chức năng,

nhiệm vụ và vai trò của từng ngành trong phát triển kinh tế- xã hội, cũng như

vào điều kiện thực tế để phát triển chúng.

Cơ cấu ngành kinh tế có thể xét thấy trên nhiều góc độ. Với việc xem

xét các yếu tố đầu vào là cơ cấu lao động, cơ cấu kỹ thuật. Thông thường cơ

cấu đầu ra tính theo giá trị sản xuất được sử dụng để phản ánh cơ cấu ngành.

Sự chuyển dịch cơ cấu này mang tính quy luật, đó là khi thu nhập đầu người

tăng lên thì tỷ trọng nông nghiệp trong tổng sản phẩm sẽ giảm xuống, còn tỷ

trọng của công nghiệp và dịch vụ sẽ tăng lên. Khi đạt đến trình độ nhất định,

tỷ trọng của dịch vụ sẽ tăng nhanh hơn tỷ trọng của công nghiệp.

Trong những năm đổi mới, đặc biệt từ năm 1990 trở đi, đã hình thành

xu thế chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tương đối rõ theo hướng giảm tỷ

trọng của nông nghiệp trong GDP, tăng đồng thời tỷ trọng của công nghiệp và

dịch vụ.

Xu thế này là phù hợp với quy luật phát trỉên kinh tế của các nước trên

thế giới khi bước vào thời kỳ CNH-HĐH, theo đó, cùng với thu nhập tính trên

đầu người tăng lên thì phần chi cho lương thực thực phẩm sẽ giảm đi. Điều đó

cũng có nghĩa là dù ở điểm xuất phát thấp nhưng cơ cấu kinh tế ngành của

nước ta đã và đang được chuyển dịch đúng hướng. Chuyển dịch cơ cấu kinh

11

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

tế theo hướng này vừa là kết quả tất yếu của sự tăng trưởng kinh tế, nhưng

đồng thời cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các bước phát triển tiếp theo.

b. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp việt nam

Trong những năm đổi mới vừa qua, nông nghiệp tiếp tục phát triển và tăng

trưởng với nhịp độ 4,9%/ năm, sản xuất lương thực tăng trưởng ổn định góp

phần giải quyết vững chắc vấn đề lương thực và an toàn lương thực quốc gia.

Cung với lương thực, nông nghiệp đã từng bước đa canh hoá và đa dạng hoá,

tăng tích luỹ nội bộ ngành, góp phần tăng tưởng kinh tế nông thôn. Cơ cấu

kinh tế nông thôn được khắc phục, bước đầu hình thành cơ cấu kinh tế theo

hướng sản xuất hàng hoá, phát triển kinh tế thị trường công nghiệp và dịch vụ

nông thôn phát triển tạo thêm việc làm ở khu vực nông thôn thu hút một phần

lao động dư thừa. Tăng thu nhập và cải thiện đời sống nhân dân nông thôn,

chủ yếu là nông dân.

Thực tế 17 năm đổi mới vừa qua đã chứng minh tác dụng tích cực của

chuyển dịch cơ cấu kinh tế NN nông thôn Việt Nam với tăng thu nhập cải

thiện đời sống nông dân và xây dựng nông thôn mới ngày càng văn minh hiện

đại.

Việc chuyển đổi nhanh chóng cơ cấu sản xuất NN và kinh tế nông thôn

xây dựng các vùng sản xuất hàng hoá chuyên canh phù hợp với tiềm năng và

lợi thế về khí hậu, đất đai, lao động của từng vùng, từng địa phương . ứng

dụng nhanh khoa học- công nghệ vào sản xuất, nhất là ứng dụng công nghệ

sinh học, gắn nông nghiệp với công nghiệp chế biến , gắn sản xuất với thị

trường tiêu thụ.

Trong ngành nông nghiệp: Cơ cấu giữa trồng trọt và chăn nuôi trong nhiều

thập kỷ qua vẫn giữ tỷ lệ 78%/ 18%, song trong những năm đổi mới, đặc biệt

từ năm 1990 đến năm 2002 đã có thay đổi theo hướng giảm tỷ trọng trồng trọt

và tăng tỷ trọng chăn nuôi, trong khi giá trị tuyệt đối mỗi ngành đều tăng.

Trong ngành trồng trọt, cơ cấu cây trồng đã có sự chuyển biến theo huêóng

đa dạng hoá cây trồng, xoá dần tính độc canh cây lương thực, nhất là lúa để

12

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

tăng hiệu quả sử dụng đất. Tích cực khai hoang mở rộng diện tích canh tác ở

những nơi còn đất hoang hoá chưa được sử dụng, phân bố lại lao động dân cư,

giảm nhẹ tác động của thiên tai đối với sản xuất. Tiếp tục đẩy mạnh sản xuất

lương thực theo hướng thâm canh, tăng năng suất và tăng nhanh lúa đặc sản,

chất lượng cao. Sản lượng lương thực có hạt năm 2005 dự kiến 37 triệu tấn,

bảo đảm an ninh lương thực quốc gia. Tập chung phát triển các cây công

nghiệp chủ lực có khả năng cạnh tranh như cao su, caphê, chè, điều…Ngoài

ra cần đặc biệt chú trọng phát triển các loại rau quả và các sản phẩm đặc trưng

khác.

Trong ngành chăn nuôi đã có sự thay đổi trong cơ cấu đàn gia súc và gia

cầm theo hướng tăng số lượng và tỷ trọng gia súc nuôi lấy thịt, sữa, giảm gia

súc cày kéo. Riêng đàn lợn có xu hướng chung là tăng trọng lượng xuất

chuồng đi đôi với tăng tỷ lệ nạc trong đàn lợn thịt để tăng giá trị, đáp ứng nhu

cầu thị trường và xuất khẩu. Dự kiến năm 2005, sản lượng thịt hơi các loại đạt

khoảng 2,5 triệu tấn. Hướng chính là tổ chức lại sản xuất, khuyến khích phát

triển hộ hoặc nông trại chăn nuôi quy mô lớn, đầu tư cải tạo đàn giống, tăng

cường công tác thú y, chế biến thức ăn chăn nuôi, phát triển đàn bò thịt, sữa

và các cơ sở chế biến thịt, sữa, tìm kiếm thị trường xuất khẩu.

Cơ cấu sản xuất ngành thuỷ sản chuyển từ đánh bắt sang nuôI trồng: Tỷ

trọng thuỷ sản đánh bắt và nuôi trồng năm 2001 là 70,8/ 29,2 so với 81,8/

19,2 năm 1990. Trong nuôi trồng tỷ trọng tôm/ cá năm 2001 là 21/ 79 so với

19,7/ 79,3 năm 1990. Nguyên nhân phát triển của ngành thuỷ sản là do đầu tư

phát triển mạnh ngành nuôi, trồng thuỷ sản, xây dựng vùng nuôi trồng tập

trung, gắn với phát triển công nghiệp chế biến chất lượng cao, đẩy mạnh nuôi

tôm xuất khẩu theo phương thức tiến bộ, bảo vệ môi trường. Xây dựng đồng

bộ công nghiệp khai thác cả về đội tàu, cảng, biển cá, đóng và sửa chữa tàu

thuyền, dệt lưới , dịch vụ hậu cần, an toàn trên biển. Phấn đấu đạt sản lượng

thuỷ sản 2005 vào khoảng 2,4 triệu tấn, giá trị xuất khẩu thuỷ sản khoảng 2,5

tỷ USD.

13

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Phát triển sản xuất lâm nghiệp phải được chú trọng. Tiếp tục việc giao đất

khoán rừng, khoán quản lý bảo vệ11 triệu ha rừng, làm giàu rừng 555 ngàn

ha, khoanh nuôi xúc tiến tái sinh kết hợp trồng bổ xung 800 ngàn ha; trồng

rừng nguyên liệu chủ lực1,6 triệu ha. Phát triển chế biến các loại sản phẩm đồ

gỗ đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu, đưa kim ngạch xuất khẩu chế

biến lâm sản lên 600 triệu USD năm 2005. Chuẩn bị và triển khai chương

trình sản xuất giấy với sự tham gia của cá nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Mặt khác tăng nhanh diện tích trồng rừng mới, kết hợp với khoanh nuôI, bảo

vệ tái sinh rừng. Trông mới 1,3 triệu ha rừng tập chung, nâng độ che phủ rừng

lên khoảng 38-39% vào năm 2005, hoàn thành cơ bản công tác định canh định

cư và ổn định đời sống nhân dân vùng núi.

Như vậy giá trị sản xuất nong, lâm, ngư nghiệp tăng bình quân 4,8%/ năm.

Đến năm 2005, ngành nông nghiệp chiếm khoảng75-76%giá trị sản xuất toàn

ngành, lâm nghiệp khoảng5-6%, thuỷ sản khoảng19-20%.

Tỷ trọng nông, lâm nghiệp, thuỷ sản trong tổng giá trị sản xuất toàn ngành từ

1990-2002

Đơn vị tính %

1990 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

Nông nghiệp 84,1 80,6 80,6 81,5 81,5 80,2 77,4 76,9

Lâm nghiệp 5,3 5,1 4,6 4,6 4,5 4,5 4,3 7,6

Thuỷ sản 14,1 14,3 13,9 13,9 15,3 18,1 18,8 8,3

Xu hướng nông nghiệp tăng trưởng bình quân khoảng 4,7%/ năm về giá trị

sản xuất, nhưng tỷ trọng của nó giảm dần trong cơ cấu toàn ngành là xu

hướng tích cực. Ngành thuỷ sản có tốc độ tăng trưởng cao hơn, nhưng tỷ

trọng thấp nên chưa tạo ra bước ngoặt về chuyển dịch cơ cấu kinh tế chung

của ngành so với tổng giá trị sản xuất của nông, lâm nghiệp, thuỷ sản. Song

việc đưa tỷ trọng thuỷ sản từ 10,9% năm 1990 lên 17,5% năm 2001 thể hiện

sự tiến bộ rất đáng ghi nhận của ngành này trong 12 năm vừa qua.

14

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

2. Tình hình thực hiện chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp từ năm

2001 đến năm 2003

Hiện nay cơ cấu trong nhóm hộ nông nghiệp- lâm nghiệp- thuỷ sản cũng

đã có sự thay đổi theo hướng tỷ lệ hộ thuỷ sản, hộ lâm nghiệp tăng lên và

tỷvtrọng hộ nông nghiệp giảm đi. Nếu như năm 1994 hộ thuỷ sản chiếm 2,3%

trong nhóm hộ nông, lâm nghiệp, thuỷ sản và chiếm 1,9% so với tổng số hộ

nông thôn, thì năm 2001 các tỷ lệ tương ứng là 3,5% và 2,8%.

Về nông nghiệp, năm 2001 thực hiện chủ chương chuyển dịch cơ cấu

nông nghiệp, diện tích gieo trồng lúa đã giảm 243 ngàn ha, chủ yếu là vụ hè

thu và vụ mùa chuyển sang nuôi trồng thuỷ sản và trồng cây khác, sản lượng

lúa ước giảm 1,1 triệu tấn so với năm 2000. Mặt khác diện tích trồng ngô tăng

20 ngàn ha, sản lượng tăng 100 ngàn tấn, diện tích sắn tăng 5% để đáp ứng

nhu cầu cao hơn về tinh bột sắn.

Trong 5 năm qua, ngành chăn nuôi đã tăng trưởng với tốc độ bình

quân6,3%/ năm, trong đó số lượng gia cầm tăng 6,7%/ năm, lợn tăng 4,4%/

năm. Năm 2001đàn gia súc gia cầm tiếp tục tăng khá.

Về lâm nghiệp: đã có những chuyển biến quan trọng trong tổ chức

phát triển lâm nghiệp nên rừng tự nhiên được bảo vệ tốt hơn, tốc độ che phủ

của rừng từ 28% năm1995 lên 33% năm 2000. Lâm nghiệp đã có chuyển biến

theo hướng xã hội hoá, chuyển từ khai thác là chính sang bảo vệ rừng tự

nhiên, đẩy mạnh trồng rừng kinh tế. Năm 2001, trồng rừng tập trung ước

đạt215 ngàn ha, khai thác gỗ đạt650 ngàn m3, trong đó 350 ngàn m2 từ rừng

trồng.

Về thuỷ sản: Ngành thuỷ sản phát triển nhanh với nhịp độ 8,4%/

năm(1996-2000). Năm 2000, ước tăng 10,9%, trở thành một ngành kinh tế

mũi nhọn, góp phần quan trọng làm tăng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Ngành thuỷ sản đã chuyển mạnh từ khai thác tự nhiên là chủ yếu sang nâng

cao tỷ trọng của nuôi trồng. Từ đánh bắt ven bờ nay đã bắt đầu vươn ra đánh

bắt xa bờ với trang thiết bị lớn hơn và hiện đại hơn.

15

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Ngoài những thành tựu kể trên năm 2001 chuyển dịch cơ cấu nông

nghiệp vẫn còn những tồn tại:

Một là, tồn tại lớn nhất là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

nghiệp nông thôn chưa dựa trên cơ sở gắn kết giữa quy hoạch với chính sách

thực hiện quy hoạch nên vẫn còn yếu tố tự phát, có nguy cơ kém bền vững.

Một số cây trồng như caphê, diện tích trồng gấp 1,5 lần sovới diện tích quy

hoạch ( 517 ngàn ha/ 350 ngàn ha), 860 ha đất ruộng muối chuyển sang làm

ruộng nuôi tôm trong khi nước ta đang thiếu muối…

Cuối cùg là sự chuyển dịch còn mang nặng về số lượng, chưa chú

trọng mặt chất lượng, hiệu quả và khả năng cạng tranh kém, tiêu thụ sản phẩm

khó khăn, trở thành mối lo thường xuyên của người sản xuất.

Lý do của những yếu kém kể trên là:

Về khách quan: quá trìng chuyển dịch cơ cấu được thực hiện trong

hoàn cảnh và xuất phát điểm của nền kinh tế còn thấp, nông nghiệp vừa phải

lo sản xuất hàng hoá, vừa lo giải quyết cácvấn đề xã hội, nhiều hộ nông dân

vẫn chủ yếu tự cung tự cấp. Mặt khác chuyển dịch cơ cấu trong nông nghiệp

phụ thuộc vào chu kỳ sinh học của cây trồng, vật nuôi mới đem lại kết quả.

Về chủ quan: sản xuất chưa gắn với chế biến và thị trường, doanh

nghiệp và hợp tác xã chưa làm chức năng đỡ đầu cho nông dân, nhất là trong

việc tiêu thụ sản phẩm, nên nông dân không yên tâm chuyển sâng nuôi trồng

cay con mới. Khoa học và công nghệ còn yếu kém, chưa thực sự gắn bó với

sản xuất. Mạng lưới khuyến nông, khuyến ngư, khuyến công, cơ sở còn yếu

kém. Công tác quản lý Nhà nước còn nhiều bất cập.

Tổng sản pham trong nước 9 thángđầu năm 2002 tăng 7%, trong đó

khu vực nông, lâm, thuỷ sản tăng 3,4%, đóng góp vào tăng trưởng trên là

0,8%. Như vậy mục tiêu phấn đấu năm 2002 đạt tốc độ tăng trưởng toàn

ngành nông, lâm, ngư nghiệp 4,2%, trong đó nông nghiệp 2,3%, lâm nghiệp

14,9%, thuỷ sản 12,4% là chưa đạt được.

16

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Trong sản xuất nông nghiệp năm 2002 có sự chuyển đổi lớn về cơ cấu

mùa vụ và cơ cấu cây trồng vậ nuôi theo hướng sản xuất hàng hoá.

Về trồng trọt, diện tích gieo trồng lúa giảm do chuyển sang nuôi trồng

thuỷ sản và gieo trồng cây công nghiệp, cây ăn quả chỉ còn7485,4 nghìn ha,

giảm 7,3 nghìn ha so với năm 2001. Như vậy sản lượng lương thực có hạt

năm 2002 đã vượt chỉ tiêu đặt ra là 34,5 triệu tấn. Đây là một điều rất tốt

trong sản xuất nông nghiệp. Còn về các loại cây công nghiệp thì nhờ tăng

diện tích gieo trồng và đẩy mạnh thâm canh nên sản lượng cây công nghiệp

đã tăng tương đối cao so với năm 2001. Bông tăng 10,7%, đỗ tương tăng

15,9%, lạc tăng 9,3%, mía tăng 14,8%, cao su tăng6%, hồ tiêu tăng 15,1%,

riêng caphê do năng suất giảm nên sản lượng chỉ đạt 688,7 nghìn tấn, giảm

151,9 nghìn tấn( giảm 19,1%) so với năm2001.

Về chăn nuôi. Do nhu cầu thực phẩm tăng nhanh, các chương trình

phát triển nuôi bò lai Sind và bò sữa dược triển khai tốt đã thúc đẩy chăn nuôi

phát triển. Theo báo cáo sơ bộ của các địa phương, tính đến 1/1/2002 đàn trâu

có 2814,4 nghìn con , tăng6,6 nghìn con so với 1/10/2001. Tương tự đàn bò

4063 nghìn con,tăng 164 nghìn con, đàn lợn 23170 nghìn con, tăngcon 13690

nghìn con, đàn gia cầm 233,3 triệu con, tăng 15,2 triệu con.

Sản xuất lâm nghiệp tăng chậm, giá trị sản xuất chỉ tăng 0,2%, khai

thác gỗ tăng 10,3%, diện tích trồng rừng giảm nhẹ so với cùng kỳ, tình trạng

vi phạm lâm luật và cháy rừng tái diễn, thiệt hại trên 15 ngàn ha rừng.

Sản xuất thuỷ sản phát triển toàn diện cả bắt cá và nuôi trồng, tốc độ

tăng sản lượng khá, nuôi tôm tăng 21,9%, nuôi cá tăng 6%. Trình độ nuôi

trồng và đáng bắt thuỷ sản của ngư dân có tiến bộ khá .

Trong 6 tháng đầu năm 2003, nền kinh tế diễn biến trong điều kiện

khó khăn: hạn hán ở các tỉnh Tây Nguyên, chiến tranh Irac cùng với dich

viêm đường hô hấp cấp (sars) đã có những tác động trực tiếp và gián tiếp đến

nền kinh tế. Nhưng với sự chỉ đạo của chính phủ và sự nỗ lực của các ngành

17

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

và các cấp các địa phương tình hình kinh tế xã hội tiếp tục ổn định và phát

triển.

Sản xuất nông nghiệp ước tính vụ đông xuân này cả nước gieo cấy

được 3022,8 nghìn ha,bằng 99,7% vụ đông xuân năm 2002. năng suất ước

tính đạt 55,4 tạ/ ha, tăng 0,33 tạ/ ha và sản lượng đạt 16,7 triệu tấn, tăng

khoảng 4 vạn tấn. Nếu tính cả 1,4triệu tấn lương thực có hạt khác thì sản

lượng lương thực có hạt vụ đông xuân năm nay tăng 25,8 vạn tấn.

Cũng đến trung tuần tháng 6 cả nước đã gieo cấy đươc 2 triệu ha lúa hè

thu , bằng 113,4% cung kỳ năm trước( riêng đồng bằng sông cửu long 1,5

triệu ha); 432,5 nghìn ha ngô và 156,4 nghìn ha khoai lang.

Do trồng trọt, nhất là sản xuất lương thực có hạt đạt kết quả khá, tạo

thêm nguồn thức ăn cho chăn nuôi, tạo điều kiện để nông dân đầu tư phát

triển đàn gia súc và gia cầm. Theo kết quả điều tra chăn nuôi 1/4/2003 đàn lợn

cả nước có 13,3 triệu con tăng 5,2% so với thời điểm 1/4/2002.

Sản xuất lâm nghiệp 6 tháng đầu năm nay tăng cao hơn tốc tăng cùng

kỳ năm trước. Sản lương gỗ khai thác đạt 1,3 triệu m3 , tăng 4,2%.

Diện tích rừng trồng ở một số vùng như: Tây Bắc, Bắc Trung Bộ ,

ĐBSCL,ĐBSH, tăng khá. Do thời tiết nắng nóng và khô hạn kéo dài đã làm

ảnh hưởng đến tiến độ trồng rừng của các vùng: Duyên Hải Nam Trung Bộ,

Đông Nam Bộ, Tây Nguyên. Tích chung diện tích trông tập trung cả nước

giảm 0,4%. Diện tích rừng bị cháy giảm 6776% so với cùng kỳ năm trước,

trong đó một số tỉnh xảy ra cháy lớn như: Hoà Bình, Kiên Giang, Lai Châu.

Diện tích rừng bị phá làm nương dẫy 1170,7 ha, giảm 1392,7 ha giảm 1392,1

ha( Đắc Lắc bị phá 332,6 ha, Bình Phước 302 ha, Lâm Đồng 154 ha).

Nuôi trồng và khai thác thuỷ sản vẫn tiếp tục phát triển. Sản lượng

thuỷ sản khai thác 6 tháng đầu năm nay ước đạt 940 nghìn tấn tăng 1,8% so

với cùng kỳ năm 2002, do thời tiết và thị trường thuỷ sản khá thuận lợi.Diện

tích nuôi trồng thuỷ sản tiếp tục được mở rộng, sản lượng thuỷ sản nuôi trồng

ước tính tăng 12,2% trong đó cá tăng 13,3%, tôm tăng 19,9%.

18

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Tính chung 6 tháng đầu năm 2003, giá trị sản xuất khu vực nông, lâm

nghiệp và thuỷ sản ước tăng 3,46% so với cùng kỳ năm trước, trong đó nông

nghiệp tăng 2,38%, lâm nghiệp tăng 1,06%, thuỷ sản tăng 9%.

Tổng sản phẩm trong nước 6 tháng đầu năm2003

Theo giá thực tế Theo giá so sánh 1994

Tổngsố (tỷ đồng) Cơ cấu (%) Tổng số (tỷ đồng)

Tốc độ phát triển so với 6 tháng đầu năm 2002(%)

Tổng 60789 21.74 33899 102.49

Nông nghiệp 47855 17.12 28928 101.76

Lâm nghiệp 1548 974 100.93 0.91

Thuỷ sản 10386 3997 108.5 3.71

19

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

IV.Những giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện mục tiêu chuyển dịch cơ cấu

ngành kinh tế cho hai năm tới 2004-2005

1. Định hướng và mục tiêu chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp hai

năm 2004-2005.

Từ phân tích thực trạng tình hình thực hiện kế hoạch về chuyển dịch cơ

cấu kinh tế ngành nông nghiệp trong ba năm đầu thời kỳ kế hoạch 2001-2005

ta thấy những thành tựu đã đạt dược và những hạn chế mà ta đã mắc phải và

nguyên nhân gây ra những hạn chế đó. Từ đó thấy được mục tiêu kế hoạch 5

năm thời kỳ 2001- 2005 đã thực hiện được đến đâu,chỉ tiêu đã đạt được, chỉ

tiêu chưa đạt được và những chỉ tiêu nào đã đạt mục tiêu đặt ra.

Đến năm 2005 phấn đấu đạt được mục tiêu sau:

- Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp 4- 4,5%/ năm

- Tốc độ tăng trưởng kinh tế nông thôn 7,5-8%/ năm

- Đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia, đáp ứng đủ nhu cầu đa

dạng của nhân dân về các loại lương thực thực phẩm, bao gồn cả cho

đồng bào ở các vùng cao, vùng sâu, vùng xa

- Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản đạt 7 tỷ USD( tăng 12%/ năm)

- Tận dụng khả năng sẵn có, kết hợp tiến bộ khoa học- công nghệ để phát

triển các loại cây trồng vật nuôi, ngành nghè thay thế nhập khẩu, nâng cao

hợp lý mức độ tự túc, khai thác thị trường trong nước đối với các sản

phẩm: bông, thuốc lá, dầu ăn , nguyên liệu giấy, sữa…

- Giá rị sản lượng trên một ha đất nông nghiệp trên 30 triệu đồng/ ha

- GDP bình quân đầu người nông thôn tăng gấp 1,4 lần so với năm 2000

- Về sản xuất lương thực có hạt năm 2005 dự kiến 37 triệu tấn

- Phát triển chăn nuôi dự kiến năm 2005 số lượng thịt hơi các loại khoảng

2,5 triệu tấn

- Về lâm nghiệp: trồng mới 1,3 triệu ha rừng tập chung, nâng độ che phủ

rừng lên khoảng 38-39% vào năm 2005.

20

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

- Về thuỷ sản: phấn đấu đạt sản lượng thuỷ sản năm 2005 vào khoảng 2,4

triệu tấn, giá trị xuất khẩu thuỷ sản khoảng 2,5 tỷ . Về mạng lưới thuỷ lợi,

phấn đấu năm 2005, đưa năng lực tưới tiêu lên 6,5 triệu ha gieo trồng lúa

và 1,5 triệu ha rau mầu, cây công nghiệp( tăng 60 vạn ha)

Như vậy đến năm 2005, ngành nông nghiệp chiếm khoảng 75- 76% giá trị sản

xuất toàn ngành; lâm nghiệp khoảng 5-6%; thuỷ sản khoảng 19-20%.

Ngoài ra, mục tiêu năm 2005 còn thuẹc hiện chuỷen đổi theo ngành hàng.

Theo hướng chuyển đổi này có 8 nội dung sau đây cần được lưu ý:

Một là, phát triển sản xuất lương thực, bảo đảm an ninh lương thực quốc

gia, đáp ứng nhu cầu đa dạng trong nước về lương thực với dân số trên 85

triệu người vào năm 2005 và tham gia xuất khẩu.

Điều chỉnh cơ cấu sản xuất lúa gạo, nâng cao chất lượng , hạ giá thành, hình

thành các vùng sản xuất lúa gạo chất lượng cao, gắn với chế biến và tiêu thụ.

Duy trì tốc độ tăng năng suất trên 2%/ năm , bù lại phần sản lượng giảm do

giảm diện tích gieo trồng nhằm đạt sản lượng lúa 33 triệu tấn / năm

Phát triển các vùng sản xuất ngô, sắn tập chung. Đưa diện tích ngô từ 700

ngàn ha hiện nay lên 1,2 triệu ha vào năm 2005. Phát triển trồng sắn ở Đông

Nam Bộ, Tây Nguyên, Duyên Hải Miền Trung, miền núi phía bắc. Sử dụng

giống mới và áp dụng các biện pháp thâm canh nhằm đạt năng xuất trên 20

tấn/ ha.

Hai là, phát triển mạnh các cây trồng có khả năng cạnh tranh xuất khẩu.

Caphê: Không trồng thêm caphê với cải tạo caphê hiện có, trồng mới 30

ngàn ha caphê chè ở những vùng có điều kiện thích hợp. Tập chung hỗ trợ

thực hiện các biện pháơ nâng cao chất lượng caphê, phát triển chế biến caphê.

Cao su: Trồng mới trên diện tích đất thích hợp ở miền trung và Tây nguyên

; thâm canh tăng năng suất trên diện tích cao su hiện có nhằm đạt năng suất

13- 15 tạ/ ha, sản lượng mủ khô dự kiến 400 ngàn tấn. Điiêù chỉnh cơ cấu sản

phẩm ché biến theo yêu cầu thị trường.

21

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Chè: Tiếp tục đầu tư thâm canh diện tích chè hiện có, mở rộng khoảng 15

ngàn ha, chú trọng trồng các giống chè mới nhập nội năng suất, chất lượng

cao

Cây công nghiệp xuất khẩu khác: Tiệp tục mở rộng diện tích điều, dâu tằm,

lạc thâm canh tăng năng suất, nâng cao chất lượng hồ tiêu để phục vụ xuất

khẩu

Rau quả: Đưa ngành rau quả trở thành ngành xuất khẩu chủ lực, trong đó

phát triển mạnh cây ăn quả bằng giống có chất lượng cao, sạch bệnh, chú

trọng phát triển các loại cây ăn quả nhiệt đới( nhãn , vải, soài, dừa, chuối…).

Ba là, mở rộng sản xuất cây trồng thay thế nhập khẩu

Mía đường: Đảm bảo đủ mía nguyên liệu cho các nhà máy hiện có, đầu tư

xây dựng cơ sở hạ tầng( thuỷ lợi, đường sá) cho vùng nguyên liệu. Sản lượng

đường 1-1,2 triệu tấn/ năm đáp ứng đủ nhu cầu trong nước và xuất khẩu khi

có thị trường thuận lợi.

Cây bông: Mở rộng diện tích trồng bông, tập trung ở vùng Tây Nguyên,

Duyên hải miền trung và ĐBSCL. Đưa giống bông mới năng suất cao vào sản

xuất, phát triển bông có tưới tiêu để đáp ứng khoảng 70% nhu cầu trong nước.

Đối với những vùng bông tập chung như Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, xây

dựng các nhà máy chế biến có công suất 20.000- 30.000 tấn/ năm, công nghệ

hiện đại. Những vùng khác, trang bị các dây truyền nhỏ, công suất 10-20 tấn/

ngày do cơ khí trong nước chế tạo.

Thuốc lá: Mở rộng diện tích, áp dụng các giống mới và kỹ thuật thâm canh

tiến bộ để đạt năng suất bình quân 1,8 tấn/ ha(so với 1 tấn/ ha hiện nay), đáp

ứng 85% nhu cầu trong nước, phát triển đồng bộ cá cơ sở chế biến thuốc lá.

Bốn là, phảt triển chăn nuôi

Chăn nuôi lợn: Đẩy mạnh chăn nuôi lợn phục vụ tiêu dùng trong nước và

xuất khẩu trên cơ sở phát triển hình thức chăn nuôi hộ trang trại quy mô lớn,

sử dụng các giống lợn có chất lượng cao và quy trình chăn nuôi phù hợp với

yêu cầu của thị trường, gắn với việc xây dựng mới các cơ sở chế biến đạt trình

22

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

độ quốc tế, đáp ứng đủ nhu cầu trong nước, xuất khẩu trên 80 ngàn tấn thịt,

trước hết là lợn sữa, lợn choai bán cho Hồng Kông, Trung Quốc, lợn mảnh

bán đi Nga, Đông Âu.

Cải tạo nâng cấp các cơ sở chế biến cũ và đầu tư xây dựng các cơ sở chế

biến thịt với tổng công suất chế biến 85 ngàn tấn/ năm

Chăn nuôi bò: Tiếp tục đẩy mạnh chương trình Sind hoá đàn bò để nâng

cao chất lượng bò thịt 4,4 triệu con, đàn bò sữa trên 100 ngàn con, số lượng

sữa 150 ngàn tấn, đáp ứng 25% nhu cầu trong nước

Chăn nuôi gia cầm: Đẩy mạnh phát triển nuôi gà lấy thịt và trứng. Đặc biệt

chú trọng phát triển nuôi gà thả vườn chất lượng cao ở các vùng trung du.

Phát triển chăn nuôi vịt ở ĐBSCL và các vùng ven biển bằng các giống mới

chất lượng cao.

Phát triển chăn dê, ong, động vật quý hiếm để têu thụ trong nước và xuất

khẩu.

Năm là, phát triển sản xuất lâm nghiệp. Tiếp tục việc giao đất khoán rừng,

khoán quản lý bảo vệ 11 triệu ha rừng, làm giàu rừng 555 ngàn ha, chăn nuôi

súc tiến tái sinh kết hợp trồng bổ sung 800 ngàn ha, trồng rừng nguyên liệu

chủ lực1,6 triệu ha. Phát triển chế biến các loại sản phẩm đồ gỗ đáp ứng nhu

cầu trong nước và xuất khẩu, đưa kim ngạch xuất khẩu lâm sản lên 600 triệu

USD năm 2005. Chuẩn bị và triển khai thực hiện chương trình sản xuất giấy

và bột giấy với sự tham gia của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Sáu là, về sản xuất muối, phải cải tạo nâng cấp các đồng muối đang sản

xuất có hiệu quả khoảng 132 ngàn ha, tăng thêm 4000 ha, đạt sản lượng muối

thô dự kiến năm 2005 là 1,2 triệu tấn , đảm bảo đầy đủ nhu cầu muối ăn và

muối công nghiệp. Đầu tư nâng cấp và xây dựng mới các nhà máy sản xuất

muối tinh và muối trộn iốt với tổng công xuất 550.000 tấn/năm.

Bảy là, đẩy mạnh khai thác và nuôi trồng thuỷ hải sản. Mục tiêu đạt

tổng sản lượng 2,55 tr tấn vào năm 2005 (trong đó sản lượng nuôi trồng

chiếm 50%), kim nghạch xuất khẩu 3 tỷ USD.

23

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

2.Những giải pháp :

a. Ứng dụng khoa học công nghệ :

Đẩy mạnh việc nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao khoa học, công

nghệ cho sản xuất, coi đây là khâu đột phá quan trọng nhất để thúc đẩy sự

phát triển nông nghiệp và kinh tế nông thôn; trước hết cần tập trung vào công

nghệ sinh học, chương trình giống cây trồng, vật nuôi, công nghệ bảo quản và

công nghiệp chế biến lâm, thuỷ sản. Dành kinh phí để nhập khẩu công nghệ

cao, thiết bị hiện đại, các loại giống tốt. Đầu tư hiện đại hoá hệ thống viện,

trường, nâng cao năng lực đào tạo cán bộ khoa học, nghiên cứu và tiếp thu

khoa học, công nghệ tiên tiến, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của nông

nghiệp và nông thôn theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Đổi mới cơ

chế quản lý khoa học, nhất là cơ chế quản lý tài chính, nhân sự nâng cao hiệu

quả nghiên cứu và chuyển giao khoa học, công nghệ cho nông dân.

Giải pháp ứng dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật và đổi mới công nghệ:

ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và đổi mới công nghệ trong các nghành

tạo ra sự tăng trưởng nhanh của các nghành, do đó là động lực quan trọng

thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của vùng. Trong điều kiện thiếu thốn, cần

có sự lựa chọn tiến bộ kỹ thuật và công nghệ. Trong nông lâm thủy, khuyến

khích sử dụng các giống mới cây trồng vật nuôi có năng xuất cao, chất lượng

tốt, ứng dụng phòng trừ diệt hại tổng hợp IPM, hoá học hoá, cơ giới hoá sản

xuất…Trong công nghiệp cần ưu tiên lựa chọn công nghệ thích hợp cho công

nghiệp chế biến cạnh tranh của các mặt hàng công nghiệp xuất khẩu…Cần

hình thành hệ thống thông tin tư vấn giám định công nghệ và kỹ thuật, tư vấn

có hiệu quả cho sản xuất kinh doanh. Hỗ trợ các trung tâm nghiên cứu – triển

khai và dịch vụ kỹ thuật có khả năng nghiên cứu tạo ra các sản phẩm kỹ thuật

mới.

Chuyển giao công nghệ có thể thực hiện bằng cách mua, thuê mua tài

chính có sự hỗ trợ của nhà nước, liên kết liên doanh để thu hút công nghệ

24

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

mới…Thành lập quỹ hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ để mở rộng nguồn

vay với lãi suất vay ưu đãi, thanh toán thuận lợi cho sản xuất kinh doanh.

b. Các chính sách của nhà nước:

*Về đất đai: Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi để nông dân thực hiện

đầy đủ, đúng pháp luật các quyền về sử dụng đất đai; khuyến khích nông dân

thực hiện “đồn điền, đồi thửa” trên cơ sở tự nguyện; nông dân được sử dụng

giá trị quyền sử dụng đất để góp vốn cỏ phần tham gia phát triển sản xuắt,

kinh doanh, liên doanh, liên kết…Tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi

mục đích sử dụng đất theo quy hoạch và chuyển nhượng quyền sử dụng đất

theo quy định của pháp luật. Khẩn trương tổng kết tình hình quản lý sử dụng

đất nông, lâm, ngư, diêm nghiệp làm cơ sở bổ sung, sửa đổi Luật đất đai và

sớm thể chế hoá thành các quy định cu thể để thực hiện một cách chặt chẽ.

- Về tích tụ ruộng đất: Việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tích tụ

và tập trung ruộng đất là hiện tượng xảy ra trong quá trình nông nghiệp nên

sản xuất hàng hoá lớn, thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phân công lại

lao động xã hội trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Việc

tích tụ và tập trung ruộng đất phải được kiểm soát, quản lí chặt chẽ của nhà

nước, phù hợp với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển của công

nghiệp, dịch vụ và xu hướng phát triển các hình thức kinh tế hợp tác nông

nghiệp, không để quá trình này di phát làm cho người nông dân mất ruộng mà

không tìm được việc làm, trở thành bần cùng hoá. Bằng nhiều biện pháp thiết

thực tạo điều kiện để mọi người nông dân chủ yếu sống bằng nghề nông có

đất để sản xuất.

- Về giao đất, hạn điền cho thuê đất và thời gian giao đất: Đẩy mạnh

việc giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ổn định lâu dài cho

nông dân, giải quyết những tranh chấp và khiếu kiện về đất đai; đảm bảo mỗi

khoảnh đất, khoảnh rừng đều có chủ quản lý hợp pháp, cụ thể

Bảo vệ diện tích đất canh tác lúa nước trên cơ sở kết hợp các biện pháp

kinh tế và hành chính. Việc trồng cây lâu năm trên đất trồng lúa hoặc lấy đất

25

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

trồng lúa để sử dụng cho mục đích khác phải theo quy hoạch và phải được các

cấp có thẩm quyền quyết định theo quy định của pháp luật. Tiếp tục khai

hoang mở rộng diện tích đất trồng ở những nơi có điều kiện để bù đắp phần

diện tích phải lấy để làm việc khác.

- Về sử dụng đất trống, đồi núi trọc và đất rừng: Nhà nước cần nhanh

chóng quy hoạch sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng để khuyến khích mọi cá

nhân, tổ chức trong nước và ngoài nước đầu tư khai thác sử dụng đất trống

đồi núi trọc. Trước hết cần ưu tiên giao đất, giao rừng cho cư dân tại chỗ và

số dân điều chỉnh ở đồng bằng Sông Hồng, sông Cửu Long lên Tây Nguyên,

Đông Nam Bộ. Nhà Nước hỗ trợ và giao đất để đồng bào định canh định cư

có thể sinh sống bằng nghề nông, nghề rừng và cho các nhà đầu tư thuê để

kinh doanh theo quy định của pháp Luật, trong đó có hình thức trang trại lớn.

Khuyến khích mọi thành phần kinh tế bỏ vốn đầu tư thuê đất và dự án sản

xuất kinh doanh để khai thác sử dụng đất vào mục đích phát triển sản xuất

nông, lâm, ngư nghiệp với nhiều hình thức( vườn đồi, vườn rừng, VAC, hùn

vốn phát triển công nghiệp chế biến…)

* Về tài chính tín dụng: Nhà nước cân đối các nguồn vốn để ưu tiên

đầu tư thích đáng cho phát triển nông, lâm, ngư, diêm nghiệp và điều chỉnh cơ

cấu đầu tư thích đáng cho phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Các tổ chức tín dụng( ngân hàng thương mại quốc doanh, ngân hàng cổ

phần…) hoạt động dưới nhiều hình thức đa dạnh ở nông thôn với lãi suất thoả

thuận; tăng mức cho vay và tạo thuận lợi về thủ tục cho vay đối với người sản

xuất và các tổ chức kinh tế ở nông thôn. Người sản xuất, các tổ chức kinh tế ở

nông thôn được thế chấp bằng tài sản hình thành từ vốn vay để vay vốn ngân

hàng, được vay vốn bằng tính thế chấp và vay theo dự án sản xuất, kinh doanh

có hiệu quả. Khuyến khích phát triển quỹ tín dụng nhân dân ở các xã, hạn chế

tới mức thấp nhất tình trạng cho vay nặng lãi ở nông thôn.

Thực hiện chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp mở rộng các hình thức

bán trả góp vật tư, máy móc thiết bị nông nghiệp cho nông dân; ứng vốn cho

26

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

dân vay sản xuất nguyên liệu phục vụ cho công nghiệp chế biến và nghành

nghề nông thôn. Khuyến khích người sản xuấ, các doanh nghiệp thuộc mọi

thành phần kinh tế tham gia xây dựng quỹ bải hiểm nghành hàng để trợ giúp

nhau khi gặp rủi ro.

Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp trong hạn điền cho nông dân đến

năm 2010. Điều chỉnh bổ sung các chính sách thuế nhằm khuyến khích doanh

nghiệp thuộc các thành phần kinh tế đầu tư phát triển kinh tế nông thôn.

Mở rộng tín dụng, tăng dần vốn vay trung và dài hạn , đáp ứng yêu cầu

vốn cho công nghiệp hoá nông nghiệp nông thôn; thực hiện chính sách ưu đãi

về lãi xuất và có thời hạn trả nợ riêng đối với tín dụng cho các chương trình

ưu tiên phát triển nông nghiệp, nông thôn. Thời hạn cho vay vốn phải phù hợp

với chu kỳ sinh trưởng của vật nuôi, cây trồng và thời gian khấu hao máy móc

nông nghiệp.

Phảt triển thị trường tiêu thụ nông , lâm, thuỷ sản trong nước trên cơ sở

tạo điều kiện tăng thu nhập của nhân dân và thực hiện cơ chế lưu thông hàng

hoá thông thoáng. Thực hiện các biện pháp mở rộng thị trường xuất khẩu,

chính sách khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để các đơn vị sản xuất

thuộc các thành phần kinh tế đẩy mạnh xuất khẩu nông sản.

* Về lao động và việc làm: Dành vốn ngân sách đầu tư nâng cấp các cơ

sở dạy nghề của nhà nước, đồng thời có cơ chế, chính sách khuyến khích xã

hội hoá; phát triển các hình thức dạy nghề đa dạng, bảo đảm hàng năm đào

tạo nghề cho khoảng 1 triệu lao động, đưa tỷ lệ được đào tạo nghề lên khoảng

30% vào năm 2010. Có chính sách thu hút những người được đào tạo về làm

việc ở nông thôn, nhất là miền núi và vùng sâu, vùng xa.

Nhà nước có chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư

khai hoang, mở thêm đất mới, trồng rừng, trồng cây công nghiệp, cây ăn quả,

phát triển chăn nuôi, nuôi trồng và đánh bắt thuỷ sản, chế biến nông, lâm,

thuỷ sản, phát triển ngành nghề và dịch vụ nhằm tạo thêm nhiều việc làm cho

nông dân.

27

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

* Về thương mại và hội nhập kinh tế: Thực hiện chính sách hỗ trợ và

bảo hộ hợp lý một số nghành hàng có triển vọng nhưng còn khó khăn như:

chăn nuôi, rau quả…bằng nhiều hình thức (thông tin thị trường, giống, thú y,

bảo vệ thực vật, chế biến…) để nông dân phát triển sản xuất và hạn chế được

những rủi ro trong quá trình thực hiện các cam kết hội nhập kinh tế quốc tế.

Nhà nước hỗ trợ một phần và có chính sách thích hợp huy động các

nguồn vốn để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng phục vụ thương mại(bến cảng,

kho tàng, chợ bán buôn, bán lẻ…); tăng cường thông tin thị trường, xúc tiến

thương mại , tổ chức quản lý chất lượng, xây dựng và bảo vệ thương hiệu

hàng hoá của Việt Nam; khuyến khích hình thành các hiệp hội ngành hàng,

các quỹ hỗ trợ xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản. Tăng cường mở rộng hợp tác

quốc tế tranh thủ vốn đầu tư, công nghệ, thiết bị và thị trường nhằm thúc đẩy

nhanh công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn.

c. Giải pháp thị trường:

Thị trường tác động đến tiêu thụ sản phẩm và do đó tác động đến cơ

cấu kinh tế vùng. Cần phải đảm bảo “đầu vào” cũng như “đầu ra” cho sản

xuất.

Để đảm bảo “đầu vào” cho sản xuất cần phải tìm kiếm các nơi cung cấp tin

cậy. Cần xây dựng mạng lưới phân phối vật tư hợp lý, bao gồm các doanh

nghiệp sản xuất, nhập khẩu vật tư và các hợp tác xã dịch vụ .

Thực hiện giá bán vật tư theo quan hệ “cung – cầu” trên thị trường. Tuy

nhiên nhà nước cần quy định mức giá và trợ giá khi cần thiết. Trợ giá vật tư

được thực hiện thông qua việc không thu phí vận chuyển, chi phí bảo quản và

bù giá. Trong việc cung ứng vật tư, có thể bán chịu, nhận hàng trước, trả tiền

sau đến thời kỳ thu tiền với lãi xuất thấp, đặc biệt đối với vật tư nông nghiệp.

Để đảm bảo “đầu ra” cho sản xuất, các cơ quan , doanh nghiệp cần

nâng cao trình độ dự báo nhu cầu thị trường để định hướng đúng loại sản

phẩm hàng hoá cần sản xuất về quy mô, chất lượng và tốc độ phát triển. Cần

tổ chức các trung tâm thông tin chuyên nghành thu thập xử lý các số liệu

28

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

thành những thông tin thiết thực. Nguồn kinh phí cung cấp cho các trung tâm

do các thành viên đóng góp một khoản nhất định thường kỳ hoặc thu dịch vụ

phí. Ngoài ra ở các công ty, doanh nghiệp cần tổ chức bộ phận marketing có

nhiệm vụ thu htập, phân tích và khai thác thị trường.

Đối với nông sản hàng hoá, cần tổ chức mạng lưới thu mua nông sản.

Mạng lưới đó gồm thương lái “hàng xáo”, nông dân thu gom, chủ máy xay

xát dự trữ nhỏ, doanh nghiệp tư nhân tổ chức xay xát dự trữ cung ứng cho các

công ty lớn hoặc tổ chức các hợp tác xã dịch vụ có mạng lưới tiêu thụ và bảo

quản chế biến.

29

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

d.Giải pháp điều hành vĩ mô:

Vai trò của chính sách vĩ mô là hết sức quan trọng, là yếu tố cơ bản

quyết định thực hiện thành công sự tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu

ngành kinh tế.

- Chính sách tài chính: Tăng thu thuế trên cơ sở khuyến khích đầu tư

sản xuất kinh doanh, nuôi dưỡng nguồn thu chứ không phải thu thuế

non, tăng cường địa phương tự chủ về tài chính

- Chính sách tiền tệ: Điều chỉnh lãi suất hợp lý đảm bảo thu hút nguồn

tiền trong dân và tăng cường cho vay đầu tư sản xuất, thiết lập thị

trường vốn

- Chính sách giá: Quy định mức giá sàn, giá trần đối với một số sản

phẩm. Cần hình thành giá nông sản và giá hàng công nghiệp sao cho

cánh kéo giá hai loại hàng này không ngày càng chênh lệch, về cơ

bản giá của hai loại hàng này cần phù hợp với giá cả quốc tế.

30

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

KẾT LUẬN

Điều chỉnh cơ cấu ngành là nội dung quan trọng của cải cách kinh tế:

Mục tiêu điều chỉnh cơ cấu ngành của các nước phát triển là nâng cấp và

giữ vững địa vị dẫn đầu của các ngành trong nền kinh tế thế giới. Điều chỉnh

cơ cấu ngành sản xuất của các nước công nghiệp mới là tăng cường năng lực

cạnh tranh cho mình, rút ngắn khoảng cách giữa nước mình với các nước tiên

tiến về thu nhập và trình độ của lực lượng sản xuất. Các nước đang phát triển

lợi dụng việc điều chỉnh cơ cấu ngành, khai thác triệt để lợi thế so sánh và lợi

thế của những nước đi sau, để đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại

hoá đất nước.

Sự điều chỉnh của các nước đều dựa theo cơ cấu dịch vụ- công nghiệp-

nông nghiệp, trong đó tỷ trọng của ngành dịch vụ ngày càng tăng.

Đối với nước ta là một nước đang phát triển, có xuất phát điểm thấp để

tránh tụt hậu và đạt mục tiêu Đại hội Đảng VIII đã đề ra là: Đưa đất nước ta

từ nay đến 2020 trở thành một nước công nghiệp, có lực lượng sản xuất tương

đối hiện đại.

Để thực hiện mục tiêu chiến lược nêu trên, cụ thể trong nội bộ từng ngành

cũng có những chuyển dịch theo hướng tích cực, tạo bước tăng trưởng cao,

thúc đẩy công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Để có một sự tăng trưởng bền vững , tránh được những nguy cơ và thách

thức trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá, tạo đà cho tăng trưởng

giai đoạn tiếp sau. Việt Nam cần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu

ngành nông nghiệp theo hướng khai thác lợi thế so sánh và thế mạnh của từng

ngành.

Muốn vậy đòi hỏi phải có sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với

ngành nông nghiệp, Nhà nước phải có những chính sách đúng đắn và hợp lý

để hướng chuyển dịch ngành nông nghiệp theo đúng mục tiêu đã đặt ra.

31

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45

Tiểu luận môn Kinh tế phát triển

Do thời gian có hạn những vấn đề mà em tìm hiểu và trình bày trên đây còn

có nhiều thiếu sót. Cuối cùng em xin được gửi lời cảm cảm ơn tới cô Trịnh Thu

Thuỷ, người đã trực tiếp giúp đỡ và hướng dẫn em hoàn thành đề tài này.

32

Nguyễn Quốc Thắng

Lớp: QTDN I - K45