Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright
Nieân khoaù 2003-2004
Phaùt trieån Noâng thoân
Baøi ñoïc
Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noân
g
thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh te
á
David O. Dapice and Cao Duc Phat 3
CAÛI CAÙCH NOÂNG THOÂN, XOÙA ÑOÙI GIAÛM NGHEØO, VAØ TAÊNG TRÖÔÛNG
KINH TEÁ
Trong chöông naøy chuùng toâi trình baøy veà quaù trình phaùt trieån cuûa noâng nghieäp
Vieät Nam, moái lieân quan giöõa noâng nghieäp vôùi söï phaùt trieån kinh teá noùi chung, vaø vai
troø cuûa noâng nghieäp trong vieäc xoùa ñoùi giaûm ngheøo taïi Vieät Nam. Chuùng toâi seõ ñaëc bieät
chuù troïng ñeán vaán ñeà xaây döïng caùc chính saùch caàn thieát ñeå thuùc ñaåy noâng nghieäp phaùt
trieån vôùi nhòp ñoä ngaøy caøng cao ôû moïi mieàn ñaát nöôùc.
Chöông vieát naøy goàm 5 phaàn. Phaàn 1 giôùi thieäu ngaén goïn quaù trình phaùt trieån
cuûa noâng nghieäp Vieät Nam trong möôøi naêm qua veà maët saûn xuaát cuõng nhö nhöõng thay
ñoåi theå cheá. Phaàn 2 trình baøy veà söï caàn thieát phaûi ñaàu tö nhieàu vaøo caùc vuøng noâng thoân,
nhaát laø vaøo noâng nghieäp, nhö moät saùch löôïc toái öu ñeå thuùc ñaåy nhòp ñoä taêng tröôûng
chung cuûa caû neàn kinh teá. Phaàn 3 phaân tích moät soá chính saùch thöôøng coù lieân quan chaët
cheõ tôùi noâng nghieäp vaø laø toái caàn thieát ñeå gia taêng saûn löôïng noâng nghieäp. Ñoù laø caùc
chính saùch veà ñaát ñai, cô sôû haï taàng noâng thoân, coâng taùc nghieân cöùu vaø khuyeán noâng,
dòch vuï taøi chính vaø heä thoáng thueá ôû noâng thoân, coâng taùc nghieân cöùu vaø khuyeán noâng,
dòch vuï taøi chính vaø heä thoáng thueá ôû noâng thoân. Phaàn 4 baøn veà nhöõng chính saùch coù khaû
naêng taùc ñoäng maïnh ñeán noâng nghieäp nhöng moái lieân quan naøy chöa ñöôïc caùc nhaø laøm
chính saùch hieåu moät caùch thaáu ñaùo. Ñoù laø caùc chính saùch veà tyû giaù hoái ñoaùi, chính saùch
y teá vaø giaùo duïc vaø chính saùch thöông maïi. Trong phaàn cuoái, chuùng toâi seõ phaân tích tình
hình ôû caáp ñòa phöông, vaø ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm xoùa ñoùi giaûm ngheøo, ñoàng
thôøi ñaït ñöôïc taêng tröôûng nhanh.
Quaù trình taêng tröôûng cuûa noâng nghieäp Vieät Nam: 1976 - 1993
Boái caûnh
Sau khi thoáng nhaát ñaát nöôùc vaøo naêm 1976, Vieät Nam ñaõ tieán haønh hôïp taùc
hoùa noâng nghieäp trong caû nöôùc. Moät phaàn do vaäy vaø moät phaàn vì nhöõng lyù do seõ ñöôïc
baøn ñeán trong nhöõng phaàn tieáp theo, noâng nghieäp Vieät Nam ñaõ gaàn nhö khoâng taêng
tröôûng töø 1976 ñeán 1980. Vì söï ñình treä naøy maø Nhaø nöôùc ñaõ coù nhöõng thay ñoåi veà
chính saùch, vaø noâng nghieäp laïi caát caùnh töø 1980 ñeán 1984. Tuy nhieân, nhöõng thaønh quaû
ñaït ñöôïc ôû giai ñoaïn naøy ñaõ yeáu daàn ñi vaø noâng nghieäp laïi moät laàn nöõa bò ñình treä. Sau
ñoù, moät ñôït caûi caùch môùi laïi laøm nhòp ñoä phaùt trieån taêng leân, nhöng töø naêm 1987, söï
taêng tröôûng taäp trung chuû yeáu ôû mieàn Nam (xem Baûng 1). Ngoaøi thôøi tieát vaø taùc duïng
töông ñoái cuûa ñaàu tö Nhaø nöôùc, nguyeân nhaân laøm cho nhòp ñoä taêng tröôûng luùc cao luùc
thaáp laø do nhöõng thay ñoåi trong chính saùch ruoäng ñaát cuøng vôùi nhöõng thay ñoåi veà giaù caû
thöïc teá traû cho noâng daân cuõng nhö caùc möùc maø noâng daân phaûi traû.
Töø 1976 ñeán 1980, trong khi daân soá taêng leân vôùi möùc treân 2%/naêm, saûn löôïng
noâng nghieäp taêng tröôûng chaäm, laøm cho daân chuùng thaát voïng vaø neàn kinh teá bò trì treä.
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright
Nieân khoaù 2003-2004
Phaùt trieån Noâng thoân
Baøi ñoïc
Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noân
g
thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh te
á
David O. Dapice and Cao Duc Phat 4
Hieän töôïng suùt keùm trong saûn xuaát löông thöïc thöïc phaåm vaø caùc noâng saûn khaùc bình
quaân treân ñaàu ngöôøi cuøng vôùi möùc nhaäp khaåu löông thöïc cao trong naêm 1980 ñaõ daãn
ñeán nhieàu cuoäc tranh luaän. Tôùi nay, coù theå neâu caùc nguyeân nhaân sau ñaây:
- Chính saùch thieân veà coâng nghieäp naëng: Haàu heát nguoàn ñaàu tö cuûa Nhaø
nöôùc ñöôïc daønh cho coâng nghieäp naëng neân khoâng coøn bao nhieâu ñeå daønh
cho noâng thoân. Caùc döï aùn söû duïng voán ít oûi naøy cuõng khoâng phaùt huy ñöôïc
caùc lôïi theá so saùnh cuûa Vieät Nam; do vaäy, haàu heát caùc döï aùn ñeàu ñoøi hoûi raát
nhieàu voán, laø moät taøi nguyeân hieám taïi Vieät Nam, trong khi laïi khoâng taän
duïng lao ñoäng, laø moät taøi nguyeân dö thöøa.
- Söï phaân boå vaø söû duïng taøi nguyeân leäch laïc: Cô cheá keá hoaïch hoùa tröôùc ñaây
döïa treân heä thoáng giaù caû voâ cuøng meùo moù neân khoâng theå hieän ñöôïc tính
khan hieám thöïc cuûa taøi nguyeân. Giaù caû trong noâng nghieäp bò duy trì ôû möùc
thaáp moät caùch giaû taïo do caùc quy ñònh vaø chính saùch trôï caáp cho ngöôøi tieâu
thuï vaø do moät tyû giaù hoái ñoaùi quaù cao giaù. Ví duï, cho ñeán naêm 1980, Nhaø
nöôùc vaãn giöõ giaù baùn leû gaïo ôû möùc 0,4 ñoàng/kg trong khi giaù ngoaøi thò
tröôøng töï do laø 4,50 ñoàng/kg. Cuõng vaøo naêm aáy, Nhaø nöôùc ñaõ mua 13,5%
löông thöïc, 41% thòt, vaø moät soá löôïng lôùn caùc loaïi noâng saûn khaùc vôùi giaù
thaáp do Nhaø nöôùc quy ñònh. Naêm 1980, xuaát khaåu veà cheø, caø pheâ, laïc vaø
hoa quaû chöa ñöôïc 50.000 taán, trong khi nhaäp khaåu nguõ coác gaàn 2 trieäu taán
vaø nhaäp khaåu phaân hoùa hoïc laø 412.000 taán. Xu höôùng naøy moät phaàn laø do
tyû giaù hoái ñoaùi bò naâng giaù quaù cao vaø cöù bò duy trì ôû möùc 5,644 ñoàng = 1
Ruùp töø naêm 1958, trong khi vaät giaù ñaõ taêng leân gaáp khoaûng möôøi laàn.
- Quaûn lyù khoâng höõu hieäu: Haàu heát noâng nghieäp ôû mieàn Baéc vaø moät phaàn
noâng nghieäp mieàn Nam ñaõ ñöôïc hôïp taùc hoùa. Ban quaûn lyù caùc hôïp taùc xaõ
vaø noâng tröôøng quoác doanh thöôøng naëng neà vaø keùm hieäu quaû. Vieäc phaân
boå vaø söû duïng taøi nguyeân khoâng ñuùng laø hieän töôïng phoå bieán ôû caùc hôïp taùc
xaõ. Do vaäy, noâng daân khoâng coù ñoäng cô ñeå canh taùc ñaát cuûa hôïp taùc xaõ
hoaëc ñeå aùp duïng kyõ thuaät tieán boä. Ngöôïc laïi, hoï chæ quan taâm ñeán nhöõng loâ
ñaát nhoû rieâng cuûa mình (ñaát 5%) vì hoï ñöôïc baùn phaàn thu hoaïch töø ñoù theo
giaù thò tröôøng. Hôn moät nöûa thu nhaäp cuûa noâng daân laø töø ñaát 5% vaø chaên
nuoâi. Caùc hôïp taùc xaõ quaûn lyù hôn 90% ñaát ñai vaø ñöôïc cung caáp nguoàn
nguyeân vaät lieäu reû, nhöng chæ coù theå mang laïi cho noâng daân khoaûng moät
phaàn ba toång thu nhaäp cuûa hoï.
- Cô sôû haï taàng keùm phaùt trieån: Phaàn nhieàu caùc cô sôû haï taàng ñaõ bò phaù huûy
trong chieán tranh. Maëc duø ñöôïc xaây döïng laïi töøng böôùc, cô sôû haï taàng vaãn
khoâng ñöôïc baûo quaûn ñuùng möùc do phaûi nhöôïng boä tröôùc caùc öu tieân khaùc
vaø do quaûn lyù keùm. Tình traïng thieáu ñöôøng toát ñeå tieáp caän deã daøng vôùi thò
tröôøng, thieáu coâng trình thuûy lôïi ñeå töôùi tieâu nöôùc cuõng nhö thieáu phöông
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright
Nieân khoaù 2003-2004
Phaùt trieån Noâng thoân
Baøi ñoïc
Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noân
g
thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh te
á
David O. Dapice and Cao Duc Phat 5
tieän phôi saáy vaø baûo quaûn gaây neân nhieàu khoù khaên cho phaùt trieån saûn xuaát
noâng nghieäp.
Baûng 7.1
Toác ñoä taêng tröôûng cuûa saûn xuaát noâng nghieäp
(tính theo giaù coá ñònh naêm 1982)
Thôøi gian Möùc taêng tröôûng haøng naêm
1976 - 1980 2,0 %
1980 - 1984 6,0 %
1984 - 1988 2,9 %
1988 - 1992 5,0 %
(rieâng nguõ coác):
Ñoàng baèng soâng Cöûu Long 8,7 %
Caùc vuøng coøn laïi 2,0 %
Tö lieäu : Toång cuïc Thoáng keâ, Nieân giaùm Thoáng keâ (nhieàu naêm) vaø tính toaùn cuûa
taùc giaû (chæ soá naêm 1992 baèng chæ soá trung bình cuûa caùc naêm 1991-1993 so vôùi chæ soá
naêm 1988).
Ñôït caûi caùch thöù nhaát
Thaùng gieâng naêm 1981, Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam
ñaõ ban haønh Chæ thò 100 veà cô cheá "khoaùn saûn phaåm" trong noâng nghieäp. Ñaát ñai cuûa
caùc hôïp taùc xaõ ñaõ ñöôïc phaân phoái cho caùc hoä noâng daân ñeå söû duïng ngaén haïn. Hôïp taùc
xaõ vaãn phuï traùch caùc khaâu laøm ñaát, quaûn lyù nöôùc, phoøng tröø saâu beänh, vaø cung caáp haït
gioáng cuõng nhö phaân hoùa hoïc. Caùc hoä noâng daân coù nhieäm vuï gieo troàng, laøm coû, thu
hoaïch vaø boùn phaân höõu cô. "Naêng suaát khoaùn" cho moãi loâ ñaát do hoäi nghò noâng daân xaùc
ñònh treân cô sôû naêng suaát trung bình 4-5 naêm tröôùc ñoù. Noâng daân ñöôïc höôûng töø 30 ñeán
40% cuûa naêng suaát naøy ñeå traû cho soá ngaøy coâng vaø löôïng phaân höõu cô maø hoï ñaõ ñoùng
goùp. Hoï ñöôïc giöõ laïi toaøn boä saûn löôïng vöôït möùc khoaùn vaø coù quyeàn baùn ôû thò tröôøng töï
do.
Ñôït caûi caùch naøy ñaõ coù taùc ñoäng tích cöïc trong noâng nghieäp. Saûn löôïng thoùc
taêng gaàn hai trieäu taán töø 1981 ñeán 1982, maëc duø saûn löôïng cuûa naêm 1981 cuõng ñaõ cao.
Ñaây laø möùc taêng tröôûng cao gaáp boán hay naêm laàn so vôùi möùc taêng tröôûng thoâng thöôøng
haøng naêm tröôùc ñoù. Tuy nhieân, böôùc caûi caùch naøy môùi chæ giaûi quyeát ñöôïc moät vaán ñeà -
taïo ñieàu kieän cho noâng daân ñöôïc canh taùc cho chính mình trong moät vaøi vuï. Maëc duø
Nhaø nöôùc ñaõ naâng möùc giaù thu mua noâng saûn cho noâng daân, giaù ngoaøi thò tröôøng töï do
vaãn cao hôn khoaûng gaáp ñoâi. Noâng daân ñaõ ñaàu tö khoâng nhieàu vaøo loâ ñaát cuûa mình vì
ñaát ñai thöôøng xuyeân bò xaùo troän. Treân nguyeân taéc, caùc keá hoaïch ñeàu ñeà ra laø phaûi
daønh öu tieân cho noâng nghieäp nhöng treân thöïc tieãn, khoâng theå taêng hôn nguoàn ñaàu tö
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright
Nieân khoaù 2003-2004
Phaùt trieån Noâng thoân
Baøi ñoïc
Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noân
g
thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh te
á
David O. Dapice and Cao Duc Phat 6
cho noâng nghieäp do ngaân saùch thaâm huït vaø phaûi chi nhieàu cho caùc döï aùn coâng nghieäp
cuõng nhö moät soá döï aùn cô sôû haï taàng. Möùc ñaàu tö coá ñònh cuûa Nhaø nöôùc vaøo noâng
nghieäp trong thôøi gian 1981-1985 chæ baèng 42% cuûa möùc ñaàu tö töø 1976 ñeán 1980. Coøn
tyû leä cung caáp vaät tö noâng nghieäp thì chæ baèng 58%. Maëc duø vaäy, saûn löôïng thoùc vaãn
taêng 27% (so hai khoaûng thôøi gian noùi treân0, lôïn taêng 22% vaø ñaïi gia suùc taêng 33%.
GDP noâng nghieäp noùi chuùng taêng 6%/naêm, so vôùi 1-2% trong thôøi kyø tröôùc ñaáy.
Tuy vaäy, taùc duïng cuûa caùc böôùc caûi caùch naøy baét ñaàu giaûm do möùc laïm phaùt
leân cao trong khi giaù caû cuûa Nhaø nöôùc khoâng ñöôïc ñieàu chænh kòp thôøi. Noâng daân phaûi
mua nhieàu vaät tö vôùi giaù thò tröôøng trong khi möùc khoaùn laïi taêng. Do löôïng thoùc ñöôïc
baùn vôùi giaù thò tröôøng giaûm ñi vì löôïng phaûi baùn vôùi giaù coá ñònh taêng leân, noâng daân phaûi
ñöông ñaàu vôùi tình traïng giaù baùn giaûm trong khi chi phí saûn xuaát laïi leân. ÔÛ nhieàu vuøng,
vieäc quaûn lyù keùm vaø thaäm chí caû naïn tham nhuõng trong noäi boä hôïp taùc xaõ ñaõ khieán cho
phaàn thu nhaäp cuûa noâng daân trong saûn löôïng khoaùn tuït xuoáng chæ coøn 20% hay thaäm
chí coù nôi coøn ít hôn. Do möùc khoaùn quaù cao, ôû moät soá nôi noâng daân khoâng muoán canh
taùc vaø traû ñaát laïi cho hôïp taùc xaõ. Naêm 1987, do thôøi tieát xaáu cuõng nhö cô cheá khuyeán
khích noâng nghieäp khoâng höõu hieäu, Vieät Nam maát muøa nghieâm troïng. Saûn löôïng giaûm
gaàn 1 trieäu taán so vôùi naêm 1986. Söï thieáu huït löông thöïc ñaõ gaây neân nhöõng khoù khaên
lôùn cho moät soá vuøng.
Ñôït caûi caùch thöù nhì
Ñôït caûi caùch thöù nhì ñöôïc khôûi xöôùng ñeå ñoái phoù vôùi tình hình naøy. Nghò quyeát
10 ñöôïc coâng boá ngaøy 5 thaùng Tö naêm 1988, theo ñoù, caùc hoä noâng daân ñöôïc söû duïng
ñaát troàng caây haøng naêm töø 10 ñeán 15 naêm vaø laâu hôn nöõa ñoái vôùi ñaát troàng caây laâu
naêm. Hoï chæ coù traùch nhieäm ñoùng thueá vaø traû chi phí caùc dòch vuï do hôïp taùc xaõ cung
caáp. Hoï ñöôïc pheùp troàng baát cöù caùc loaïi caây troàng naøo hoï muoán vaø ñöôïc baùn töï do.
Treân nguyeân taéc, caùc hôïp taùc xaõ trôû thaønh caùc ñôn vò dòch vuï.
Caûi caùch giaù caû ñaõ ñöôïc tieán haøng naêm 1985, nhöng tôùi naêm 1988, Nhaø nöôùc
ñaõ phaûi coù nhöõng chính saùch boå sung. Cô cheá löôõng giaù naêm 1985 ñöôïc chuyeån thaønh
cô cheá moät giaù. Giaù moät kíloâ ureâ giaûm töø 3 kg thoùc xuoáng coøn 2,5 kg. Tuy nhieân, chính
saùch moät giaù chæ trôû neân coù taùc duïng thöïc söï khi giaù caû ñöôïc ñieàu chænh moät caùch ñònh
kyø vaø tyû giaù hoái ñoaùi ñöôïc caûi caùch ñaùng keå. Cuoái cuøng thì toaøn boä giaù caû vaät tö noâng
nghieäp vaø saûn phaåm ñeàu ñöôïc thò tröôøng quyeát ñònh. Nhöõng böôùc caûi caùch noùi treân
ñöôïc thöïc hieän cuøng moät luùc vaø nhôø vaäy coù taùc duïng töùc thôøi vaø raát tích cöïc. Tuy nhieân,
ñeán naêm 1993, trong tình hình giaù gaïo treân thò tröôøng quoác teá giaûm suùt vaø tyû giaù hoái
ñoaùi chính thöùc bò naâng moät caùch giaû taïo, noâng nghieäp laïi gaëp khoù khaên. Giaù thoùc thöïc
teá vaøo naêm 1993 chæ baèng khoaûng moät nöûa giaù thoùc cuoái naêm 1991i. Thueá noâng nghieäp
ñöôïc giaûm xuoáng 30% töùc laø chæ coøn 75 cuûa trò giaù saûn löôïng, nhöng ñieàu naøy khoâng
Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright
Nieân khoaù 2003-2004
Phaùt trieån Noâng thoân
Baøi ñoïc
Theo höôùng roàng bay - Ch. 7 Caûi caùch noân
g
thoân, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, vaø taêng tröôûng kinh te
á
David O. Dapice and Cao Duc Phat 7
cöùu vaõn ñöôïc tình hình vaø töø sau naêm a991, saûn löôïng noâng nghieäp taïi ñoàng baèng soâng
Cöûu Long cuõng nhö treân caû nöôùc taêng chaäm hôn.
Vaán ñeà theå cheá vaø phaùp lyù
Ngoaøi giaù caû vaø chính saùch ñaát ñai, moät soá cô cheá khaùc cuõng ñaõ ñöôïc caûi caùch
phaàn naøo nhöng caàn ñöôïc quan taâm tôùi nhieàu hôn. Vaán ñeà trung taâm ôû ñaây laø: boä maùy
haønh chính, ngaønh dòch vuï vaø caùc ñôn vò saûn xuaát hieän nay phaûi coù vai troø nhö theá naøo
trong cô cheá môùi? Ña soá caùc toå chöùc naøy ñeàu ñaõ ñöôïc thaønh laäp vaø coù cô sôû phaùp lyù döïa
treân cô cheá keá hoaïch taäp trung ngaøy tröôùc, laø moät cô cheá ñöôïc moïi ngöôøi thöøa nhaän laø
quan lieâu, mang tính chaát ñoäc quyeàn vaø khoâng ñöôïc phaàn naøo caûi tieán nhöng vaãn coøn
nhieàu vaán ñeà toàn ñoïng vaø Vieät Nam caàn phaûi tieáp tuïc tích cöïc thay ñoåi.
Boä maùy haønh chính bao goàm Boä Noâng nghieäp vaø Coâng nghieäp Thöïc phaåm vaø
caùc Sôû hay Phoøng Noâng nghieäp thuoäc UÛy ban Nhaân daân caùc ñòa phöông. Boä maùy naøy
tröôùc ñaây ñeà ra keá hoaïch phaùt trieån noâng nghieäp, phaân boå voán ñaàu tö cuõng nhö vaät tö
vaø saûn löôïng noâng nghieäp. Hoï cuõng toå chöùc nghieân cöùu vaø phoå bieán kyõ thuaät môùi cho
noâng daân thoâng qua caùc hôïp taùc xaõ. Chính Boä coù traùch nhieäm hoaïch ñònh caùc chính
saùch noâng nghieäp. Sau ñôït caûi caùch naêm 1988, cô cheá keá hoaïch khoâng coøn nöõa nhöng
Boä Noâng nghieäp vaø caùc Sôû Noâng nghieäp cuõng nhö Uûy ban Nhaân daân caùc huyeän vaãn
tieáp tuïc phuï traùch vieäc phaân boå voán ñaàu tö cho noâng nghieäp. Hoï quaûn lyù vieäc phaân phoái
vt vaø thu mua noâng saûn ñeå xuaát khaåu thoâng qua moät heä thoáng caùc xí nghieäp cung öùng vt
vaø xuaát nhaäp khaåu. Hoï cuõng quaûn lyù tröïc tieáp moät soá noâng tröôøng quoác doanh vaø xí
nghieäp saûn xuaát khaùc. Hoï cuõng quaûn lyù tröïc tieáp moät soá noâng tröôøng quoác doanh ngaøy
nay coù quyeàn töï chuû nhieàu hôn, giaùm ñoác caùc noâng tröôøng quoác doanh vaãn do Boä hoaëc
caùc Sôû noâng nghieäp boå nhieäm, do vaäy boä vaø Sôû vaãn chi phoái hoaït ñoäng cuûa caùc ñôn vò
naøy. Nhö vaäy, boä vaø caùc Sôû hoaït ñoäng vôùi moät soá chöùc naêng gaàn nhö cuûa nhöõng coâng ty
lôùn. Hoï vöøa coù söï maâu thuaãn giöõa hai vai troø maø hoï ñaûm nhieäm, vai troø hoaïch ñònh
chính saùch vaø vai troø höôûng lôïi do xí nghieäp laøm ra. Caàn phaûi caûi caùch boä maùy naøy ñeå
Nhaø nöôùc chæ giöõ vai troø hoaïch ñònh chính saùch vaø taïo ñieàu kieän hoaït ñoäng bình ñaúng
cho moïi thaønh phaàn kinh teá. Cuõng trong tinh thaàn naøy, neân ñeå caùc xí nghieäp quoác
doanh ñöôïc töï chuû hôn.
Hieän nay coù 651 xí nghieäp quoác doanh, goàm caùc dôn vò thöông nghieäp, dòch vuï
vaø caùc noâng tröôøng quoác doanh. Haàu heát caùc ñôn vò thöông nghieäp ñeàu giöõ ñoäc quyeàn
vaø caàn phaûi ñöôïc caûi caùch. Cho ñeán nay moät soá lôùn caùc ñôn vò naøy vaãn hoaït ñoäng
khoâng höõu hieäu vaø lôïi duïng ñòa vò ñoäc quyeàn cuûa mình ñeå naém quyeàn kieåm soaùt thò
tröôøng. Ñoâi khi chuùng ñoùng vai troø trung gian khoâng caàn thieát, khieán giaù thu mua haøng
noâng saûn giaûm suùt coøn chi phí löu thoâng leân cao. Caàn phaûi ñeå cho thöông nghieäp tö
nhaân phaùt trieån hôn nöõa tröôùc khi baét ñaàu tö nhaân hoùa caùc ñôn vò thöông nghieäp naøy, vì
chæ nhö vaäy thì caùc ñôn vò quoác doanh môùi caûm thaáy phaûi caïnh tranh vaø hoaït ñoäng coù