BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---------------------------------
AN NHƯ HƯNG
TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA XUẤT KHẨU
ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ: BẰNG CHỨNG
THỰC NGHIỆM TỪ CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGÀNH KINH TẾ HỌC
HÀ NỘI - 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---------------------------------
AN NHƯ HƯNG
TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA XUẤT KHẨU
ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ: BẰNG CHỨNG
THỰC NGHIỆM TỪ CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN
Chuyên ngành: KINH TẾ HỌC
Mã số: 9310101
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS. TÔ TRUNG THÀNH
2. PGS.TS. HOÀNG YẾN
HÀ NỘI - 2024
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
luận trong luận án là trung thực, có nguồn gốc cụ thể rõ ràng. Các kết quả của luận án
chưa từng được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào.
Hà Nội, ngày tháng năm 2024
Tác giả luận án
An Như Hung
ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... i
MỤC LỤC ...................................................................................................................... ii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................ v
DANH MỤC HÌNH ...................................................................................................... vi
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................... vii
GIỚI THIỆU .................................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU TÁC
ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA XUẤT KHẨU ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ 9
1.1. Đa dạng hóa xuất khẩu ....................................................................................... 9
1.1.1. Nguồn gốc, khái niệm ..................................................................................... 9
1.1.2. Phân loại đa dạng hóa xuất khẩu .................................................................. 11
1.1.3. Tầm quan trọng của đa dạng hóa xuất khẩu ................................................. 17
1.1.4. Đo lường đa dạng hóa xuất khẩu .................................................................. 20
1.2. Tác động của đa dạng hóa xuất khẩu đến tăng trưởng kinh tế và tổng quan
các mô hình lý thuyết ............................................................................................... 25
1.2.1. Tác động chung của đa dạng hóa xuất khẩu đến tăng trưởng kinh tế ............ 25
1.2.2. Tác động riêng của từng dạng thức đa dạng hóa xuất khẩu đến tăng trưởng
kinh tế ..................................................................................................................... 33
1.3. Tổng quan nghiên cứu thực nghiệm và khoảng trống nghiên cứu .............. 35
1.3.1. Tổng quan nghiên cứu thực nghiệm ............................................................. 35
1.3.2. Khoảng trống nghiên cứu ............................................................................. 52
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ĐA DẠNG HÓA XUẤT KHẨU VÀ TĂNG TRƯỞNG
KINH TẾ Ở CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN 2000-2019 ................................. 55
2.1. Đa dạng hóa xuất khẩu ở các nước đang phát triển 2000-2019 ................... 55
2.1.1. Tổng thể mẫu nghiên cứu ............................................................................. 55
2.1.2. Theo khu vực địa lý ...................................................................................... 58
2.1.3. Theo quốc gia ............................................................................................... 61
2.1.4. Theo trình độ phát triển ................................................................................ 70
2.2. Tăng trưởng kinh tế các nước đang phát triển giai đoạn 2000-2019 ........... 72
iii
2.2.1. Tổng thể mẫu nghiên cứu ............................................................................. 72
2.2.2. Theo khu vực địa lý ...................................................................................... 74
2.2.3. Theo quốc gia ............................................................................................... 77
2.2.4. Theo trình độ phát triển ................................................................................ 78
CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA
XUẤT KHẨU ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ .................................................... 80
3.1. Giả thuyết nghiên cứu ...................................................................................... 80
3.1.1. Giả thuyết thứ nhất ....................................................................................... 80
3.1.2. Giả thuyết thứ hai ......................................................................................... 81
3.1.3. Giả thuyết thứ ba .......................................................................................... 85
3.2. Mô hình ước lượng ............................................................................................ 86
3.2.1. Mô hình kinh tế ............................................................................................ 86
3.2.2. Mô hình kinh tế lượng .................................................................................. 89
3.3. Các biến số được sử dụng, nguồn dữ liệu và mẫu nghiên cứu ..................... 92
3.3.1. Các biến số được sử dụng ............................................................................. 92
3.3.2. Nguồn dữ liệu ............................................................................................... 94
3.3.3. Mẫu nghiên cứu ............................................................................................ 96
3.4. Vấn đề ước lượng và giải pháp ........................................................................ 97
3.4.1. Vấn đề ước lượng ......................................................................................... 97
3.4.2. Giải pháp..................................................................................................... 100
3.4.3. Kiểm tra độ vững của ước lượng ................................................................ 102
3.5. Thống kê mô tả các biến số và tương quan với tăng trưởng kinh tế ......... 105
3.5.1. Thống kê mô tả các biến số ........................................................................ 105
3.5.2. Tương quan giữa các biến số với tăng trưởng kinh tế ................................ 105
3.6. Kết quả ước lượng .......................................................................................... 108
3.6.1. Kết quả ước lượng mô hình cơ sở .............................................................. 108
3.6.2. Kết quả ước lượng mô hình mở rộng biến tương tác với vốn con người ......... 114
3.6.3. Kết quả ước lượng mô hình mở rộng biến tương tác với mức độ tham nhũng 117
3.6.4. Kiểm tra độ vững của ước lượng ................................................................ 120
3.7. Thảo luận ......................................................................................................... 125