M t vài kinh nghi m v n d ng ki n th c liên môn t o h ng thú h c t p cho h c sinhộ ệ ậ ụ ế ứ ạ ứ ọ ậ ọ
trong d y h c môn Sinh h c kh i 8,9 c p THCSạ ọ ọ ố ấ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
I. PH N M ĐU:Ầ Ở Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Trong h th ng t t ng H Chí Minh v giáo d c, v n đ c b n nh t làệ ố ư ưở ồ ề ụ ấ ề ơ ả ấ
xây d ng và hoàn thi n con ng i thông qua ho t đng giáo d c và t giáo d c.ự ệ ườ ạ ộ ụ ự ụ
Đng, Nhà n c và nhân dân đã tin t ng và giao tr ng trách cao quý cho ngànhả ướ ưở ọ
giáo d c đó là: “Nâng cao dân trí, đào t o nhân l c và b i d ng nhân tài” đáp ngụ ạ ự ồ ưỡ ứ
yêu c u s nghi p công nghi p hoá hi n đi hoá đt n c trong th i k h i nh pầ ự ệ ệ ệ ạ ấ ướ ờ ỳ ộ ậ
hi n nay đ đáp ng lòng mong mu n c a Bác xây d ng đt n c Vi t Nam đàngệ ể ứ ố ủ ự ấ ướ ệ
hoàng h n, to đp h n sánh vai v i các c ng qu c năm châu.ơ ẹ ơ ớ ườ ố
Trong nh ng năm g n đây, Ngh quy t c a Trung ng Đng và các vănữ ầ ị ế ủ ươ ả
ki n c a nhà n c, c a B giáo d c và Đào t o đu nh n m nh s c n thi t ph iệ ủ ướ ủ ộ ụ ạ ề ấ ạ ự ầ ế ả
đi m i ph ng pháp d y h c. Tr ng tâm c a đi m i ph ng pháp d y h c làổ ớ ươ ạ ọ ọ ủ ổ ớ ươ ạ ọ
thay đi l i d y truy n th m t chi u (ch y u là b t ng i h c ghi nh ki nổ ố ạ ề ụ ộ ề ủ ế ắ ườ ọ ớ ế
th c) sang l i d y tích c c có s h ng d n giúp đ c a ng i d y nh m phát huyứ ố ạ ự ự ướ ẫ ỡ ủ ườ ạ ằ
tính tích c c, t giác, ch đng, sáng t o, rèn luy n thói quen và kh năng t h c,ự ự ủ ộ ạ ệ ả ự ọ
tinh th n h p tác, có ni m vui và h ng thú trong h c t p. Chuy n t hình ầ ợ ề ứ ọ ậ ể ừ d y h cạ ọ
l y ho t đng c a ng i th y là trung tâmấ ạ ộ ủ ườ ầ sang t ch c d y h c theo các hình th cổ ứ ạ ọ ứ
t ng tác: H c cá nhân, h c theo nhóm, b i d ng năng l c đc l p suy nghĩ v nươ ọ ọ ồ ưỡ ự ộ ậ ậ
d ng sáng t o ki n th c đã h c tránh thiên v ghi nh máy móc, không n m đcụ ạ ế ứ ọ ề ớ ắ ượ
b n ch t v n đ.ả ấ ấ ề
Vi c v n d ng t t ph ng pháp d y h c liên môn trong d y h c Sinh h c ệ ậ ụ ố ươ ạ ọ ạ ọ ọ ở
tr ng THCS có vai trò quan tr ng góp ph n b sung ki n th c các môn h c khác,ườ ọ ầ ổ ế ứ ọ
giúp h c sinh h ng thú, say mê h c t p, góp ph n nâng cao hi u qu bài h c, th cọ ứ ọ ậ ầ ệ ả ọ ự
hi n t t đnh h ng đi m i ph ng pháp d y h c tr ng THCS hi n nay.ệ ố ị ướ ổ ớ ươ ạ ọ ở ườ ệ
Đi v i môn Sinh h c là môn h c nghiên c u các ki n th c liên quan đn cố ớ ọ ọ ứ ế ứ ế ả
t nhiên và ựs s ngự ố nên trong quá trình h c t p chúng ta c n ph i v n d ng ki nọ ậ ầ ả ậ ụ ế
th c c a nhi u môn h c khác nhau nh Toán, Hóa, Lý, Văn, GDCD… đ gi i quy tứ ủ ề ọ ư ể ả ế
m t v n đ nào đó. ộ ấ ề
Trong th c t gi ng d y tôi th y: V phía h c sinh đa s các em còn h c bàiự ế ả ạ ấ ề ọ ố ọ
theo ki u “h c v t”, không n m b t đc ki n th c tr ng tâm, kh năng v n d ng,ể ọ ẹ ắ ắ ượ ế ứ ọ ả ậ ụ
t ng h p ki n th c còn h n ch , khi v n d ng ki n th c vào th c t thì ch a làmổ ợ ế ứ ạ ế ậ ụ ế ứ ự ế ư
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguy n Th Senễ ị Năm h c: : 2017-2018ọ
1
M t vài kinh nghi m v n d ng ki n th c liên môn t o h ng thú h c t p cho h c sinhộ ệ ậ ụ ế ứ ạ ứ ọ ậ ọ
trong d y h c môn Sinh h c kh i 8,9 c p THCSạ ọ ọ ố ấ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
đc. Còn m t s giáo viên khi gi ng d y ch a v n d ng ki n th c th c t , liênượ ở ộ ố ả ạ ư ậ ụ ế ứ ự ế
môn vào bài d y mà ch gi ng d y theo chu n ki n th c, kĩ năng, SGK ... nên ch aạ ỉ ả ạ ẩ ế ứ ư
t o đc h ng thú h c t p cho h c sinhạ ượ ứ ọ ậ ọ
T nh ng lý do trên cùng v i nh ng kinh nghi m có đc c a b n thân quaừ ữ ớ ữ ệ ượ ủ ả
nhi u năm tr c ti p gi ng d y trên l p nên tôi đã m nh d n đa ra đ tài ề ự ế ả ạ ớ ạ ạ ư ề “M t vàiộ
kinh nghi m v n d ng ki n th c liên môn t o h ng thú h c t p cho h c sinhệ ậ ụ ế ứ ạ ứ ọ ậ ọ
trong d y h c môn Sinh h c kh i 8,9 c p THCS”ạ ọ ọ ố ấ
2. M c tiêu, nhi m v c a đ tài.ụ ệ ụ ủ ề
a. M c tiêuụ
+ Tăng kh năng t h c, t nghiên c u đi v i m i h c sinh. Bi t k t h pả ự ọ ự ứ ố ớ ỗ ọ ế ế ợ
đc vi c h c lý thuy t v i th c hành, th hi n ph ng châm “h c đi đôi v iượ ệ ọ ế ớ ự ể ệ ươ ọ ớ
hành”.
+ Giúp h c sinh n m n ng đc n i dung ch ng trình, ki n th c c a mônọ ắ ữ ượ ộ ươ ế ứ ủ
Sinh h c m t cách khoa h c nh t đng th i t o h ng thú đi v i môn h c trongọ ộ ọ ấ ồ ờ ạ ứ ố ớ ọ
m t s ti t h c.ộ ố ế ọ
+ Giúp h c sinh v n d ng ki n th c c a nhi u môn h c khác nhau đ gi iọ ậ ụ ế ứ ủ ề ọ ể ả
quy t m t v n đ nào đó trong bài h c, hay đ d dàng ghi nh n i dung ki n th cế ộ ấ ề ọ ể ễ ớ ộ ế ứ
nào đó ho c đ c ng c ph n ki n th c nào đó,... góp ph n nâng cao ki n th c, t oặ ể ủ ố ầ ế ứ ầ ế ứ ạ
ra nhi u ph ng pháp đ h c sinh say mê môn h c h n, t o đc k t qu cao trongề ươ ể ọ ọ ơ ạ ượ ế ả
h c t p.ọ ậ
+ T o đi u ki n thu n l i cho nh ng h c sinh có năng l c, có ni m đam mê,ạ ề ệ ậ ợ ữ ọ ự ề
có sáng t o trong h c t p b môn.ạ ọ ậ ộ
+ Qua vi c v n d ng ki n th c liên môn trong h c t p s giúp các em tệ ậ ụ ế ứ ọ ậ ẽ ư
duy t t h n, kh năng h c t p linh ho t h n, hi u đc m i quan h m t thi t gi aố ơ ả ọ ậ ạ ơ ể ượ ố ệ ậ ế ữ
m t s môn h c t đó các em s h c t t h n môn Sinh h c và các môn h c khác. ộ ố ọ ừ ẽ ọ ố ơ ọ ọ
b. Nhi m vệ ụ
- Giáo viên và h c sinh có kĩ năng làm vi c nhóm, bi t ch n l c s u t m tàiọ ệ ế ọ ọ ư ầ
li u.ệ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguy n Th Senễ ị Năm h c: : 2017-2018ọ
2
M t vài kinh nghi m v n d ng ki n th c liên môn t o h ng thú h c t p cho h c sinhộ ệ ậ ụ ế ứ ạ ứ ọ ậ ọ
trong d y h c môn Sinh h c kh i 8,9 c p THCSạ ọ ọ ố ấ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Giáo viên có hi u bi t c b n v nh ng môn đnh tích h p, không ch n mể ế ơ ả ề ữ ị ợ ỉ ắ
v ng ki n th c c a môn Sinh h c mà còn n m đc n i dung ch ng trình m t sữ ế ứ ủ ọ ắ ượ ộ ươ ộ ố
môn h c liên quan nh l ch s Đa lí, L ch S , Ng văn, Toán, V t lí,...ọ ư ị ử ị ị ử ữ ậ
- Gi d y v n d ng ki n th c liên môn nh ng ph i linh ho t phù h p v iờ ạ ậ ụ ế ứ ư ả ạ ợ ớ
m c đ nh n th c c a h c sinh tránh gom quá nhi u ki n th c vào bài d y.ứ ộ ậ ứ ủ ọ ề ế ứ ạ
- H ng d n h c sinhướ ẫ ọ tích c c ch đng trong vi c h c t p theo nguyênự ủ ộ ệ ọ ậ
t cắ liên môn, các em c n s u t m tài li u có nh ng ki n th c toàn di n đa chi u vầ ư ầ ệ ữ ế ứ ệ ề ề
m t đi t ng.ộ ố ượ
- Giáo viên v n d ng ki n th c môn h c này áp d ng vào nh ng d ng bài ậ ụ ế ứ ọ ụ ữ ạ ở
môn h c khác đ ki n th c đc nghiên c u đ có hi u qu trong th c t gi ngọ ể ế ứ ượ ứ ể ệ ả ự ế ả
d y.ạ
3. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
- Ki n th c các môn h c liên quan.ế ứ ọ
- M t vài kinh nghi mộ ệ v n d ng ki n th c liên môn trong d y h c Sinh h cậ ụ ế ứ ạ ọ ọ
kh i 8,9 c p THCS.ố ấ
4. Gi i h n c a đ tàiớ ạ ủ ề
- Ch ng trình sách giáo khoa Sinh h c 8,9.ươ ọ
- Tr ng THCS Buôn Tr p, h c sinh kh i 8,9. Kh o sát trong năm h c 2015ườ ấ ọ ố ả ọ
–2016: 2016 – 2017.
5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
- Tìm tòi nghiên c u tài li u tham kh oứ ệ ả
- Ph ng pháp v n d ng ki n th c liên mônươ ậ ụ ế ứ
- Ph ng pháp so sánh, đi chi uươ ố ế
- Ph ng pháp tr i nghi m th c t ươ ả ệ ự ế
- Ph ng pháp thuy t trình, v n đápươ ế ấ
- Đánh giá k t qu ban đu và đi u ch nh, b sungế ả ầ ề ỉ ổ
II. PH N N I DUNGẦ Ộ
1. C s lí lu nơ ở ậ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguy n Th Senễ ị Năm h c: : 2017-2018ọ
3
M t vài kinh nghi m v n d ng ki n th c liên môn t o h ng thú h c t p cho h c sinhộ ệ ậ ụ ế ứ ạ ứ ọ ậ ọ
trong d y h c môn Sinh h c kh i 8,9 c p THCSạ ọ ọ ố ấ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
D a vào m c tiêu giáo d c quy đnh trong ch ng trình góp ph n nâng caoự ụ ụ ị ươ ầ
ch t l ng giáo d c, phù h p v i đi u ki n c th c a nhà tr ng theo tinh th nấ ượ ụ ợ ớ ề ệ ụ ể ủ ườ ầ
các văn b n ch đo c a B GDĐT: Công văn s 3535/BGDĐT- 5 GDTrH ngày 27ả ỉ ạ ủ ộ ố
tháng 5 năm 2013 v vi c H ng d n tri n khai th c hi n ph ng pháp “Bàn tayề ệ ướ ẫ ể ự ệ ươ
n n b t” và các ph ng pháp d y h c tích c c khác; Công văn s 5555/BGDĐT-ặ ộ ươ ạ ọ ự ố
GDTrH ngày 08 tháng 10 năm 2014 v vi c h ng d n sinh ho t chuyên môn về ệ ướ ẫ ạ ề
đi m i ph ng pháp d y h c và ki m tra, đánh giá; t ch c và qu n lí các ho tổ ớ ươ ạ ọ ể ổ ứ ả ạ
đng chuyên môn c a tr ng trung h c/trung tâm giáo d c th ng xuyên qua m ng;ộ ủ ườ ọ ụ ườ ạ
các công văn h ng d n th c hi n nhi m v giáo d c trung h c h ng năm; ướ ẫ ự ệ ệ ụ ụ ọ ằ Căn cứ
Công văn s 5111/BGDĐT-GDTrH ngày 23/7/2013 c a B GD&ĐT v vi c tố ủ ộ ề ệ ổ
ch c cu c thi V n d ng ki n th c liên môn đ gi i quy t các tình hu ng th c ti nứ ộ ậ ụ ế ứ ể ả ế ố ự ễ
dành cho h c sinh trung h c và cu c thi D y h c theo ch đ tích h p dành cho giáoọ ọ ộ ạ ọ ủ ề ợ
viên trung h c năm h c 2013 – 2014.ọ ọ Theo đó, vi c v n d ng d y h c liên môn sệ ậ ụ ạ ọ ẽ
phù h p v i vi c s d ng ph ng pháp d y h c tích c c trong đi u ki n th c tợ ớ ệ ử ụ ươ ạ ọ ự ề ệ ự ế
c a nhà tr ng. Trong nh ng năm h c ti p theo, trên c s các ch đ tích h p liênủ ườ ữ ọ ế ơ ở ủ ề ợ
môn đã đc xây d ng và th c hi n, nhà tr ng ti p t c m r ng xây d ng các chượ ự ự ệ ườ ế ụ ở ộ ự ủ
đ tích h p liên môn trong toàn b k ho ch giáo d c nhà tr ng.ề ợ ộ ế ạ ụ ườ
D y h c liên môn là m t trong nh ng nguyên t c quan tr ng trong d y h cạ ọ ộ ữ ắ ọ ạ ọ
nói chung và d y h c Sinh h c nói riêng, đây đc coi là m t quan đi m d y h cạ ọ ọ ượ ộ ể ạ ọ
hi n đi nh m phát huy tính tích c c c a h c sinh, đng th i nâng cao ch t l ngệ ạ ằ ự ủ ọ ồ ờ ấ ượ
giáo d c. D y h c liên môn giúp h c sinh th y đc m i liên h h u c gi a cácụ ạ ọ ọ ấ ượ ố ệ ữ ơ ữ
lĩnh v c c a đi s ng xã h i, kh c ph c tính t n m n, r i r c trong ki n th c.ự ủ ờ ố ộ ắ ụ ả ạ ờ ạ ế ứ
Theo PGS.TS Mai Văn H ng - Ch nhi m b môn Khoa h c t nhiên,ư ủ ệ ộ ọ ự
Tr ng ĐH Giáo d c (ĐHQG Hà N i) cho r ng: Đ d y h c liên môn có hi u quườ ụ ộ ằ ể ạ ọ ệ ả
c n hi u rõ b n ch t c a liên môn; nh ng đi u ki n c n và đ, nh ng y u t liênầ ể ả ấ ủ ữ ề ệ ầ ủ ữ ế ố
quan đn quá trình t ng tác gi a các môn h c cũng nh tính đc l p t ng điế ươ ữ ọ ư ộ ậ ươ ố
c a chúng trong m t ch nh th th ng nh tủ ộ ỉ ể ố ấ .
Kh ng đnh d y h c tích h p liên môn là t t y u, PGS.TS Mai Văn H ng lýẳ ị ạ ọ ợ ấ ế ư
gi i: Trong quá trình phát tri n loài ng i, con ng i nguyên th y cũng nh muônả ể ườ ườ ủ ư
loài đng v t b c cao đã khám phá t nhiên m t cách b n năng và khám phá xã h iộ ậ ậ ự ộ ả ộ
qua giao ti p.ế
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguy n Th Senễ ị Năm h c: : 2017-2018ọ
4
M t vài kinh nghi m v n d ng ki n th c liên môn t o h ng thú h c t p cho h c sinhộ ệ ậ ụ ế ứ ạ ứ ọ ậ ọ
trong d y h c môn Sinh h c kh i 8,9 c p THCSạ ọ ọ ố ấ
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Khi đó không có môn h c, nh ng th c ch t là các ho t đng khám phá yọ ư ự ấ ạ ộ ấ
v n bao g m t t c các môn nh hi n nay. Do v y, ngày nay, đ khám phá ti p thố ồ ấ ả ư ệ ậ ể ế ế
gi i, chúng ra cũng không n m ngoài con đng c a t tiên x a.ớ ằ ườ ủ ổ ư
Ngoài ra, d y h c liên môn xu t phát t yêu c u c a m c tiêu bài h c phátạ ọ ấ ừ ầ ủ ụ ọ
tri n năng l c h c sinh, đòi h i ph i tăng c ng yêu c u h c sinh v n d ng ki nể ự ọ ỏ ả ườ ầ ọ ậ ụ ế
th c vào gi i quy t nh ng v n đ th c ti n. Thay vì ch đ cao m c tiêu ki n th cứ ả ế ữ ấ ề ự ễ ỉ ề ụ ế ứ
nh tr c đây, m i giáo viên s coi tr ng h n n a m c tiêu v kĩ năng và thái đư ướ ỗ ẽ ọ ơ ữ ụ ề ộ
v i m c đích giúp ng i h c sau khi h c xong bài h c ph i gi i quy t đc cácớ ụ ườ ọ ọ ọ ả ả ế ượ
v n đ trong th c ti n, bao g m c t nhiên và xã h i, thông qua vi c v n d ngấ ề ự ễ ồ ả ự ộ ệ ậ ụ
ki n th c t ng h p, liên quan đn nhi u môn h c. Vì th , d y h c c n ph i tăngế ứ ổ ợ ế ề ọ ế ạ ọ ầ ả
c ng theo h ng liên môn.ườ ướ
Ph ng pháp d y h c liên môn không ph i là m i, nh ng n u bi t v n d ngươ ạ ọ ả ớ ư ế ế ậ ụ
h p lý thì s làm cho bài gi ng thêm sinh đng, có tính h p d n v i h c sinh. Quaợ ẽ ả ộ ấ ẫ ớ ọ
th c t quá trình d y h c tôi th y r ng vi c k t h p ki n th c liên môn h c vàoự ế ạ ọ ấ ằ ệ ế ợ ế ứ ọ
trong d y h c nh m m c đích t o h ng thú cho h c sinh trong m t môn h c là vi cạ ọ ằ ụ ạ ứ ọ ộ ọ ệ
làm h t s c c n thi t. Đi u đó đòi h i ng i giáo viên b môn không ch t và nângế ứ ầ ế ề ỏ ườ ộ ỉ ự
cao ki n th c, n m ch c môn mình d y mà còn ph i không ng ng trau d i ki nế ứ ắ ắ ạ ả ừ ồ ế
th c các môn h c khác đ t ch c, h ng d n các em gi i quy t các tình hu ng,ứ ọ ể ổ ứ ướ ẫ ả ế ố
các v n đ đt ra đ áp d ng vào trong t ng ti t d y v i các m c đích khác nhauấ ề ặ ể ụ ừ ế ạ ớ ụ
trong môn h c m t cách logic, nhanh nh t, hi u qu nh t.ọ ộ ấ ệ ả ấ
D y h c v n d ng ki n th c liên môn giúp gi h c tr nên sinh đng h n, vìạ ọ ậ ụ ế ứ ờ ọ ở ộ ơ
không ch có giáo viên là ng i trình bày mà h c sinh cũng tham gia vào quá trìnhỉ ườ ọ
ti p nh n ki n th c, t đó phát huy tính tích c c, ch đng sáng t o c a h c sinh.ế ậ ế ứ ừ ự ủ ộ ạ ủ ọ
D y h c liên môn cũng góp ph n phát tri n t duy liên h , liên t ng h c sinh,ạ ọ ầ ể ư ệ ưở ở ọ
t o cho h c sinh m t thói quen trong t duy, l p lu n t đó m i có th nh n th cạ ọ ộ ư ậ ậ ừ ớ ể ậ ứ
v n đ m t cách th u đáo.ấ ề ộ ấ
2. Th c tr ng c a v n đ nghiên c uự ạ ủ ấ ề ứ
Th c tr ng c a v n đ d y h cự ạ ủ ấ ề ạ ọ liên môn hi n nay có nh ng nét chính sau: ệ ữ
Hi n nay giáo viên r t tích c c trong vi c đi m i ph ng pháp, v n d ngệ ấ ự ệ ổ ớ ươ ậ ụ
quan đi m d y h c liên môn vào gi ng d y các b môn đ nâng cao h n n a hi uể ạ ọ ả ạ ộ ể ơ ữ ệ
qu giáo d c. Giáo viên đã nêu ra nh ng thu n l i cũng nh khó khăn khi v n d ngả ụ ữ ậ ợ ư ậ ụ
quan ni m d y h c này là s h c sinh có h ng thú tìm hi u ki n th c các b mônệ ạ ọ ố ọ ứ ể ế ứ ộ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nguy n Th Senễ ị Năm h c: : 2017-2018ọ
5
