M T S KINH NGHI M GIÚP H C SINH TÍCH C C H CỘ Ố Ệ Ọ Ự Ọ
MÔN T P LÀM VĂN L P BAẬ Ở Ớ
PH N I: M ĐUẦ Ở Ầ
I.1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Ti u h c, môn Ti ng Vi t có vai trò n n t ng cho h c sinh trau d i,Ở ể ọ ế ệ ề ả ọ ồ
phát huy v n ngôn ng , rèn cho h c sinh k năng s d ng Ti ng Vi t.ố ữ ọ ỹ ử ụ ế ệ
Th c t cho th y kh năng s d ng t , đt câu, vi t văn c a h c sinh làự ế ấ ả ử ụ ừ ặ ế ủ ọ
không đu nhau. V i ch ng trình gi ng d y hi n nay môn T p làm văn đcề ớ ươ ả ạ ệ ậ ượ
đi m i v i nhi u th lo i: miêu t , k chuy n, thu t, tranh lu n trao đi, xâyổ ớ ớ ề ể ạ ả ể ệ ậ ậ ổ
d ng ch ng trình ho t đng, làm m t s văn b n hành chính (đn t ), biênự ươ ạ ộ ộ ố ả ơ ừ
b n. Đi u này giúp h c sinh ti n b v nhi u m t, v kh năng v n d ng, sả ề ọ ế ộ ề ề ặ ề ả ậ ụ ử
d ng ngôn ng Ti ng Vi t. Tuy nhiên, vi c dùng t ng đt câu, vi t văn c aụ ữ ế ệ ệ ừ ữ ặ ế ủ
các em còn nhi u h n ch . Các em s d ng d u câu còn lúng túng, sai v trí choề ạ ế ử ụ ấ ị
nên khi đc câu văn c a các em tr nên khó hi u và t i nghĩa. Vi c giao ti pọ ủ ở ể ố ệ ế
c a các em v i th y cô và b n bè di n ra t ng đi t nhiên. Nh ng khi g pủ ớ ầ ạ ễ ươ ố ự ư ặ
m t v n đ nào đó trong vi c ph i có t ng , hình nh m i v m t ch đ nàoộ ấ ề ệ ả ừ ữ ả ớ ề ộ ủ ề
đó đang tìm hi u thì các em lúng túng ngay. Đi v i h c sinh l p Ba vi c di nể ố ớ ọ ớ ệ ễ
đt ý, dùng t , đt câu, vi t đo n văn c a các em còn r t y u do v n t ngạ ừ ặ ế ạ ủ ấ ế ố ừ ữ
còn h n ch . Nhi u h c sinh lo l ng, s s t khi h c ti t T p làm văn. H c sinhạ ế ề ọ ắ ợ ệ ọ ế ậ ọ
không ch đng n m b t ki n th c, thi u t tin trong m i ti t h c, nh h ngủ ộ ắ ắ ế ứ ế ự ỗ ế ọ ả ưở
đn quá trình h c t p các l p h c cao h n. V n đ trên là m i trăn tr c aế ọ ậ ở ớ ọ ơ ấ ề ố ở ủ
tôi và r t nhi u giáo viên đng l p. Chính vì v y mà tôi ch n đ tài: ấ ề ứ ớ ậ ọ ề “M t sộ ố
kinh nghi m giúp h c sinh tích c c h c môn T p làm văn l p Ba”.ệ ọ ự ọ ậ ở ớ V i hiớ
v ng giúp h c sinh bi t vi t đc các bài văn, đo n văn có nh ng t ng , hìnhọ ọ ế ế ượ ạ ữ ừ ữ
nh sinh đng, l u loát và đúng theo chu n ki n th c kĩ năng c a môn Ti ngả ộ ư ẩ ế ứ ủ ế
Vi t, t tin trong h c t p, hoàn thành nhi m v h c t p, ti p t c h c t p cácệ ự ọ ậ ệ ụ ọ ậ ế ụ ọ ậ ở
l p cao h n.ớ ơ
I.2. M c tiêu, nhi m v c a đ tài.ụ ệ ụ ủ ề
a. M c tiêu c a đ tài.ụ ủ ề
- Th c tr ng vi c d y c a giáo viên và vi c h c c a h c sinh v phânự ạ ệ ạ ủ ệ ọ ủ ọ ề
môn T p làm văn l p 3 Tr ng Ti u h c hi n nay.ậ ớ ở ườ ể ọ ệ
- Nghiên c u tìm ra m t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu gi h c t pứ ộ ố ả ằ ệ ả ờ ọ ậ
làm văn l p 3 ở ớ v i d ng bài: Nghe- k l i chuy n; k hay nói, vi t v m tớ ạ ể ạ ệ ể ế ề ộ
ch đ.ủ ề
- Tìm hi u các bài t p làm văn l p 3 đã hình thành và rèn luy n cho h cể ậ ớ ệ ọ
sinh các k năng: quan sát các s v t, hi n t ng và trình bày l i k t qu h cỹ ự ậ ệ ượ ạ ế ả ọ
1
t p b ng l i nói, bài vi t,... v n d ng ki n th c đã h c vào cu c s ng, ậ ằ ờ ế ậ ụ ế ứ ọ ộ ố góp
ph n b i d ng và phát tri n h c sinh kĩ năng s ng nh : ham h c h i, tìmầ ồ ưỡ ể ở ọ ố ư ọ ỏ
hi u, khám phá đ bi t v môi tr ng xung quanh các em; yêu thiên nhiên, conể ể ế ề ườ
ng i, quê h ng đt n c; tôn tr ng b o v c nh quan thiên nhiên và văn hoáườ ươ ấ ướ ọ ả ệ ả
g n gũi v i cu c s ng xung quanh các em.ầ ớ ộ ố
b. Nhi m v c a đ tài.ệ ụ ủ ề
- Tìm hi u th c tr ng d y và h c phân môn t p làm văn l p 3 hi n nay c a ể ự ạ ạ ọ ậ ớ ệ ủ
l p 3C trong tr ng ti u h c TH Tây Phong và tìm ra nh ng bi n pháp tháo gớ ườ ể ọ ữ ệ ỡ
nh ng khó khăn c a giáo viên và h c sinh.ữ ủ ọ
- Đa ra nh ng gi i pháp nh m tháo g nh ng khó khăn đ đt đc k t ư ữ ả ằ ỡ ữ ể ạ ượ ế
qu t t trong vi c d y và h c phân môn T p làm văn l p 3ả ố ệ ạ ọ ậ ớ
I.3. Đi t ng nghiên c u.ố ượ ứ
Đi t ng nghiên c u là h c sinh l p 3C c a Tr ng TH Tây Phong vàố ượ ứ ọ ớ ủ ườ
t p th giáo viên kh i 3 năm h c 2014 – 2015ậ ể ố ọ
I.4. Ph m vi nghiên c u.ạ ứ
- Đ tài xoay quanh vi c nghiên c u gi ng d y và h c t p v i vi c: giúpề ệ ứ ả ạ ọ ậ ớ ệ
h c sinh tích c c h c môn T p làm văn l p Ba.ọ ự ọ ậ ở ớ
- Đ tài này tôi đã nghiên c u và áp d ng qua th c t gi ng d y t i các l pề ứ ụ ự ế ả ạ ạ ớ
kh i 3 n i tôi đang công tác hi n nayố ơ ệ
I.5. Ph ng pháp nghiên c u.ươ ứ
Đ th c hi n đ tài tôi đã s d ng các ph ng pháp:ể ự ệ ề ử ụ ươ
+ Ph ng pháp đi u tra.ươ ề
+ Ph ng pháp thu th p thông tin.ươ ậ
+ Ph ng pháp nghiên c u tài li u, lí lu n.ươ ứ ệ ậ
+ Ph ng pháp phân tích, t ng h p.ươ ổ ợ
PH N IIẦ : N I DUNGỘ
II.1. C s lí lu n:ơ ở ậ
Trong công cu c đi m i hi n nay, s phát tri n Công nghi p hoá-hi nộ ổ ớ ệ ự ể ệ ệ
đi hoá đt n c c n ph i có nh ng con ng i năng đng, sáng t o, t l c, tạ ấ ướ ầ ả ữ ườ ộ ạ ự ự ự
c ng. Nhu c u này đòi h i ph i có s đi u ch nh m c tiêu, n i dung Ch ngườ ầ ỏ ả ự ề ỉ ụ ộ ươ
trình, ph ng pháp gi ng d y b c Ti u h c m t cách phù h p.ươ ả ạ ở ậ ể ọ ộ ợ
M c tiêu c a giáo d c Ti u h c đt ra là: “ giúp h c sinh hình thànhụ ủ ụ ể ọ ặ ọ
nh ng c s ban đu cho s phát tri n đúng đn và lâu dài v đo đc, trí tu ,ữ ơ ở ầ ự ể ắ ề ạ ứ ệ
2
ph m ch t, th m m và các k năng c b n đ h c sinh ti p t c h c trung h cẩ ấ ẩ ỹ ỹ ơ ả ể ọ ế ụ ọ ọ
c s ”.ơ ở
T p làm văn là m t trong nh ng phân môn có v trí quan tr ng c a mônậ ộ ữ ị ọ ủ
Ti ng Vi t. Phân môn này đòi h i h c sinh ph i v n d ng nh ng ki n th cế ệ ỏ ọ ả ậ ụ ữ ế ứ
t ng h p t nhi u phân môn trong môn Ti ng Vi t. Đ làm đc m t bài vănổ ợ ừ ề ế ệ ể ượ ộ
không nh ng h c sinh ph i s d ng c b n k năng: nghe - nói - đc - vi t màữ ọ ả ử ụ ả ố ỹ ọ ế
còn ph i v n d ng các k năng v Ti ng Vi t, v cu c s ng th c ti n. Do đóả ậ ụ ỹ ề ế ệ ề ộ ố ự ễ
T p làm v n là phân môn có tính ch t tích h p c a các phân môn khác. Qua ti tậ ă ấ ợ ủ ế
t p làm v n h c sinh có kh n ng xây d ng m t v n b n ó là bài nói, bài vi t.ậ ă ọ ả ă ự ộ ă ả đ ế
Nói và vi t là nh ng hình th c giao ti p r t quan tr ng, thông qua ó con ng iế ữ ứ ế ấ ọ đ ườ
th c hi n quá trình t duy - chi m l nh tri th c, trao i t t ng, tình c m,ự ệ ư ế ĩ ứ đổ ư ưở ả
quan i m, giúp m i ng i hi u nhau, cùng h p tác trong cu c s ng lao ng .đ ể ọ ườ ể ợ ộ ố độ
Ngôn ng (d i d ng nói - ngôn b n và d i d ng vi t v n b n) gi vai tròữ ướ ạ ả ướ ạ ế ă ả ữ
quan tr ng trong s phát tri n xã h i. Chính vì v y h ng d n h c sinh nóiọ ự ể ộ ậ ướ ẫ ọ
úng và vi t úng là h t s c c n thi t. Nhi m v n ng n ó ph thu c r tđ ế đ ế ứ ầ ế ệ ụ ặ ề đ ụ ộ ấ
l n vào vi c gi ng d y môn Ti ng Vi t nói chung và phân môn t p làm v n nóiớ ệ ả ạ ế ệ ậ ă
riêng, c th tìm hi u ây là ch ng trình t p làm v n l p 3.ụ ể ể ở đ ươ ậ ă ớ
II.1. Th c tr ngự ạ
Năm h c 2014- 2015 tôi đc phân công d y l p 3C tr ng TH Tây Phongọ ượ ạ ớ ườ
v i t ng s h c sinh là: 21 em. Qua kh o sát đu năm h c phân môn T p làmớ ổ ố ọ ả ầ ọ ậ
văn các em đt đc nh sau:ạ ượ ư
( S bài đt đi m gi i: 0; khá: 2; TB: 5; y u: 14)ố ạ ể ỏ ế
S l i các em m c ph i th ng là: câu văn ch a rõ ràng, dùng t ch aố ỗ ắ ả ườ ư ừ ư
chính xác còn l p t , v n t còn nghèo nàn, ch m câu ch a đúng v trí.ặ ừ ố ừ ấ ư ị
Phân môn T p làm văn d y theo ch ng trình m i có n i dung phong phúậ ạ ươ ớ ộ
và đa d ng. Trong đó giáo viên chú tr ng rèn luy n cho h c sinh các k năng:ạ ọ ệ ọ ỹ
nghe, nói, đc, vi t. Nh m ph c v cho h c t p và giao ti p. Giáo viên c n cóọ ế ằ ụ ụ ọ ậ ế ầ
bi n pháp d y h c thích h p nh m phát huy tính ch đng, sáng t o c a h cệ ạ ọ ợ ằ ủ ộ ạ ủ ọ
sinh trong ho t đng luy n t p th c hành, làm mi ng, làm bài vi t. Tuy nhiênạ ộ ệ ậ ự ệ ế
trong th c t d y h c các tr ng giáo viên và h c sinh còn có nh ng h n chự ế ạ ọ ở ườ ọ ữ ạ ế
sau:
a. Thu n l i, khó khăn.ậ ợ
+ Thu n l iậ ợ
- Giáo viên:
Giáo viên luôn ý th c quan tâm, chăm chút h c sinh trong t ng ti t h c.ứ ọ ừ ế ọ
V i m i lo i bài t p, giáo viên đã nghiên c u kĩ k ho ch bài d y đ l a ch nớ ỗ ạ ậ ứ ế ạ ạ ể ự ọ
và t ch c nh ng hình th c luy n t p sao cho phù h p v i đi t ng h c sinh.ổ ứ ữ ứ ệ ậ ợ ớ ố ượ ọ
V i m i ti t d y giáo viênớ ỗ ế ạ ®· cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o: Ph¬ng tiÖn, tµi
3
liÖu, hÖ thèng c©u hái tõ dÔ ®Õn khã, ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau, cã
nhiÒu d¹ng c©u hái kh¸c nhau. Giáo viên ®· nhÊn m¹nh ®îc thÓ lo¹i v¨n,
kiÓu bµi, néi dung cña ®Ò bµi và chú ý khai thác có hi u qu ệ ả ph¬ng ph¸p
d¹y häc lÊy h c sinhọ lµm trung t©m...
Bên c nh đó, giáo viên luôn đng viên khuy n khích, khen g i h c sinhạ ộ ế ợ ở ọ
trí t ng t ng, óc sáng t o. T đó kích thích đc s tìm tòi ham h c h i ưở ượ ạ ừ ượ ự ọ ỏ ở
h c sinh, hình thành thói quen h c t p t t phân môn T p làm văn. Đ giúp h cọ ọ ậ ố ậ ể ọ
sinh vi t đc nh ng bài văn hay, ý t ng phong phú, sáng t o giáo viên luônế ượ ữ ưở ạ
chú tr ng rèn kĩ năng nói cho h c sinh vì h c sinh nói t t s trình bày bài vi tọ ọ ọ ố ẽ ế
t t.ố
Qua các ph ng ti n thông tin đi chúng: xem đài, đc sách báo, tàiươ ệ ạ ọ
li u… giáo viên th ng xuyên đc ti p c n v i vi c đi m i ph ng pháp.ệ ườ ượ ế ậ ớ ệ ổ ớ ươ
- H c sinh: ọN i dung ch ng trình môn Ti ng Vi t nói chung và phânộ ươ ế ệ
môn T p làm văn nói riêng r t phong phú; kênh hình Sách giáo khoa đc trìnhậ ấ ượ
bày đp, phù h p tâm sinh lí l a tu i các em.ẹ ợ ứ ổ
H c sinh đã n m v ng ki n th c, kĩ năng dùng t đt câu, kĩ năng kọ ắ ữ ế ứ ừ ặ ể
chuy n, miêu t t các l p d i. Đây là c s giúp các em h c t t phân mônệ ả ừ ớ ướ ơ ở ọ ố
T p làm văn l p ba.ậ ớ
+ Khó khăn
T p làm văn là phân môn khó so v i các phân môn khác c a môn Ti ngậ ớ ủ ế
Vi t, vì v y vi c d y – h c phân môn này có nh ng h n ch nh t đnh.ệ ậ ệ ạ ọ ở ữ ạ ế ấ ị
Trong vi c rèn kĩ năng nói-vi t cho h c sinh, giáo viên có đu t nghiênệ ế ọ ầ ư
c u m c tiêu các ti t d y đ l a ch n các ph ng pháp và hình th c t ch cứ ụ ế ạ ể ự ọ ươ ứ ổ ứ
d y h c sao cho phù h p t ng đi t ng h c sinh, nh ng s đu t ch a sâuạ ọ ợ ừ ố ượ ọ ư ự ầ ư ư
nên hi u qu d y h c phân môn T p làm văn ch a cao.ệ ả ạ ọ ậ ư
Ph n m r ng v n t c a giáo viên còn h n ch . Kh năng di n đt ngônầ ở ộ ố ừ ủ ạ ế ả ễ ạ
ng ch a đc trau chu t: giáo viên còn “ bí t ” khi gi ng; ki n th c bài cònữ ư ượ ố ừ ả ế ứ
bó h p hoàn toàn trong sách giáo khoa và ch bi t h ng d n h c sinh nh ngẹ ỉ ế ướ ẫ ọ ữ
ki n th c có trong sách giáo khoa ch a chú tr ng ch t n i dung khi d y xongế ứ ư ọ ố ộ ạ
m t ti t h c, m t ch đ,...khi d y cho h c sinh v m t ch đ nào đó giáoộ ế ọ ộ ủ ề ạ ọ ề ộ ủ ề
viên ch có h ng d n h c sinh hi u n i dung các câu h i sách giáo khoa vàỉ ướ ẫ ọ ể ộ ỏ ở
tr l i b ng mi ng sau đó yêu c u h c sinh vi t v ch đ đó. Do v y màả ờ ằ ệ ầ ọ ế ề ủ ề ậ
hi u qu c a gi d y ch a cao, h c sinh ch a đc rèn kĩ năng nói, kĩ năngệ ả ủ ờ ạ ư ọ ư ượ
vi t, đc bi t là nh ng h c sinh y u. Đây là v n đ đòi h i giáo viên ph i cóế ặ ệ ữ ọ ế ấ ề ỏ ả
bi n pháp thích h p đ t o đc h ng thú cho h c sinh yêu thích h c môn T pệ ợ ể ạ ượ ứ ọ ọ ậ
làm văn.
H c sinhọ l p 3 v n ngôn ng c a các em ch a nhi uớ ố ữ ủ ư ề , các em còn m iả
ch i nhi u h n h c,vi c ti p thu bài còn th đng, h n th n a n i dung ki nơ ề ơ ọ ệ ế ụ ộ ơ ế ữ ộ ế
4
th c c a T p làm văn t ng h p các kĩ năng khó , nhi u em còn ng i đc, vi t,ứ ủ ậ ổ ợ ề ạ ọ ế
nói, l i suy nghĩ, vi t bài cho qua loa. Câu văn vi t r i r c, ch a liên k t, cóườ ế ế ờ ạ ư ế
câu đã đ ý nh ng ch a có hình nh, các t ng đc dùng v nghĩa ch a rõủ ư ư ả ừ ữ ượ ề ư
ràng, vi t đo n còn nghèo ý. M t s em còn m c ph i l i: l c đ, chính t ,ế ạ ộ ố ắ ả ỗ ạ ề ả
dùng t , vi t câu, l i trình bày,... đi u đó đã làm cho m t s em không tích c cừ ế ỗ ề ộ ố ự
khi h c ti t T p làm văn. ọ ế ậ
b. Thành công, h n ch .ạ ế
- Thành công
Sau khi th c hi n xong đ tài, tôi nh n th y thành công l n nh t là h cự ệ ề ậ ấ ớ ấ ọ
sinh đã có h ng thú h c t p làm văn, b c đu có kĩ năng quan sát, tìm ý, dùngứ ọ ậ ướ ầ
t , đt câu. Đa s h c sinh xác đnh đc tr ng tâm c a đ bài. H c sinh khá,ừ ặ ố ọ ị ượ ọ ủ ề ọ
gi i nói, vi t l u loát, m ch l c, dùng t s p x p ý, n i k t các đo n văn thànhỏ ế ư ạ ạ ừ ắ ế ố ế ạ
m t bài văn hoàn ch nh. Các em đã h ng thú trao đi v i b n v bài văn c aộ ỉ ứ ổ ớ ạ ề ủ
mình, thích h c và khám phá phân môn T p làm vănọ ậ
-H n ch .ạ ế
M t s h c sinh do v n s ng còn h n ch nên vi c tìm ý đ ph c v choộ ố ọ ố ố ạ ế ệ ể ụ ụ
đt câu, vi t đo n còn h n ch d n đn còn ng i h c môn t p làm văn. Mônặ ế ạ ạ ế ẫ ế ạ ọ ậ
T p làm văn là m t môn khó, nhi u em ng i h c, l i suy nghĩ nên các giậ ộ ề ạ ọ ườ ở ờ
h c các em còn ng i phát bi u, v n t ít nên vi t bài qua loa cho xong, vì v yọ ạ ể ố ừ ế ậ
mà vi t đo n văn còn nghèo ý.ế ạ
H c sinh m t s em còn nhút nhát ch a m nh d n t tin trong h c t p.ọ ộ ố ư ạ ạ ự ọ ậ
c. M t m nh, m t y uặ ạ ặ ế
- M t m nh.ặ ạ
H c sinh đã có h ng thú trong các ti t h c t p làm văn góp ph n nângọ ứ ế ọ ậ ầ
cao ch t l ng môn Ti ng Vi t nói chung.ấ ượ ế ệ
Không khí l p h c sôi n i, các nhóm h c t p trao đi tích c c, t giác, kĩớ ọ ổ ọ ậ ổ ự ự
năng nói, vi t c a h c sinh ti n b rõ r t, các em m nh d n, t tin khi giaoế ủ ọ ế ộ ệ ạ ạ ự
ti p v i m i ng i.ế ớ ọ ườ
-M t y u.ặ ế
S chuy n bi n c a h c sinh sau khi th c hi n đ tài ch a đt m c đự ể ế ủ ọ ự ệ ề ư ạ ở ứ ộ
tuy t đi. M t s em v n m c ph i các l i nh : ệ ố ộ ố ẫ ắ ả ỗ ư vèn tõ cßn nghÌo nµn, cha
n¾m ®îc nghÜa cña tõ; diÔn ®¹t cha râ ý; ch a tích c c trao đi v i b nư ự ổ ớ ạ
trong nhóm.
d. Các nguyên nhân, các y u t tác đng.ế ố ộ
Giáo viên còn th đng v i ki n th c sách giáo khoa. Đôi khi t ch c cácụ ộ ớ ế ứ ở ổ ứ
ho t đng trong gi h c ch a phân đnh đc ho t đng nào là tr ng tâm; hìnhạ ộ ờ ọ ư ị ượ ạ ộ ọ
th c t ch c d y h c ch a phong phú và đa d ng, ch a th c s chú tr ng đnứ ổ ứ ạ ọ ư ạ ư ự ự ọ ế
5
