Khi doanh nghiệp hết tiền
Để thoát khỏi tình trạng khó khăn về tài chính, doanh nghiệp cần
có một lượng tiền đủ để thanh toán các nghĩa vụ tài chính đến
hạn và phục vụ cho các hoạt động của doanh nghiệp.
Việc hàng loạt các tên tuổi lớn trong ngành tài chính của Mỹ lâm
vào tình trạng khó khăn về tài chính, tiếp sau đó, hàng loạt các
thương vụ M&A trị giá hàng tỉ Đô la Mỹ đã được thực hiện là dịp
để giới doanh nhân Việt Nam rút ra nhiều bài học kinh nghiệm.
Bài viết nêu lên một số cách ứng phó với tình trạng khó khăn tài
chính trong doanh nghiệp, từ góc độ của doanh nghiệp đó.
Tình trạng khó khăn về tài chính là gì?
Tình trạng khó khăn về tài chính (financial distress) được định
nghĩa là tình trạng khi doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc
thanh toán hoặc không có khả năng thanh toán các nghĩa vụ tài
chính đến hạn như tiền gốc và lãi vay ngân hàng, tiền hàng cho
nhà cung cấp, tiền lương cho công nhân...
Khó khăn về tài chính là chuyện không ai muốn, thế nhưng khi trở
thành một người có lợi ích liên quan, chúng ta phải tìm cách xử lý
nó theo cách tốt nhất có thể. Người có lợi ích liên quan ở đây có
thể chính là các cổ đông, đội ngũ quản lý của các công ty, các
ngân hàng, hoặc đơn giản là những người lao động trong các
doanh nghiệp không có khả năng trả lương trong một thời gian
dài.
Kế hoạch phục hồi hoạt động kinh doanh
Để thoát khỏi tình trạng khó khăn về tài chính, điều mà doanh
nghiệp cần là một lượng tiền đủ để thanh toán các nghĩa vụ tài
chính đến hạn và cho các hoạt động của doanh nghiệp đến khi
doanh nghiệp có khả năng tự tạo ra một dòng tiền để tài trợ cho
chính hoạt động của mình, kể cả việc đáp ứng tất cả các nghĩa vụ
tài chính phát sinh trong giai đoạn đó. Để tăng khả năng thành
công của nỗ lực xoay chuyển tình thế này, doanh nghiệp cần
thực hiện một số việc sau:
Trước hết, doanh nghiệp cần lập ngay kế hoạch phục hồi hoạt
động kinh doanh, xoay chuyển tình thế hiệu quả và thuyết phục.
Kế hoạch này bao gồm nhiều điểm, trong đó các điểm chính bao
gồm ước lượng số tiền cần thiết để đưa doanh nghiệp thoát khỏi
tình trạng khó khăn về tài chính, các nguồn tài trợ dự kiến, và các
biện pháp quản lý khác.
Các biện pháp thường được sử dụng trong những kế hoạch
tương tự bao gồm:
- Cắt giảm các khoản chi phí, giảm quy mô hoạt động của doanh
nghiệp: Trong hoàn cảnh khó khăn về tài chính, doanh nghiệp
buộc phải cắt giảm chi phí ở mức tối đa có thể, kể cả việc giảm
quy mô hoạt động.
- Thay đổi chính sách quản lý dòng tiền của doanh nghiệp: Doanh
nghiệp có thể giảm áp lực về vốn lưu động trong giai đoạn khó
khăn bằng cách thay đổi một số chính sách như giảm thời gian
cho khách hàng trả chậm, tăng thời gian thanh toán cho nhà cung
cấp, tăng vòng quay tồn kho...
- Bán bớt tài sản của doanh nghiệp: Các tài sản dư thừa từ việc
giảm quy mô hoạt động có thể đem bán và dùng số tiền bán
được để trả bớt các khoản nợ nhằm giảm áp lực tài chính lên
doanh nghiệp. Điều lưu ý là bán tài sản như một thực thể đang
hoạt động bao giờ cũng được giá tốt hơn là bán các tài sản rời
rạc như bán thanh lý. Do đó, một cách tốt để bán bớt tài sản
trong trường hợp này là tách những bộ phận muốn bán thành
một doanh nghiệp riêng rẽ, và bán doanh nghiệp đó. Trong
trường hợp này, bạn nên tìm kiếm sự trợ giúp của các nhà tư vấn
chuyên nghiệp.
- Bán bớt cổ phần cho đối tác chiến lược: Mặc dù không phải ai
cũng sẵn lòng bỏ tiền vào một công ty đang đối mặt với rủi ro phá
sản cao, nhưng một doanh nghiệp có kiến thức chuyên môn cùng
ngành với doanh nghiệp gặp khó khăn, có năng lực quản lý và tài
chính tốt sẽ là người sẵn lòng nhất trong việc mua lại doanh
nghiệp đang gặp khó khăn này, và cũng là người sẵn lòng trả giá
cao nhất có thể. Logic vấn đề ở chỗ họ có thể mua lại doanh
nghiệp đó với giá hợp lý, với kinh nghiệm và khả năng quản lý
sẵn có, họ có khả năng đưa doanh nghiệp gặp khó khăn trở lại
hoạt động mạnh khỏe và làm ăn có lãi. Qua giao dịch này, công
ty đi mua sẽ có khả năng kiếm được các khoản lợi từ việc tăng
giá trị công ty được mua lại, và từ lợi ích cộng hưởng đạt được
do kết hợp hai công ty lại với nhau.
- Phát hành thêm trái phiếu và/hoặc cổ phiếu ra công chúng: Về
lý thuyết đây cũng là một chọn lựa. Tuy nhiên, trong thực tế, ít
công ty nào đang trong tình trạng khó khăn về tài chính lại có thể