Tạp chí Khoa học, Tập 1, Số 2, Tháng 12/2022
61
KẾT HỢP PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC GIAO NHIỆM VỤ VÀ PHƯƠNG
PHÁP HỌC TẬP TÍCH CỰC TRONG MÔ HÌNH LỚP HỌC ĐẢO NGƯỢC
ĐỂ DẠY TIẾNG ANH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TÉ NGHỆ AN
ThS. Nguyễn Thị Hoài Ly1,*
1Trường Đại học Kinh tế Nghệ An, *Email: nguyenthihoaily@naue.edu.vn
Tóm tắt: Mô hình lớp học đảo ngược là một phương thức dạy học kết hợp đã đang được
áp dụng trong các trường Đại học ở Việt Nam trong những năm gần đây. Mô hình giảng dạy
này đã phát huy tính chủ động linh hoạt của sinh viên trong việc lĩnh hội kiến thức và giúp phát
triển kỹ năng làm việc nhóm, tư duy phản biện, tăng sự tương tác giữa người dạy và người học.
Trong khuôn khổ bài báo, tác giả phân tích ưu điểm của mô hình lớp học đảo ngược; phân tích
việc kết hợp phương pháp dạy học giao nhiệm vụ và phương pháp học tập tích cực trong mô
hình lớp học đảo ngược để dạy tiếng Anh tại Trường Đại học Kinh tế Nghệ An.
Từ khóa: Mô hình lớp học đảo ngược, Phương pháp dạy học giao nhiệm vụ, Phương pháp học
tập tích cực
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay, các chuyên gia, các nhà giáo
dục và nhiều giảng viên (GV) quan tâm, tích
cực hưởng ứng tham gia việc nghiên cứu đổi
mới hoạt động dạy học nhằm nâng cao hiệu
quả hoạt động này ở các nhà trường. Trong
bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đang
diễn ra mạnh mẽ thì việc dạy học kết hợp
sử dụng công nghệ thông tin nhằm thúc đẩy
quá trình học tập bên ngoài lớp học là một
xu thế đã và đang ngày càng phổ biến trong
giáo dục trên thế giới, đặc biệt là ở bậc đại
học. Đặc biệt khi đại dich covid -19 diễn ra
trên toàn cầu vào năm 2020, nó đã tác động
đến mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó
có hoạt động giáo dục. Nhiều phương pháp
dạy học đã được cải tiến góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục đặc biệt là trong dạy học
ngoại ngữ như phương pháp dạy học giao
nhiệm vụ, phương pháp học tập tích cực, mô
hình lớp học đảo ngược, dạy học dự án v.v.
Tuy nhiên, trong thực tiễn giảng dạy,
phương pháp nào cũng có ưu và nhược điểm.
Kết hợp linh hoạt các phương pháp để khắc
phục nhược điểm và phát huy những ưu điểm
là mục tiêu của các giảng viên tại Trường Đại
học Kinh tế Nghệ An đặc biệt là các giảng
viên tổ bộ môn ngoại ngữ.
2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT
2.1. Mô hình lớp học đảo ngược
Lớp học đảo ngược (Flipped classroom)
là một phương pháp đào tạo mới trong đó nội
dung học tập được cung cấp cho người học
học tập trước khi vào lớp. Ý tưởng và mô hình
lớp học đảo ngược hình thành tại Mỹ từ những
năm 1990. Với hình thức đào tạo online, tài
liệu học tập được giảng viên cung cấp trên hệ
thống eLearning. Người học sẽ học tập ở hai
không gian trong và ngoài phạm vi lớp học
làm tăng thời lượng và hiệu quả học tập.
Mô hình lớp học đảo ngược là một
phương thức dạy học theo mô hình kết hợp.
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An
62
Bảng 1. Chuyển đổi hoạt động trong mô hình lớp học đảo ngược và lớp học truyền thống
Loại hình Trong lớp học Ngoài lớp học
Lớp học truyền thống Bài học/bài giảng Bài tập và luyện tập
Lớp học đảo ngược Bài tập và luyện tập Video bài giảng
Trong mô hình này những ưu điểm của công
nghệ thông tin đã khai thác triệt để và góp
phần giải quyết được những hạn chế của mô
hình dạy học truyền thống bằng cách “đảo
ngược” quá trình dạy học so với cách thức
dạy học truyền thống. Sự “đảo ngược” ở đây
được hiểu là sự thay đổi với các dụng ý và
chiến lược sư phạm thể hiện ở cách triển khai
các nội dung, mục tiêu dạy học và các hoạt
động dạy học khác với cách truyền thống
trước đây của người dạy và người học (Lê
Văn Canh, 2004). Trong mô hình lớp học
đảo ngược, các hoạt động “Học ở lớp, làm
bài tập ở nhà” (trong mô hình lớp học truyền
thống) được chuyển thành các hoạt động
tự học ở nhà qua video bài giảng, học trực
tuyến, nghiên cứu bài học qua Internet và khi
đến lớp người học sẽ làm bài tập, trao đổi,
chia sẻ các nội dung của bài học, giải quyết
các vấn đề, tình huống do GV đặt ra. Người
học sẽ phải nghiên cứu bài giảng trước thông
qua đọc tài liệu, tóm tắt tài liệu, nghe giảng
thông qua các phương tiện hỗ trợ như các
clip, bản trình chiếu, các video clip đồng thời
tìm kiếm, khai thác các tài liệu để phục vụ
cho việc nghiên cứu bài học.
Bài giảng của GV được gửi trước cho
SV và trở thành bài tập ở nhà mà người học
phải chuẩn bị trước khi lên lớp. Toàn bộ thời
gian trên lớp sẽ dành cho các hoạt động định
hướng GV, nghe các người học báo cáo, trao
đổi, chia sẻ phần chuẩn bị của mình trước khi
GV củng cố và chính thức chốt lại các nội
dung của bài học. Điều này rất phù hợp với
yêu cầu tổ chức dạy học trong đào tạo theo
hệ thống tín chỉ ở đại học. Khi so sánh giữa
hai mô hình, chúng ta có thể nhận thấy sự
khác biệt cơ bản trong việc tổ chức các hoạt
động trong và ngoài lớp học giữa mô hình
lớp học đảo ngược và lớp học truyền thống.
Theo Bishop & Verleger, sự thay đổi này có
thể tóm tắt dưới dạng bảng 1.
Mô hình lớp học đảo ngược đã được
nhiều nhà khoa học, nhà giáo dục trong nước
và thế giới nghiên cứu. tác giả Nguyễn Thế
Dũng trong bài báo “Nghiên cứu sử dụng mô
hình lớp học đảo ngược: những khó khăn,
thách thức và khả năng ứng dụng” đã phân
tích những khó khăn thách thức và khả năng
ứng dụng mô hình lớp học này ở Việt Nam.
2.1.1. Mô hình lớp học đảo ngược và sự
phát triển tư duy của người học
Mô hình lớp học đảo ngược được xây
dựng dựa trên cơ sở lý thuyết về học tập tích
cực (active learning). Đây là cách tiếp cận
trong dạy học theo hướng để người học chủ
động khám phá, tiếp cận kiến thức thông
qua quá trình tương tác (Nguyễn Thế Dũng,
2015). Phương thức dạy học này sẽ tạo ra
môi trường để khuyến khích tính tự chủ của
người học trong học tập vì họ có thể tìm hiểu
trước các kiến thức cần thiết chuẩn bị cho
Tạp chí Khoa học, Tập 1, Số 2, Tháng 12/2022
63
các tiết học cũng như họ có thể tìm tòi trước
các vấn đề liên quan thay vì họ bị động chờ
đợi sự truyền đạt kiến thức của GV trên lớp.
Theo Marks [5], thực hiện mô hình lớp học
đảo ngược sẽ góp phần rèn luyện và phát
triển nhận thức cho HS.
2.1.2. Những ưu điểm của mô hình lớp
học đảo ngược
Mô hình lớp học đảo ngược là phương
thức tổ chức dạy học đã và đang chứng tỏ sự
phù hợp, có nhiều ưu thế trong tổ chức dạy
học ở các nhà trường hiện nay (Marks D. B,
2015). Phương thức tổ chức dạy học có một
số ưu điểm này là:
Với người học:
- Mô hình dạy học này phù hợp với sự
phát triển tư duy của người học.
- Tạo điều kiện giúp người học chủ động
trong học tập.
- Thời gian học tập tại nhà và trên lớp
học được sử dụng hiệu quả.
- Năng lực phát hiện được nâng cao.
- Kỹ năng giải quyết vấn đề và rèn luyện
các kỹ năng cho người học (kỹ năng sử dụng
công nghệ thông tin, thuyết trình, đọc, nghiên
cứu tài liệu...)
Với giảng viên:
- Thế mạnh của mô hình được khai thác
để tổ chức hoạt động dạy học hiệu quả.
- Thời gian giao tiếp, làm việc với người
học tăng, (không chỉ bó hẹp trong không gian
lớp học).
- Hệ thống bài giảng, học liệu dùng cho
giảng dạy được sử dụng, khai thác khoa học,
hiệu quả hơn, có thể sử dụng học liệu dùng
chung, học liệu mở cho các môn học.
2.2. Phương pháp dạy học giao
nhiệm vụ
TBLT (Task Based Language Teaching)
là phương pháp lấy người học làm trung
tâm, được bắt nguồn từ phương pháp Giao
tiếp (Communicative Approach) nhưng đã
được phát triển với nhiều nét riêng biệt.
Những hoạt động được thiết kế dựa trên nhu
cầu cuộc sống thực tế của người học. Việc
sử dụng ngôn ngữ thực và chiến lược ngôn
ngữ học đã được kết hợp sử dụng để thực
hiện thông qua những nhiệm vụ học tập có ý
nghĩa và tương tác lẫn nhau.
Theo Lê Văn Canh (2004), phương
pháp dạy học giao nhiệm vụ là một phương
pháp dạy học:
- Nhấn mạnh vào việc học để giao tiếp
thông qua sự tương tác với nhau thông qua
việc sử dụng ngôn ngữ đích.
- Nhấn mạnh vào việc học để giao tiếp
thông qua sự tương tác với nhau thông qua
việc sử dụng ngôn ngữ đích.
- Cung cấp một số cơ hội cho học sinh
không chỉ tập trung vào bản thân ngôn ngữ
đang học mà còn tập trung vào quá trình
học tập.
- Tăng cường khai thác tất cả các kinh
nghiệm của các cá nhân như một thành tố
quan trọng đối với việc học tập.
- Cố gắng kết hợp việc học tập ở trên
lớp với việc sử dụng ngôn ngữ đó trong đời
sống thực tế
Phương pháp dạy - học giao nhiệm vụ là
phương pháp mà giảng viên không đưa ra kết
luận cuối cùng mà thay vào đó là việc đưa ra
những gợi ý mang tính gợi mở vấn đề cùng
người học thảo luận rồi tìm ra kết quả cuối
cùng. Giảng viên chia nhỏ công việc của quá
trình dạy - học cho người dạy và người học.
Người học phải nỗ lực thực hiện các nhiệm
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An
64
vụ học tập vì vậy họ sẽ rèn luyện kỹ năng
làm việc nhóm, kỹ năng tự lập kế hoạch hoạt
động và vạch ra các mục tiêu để hoàn thành.
Thông qua việc hoàn thành các nhiệm vụ sẽ
thu được kết quả của đào tạo. Chỉ có phương
pháp dạy - học giao nhiệm vụ mới có thể đáp
ứng được phương pháp học tập tích cực.
Phương pháp dạy - học giao nhiệm vụ
là dạy - học thông qua hoạt động của người
học là chủ yếu, luôn chú trọng đến hoạt động
tự học của sinh viên, ưu tiên phương pháp
học nhóm. Giảng viên luôn là người dẫn dắt
các hoạt động tự học và chốt kiến thức cho
người học.
Phương pháp dạy - học giao nhiệm vụ là
xu hướng chung của thế giới, mục tiêu là tích
cực hoá các hoạt động của người học. Vì vậy,
để dạy - học theo phương pháp giao nhiệm vụ
thì người thầy phải nỗ lực rất nhiều so với việc
dạy theo phương pháp thụ động truyền thống.
Khối lượng công việc của thầy cô sẽ tăng gấp
đôi. Thầy cô cần có bản lĩnh, kiến thức chuyên
môn vững vàng và đặc biệt cả sự nhiệt thành,
tâm huyết, cường độ làm việc cao.
Phương pháp dạy - học giao nhiệm vụ
mang lại rất nhiều lợi ích cho người học.
Người học có nhiều cơ hội tương tác tích cực
tham gia các hoạt động học tập. Phát triển tư
duy phản biện, tăng năng lực làm việc nhóm,
trình bày vấn đề, đưa ra ý tưởng và trình bày
quan điểm, luận điểm đã lĩnh hội được trước
tập thể. Tận dụng tối đa về phương tiện học
tập cũng như sự hỗ trợ từ phía nhà trường,
thầy cô và bạn bè, nhanh chóng trưởng thành.
2.3. Phương pháp học tập tích cực
Phương pháp học tập tích cực là phương
pháp học tập trải nghiệm, tư duy và tham gia.
Qua đó người học có thể khám phá một chuỗi
các trải nghiệm hiệu quả và thú vị, đồng thời
có trách nhiệm với việc học tập của bản thân.
Phương pháp học tập tích cực là là
phương pháp “học qua hành”, nhấn mạnh vào
quá trình học tập và tiếp thu chứ không chú
trọng vào kết quả, giúp người học có khả năng
tư duy độc lập, kỹ năng tự học và kỹ năng
giải quyết vấn đề. Phương pháp này người
học được tạo cơ hội, không gian cho tự tìm
kiếm thông tin, mở rộng kiến thức, tập hợp,
thống kê, phân tích và chia sẻ những ý kiến từ
nhận thức cá nhân cùng trao đổi, phản biện và
suy luận. Người học ứng dụng lí luận vào thực
tiễn, tích luỹ và tự làm giàu kiến thức cũng
như nâng cao năng lực giải quyết vấn đề.
Phương pháp học tập tích cực người
học sẽ được tạo có thói quen thành nhu cầu
tìm tòi hiểu biết và chịu trách nhiệm về việc
học tập của mình. Người học tự quản lí thời
gian cũng như lên kế hoạch, đặt mục tiêu, đặt
deadline, đặc biệt là tự lựa chọn nội dung,
hình thức mà mình hứng thú trong quá trình
tự học. Người học chắc chắn sẽ tìm được
ý nghĩa qua các hoạt động học tập và tham
gia. Phương pháp học tập tích cực có thể lựa
chọn qua đọc, viết, xem video, nghe, tham
gia làm việc nhóm, tham gia dự án nhỏ, báo
cáo, thuyết trình, trợ giảng, v.v...
2.4. Kết hợp phương pháp dạy học
giao nhiệm vụ và phương pháp học tập
tích cực trong mô hình lớp học đảo ngược
để dạy tiếng Anh tại Trường Đại học Kinh
tế Nghệ An
2.4.1. Mô hình lớp học truyền thống
Trong mô hình truyền thống, giảng
viên truyền thụ kiến thức, sinh viên luyện
tập thực hành trên lớp và củng cố ôn luyện
ở nhà. Phương pháp truyền thống cả người
Tạp chí Khoa học, Tập 1, Số 2, Tháng 12/2022
65
học và giảng viên đều cảm thấy ít áp lực vì
khối lượng công việc hoạt động của thầy và
trò đều rất đơn giản. Tuy nhiên, đứng trước
thách thức mới của thời kỳ công nghệ bùng
nổ, thế hệ Z rất năng động, tư duy phát triển
và thích sử dụng công nghệ thì phương pháp
dạy - học truyền thống đã không đủ đáp ứng
người học. Nguồn kiến thức không chỉ còn
bó hẹp trong sách giáo khoa, giáo trình người
học có thể tiếp thu từ các thành tựu nghiên
cứu khoa học, từ các khoá học khác nhau, từ
nhiều nguồn học liệu mở v.v... Trong phương
pháp học truyền thống, năng lực tư duy tích
cực, chủ động sáng tạo của người học sẽ
không phát huy được vì quá trình truyền thụ
kiến thức diễn ra một chiều, nếu không muốn
nói là kém hiệu quả và không tạo được hứng
thú cho cho người học.
2.4.2. Áp dụng mô hình lớp học đảo
ngược trong việc giảng dạy tiếng Anh tại
trường đại học Kinh tế Nghệ An
Mô hình lớp học đảo ngược được ứng
dụng dựa trên khoa học của thang BLOOM
sáu bậc: nhớ, hiểu, áp dụng, phân tích, đánh
giá và sáng tạo. Trong lớp học truyền thống,
giảng viên chỉ mới hướng dẫn sinh viên tiếp
cận kiến thức ở ba bậc đầu tiên: ghi nhớ,
hiểu, áp dụng do thời gian trên lớp hạn chế.
Ba bậc sau sinh viên phải tự luyện tập thực
hành ở nhà. Điều này sẽ là một thử thách cho
người học. Trong lớp học đảo ngược, ba bậc
đầu tiên sinh viên sẽ tự học ở nhà, trên lớp
giảng viên và sinh viên sẽ thảo luận, luyện
tập để hình thành ba bậc tiếp cận tri thức sau:
phân tích, đánh giá , sáng tạo.
2.4.2.1. Công tác chuẩn bị của giảng viên
Để có thể đồng thời áp dụng phương
pháp dạy - học giao nhiệm vụ, phương pháp
học tập tích cực vào việc vận hành mô hình
lớp học đảo ngược, đội ngũ giảng viên phải
nỗ lực và làm việc hết công suất cho việc
xây dựng hệ thống bài tập quiz, giáo án điện
tử, làm video bài giảng về từ mới, ngữ pháp,
v.v... đồng thời giao nhiệm vụ, chia sẻ cho
người học trước khi đến lớp cũng như đánh
giá năng lực học tập của người học.
- Thiết kế không gian tương tác với người
học trên Canvas, Googe Drive, Zalo nhóm
lớp, quan sát, kiểm tra, khuyến khích, hỗ trợ
người học kịp thời.
- Giảng viên phải chuẩn bị các bài
giảng online, link tài liệu, hệ thống phiếu
học tập… và chia sẻ cho sinh viên trước khi
các em đến lớp.
- Chuẩn bị nhiều tài liệu học tập để sinh
viên học tập từ slide bài giảng, bài giảng
tóm tắt, thực hiện các video bài giảng, các
website, học liệu điện tử.
- Thiết lập các kênh trao đổi liên lạc để
chuyển giao bài giảng, tương tác, trao đổi
giữa giảng viên và sinh viên.
- Giảng viên cần nhiều thời gian hơn cho
việc trau chuốt các hoạt động giảng dạy trực
tiếp. Thiết kế bài học phù hợp với phương
pháp mô hình lớp học đảo ngược, cụ thể hóa
từng hoạt động của giảng viên, sinh viên và
thời gian cho các hoạt động đó.
- Giảng viên cần hiểu rõ vai trò và nhiệm
vụ người hướng dẫn, chứ không phải là trung
tâm của lớp học. Trong giờ học, giảng viên
là người tổ chức, dẫn dắt sinh viên trao đổi
thảo luận, phản biện, thuyết trình; phân tích
các sản phẩm học tập của các em để nhận
xét, đánh giá mức độ học tập của sinh viên;
khuyến khích các em sáng tạo thể hiện ý kiến
cá nhân của mình, tôn trọng ý kiến của bạn.