“Không có tập đoàn nào lớn đến mức không thể sụp
đổ”
Với lập luận nói trên, Ủy ban Tài chính của Hạ viện Mỹ
thông qua dự luật cho phép chính phủ được giải tán các tập
đoàn tài chính lớn, nếu có nguy cơ ảnh hưởng đến nền kinh
tế, bất kể tập đoàn đó đang hoạt động tốt hay xấu.
Trong ngày Ủy ban Tài chính Hạ viện Mỹ họp thông qua
dự luật này (18/11), phía bên ngoài sảnh trụ sở Ủy ban, giới
vận động hành lang cho ngân hàng và phố Wall chen nhau
tìm các nghị sĩ quen để “níu áo”, nhằm thay đổi kết quả bỏ
phiếu.
Hai người bị níu kéo nhiều nhất là Gregory Meeks và Dan
Maffei, hai nghị sĩ đại diện New York, Phố Wall. Hai
người này chiều lòng Phố Wall, bỏ phiếu phản đối dự luật
của ông Kanjorski. Tuy nhiên, giới vận động hành lang vẫn
thất bại.
Theo dự luật này, chính phủ được quyền giải thể các công
ty tài chính quá lớn, có mức liên kết và tầm ảnh hưởng quá
rộng, đến mức có thể gây hại cho nền kinh tế thậm chí cả
khi các công ty này vẫn đang hoạt động tốt. Dự luật trên
được đặt tên “Quá lớn, không sụp nổi” (Too big to fail) dựa
theo câu nói của Hạ nghị sĩ Paul Kanjorski của Đảng Dân
chủ, người đề xướng dự luật.
Ông Kanjorski nói: “Không nên xem bất cứ tập đoàn nào là
lớn đến mức không thể sụp đổ. Các tập đoàn tài chính
muốn đánh bạc phải có nguồn lực riêng để chi trả cho
khoản cược của mình và đừng tơ hào rằng tiền thuế của dân
lúc nào cũng có sẵn trong kho dự trữ để trả cho những ván
thất bại”.
Những người bỏ phiếu thuận cho rằng luật này cần thiết để
ngăn ngừa những vụ sụp đổ làm tiêu tốn nhiều tỉ USD dự
trữ để mua lại như thời gian qua. Họ cho rằng thà chia tách
những tập đoàn tài chính lớn còn hơn để những tập đoàn
này gây hại cho nền kinh tế.
Ông Kanjorski nói: “Chúng ta không thể để điều này xảy ra
lần nữa. Những người này kéo sụp gần như toàn bộ nền
kinh tế thế giới. Chúng ta bị đẩy lùi về sau nhiều thế kỷ
trong phát triển kinh tế”.
Ông James Bullard, chủ tịch ngân hàng dự trữ liên bang St.
Louis người ủng hộ ông Kanjorski cho rằng: “Không thể để
các tập đoàn này gom quá nhiều tiền lúc gặp thời, đến khi
hết thời lại chạy đến những người đóng thuế”. Những
người ủng hộ dự luật đều lấy trường hợp Tập đoàn Bảo
hiểm Quốc tế Mỹ (AIG) làm ví dụ. AIG quá lớn và gốc rễ
bén sâu vào nền kinh tế nên khi AIG sụp đổ, chính phủ
buộc phải tung nhiều tỉ USD ra ứng cứu nếu không nền
kinh tế vỡ vụn.
Phía Cộng hoà đã lên tiếng chỉ trích đạo luật này là vi hiến
và hà khắc. “Khi chính phủ nói anh to quá, chúng tôi sẽ
phân tán anh, đó là vi phạm quyền sở hữu cá nhân trên đất
nước này”, nghị sĩ Randy Neugebauer của phe Cộng hoà
nhận xét. Các nghị sĩ Cộng hoà chơi chữ nói rằng trong
trường hợp này, chữ D trong Democrats (dân chủ) là chữ D
trong Draconian (hà khắc).
Các nghị sĩ Cộng hoà cho rằng luật này trao quá nhiều
quyền hạn vào tay chính quyền, chính quyền có thể lạm
dụng quyền đó để ép các tập đoàn tài chính tự co lại, tự
chuốc lấy bất lợi về mình. Phố Wall cũng chỉ trích rằng luật
này cho phép chính phủ chia tách các công ty thậm chí cả
khi chúng hoạt động có uy tín và có khả năng huy động vốn
tốt. Đồng thời, họ còn cho rằng dự luật như vậy buộc các
định chế tài chính giảm quy mô và đặt chúng vào thế cạnh
tranh bất lợi.
Tổng giám đốc Jamie Dimon của Tập đoàn JPMorgan
Chase & Co. nói, dự luật của ông Kanjorski sẽ bó tay các
tập đoàn tài chính của Mỹ liên kết tạo sức mạnh cạnh tranh
với hệ thống tập đoàn lớn của các nước khác. Đạo luật này
còn bị chỉ trích là tầng lớp quan liêu mới làm triệt tiêu mọi
phát minh tài chính.
Khi nghe tin này, giới tài chính châu Âu cũng lo ngại, bởi
châu Âu cũng đang tìm cách ngăn ngừa khủng hoảng tài
chính quay lại và có thể châu Âu sẽ áp dụng đạo luật tương
tự Mỹ. Lo ngại này có căn cứ bởi trong tháng chín vừa qua,
ông Kanjorski và hai nghị sĩ khác đến châu Âu để tìm ủng
hộ cho đạo luật này. Ông cho biết giới lãnh đạo châu Âu
“ngầm” cho ông hiểu rằng châu Âu sẽ hành động tương tự.
Chưa kể, tại Đại học Quốc gia Thuỵ Sĩ, phó chủ tịch ngân
hàng quốc gia nước này Philip Hildebrand bật đèn xanh:
“Chính phủ các nước phải hợp tác để giải quyết vấn đề các
ngân hàng quá lớn liên kết quá chặt. Nếu không làm thế,
nguy cơ xảy ra khủng hoảng tương tự có thể đe doạ tận gốc
rễ nền kinh tế thị trường”. Theo ông Hildebrand, một cuộc
khủng hoảng tương tự vừa qua có thể làm sâu sắc thêm tình
trạng bảo hộ, đe doạ phá huỷ nền kinh tế dựa vào thị trường
làm căn bản.
Tuy nhiên, để trở thành luật chính thức, dự luật này còn
chờ Thượng viện Mỹ thông qua, và Nhà Trắng ký. Từ đây
đến đó, giới vận động còn “chạy”, và nhiều nghị sĩ Cộng
hoà còn cơ hội đưa dự luật của mình ra đấu để thay thế.