ỦY BAN DÂN TỘC
TÀI LIỆU
CHUYÊN ĐỀ 9
KỸ NĂNG THỰC HIỆN BÌNH ĐẲNG GIỚI VÀ PHÁT HUY
VAI TRÒ CỦA PHỤ NỮ TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ
GIA ĐÌNH VÀ NHÓM HỘ XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO
(Lưu hành nội bộ - Nhóm Cộng đồng)
Hà Nội 2023
LỜI NÓI ĐẦU
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Công dân đều bình đẳng
trước pháp luật. Đàn bà có quyền bình đẳng với đàn ông về các mặt chính trị, kinh
tế, văn hoá, xã hội và gia đình”. Bình đẳng giới trong xã hội hiện nay không chỉ
đơn thuần nói về sự bình đẳng giữa phụ nữ và nam giới mà còn cả người đồng
tính, song tính, vô tính và chuyển giới đều được hưởng những điều kiện như nhau
để thực hiện đầy đủ quyền con người và có cơ hội đóng góp, thụ hưởng những
thành quả phát triển của xã hội nói chung và cán bộ hội viên phụ nữ nói riêng.
Điều quan trọng là thiết lập được các mối quan hệ tốt trên cơ sở của sự hiểu biết
và tình yêu thương, tôn trọng lẫn nhau, đó là con đường hạnh phúc, mục tiêu sau
cùng của cuộc sống. Trách nhiệm bình đẳng giới không chỉ là nghĩa vụ và trách
nhiệm của mỗi cá thể, mà là nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi mái ấm gia đình và
toàn xã hội; là cơ sở quan trọng để kiến thiết xây dựng mái ấm gia đình “no ấm,
bình đẳng, văn minh và niềm hạnh phúc”, một xã hội văn minh và hạnh phúc
Nhưng giờ đây, theo sự thay đổi chung của thời đại, người phụ nữ ngoài
trách nhiệm truyền thống là làm con, làm dâu, làm mẹ, làm vợ… đã thực sự bước
vào xã hội với nhiều vai trò khác nhau trên tất cả các lĩnh vực: Chính trị, kinh tế,
giáo dục, văn hóa, khoa học kỹ thuật… và phụ nữ đã và đang nắm giữ các vị trí
quan trọng trong bộ máy lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, các cơ quan, doanh
nghiệp…Nội dung tài liệu giới thiệu khái niệm cơ bản chính sách và pháp luật về
bình đẳng giới. Vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan trong việc thực hiện
bình đẳng giới. phát huy vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế hộ gia đình và
nhóm hộ đối với cán bộ, công chức, viên chức nữ đáp ứng đủ trình độ, năng lực
lãnh đạo để bổ nhiệm giữ vị trí chủ chốt.
Bình đẳng giới, phạm vi rộng, tài liệu này chỉ mang tính tham khảo vận
dụng trong quá trình triển khai thực hiện các chuyên gia giảng viên, báo cáo viên
các cấp chắt lọc nội dung và cập nhật các văn bản hướng dẫn hiện hành vào bộ tài
liệu để triển khai cho phù hợp nội dung và đối tượng tập huấn.
Trân trọng cảm ơn!
ỦY BAN DÂN TỘC
MỤC LỤC
I. KHÁI NIỆM CƠ BẢN CHÍNH SÁCH VÀ PHÁP LUẬT VỀ BÌNH
ĐẲNG GIỚI ........................................................................................................ 1
1. Một số khái niệm cơ bản ................................................................................. 1
2. Ý nghĩa, tầm quan trọng của bình đẳng giới ................................................ 4
3. Sự cần thiết và vai trò của cộng đồng trong thực hiện bình đẳng giới ...... 7
3.1. Sự cần thiết của cộng đồng thực hiện bình đẳng giới .................................... 7
3.2. Vai trò của cộng đồng trong thực hiện bình đẳng giới .................................. 7
4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện bình đẳng giới ở Việt Nam ......... 7
5. Chính sách và pháp luật về bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ . 11
5.1. Quan điểm của Đảng về bình đẳng giới ....................................................... 11
5.2. Chính sách, pháp luật về bình đẳng giới ...................................................... 12
6. Kỹ năng thực hiện bình đẳng giới đối với nhóm cộng đồng ..................... 29
6.1. Kỹ năng thông tin, tuyên truyền về bình đẳng giới ..................................... 29
6.2. Kỹ năng thực hiện lồng ghép giới cho cán bộ trong hệ thống chính trị, già
làng, trưởng bản, chức sắc tôn giáo và người có uy tín trong cộng đồng ........... 34
6.3. Xây dựng và nhân rộng các mô hình thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” cho đồng
bào dân tộc thiểu số ............................................................................................. 36
7. Thực trạng thực hiện bình đẳng giới ở Việt Nam ...................................... 38
7.1. Kết quả thực hiện Bình đẳng giới giai đoạn 2011-2020 .............................. 38
7.2. Những hạn chế tồn tại và khó khăn thách thức ............................................ 41
II. VAI TRÒ, TRÁCH NHIỆM CỦA CÁC BÊN LIÊN QUAN TRONG VIỆC
THỰC HIỆN BÌNH ĐẲNG GIỚI ................................................................... 44
1. Vai trò, trách nhiệm của Quốc hội. Chính phủ, cơ quan quản lý nhà nước
về bình đẳng giới - Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ........................... 44
1.1. Vai trò, trách nhiệm của Quốc hội ............................................................... 44
1.2. Vai trò, trách nhiệm của Chính phủ ............................................................. 47
1.3. Vai trò, trách nhiệm của Bộ Lao động, Thương bình và Xã hội ................. 47
2. Vai trò, trách nhiệm của các Bộ, cơ quan ngang bộ, Uỷ ban nhân dân các
cấp, các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội ................................................... 48
2.1. Trách nhiệm của bộ, cơ quan ngang bộ ....................................................... 48
2.2. Trách nhiệm của các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội ............................ 50
3. Phối hợp thực hiện quản lý nhà nước về bình đẳng giới ........................... 51
3.1. Nguyên tắc phối hợp thực hiện quản lý nhà nước về bình đẳng giới .......... 51
3.2. Nội dung phối hợp ........................................................................................ 52
4. Giám sát việc thực hiện pháp luật về bình đẳng giới ................................. 56
4.1. Khái niệm “giám sát việc thực hiện pháp luật về bình đẳng giới” .............. 56
4.2. So sánh giám sát việc thực hiện pháp luật về bình đẳng giới với thanh tra việc
thực hiện pháp luật về bình đẳng giới ................................................................. 57
4.3. Vai trò của giám sát việc thực hiện pháp luật về bình đẳng giới ................. 58
4.4. Cơ quan tiến hành hoạt động giám sát việc thực hiện pháp luật về bình đẳng giới .. 59
4.5. Nội dung của hoạt động giám sát việc thực hiện pháp luật về bình đẳng giới .... 59
5. Công tác báo cáo việc thực hiện pháp luật về bình đẳng giới ................... 65
5.1. Mục đích của soạn thảo và ban hành báo cáo .............................................. 65
5.2. Phân loại báo cáo .......................................................................................... 65
5.3. Yêu cầu của báo cáo ..................................................................................... 66
5.4. Quy trình viết báo cáo .................................................................................. 66
5.5. Nội dung của báo cáo ................................................................................... 66
III. PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA PHỤ NỮ TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ
HỘ GIA ĐÌNH VÀ NHÓM HỘ. ...................................................................... 69
1. Phát huy vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế hộ gia đình và nhóm hộ ... 69
1.1. Khái quát chung ........................................................................................... 69
1.2. Phát huy vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế hộ gia đình và nhóm hộ... 73
2. Chính sách, đề án hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế .................................. 76
3. Một số mô hình phát triển kinh tế hiệu quả của Hội Liên hiệp Phụ nữ .. 83
3.1. Mô hình phát triển kinh tế ............................................................................ 83
3.2. Mô hình cộng đồng tham gia thực hiện bình đẳng giới ............................... 84
IV. THẢO LUẬN NHÓM TRAO ĐỔI TRÌNH BÀY ................................... 86
1. Các câu hỏi về nội dung chuyên đề ................................................................. 86
2. Phương pháp thảo luận .................................................................................... 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 87
