Luận án Tiến sĩ Giáo dục học: Dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI ------ NGUYỄN ANH TUẤN

DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ

Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI

THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

HÀ NỘI - 2024

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI ------ NGUYỄN ANH TUẤN

DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ

Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI

THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử giáo dục Mã số: 914.01.02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. Phạm Minh Mục

PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Hồng

HÀ NỘI - 2024

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu “Dạy học môn Giáo dục học quân sự ở

các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực” là công trình nghiên

cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án là trung

thực, không trùng lập, sao chép và chưa từng được công bố trong bất cứ nghiên

cứu nào khác.

Tác giả Nguyễn Anh Tuấn

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận án, tôi đã nhận được nhiều sự giúp đỡ và ủng hộ của các

tập thể, cá nhân, gia đình và bạn bè.

Trước hết, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy giáo PGS.TS.

Phạm Minh Mục và Cô giáo PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Hồng đã luôn tận tình

hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành

luận án.

Tôi xin được trân trọng cảm ơn lãnh đạo, các nhà khoa học, các giảng viên

Khoa Tâm lý - Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã tạo mọi điều kiện

cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ quý báu của Ban Giám hiệu, Phòng

Chính trị, Khoa Sư phạm quân sự - Trường Sĩ quan Chính trị đã động viên, khuyến

khích và tạo mọi điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ quý báu của các cán bộ quản lý, giảng

viên và học viên các trường trên địa bàn khảo sát: Học viện Biên phòng, Học viện

Phòng không - Không quan, Trường Sĩ quan Chính trị, Trường Sĩ quan Lục quân 1,

Trường Sĩ quan Pháo binh đã giúp đỡ tôi tiến hành khảo sát thực trạng và thực

nghiệm đề tài.

Xin cảm ơn những người bạn đồng nghiệp, gia đình và bạn bè đã luôn động

viên, khích lệ tinh thần và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu

Hà Nội, ngày tháng năm 2024 Tác giả luận án Nguyễn Anh Tuấn

iii

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................................. 3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 3

4. Giả thuyết khoa học ............................................................................................................... 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................................ 3

7. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu ............................................................ 5

8. Các luận điểm bảo vệ ............................................................................................................. 8

9. Những đóng góp mới của luận án ......................................................................................... 8

10. Cấu trúc của luận án............................................................................................................. 9

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC

QUÂN SỰ Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO

TIẾP CẬN NĂNG LỰC ......................................................................................... 10

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ...................................................................................... 10

1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận năng lực trong các nhà

trường và trong quân đội ....................................................................................... 10

1.1.2. Những nghiên cứu về dạy học môn Giáo dục học và dạy học môn Giáo

dục học quân sự trong quân đội theo tiếp cận năng lực ........................................ 16

1.1.3. Khái quát chung về kết quả nghiên cứu tổng quan và những vấn đề

luận án cần tập trung giải quyết ............................................................................ 20

1.2. Năng lực và dạy học theo tiếp cận năng lực ............................................................... 21

1.2.1. Năng lực ...................................................................................................... 21

1.2.2. Dạy học theo tiếp cận năng lực ................................................................... 25

1.3. Lý luận về dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong

quân đội theo tiếp cận năng lực ........................................................................................... 32

1.3.1. Các trường đại học trong quân đội ............................................................. 32

1.3.2. Môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội ............... 34

1.3.3. Dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân

đội theo tiếp cận năng lực ..................................................................................... 36

1.3.4. Những yêu cầu đối với giảng viên và học viên trong dạy học môn Giáo

dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực ...... 51

1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường

đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực .................................................................. 56

1.4.1. Yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo ........................ 56

1.4.2. Chương trình đào tạo sĩ quan trình độ đại học ở các trường đại học

trong quân đội ....................................................................................................... 56

14.3. Trình độ, năng lực sư phạm của đội ngũ giảng viên ở các trường đại học

trong quân đội ....................................................................................................... 57

1.4.4. Tính tích cực, tự giác trong học tập của học viên ....................................... 57

1.4.5. Công tác quản lý giáo dục ở các trường đại học trong quân đội ................ 58

1.4.6. Môi trường hoạt động quân sự .................................................................... 58

Kết luận chương 1 .................................................................................................................. 60

Chương 2. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ Ở

CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC ... 61

2.1. Khái quát về các trường đại học trong quân đội tham gia nghiên cứu thực trạng ..... 61

2.2. Giới thiệu về nghiên cứu thực trạng ............................................................................ 63

2.2.1. Mục đích nghiên cứu thực trạng ................................................................. 63

2.2.2. Nội dung nghiên cứu thực trạng ................................................................. 63

2.2.3. Địa bàn, đối tượng, thời gian khảo sát ........................................................ 63

2.2.4. Phương pháp khảo sát ................................................................................. 65

2.2.5. Quá trình chọn mẫu khảo sát, thu thập thông tin và xử lý số liệu .............. 66

2.3. Kết quả khảo sát thực trạng ......................................................................................... 69

2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên về dạy học môn Giáo dục

học quân sự theo tiếp cận năng lực ....................................................................... 69

2.3.2. Thực trạng tổ chức dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường

đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực ...................................................... 71

2.3.3. Thực trạng kết quả hình thành năng lực của học viên trong học tập môn

Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực .... 89

2.3.4. Thực trạng những khó khăn trong dạy học môn Giáo dục học quân sự ở

các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực .................................... 93

2.3.5. Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố đến dạy học môn Giáo dục học

quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực ................... 99

2.4. Đánh giá chung về kết quả nghiên cứu thực trạng ................................................. 101

2.4.1. Ưu điểm .................................................................................................... 101

2.4.2. Hạn chế ..................................................................................................... 101

Kết luận chương 2 ................................................................................................................ 104

Chương 3. BIỆN PHÁP DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ

Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN

NĂNG LỰC ........................................................................................................................ 105

3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp ................................................................................. 105

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu, đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình

đào tạo ................................................................................................................. 105

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ........................................................... 105

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ........................................................... 106

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ........................................................... 106

3..1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính tích hợp ........................................................... 107

3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính phân hóa ........................................................... 107

3.2. Biện pháp dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong

quân đội theo tiếp cận năng lực ......................................................................................... 108

3.2.1. Xây dựng quy trình dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường

đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực .................................................... 108

3.2.2. Vận dụng các phương pháp định hướng hành động trong dạy môn Giáo

dục học quân sự .................................................................................................. 119

3.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Giáo dục học

quân sự ................................................................................................................ 125

3.2.4. Xây dựng môi trường sư phạm trong dạy học môn Giáo dục học

quân sự ................................................................................................................ 129

3.2.5. Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục học quân sự

theo tiếp cận năng lực ......................................................................................... 133

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................................ 139

Kết luận chương 3 ................................................................................................................ 141

Chương 4. THỰC NGHIỆM BIỆN PHÁP DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC

HỌC QUÂN SỰ Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI

THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC................................................................................... 142

4.1. Những vấn đề chung .................................................................................................... 142

4.1.1. Mục đích tổ chức thực nghiệm ................................................................. 142

4.1.2. Nội dung thực nghiệm .............................................................................. 142

4.1.3. Giả thuyết thực nghiệm ............................................................................. 143

4.1.4. Địa bàn, đối tượng thực nghiệm ............................................................... 143

4.1.5. Tiến trình thực nghiệm ............................................................................. 145

4.1.6. Tiêu chí và thang đánh giá kết quả thực nghiệm ...................................... 147

4.2. Phân tích và đánh giá kết quả thực nghiệm ............................................................. 149

4.2.1. Phân tích kết quả thực nghiệm về mặt định lượng ................................... 149

4.2.2. Phân tích kết quả thực nghiệm về mặt định tính ...................................... 161

4.2.3. Đánh giá kết quả thực nghiệm .................................................................. 163

Kết luận chương 4 ................................................................................................................ 165

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................................... 166

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ ............................ 169

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 170

PHỤ LỤC

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI

CBQL Cán bộ quản lý

CTĐ, CTCT Công tác đảng, công tác chính trị

ĐC Đối chứng

ĐHTQĐ Đại học trong quân đội

ĐLC Độ lệch chuẩn

ĐTB Điểm trung bình

ĐT Đào tạo

GD Giáo dục

GDĐH Giáo dục đại học

GD - ĐT Giáo dục - đào tạo

GDH Giáo dục học

GDHQS Giáo dục học quân sự

GV Giảng viên

HL Huấn luyện

HV Học viên

KQHT Kết quả học tập

NL Năng lực

NLSP Năng lực sư phạm

NLSPQS Năng lực sư phạm quân sự

PP Phương pháp

QĐND Quân đội nhân dân

QLGD Quản lý giáo dục

SL Số lượng

SPQS Sư phạm quân sự

TCNL Tiếp cận năng lực

TN Thực nghiệm

TNSP Thực nghiệm sư phạm

viii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: So sánh dạy học định hướng nội dung và dạy học theo TCNL .......... 31

Bảng 1.2: Cấu trúc nội dung, chương trình môn GDHQS................................... 35

Bảng 2.1: Ý nghĩa giá trị trung bình đối với thang đo ......................................... 68

Bảng 2.2: Nhận thức của CBQL, GV về mục tiêu dạy học môn GDHQS theo

TCNL................................................................................................... 69

Bảng 2.3: Thực trạng GV xác định mục tiêu dạy học môn GDHQS theo

TCNL................................................................................................... 72

Bảng 2.4: Thực trạng GV thiết kế nội dung dạy học môn GDHQS theo

TCNL................................................................................................... 74

Bảng 2.5: Đánh giá của CBQL, GV và HV về mức độ sử dụng các hoạt động

dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL .................. 80

Bảng 2.6: Đánh giá của CBQL, GV và HV về mức độ sử dụng các hoạt động

học tập môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL ................... 83

Bảng 2.7: Đánh giá của CBQL, GV và HV về ứng dụng công nghệ thông tin

trong dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL ........ 86

Bảng 2.8: Đánh giá của CBQL, GV và HV về sử dụng các hình thức kiểm

tra, đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

theo TCNL ........................................................................................... 87

Bảng 2.9: Đánh giá của CBQL, GV và HV về kết quả hình thành những NL

chung của HV trong học tập môn GDHQS theo TCNL ..................... 89

Bảng 2.10: Đánh giá của CBQL, GV và HV về kết quả hình những NL riêng

của HV trong học tập môn GDHQS theo TCNL ................................ 91

Bảng 2.11: Đánh giá của CBQL, GV về khó khăn trong dạy học môn GDHQS

theo TCNL ........................................................................................... 93

Bảng 2.12: Đánh giá của HV về khó khăn trong học tập môn GDHQS theo

TCNL................................................................................................... 94

Bảng 2.13: Nguyên nhân khó khăn của GV trong dạy học môn GDHQS theo

TCNL................................................................................................... 96

Bảng 2.14: Nguyên nhân khó khăn của HV trong học tập môn GDHQS theo

TCNL................................................................................................... 97

Bảng 2.15: Đánh giá của CBQL, GV ảnh hưởng của các yếu tố đến dạy học

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL ............................... 99

Bảng 3.1: Khung NL tối thiểu mà HV cần đạt thông qua dạy học môn

GDHQS ............................................................................................. 110

Bảng 4.1: Đối tượng, thời gian thực nghiệm ..................................................... 144

Bảng 4.2: Thống kê kết quả học tập đối tượng thực nghiệm (năm học 2020 - 2021) . 144

Bảng 4.3: Thống kê kết quả rèn luyện đối tượng thực nghiệm (năm học 2020 - 2021) ... 145

Bảng 4.4: Thang đo đánh giá mức độ đạt được của các NL .............................. 148

Bảng 4.5: Kết quả khảo sát mức độ các NL của nhóm TN 1 và ĐC 1 trước TN .. 150

Bảng 4.6: Thống kê mô tả kết quả điểm trung bình lớp TN 1 và ĐC 1 trước TN 150

Bảng 4.7: Kết quả khảo sát mức độ các NL của nhóm TN 1 và ĐC 1 sau TN . 152

Bảng 4.8: Thống kê kết quả điểm trung bình lớp TN 1 và ĐC 1 sau TN .......... 152

Bảng 4.9: So sánh kết quả kiểm tra đầu vào và đầu ra lớp TN 1 và lớp ĐC 1 .. 154

Bảng 4.10: Bảng phân phối tần số điểm thi kết thúc học phần môn GDHQS của .... 155

Bảng 4.11: Kết quả khảo sát mức độ các NL của nhóm TN 2 và ĐC 2 trước TN .... 156

Bảng 4.12: Thống kê mô tả kết quả điểm trung bình lớp TN 2 và ĐC 2 trước TN .. 156

Bảng 4.13: Kết quả khảo sát mức độ các NL của nhóm TN 2 và ĐC 2 sau TN . 157

Bảng 4.14: Thống kê mô tả kết quả điểm trung bình lớp TN 2 và ĐC 2 sau TN 158

Bảng 4.15: Bảng so sánh kết quả kiểm tra đầu vào - đầu ra lớp TN 2 - ĐC 2 .... 159

Bảng 4.16: Bảng phân phối tần số điểm thi kết thúc học phần môn GDHQS

của lớp TN 2 và ĐC 2 ....................................................................... 160

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Biểu đồ đánh giá của CBQL, GV và HV về sự phù hợp của dạy

học môn GDHQS theo TCNL ............................................................. 70

Biểu đồ 2.2. Biểu đồ điểm trung bình đánh giá của CBQL, GV và HV về tần

suất sử dụng hình thức dạy học môn GDHQS .................................... 76

Biểu đồ 2.3. Biểu đồ điểm trung bình đánh giá của CBQL, GV và HV về tần suất sử

dụng PPDH môn GDHQS theo TCNL .................................................. 77

Biểu đồ 4.1. Điểm trung bình các NL của HV lớp TN 1 và ĐC 1 trước TN ................ 151

Biểu đồ 4.2. Điểm trung bình các NL của HV lớp TN 1 và ĐC 1 sau TN ................... 153

Biểu đồ 4.3. Điểm trung bình các NL của HV lớp TN 2 và ĐC 2 trước TN ................ 157

Biểu đồ 4.4. Điểm trung bình các NL của HV lớp TN 2 và ĐC 2 sau TN ................... 158

DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ

Hình 1.1: Mô hình phát triển năng lực trong giáo dục .......................................... 28

Sơ đồ 1.1: Hệ thống các NL cần hình thành và phát triển cho HV thông qua

dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ ....................................... 44

Sơ đồ 3.1. Quy trình dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL ..... 109

Sơ đồ 4.1: Sơ đồ mối tương quan tuyến tính Pearson .......................................... 149

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

1.1. Hệ thống lý luận và thực tiễn về dạy học hiện đại đã khẳng định: Dạy học

theo TCNL giúp người học hình thành và phát triển NL, tạo cơ hội để người học gắn

lý thuyết với thực hành, hoạt động học tập gắn liền với thực tiễn. Văn kiện Đại hội

Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Chuyển mạnh quá trình GD từ

chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện NL và phẩm chất người học”

[19, tr.233]. Trên tinh thần đó, dạy học theo TCNL có ý nghĩa đặc biệt quan trọng,

góp phần đào tạo nhân lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt

Nam xã hội chủ nghĩa.

1.2. Các trường đào tạo bậc đại học trong QĐND Việt Nam bao gồm các

Học viện và trường Sĩ quan, gọi chung là các trường ĐHTQĐ có nhiệm vụ đào tạo

đội ngũ cán bộ, sĩ quan với các chuyên môn, nghiệp vụ khác nhau, phục vụ trong

các quân, binh chủng trong toàn quân. Trong những năm qua, công tác GD - ĐT

trong các trường ĐHTQĐ đã thực hiện đúng quan điểm, chủ trương, chính sách của

Đảng, Nhà nước về phát triển nhân lực quốc gia trong thời kỳ đẩy mạnh công

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ

xây dựng Quân đội, củng cố Quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Nghị quyết về đổi mới

công tác GD và ĐT đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình

mới đánh giá:

Chương trình ĐT được xây dựng và thường xuyên rà soát, điều chỉnh, cập nhật,

bổ sung thể hiện được tính khoa học, thực tiễn, kế thừa và liên thông. Nội dung

ĐT bảo đảm cơ bản, toàn diện, hệ thống, thiết thực. Tổ chức và PPDH có nhiều

đổi mới. Đội ngũ nhà giáo, cán bộ QLGD thường xuyên được kiện toàn, cơ

bản đủ về số lượng, bảo đảm chất lượng và từng bước được chuẩn hóa. Cơ

sở vật chất, trang thiết bị ĐT được đầu tư và ngày càng hiện đại [48, tr.1]

1.3. Đội ngũ sĩ quan ở các đơn vị cơ sở trong QĐND Việt Nam là lực lượng

trực tiếp chỉ huy, quản lý cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền thực hiện các chế độ, nền nếp

chính quy, chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội; vừa là người giáo viên

trực tiếp tổ chức HL, GD quân nhân theo nội dung, chương trình, chỉ lệnh và kế

hoạch HL, GD. Để HL, GD quân nhân có bản lĩnh chính trị vững vàng, có ý chí

quyết tâm cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao đòi

hỏi người cán bộ, sĩ quan Quân đội phải có hệ thống các NL, nhất là NL HL và GD

quân nhân. Việc hình thành các NL cho HV là quá trình khó khăn, lâu dài và là kết

quả của nhiều yếu tố, trong đó giai đoạn ĐT ban đầu ở các trường ĐHTQĐ giữ vai

trò nền tảng.

1.4. Môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ là một trong những nội dung

chuyên môn, nghiệp vụ quan trọng có tính đặc thù cao. Đây là môn học nghiệp vụ

về HL và GD quân nhân, có mối quan hệ mật thiết với các môn học thuộc chương

trình đào tạo quân sự ở các trường ĐHTQĐ nhằm hình thành và phát triển ở HV

những NL chung và NL đặc thù đáp ứng yêu cầu hoạt động HL, GD quân nhân của

người cán bộ, sĩ quan Quân đội tương lai. Tuy nhiên, việc dạy học môn học này

nhìn chung vẫn mang tính hàn lâm, lý thuyết. Biểu hiện là mục tiêu dạy học trong

chương trình được xác định một cách chung chung, chưa chỉ rõ những NL cần đạt

được của người học sau khi kết thúc môn học, bài học; thiết kế bài học vẫn còn đơn

điệu, chưa đa dạng; quá trình dạy học GV vẫn sử dụng PPDH nhằm truyền thụ kiến

thức, kinh nghiệm một chiều, chưa mạnh dạn áp dụng, vận dụng các PPDH định

hướng hành động; đánh giá KQHT của HV vẫn nặng về đánh giá qua bài thi tự

luận, trắc nghiệm khách quan, nhấn mạnh tái hiện kiến thức hơn là đánh giá sự tiến

bộ của người học sau quá trình học tập. Kết quả là HV trong quá trình học tập vẫn

lựa chọn cho mình cách học phù hợp với kết quả điểm số như: Học ghi nhớ, tái hiện

kiến thức; HV chưa vận dụng các NL trong các tình huống thực tiễn, nhất là trong

HL, GD quân nhân. Điều này do nhiều nguyên nhân, trong đó phải kể đến nguyên

nhân chính từ việc GV chưa tổ chức dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật quân sự, khối lượng ngày càng

lớn những tri thức khoa học GD, khoa học quân sự hiện đại cần phải trang bị cho

HV, trong khi đó thời gian ĐT có chiều hướng rút ngắn. Do vậy, nghiên cứu và đề

xuất biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL là vấn đề

quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng ĐT đội ngũ cán bộ, sĩ quan ở các trường

ĐHTQĐ đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Dạy học theo TCNL là vấn đề được nhiều nhà khoa học nghiên cứu trong

nhiều lĩnh vực hoạt động và trên nhiều loại hình khách thể khác nhau. Tuy nhiên,

cho đến nay, chưa có tác giả hay công trình nào nghiên cứu trực tiếp, cơ bản, hệ

thống về dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL. Xuất phát từ

những lý do trên, tác giả lựa chọn: “Dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực” làm nội dung nghiên cứu.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL, luận án xây dựng biện pháp dạy học môn GDHQS ở

các trường ĐHTQĐ theo TCNL nhằm hình thành và phát triển NL cho HV, qua đó

góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ cán bộ, sĩ quan Quân đội.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Quá trình dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong

quân đội.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Biện pháp dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong

quân đội theo tiếp cận năng lực.

4. Giả thuyết khoa học

Dạy học môn GDHQS theo TCNL ở các trường ĐHTQĐ có ý nghĩa quan

trọng góp phần hình thành và phát triển NL cho HV đáp ứng yêu cầu xã hội và yêu

cầu hoạt động quân sự. Nếu xây dựng được quy trình dạy học môn GDHQS theo

TCNL, vận dụng PP định hướng hành động, ứng dụng công nghệ thông tin, xây

dựng môi trường sư phạm và đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn

GDHQS theo TCNL thì sẽ hình thành và phát triển NL cho HV, góp phần nâng cao

chất lượng đào tạo đội ngũ cán bộ, sĩ quan ở các trường ĐHTQĐ.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại

học trong quân đội theo tiếp cận năng lực.

5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực.

5.3. Đề xuất biện pháp dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học

trong quân đội theo tiếp cận năng lực.

5.4. Thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm tra, khẳng định hiệu quả của biện pháp dạy học

môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực.

6. Phạm vi nghiên cứu

6.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu

Luận án tập trung nghiên cứu quá trình dạy học môn GDHQS theo TCNL,

đảm bảo HV được định hướng, tạo điều kiện, cơ hội học tập, tiếp nhận kiến thức,

hình thành và phát triển NL.

6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu

Luận án tiến hành nghiên cứu trên khách thể điều tra là CBQL, GV và HV (đào

tạo cán bộ, sĩ quan - trình độ đại học) ở 5 trường ĐHTQĐ khu vực phía Bắc đại diện

cho các quân, binh chủng trong toàn quân, gồm: Học viện Phòng không - Không

quân; Học viện Biên phòng; Trường Sĩ quan Lục quân 1 (Trường Đại học Trần

Quốc Tuấn); Trường Sĩ quan Chính trị (Trường Đại học Chính trị); Trường Sĩ quan

Pháo binh.

6.3. Khách thể khảo sát và thực nghiệm sư phạm

6.3.1. Khách thể khảo sát

Luận án khảo sát, nghiên cứu 700 người, bao gồm: 55 CBQL, GV (giảng dạy

môn GDHQS); và 645 HV (đào tạo cán bộ, sĩ quan - trình độ đại học) ở 5 trường

ĐHTQĐ nêu trên.

6.3.1. Khách thể thực nghiệm sư phạm

Luận án tiến hành TNSP trên 2 lớp HV năm thứ 4 (đào tạo cán bộ chính trị

cấp phân đội - trình độ đại học) ở Trường Sĩ quan Chính trị. Tổng số HV tham gia

TNSP là 213 HV, trong đó: 107 HV tham gia TNSP lần 1 và 106 HV tham gia

TNSP lần 2.

6.4. Thời gian nghiên cứu

Luận án nghiên cứu từ năm 2019 đến năm 2024.

7. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp luận nghiên cứu

7.1.1. Tiếp cận hệ thống

Dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ bao gồm một hệ thống các

thành tố có quan hệ mật thiết với nhau như: Mục tiêu, nội dung, hình thức, PP, GV,

HV, kiểm tra đánh giá kết quả dạy học. Các thành tố của quá trình dạy học không

tồn tại độc lập mà tác động qua lại và phụ thuộc lẫn nhau. Sự vận động, phát triển

của các thành tố này là cơ sở cho sự vận động, phát triển của các thành tố khác và

ngược lại. Theo đó, việc nghiên cứu dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

theo TCNL phải trên cơ sở nghiên cứu hệ thống các thành tố của quá trình dạy học.

Cụ thể:

- Xác định đầy đủ hệ thống các thành tố của quá trình dạy học môn GDHQS

ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

- Nghiên cứu mối quan hệ giữa các thành tố của quá trình dạy học môn

GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

- Tổ chức quá trình dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

cần thực hiện trong quá trình toàn vẹn, hệ thống và trong mối quan hệ với quá trình

dạy học các môn học khác.

7.1.2. Tiếp cận thực tiễn

Tiếp cận thực tiễn yêu cầu xem xét sự vật, hiện tượng xuất phát từ thực tiễn.

Do đó giải quyết các vấn đề đặt ra trong đề tài phải xuất phát từ thực tiễn nội dung

chương trình ĐT hiện hành; thực tiễn hoạt động quân sự trong môi trường quân đội

và thực tiễn dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ hiện nay. Thực tiễn dạy

học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ và thực tiễn hoạt động quân sự của người

cán bộ, sĩ quan quân đội là cơ sở để xây dựng chuẩn đầu ra chương trình, môn học

từ đó là cơ sở để xác định các NL mà HV cần hình thành, phát triển trong quá trình

học tập môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ

Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

7.1.3. Tiếp cận năng lực

Tiếp cận NL yêu cầu trong dạy học phải hình thành cho HV những NL nhất

định, nghĩa là HV có khả năng áp dụng những kiến thức, kỹ năng và thái độ cần

thiết vào giải quyết các tình huống thực tiễn hoạt động xã hội và thực tiễn hoạt động

quân sự. Vận dụng quan điểm TCNL, luận án yêu cầu:

- Quá trình nghiên cứu cần nhận thức đúng về NL theo quan điểm hiện đại và

quá trình dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

- Xác định khung NL của HV các trường ĐHTQĐ, đặc biệt là mỗi NL thành

phần cần xác định tiêu chí và yêu cầu đạt được của NL thành phần đó.

- Đề xuất biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo khung

NL đã được xác định. Bảo đảm HV sau khi học tập có NL để thể thực hiện được các

nhiệm vụ của người cán bộ, sĩ quan ở các đơn vị quân đội.

7.1.4. Tiếp cận hoạt động

Trong đề tài, NL được nghiên cứu với tư cách là một lĩnh vực của nhân cách,

được hình thành và phát triển trong hoạt động, bằng hoạt động và thông qua hoạt

động. Do đó, yêu cầu dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ cần được tổ

chức một cách phong phú, đa dạng để các HV tham gia nhằm hình thành và phát

triển NL cho họ. Vận dụng tiếp cận hoạt động, luận án yêu cầu:

- Trong quá trình nghiên cứu, xem xét các hoạt động dạy học môn GHDQS ở

các trường ĐHTQĐ theo TCNL cần xem xét mức độ tổ chức các hoạt động dạy học

và hiệu quả của các hoạt động này. Từ đó đưa ra những nhận định phù hợp và tổ

chức các hoạt động dạy học phù hợp nhằm hình thành và phát triển NL cho HV.

- Biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL đều

phải căn cứ vào tổ chức đa dạng các hoạt động để HV tham gia vào. Các hoạt động

được tổ chức thường xuyên, tích cực có ý nghĩa quyết định đến hiệu quả các biện

pháp được đề xuất.

- Các hoạt động tổ chức cần phù hợp với đặc điểm, trình độ của HV cũng

như mục tiêu, yêu cầu ĐT của từng nhà trường.

7.1.5. Tiếp cận quá trình

Quá trình dạy học là chuỗi liên tiếp các hành động dạy của người dạy và

hành động học của người học luôn đan xen, tương tác với nhau trong khoảng không

gian và thời gian nhất định. Mặt khác, NL là quá trình tích lũy lâu dài kiến thức, kỹ

năng, thái độ. Do vậy, dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL đòi

hỏi phải đồng bộ thay đổi các thành tố của quá trình dạy học, trong đó cần tích cực

thay đổi “cách dạy”, “cách học” nhằm hình thành và phát triển NL cho HV đáp ứng

mục tiêu, yêu cầu ĐT ở các trường ĐHTQĐ.

7.2. Các phương pháp nghiên cứu

7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

Luận án sử dụng các phương pháp: Phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát

hóa, hệ thống hóa lý thuyết từ các tài liệu trong nước và ngoài nước có liên quan

đến đề tài luận án.

7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

- Phương pháp quan sát: Quan sát tổ chức dạy học môn GDHQS ở Trường

Đại học Chính trị (Trường Sĩ quan Chính trị) và Trường Đại học Trần Quốc Tuấn

(Trường Sĩ quan Lục quân 1) nhằm thu thập những thông tin cần thiết hỗ trợ cho

việc xử lý, đánh giá các kết quả điều tra; đảm bảo cho việc đánh giá được khách

quan, chính xác. Trong đó, tập trung quan sát các giờ lên lớp, các hoạt động học tập

môn GDHQS của HV.

- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Sử dụng bảng hỏi để khảo sát thực

trạng về dạy học môn GDHQS ở 5 trường ĐHTQĐ (Khu vực phía Bắc) theo

TCNL. Với 2 mẫu điều tra (GV, CBQL và HV).

Điều tra bằng bảng hỏi còn được sử dụng để khảo sát ý kiến của GV, CBQL

và HV sau quá trình TNSP.

- Phương pháp phỏng vấn: Sử dụng phỏng vấn, trao đổi với GV, CBQL và

HV ở các trường ĐHTQĐ để tìm hiểu thực trạng dạy học nói chung và thực trạng

dạy học môn GDHQS nói riêng theo TCNL.

- Phương pháp xin ý kiến chuyên gia: Xin ý kiến của GV giảng dạy môn

GDHQS ở các trường ĐHTQĐ và các nhà khoa học nghiên cứu về GDH để tìm ra

hướng nghiên cứu tối ưu.

- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm: Thu thập, phân tích

các sản phẩm hoạt động dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ. Bao gồm:

Chương trình đào tạo, bài giảng, giáo án, báo cáo khoa học, bài tập/bài thi/bài kiểm

tra, kết quả học tập của HV.

- Phương pháp TNSP: Thực nghiệm biện pháp dạy học môn GDHQS theo

TCNL nhằm khẳng định tính hiệu quả, tính khả khi của biện pháp đã xác định.

7.2.3. Phương pháp hỗ trợ

Luận án sử dụng PP thống kê toán học để xử lý các số liệu thu được trong

quá trình nghiên cứu và sử dụng phần mềm xử lý số liệu SPSS 22. để xử lý, trình

bày số liệu, kiểm chứng độ tin cậy các kết quả nghiên cứu của luận án.

8. Các luận điểm bảo vệ

Luận điểm 1: Dạy học môn GDHQS theo TCNL là sự lựa chọn phù hợp và

có tính khả thi cao nhằm hình thành và phát triển NL cho HV đáp ứng chuẩn đầu ra

chương trình đào tạo ở các trường ĐHTQĐ. Để thực hiện tốt nội dung này đặt ra

những yêu cầu đối với giảng viên và học viên, đồng thời phải tính đến ảnh hưởng

của các yếu tố đến dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Luận điểm 2: Thực trạng dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập do nhiều nguyên nhân khách quan và

chủ quan khác nhau, nhưng chủ yếu là chưa có hệ thống các biện pháp dạy học một

cách đồng bộ, khoa học và phù hợp.

Luận điểm 3: Để dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

cần thực hiện đồng bộ các biện pháp: Xây dựng quy trình dạy học môn GDHQS

theo TCNL; vận dụng các phương pháp định hướng hành động trong dạy học môn

GDHQS; ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn GDHQS; xây dựng môi

trường sư phạm trong dạy học môn GDHQS và đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả

học tập môn GDHQS theo TCNL. Các biện pháp được thực hiện đồng bộ sẽ nâng

cao hiệu quả hình thành và phát triển NL cho HV ở các trường ĐHTQĐ hiện nay.

9. Những đóng góp mới của luận án

9.1. Xây dựng được khung lý luận về dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

theo TCNL, là cơ sở lý luận cho các GV giảng dạy môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ có thể dạy học môn học này theo TCNL. Qua đó góp phần bổ sung và

hoàn thiện lý luận dạy học đại học quân sự nói chung và lý luận dạy học môn

GDHQS ở các trường ĐHTQĐ nói riêng.

9.2. Đánh giá được thực trạng dạy học môn GDHQS theo TCNL ở một số trường

ĐHTQĐ, là cơ sở thực tiễn quan trọng cho các GV giảng dạy môn GDHQS nâng

cao chất lượng dạy học môn này theo TCNL.

9.3. Đề xuất biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL,

giúp đội ngũ GV ở các trường ĐHTQĐ có thể vận dụng vào dạy học môn GDHQS

nhằm hình thành và phát triển NL cho HV, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo

nguồn nhân lực Quân đội đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội cách mạng, chính

quy, tinh nhuệ và hiện đại.

10. Cấu trúc của luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và

phụ lục, nội dung chính của luận án gồm có 4 chương:

Chương 1. Cơ sở lý luận về dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường

đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Chương 2. Thực trạng dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại

học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Chương 3. Biện pháp dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại

học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Chương 4. Thực nghiệm biện pháp dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ Ở

CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận năng lực trong các nhà trường

và trong quân đội

1.1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận năng lực trong các nhà trường

* Trên thế giới.

Dạy học theo TCNL được hình thành, phát triển rộng khắp ở Mỹ vào những

năm 1970 và trở thành một phong trào với những nấc thang mới. Trong những năm

1990, “mô hình NL đã được phát triển rộng khắp trên thế giới với Hệ thống chất

lượng quốc gia về ĐT nghề nghiệp ở Anh và xứ Wales; khung chất lượng quốc gia

của New Zealand; các tiêu chuẩn chất lượng của Hội đồng ĐT quốc gia Australia;

những kỹ năng cần thiết phải đạt được của Hội đồng ĐT quốc gia Mỹ… Sở dĩ có sự

phát triển mạnh mẽ này là do rất nhiều học giả và các nhà thực hành phát triển

nguồn nhân lực xem TCNL là cách thức có ảnh hưởng nhiều nhất, được ủng hộ

mạnh mẽ nhất để cân bằng GD và quá trình dạy học là cách thức để chuẩn bị lực

lượng lao động cho một nền kinh tế cạnh tranh toàn cầu” [97, tr.33]. Theo McLagan

P.A., ĐT dựa trên TCNL “là một câu trả lời mạnh mẽ đối với những vấn đề mà các

trường, cá nhân, tổ chức đang phải đối mặt trong thế kỷ XXI” [87, tr.46]. Đối với

GDĐH, các nhà nghiên cứu lập luận rằng GDĐH phải vượt ra ngoài danh tiếng thể

chế như một chỉ số đánh giá NL của sinh viên tốt nghiệp để hướng đến nền GD dựa

vào NL phản ánh các yêu cầu của nơi làm việc. Việc áp dụng dạy học theo TCNL

trong GDĐH giúp cải thiện chất lượng của sinh viên tốt nghiệp, cho phép sinh viên

được điểm số cao hơn so với GD truyền thống [80].

Trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết về tiếp cận dựa trên NL trong dạy học và

phát triển, các tài liệu [81], [83], [84], [93], [94], [98], [99] đã luận giải những đặc

trưng và ưu thế của dạy học theo TCNL. Theo Kerka S. “những ưu thế đó là: 1) Cho

phép cá nhân hóa việc học, trên cơ sở mô hình NL, người học sẽ bổ sung những

thiếu hụt của mình để thực hiện những nhiệm vụ cụ thể; 2) Chú trọng vào kết quả

đầu ra (outcomes); 3) Tạo ra những linh hoạt trong việc đạt tới các kết quả đầu ra,

theo những cách thức riêng phù hợp với đặc điểm và hoàn cảnh của cá nhân; 4) Tạo

khả năng cho việc xác định một cách rõ ràng những gì cần đạt được và những tiêu

chuẩn cho việc đo lường các thành quả học tập của người học” [85, tr.87].

Điểm qua những nghiên cứu có thể nhận thấy: ĐT theo NL là một xu hướng

được nhiều quốc gia, nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu ở nhiều góc độ khác

nhau. Do tính đặc thù không thống nhất về quan điểm và tư duy về GD mà không

phải quốc gia nào cũng tuyên bố rõ đó là chương trình theo TCNL. Tuy nhiên, phải

thừa nhận rằng, cơ chế vận hành GD theo TCNL đã len lỏi sâu vào những hoạt động

GD của nhiều nước trên thế giới. Tùy theo đặc điểm riêng của mỗi quốc gia cũng

như những lĩnh vực GD mà lý thuyết này được thay đổi cho phù hợp. Kết quả

nghiên cứu về dạy học theo TCNL trong các nhà trường của các tác giả trên đã gợi

mở cho tác giả luận án kế thừa, luận giải sự cần thiết phải chuyển sang dạy học theo

TCNL ở các trường ĐHTQĐ.

* Ở Việt Nam. Ngay từ khi GD theo TCNL trở thành xu hướng GD quốc tế

từ những năm 90 của thế kỷ XX, đã có rất nhiều nghiên cứu về dạy học theo TCNL.

Nghị quyết số 29-NQ/TW (2013), Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương

khóa XI đã đánh dấu bước ngoặt chuyển đổi toàn bộ hệ thống GD Việt Nam sang

nền GD nhằm phát triển NL người học trong tất cả các cấp học, bậc học. Quan điểm

chỉ đạo của Nghị quyết thể hiện rõ, cần “Chuyển mạnh quá trình GD từ chủ yếu

trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện NL và phẩm chất người học” [13, tr.3].

Đối với GDĐH, Nghị quyết xác định: “Tập trung ĐT nhân lực trình độ cao, bồi

dưỡng nhân tài, phát triển phẩm chất và NL tự học, tự làm giàu tri thức, sáng tạo

của người học” [13, tr.5].

Các nghiên cứu của Đặng Quốc Bảo và Phạm Minh Mục [2], Đặng Thành

Hưng [29], [30], Nguyễn Thị Mỹ Lộc [37], Nguyễn Thị Tính [58], Nguyễn Cảnh

Toàn [63], Thái Duy Tuyên [70] đã cho thấy, xu hướng tất yếu của GD Việt Nam

đáp ứng đòi hỏi của sự nghiệp đổi mới đất nước cần phải chuyển sang dạy học lấy

người học làm trung tâm, thay vì dạy học lấy người dạy làm trung tâm như quan

điểm truyền thống. Những nghiên cứu này đã làm rõ nguồn gốc, đặc điểm của mô

hình dạy học lấy người học làm trung tâm để định hướng đổi mới việc dạy học

trong nhà trường; góp phần đưa ra một cách nhìn khoa học về quan điểm dạy học

theo TCNL. Mặc dù những nghiên cứu, phát hiện còn những hạn chế, nhưng công

lao của các nghiên cứu đã vẽ được những nét phác thảo đầu tiên về bức tranh tổng

thể GD Việt Nam hiện thời và có tác dụng chỉ hướng vận động của GD trong tương

lai. Những mảnh ghép này nhanh chóng nhận được sự quan tâm, được bổ sung

trong những công trình dài hơn và sắc sảo về mặt học thuật, nhất là việc nghiên cứu

thiết kế, xây dựng chương trình dạy học theo TCNL.

Tác giả Bernd Meier và Nguyễn Văn Cường cho rằng: “GD định hướng NL

nhấn mạnh vai trò của người học với tư cách chủ thể của quá trình nhận thức” [6,

tr.64]. Tác giả Trần Khánh Đức đã trình bày quy trình xây dựng, thiết kế chương

trình dạy học theo TCNL người học [15]. Đối với GD phổ thông, tác giả Nguyễn

Vũ Bích Hiền đã phân tích sâu sắc về phát triển chương trình GD nhà trường phổ

thông theo hướng TCNL; xác định quy trình phát triển chương trình GD nhà trường

phổ thông theo TCNL [22]. Tác giả Đỗ Ngọc Thống [47], Lê Đình Trung [62] đã

luận giải về các nguyên nhân dẫn đến các chương trình ĐT được xây dựng theo tiếp

cận truyền thống hiện nay bị lạc hậu và cần phải thay đổi theo cách TCNL nhằm phát

triển phẩm chất, nhân cách người học.

Đối với GD nghề nghiệp, việc phát triển chương trình GD hướng nghiệp theo

TCNL chính là nhằm bảo đảm cấp độ NL quy định trong chuẩn của chương trình

mang tính thống nhất. Tác giả Nguyễn Đức Trí đã đưa ra một số khái niệm, quan

điểm về NL cũng như phương thức ĐT theo NL; nhấn mạnh đến việc thiết kế, xây

dựng chương trình dạy học cũng như xây dựng tiêu chuẩn kỹ năng nghề dựa trên

NL nghề nghiệp của người học [79].

Đối với GDĐH, tác giả Hoàng Thị Tuyết cho rằng: Chương trình ĐT được

thiết kế theo TCNL mang tính cá thể hóa cao, người học sẽ có được cơ hội xem xét

“thực đơn các lựa chọn” về hoạt động và PP học tập cho phép họ đạt được NL

mong đợi, còn GV được linh hoạt và chủ động trong việc sử dụng nhiều phương

thức giảng dạy khác nhau nhằm giúp người học đạt được các mục tiêu NL cũng như

đảm bảo cơ sở thông tin cụ thể và dễ dàng cho đánh giá KQHT [71]. Tác giả Trần

Thị Loan cho rằng: Kỹ năng thiết kế bài học theo TCNL “có vai trò quan trọng tạo

nên sự thành công của bài giảng và là hành trang không thể thiếu trong hoạt động

nghề nghiệp của giáo viên sau này. Sinh viên cần được rèn luyện ngay từ khi còn

ngồi trên ghế nhà trường, tiếp tục rèn luyện khi đã làm việc tại trường phổ thông,

nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới của GD hiện nay” [36, tr.146]. Đây được xem là tài

liệu tham khảo quan trọng, giúp tác giả luận án có cơ sở khoa học trong thiết kế bài

học môn GDHQS theo TCNL.

Nghiên cứu tổ chức dạy học theo TCNL thu hút được nhiều nhà khoa học.

Tác giả Đặng Quốc Bảo và Nguyễn Sỹ Thu chỉ rõ: Tổ chức dạy học theo định

hướng phát triển NL học sinh là giúp học sinh thấu hiểu “Học để làm gì - Học cái

gì” để có NL đích thực; đồng thời bồi dưỡng cho học sinh cách “Học hiệu quả” để

có NL bền vững [3]. Tác giả Hồ Thị Hồng Cúc đã xác định được nội dung, yêu cầu,

các yếu tố tác động và đề xuất những biện pháp đổi mới PPDH theo hướng phát

triển NL [9]. Tác giả Phan Thị Hồng Vinh cùng nhóm nghiên cứu đã đề ra các biện

pháp tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên theo TCNL thực hiện [77]. Theo

Nguyễn Thành Vinh, để tổ chức hiệu quả hoạt động dạy học theo định hướng phát

triển NL học sinh cần chú ý đến việc sử dụng các PP và hình thức tổ chức dạy học,

tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh thực hành, vận dụng kiến thức trong những tình

huống đa dạng [78].

Hiện nay, đánh giá kết quả dạy học theo TCNL đã trở thành xu hướng tất yếu

của GD hiện đại. Theo hướng nghiên cứu này, các tác giả đã đề cập đến việc sử

dụng quan điểm đánh giá xác thực (authentic asessment) để đánh giá NL của người

học. Tác giả Nguyễn Công Khanh cho rằng: “đánh giá kết quả dạy học theo TCNL là

đánh giá theo chuẩn về sản phẩm đầu ra nhưng sản phẩm đó không chỉ là kiến thức,

kỹ năng, mà chủ yếu là khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng và thái độ cần có để

thực hiện nhiệm vụ học tập đạt tới một chuẩn nào đó” [31, tr.64]. Tác giả Nguyễn Quang

Việt nhấn mạnh, đánh giá theo NL được coi là một xu hướng tiếp cận chất lượng

hiện nay trong ĐT và phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của thị trường lao

động [76]. Những gợi mở trên là những tài liệu quý, giúp tác giả luận án thấy rõ vai

trò của việc đánh giá KQHT theo TCNL và làm cơ sở cho tác giả đề xuất biện pháp

đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

1.1.1.2. Những nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận năng lực trong quân đội

* Trên thế giới. Những tư tưởng của các nhà SPQS Xô Viết đặt nền móng

cho sự ra đời của lý luận dạy học quân sự. Cùng với đó, khi nghiên cứu lý luận và

thực tiễn HL ở các đơn vị trong quân đội, các nhà SPQS Xô Viết và các nước xã hội

chủ nghĩa ở Đông Âu cũng đã đề cập tới việc phát triển các NL cho người HV,

chiến sĩ ở các đơn vị quân đội nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn hoạt động quân

sự. Tác giả Hanh-Xơ-Hốp-Man đã chỉ rõ, quá trình dạy học cần phải đáp ứng mục

tiêu HV tốt nghiệp phải có NL chỉ huy được các phân đội và binh đội trong chiến

đấu, GD được chủ nghĩa cộng sản và rèn luyện được bản lĩnh quân sự [18]. Tác giả

Makhnin V.L. và Volkova V.V. [86] đã nghiên cứu một cách toàn diện PP tiếp cận

dựa trên NL trong GD và ĐT ở các trường đại học quân sự Nga, tác giả phân tích 4

giai đoạn xây dựng và tiến hành các biện pháp tiếp cận dựa trên NL trong GD quân

sự, bao gồm: Giai đoạn đầu (1960-1970), giai đoạn thứ hai (1970-1990), giai đoạn

thứ ba (1990-2003), giai đoạn thứ tư (từ năm 2003 đến nay). Tác giả chỉ rõ: “PP tiếp

cận dựa trên NL trong hệ thống GD quân sự có thể được thể hiện như một định

hướng ưu tiên đối với một tập hợp các quy định cơ bản để xây dựng hệ thống GD

và HL quân sự” [86, tr.41]. Tác giả Saibert R., trên cơ sở xác định và khảo sát 24

NL của người chỉ huy quân đội trong lực lượng vũ trang Cộng hòa Séc, tác giả đã

khái quát thành các nhóm NL của người chỉ huy trong chỉ huy và kiểm soát các hoạt

động quân sự ở các đơn vị quân đội [96]

Tóm lại, các nhà khoa học quân sự trên thế giới đã thống nhất trong việc cần

phải tuân thủ theo các nguyên tắc trong quá trình HL, thực hiện HL nhằm hình

thành và phát triển NL cho bộ đội, nhất là NL trong chỉ huy của người sĩ quan đáp

ứng thực tiễn hoạt động quân sự. Đây là cơ sở quan trọng để tác giả luận án tiếp tục

nghiên cứu, vận dụng vào dạy học ở các trường ĐHTQĐ hiện nay.

* Ở Việt Nam. Trước yêu cầu mới về xây dựng Quân đội chính quy, tiên tiến,

hiện đại, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn xã hội cũng như sự phát triển của nghệ thuật

quân sự, đòi hỏi cần phải chuyển sang dạy học nhằm phát triển NL của HV. Có thể

kể đến các hướng nghiên cứu cơ bản sau:

Tác giả Trịnh Quang Từ nhấn mạnh: Các trường quân sự phải đi theo hướng

của nền GD hiện đại là phát huy tính tích cực, tính độc lập, sáng tạo của người học;

trong đó đặc biệt cần thay đổi cách dạy, cách học để hình thành NL tự học cho sinh

viên [72]. Khởi đầu từ quan điểm đó, các nhà khoa học GD trong lĩnh vực quân sự

đều chỉ rõ, để nâng cao chất lượng ĐT đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội hiện

nay, các trường ĐHTQĐ cần nghiên cứu đổi mới dạy học nhằm phát huy tính tích

cực, tư duy sáng tạo của HV.

Các tác giả Nguyễn Văn Chung [7], Trần Xuân Phú [46], Trần Đình Tuấn

[68],… trong các nghiên cứu của mình cũng đã đề xuất tính cấp thiết cần phải xây

dựng chương trình dạy học cho phù hợp với bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện

GD và ĐT. Theo tác giả Phan Văn Tỵ: Đổi mới chương trình ĐT theo hướng phát

triển NL của HV là đòi hỏi khách quan nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu ĐT ở các

HV, trường sĩ quan quân đội hiện nay [73].

Mặt khác, nghiên cứu tổ chức dạy học theo TCNL ở các trường ĐHTQĐ

được đề cập, nghiên cứu dưới nhiều góc độ. Các tác giả: Trần Xuân Phú [46], Đỗ

Ngọc Thành [52], Phạm Minh Thụ [55], Lưu Trung Tình [57] đều khẳng định, để tổ

chức dạy học theo TCNL cần chú ý đến việc đổi mới PP, hình thức tổ chức dạy học,

góp phần hình thành và phát triển NL của người học đáp ứng yêu cầu của thực tiễn

nghề nghiệp quân sự. Mặc dù các nghiên cứu trên chưa chỉ ra được biện pháp dạy

học ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL, tuy nhiên đây là những gợi mở quan trọng,

giúp tác giả luận án xây dựng khung lý luận và là cơ sở để xác định biện pháp dạy

học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

Cùng với xu hướng phát triển của GD - ĐT, nhất là xu hướng đánh giá kết

quả dạy học theo TCNL, các công trình khoa học về đánh giá KQHT của HV ở các

trường ĐHTQĐ được triển khai tương đối đa dạng, gắn với đặc điểm đối tượng,

mục tiêu yêu cầu ĐT của từng lĩnh vực ngành nghề ĐT trong quân đội. Theo tác giả

Lê Quang Mạnh: “Đánh giá KQHT theo TCNL là một quá trình có hệ thống nhằm

xác định mức độ đạt được NL người học theo chuẩn NL đã xác định phù hợp với

bối cảnh nghề nghiệp và thực tiễn xã hội, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở

các trường ĐHTQĐ” [39, tr.77]. Các tác giả: Nguyễn Văn Phán [44], Nguyễn Minh

Thức [56], Đinh Quốc Triệu [61] đều thống nhất cho rằng, các trường ĐHTQĐ cần

đổi mới mạnh mẽ PP kiểm tra, đánh giá nhằm đánh giá đúng phẩm chất, NL của

HV, làm cơ sở hoàn thiện mục tiêu, yêu cầu, nội dung, PP đào tạo, góp phần nâng

cao chất lượng GD - ĐT trong quân đội.

1.1.2. Những nghiên cứu về dạy học môn Giáo dục học và dạy học môn Giáo dục

học quân sự trong quân đội theo tiếp cận năng lực

1.1.2.1. Những nghiên cứu về dạy học môn Giáo dục học theo tiếp cận năng lực ở

các trường sư phạm

Bên cạnh những nghiên cứu về dạy học theo TCNL nói chung, một số tác giả

đã đi sâu nghiên cứu vấn đề tổ chức dạy học môn GDH cho sinh viên các trường sư

phạm theo TCNL. Trong đó tập trung vào các hướng như: Nghiên cứu tổ chức dạy

học môn GDH theo tiếp cận trải nghiệm ở Đại học sư phạm của tác giả Doãn Ngọc

Anh [1]; nghiên cứu xây dựng và sử dụng bài tập trong dạy học GDH theo hướng

phát triển NL dạy học của tác giả Nguyễn Thị Tím Huế [27]; nghiên cứu xác định

đặc trưng, xây dựng các biện pháp tổ chức Xêmina trong dạy học môn GDH ở đại

học theo TCNL của tác giả Nguyễn Thị Bích Liên [33], thiết kế mục tiêu dạy học

môn GDH theo TCNL thực hiện của tác giả Lê Thùy Linh [35]; nghiên cứu tổ chức

hoạt động tự học môn GDH cho sinh viên các trường Đại học sư phạm, hướng vào

hình thành NL nghề nghiệp cho sinh viên của tác giả Nguyễn Thị Tính [58].

Tác giả Trần Thị Tuyết Oanh cùng các cộng sự đã nghiên cứu đề tài “Xây

dựng và sử dụng bài tập thực hành môn GDH theo tiếp cận phát triển NL để rèn

luyện kỹ năng nghề cho sinh viên Đại học sư phạm” [43]. Đây là một nghiên cứu về

dạy học theo TCNL tương đối công phu với việc xây dựng hệ thống bài tập thực

hành môn GDH theo TCNL nhằm phát triển kỹ năng nghề cho sinh viên Đại học sư

phạm. Nhóm tác giả đã mở đường cho những nghiên cứu về dạy học môn GDH

theo TCNL ở các trường Đại học sư phạm hiện nay. Kết quả nghiên cứu của các

công trình khoa học trên có ý nghĩa trực tiếp cho tác giả luận án trong việc nghiên

cứu đặc trưng dạy học theo TCNL; gợi mở cho tác giả luận án trong xây dựng biện

pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL một cách khoa học, phù hợp với môi trường

hoạt động quân sự ở các trường ĐHTQĐ.

Ngoài ra, một số tác giả đã đi sâu nghiên cứu về đánh giá KQHT môn GDH,

trong đó các nghiên cứu tập trung vào một số nội dung như: Nghiên cứu về đánh giá

KQHT môn GDH theo tiếp cận chuẩn nghề nghiệp của giáo viên trung học cơ sở ở

trường cao đẳng sư phạm [21]; nghiên cứu về vấn đề đổi mới nội dung, hình thức

kiểm tra đánh giá môn GDH trong ĐT tín chỉ ở các trường đại học sư phạm [32];

xây dựng công cụ kiểm tra trắc nghiệm khách quan và tự luận ngắn để đánh giá

KQHT môn học [42]. Tác giả Nguyễn Nam Phương [47] cho rằng, đánh giá theo

NL và đánh giá theo tiếp cận quá trình có những điểm tương đồng. Với hai loại hình

này, người học biết được mình đang ở đâu trên con đường học tập, còn cách bao xa

so với mục tiêu đề ra. Đánh giá theo NL và đánh giá theo tiếp cận quá trình đều

giúp sinh viên nhận ra sự tiến bộ của họ so với chính mình. Tác giả Nguyễn Thị

Thanh Trà [59] chỉ rõ mục tiêu đánh giá KQHT môn GDH của sinh viên đại học sư

phạm theo TCNL là đánh giá các NL chung và NLSP cần thiết của sinh viên.

Những gợi mở từ các công trình nghiên cứu về đánh giá KQHT môn GDH theo

TCNL có ý nghĩa quan trọng đối với luận án, làm cơ sở cho tác giả xác định các tiêu

chí đánh giá NL của HV, xác định biện pháp đổi mới kiểm tra, đánh giá KQHT môn

GDHQS theo TCNL một cách phù hợp.

1.1.2.2. Những nghiên cứu về dạy học môn Giáo dục học quân sự theo tiếp cận

năng lực trong quân đội

* Trên thế giới. Tác giả Đan-sen-cô A. M. và Vư-đrin I.Ph. trong cuốn

“Giáo dục học quân sự” [12], nhấn mạnh: Trong hoàn cảnh chiến đấu, người chiến

sĩ chỉ có thể vận dụng sáng tạo những kiến thức mà anh ta có và biểu hiện tính chủ

động trong trường hợp những kiến thức đó được anh ta suy ngẫm, cải biến, có phê

phán và lĩnh hội một cách tự giác. Các tác giả yêu cầu: “Những sĩ quan tiên tiến khi

giảng dạy cho các chiến sĩ không những truyền đạt cho họ kiến thức cần thiết mà

còn bồi dưỡng cho họ kỹ xảo tự học, dạy cho họ cách phân tích các sự vật, biết khái

quát và kết luận về vấn đề đã học” [12, tr.129-130]. Đây chính là những luận cứ

quan trọng giúp chuyển đổi cách dạy - học sang phát triển NL tự học của người học.

Tác giả Lu-cô-nhin X.G. và Xê-rê-bri-an-ni-cốp V.V. [38] đã khái quát đặc

điểm giảng dạy môn Tâm lý học và GDHQS ở các trường cao đẳng quân sự; từ đó,

các tác giả cho rằng: “Cần phải xem xét đặc trưng của những yêu cầu của hoạt động

quân sự, phân tích một cách chi tiết những đặc điểm về tâm lý và GD trong HL,

trong việc chuẩn bị về chính trị - tinh thần, chiến đấu và tâm lý cho mọi quân nhân

trong các lực lượng vũ trang” [38, tr.290].

Như vậy, tuy không có công trình trực tiếp nghiên cứu dạy học môn GDHQS

theo TCNL, nhưng các nhà khoa học GD quân sự trên thế giới đã bước đầu căn cứ

vào kết quả đầu ra của quá trình dạy học để xác định PPDH cho phù hợp nhằm hình

thành và phát triển NL cho HV. Vấn đề này cần phải được nghiên cứu thêm để xác

định biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL phù hợp với đặc điểm và tình

hình GD trong QĐND Việt Nam.

* Ở Việt Nam. Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện GD - ĐT; trên cơ

sở nghiên cứu bản chất, quy luật cơ bản của quá trình SPQS, luận giải tính đặc thù

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ, các nhà khoa học GD quân sự đã bước đầu

nghiên cứu dạy học môn GDHQS theo TCNL dưới nhiều góc độ khác nhau. Tác giả

Mai Văn Hóa trong luận án “Những giải pháp cơ bản bồi dưỡng PP tự học cho HV

đào tạo sĩ quan ở các trường đại học quân sự” [24] đã khẳng định việc chuyển dạy

học từ trọng tâm trang bị kiến thức sang dạy học chú trọng hướng dẫn PP học tập

cho HV trở thành một yêu cầu mới của sự nghiệp phát triển GD-ĐT ở các trường

đại học quân sự. Tác giả Nguyễn Văn Phán chỉ rõ: “Đổi mới PPDH trong các nhà

trường quân đội theo hướng phát triển NL của người học là hướng tiếp cận hiện

đại; và muốn thực hiện nó cần nghiên cứu vận dụng đồng bộ các giải pháp như:

tăng cường lãnh đạo và chỉ đạo của cán bộ các cấp trong nhà trường... hoàn thiện

và phát triển chương trình, nội dung DH theo hướng giảm lý thuyết và tăng tỷ trọng

thực hành, thực tập và đổi mới khâu kiểm tra, đánh giá kết quả của người học” [44,

tr.45]. Tác giả Thân Văn Quân cho rằng:“Đổi mới chương trình môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo định hướng phát triển NL là yêu cầu quan trọng, đảm bảo cho

chương trình môn học hướng vào phát triển NL toàn diện cho HV, giúp HV thực

hiện có hiệu quả chức trách, nhiệm vụ sau khi ra trường” [49, tr.62]. Tác giả Trần

Đình Tuấn nhấn mạnh: “Phải nghiên cứu thay đổi PPDH, PP thi, kiểm tra và đánh

giá KQHT, sao cho có tác dụng tích cực hóa hoạt động nhận thức người học, kích

thích tư duy học tập, sáng tạo của họ” [68, tr.58]. Tác giả Trịnh Quang Từ cho

rằng: “Trong tiến trình đổi mới của đất nước, các trường quân sự cũng phải thường

xuyên đổi mới nội dung, PP dạy và học để không ngừng nâng cao chất lượng ĐT;

cần thay đổi cách dạy, cách học để hình thành NL tự học cho sinh viên các trường

quân sự” [72, tr.90]. Tác giả Phan Văn Tỵ đã thể hiện quan điểm của mình về đổi

mới căn bản và toàn diện GD - ĐT ở các học viện, trường sĩ quan quân đội, tác giả

khẳng định: “Đổi mới chương trình đào tạo ở các học viện, trường sĩ quan Quân

đội theo hướng phát triển NL của HV là đòi hỏi khách quan đối với quá trình GD bậc

đại học. Trong chương trình dạy học cần giảm một số chủ đề lý thuyết không còn phù

hợp, tăng tỷ lệ thời gian học tập và thời gian thực hành các môn học” [73, tr.46].

Ở các trường ĐHTQĐ, môn GDHQS là môn học thuộc khối các môn khoa

học xã hội và nhân văn, đã và đang góp phần quan trọng trong việc GD cho HV ở

các trường ĐHTQĐ lý tưởng chiến đấu, trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chế độ,

rèn luyện các phẩm chất nhân cách của người cán bộ, sĩ quan quân đội. Mặc dù

không đề cập trực tiếp tới dạy học môn GDHQS, tuy nhiên các tác giả Bùi Đức

Dũng [10], Lê Quang Mạnh [39], Lưu Hoàng Tùng [69] đã mang lại những thành

quả đáng trân trọng về mặt lý luận, làm rõ hơn, sâu sắc hơn và mới hơn những lý

luận về dạy học ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL. Các tác giả cũng đã đề xuất quy

trình, biện pháp dạy học và đánh giá KQHT ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

Điểm đặc biệt, mặc dù nghiên cứu các môn khoa học xã hội và nhân văn, tuy nhiên

các tác giả đều tiến hành TNSP bằng dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ.

Những gợi mở khoa học trên giúp tác giả luận án đi sâu, tập trung làm rõ hơn trong

nghiên cứu của mình, nhất là trong xác định biện pháp dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL.

1.1.3. Khái quát chung về kết quả nghiên cứu tổng quan và những vấn đề luận

án cần tập trung giải quyết

1.1.3.1. Khái quát chung về kết quả nghiên cứu tổng quan

* Những vấn đề đã được đề cập tới:

Tổng quan các nghiên cứu về dạy học theo TCNL cho thấy, các công trình

nghiên cứu đã đề cập tới những vấn đề cơ bản sau:

Một là, các công trình đã khẳng định, luận giải sự cần thiết phải chuyển sang

dạy học theo TCNL. Các nhà khoa học đều khẳng định dạy học theo TCNL là xu

hướng tất yếu của GD Việt Nam nhằm ĐT nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu xây

dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Hai là, các công trình nghiên cứu đã chỉ ra một số nội dung cơ bản của dạy

học theo TCNL như: Xây dựng chương trình dạy học theo TCNL; thiết kế mục tiêu

dạy học theo TCNL; đổi mới nội dung, PPDH theo TCNL; tổ chức xêmina, thiết kế,

xây dựng, sử dụng bài tập nhận thức theo TCNL; tổ chức hoạt động tự học theo

TCNL và kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học theo TCNL.

Ba là, đã chỉ ra một số quy trình và biện pháp dạy học theo TCNL, nhất là

dạy học môn GDH ở các trường sư phạm theo TCNL.

* Những vấn đề chưa được đề cập tới hoặc chưa làm rõ:

Thứ nhất, chưa có nghiên cứu cụ thể nào về dạy học môn GDHQS theo

TCNL với đầy đủ các yếu tố cấu trúc của nó như: Mục tiêu, nội dung, hình thức,

phương pháp, phương tiện, đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Thứ hai, chưa có công trình nào đề xuất biện pháp dạy học môn GDHQS ở

các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

1.1.3.2. Những vấn đề cơ bản luận án cần tập trung giải quyết

Thứ nhất, những vấn đề lý luận về dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL cần tiếp tục được hoàn thiện.

Thứ hai, những vấn đề về thực trạng dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL cần phải được phân tích, làm rõ.

Thứ ba, vấn đề xây dựng biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL cần được sáng tỏ.

1.2. Năng lực và dạy học theo tiếp cận năng lực

1.2.1. Năng lực

1.2.1.1. Khái niệm năng lực

Thuật ngữ “năng lực” (Tiếng Anh: Competence) bắt nguồn từ tiếng Latinh

“competentia” và được xuất hiện rất sớm. Hiện nay, có rất nhiều định nghĩa khác

nhau về NL xuất phát từ các cách tiếp cận trong những bối cảnh khác nhau. Theo

Phạm Minh Hạc: “NL chính là một tổ hợp đặc điểm tâm lý của một con người (còn

gọi là tổ hợp thuộc tính tâm lý của một nhân cách), tổ hợp đặc điểm này vận hành

theo một mục đích nhất định tạo ra kết quả một hoạt động nào đó” [19, tr.145]. Tác

giả Nguyễn Ngọc Phú đưa ra quan niệm: “NL là tổng hợp những phẩm chất tâm lý

và sinh lý của cá nhân đáp ứng với những yêu cầu của hoạt động nhất định, bảo

đảm cho hoạt động ấy nhanh chóng thành thạo và đạt kết quả cao” [45, tr.295-296].

Tác giả Nguyễn Quang Uẩn cho rằng: “NL là tổ hợp các thuộc tính độc đáo của cá

nhân, phù hợp với những yêu cầu của một hoạt động nhất đinh, đảm bảo cho hoạt

động đó có kết quả” [74, tr.178].

Các tác giả theo trường phái tâm lý học Anh lại quan niệm, NL giới hạn bởi

3 yếu tố: Kiến thức (Knowledges); kỹ năng (Skills); thái độ (Attitude). Đây còn gọi

là mô hình KSA và được sử dụng khá phổ biến trong Tâm lý học. Tác giả Benjamin

Bloom (1956) là người đầu tiên đưa ra mô hình NL (Competense Model) đó là tổ

hợp của kiến thức, kỹ năng và đặc điểm cá nhân (thái độ bản thân) cần để hoàn

thành tốt một vai trò hoặc công việc. Các nhà tâm lí học quân sự cho rằng: “NL là

tổng hợp những phẩm chất tâm lí và sinh lí của cá nhân đáp ứng với những yêu cầu

hoạt động nhất định, bảo đảm cho hoạt động ấy nhanh chóng được thành thạo và

đạt kết quả cao” [65, tr.180].

Theo tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organization for Economic

Cooperation and Development - OECD: “NL không chỉ là kiến thức và kỹ năng; nó

là khả năng đáp ứng các nhu cầu phức tạp, bằng cách thu hút và huy động các

nguồn lực tâm lý xã hội (bao gồm cả kỹ năng và thái độ) trong một bối cảnh cụ thể”

[90, tr.4]. Cấu trúc của NL thường được quan niệm gồm ba khía cạnh về khả năng con

người, bao gồm: Kiến thức, kỹ năng, thái độ (niềm tin, thiên hướng, giá trị), và các

thuộc tính cá nhân khác (sức mạnh, sự khéo léo, ngoại hình...). Sự mô tả của OECD về

các thành phần cơ bản của khả năng con người là năng động, biến đổi thông qua sự

tích lũy chung và đang phát triển của các khả năng liên quan đến việc sử dụng kiến

thức và kỹ năng một cách phù hợp trong các bối cảnh và tình huống thực tế [91].

Dưới góc độ GD, theo Từ điển GDH: “NL, khả năng được hình thành hoặc

phát triển cho phép một con người đạt thành công trong một hoạt động thể lực, trí

lực hoặc nghề nghiệp. NL được thể hiện vào khả năng thi hành một hoạt động, thực

hiện một nhiệm vụ” [23, tr.41]. Chương trình GD phổ thông tổng thể 2018 của Việt

Nam xác định: “NL là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất

sẵn có và quá trình học tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các

kiến thức, kỹ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí,…

thực hiện thành công một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong muốn trong

những điều kiện cụ thể” [4, tr.37]. Tác giả Trịnh Thúy Giang, Mai Quốc Khánh

nhấn mạnh: “NL là khả năng làm chủ những hệ thống kiến thức, kĩ năng, thái độ và

vận hành (kết nối) chúng một cách hợp lí vào thực hiện thành công nhiệm vụ hoặc

giải quyết hiệu quả vấn đề đặt ra của cuộc sống” [17, tr.34]. Tác giả Nguyễn Văn

Phán cho rằng: “NL của người học là tổng hợp các thuộc tính sinh học, tâm lí học

và xã hội của cá nhân được hình thành từ tư chất, học tập và rèn luyện, cho phép

họ học tập đạt hiệu quả cao; sau khi tốt nghiệp khóa học, họ có thể phát triển được

các NL cá nhân, NL xã hội, NL PP và NL chuyên môn để đáp ứng yêu cầu lao động

trong xã hội hiện đại” [44, tr.41].

Như vậy, từ các hướng tiếp cận trên, có thể thấy: NL là tổ hợp thuộc tính

tâm, sinh lý - xã hội độc đáo của cá nhân phù hợp, đáp ứng với một hoạt động cụ

thể, tạo sự thành công của hoạt động trong những tình huống, hoàn cảnh nhất định.

NL được đánh giá thông qua phương thức hoạt động và kết quả hoạt động của cá

nhân khi giải quyết các vấn đề từ thực tế cuộc sống. NL được hình thành trong quá

trình sống, trong GD và trong các hoàn cảnh, tình huống cụ thể. Mỗi một nghề

nghiệp khác nhau sẽ có những yêu cầu cụ thể khác nhau đối với NL.

Trên cơ sở phân tích, tổng hợp các hướng, cách tiếp cận nghiên cứu về NL,

luận án quan niệm: NL là tổ hợp các thành tố kiến thức, kỹ năng và thái độ của chủ

thể, đáp ứng yêu cầu của hoạt động, bảo đảm thực hiện thành công nhiệm vụ hoặc

giải quyết vấn đề đặt ra của cuộc sống trong những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể.

Nói đến NL là nói đến thuộc tính nhân cách mang tính ổn định, bền vững

trong mỗi cá nhân, là phẩm chất mang tính tổng hợp của nhân cách. Năng lực được

hình thành, phát triển trong hoạt động và biểu hiện thông qua hoạt động. Thông qua

hoạt động và bằng hoạt động, chủ thể mới có nhận thức (hiểu biết) về đối tượng,

hiểu rõ về bản chất, quy luật, giá trị của đối tượng. Năng lực của cá nhân phản ánh

mức độ đạt được của kiến thức, kỹ năng và thái độ, chất lượng, hiệu quả trong một

hoạt động nào đó của chủ thể. Năng lực có vai trò rất quan trọng, giúp chủ thể thực

hiện thành công nhiệ vụ hoặc giải quyết vấn đề đặt ra trong cuộc sống. Người có

NL về lĩnh vực hoạt động nào đó sẽ giúp họ giải quyết công việc của lĩnh vực đó

hiệu quả hơn người khác, đồng thời, biết tìm ra những cách thức, PP mới để vượt

qua những khó khăn trong hoạt động một cách dễ dàng hơn những người khác.

1.2.1.2. Cấu trúc của năng lực

Xác định cấu trúc và các thành phần của NL có ý nghĩa quan trọng trong việc

hình thành và phát triển NL. Hiện nay, có nhiều cách phân loại NL khác nhau, do

vậy việc mô tả cấu trúc và thành phần NL cũng khác nhau. Theo Meir và Nguyễn

Văn Cường [6], nói đến NL là NL hành động, cấu trúc bao gồm 4 NL thành phần cơ

bản: (1) NL chuyên môn; (2) NL phương pháp; (3) NL xã hội và (4) NL cá thể.

(1) Năng lực chuyên môn (Professional competency): Đây được hiểu là khả

năng đánh giá chuyên môn, thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn, và có PP về mặt

chuyên môn, được tiếp nhận gắn với khả năng nhận thức, tâm lý vận động.

(2) Năng lực PP (Methodical competency): Là khả năng thực hiện được

những hành động có mục đích, kế hoạch để giải quyết các nhiệm vụ và vấn đề, nó

bao gồm NL PP chung và NL PP chuyên môn.

(3) Năng lực xã hội (Social competency): Đây được hiểu là khả năng thực

hiện có mục đích trong những tình huống xã hội có sự phối hợp chặc chẽ giữa các

thành viên trong xã hội.

(4) Năng lực cá thể (Induvidual competency): Đây chính là khả năng đánh

giá được giới hạn của cá nhân, xây dựng được kế hoạch phát triển giá trị đạo đức,

động cơ, thái độ và hành vi ứng xử của cá nhân.

Tác giả Đặng Thành Hưng nhấn mạnh, “NL gồm 3 thành phần cơ bản đó là:

1/Tri thức; 2/Kỹ năng và 3/Hành vi biểu cảm, trong đó kỹ năng đóng vai trò đặc

biệt quan trọng” [30, tr.40]. Tác giả Nguyễn Thị Liễu cho rằng, “NL có cấu trúc

phức tạp bao gồm nhiều bộ phận: tri thức, kỹ năng, thái độ, động cơ, tình cảm, niềm

tin, đặc điểm cá nhân... Cấu trúc của NL có thể chia thành “phần nổi” và “phần

chìm”. Nếu coi NL giống như một tảng băng trôi thì phần nổi là phần có thể dễ

dàng nhận biết, đánh giá được, đó là kiến thức, kỹ năng; còn phần chìm những yếu

tố còn lại: thái độ, động cơ, giá trị, tìm cảm, niềm tin” [34, tr.30]. Theo Lương Việt

Thái: “NL được cấu thành từ những bộ phận cơ bản: 1) Tri thức về lĩnh vực hoạt

động hay quan hệ nào đó; 2) Kỹ năng tiến hành hoạt động hay xúc tiến, ứng dụng

trong quan hệ nào đó; 3) Những điều kiện tâm lý để tổ chức và thực hiện tri thức, kỹ

năng đó trong một cơ cấu thống nhất và theo định hướng rõ ràng” [51, tr.30].

Từ các quan niệm khác nhau về cấu trúc NL, có thể thấy NL được cấu thành

từ 3 yếu tố cơ bản: Tri thức, kỹ năng và các điều kiện tâm lý cho việc thực hiện hoạt

động của cá nhân, trong đó kỹ năng được xem là yếu tố cốt lõi.

1.2.1.3. Phân loại năng lực

Phân loại NL là vấn đề phức tạp, phụ thuộc vào quan điểm, tiêu chí phân

loại, vì thế, có nhiều cách phân loại NL. Hiện nay, phân loại NL đang được sử dụng

phổ biến trong khoa học GD là phân NL thành hai loại chính: NL chung (general

competece) và NL riêng (specific competecies). Trong nghiên cứu, tác giả dựa vào

phân loại NL theo cách tiếp cận này để giải quyết các vấn đề của luận án. Theo cách

tiếp cận này, phân loại NL bao gồm:

Năng lực chung: Là NL cơ bản, thiết yếu để con người có thể sống và làm

việc bình thường trong xã hội. Một số tác giả còn gọi NL này với các thuật ngữ

khác nhau như: NL nền tảng; NL cốt lõi; NL cơ sở. Có tác giả đã dựa vào 4 trụ cột

GD của UNESCO (Học để biết, học để làm, học để cùng chung sống và học để tự

khẳng định) để xác định các NL chung: NL chuyên môn; NL PP; NL xã hội và NL

cá thể. NL này được hình thành và phát triển do nhiều môn học, do đó có nơi nó còn

được gọi là NL xuyên chương trình (cross - curricular competencies). Theo Bùi

Minh Đức, “Ngay NL chung cũng lại được chia làm 3 phạm trù rộng (three broad

categories): (i) NL sử dụng các công cụ tương tác hiệu quả với môi trường (use

tools for acteracting effectively with the environment) ví như NL sử dụng công nghệ

thông tin (information technology) hay NL sử dụng ngôn ngữ (the use of language);

(ii) NL hoạt động tương tác trong các nhóm phức hợp (interact in heterogenous

groups); (iii) NL hoạt động một cách tự chủ (act autonomously)” [16, 43].

Năng lực riêng: Là những NL cụ thể, chuyên biệt được hình thành, phát triển

trên cơ sở các NL chung, các NL này được đề cập theo hướng chuyên sâu, riêng

biệt trong các bối cảnh, loại hình hoạt động, công việc hoặc theo các tình huống,

hoàn cảnh, nghề nghiệp đặc thù đáp ứng yêu cầu của hoạt động nghề nghiệp đó.

1.2.2. Dạy học theo tiếp cận năng lực

1.2.2.1. Khái niệm

Thuật ngữ “dạy học” bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp “didasko” - tạm dịch là

khoa học về trí dục và dạy học. Trong lịch sử phát triển của GD thế giới, những tư

tưởng về dạy học đã được hình thành từ rất sớm. Những tư tưởng tiến bộ của các

nhà GD thời kỳ văn hóa Phục hưng là cơ sở cho lý thuyết dạy học hoàn chỉnh của

nhà GD vĩ đại người Séc là J.A. Cômenxky (1592-1670). Theo ông, “Cần phải dạy

như thế nào để người ta không chỉ lĩnh hội kiến thức từ trong sách vở, mà còn lĩnh

hội kiến thức từ trời, đất, từ cây sồi, cây dẻ, tức là làm sao cho họ hiểu và học ngay

bản thân sự vật, chứ không chỉ học những điều người khác quan sát và xác nhân”

[8, tr.93]. Khởi đầu từ quan điểm đó, rất nhiều nhà GD lỗi lạc đã quan tâm nghiên

cứu để tìm ra hướng đi đúng đắn cho quá trình dạy học, nhằm phát huy cao nhất

tính tích cực, độc lập sáng tạo, khả năng tìm tòi, khám phá của người học.

Theo Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức: “Quá trình dạy học là quá trình nhận thức

độc đáo có tính chất nghiên cứu của sinh viên được tiến hành dưới vai trò tổ chức,

điều khiển của GV nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ dạy học ở đại học” [25, tr.43].

Theo tác giả Nguyễn Văn Hộ: “Quá trình dạy học là một quá trình tương tác (hợp

tác) giữa thầy và trò, trong đó thầy chủ đạo như: hoạt động tổ chức, lãnh đạo, điều

chỉnh hoạt động nhận thức của học sinh, còn trò tự giác, tích cực, chủ động thông

qua việc tự tổ chức, tự điều chỉnh hoạt động nhận thức của bản thân nhằm đạt tới

mục đích dạy học” [26, tr.10]. Theo Phan Trọng Ngọ: “Quá trình dạy học là chuỗi

liên tiếp các hành động dạy của người dạy và hành động học của người học đan

xen và tương tác với nhau trong khoảng không gian và thời gian nhất định, nhằm

thực hiện các nhiệm vụ dạy học” [40, tr.89]. Các tác giả Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ

Hoạt nhấn mạnh: “Quá trình dạy học là một quá trình trong đó dưới tác động chủ

đạo tổ chức, điều khiển, lãnh đạo của thầy, học sinh tự giác tích cực tự tổ chức,

điều khiển hoạt động nhận thức nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học” [41, tr.55].

Tác giả Phạm Viết Vượng cho rằng: “Dạy học là một bộ phận của quá trình sư phạm

tổng thể, là con đường quan trọng nhất để thực hiện mục đích GD toàn diện cho thế

hệ trẻ, đồng thời là phương thức để ĐT nguồn nhân lực cho xã hội” [79, tr.109].

Có thể thấy rằng, tuy có nhiều quan điểm khác nhau về dạy học, nhưng các

tác giả đều thống nhất, dạy học ở đại học là một quá trình bao gồm nhiều thành tố.

Trong các thành tố đó thì hoạt động dạy của GV và hoạt động học của sinh viên là

hai thành tố quan trọng. Hai hoạt động dạy và học diễn ra trong sự thống nhất biện

chứng với nhau. Trong đó, dạy là hoạt động tổ chức, hướng dẫn điều khiển người

học và hoạt động học của họ; học là hoạt động tự giác, tích cực, chủ động tự tổ

chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức nhằm thu nhận, xử lý và biến đổi thông tin

bên ngoài thành tri thức của bản thân.

Thuật ngữ “tiếp cận” tiếng Anh là “approach” nghĩa là “sự lựa chọn chỗ đứng

để quan sát đối tượng nghiên cứu, là cách thức xử sự xem xét đối tượng nghiên cứu”.

Theo Từ điển Tiếng Việt, tiếp cận là: “tiến sát gần; đến gần để tiếp xúc;

từng bước, bằng những PP nhất định, tìm hiểu một đối tượng nghiên cứu nào đó”

[75, tr.987]. Như vậy tiếp cận bao hàm ý nghĩa tiến sát gần từng bước, bằng những

PP nhất định để tìm hiểu một vấn đề, công việc nào đó. Theo Từ điển GDH, “Cách

tiếp cận GD là tập hợp những quan điểm chung hướng tới việc xác định các biện

pháp, hình thức tác động tới đối tượng GD nhằm đạt được mục đích cần thiết” [23].

Với nghĩa này, thuật ngữ “tiếp cận” được hiểu là một quan điểm để giải quyết vấn đề

chứ không phải là một PP cụ thể. Trong đề tài, thuật ngữ “tiếp cận” được sử dụng với

nghĩa là quan điểm về việc hình thành và phát triển NL cho người học; trong hoạt động

dạy học từ việc xác định mục tiêu, nội dung, hình thức, PP dạy học, kiểm tra đánh giá

kết quả dạy học đều nhằm thực hiện mục tiêu hình thành và phát triển NL người học.

Tiếp cận NL là “cách tiếp cận nêu rõ kết quả - những NL mà người học

mong muốn hình thành qua từng giai đoạn học tập trong nhà trường, ở từng môn

học cụ thể. Cách TCNL giúp người học vận dụng lý thuyết đã học vào giải quyết

các tình huống trong thực tiễn cuộc sống” [36, tr.21].

Dạy học theo TCNL được bàn đến nhiều từ những năm 90 của thế kỷ XX, là

một hướng đi nhằm đáp ứng nhu cầu hình thành và phát triển những NL nội tại có

sẵn trong mỗi chủ thể của quá trình dạy học. Đây là một hoạt động lấy người học là

trung tâm, trọng tâm của quá trình dạy học. Người GV chỉ đóng vai trò định hướng,

hình thành những tư duy NL trong tiếp cận một vấn đề nào đó. Thực tế, vai trò của

người dạy từ vị thế chủ thể chuyển giao tri thức, kiến thức đã chuyển sang vao trò

người điều khiển, định hướng, gián tiếp thúc đẩy các hành vi và NL có tính hướng

đích của người dạy để đảm bảo một cách tốt nhất những nội dung của dạy học.

Tác giả Trần Trung Dũng nhấn mạnh, dạy học theo TCNL “dựa trên lý

thuyết vùng phát triển của Vygotsky; lý thuyết đường phát triển NL của R. Glaser R

và lý thuyết của G. Rasch về vị trí NL học sinh” [11, tr.25-36]. Ngô Thành Huyên

cho rằng, “quá trình dạy học theo TCNL là một xu thế tất yếu, giúp cho người học

hình thành và phát triển hệ thống NL giải quyết các vấn đề thực tiễn sau khi tốt

nghiệp” [28, tr.22]. Theo McLeod, S. A., “để thực hiện hoạt động dạy học theo

TCNL cần phải làm rõ cơ chế tích lũy và phát triển của NL học sinh. Cho đến nay,

lý thuyết về vùng phát triển gần nhất (Zone of Proximal Development) của

Vygotsky có thể được sử dụng để giải thích sự tích lũy chung và đang phát triển của

NL” [88, tr.4]. Theo Bùi Minh Hải, “lý thuyết của Vygotsky tin rằng một học sinh

đang ở trong khu vực phát triển gần nhất cho một nhiệm vụ cụ thể, việc cung cấp sự

hỗ trợ thích hợp sẽ mang lại cho học sinh đủ “động lực” để đạt được nhiệm vụ.

Những kinh nghiệm nền tảng (kiến thức, kỹ năng và thái độ) của học sinh đóng

vai trò là yếu tố đầu vào (Input), thêm vào sự hướng dẫn và khuyến khích của

những người hiểu biết hơn, học sinh sẽ đạt được mục tiêu ĐT hay kết quả đầu ra

(Output). Sự thành thạo những kết quả đầu ra này lại trở thành kinh nghiệm nền

tảng cho sự phát triển NL tiếp đó. Đây chính là cơ chế tích lũy và phát triển NL

của học sinh” [20, tr.42].

Mô hình phát triển NL của người học có thể được mô tả như sau:

Hình 1.1: Mô hình phát triển năng lực trong giáo dục [20, tr.43]

Trên cơ sở tổng hợp các nghiên cứu, đề tài quan niệm, dạy học theo TCNL là

quá trình thiết kế, tổ chức, hướng dẫn và hỗ trợ của người dạy, người học tự giác,

tích cực tự tổ chức các nhiệm vụ, hoạt động học tập nhằm hướng tới hình thành và

phát triển NL cho bản thân đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo.

Dạy học theo TCNL là quá trình người dạy các thiết kế hoạt động dạy học,

bao gồm việc thiết kế mục tiêu, nội dung, chương trình dạy học; thiết kế các hình

thức, PP dạy học; thiết kế cách thức kiểm tra, đánh giá KQHT theo một quy trình

chặt chẽ, nhằm hình thành, phát triển NL cho người học đáp ứng chuẩn đầu ra

chương trình ĐT. Người dạy tổ chức các hoạt động dạy học với vai trò người tổ

chức, hướng dẫn, hỗ trợ, cố vấn, giúp đỡ người học thực hiện các hoạt động học tập.

Trên cơ sở thiết kế hoạt động dạy học, việc thực hiện các hoạt động dạy học được

tiến hành một cách chặt chẽ, khoa học, phù hợp. Tổ chức các hoạt động dạy học

nhấn mạnh vai trò của người học với tư cách chủ thể của quá trình nhận thức, hoạt

động lấy người học làm trung tâm của quá trình dạy học; người GV chỉ đóng vai trò

định hướng, hình thành NL tư duy trong tiếp cận một vấn đề nào đó. Thực tế, vai trò

của người dạy từ vị thế chủ thể chuyển giao tri thức, kiến thức đã chuyển sang vai

trò điều khiển, định hướng, gián tiếp thúc đẩy các hành vi và NL có tính hướng đích

của người dạy để bảo đảm một cách tốt nhất những nội dung của dạy học.

Dạy học theo TCNL là một quá trình và đồng thời là một cách tiếp cận về

GD dựa theo một trong những tiên chí hoàn chỉnh nhất về công năng và mô hình

hoàn thiện nhân cách, khả năng thích ứng của người học. Dạy học theo TCNL chú

trọng sản phẩm đầu ra của quá trình dạy học.

1.2.2.2. Đặc điểm của dạy học theo tiếp cận năng lực

Đặc điểm về mục tiêu dạy học. Dạy học theo TCNL nhằm đảm bảo chất

lượng đầu ra của việc dạy học, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách,

chú trọng NL vận dụng tri thức trong những tình huống thực tiễn nhằm chuẩn bị cho

người học NL giải quyết các tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp.

Mô hình dạy học theo TCNL chú trọng vào khả năng tương tác và thích ứng

của người học, từ đó hình thành NL. Với cách TCNL, kết quả đầu ra (chuỗi kết thúc

của quá trình) làm thước đo đánh giá chất lượng của người học, hoạt động của

người dạy và toàn bộ quá trình GD. Điều này đặt ra cho các nhà trường thay đổi về

PP, phương tiện và cách thức để tiến hành các hoạt động GD theo hướng phát triển

NL người học. Tuy nhiên, đầu ra của quá trình không phải là sự đánh giá phiến diện

dựa vào kết quả cuối kỳ/khóa học, mà thực chất là vận hành, vận dụng để giải quyết

những vấn đề mang tính phát sinh từ thực tiễn xã hội, thực tiễn nghề nghiệp tương

lai của người học. Đầu ra của dạy học theo TCNL được thể hiện ở thời điểm hiện tại

là khả năng lĩnh hội và vận dụng kiến thức, tri thức được học để giải quyết những

vấn đề mang tính thực tiễn cụ thể của xã hội và nghề nghiệp.

Dạy học theo TCNL nhấn mạnh đến cái có thể thực hiện được, thay vì điều

mong đợi có khả năng xả ra ở tương lai (xa - gần). Muốn thực hiện điều này, cần

nhấn mạnh tính cá thể, tính riêng trong nhận thức của chủ thể người học. Bởi NL

của mỗi cá thể người học là không giống nhau, việc hình thành những NL như vậy

cũng sẽ có sự khác biệt tương đối. Vì vậy, dạy học theo TCNL phải tập trung vào

phát triển khả năng riêng (tính đặc thù) của mỗi người học (chủ thể của quá trình

học), chú ý tới những thành tố riêng thuộc về khả năng đã có và có khả năng hình

thành từ chủ thể của quá trình học.

Đặc điểm về nội dung dạy học. Theo TCNL, nội dung dạy học không giới

hạn trong tri thức, kỹ năng chuyên môn, mà bao gồm những nhóm nội dung nhằm

phát triển các lĩnh vực NL. Nội dung dạy học bảo đảm tính khoa học, hệ thống, thiết

thực và phù hợp với thực tiễn nghề nghiệp tương lai của người học. Quá trình dạy

học, cần xây dựng các nội dung dạy học đa dạng, gắn với thực tiễn của người học

sau quá trình ĐT.

Đặc điểm về hình thức dạy học. Cần phải được tiến hành một cách khoa học,

đa dạng, trong đó GV chủ yếu là người tổ chức, hỗ trợ; HV tự lực và tích cực lĩnh

hội tri thức, hình thành và phát triển NL nghề nghiệp. GV phải căn cứ vào đặc điểm

của môn học, khả năng học tập của HV, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường để

lựa chọn và kết hợp các hình thức dạy học cho phù hợp, nhằm đảm bảo hiệu quả

dạy học cao nhất.

Đặc điểm về PPDH. Là những PP định hướng hành động, chú ý rèn luyện

NL giải quyết vấn đề, gắn với những tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp,

đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành. Tăng cường việc học tập

trong nhóm, đổi mới quan hệ thầy - trò theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng

nhằm phát triển NL cho người học.

Đặc điểm về kiểm tra, đánh giá KQHT. Đánh giá theo NL chủ yếu là đánh

giá kết quả đầu ra, quá trình đánh giá tập trung thu thập và phân tích thông tin để có

thể đánh giá được NL của người học so với mục tiêu đề ra. Theo TCNL, không lấy

việc kiểm tra khả năng tái hiện kiến thức đã học làm trung tâm của việc đánh giá.

Đánh giá KQHT cần chú trọng khả năng vận dụng sáng tạo tri thức trong những

tình huống khác nhau; đánh giá khả năng vận dụng kiến thức và kỹ năng thực hiện

nhiệm vụ của người học trong các loại tình huống phức tạp khác nhau. KQHT của

người học cần đạt phải được mô tả chi tiết và có thể quan sát được, đánh giá được,

thể hiện được mức độ tiến bộ của người học trong quá trình học tập. Đa dạng các

hoạt động kiểm tra, đánh giá là một cách thức quan trọng để tăng cường các kênh

kiểm tra NL của người học. Cần có sự kết hợp và linh hoạt các dạng thức kiểm tra,

đánh giá: qua các bài kiểm tra, đánh giá hồ sơ, quan sát, tham vấn ý kiến của GV,

CBQL… nhằm đánh giá người học. Với việc phổ biến của dạy học và đánh giá theo

TCNL, PP đánh giá này đang ngày càng phổ biến và phát huy được ưu thế trong

việc đánh giá NL người học, tránh sự phiến diện, nhất thời, không thể hiện rõ được

thực lực, thực chất của người học.

Bảng 1.1: So sánh dạy học định hướng nội dung và dạy học theo TCNL

Yếu tố Dạy học Dạy học

khác biệt định hướng nội dung theo TCNL

KQHT cần đạt được mô tả chi tiết Mục tiêu dạy học được mô tả Mục tiêu và có thể quan sát, đánh giá được, không chi tiết và không nhất thiết dạy học phải quan sát, đánh giá được. thể hiện được mức độ tiến bộ của người học một cách liên tục.

- Nội dung được lựa chọn dựa trên - Nội dung được lựa chọn dựa

hệ thống tri thức khoa học chuyên trên yêu cầu cần đạt được về NL

ngành là chủ yếu. người học.

- Nội dung được quy định khá chi tiết trong chương trình. - Chỉ xác lập các cơ sở để lựa chọn nội dung trong chương trình.

- Chú trọng hệ thống kiến thức lý - Chú trọng nhiều hơn đến các kỹ Nội dung thuyết, sự phát triển tuần tự của năng thực hành, vận dụng lý dạy học khái niệm, định luật, học thuyết thuyết vào thực tiễn.

khoa học. - Sách giáo khoa, giáo trình, tài - Sách giáo khoa, giáo trình, tài liệu dạy học không trình bày hệ

liệu dạy học được trình bày liền thống kiến thức mà phân nhánh

mạch thành hệ thống kiến thức. và khai thác các chuỗi chủ đề để

gợi mở tri thức, kỹ năng.

Tổ chức hình thức học tập đa

dạng; chú ý các hoạt động xã hội, Hình thức Chủ yếu dạy học lý thuyết trên ngoại khóa, nghiên cứu khoa học, tổ chức lớp, ít có các hoạt động xã hội, trải nghiệm sáng tạo; tăng cường dạy học ngoại khóa, trải nghiệm. ứng dụng công nghệ thông tin

trong dạy và học

Phương - GV chủ yếu là người tổ chức, hỗ trợ; HV tự lực và tích cực lĩnh hội tri thức. - GV là người truyền thụ tri thức, trung tâm của quá trình dạy học.

pháp dạy học - HV tiếp thu thụ động những tri thức được quy định sẵn. - Chú trọng sự phát triển khả năng giải quyết vấn đề, khả năng giao

tiếp, hợp tác của HV.

Về môi GV thường ở vị trí phía trên, Môi trường học tập có tính linh

Yếu tố Dạy học Dạy học

khác biệt định hướng nội dung theo TCNL

trường trung tâm lớp học và các dãy bàn hoạt, phù hợp với các hoạt động

học tập ít được bố trí theo nhiều hình học tập của HV, chú trọng yêu

thức khác nhau. cầu cần phát triển ở HV để đa

dạng hóa hình thức bàn ghế, bố trí phương tiện dạy học.

- Tiêu chí đánh giá dựa vào NL

- Tiêu chí đánh giá được xây dựng đầu ra, có tính đến sự tiến bộ

chủ yếu dựa trên sự ghi nhớ và tái trong quá trình học tập, chú trọng

Đánh giá kết quả hiện nội dung đã học. - Quá trình đánh giá chủ yếu do khả năng vận dụng trong các tình huống thực tiễn.

GV thực hiện. - Người học được tự đánh giá và

được tham gia vào đánh giá lẫn nhau.

- Người học chủ yếu tái hiện các - Người học vận dụng được tri

tri thức, phải ghi nhớ phụ thuộc thức, kỹ năng vào thực tiễn, khả

vào tài liệu và sách giáo khoa, năng tìm tòi trong quá trình dạy

Sản phẩm giáo trình có sẵn. học đã được phát huy nên NL

giáo dục - Việc chú ý đến khả năng ứng ứng dụng có cơ hội phát triển.

dụng chưa nhiều nên yêu cầu về - Chú ý đến khả năng ứng dụng

tính năng động, sáng tạo vẫn còn nhiều nên sự năng động, tự tin ở

hạn chế. HV biểu hiện rõ.

1.3. Lý luận về dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong

quân đội theo tiếp cận năng lực

1.3.1. Các trường đại học trong quân đội

Để đáp ứng sự nghiệp xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, Bộ Quốc

phòng đã xây dựng hệ thống các trường đại học đáp ứng yêu cầu ĐT cán bộ, sĩ quan

ở mọi cấp ngành như: Chỉ huy tham mưu, chính trị, hậu cần, kỹ thuật, tình báo; với

các quân chủng: Lục quân, Hải quân, Phòng không - Không quân, Biên phòng,

Cảnh sát biển. Các trường ĐHTQĐ vừa là một tổ chức quân sự, vừa là cơ quan

chuyên trách, được tổ chức theo trình độ, cấp ĐT trong Quân đội.

* Mục tiêu ĐT. Các trường ĐHTQĐ với mục tiêu đào tạo đội ngũ cán bộ

Quân đội có trình độ cao đẳng, đại học, thạc sĩ, tiến sĩ theo các chuyên ngành quân

sự; có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, tuyệt đối trung thành với

Đảng Cộng sản Việt Nam, với Tổ quốc, với Nhân dân; có trình độ kiến thức, NL

toàn diện; có sức khoẻ tốt, có khả năng phát triển để đảm nhiệm được chức vụ cao

hơn, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc [5].

* Chức năng, nhiệm vụ.

- Các trường ĐHTQĐ có tư cách pháp nhân, thực hiện nhiệm vụ GD, ĐT,

nghiên cứu khoa học, xây dựng nhà trường chính quy, cấp văn bằng, chứng chỉ theo

quy định của Nhà nước và Bộ Quốc phòng.

- Công tác GD, ĐT hoạt động dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung

ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu, Tổng Cục Chính trị, Đảng ủy và Thủ

trưởng cấp trên, sự quản lý, hướng dẫn nghiệp vụ của cơ quan chức năng và quy

định của Điều lệ Công tác Nhà trường QĐND Việt Nam.

- Tổ chức các hoạt động GD, ĐT, nghiên cứu khoa học theo nhiệm vụ, nội

dung, chương trình, kế hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

- Sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao; xây dựng nhà

trường Quân đội cách mạng, chính quy, từng bước hiện đại.

* Về cơ cấu, tổ chức. Cơ cấu tổ chức các trường ĐHTQĐ bao gồm: Ban

Giám đốc hoặc Ban Giám hiệu; Cơ quan quản lý GD, ĐT; Khoa, bộ môn; Đơn vị

quản lý HV.

* Loại hình đào tạo. Bao gồm:

- Đào tạo theo chức vụ, gồm: Cấp chiến thuật, chiến dịch.

- Đào tạo theo trình độ học vấn: Cao đẳng, đại học, thạc sĩ (bác sĩ chuyên

khoa cấp 1, 2), tiến sĩ.

- Đào tạo liên kết, liên thông trình độ và đào tạo HV quốc tế.

- Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ ngành quân sự cơ sở, GV, giáo viên GD quốc

phòng và an ninh; bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng.

- Đào tạo, bồi dưỡng GV, giáo viên, CBQL GD và cán bộ chuyên môn

nghiệp vụ khác.

* Giảng viên ở các trường ĐHTQĐ: Là người trực tiếp làm nhiệm vụ giảng

dạy, GD và tổ chức, thực hành HL các nội dung. GV thực hiện nghiêm pháp luật

của Nhà nước, Điều lệnh, Điều lệ của Quân đội, các quy chế, quy định về GD, ĐT;

vừa là người thầy, vừa là cấp trên, vừa là đồng chí, đồng đội của HV.

* Cán bộ quản lý giáo dục ở các trường ĐHTQĐ. Bao gồm: Giám đốc, hiệu

trưởng, chính ủy, phó giám đốc, phó hiệu trưởng, phó chính ủy; cán bộ quản lý ở

các phòng, ban chức năng trong trường; cán bộ quản lý đơn vị HV và cán bộ trực

tiếp làm công tác quản lý GD, ĐT tại các cơ quan quản lý GD, ĐT cấp trên.

* Học viên ở các trường ĐHTQĐ: Là quân nhân tại ngũ, sĩ quan, quân nhân

chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng, hạ sĩ quan, binh sĩ đang học tập,

rèn luyện trong các trường ĐHTQĐ. Quá trình đào tạo, HV phải chấp hành nghiêm

đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Điều lệnh,

Điều lệ của Quân đội và các quy chế, quy định về GD, ĐT. HV thực hiện các hoạt

động của đơn vị và của nhà trường, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức cách

mạng, thể lực, tác phong chính quy và chấp hành kỷ luật Quân đội. HV phục tùng

tuyệt đối sự phân công công tác sau khi tốt nghiệp hoặc hoàn thành nhiệm vụ đào

tạo, bồi dưỡng tại nhà trường.

1.3.2. Môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội

Sự ra đời của quân đội là một tất yếu trong xã hội có giai cấp và đấu tranh

giai cấp. Do yêu cầu của việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ quân đội cần thiết phải

tổ chức các hoạt động HL, GD quân nhân, làm cho quân nhân và tập thể quân nhân

có đủ phẩm chất, NL cần thiết để thực hiện nhiệm vụ của quân đội.

Ở các trường ĐHTQĐ, GDHQS là môn học trang bị cho HV hệ thống tri

thức cơ bản, khoa học, hiện đại về GD trong lĩnh vực quân sự; hình thành kỹ năng

sư phạm, kỹ năng quản lý và tiến hành hoạt động HL, GD, quản lý quá trình GD

quân nhân; phát triển tư duy sư phạm cho đội ngũ cán bộ, sĩ quan. Trên cơ sở kiến

thức, kỹ năng được trang bị, HV tiếp tục nâng cao trình độ nghiệp vụ sư phạm, xây

dựng các phẩm chất nhân cách của người cán bộ, sĩ quan, đáp ứng yêu cầu hoạt

động HL, GD, quản lý quá trình GD quân nhân ở các đơn vị Quân đội.

Trong quá trình phát triển, GDHQS luôn khẳng định được vai trò, đã có

nhiều đóng góp to lớn cho hoạt động HL, GD trong Quân đội. Trước yêu cầu đổi

mới căn bản và toàn diện GD và ĐT, GDHQS thực sự đứng vào vị trí quan trọng,

góp phần hình thành và phát triển NL, nhất là NLSPQS cho HV, qua đó góp phần

quan trọng trong sự nghiệp xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc.

Hiện nay, theo Quyết định số 1650/QĐ-CT và 1651/QĐ-CT ngày 25/9/2018

của Chủ nhiệm Tổng Cục Chính trị QĐND Việt Nam [64], cấu trúc nội dung,

chương trình môn GDHQS (Dùng cho đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội - trình

độ đại học) được quy định như sau:

Bảng 1.2: Cấu trúc nội dung, chương trình môn GDHQS

Phân bổ thời gian

Lý

Thảo

Bài

Thực

KT, Thi

hành

thuyết

luận

tập

Lên lớp TT Nội dung Số tiết

Tiết học có HD

Đối tượng, nhiệm vụ, PP nghiên 02 0 0 06 02 02 0 cứu GDHQS

2 Quá trình sư phạm quân sự

02 0 0 06 02 0 02

Bản chất, động lực, logic của 04 0 0 08 02 0 02 quá trình HL quân nhân

4 Nguyên tắc HL quân nhân

02 02 0 08 02 0 02

5 Phương pháp HL quân nhân

04 0 0 12 04 02 02

6 Hình thức tổ chức HL quân nhân

02 0 0 10 04 02 02

Bản chất, động lực, logic của 02 0 0 06 02 0 02 quá trình GD quân nhân

8 Nguyên tắc GD quân nhân

9 Nhiệm vụ, nội dung và con

0 02 08 02 02 0 02

10 Phương pháp và hình thức tổ

0 02 06 02 0 0 02 đường GD quân nhân

12 04 02 02 0 0 04 chức GD quân nhân

11 Tự giáo dục của quân nhân

12 Quản lý quá trình GD quân nhân

06 02 0 02 0 02 0

* Kiểm tra, đánh giá kết thúc

06 02 02 0 0 0 02 ở đơn vị

06 0 0 0 0 06 0

Cộng 100 30 22 6 6 6 30

1.3.3. Dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội

theo tiếp cận năng lực

1.3.3.1. Khái niệm dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong

quân đội theo tiếp cận năng lực

Trên cơ sở tìm hiểu, nghiên cứu về dạy học theo TCNL cùng với đặc điểm

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ, luận án quan niệm: Dạy học môn GDHQS ở

các trường ĐHTQĐ theo TCNL là quá trình GV thiết kế và tổ chức thực hiện các

hoạt động dạy học, HV tích cực nghiên cứu, tìm hiểu và hoàn thành các nhiệm vụ,

hoạt động học tập nhằm hình thành và phát triển NL cho bản thân đáp ứng chuẩn

đầu ra môn GDHQS.

Dạy học môn GDHQS theo TCNL là quá trình GV thiết kế hoạt động dạy

học, bao gồm việc thiết kế mục tiêu, nội dung, chương trình dạy học môn GDHQS;

thiết kế các hình thức, PPDH; thiết kế cách thức kiểm tra, đánh giá KQHT của HV

theo một quy trình chặt chẽ, nhằm hình thành, phát triển NL cho HV đáp ứng chuẩn

đầu ra môn GDHQS. Trong đó, việc xác định các NL cần hình thành và phát triển

cho HV thông qua học tập môn GDHQS có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, được thể

hiện rõ ràng thông qua việc xây dựng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo, chuẩn đầu

ra môn học/bài học GDHQS.

Trên cơ sở các thiết kế hoạt động dạy học, việc thực hiện các hoạt động dạy

học được tiến hành, phối hợp, tương tác chặt chẽ giữa GV và HV nhằm hình thành

và phát triển NL cho HV. Quá trình thiết kế các hoạt động dạy học môn GDHQS

luôn chú ý tới thiết kế các hoạt động của GV và HV nhằm thực hiện tốt mục tiêu,

chuẩn đầu ra môn học/bài học. GV thiết kế và tổ chức các hoạt động dạy học trên

cơ sở bảo đảm HV phát huy tính tích cực, tự giác tự tổ chức các hoạt động học tập

nhằm hình thành và phát triển NL cho bản thân đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình

đào tạo, chuẩn đầu ra môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ.

Như vậy, dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL là một

quá trình và đồng thời là một cách tiếp cận về GD dựa theo một trong những tiên

chí hoàn chỉnh nhất về công năng và mô hình hoàn thiện nhân cách, khả năng thích

ứng của người học. Dạy học môn GDHQS theo TCNL chú trọng sản phẩm đầu ra,

bảo đảm thực hiện tốt mục tiêu ĐT ở các trường ĐHTQĐ hiện nay.

1.3.3.2. Mối liên hệ giữa dạy học môn Giáo dục học quân sự với phát triển năng lực

cho người học ở các trường đại học trong quân đội

Dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL có mối liên hệ chặt

chẽ với việc hình thành, phát triển NL cho HV đáp ứng yêu cầu thực tiễn hoạt động

quân sự ở các đơn vị quân đội. Cụ thể:

- Mục tiêu dạy học môn GDHQS theo TCNL nhằm bảo đảm chuẩn đầu ra

của quá trình đào tạo. Thực chất TCNL đó chính là tiếp cận kết quả đầu ra (chuẩn

đầu ra), được mô tả, xác định dưới dạng các NL cần hình thành và phát triển cho

HV. Do vậy, dạy học môn GDHQS theo TCNL là điều kiện, yếu tố quan trọng để

hình thành và phát triển NL cho HV ở các trường ĐHTQĐ.

- Dạy học môn GDHQS theo TCNL sẽ tạo cơ hội cho HV được kết nối kiến

thức lý thuyết với thực tiễn hoạt động HL, GD quân nhân thông qua việc GV tổ

chức các hoạt động dạy học, nhất là thông qua hoạt động thực hành, luyện tập môn

GDHQS theo TCNL. Đây là điều kiện quan trọng để hình thành hệ thống các NL

chung và NL chuyên biệt (NLSPQS) cho HV đáp ứng yêu cầu thực tiễn hoạt động

quân sự ở các đơn vị quân đội.

- Dạy học môn GDHQS theo TCNL tạo điều kiện cho HV được tham gia ở

tất cả các khâu của quá trình học tập, từ việc chuẩn bị các điều kiện học tập đến tổ

chức các hoạt động học tập trên lớp, các hoạt động học tập ở đơn vị. Qua đây, HV

được bày tỏ quan điểm, cảm xúc, củng cố kiến thức, kinh nghiệp và được khẳng

định NL bản thân, được đánh giá KQHT của bản thân và của đồng chí, đồng đội

trong lớp học, khái quát thành hệ thống kiến thức, kinh nghiệm, NL cho bản thân.

Điều này giúp đạt mục tiêu của quá trình dạy học, phát triển được NL, bảo đảm HV

tham gia hiệu quả các hoạt động quân sự ở nhà trường và có đủ NL tổ chức, tiến

hành các hoạt động HL, GD quân nhân ở các đơn vị quân đội.

- Học viên ở các trường ĐHTQĐ được tuyển chọn từ nhiều nguồn khác

nhau, đều là những người ưu tú, có tri thức, sức khỏe, ham hiểu biết và có vốn sống,

kinh nghiệm hoạt động xã hội, quân đội. Dạy học môn GDHQS theo TCNL, nhất là

thông qua các hoạt động dạy học thực hành, thảo luận, bài tập tình huống... là điều

kiện thuận lợi để HV được học tập dựa vào những gì họ đã có và phát triển các NL

của bản thân một cách có chiều sâu.

- Dạy học môn GDHQS theo TCNL tạo cơ hội cho HV được làm việc cùng

GV, cùng đồng chí, đồng đội trong lớp học giải quyết các vấn đề, các tình huống

thực tiễn xã hội và hoạt động quân sự để cùng đưa ra phương án giải quyết tối ưu.

Nhờ đó, NL giao tiếp, NL phối hợp, hiệp đồng được bộc lộ và phát triển.

- Dạy học môn GDHQS theo TCNL tập trung đánh giá chính xác mức độ đạt

được các NL của HV thông qua quá trình học tập theo chuẩn đầu ra môn học. Quá

trình dạy học GV, HV và các bên liên quan tham gia vào đánh giá sự tiến bộ của

HV trong quá trình học tập. Như vậy, dạy học môn GDHQS theo TCNL cho phép

HV tự điều chỉnh, hoàn thiện NL của bản thân, là điều kiện, cơ hội để HV hình

thành và phát triển NL tự học, tự GD, NL kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD.

1.3.3.3. Dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội

theo tiếp cận năng lực

* Mục tiêu dạy học môn GDHQS theo TCNL

Mục tiêu dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL được mô

tả cụ thể, diễn đạt rõ ràng và được lượng hóa bằng hệ thống các NL cần hình thành,

phát triển cho HV đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình ĐT. Các NL này liên quan

trực tiếp đến hoạt động HL, GD, quản lý, chỉ huy của người cán bộ, sĩ quan trong

Quân đội.

Mục tiêu dạy học được xác định dưới dạng các NL cần hình thành và phát

triển cho HV, được xác định dựa trên những căn cứ khoa học sau.

- Căn cứ quan điểm của Đảng, Nhà nước, Quân đội về giáo dục và đào tạo ở

các trường ĐHTQĐ.

Nghị quyết số 29/NQ-TW về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào

tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị

trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” [13], trong đó, chỉ rõ mục

tiêu phát triển GDĐH; điều chỉnh cơ cấu và nâng cao chất lượng ĐT, đáp ứng nhu

cầu nhân lực cho phát triển kinh tế - xã hội; đào tạo ra những con người có NL sáng

tạo, tư duy độc lập, trách nhiệm công dân, đạo đức và kỹ năng nghề nghiệp, kỷ luật

lao động, tác phong công nghiệp, NL tự tạo việc làm và khả năng thích ứng với

những biến động của thị trường lao động và một bộ phận có khả năng cạnh tranh

trong khu vực và trên thế giới. Đây là mục tiêu tổng quát, thể hiện cái đích của đổi

mới căn bản và toàn diện GD - ĐT. Trên cơ sở đó, đối với GDĐH - trong đó có các

trường ĐHTQĐ, mục tiêu chung là: Trang bị kỹ năng nhận thức; kỹ năng xã hội; kỹ

năng nghề nghiệp cho người học. Trong đó, vấn đề quan trọng nhất là chuyển đào

tạo từ chủ yếu trang bị kiến thức sang đào tạo về phát triển NL người học. Văn kiện

đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định: “chuyển mạnh quá trình

GD từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện NL và phẩm chất người

học; từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng” [14, tr.232].

Căn cứ Luật Sĩ quan QĐND Việt Nam. Luật Sĩ quan QĐND Việt Nam quy

định tiêu chuẩn sĩ quan, bao gồm các tiêu chuẩn chung và những tiêu chuẩn riêng

đối với từng chức vụ của sĩ quan ở các đơn vị Quân đội [50].

Căn cứ Điều lệ công tác nhà trường QĐND Việt Nam. Khoản 1, Điều 2,

Điều lệ công tác nhà trường QĐND Việt Nam quy định mục tiêu đào tạo cán bộ

Quân đội trình độ đại học: “Có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt,

tuyệt đối trung thành với Đảng Cộng sản Việt Nam, với Tổ quốc, với Nhân dân; có

trình độ kiến thức, NL toàn diện, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao theo

mục tiêu, yêu cầu đào tạo; có sức khỏe tốt, có khả năng phát triển để đảm nhiệm được

chức vụ cao hơn, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc [5, tr.1].

Căn cứ Quyết định số 1650/QĐ-CT, 1651/QĐ-CT của Chủ nhiệm Tổng cục

Chính trị (Bộ Quốc phòng), Quy định chương trình các môn khoa học xã hội và

nhân văn [64] (xem bảng 1.2).

- Căn cứ khung trình độ quốc gia Việt Nam. Căn cứ Quyết định số 1982/QĐ-

TTg, ngày 18/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Khung trình độ quốc gia

Việt Nam, trong đó đề cập tới khung trình độ bậc đại học - bậc 6.

- Căn cứ đặc điểm môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ. Với mục tiêu rèn

luyện kỹ năng, phát triển NL vận dụng tri thức SPQS vào nhiệm vụ chỉ huy, HL sẵn

sàng chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc của người cán bộ, sĩ quan ở các đơn vị Quân đội.

Cùng với đó, nội dung môn GDHQS bao gồm toàn bộ hệ thống kiến thức khoa học

GD, các kỹ năng, kỹ xảo, nghiệp vụ SPQS, kinh nghiệm hoạt động sáng tạo, hệ

thống chuẩn mực giá trị nghề nghiệp quân sự mà người học cần chiếm lĩnh để hình

thành, phát triển nhân cách người cán bộ, sĩ quan Quân đội. Do vậy, yêu cầu khi xác

định những NL cần hình thành, phát triển cho HV thông qua dạy học môn GDHQS

ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL cần bảo đảm những NL chung mà HV ở các

trường ĐHTQĐ cần phải có cũng như các NL riêng của môn học.

Hệ thống các NL chung và riêng này liên quan trực tiếp tới hoạt động chỉ

huy, quản lý, HL, GD bộ đội của người cán bộ, sĩ quan Quân đội. Ở các đơn vị

trong Quân đội, người cán bộ, sĩ quan thực hiện nhiệm vụ HL, sẵn sàng chiến đấu,

trực tiếp quản lý, chỉ huy, HL, GD chiến sĩ thuộc quyền theo đúng Điều lệnh Quản

lý bộ đội và Chỉ lệnh HL của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Trên cơ sở tìm hiểu, tổng

hợp hệ thống NL của nhiều tác giả và tài liệu khác nhau [16], [17], [35], [59], nhất

là các NL của người cán bộ, sĩ quan quân đội [39], [46], [69], tác giả luận án đề

xuất hệ thống những NL chung và những NL riêng (NLSPQS) cần được hình thành

cho HV các trường ĐHTQĐ thông qua dạy học môn GDHQS như sau:

1) Những năng lực chung. Bao gồm:

- Năng lực quân sự. Là NL biểu hiện ở khả năng nắm chắc các hoạt động

quân sự ở đơn vị, đưa ra các quyết định, kết luận đúng đắn trong quản lý, chỉ huy

đơn vị nhằm thực hiện thắng lợi các hoạt động trong mọi tình huống; có tính táo

bạo, quyết đoán; trí tưởng tượng phong phú, khả năng liên tưởng, vận dụng linh

hoạt vào thực tiễn phù hợp với từng nhiệm vụ, địa hình, địa bàn, môi trường tác

chiến đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tác chiến, khả năng cơ động, sẵn sàng chiến đấu

cao của quân đội. Quá trình dạy học môn GDHQS góp phần hình thành NL quân sự

cho HV, giúp HV có kỹ năng quan sát, diễn giải, phân tích, tổng hợp hoạt động

quân sự; phát hiện mâu thuẫn trong hoạt động xã hội và hoạt động quân sự, đưa ra

những nhận định xác đáng, chính xác; lập luận logic, chặt chẽ để giải quyết những

vấn đề lý luận và thực tiễn hoạt động xã hội và hoạt động quân sự.

- Năng lực tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT. Là NL thể hiện ở sự phân tích

và đánh giá các hoạt động CTĐ, CTCT trong mối tương quan chặt chẽ với hoạt

động HL sẵn sàng chiến đấu, xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật ở đơn vị. Quá

trình rèn luyện NL này cho HV cần bảo đảm HV xây dựng nội dung, chương trình,

kế hoạch HL, GD phải luôn bám sát hoạt động CTĐ, CTCT ở đơn vị cơ sở.

- Năng lực giao tiếp. Là NL biểu đạt rõ ràng, mạch lạc ý nghĩ, tình cảm của

mình bằng lời nói và chữ viết. Đội ngũ cán bộ, sĩ quan quân đội luôn phải sử dụng

ngôn ngữ để tiến hành hoạt động quản lý, chỉ huy cũng như các hoạt động HL, GD

nhân cách quân nhân. Trong quá trình rèn luyện NL này cho HV cần chú ý rèn

luyện tính khoa học, tính nghệ thuật, tính sư phạm trong giao tiếp bằng ngôn ngữ

nói và viết.

- Năng lực phối hợp, hiệp đồng. Là NL hợp tác, phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ

giữa các tổ chức, các lực lượng ở trong và ngoài đơn vị để giải quyết có hiệu quả

nhiệm vụ HL, GD nhân cách quân nhân.

- Năng lực tự học, tự GD. Là NL HV tự đề ra mục tiêu, lựa chọn cách thức,

phương tiện, tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động học tập, rèn luyện cũng như tự

đánh giá để thực hiện nhiệm vụ học tập, rèn luyện. Hình thành và phát triển cho HV

NL tự học, tự GD có vai trò rất quan trọng, một mặt nó phát huy vai trò tự giác, tích

cực, chủ động của HV trong học tập, rèn luyện; mặt khác nó giúp HV tự trau dồi, bổ

sung kiến thức, nâng cao trình độ và thực hiện việc học tập, rèn luyện, tu dưỡng

suốt đời, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới.

2) Những năng lực riêng. Bao gồm:

- Năng lực phân tích, tổng hợp văn bản. Nội dung các văn bản liên quan đến

hoạt động HL và GD quân nhân rất đa dạng, bao gồm: Kế hoạch, chương trình HL

sẵn sàng chiến đấu; văn kiện tác chiến, chỉ thị, chỉ lệnh, mệnh lệnh HL; chỉ thị, nghị

quyết, hướng dẫn, chương trình GD chính trị của các cấp... Trên cơ sở những kiến

thức về môn GDHQS, HV biết thu thập đầy đủ hệ thống kế hoạch, chương trình

HL, GD; nghiên cứu, phân tích, làm rõ đối tượng HL, GD; phân tích mục tiêu, nội

dung HL, GD ở từng đối tượng cụ thể (chiến sĩ mới; hạ sĩ quan, binh sĩ...).

- Năng lực nắm đặc điểm quân nhân. Để tiến hành tốt hoạt động HL, GD bộ

đội đòi hỏi nhà GD, cán bộ HL ở đơn vị cơ sở phải nắm chắc đặc điểm tổ chức, biên

chế của đơn vị; nắm được trình độ, đặc điểm nhận thức của quân nhân và tập thể

quân nhân. Quá trình dạy học môn GDHQS yêu cầu HV phải nắm đặc điểm quân

nhân để tổ chức thiết kế mục tiêu, nội dung HL, GD; sử dụng PP, phương tiện tiến

hành hoạt động HL, GD sát với từng đối tượng quân nhân.

- Năng lực xác định mục tiêu HL, GD quân nhân. Mục tiêu HL, GD quân

nhân là những gì quân nhân phải hiểu rõ và làm được sau mỗi khoa mục HL, hoặc

sau khi kết thúc hoạt động GD. Ở đơn vị hiện nay, mục tiêu HL, GD được cụ thể

hóa trong từng giai đoạn HL, GD quân nhân; đòi hỏi HV thông qua học tập môn

GDHQS phải xác định đầy đủ, chính xác hệ thống phẩm chất kiến thức, kỹ năng,

thái độ mà người quân nhân đạt được sau khi kết thúc quá trình HL, GD.

- Năng lực xây dựng nội dung, kế hoạch HL, GD quân nhân. NL này biểu

hiện ở chỗ HV có khả năng lựa chọn, xây dựng nội dung HL, GD quân nhân trên cơ

sở xác định tốt mục tiêu của quá trình SPQS. Hiện nay, ở đơn vị cơ sở trong QĐND

Việt Nam, nội dung HL, GD quân nhân được thực hiện, cụ thể hóa thông qua 4 mặt công tác: Quân sự, chính trị, hậu cần, kỹ thuât. Quá trình dạy học cần hình thành và

phát triển cho HV NL xây dựng nội dung HL, GD quân nhân đảm đúng trọng tâm,

có tính khoa học, chính xác, sát thực tiễn, phù hợp với từng giai đoạn HL, GD quân

nhân ở đơn vị cơ sở.

- Năng lực vận dụng nguyên tắc HL, GD quân nhân. NL này đòi hỏi HV

phải quán triệt, thực hiện nghiêm túc phương châm HL “cơ bản, thiết thực, vững

chắc”, lấy đó làm tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt trong quá trình HL. Tổ chức quá trình HL, GD phải trên đảm bảo tính khoa học, giữ vững phương hướng chính trị, tư tưởng của Đảng; quán triệt đầy đủ các nguyên tắc HL, GD quân nhân.

- Năng lực vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân. NL này đòi hỏi HV phải biết lựa chọn và sử dụng PP, hình thức HL, GD phù hợp với mục tiêu, nội dung, chương trình HL, GD; phù hợp với trình độ nhận thức của quân nhân trong

từng giai đoạn HL, GD; biết phối hợp và phát huy ưu điểm từng PP, hình thức HL,

GD quân nhân.

- Năng lực sử dụng và thiết kế phương tiện, công cụ, đồ dùng HL. NL này

đòi hỏi HV biết lựa chọn, khai thác chức năng, tác dụng của phương tiện HL, sử

dụng một cách khoa học, hiệu quả các phương tiện trong HL; đồng thời HV biết

sáng kiến, cải tiến mô hình học cụ và đồ dùng HL phù hợp với điều kiện HL và thực

hiện nhiệm vụ ở các đơn vị quân đội.

- Năng lực xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân. Trong dạy học môn

GDHQS cần hình thành và phát triển cho HV NL tập hợp, khai thác các thông tin,

các tình huống thực tiễn hoạt động quân sự; HV cần nhanh chóng nhận biết, phân

tích và kịp thời đưa ra các phương án giải quyết, xử lý các tình huống trong HL, GD

một cách linh hoạt và mềm dẻo.

- Năng lực kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD. Trong dạy học môn GDHQS

cần hình thành và phát triển cho HV NL phân tích, so sánh, đối chiếu các PP, hình

thức kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD quân nhân; HV biết lựa chọn, thiết kế, sử

dụng PP, hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD phù hợp. Đồng thời, cần

hình thành cho HV NL nhận xét, đánh giá quân nhân sau mỗi giai đoạn HL, GD.

Trên đây là hệ thống những NL chung và NL riêng cần hình thành và phát

triển cho HV. Hệ thống những NL này có mối quan hệ thống nhất, gắn bó chặt chẽ

với nhau. Mặt khác, việc phân chia nhóm các NL chung, nhóm NL riêng cũng như

từng nhóm NL có tính tương đối, bởi vì hoạt động quân sự là hoạt động đặc thù, các

hoạt động HL sẵn sàng chiến đấu, hoạt động GD chính trị, tư tưởng, hoạt động xây

dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật... luôn đan xen, thâm nhập chặt chẽ với

nhau nhằm ĐT người quân nhân cách mạng, có phẩm chất, NL đáp ứng yêu cầu xây

dựng Quân đội chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Sơ đồ 1.1: Hệ thống các NL cần hình thành và phát triển cho HV thông qua dạy học

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

* Nội dung dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Nội dung môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ bao gồm: Nội dung các kiến

thức, kỹ năng nghiệp vụ quân sự (những nội dung về bản chất, động lực, logic của

quá trình HL và GD quân nhân); nội dung các chuẩn mực về quân sự (những nội

dung về nguyên tắc, phương pháp, hình thức, con đường HL, GD quân nhân); nội

dung các kinh nghiệm trong HL, GD quân nhân và hệ thống chuẩn mực giá trị nghề

nghiệp quân sự mà HV cần chiếm lĩnh để hình thành, phát triển nhân cách người

cán bộ, sĩ quan Quân đội. Các nội dung trên được thiết kế theo hướng điều chỉnh,

sửa đổi, bổ sung mục tiêu và kiến thức, kỹ năng và thái độ, bảo đảm HV có được

phẩm chất, NL cấp thiết.

Trong dạy học theo TCNL, GV thiết kế các nhiệm vụ học tập từ đơn giản

đến phức tạp, HV được lựa chọn các nhiệm vụ học tập phù hợp với trình độ và NL

hiện tại của bản thân. Tiếp theo GV lập kế hoạch để tổ chức và điều khiển hoạt

động nhận thức của HV, thông qua đó hình thành và phát triển NL cho HV.

Các nội dung học tập được GV thiết kế thành các hoạt động học tập từ đơn

giản đến phức tạp, từ trang bị kiến thức mới đến rèn luyện kỹ xảo, kỹ năng hoạt

động quân sự cho HV. Cụ thể, các nội dung học tập được thiết kế theo các hoạt

động nghiên cứu, khám phá, trải nghiệm, thực hành, luyện tập và thông qua việc

giải quyết các tình huống, các vấn đề trong thực tiễn HL và GD quân nhân ở các

đơn vị cơ sở. HV dựa vào kinh nghiệm nền tảng của bản thân để thực hiện các hoạt

động học tập vừa sức với khả năng của bản thân (tự lập kế hoạch, tự giải quyết các

vấn đề học tập, tự đánh giá, tự nhập vai, tự nhìn nhận vấn đề...) nhằm hình thành và

phát triển NL cho bản thân.

Xây dựng nội dung dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

cần đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình ĐT của từng nhà trường, cũng như tiêu

chuẩn về chất lượng ĐT cán bộ trong Quân đội. Nội dung xây dựng theo hướng

chuẩn hóa, hiện đại hóa, phù hợp với logic của quá trình tâm lý nhận thức và logic

của sự phát triển nhân cách HV. Xây dựng nội dung dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL cần phải được thực hiện heo hướng kích thích niềm say

mê, hứng thú học tập của HV nhằm hình thành và phát triển NL đáp ứng với yêu

cầu hoạt động quân sự và cương vị chức trách của HV sau khi ra trường.

* Phương pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Căn cứ vào mục tiêu, nội dung dạy học môn GDHQS theo TCNL, GV cần

lựa chọn những PPDH phù hợp nhằm định hướng, khơi dậy, phát huy, duy trì sự

hứng thú nhận thức và tư duy tích cực, sáng tạo của HV; kết hợp với các phương

tiện dạy học hiện đại để tạo cơ hội cho HV lĩnh hội tri thức, sử dụng NL tư duy độc

lập, sáng tạo vào giải quyết các tình huống, các bài tập nhận thức, qua đó nhằm hình

thành và phát triển NL cho HV. Trên cơ sở đặc thù của môi trường hoạt động quân

sự cũng như thực tiễn dạy học ở các trường ĐHTQĐ hiện nay, một số PPDH môn

GDHQS theo TCNL đó là:

- Phương pháp thuyết trình: Với những ưu thế nổi bật như: Khả năng cung

cấp thông tin lớn, trong thời gian ngắn, cho số lượng nhiều người; có tác dụng giáo

dục chính trị - tư tưởng cho HV... do vậy ở các trường ĐHTQĐ hiện nay, thuyết

trình là PP được sử dụng phổ biến trong dạy học môn GDHQS. Để HV có thể lĩnh

hội được kiến thức, hiểu và biến nó thành kiến thức cá nhân, hình thành và phát

triển NL đồng thời vận dụng vào thực tiễn hoạt động quân sự, đòi hỏi GV vận dụng

PP thuyết trình một cách phù hợp, kết hợp chặt chẽ với PP, kỹ thuật dạy học khác.

Nội dung thuyết trình phải sinh động, gắn với thực tiễn xã hội, quân đội và hoạt

động HL, GD quân nhân ở các đơn vị quân đội. GV phải có kỹ năng, nghệ thuật

thuyết trình, trình bày vấn đề một cách khoa học, logic và hệ thống.

- Phương pháp dạy học nêu vấn đề. Dạy học nêu vấn đề là kiểu dạy học

nhằm phát triển NL tư duy sáng tạo, NL giải quyết vấn đề của HV. HV được đặt

trong một tình huống có vấn đề, thông qua giải quyết vấn đề giúp HV phát huy tính

tích cực học tập, khả năng tư duy độc lập, sáng tạo; hình thành và phát triển ở HV

các thao tác hoạt động trí tuệ, qua đó hình thành NL cho HV.

- Phương pháp đóng vai. Trong dạy học GDHQS, PP này đặt HV vào các

tình huống HL, GD nhân cách quân nhân xảy ra như thật của thực tiễn hoạt động

quân sự, thông qua đó thực hiện mục tiêu dạy học. HV được phân vai sử dụng tổng

hợp các tri thức, kỹ năng đã học và thực tiễn hoạt động HL, GD nhân cách quân

nhân để thực hiện các hành động, thao tác theo nội dung kịch bản, dưới sự đạo diễn

của GV. GV thực sự trở thành người tổ chức, hướng dẫn, giúp đỡ để HV phát triển

NL và kinh nghiệm hoạt động quân sự.

- Phương pháp dạy học dựa trên tình huống. Là PPDH, trong đó GV tổ chức

cho HV vận dụng tổng hợp các tri thức và kinh nghiệm đã có để giải quyết các bài

tập dựa trên tình huống (lý thuyết hoặc thực tiễn) một cách độc lập, sáng tạo, trên cơ

sở đó củng cố vững chắc tri thức, hình thành và phát triển NL cho HV. Các tình

huống rất phong phú, đa dạng, phản ánh thực tiễn HL, GD quân nhân ở các đơn vị

trong Quân đội. GV yêu cầu HV trên cương vị người học hoặc chức trách đảm nhận

sau khi ra trường vận dụng các tri thức và kinh nghiệm thực tế để giải quyết các tình

huống. PP dạy học dựa trên tình huống được tổ chức thực hiện trong bài lên lớp,

trong buổi thảo luận, trong kiểm tra, đánh giá KQHT.

- Phương pháp thảo luận nhóm. Là PPDH trong đó GV nêu ra các vấn đề

học tập, cho phép HV bày tỏ những kinh nghiệm của mình, chia sẻ các ý tưởng với

nhau, cùng nhau tìm lời giải đáp. Đây là PP giúp HV khám phá sự đa dạng của vấn

đề, nhận thức về sự tồn tại của các cách nhìn nhận khác nhau để cùng khám phá tri

thức. Trong dạy học GDHQS, PP thảo luận nhóm đòi hỏi GV phải chọn được các

vấn đề thực tiễn, các tình huống hấp dẫn liên quan đến hoạt động HL, GD quân

nhân; thu hút, lôi cuốn HV tranh luận các vấn đề. Đồng thời, GV phải hỗ trợ HV lựa

chọn thông tin, tìm PP lập luận để khẳng định hay phủ định các quan điểm khác

nhau, từ đó đi tới mục đích của dạy học nhằm hình thành và phát triển NL cho HV.

* Hình thức tổ chức dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL, các hình thức dạy

học cần phải được tiến hành một cách khoa học. Trong đó, GV phải căn cứ vào khả

năng học tập của HV, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường để lựa chọn và kết

hợp các hình thức tổ chức dạy học GDHQS cho phù hợp góp phần hình thành và

phát triển NL cho HV. Dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL có

thể sử dụng các hình thức tổ chức dạy học sau:

- Hình thức bài giảng. Trong dạy học GDHQS theo hình thức này, GV cần

căn cứ đặc điểm nhận thức của HV để sử dụng PP, phương tiện dạy học phù hợp; có

thể tổ chức cho HV học tập thông qua nhiều PP, trong đó tập trung sử dụng PPDH

tình huống, dạy học nhóm, dạy học nêu và giải quyết vấn đề… nhằm kích thích tính

tích cực chủ động, sáng tạo của HV, lôi cuốn HV tham gia các hoạt động “khám

phá tri thức khoa học” cùng với GV, qua đó nâng cao KQHT môn GDHQS, góp

phần hình thành và phát triển NL cho HV.

- Hình thức thảo luận. Mục tiêu dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

theo TCNL thông qua hình thức thảo luận là nhằm kích thích sự tìm tòi, say mê

nghiên cứu, phát hiện các vấn đề mới; tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển NL

tư duy quân sự, tính độc lập, sáng tạo, mềm dẻo và linh hoạt trong tư duy của HV;

góp phần hình thành và phát triển ở HV những NL như: NL quân sự; NL giao tiếp;

NL nắm đặc điểm quân nhân; NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân; NL xử

lý tình huống trong HL, GD quân nhân.

- Hình thức tự học. Tự học GDHQS theo TCNL là khâu then chốt để HV

chuyển hóa những kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm thành NL của bản thân. Để tổ

chức và tiến hành tốt hình thức tự học GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

đòi hỏi GV phải tích cực bồi dưỡng động cơ tự học, làm nảy sinh và phát triển nhu

cầu học tập, khát khao học tập của HV; thường xuyên chỉ đạo hướng dẫn nội dung

và PP tự học, GD NL tự học cho HV; đồng thời cần tạo điều kiện và xây dựng môi

trường thuận lợi cho HV tự học. Đối với HV, cần phải có nhu cầu, động cơ, thái độ,

ý thức học tập đúng đắn; thường xuyên xây dựng kế hoạch tự học khoa học, đồng

thời phải có PP tự học phù hợp, phát huy tinh thần nỗ lực, chủ quan, khắc phục khó

khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập.

- Hình thức thực hành. Thực hành GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL được sử dụng phổ biến là bài tập thực hành, đây là hình thức dạy học gắn

liền với nội dung, mục tiêu bài học, được tiến hành sau những giờ dạy lý thuyết

(hình thức bài giảng) trên lớp, với mục đích rèn luyện và phát triển NL vận dụng tri

thức lý luận vào giải quyết những vấn đề thực tiễn nghề nghiệp quân sự đặt ra. Ví

dụ: Bài tập thực hành đòi hỏi HV phải phân tích, chứng minh hoặc bác bỏ một luận

điểm sư phạm nào đó; bài tập thực hành trên cương vị người cán bộ, sĩ quan trong

tổ chức và tiến hành quá trình HL, GD nhân cách quân nhân ở đơn vị. Nhờ bài tập

thực hành GDHQS, những tri thức lý luận được củng cố vững chắc, các kỹ xảo, kỹ

năng hoạt động quân sự mới được hình thành, làm cơ sở tạo nên sự thành thạo

chuyên môn nghiệp vụ, sự thích ứng nhanh của HV trong hoạt động HL và GD

nhân cách quân nhân ở đơn vị Quân đội sau này.

* Phương tiện dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Phương tiện dạy học là tất cả những phương tiện có khả năng chứa đựng hay

truyền tải thông tin về nội dung dạy học, nhằm hỗ trợ GV và HV tổ chức và tiến

hành hợp lý, có hiệu quả quá trình dạy học để đạt mục tiêu dạy học.

Trong dạy học môn GDHQS theo TCNL, phương tiện dạy học tạo điều kiện

thuận lợi cho GV tổ chức các hoạt động dạy học; giúp HV tự phát hiện và lĩnh hội

kiến thức, nhất là các kiến thức trừu tượng, hỗ trợ quá trình hình thành tri thức, phát

triển các kỹ năng, hứng thú học tập, qua đó hình thành và phát triển NL cho HV.

Do tính chất đặc thù trong môi trường quân đội, phương tiện dạy học môn

GDHQS hết sức đa dạng, phong phú. Bao gồm các vật thật, bản đồ, các loại mô

hình, học cụ, các phim, ảnh, máy chiếu... cùng với các phương tiện, thiết bị dạy học

hiện đại như máy tính, các loại phần mềm, máy trình chiếu.

Để sử dụng phương tiện dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL, GV cần sử dụng các phương tiện dạy học đúng lúc, đúng chỗ, đúng đối

tượng. Lựa chọn phương tiện dạy học cần tuân thủ nguyên tắc sử dụng phương tiện

dạy học nhằm đáp ứng mục tiêu dạy học. Các phương tiện dạy học cần mang tính

tương tác cao. GV cần lên kế hoạch sử dụng phương tiện dạy học một cách tối ưu,

hiệu quả nhất nhằm phát huy đúng chức năng, giá trị của phương tiện dạy học. Các

thao tác trên phương tiện dạy học cần dứt khoát, rõ ràng, chứa dụng ý sư phạm của

GV. Phương tiện dạy học cần bảo đảm tính thẩm mỹ, an toàn. Khi sử dụng phương

tiện dạy học, GV cần huy động những kinh nghiệm và kỹ năng sử dụng phương tiện

học tập mà HV đã có; tích cực hóa các hoạt động học tập của HV. Cần kết hợp chặt

chẽ giữa PP và phương tiện dạy học, nhằm khai thác hiệu quả các phương tiện dạy

học hướng vào phát triển NL của HV.

* Đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL.

Đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL là quá trình thu thập, phân tích,

xử lý thông tin một cách có hệ thống nhằm xác định mức độ đạt được các NL của

HV thông qua học tập môn GDHQS theo chuẩn đầu ra môn học. Ðánh giá KQHT

môn GDHQS theo TCNL cung cấp thông tin phản hồi thường xuyên cho người học.

Mục tiêu của đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL nhằm giúp người học nhận

ra sự tiến bộ của chính bản thân mình - chứ không phải nhằm xếp loại thứ bậc, cho

nên việc phản hồi thông tin về kết quả kiểm tra đánh giá là một yêu cầu có tính bắt

buộc trong đánh giá KQHT theo TCNL.

Nội dung đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL dựa trên việc miêu tả

các sản phẩm đầu ra cụ thể, rõ ràng để GV, HV và các bên liên quan đều có thể hình

dung tương đối khách quan và chính xác về thành của người học sau quá trình học

tập. Trọng tâm của đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL hướng tới đánh giá

xem HV có thể làm được gì, chứ không phải chỉ biết gì. Kết quả đánh giá cho phép

nhìn ra sự tiến bộ của HV dựa trên mức độ thực hiện các sản phẩm.

Đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL đòi hỏi người học được tham gia

quá trình đánh giá. Trong loại hình đánh giá truyền thống người học chỉ là đối

tượng chịu sự đánh giá, việc tham gia vào các hoạt động đánh giá là hoàn toàn thụ

động, nhưng trong đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL, người học là một chủ

thể tích cực của quá trình đánh giá. Sự tham gia của người học trong quá trình đánh

giá nhằm trao đổi đi đến đồng thuận, thống nhất các yêu cầu và các hình thức đánh

giá thích hợp trong quá trình dạy học.

Ðánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL diễn ra trong mối liên hệ chặt

chẽ giữa hoạt động giảng dạy và học tập. Sự gắn kết trước hết được hình dung trong

hoạt động của GV. Sự gắn kết này còn được thể hiện ở chỗ đánh giá được thực hiện

tại thời điểm kết thúc một nội dung học tập cụ thể của môn học/hoặc kết thúc chủ

đề/bài học trong tiến trình giảng dạy của GV nhưng lại là điểm khởi đầu giúp người

học: (1) nhận ra sự thay đổi (tiến bộ) và chỉ ra điều chưa đạt (hạn chế); (2) hình

thành động cơ học tập tích cực; (3) hình thành kỹ năng tự đánh giá. Vì vậy, giảng

dạy và đánh giá của GV (phải) trở thành chất xúc tác để tạo động lực tích cực đối

với hoạt động học tập và tự đánh giá của HV.

Tiêu chí đánh giá KQHT môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

phải được thực hiện theo các tiêu chuẩn đặt ra, có tính đến sự tiến bộ của HV trong

quá trình học tập. KQHT của HV được đo lường và đánh giá trong mối liêu hệ với

các tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá NL, phản ánh kỳ vọng về NL người học cần đạt

được và mức độ thực tế (đạt hay không đạt) của người học. Thành tích của cá nhân

được đánh giá trong mối liên hệ với thành quả của cá nhân khác trong nhóm. Tiêu

chí đánh giá KQHT cần phải được phát biểu rõ ràng, ngắn gọn và dễ hiểu; tiêu chí

phải quan sát được; mô tả được hành vi.

Phương pháp và hình thức đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL bao

gồm nhiều PP và hình thức khác nhau như: Quan sát, phỏng vấn và hội thảo, nhật

ký người học, hồ sơ học tập, bài tập lớn, đánh giá thực hành, người học tự đánh giá

và đánh giá đồng đẳng. Các PP đánh giá phải chú trọng đánh giá việc sử dụng kiến

thức ở mức độ tư duy bậc cao, chuyển hóa/sáng tạo lại kiến thức, vận dụng kiến

thức và sáng tạo trong thực hành các hoạt động SPQS ở đơn vị trong Quân đội.

Quy trình đánh giá KQHT môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ được thực

hiện theo các bước sau [39]:

- Xây dựng hệ thống NL cần đánh giá trong dạy học môn GDHQS;

- Xác định mục tiêu, lựa chọn các NL cần đánh giá;

- Xác định thông tin, chứng cứ về NL;

- Xây dựng, lựa chọn các PP, hình thức, công cụ đánh giá;

- Xây dựng phiếu hướng dẫn đánh giá theo tiêu chí (rubric);

- Chấm điểm và phản hồi kết quả đánh giá.

1.3.4. Những yêu cầu đối với giảng viên và học viên trong dạy học môn Giáo dục

học quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

1.3.4.1. Những yêu cầu đối với giảng viên trong dạy học môn Giáo dục học quân sự

ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Giảng viên giảng dạy môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ là lực lượng trực

tiếp nghiên cứu, giảng dạy môn GDHQS, có vai trò quyết định đối với việc hình

thành và phát triển NL, nhất là NLSPQS cho HV. Trong dạy học môn GDHQS ở

các trường ĐHTQĐ theo TCNL, GV là giữ vai trò chủ đạo trong việc xác định mục

tiêu, nội dung, PP, đánh giá kết quả hình thành NL của HV; tổ chức, điều khiển,

hướng dẫn hoạt động học cho HV, nhằm đảm bảo cho HV hình thành và phát triển

NL. Để thực hiện tốt hoạt động dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL đòi hỏi GV phải:

- Nhận thức được vai trò của đào tạo theo TCNL, sự cần thiết của dạy học

môn GDHQS theo TCNL đối với sự hình thành, phát triển NL cho HV, từ đó có

định hướng và thực hiện tốt hoạt động này trong giảng dạy môn học.

- Có trình độ chuyên môn vững vàng, nghiệp vụ sư phạm giỏi và luôn có ý

thức tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ, cập nhật những kiến thức mới liên

quan đến dạy học theo TCNL để đáp ứng những thay đổi nhanh chóng của mục

tiêu, nội dung, chương trình và đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao về chất lượng

ĐT đội ngũ cán bộ, sĩ quan Quân đội thời kỳ mới.

- Giảng viên phải có sự hiểu biết sâu rộng ở nhiều lĩnh vực khác nhau như:

CTĐ, CTCT; khoa học quân sự, khoa học nghệ thuật quân sự; tâm lý học quân sự;

thực tiễn hoạt động SPQS (hoạt động HL, GD và quản lý quá trình GD quân nhân)

ở đơn vị cơ sở.

- Giảng viên phải có kiến thức, hiểu biết về dạy học theo TCNL; nắm chắc

đặc trưng của dạy học theo TCNL để áp dụng vào dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL. Cụ thể là:

+ Xác định được chuẩn đầu ra chương trình ĐT, chuẩn đầu ra môn học, bài

học để từ đó xác định các NL cần hình thành và phát triển cho HV thông qua dạy

học môn GDHQS.

+ Thiết kế được bài học môn GDHQS theo TCNL. Bài học theo TCNL được

thiết kế và thực hiện theo nguyên tắc tập trung vào người học, trong đó mọi hoạt

động của GV, HV được đảm bảo môi trường học tập đa dạng, chủ động, quá trình

học tập được định hướng kết quả đầu ra, mang tính chất hướng dẫn, chỉ đạo, khuyến

khích. Thiết kế bài học môn GDHQS theo TCNL là sự mô tả mục tiêu học tập, nội

dung học tập, hoạt động học tập, PP, phương tiện, đánh giá và hướng dẫn HV học

tập theo một quy trình rõ ràng, nhằm hướng đến hình thành NL cho HV. Thiết kế

bài học môn GDHQS theo TCNL bao gồm:

Thiết kế mục tiêu bài học GDHQS theo TCNL. GV xác định chính xác hệ

thống những kiến thức, kỹ năng và thái độ mà HV cần đạt được sau khi kết thúc bài

học, dựa vào chuẩn đầu ra môn GDHQS. GV cần chỉ ra cụ thể những NL cần đạt

được của HV sau khi học xong bài học đó. Trên cơ sở mục tiêu bài học, GV lựa

chọn nội dung, thiết kế hoạt động học tập, lựa chọn PP, phương tiện dạy học khoa

học, phù hợp.

Thiết kế nội dung dạy học GDHQS theo TCNL. GV xây dựng và lựa chọn

những nội dung kiến thức GDHQS liên quan đến NL cần hình thành ở HV đã được

xác định, cùng với trình tự thực hiện những nội dung trong bài học. Lựa chọn những

nội dung học tập gắn liền với những tình huống HL, GD nhân cách quân nhân của

đội ngũ cán bộ, sĩ quan Quân đội ở đơn vị, để HV sau khi chiếm lĩnh nội dung học

tập, có thể vận dụng trong thực tiễn, trên cơ sở đó hình thành NL, nhất là NL SPQS

cho HV. Thiết kế nội dung dạy học GDHQS cần tạo cơ hội cho HV kiến tạo nội

dung bài học. Nội dung bài học cần bám sát chuẩn đầu ra, giúp HV hình thành NL,

đồng thời giải quyết tốt những nhiệm vụ thực tiễn xã hội, Quân đội. Nội dung dạy

học GDHQS phải được thiết kế theo nhiều chiều khác nhau để HV tiếp cận được

bằng nhiều con đường khác nhau một cách thuận lợi, khoa học, hiệu quả.

Thiết kế hoạt động học tập GDHQS theo TCNL. GV căn cứ vào mục tiêu, nội

dung dạy học đã xác định, từ đó xây dựng những hoạt động học tập của HV, thông

qua những hoạt động này, HV lĩnh hội nội dung học tập, đạt được mục tiêu dạy học,

từ đó hình thành NL cho bản thân. Thiết kế hoạt động học tập GDHQS theo TCNL

bao gồm: Thiết kế hoạt động tìm tòi - phát hiện; hoạt động xử lý, biến đổi, phát triển

sự kiện, vấn đề; hoạt động vận dụng, củng cố; hoạt động đánh giá, điều chỉnh.

+ Lựa chọn được PPDH theo TCNL. PPDH theo TCNL không chỉ chú ý tích

cực hóa người học về hoạt động trí tuệ, mà còn chú ý rèn luyện NL giải quyết vấn

đề gắn với những tình huống của cuộc sống và thực tiễn hoạt động SPQS ở đơn vị

của người cán bộ, sĩ quan Quân đội. GV cần dựa vào mô hình lý thuyết của PP, dựa

vào tính chất nội dung bài học (lý thuyết hay thực hành, hình thành tri thức hay hình

thành kinh nghiêm, sự kiện hay giá trị…); dựa vào mục tiêu bài học, nội dung dạy

học và điều kiện đặc điểm HV ở các trường ĐHTQĐ để lựa chọn PPDH phù hợp, từ

đó hình thành và phát triển NL cho HV.

+ Lựa chọn phương tiện dạy học theo TCNL. GV lựa chọn, sử dụng phương

tiện dạy học một cách tối ưu, hiệu quả nhất; sử dụng đúng lúc, đúng chỗ, đúng chức

năng, giá trị của phương tiện dạy học. Cần kết hợp chặt chẽ giữa PP và phương tiện

dạy học, nhằm hướng vào phát triển NL cho HV.

+ Xây dựng môi trường học tập theo TCNL. GV xây dựng môi trường học

tập theo TCNL, tổ chức hoạt động học tập trong môi trường, hoàn cảnh thực tế; cần

chú ý thiết kế các hoạt động trải nghiệm, thực hành để HV vận dụng kiến thức đã

học vào giải quyết vấn đề, nhiệm vụ đặt ra, qua đó hình thành và phát triển được các

NL, nhất là NLSPQS cho bản thân.

+ Tổ chức dạy học môn GDHQS theo TCNL. Quá trình GV đưa ra một hệ

thống các nhiệm vụ học tập (công việc) có tính thực tiễn quân sự, nhất là thực tiễn

hoạt động HL, GD quân nhân ở đơn vị cơ sở; tổ chức hoạt động kiểm tra - đánh giá

thực hiện hoạt động học tập của HV. Được tiến hành theo trình tự như sau:

Hoạt động khởi động. Hoạt động này nhằm giúp HV huy động những kiến

thức, kỹ năng, kinh nghiệm hoạt động quân sự của bản thân về các vấn đề có nội

dung liên quan đến chủ đề/bài học mới. GV nêu câu hỏi, nhất là các câu hỏi gợi mở

hoặc yêu cầu HV đưa ra ý kiến về các vấn đề liên quan đến nội dung kiến thức

trong chủ đề/bài học. Trên cơ sở của hoạt động khởi động, GV đo NL đầu vào của

HV (Xác định mức độ kiến thức, kỹ năng và thái độ liên quan đến bài học mà HV

đã đạt), từ đó tổ chức dạy học cho phù hợp.

Tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của HV. Đây là hoạt động chính,

chiếm đa số thời gian cho bài học. Phần này mô tả các hoạt động thể hiện PPDH

của GV. Bao gồm các hoạt động như: Hoạt động hình thành kiến thức (nêu các tình

huống, vấn đề học tập; điều khiển HV thảo luận, làm bài tập nhóm, bài tập nhận

thức); hoạt động luyện tập (tổ chức, điều khiển HV trình bày, luyện tập, thực hành

trong các tình huống hoạt động xã hội và quân sự); hoạt động vận dụng (tổ chức,

điều khiển HV thực hành vận dụng NL trong các tình huống hoạt động xã hội và

quân sự); hoạt động tìm tòi, mở rộng (giao nhiệm vụ tìm tòi, mở rộng kiến thức và

tự học cho HV ở đơn vị).

Củng cố, giao nhiệm vụ học tập cho HV ở đơn vị; nhận xét, đánh giá buổi

học và thu thông tin phản hồi từ HV.

1.3.4.2. Những yêu cầu đối với học viên trong học tập môn Giáo dục học quân sự ở

các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Hoạt động dạy học của GV theo TCNL bao gồm các hoạt động nhằm kích

thích nhu cầu, hứng thú, tư duy tích cực học tập của HV. Chất lượng, hiệu quả dạy

học môn GDHQS không chỉ phụ thuộc vào GV, mà còn phụ thuộc một cách quyết

định bởi HV trong quá trình học tập.

Học viên ở các trường ĐHTQĐ là được tuyển chọn từ nhiều nguồn khác

nhau nhưng đều là những người ưu tú, có tri thức, sức khỏe, ham hiểu biết. Với tư

cách là chủ thể hoạt động tích cực, tự giác, sáng tạo trong học tập môn GDHQS

theo TCNL đòi hỏi HV:

- Cần nhận thức rõ vai trò của dạy học theo TCNL, nhất là vai trò của học tập

theo TCNL để thực hiện một cách tự giác và có trách nhiệm đối với hoạt động học

tập, nhằm hình thành và phát triển NL cho bản thân.

- Học viên phải hoàn thành đầy đủ các bài tập, nhiệm vụ được GV giao với

sự chất lượng tốt nhất và đúng thời hạn. Tích cực trao đổi, thảo luận các nội dung

bài học theo TCNL theo yêu cầu của GV.

- Tích cực huy động kiến thức, kinh nghiệm sư phạm để phân tích, xử lý các

tình huống HL, GD quân nhân ở đơn vị cơ sở.

- Tham gia đầy đủ và có trách nhiệm trong quá trình thực hành vận dụng tri

thức GDHQS trong thực tiễn hoạt động xã hội, thực tiễn HL, GD quân nhân ở các

đơn vị Quân đội.

- Cần nâng cao NL tự học, tự nghiên cứu để có kiến thức, hiểu biết sâu rộng

về các lĩnh vực hoạt động quân sự; nâng cao kỹ năng tự tổ chức hoạt động học tập

môn GDHQS để đạt mục tiêu hình thành và phát triển NL cho bản thân.

- Tích cực tự kiểm tra, đánh giá kết quả hình thành và phát triển NL của bản

thân, từ đó tự điều chỉnh để nâng cao chất lượng học tập môn GDHQS theo TCNL,

hình thành và phát triển NL đáp ứng yêu cầu thực tiễn xã hội và thực tiễn hoạt động

SPQS ở đơn vị Quân đội.

1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

1.4.1. Yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo

Yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện GD và ĐT trong và ngoài Quân đội

ảnh hưởng đến dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL. Trong đó,

xuất hiện nhiều mô hình, nhiều kiểu dạy học mới, hiện đại, tiên tiến được nghiên

cứu, áp dụng. Những mô hình, kiểu dạy học, PPDH mới xuất hiện đã làm thay đổi

căn bản cách dạy của GV và cách học của HV. Yêu cầu đổi mới căn bản và toàn

diện GD và ĐT đòi hỏi các trường ĐHTQĐ phải thường xuyên xác định đổi mới,

hoàn thiện mục tiêu về phẩm chất, NL của HV. Nội dung, chương trình dạy học

môn GDHQS cần phải thay đổi cập nhật theo sự vận động, phát triển của thực tiễn,

nhất là thực tiễn hoạt động quân sự. PP, hình thức tổ chức dạy học môn GDHQS

cần phải thay đổi theo TCNL người học; tập trung các PPDH dựa trên các tình

huống, nhiệm vụ học tập; các PPDH theo lý thuyết dạy học tương tác, dạy học hợp

tác, dạy học theo tình huống, dạy học nhóm. Cần phát huy vai trò chủ động, tích

cực, tự giác, sáng tạo của HV; coi trọng hướng dẫn, rèn luyện kỹ năng thực hành,

nhất là NL quân sự vận dụng trong chỉ huy, làm chủ vũ khí, trang bị mới, hiện đại

và khả năng tự nghiên cứu, vận dụng linh hoạt sáng tạo khi thực tiễn hoạt động

quân sự có sự thay đổi, phát triển.

1.4.2. Chương trình đào tạo sĩ quan trình độ đại học ở các trường đại học trong

quân đội

Dạy học môn GDHQS theo TCNL sẽ hiệu quả và khả thi khi chương trình

đào tạo sĩ quan trình độ đại học ở các trường ĐHTQĐ được xây dựng trên cơ sở

chuẩn đầu ra, bám sát chức trách, nhiệm vụ của người cán bộ, sĩ quan ở đơn vị. Nếu

chương trình đào tạo sĩ quan trình độ đại học ở các trường ĐHTQĐ được thiết kế,

biên soạn theo TCNL thì GV sẽ thuận lợi trong việc phát triển đề cương dạy học và

tổ chức dạy học theo TCNL. Ngược lại, nếu chương trình đào tạo sĩ quan trình độ

đại học không được thiết kế theo TCNL thì GV sẽ gặp nhiều khó khăn trong tổ chức

thực hiện dạy học nói chung, dạy học môn GDHQS nói riêng. Điều này đặt ra cho

các trường ĐHTQĐ cần xây dựng chương trình đào tạo ở các chuyên ngành, trình

độ đào tạo trên cơ sở chuẩn đầu ra, chú trọng đề cao hơn vào phát triển NL thực

hành nghề nghiệp quân sự của người cán bộ, sĩ quan quân đội; được xây dựng theo

hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, phù hợp với logic của quá trình tâm lý nhận thức và

logic của sự phát triển nhân cách; gắn lý thuyết với thực tiễn hoạt động HL, GD

quân nhân ở đơn vị, kích thích niềm say mê, hứng thú học tập của HV làm cơ sở

cho dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL đạt hiệu quả.

14.3. Trình độ, năng lực sư phạm của đội ngũ giảng viên ở các trường đại học

trong quân đội

Trình độ, NLSP của đội ngũ GV giảng dạy môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới dạy học môn GDHQS theo TCNL. Dạy

học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL có đáp ứng mục tiêu, yêu cầu

ĐT hay không phụ thuộc rất lớn vào trình độ, NLSP của GV.

Giảng viên là người thiết kế, tổ chức và điều chỉnh người học kiến tạo kiến

thức, hình thành thái độ và kỹ năng, từ đó hình thành và phát triển NL cho HV.

Trình độ, NLSP của đội ngũ GV là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới dạy học môn

GDHQS theo TCNL. Biểu hiện, GV là người trực tiếp xác định mục tiêu, NL cần

hình thành và phát triển cho HV trong từng bài học, tiết học; là người thiết kế chiến

lược tổ chức bài học (lựa chọn hình thức, PP, phương tiện dạy học, PP đánh giá

KQHT của HV); là người trực tiếp tổ chức và điều khiển các hoạt động học tập trên

lớp của HV. Đặc biệt, PP, tác phong công tác của GV ảnh hưởng trực tiếp tới chất

lượng và hiệu quả dạy học. Các trường ĐHTQĐ cần bảo đảm đủ số lượng đội ngũ

GV; có kế hoạch, lộ trình ĐT, bồi dưỡng, chuẩn hóa đội ngũ GV về trình độ học

vấn, chức vụ thực tiễn và nghiệp vụ sư phạm; quan tâm GD bản lĩnh chính trị vững

vàng, phẩm chất đạo đức, phong cách, tác phong sư phạm cho đội ngũ GV.

1.4.4. Tính tích cực, tự giác trong học tập của học viên

Quá trình học tập môn GDHQS theo TCNL, HV kiến tạo kiến thức không

phải một cách thụ động mà luôn chủ động và sáng tạo. Tính tích cực, tự giác của

HV trong học tập là yếu tố quyết định, ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả dạy học môn

GDHQS theo TCNL. Bởi chỉ có HV với tính tích cực, tực giác trong học tập; cùng

với PP học tập khoa học, ý chí, nghị lực, động lực, hứng thú với môn GDHQS mới

tích cực tự chuyển hóa kinh nghiệm xã hội thành NL cá nhân, đáp ứng yêu cầu về

NL người cán bộ, sĩ quan quân đội trong tương lai. Do vậy, quá trình dạy học ở các

trường ĐHTQĐ cần phải thường xuyên phát huy tính tích cực, tự giác trong học tập

của HV nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học môn GDHQS theo TCNL.

1.4.5. Công tác quản lý giáo dục ở các trường đại học trong quân đội

Công tác quản lý GD có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động dạy học nói chung,

dạy học môn GDHQS theo TCNL nói riêng. Để thực hiện dạy học môn GDHQS

theo TCNL rất cần có sự ủng hộ của các nhà quản lý GD. Dạy học theo TCNL là

một chiến lược dạy học rất có ưu thế trong phát triển NL cho HV. Thực tế cho thấy,

nếu các chủ thể quản lý (Ban Giám đốc/Giám hiệu nhà trường, chỉ huy, lãnh đạo

các khoa giáo viên, bộ môn) thường xuyên quan tâm đến chiến lược dạy học, quan

tâm đổi mới công tác quản lý hoạt động chuyên môn, quản lí hoạt động học tập của

HV… sẽ tác động đến cách dạy của GV và cách học của HV. Đặc biệt, sẽ giúp đội

ngũ GV năng động hơn trong tìm tòi, phát huy tính sáng tạo, đổi mới PP và tinh

thần phấn khởi trong vận dụng, thử nghiệm cái mới, tạo không khí thi đua sôi nổi

trong học tập trên lớp cũng như tự học ở đơn vị của HV. Ngược lại, các chủ thể

quản lí không quan tâm, ủng hộ, tạo điều kiện cho hoạt động chuyên môn thì việc

dạy học môn GDHQS theo TCNL sẽ gặp khó khăn, trở ngại. Do vậy, công tác

QLGD ở các trường ĐHTQĐ là yếu tố có ảnh hưởng lớn tới hoạt động dạy học môn

GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

1.4.6. Môi trường hoạt động quân sự

Dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ diễn ra và chịu sự chi phối bởi

môi trường hoạt động quân sự, với sự quy định chặt chẽ của điều lệnh, điều lệ và kỷ

luật quân đội. Môi trường hoạt động quân sự ảnh hưởng thường xuyên và trực tiếp

tới tất cả các khâu, các bước của quá trình dạy học môn GDHQS theo TCNL. Mục

tiêu dạy học ở các trường ĐHTQĐ nhằm ĐT đội ngũ cán bộ, sĩ quan có trình độ học

vấn gắn với ĐT chức danh chỉ huy ở các đơn vị quân đội. Thời gian dạy học được

quy định chặt chẽ, rõ ràng và được cụ thể hóa thành lịch HL mang tính pháp lý cao.

Hoạt động học tập của HV, nhất là hoạt động tự học được quy định chặt chẽ, có sự

quản lý của cán bộ, chỉ huy các cấp và luôn đan xen với thực hiện các chế độ, nền

nếp trong đơn vị. Mối quan hệ thầy - trò trong quá trình dạy học cũng được quy

định chặt chẽ, đó là quan hệ cấp trên - cấp dưới, chỉ huy - phục tùng. Quy định về

mối quan hệ này trong dạy học dễ dẫn đến người dạy “áp đặt” kiến thức với học trò,

HV dễ “thụ động” trong tiếp nhận kiến thức, do vậy sẽ không thực hiện được mục

tiêu dạy học theo TCNL.

Ngoài ra, sự phát triển của khoa học công nghệ và tác động của cuộc cách

mạng Công nghiệp lần thứ tư cũng ảnh hưởng tới dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL. Sự phát triển của khoa học công nghệ tạo ra những

công cụ, phương tiện dạy học mới tạo điều kiện thuận lợi cho dạy học môn GDHQS

theo TCNL. Các trường ĐHTQĐ cần tập trung huy động các nguồn lực đầu tư tạo

sự đột phá về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; tiếp tục xây dựng, triển khai các

dự án thành phần, từng bước đầu tư hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, thao trường, bãi tập;

đầu tư chiều sâu, ứng dụng công nghệ mô phỏng trong dạy học, nghiên cứu khoa

học; xây dựng hệ thống phòng học tiên tiến, đầu tư thiết bị giảng dạy hiện đại.

Kết luận chương 1

Qua nghiên cứu ở chương 1, chúng tôi có thể rút ra một số kết luận như sau:

1. Nghiên cứu tổng quan các hướng nghiên cứu trong và ngoài nước về dạy

học môn GDHQS theo TCNL, có thể thấy đã có một số công trình nghiên cứu, bàn

luận về vấn đề này. Tuy nhiên, dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL chưa có một công trình nào nghiên cứu, đặc biệt là chưa có công trình nào

nghiên cứu biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL. Vì

vậy, có thể nói rằng, nghiên cứu dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL là đề tài có giá trị về mặt lý luận và thực tiễn.

2. Dạy học theo TCNL nhằm đảm bảo đầu ra của việc dạy học, nhấn mạnh

người học cần đạt mức NL như thế nào sau khi kết thúc một quá trình dạy học.

Trong luận án, dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL có thể hiểu

là quá trình GV thiết kế và tổ chức thực hiện các hoạt động dạy học, HV tích cực

nghiên cứu, tìm hiểu và hoàn thành các nhiệm vụ, hoạt động học tập nhằm hình

thành và phát triển NL cho bản thân đáp ứng chuẩn đầu ra môn GDHQS. Dạy học

môn GDHQS theo TCNL có ý nghĩa quan trọng góp phần hình thành và phát triển

cho HV những NL cần thiết để tiến hành hoạt động HL, GD quân nhân ở đơn vị.

3. Để tiến hành tốt dạy học môn GDHQS các trường ĐHTQĐ theo TCNL

đòi hỏi GV phải có trình độ chuyên môn vững vàng, nghiệp vụ sư phạm giỏi; có sự

hiểu biết sâu rộng ở nhiều lĩnh vực khác nhau; có kiến thức, hiểu biết về dạy học

theo TNCL từ đó thiết kế và tổ chức tốt tiến trình dạy học. HV phải tích cực, tự giác

và trách nhiệm đối với hoạt động học tập; luôn hoàn thành đầy đủ các nhiệm vụ, bài

tập được giao; tham gia tích cực và có trách nhiệm trong quá trình thực hành vận

dụng tri thức GDHQS vào các hoạt động HL, GD quân nhân, đồng thời tích cực tự

kiểm tra, đánh giá kết quả hình thành và phát triển NL của bản thân.

4. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ, trong đó trình độ, NLSP của đội ngũ GV là yếu tố đặc biệt quan trọng. Do

vậy, cần phải có chiến lược chuẩn hóa cả về số lượng và chất lượng đội ngũ GV đáp

ứng dạy học theo TCNL ở các trường ĐHTQĐ hiện nay.

Chương 2. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ Ở

CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

2.1. Khái quát về các trường đại học trong quân đội tham gia nghiên cứu thực trạng

Trong sự nghiệp xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội, các

trường ĐHTQĐ đã có sự trưởng thành, phát triển mạnh mẽ đáp ứng yêu cầu nhiệm

vụ xây Quân đội, bảo vệ Tổ quốc. Hiện nay, trong Quân đội có 18 học viện, trường

sĩ quan ĐT cán bộ bậc đại học.

* Bộ Quốc phòng trực tiếp quản lý 8 học viện, trường sĩ quan, bao gồm:

1. Học viện Chính trị

2. Học viện Lục quân

3. Học viện Hậu cần

4. Học viện Kỹ thuật quân sự (Đại học Kỹ thuật Lê Quý Đôn)

5. Học viện Quân Y

6. Trường Sĩ quan Chính trị (Trường Đại học Chính trị)

7. Trường Sĩ quan Lục quân 1 (Trường Đại học Trần Quốc Tuấn)

8. Trường Sĩ quan Lục quân 2 (Trường Đại học Nguyễn Huệ)

* Các học viện, trường sĩ quan thuộc quyền quản lý của các Tổng cục, Quân

chủng, Binh chủng, bao gồm:

1. Học viện Khoa học Quân sự (Trực thuộc Tổng cục 2)

2. Học viện Biên phòng (Trực thuộc Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng)

3. Học viện Phòng không - Không quân (Trực thuộc Quân chủng Phòng

không - Không quân)

4. Trường Sĩ quan - Không quân (Trực thuộc Quân chủng Phòng không -

Không quân).

5. Trường Sĩ quan Tăng - Thiết giáp (Trực thuộc Binh chủng Tăng - Thiết giáp).

6. Trường Sĩ quan Pháo binh (Trực thuộc Binh chủng Pháo binh)

7. Trường Sĩ quan Thông tin (Trực thuộc Binh chủng Thông tin Liên lạc).

8. Trường Sĩ quan Công binh (Trực thuộc Binh chủng Công binh)

9. Trường Sĩ quan Đặc công (Trực thuộc Binh chủng Đặc công)

10. Trường Sĩ quan Phòng hóa (Trực thuộc Binh chủng Hóa học)

Trong luận án, tác giả tập trung nghiên cứu, khảo sát 5 trường ĐHTQĐ đại

diện cho các học viện, trường sĩ quan Quân đội (Khu vực phía Bắc). Các trường

nghiên cứu, khảo sát với chức năng, nhiệm vụ chủ yếu là đào tạo bậc đại học, đào

tạo cán bộ, sĩ quan chỉ huy tham mưu, chính trị, quân chủng, binh chủng trong Quân

đội. Bao gồm:

1. Học viện Phòng không - Không quân. Trực thuộc Quân Chủng Phòng

không - Không quân, là trung tâm ĐT, bồi dưỡng cán bộ có trình độ đại học và sau

đại học; là trung tâm nghiên cứu khoa học, hợp tác ĐT quốc tế chuyên sâu trên các

lĩnh vực phòng không và không quân của Quân đội; góp phần quan trọng cho sự

nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước, xứng đáng với vị thế là trường trọng điểm của

Quân đội.

2. Học viện Biên phòng. Trực thuộc Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, là trung

tâm ĐT, bồi dưỡng cán bộ và nghiên cứu khoa học của lực lượng bộ đội Biên

phòng, đơn vị thường trực sẵn sàng chiến đấu của Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng.

Có nhiệm vụ ĐT, bồi dưỡng cán bộ Biên phòng cấp phân đội và cấp chiến chuật -

chiến dịch có trình độ bậc Cao đẳng, Đại học và Sau đại học.

3. Trường Sĩ quan Lục quân 1 (Trường Đại học Trần Quốc Tuấn). Trực

thuộc Bộ Quốc phòng, là nhà trường được thành lập đầu tiên trong hệ thống nhà

trường Quân đội. Có nhiệm vụ ĐT sĩ quan chỉ huy lục quân chiến thuật cấp phân

đội bậc đại học; ĐT cao học và nghiên cứu sinh quân sự; ĐT đại học, cao đẳng

ngành quân sự cơ sở và GV quân sự, giáo viên GD quốc phòng, an ninh.

4. Trường Sĩ quan Chính trị (Trường Đại học Chính trị). Trực thuộc Bộ

Quốc phòng, là cơ sở ĐT đại học, sau đại học, nghiên cứu khoa học xã hội và nhân

văn; cung cấp đội ngũ cán bộ chính trị, giáo viên khoa học xã hội và nhân văn, góp

phần xây dựng quân đội, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân

vững mạnh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; tham gia ĐT

nguồn nhân lực và hợp tác quốc tế.

5. Trường Sĩ quan Pháo binh. Trực thuộc Binh chủng Pháo binh - Bộ Quốc

phòng, là trung tâm ĐT, bồi dưỡng cán bộ và nghiên cứu khoa học của lực lượng

Pháo binh QĐND Việt Nam; đơn vị thường trực sẵn sàng chiến đấu của Bộ Tư lệnh

Pháo binh. Có nhiệm vụ ĐT, bồi dưỡng cán bộ, giáo viên, GV Pháo binh - Tên lửa;

nghiên cứu khoa học nghệ thuật quân sự, khoa học xã hội nhân văn quân sự và khoa

học kỹ thuật quân sự phục vụ yêu cầu, nhiệm vụ công tác, ĐT và sẵn sàng chiến đấu

của Bộ đội Pháo binh - Tên lửa.

2.2. Giới thiệu về nghiên cứu thực trạng

2.2.1. Mục đích nghiên cứu thực trạng

Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL, làm cơ sở đề xuất biện pháp dạy học môn GDHQS ở

các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

2.2.2. Nội dung nghiên cứu thực trạng

Nghiên cứu thực trạng của luận án tập trung vào những nội dung cơ bản sau:

- Nhận thức của CBQL, GV và HV về mục tiêu và sự phù hợp của dạy học

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

- Thực trạng tổ chức dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL. Bao gồm:

+ Thực trạng thiết kế nội dung dạy học môn GDHQS theo TCNL.

+ Thực trạng hình thức, PPDH môn GDHQS theo TCNL.

+ Thực trạng về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn GDHQS.

+ Thực trạng đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS.

- Thực trạng kết quả hình thành NL của HV trong học tập môn GDHQS.

- Thực trạng các khó khăn trong dạy học môn GDHQS.

- Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố đến dạy học môn GDHQS.

2.2.3. Địa bàn, đối tượng, thời gian khảo sát

* Địa bàn khảo sát:

Khảo sát CBQL, GV, HV ở 5 trường ĐHTQĐ, có tính đại diện trong đào tạo

cán bộ, sĩ quan chỉ huy tham mưu, chính trị, quân chủng, binh chủng trong Quân

đội (Khu vực phía Bắc). Bao gồm: Học viện Phòng không - Không quân; Học viện

Biên phòng; Trường Sĩ quan Lục quân 1; Trường Sĩ quan Chính trị; Trường Sĩ quan

Pháo binh.

* Đối tượng khảo sát:

- Cán bộ quản lý (cấp khoa, bộ môn), GV giảng dạy môn GDHQS ở các

trường khảo sát.

- Học viên đào tạo sĩ quan (trình độ đại học) ở các trường khảo sát, đã và

đang học môn GDHQS.

- Cụ thể đặc điểm đối tượng khảo sát như sau:

+ CBQL, GV:

Đặc điểm mẫu khảo sát SL %

Giới tính Nam Nữ

Tổng

Chức vụ CBQL GV

Tổng

Thâm niên công tác

Dưới 5 năm Từ 5 năm đến dưới 15 năm Từ 15 năm đến dưới 25 năm Từ 25 năm trở lên Tổng

Trình độ Cử nhân Thạc sĩ Tiến sĩ

+ Học viên:

Tổng 48 7 55 16 39 55 12 15 18 10 55 9 31 15 55 87.3 12.7 100 29.1 70.9 100 21.9 27.3 32.7 18.1 100 16.4 56.4 27.3 100

Trường

Đặc điểm mẫu khảo sát Học viện Biên phòng Học viện Phòng không - Không quân Sĩ quan Lục quân 1 Sĩ quan Chính trị Sĩ quan Pháo binh

Tổng

Học viên năm thứ Ba Tư Năm

Tổng SL 125 135 105 170 110 645 220 375 50 645 % 19.4 20.9 16.3 26.3 17.1 100 34.1 58.1 7.8 100

* Thời gian khảo sát: Từ tháng 02/2021 - 6/2021

2.2.4. Phương pháp khảo sát

Để thu thập thông tin về dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL, chúng tôi tiến hành sử dụng các PP sau:

- Phương pháp điều tra bằng phiếu. Chúng tôi xây dựng mẫu phiếu với hệ

thống câu hỏi (Phụ lục 1, 2).

+ Tổng số phiếu điều tra CBQL, GV: 55 phiếu

+ Tổng số phiếu điều tra HV: 645 phiếu.

Điều tra bằng phiếu còn được sử dụng để khảo sát ý kiến của CBQL, GV và

HV sau quá trình TN.

- Phương pháp phỏng vấn: Chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn 15 GV giảng

dạy môn GDHQS, 50 HV đã học xong chương trình môn GDHQS bằng cách phỏng

vấn trực tiếp để thu thập thông tin cần thiết, giúp cho việc đánh giá, nhận xét, kết

luận về thực trạng dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL được

đầy đủ, khách quan.

- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm: Được thực hiện

thông qua việc thu thập, phân tích các sản phẩm hoạt động sư phạm, bao gồm:

+ Giáo án của GV dạy môn GDHQS để xác định GV đó có dạy học môn

GDHQS theo TCNL hay không, và ở mức độ nào.

+ Đề thi học trình, đề thi học phần môn GDHQS để xác định PP kiểm tra

môn GDHQS có được thiết kế theo TCNL hay không, và ở mức độ nào.

+ Sản phẩm hoạt động của HV. Bao gồm: Vở ghi chép môn học; các bài tập,

bài thực hành môn GDHQS; đề cương chuẩn bị Xêmina GDHQS; bài kiểm tra học

trình, bài kiểm tra học phần môn GDHQS; các giáo án HL của HV; các kế hoạch tự

học môn GDHQS của HV.

- Phương pháp quan sát: Được tiến hành như sau:

+ Dự giờ của GV nhằm tìm hiểu một số vấn đề liên quan đến thực trạng dạy

học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ.

+ Quan sát tư thế, tác phong, thái độ, cách thức thực hiện các hoạt động của

HV trong quá trình học tập môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ.

+ Quan sát các giờ tự học môn GDHQS của HV ở đơn vị.

2.2.5. Quá trình chọn mẫu khảo sát, thu thập thông tin và xử lý số liệu

Để đảm bảo tính đại diện của mẫu khảo sát và tính khách quan, đảm bảo độ tin

cậy của số liệu thu thập được, chúng tôi tiến hành chọn mẫu khảo sát và thu thập số

liệu qua các bước như sau:

* Bước 1. Thiết kế các mẫu phiếu hỏi cho các khách thể khảo sát.

Chúng tôi tiến hành điều tra thử trên 35 CBQL và GV (Mẫu phiếu 1), 125 HV

(Mẫu phiếu 2) thuộc địa bàn khảo sát. Trong quá trình điều tra thử, chúng tôi ghi lại

thời gian hoàn thành phiếu hỏi của các đối tượng khảo sát, yêu cầu người làm phiếu

đánh dấu hoặc ghi lại những phần câu hỏi mà họ cho là khó hiểu, thiếu thông tin để

sau này có những điều chỉnh phù hợp. Sau khi thu thập mẫu điều tra thử, sẽ tiến

hành kiểm tra độ tin cậy, có những điều chỉnh phù hợp để đưa vào điều tra khảo sát

chính thức.

- Sử dụng hệ số Cronbach’s Alpha để đánh giá độ tin cậy của hai mẫu phiếu

hỏi, chúng tôi thu được kết quả như sau:

+ Mẫu phiếu số 1 (CBQL, GV):

Câu 5. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.875 (> 0.60), hệ số tin cậy của

các item nằm trong khoảng 0.868 - 0.874 (> 0.30). Câu 6. Hệ số tin cậy của toàn

thang đo α = 0.862 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.746 -

0.854 (> 0.30). Câu 7. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.827 (> 0.60), hệ số tin

cậy của các item nằm trong khoảng 0.718 - 0.812 (> 0.30). Câu 8. Hệ số tin cậy của

toàn thang đo α = 0.759 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng

0.649 - 0.757 (> 0.30). Câu 9. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.775 (> 0.60), hệ

số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.670 - 0.770 (> 0.30). Câu 10. Hệ số tin

cậy của toàn thang đo α = 0.875 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong

khoảng 0.869 - 0.874 (> 0.30). Câu 11. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.833 (>

0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.787 - 0.821 (> 0.30). Câu 12.

Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.774 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm

trong khoảng 0.769 - 0.773 (> 0.30). Câu 13.1. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α =

0.837 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.807 - 0.812 (> 0.30).

Câu 13.2. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.783 (> 0.60), hệ số tin cậy của các

item nằm trong khoảng 0.781- 0.783 (> 0.30). Câu 14. Hệ số tin cậy của toàn thang

đo α = 0.870 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.861- 0.869 (>

0.30). Câu 15. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.979 (> 0.60), hệ số tin cậy của

các item nằm trong khoảng 0.973- 0.977 (> 0.30). Câu 16. Hệ số tin cậy của toàn

thang đo α = 0.965 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.954 -

0.962 (> 0.30).

+ Mẫu phiếu số 2 (Học viên):

Câu 5. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.861 (> 0.60), hệ số tin cậy của

các item nằm trong khoảng 0.847 - 0.860 (> 0.30). Câu 6. Hệ số tin cậy của toàn

thang đo α = 0.877 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.872 -

0.877 (> 0.30). Câu 7. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.878 (> 0.60), hệ số tin

cậy của các item nằm trong khoảng 0.873 - 0.878 (> 0.30). Câu 8. Hệ số tin cậy của

toàn thang đo α = 0.781 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng

0.776 - 0.779 (> 0.30). Câu 9. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.848 (> 0.60), hệ

số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.808 - 0.845 (> 0.30). Câu 10. Hệ số tin

cậy của toàn thang đo α = 0.886 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong

khoảng 0.882 - 0.884 (> 0.30). Câu 11.1. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.878

(> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.869 - 0.875 (> 0.30). Câu

11.2. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.886 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item

nằm trong khoảng 0.883 - 0.886 (> 0.30). Câu 12. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α

= 0.875 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.867 - 0.875 (>

0.30). Câu 13. Hệ số tin cậy của toàn thang đo α = 0.987 (> 0.60), hệ số tin cậy của

các item nằm trong khoảng 0.973 - 0.976 (> 0.30). Câu 14. Hệ số tin cậy của toàn

thang đo α = 0.969 (> 0.60), hệ số tin cậy của các item nằm trong khoảng 0.961 -

0.968 (> 0.30).

Bước 2. Dựa trên cơ sở số liệu điều tra ở bước 1, chúng tôi tiến hành điều

chỉnh các câu hỏi của các mẫu phiếu hỏi cho hợp lý về mặt nội dung, cấu trúc và số

lượng câu hỏi.

Bước 3. Tiến hành điều tra trên địa bàn khảo sát đã lựa chọn

- Tiến hành điều tra. Chúng tôi tiến hành phát và thu phiếu điều tra trên 55

CBQL, GV và 660 HV ở 5 trường khảo sát.

- Làm sạch phiếu. Bằng cách loại bỏ những phiếu không trả lời hoặc trả lời

không đầy đủ.

+ Đối với mẫu phiếu số 1. 55 phiếu thu được đều hợp lệ.

+ Đối với mẫu phiếu số 2. Mẫu khảo sát ban đầu là 660, sau khi kiểm tra và

loại bỏ đi 15 phiếu không hợp lệ, mẫu phiếu sau khi làm sạch còn lại là 645 phiếu.

- Sau khi được làm sạch, các phiếu được mã hóa và nhập trên phầm mềm

SPSS và tiếp tục được kiểm tra, làm sạch.

- Thang đánh giá:

+ Những câu hỏi được xây dựng theo các tiêu chí yêu cầu người được hỏi lựa

chọn một hoặc một số tiêu chí đã xây dựng thì xử lý bằng số ý kiến trả lời và được

lượng hóa thành tỷ lệ phần trăm (%).

+ Những câu hỏi khảo sát với thang Liken 5 mức độ, chúng tôi sắp xếp theo

mức độ giảm dần, tương ứng với chúng là các điểm số: 5, 4, 3, 2, 1 được xử lý theo

điểm trung bình cộng. Mức độ chênh lệch của điểm trung bình cộng của các câu có

thang đo 5 mức độ được tính bằng cách: Lấy điểm cao nhất của thang đo (5 điểm)

trừ đi điểm thấp nhất của thang đo (1 điểm), chia làm 5 mức để thu được điểm

chênh lệch là 0,8 và thu được các mức độ của thang đo là:

Bảng 2.1: Ý nghĩa giá trị trung bình đối với thang đo

Mức độ đánh giá tương ứng

Khoảng giá trị trung bình Mức 1 Không cần thiết/Không phù hợp/Không thực hiện/Rất thấp/Không

(1,0 - 1,80) có/Không đồng ý/Không ảnh hưởng

Mức 2 Ít cần thiết/Ít phù hợp/Ít khi/Ít quan trọng/Thấp/Rất ít/Đồng ý một

(1,81 - 2,60) phần/Ít ảnh hưởng

Mức 3 Bình thường/Thỉnh thoảng/Trung bình/Phân vân/Ảnh hưởng trung

(2,61 - 3,40) bình

Mức 4 Cần thiết/Khá phù hợp/Khá thường xuyên/Khá cao/Đồng ý/Khá

(3,41 - 4,20) ảnh hưởng

Mức 5 Rất cần thiết/Rất phù hợp/Rất quan trọng/Rất cao/Rất thường

(4,21 - 5,0) xuyên/Rất đồng ý/Rất ảnh hưởng

2.3. Kết quả khảo sát thực trạng

2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên về dạy học môn Giáo dục học

quân sự theo tiếp cận năng lực

2.3.1.1. Nhận thức về mục tiêu dạy học môn Giáo dục học quân sự theo tiếp cận

năng lực

Bảng 2.2: Nhận thức của CBQL, GV về mục tiêu dạy học môn GDHQS theo TCNL

Số Tỷ lệ Mục tiêu lượng (%)

1. Được mô tả chi tiết, có thể quan sát, đánh giá được, thể hiện 49 89.1 mức độ tiến bộ của HV một cách liên tục

2. Khắc phục tính hàn lâm trong quá trình dạy học 29 52.7

3. Đáp ứng yêu cầu chất lượng nguồn nhân lực Quân đội trong 17 30.9 tình hình mới

35 63.6 4. Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HV

13 23.6 5. Hình thành NL học tập suốt đời

Bảng 2.2. cho thấy, 89.1% CBQL, GV lựa chọn mục tiêu dạy học môn

GDHQS: “Được mô tả chi tiết, có thể quan sát, đánh giá được, thể hiện mức độ tiến

bộ của HV một cách liên tục”; 63.6% CBQL, GV lựa chọn mục tiêu nhằm “Phát

huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HV”; 52.7% CBQL, GV lựa chọn mục

tiêu dạy học môn GHDQS theo TCNL nhằm “Khắc phục tính hàn lâm trong quá

trình dạy học”, 30.9% CBQL, GV lựa chọn dạy học môn GDHQS theo TCNL nhằm

“Đáp ứng yêu cầu chất lượng nguồn nhân lực Quân đội trong tình hình mới”. Mục

tiêu được lựa chọn thấp nhất là “Hình thành NL học tập suốt đời” với 23.6% ý kiến

của CBQL, GV.

Như vậy, có thể thấy, đa số CBQL, GV đã có nhận thức đúng đắn về những

dấu hiệu của mục tiêu dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

2.3.1.2. Nhận thức về sự phù hợp của dạy học môn Giáo dục học quân sự theo tiếp

cận năng lực

Dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL có phù hợp với đặc

điểm hoạt động học tập của HV trong môi trường quân đội hay không có ý nghĩa

quan trọng, là điều kiện để tổ chức dạy học môn GDHQS theo TCNL. Để đánh giá

sự phù hợp của dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL với đặc

điểm hoạt động học tập của HV trong môi trường quân đội, chúng tôi tiến hành

khảo sát và thu được kết quả sau:

Biểu đồ 2.1. Biểu đồ đánh giá của CBQL, GV và HV về sự phù hợp của dạy

học môn GDHQS theo TCNL

Biểu đồ 2.1 cho thấy, các ý kiến đánh giá của CBQL, GV và HV đều cho

rằng, dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL dao động từ mức

“Bình thường” đến “Rất phù hợp”. ĐTB theo đánh giá của CBQL, GV là 4.25 và HV

là 4.22 tương ứng với mức “Rất phù hợp”. Không có ý kiến nào của CBQL, GV và

HV đánh giá việc dạy học môn môn GDHQS theo TCNL là “Ít phù hợp” và “Không

phù hợp” với đặc điểm hoạt động học tập của HV trong môi trường quân đội.

Các ý kiến của CBQL, GV và HV về nội dung này cũng tương đối thống

nhất. Kết quả kiểm định sự khác biệt Independent Sample T-test giữa CBQL, GV và

HV (Phụ lục 17) cho thấy, không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa ý kiến

của CBGL, GV và HV đánh giá về sự phù hợp của dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL. Nhận thức của CBQL, GV và HV như trên là điều

kiện rất thuận lợi để tổ chức triển khai dạy học môn GDHQS theo TCNL ở các

trường ĐHTQĐ.

Có thể thấy rằng, dạy học ở các trường ĐHTQĐ chịu sự quy định chặt chẽ

của điều lệnh, điều lệ và kỷ luật Quân đội; thời gian dạy học được quy định chặt

chẽ, rõ ràng và được cụ thể hóa thành lịch HL, mang tính pháp lý cao; thời gian

dành cho tự học của HV được sắp xếp đan xen với việc thực hiện các chế độ, nền

nếp trong ngày, nhất là đan xen với hoạt động HL sẵn sàng chiến đấu, xây dựng

chính quy, rèn luyện kỷ luật. Do vậy, dạy học theo TCNL rất phù hợp với môi

trường quân đội, bảo đảm trang bị kiến thức cơ bản, phát huy tính tích cực, sáng tạo

của HV, đồng thời hình thành và phát triển cho HV hệ thống NL, nhất là NLSPQS

đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chỉ huy, HL sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc của

người cán bộ, sĩ quan ở các đơn vị quân đội.

Trao đổi về vấn đề này, một số CBQL, GV giảng dạy môn GDHQS ở

Trường Sĩ quan Chính trị và Trường Sĩ quan Lục quân 1 đều có chung nhận định:

Dạy học môn GDHQS theo TCNL hoàn toàn phù hợp với đặc điểm hoạt động học

tập của HV trong môi trường Quân đội; bảo đảm HV có khả năng khái quát tri thức

của môn học, đồng thời hình thành và phát triển hệ thống NL, nhất là NL HL, GD

quân nhân ở đơn vị cơ sở.

Nhận thức của CBQL, GV về sự phù hợp của dạy học theo TCNL như trên là

điều kiện rất thuận lợi để tổ chức triển khai dạy học môn GDHQS theo TCNL ở các

trường ĐHTQĐ. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận CBQL, GV và HV do nhận thức

chưa đúng hoặc chưa tích cực, mạnh dạn trong đổi mới chiến lược dạy học theo

hướng tích cực hóa hoạt động nhận thức của HV, nhằm hình thành, phát triển NL

cho HV nên vẫn còn 20.0% CBQL, GV và 24.5% HV đã lựa chọn các mức độ là

“Bình thường”. Điều này sẽ ảnh hưởng tới việc tổ chức dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL.

2.3.2. Thực trạng tổ chức dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại

học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

2.3.2.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Mục tiêu dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL là thành

tố cơ bản, có vai trò định hướng toàn bộ quá trình dạy học; chỉ đạo việc thiết kế nội

dung, lựa chọn PP, hình thức tổ chức dạy học và cách thức kiểm tra, đánh giá

KQHT môn GDHQS. Để đánh giá thực trạng thực hiện mục tiêu dạy học môn

GDHQS theo TCNL của GV, chúng tôi tiến hành khảo sát và thu được kết quả sau:

Bảng 2.3: Thực trạng GV thực hiện mục tiêu dạy học môn GDHQS theo TCNL

Mức độ (%)

Rất thường

Khá thường

Ít khi

Không thực

Thỉnh thoảng

xuyên

hiện

Nội dung ĐTB ĐLC

5.5 56.4 29.1 9.1 0.0 3.58 .738

1. Xác định mục tiêu trong xây dựng đề cương học phần/môn học

2. Xác định mục tiêu trong thiết kế đề cương 3.6 50.9 30.9 14.5 0.0 3.44 .788

dạy học

3. Quán triệt mục tiêu trong tổ chức dạy học 0.0 43.6 32.7 23.6 0.0 3.20 .803

trên lớp

4. Quán triệt mục tiêu dạy học trong tổ chức 0.0 21.8 34.5 32.7 10.9 2.67 .944

thực hành, thảo luận

5. Quán triệt mục tiêu dạy học trong hướng 0.0 25.5 32.7 34.5 7.3 2.76 .922

dẫn tự học

6. Quán triệt mục tiêu dạy học trong đánh giá 0.0 27.3 38.2 25.5 9.1 2.84 .938

KQHT của HV

TỔNG 3.08

Bảng 2.3. cho thấy, quá trình dạy học GV đã thực hiện mục tiêu dạy học môn

GDHQS theo TCNL dao động từ mức “Thỉnh thoảng” đến “Khá thường xuyên”,

với ĐTB = 3.08, tương ứng với mức “Thỉnh thoảng” .

Dựa vào kết quả khảo sát được thể hiện ở bảng 2.3, kết hợp với nghiên cứu

Giáo án lên lớp, phỏng vấn GV, chúng tôi nhận xét như sau:

Giảng viên giảng dạy môn GDHQS đã căn cứ vào chuẩn đầu chương trình

ĐT ở từng trường ĐHTQĐ để xác định mục môn học và mục tiêu bài học trong

phát triển đề cương học phần/môn học (ĐTB = 3.58, tương ứng với mức “Khá thường xuyên”).

Giảng viên đã thực hiện xác định mục tiêu trong thiết kế đề cương dạy học

một cách rõ ràng (ĐTB = 3.44, tương ứng với mức “Khá thường xuyên”).

Giảng viên đã thực hiện quán triệt mục tiêu trong tổ chức dạy học trên lớp

(ĐTB = 3.20, tương ứng với mức “Thỉnh thoảng”).

Giảng viên đã quán triệt mục tiêu dạy học trong đánh giá KQHT của HV

(ĐTB = 2.84, tương ứng với mức “Thỉnh thoảng”).

Tuy nhiên, việc thực hiện mục tiêu dạy học của GV vẫn còn tồn tại những

hạn chế nhất định. Qua nghiên cứu cho thấy, việc thực hiện quán triệt mục tiêu dạy

học trong tổ chức thực hành, thảo luận, trong hướng dẫn tự học mới được GV sử

dụng ở mức độ “Thỉnh thoảng”. Vẫn còn một số GV “ít khi” và “Không thực hiện”

nội dung này. Kết quả khảo sát cho thấy, vẫn còn 10.9% GV không thực hiện quán

triệt mục tiêu dạy học trong tổ chức thực hành, thảo luận; 9.1% GV không thực hiện

quán triệt mục tiêu dạy học trong hướng dẫn tự học; 7.3% GV không thực hiện

không thực hiện quán triệt mục tiêu dạy học trong kiểm tra, đánh giá KQHT.

Chúng tôi nghiên cứu sâu nội dung này thông qua nghiên cứu giáo án, đề

cương môn học và tiến hành phỏng vấn trực tiếp với một số GV giảng dạy môn

GDHQS ở các trường ĐHTQĐ, chúng tôi nhận thấy: Một số đề cương môn

GDHQS diễn tả mục tiêu môn học chưa rõ ràng, còn có sự trùng lặp về mục tiêu

môn học giữa các đối tượng ĐT khác nhau; một số GV chưa biết cách diễn đạt mục

tiêu môn học và từng bài học bằng những động từ hành động, việc diễn đạt mục tiêu

vẫn còn chung chung, khó có thể đo lường, đánh giá; diễn đạt mục tiêu chưa xác

định được trong tâm những NL cần đạt được của người học sau khi kết thúc môn

học, bài học. Điều này ảnh hưởng không tốt đến chất lượng dạy học, nhất là đến

KQHT môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ hiện nay. Vấn đề này đặt ra trong thời

gian tới, các trường ĐHTQĐ cần phải tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao NLSP

cho đội ngũ GV, nhất là tập huấn bồi dưỡng viết mục tiêu chủ đề/bài học theo

TCNL một cách rõ ràng, phù hợp với từng môn học và đối tượng ĐT.

2.3.2.2. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Nội dung dạy học là thành tố quan trọng tạo nên nội dung các hoạt động dạy

của GV và hoạt động học của HV. Để tìm hiểu rõ thực trạng thực hiện nội dung dạy

học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL bằng cách nào và mức độ ra

sao, chúng tôi tiến hành khảo sát và thu được kết quả như sau:

Bảng 2.4: Thực trạng GV thực hiện nội dung dạy học môn GDHQS theo TCNL

Mức độ (%)

Ít khi

Thỉnh thoảng

Rất thường xuyên

Khá thường xuyên

Không thực hiện

Nội dung ĐTB ĐLC

1. Thiết kế nội dung

dạy học theo chuẩn đầu 9.1 38.2 29.1 23.6 0.0 3.33 .767

ra học phần/môn học

2. Thiết kế và tổ chức

nội dung dạy học theo 0.0 7.3 43.6 40.0 9.1 2.49 .944 hoạt động khám phá

thực hành, luyện tập

3. Thiết kế nội dung

dạy học theo các bài tập 16.4 50.9 25.5 7.3 0.0 3.76 .816

nhận thức

4. Thiết kế nội dung

dạy học thành kiểu dạy 0.0 23.6 61.8 10.9 3.6 3.05 .705

học nêu vấn đề

5. Thiết kế nội dung

dạy học theo tình huống 18.2 50.9 23.6 7.3 0.0 3.80 .826

hoạt động quân sự

TỔNG 3.29

Kết quả thống kê ở bảng 2.4. cho thấy, quá trình dạy học GV đã thực hiện

nội dung dạy học theo TCNL có sự dao động từ mức “Ít khi” tới “Khá thường

xuyên”, với ĐTB = 3.29, tương ứng với mức “Thỉnh thoảng". Trong đó, cao nhất là

nội dung 5) Thiết kế nội dung dạy học theo tình huống hoạt động quân sự với ĐTB

= 3.80, tương ứng với mức “Khá thường xuyên”; thấp nhất là nội dung 2) Thiết kế

và tổ chức nội dung dạy học theo hoạt động khám phá thực hành, luyện tập với

ĐTB = 2.49, tương ứng với mức “Ít khi”.

Dựa vào kết quả khảo sát được thể hiện ở bảng 2.4, kết hợp với nghiên cứu

Giáo án lên lớp, phỏng vấn GV, chúng tôi nhận xét như sau:

Giảng viên giảng dạy môn GDHQS đã có sự gia công sự phạm bằng cách

thiết kế nội dung dạy học theo TCNL ở các dạng khác nhau. Cụ thể:

Giảng viên đã thiết kế nội dung dạy học theo dạng các tình huống hoạt động

quân sự, với ĐTB = 3.80, tương ứng với mức “Khá thường xuyên”.

Giảng viên đã dựa vào các bài tập nhận thức, thiết kế nội dung dạy học theo

các bài tập nhận thức, với ĐTB = 3.76, tương ứng với mức “Khá thường xuyên”.

Song, để thực hiện mục tiêu dạy học theo TCNL góp phần hình thành và

phát triển NL cho HV ở các trường ĐHTQĐ thì những cách thiết kế đó vẫn chưa

đủ, GV cần phải chú trọng việc thiết kế nội dung dạy học theo chuẩn đầu ra học

phần/môn học; thiết kế và tổ chức nội dung dạy học theo hoạt động khám phá thực

hành, luyện tập... Tuy nhiên, các cách thiết kế nội dung này mới chỉ được GV sử

dụng ở mức độ “Ít khi” và “Thỉnh thoảng”. Kết quả khảo sát cũng cho thấy, vẫn còn

40% GV “Ít khi” và 9.1% GV “Không thực hiện” thiết kế và tổ chức nội dung dạy

học theo hoạt động khám phá thực hành, luyện tập; 23% GV “Ít khi” thiết kế nội

dung dạy học theo chuẩn đầu ra học phần/môn học; 10.9% GV “Ít khi” thiết kế nội

dung dạy học thành kiểu dạy học nêu vấn đề.

Tìm hiểu thực trạng này, chúng tôi nghiên cứu chương trình ĐT, chương

trình môn GDHQS và tiến hành phỏng vấn trực tiếp một số GV, qua đó được biết: ở

các trường ĐHTQĐ hiện nay vẫn đang thực hiện ĐT theo niên chế, chưa chuyển

sang ĐT theo tín chỉ, do vậy rất khó khăn cho GV khi thiết kế nội dung dạy học

thành theo chuẩn đầu ra học phần/môn học. Mặt khác, một số GV cho rằng, do phải

thực hiện đan xen nhiều nhiệm vụ, kinh nghiệm giảng dạy chưa nhiều, do vậy GV

không có nhiều thời gian để nghiên cứu, thiết kế nội dung dạy học thành các bài tập

nhận thức và theo các hoạt động khám phá, luyện tập. Vấn đề này đặt ra trong thời

gian tới, các trường ĐHTQĐ cần phải chuyển sang ĐT theo tín chỉ cũng như bồi

dưỡng, nâng cao NLSP cho đội ngũ GV để GV có điều kiện thiết kế bài dạy theo

TCNL, qua đó góp phần hình thành và phát triển NL cho HV.

2.3.2.3. Thực trạng hình thức, phương pháp dạy học môn Giáo dục học quân sự ở

các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

- Thực trạng tần suất sử dụng hình thức dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL

Biểu đồ 2.2. Biểu đồ điểm trung bình đánh giá của CBQL, GV và HV về tần

suất sử dụng hình thức dạy học môn GDHQS

Biểu đồ 2.2. cho thấy, các ý kiến của CBQL, GV và HV đều đồng nhất trong

đánh giá mức độ sử dụng các hình thức dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL ở mức độ “Thỉnh thoảng” (ĐTB = 3.34 theo đánh giá của

CBQL, GV; ĐTB = 3.27 theo đánh giá của HV). Kết quả cho thấy, có 2 hình thức

dạy học được cả CBQL, GV và HV đánh giá đã sử dụng ở mức độ “Khá thường

xuyên” khi thực hiện dạy học môn GDHQS theo TCNL là hình thức "Bài giảng"

(với ĐTB = 3.85 theo đánh giá của CBQL, GV; ĐTB = 3.69 theo đánh giá của HV)

và hình thức Xêmina” (với ĐTB = 3.44 theo đánh giá của giảng viên; ĐTB = 3.49

theo đánh giá của HV).

Các hình thức “Tự học” và “Thực hành” đều được CBQL, GV và HV đánh

giá sử dụng ở mức độ “Thỉnh thoảng” trong dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Trao đổi về vấn đề này, đồng chí Vũ Xuân H, GV Trường Sĩ quan Chính trị cho

rằng: “Do quân số các lớp học đông, thời gian dành cho giảng dạy các chủ đề ngắn,

do vậy triển khai dạy học theo TCNL thì nên sử dụng hình thức Bài giảng là phù

hợp nhất để trong thời gian quy định của chủ đề/môn học có thể đáp ứng được nhu

cầu học tập và thói quen tiếp nhận thông tin của HV, để HV tiếp nhận thuận lợi các

thông tin học tập và bước đầu hình thành các NL, nhất là NLSPQS cho bản thân”.

Đánh giá sự tương đồng việc xếp thứ bậc ý kiến của CBQL, GV với thứ bậc

ý kiến của HV, chúng tôi sử dụng công thức Spearman, kết quả R = 0.9, cho thấy có

sự phù hợp cao giữa đánh giá của CBQL, GV và HV về tần suất sử dụng các hình

thức dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL. Kết quả kiểm định

sự khác biệt Independent Sample T-test giữa CBQL, GV và HV về nội dung này

cho thấy, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa ý kiến của CBGL, GV và HV ở nội

dung (4) hình thức dạy học “Thực hành” với sig. Levene's Test for Equality of

Variances 0.012 nhỏ hơn 0.05; tuy nhiên xem xét sig. (2-tailed) ở Equal variances

not assumed 0.128 lớn hơn 0.05. Các nội dung khác đều lớn hơn 0.05 (Phụ lục 17).

Như vậy, có thể khẳng định không có sự khác biệt về giá trị trung bình giữa đánh

giá của CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát.

- Thực trạng tần suất sử dụng PPDH môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

theo TCNL

Sử dụng PPDH theo TCNL có ý nghĩa quan trọng, khâu đột phá nâng cao chất

lượng dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ. Để tìm hiểu rõ trong quá trình

dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHQTĐ, GV đã sử dụng PPDH theo TCNL chưa

và sử dụng như thế nào, chúng tôi tiến hành khảo sát và thu được kết quả như sau:

Biểu đồ 2.3. Biểu đồ điểm trung bình đánh giá của CBQL, GV và HV về tần suất sử dụng PPDH môn GDHQS theo TCNL

Biểu đồ 2.3. cho thấy, các ý kiến của CBQL, GV và HV đều đồng nhất đánh

giá tần suất sử dụng các PPDH môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL ở

mức độ “Thỉnh thoảng” (ĐTB = 3.03 theo đánh giá của CBQL, GV; ĐTB = 2.98

theo đánh giá của HV). Có 2 PPDH được CBQL, GV đánh giá đã sử dụng ở mức độ

“Khá thường xuyên” khi thực hiện dạy học môn GDHQS theo TCNL là: “Thuyết

trình” (ĐTB = 3.93), “Nêu vấn đề” (ĐTB = 3.44). Có 1 PPDH được CBQL, GV

đánh giá sử dụng ở mức độ “Thỉnh thoảng” khi thực hiện dạy học môn GDHQS

theo TCNL đó là PP “Dựa trên tình huống” (ĐTB = 2.89). Có 2 PPDH được CBQL,

GV đánh giá sử dụng ở mức độ “Ít khi” là PP “Đóng vai” (ĐTB = 2.33) và PP

“Thảo luận nhóm” (ĐTB = 2.44)

Đánh giá của HV về tần suất GV sử dụng các PPDH như sau: PP được HV

đánh giá GV sử dụng ở mức độ “Khá thường xuyên” khi dạy học môn GDHQS theo

TCNL là “Thuyết trình” (ĐTB = 3.77). Có 2 PP được HV đánh giá GV sử dụng ở

mức độ “Thỉnh thoảng” khi dạy học môn GDHQS theo TCNL đó là: PP “Dựa trên

tình huống” (ĐTB = 3.11) và PP “Đóng vai” (ĐTB = 2.75). HV đánh giá GV sử

dụng PP “Nêu vấn đề” và PP “Thảo luận nhóm” ở mức độ “Ít khi”.

Đánh giá sự tương đồng việc xếp thứ bậc ý kiến của CBQL, GV với thứ bậc

ý kiến của HV, chúng tôi sử dụng công thức Spearman, kết quả R = 0.71, cho thấy

có sự phù hợp cao giữ đánh giá của CBQL, GV và HV về những PPDH mà GV đã

sử dụng trong dạy học môn GDHQS theo TCNL. Kết quả kiểm định sự khác biệt

Independent Sample T-test giữa CBQL, GV và HV về nội dung này cho thấy các

nội dung đều lớn hơn 0.05 (Phụ lục 17), từ đó có thể khẳng định không có sự khác

biệt về giá trị trung bình giữa đánh giá của CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát.

Kết quả trên cho thấy, khi thực hiện dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ, GV sử dụng ở mức độ “Khá thường xuyên” các PPDH truyền thống như

“Thuyết trình”, “Nêu vấn đề”. Các PP khác, GV vẫn sử dụng ở mức độ “Thỉnh thoảng”

trong quá trình dạy học môn GDHQS.

Để kiểm chứng tính chân thực của các kết quả nghiên cứu định lượng thu

được, chúng tôi đã tiến hành dự giờ, quan sát trực tiếp các buổi lên lớp và các hoạt

động chuyên môn khác của GV. Chúng tôi nhận thấy: Về cơ bản GV thường xuyên

sử dụng các PPDH truyền thống như: “Thuyết trình”, “Nêu vấn đề”. Ngược lại,

những PPDH có ưu thế trong việc hình thành và phát triển NL thực hành cho HV

được GV sử dụng với tần suất rất ít. Việc vận dụng các PPDH hiện đại, chú trọng

rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp chưa thường xuyên. Cá biệt, một số PPDH có ý

nghĩa rất quan trọng nhằm hình thành và phát triển những NL cho HV như PP “Dựa

trên tình huống”, “Thảo luận nhóm” rất ít khi được GV sử dụng trong giảng dạy

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ. Quá trình giảng dạy, một số GV chưa coi

trọng đúng mức việc kết hợp giữa truyền thụ tri thức với bồi dưỡng kinh nghiệm,

phát triển NL cho HV. Kết quả này phù hợp với những kết quả định lượng thu được

trên mẫu khảo sát. Thực trạng này có thể là do các trường ĐHTQĐ vẫn còn ĐT theo

niên chế, nội dung môn GDHQS chưa được thiết kế một cách khoa học theo TCNL,

nhất là chưa được GV thiết kế theo hướng sử dụng linh hoạt, đa dạng các PPDH

khác nhau; cũng có thể là do một bộ phận GV, nhất là GV trẻ kiến thức nghiệp vụ

sư phạm, kinh nghiệm giảng dạy chưa nhiều, NL sử dụng, vận dụng các PP, phương

tiện dạy học hiện đại còn chưa thuần thục; quá trình giảng dạy còn biểu hiện truyền

thụ một chiều, chưa gắn truyền thụ kiến thức với định hướng hành động, phát triển

NL cho HV. Điều này đòi hỏi các trường ĐHTQĐ cần phải tích cực bồi dưỡng,

chuẩn hóa đội ngũ GV, nhất là cần tăng cường tập huấn sử dụng PPDH định hướng

hành động để đội ngũ GV tiến hành dạy học theo TCNL đạt hiệu quả, đáp ứng yêu

cầu đổi mới GD hiện nay.

2.3.2.4. Thực trạng hoạt động dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Bảng 2.5: Đánh giá của CBQL, GV và HV về mức độ sử dụng các hoạt động dạy học

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

CBQL, GV HV

Hoạt động dạy học ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC Thứ bậc Thứ bậc

3.87 0.640 1 3.81 0.683 1

3.76 0.719 2 3.72 0.807 2

3.15 0.970 6 2.99 0.981 7

3.27 0.849 5 3.18 0.911 6

2.58 0.989 7 3.28 0.828 5

2.49 0.912 8 2.57 0.996 8

4 3.6 0.710 3.68 0.767 3

3 3.67 0.771 3.52 0.775 4 1. Hướng dẫn HV nghiên cứu giáo trình, đề cương bài giảng và các tài liệu học tập 2. Hoạt động khởi động (nêu các câu hỏi trắc nghiệm, gợi mở hoặc đưa ra ý kiến nhận xét về các vấn đề liên quan nội dung học tập) 3. Hoạt động hình thành kiến thức (nêu các tình huống, vấn đề học tập; tổ chức, điều khiển HV thảo luận, làm bài tập nhóm, bài tập nhận thức) 4. Hoạt động luyện tập (tổ chức, điều khiển HV trình bày, luyện tập, thực hành trong các tình huống xã hội và hoạt động quân sự) 5. Hoạt động vận dụng (tổ chức, điều khiển HV thực hành vận dụng NL trong các tình huống xã hội và hoạt động quân sự) 6. Hoạt động tìm tòi, mở rộng (giao nhiệm vụ tìm tòi, mở rộng kiến thức và tự học cho HV ở đơn vị) 7. Khuyến khích HV phát biểu những vấn đề học tập 8. Nhận xét, đánh giá KQHT của HV

3.30 3.34

Chung Hệ số tương quan Spearman R = 0.9

Bảng 2.5. cho thấy, quá trình dạy học GV đã sử dụng các hoạt động dạy học

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL dao động từ mức “Ít khi” đến “Khá

thường xuyên”. ĐTB theo đánh giá của GV, CBQL = 3.30; ĐTB theo đánh giá của

HV = 3.34, tương ứng với mức “Thỉnh thoảng”.

Dựa vào kết quả khảo sát được thể hiện ở bảng 2.5. kết hợp với nghiên cứu

Giáo án lên lớp, trực tiếp dự giờ và phỏng vấn GV, HV chúng tôi nhận xét như sau:

- Căn cứ vào tiến trình dạy học, GV đã hướng dẫn HV nghiên cứu giáo trình,

đề cương bài giảng và các tài liệu học tập (ĐTB theo đánh giá của CBQL, GV =

3.87; theo đánh giá của HV = 3.81 tương ứng với mức “Khá thường xuyên”). Đây

là điều kiện thuận lợi để tổ chức các hoạt động dạy học môn GDHQS theo TCNL.

- Hoạt động khởi động như: nêu câu hỏi trắc nghiệm, gợi mở hoặc đưa ra ý

kiến nhận xét các vấn đề liên quan đến nội dung học tập được GV sử dụng ở mức

độ khá thường xuyên (ĐTB theo đánh giá của CBQL, GV = 3.76; theo đánh giá của

HV = 3.72 tương ứng với mức “Khá thường xuyên”).

- GV trong quá trình dạy học đã tiến hành khá thường xuyên hoạt động

khuyến khích HV phát biểu những vấn đề học tập (ĐTB theo đánh giá của CBQL,

GV = 3.6; theo đánh giá của HV = 3.68 tương ứng với mức “Khá thường xuyên”).

Đây là tín hiệu đáng mừng đối với hoạt động dạy học theo TCNL, hướng vào việc

động viên, khuyến khích HV phát biểu những vấn đề học tập, nhất là những khó

khăn, vướng mắc trong quá trình học tập để nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập.

- Trong trong quá trình dạy học, GV đã thực hiện khá thường xuyên hoạt

động nhận xét, đánh giá KQHT của HV (ĐTB theo đánh giá của CBQL, GV = 3.67;

theo đánh giá của HV = 3.52 tương ứng với mức “Khá thường xuyên”).

- Giảng viên đã tiến hành hoạt động hình thành kiến thức như: nêu các tình

huống, vấn đề học tập, tổ chức, điều khiển HV thảo luận, làm bài tập nhóm, bài tập

nhận thức ở mức độ “Thỉnh thoảng” (ĐTB theo đánh giá của CBQL, GV = 3.15;

theo đánh giá của HV = 2.99).

- Hoạt động luyện tập như: tổ chức, điều khiển HV trình bày, luyện tập, thực

hành trong các tình huống xã hội và hoạt động quân sự cũng được GV sử dụng ở

mức độ “Thỉnh thoảng” (ĐTB theo đánh giá của CBQL, GV = 3.27; theo đánh giá

của HV = 3.18).

- Tuy nhiên, vẫn còn nhiều GV “Ít khi”, thậm chí không sử dụng hoạt động

vận dụng kiến thức và hoạt động tìm tòi, mở rộng kiến thức. Kết quả khảo sát cho

thấy, hoạt động vận dụng (tổ chức, điều khiển HV thực hành vận dụng NL trong các

tình huống xã hội và hoạt động quân sự) được CBQL, GV đánh giá với ĐTB =

2.58; HV đánh giá với ĐTB = 3.28; hoạt động tìm tòi, mở rộng (giao nhiệm vụ tìm

tòi, mở rộng kiến thức và tự học cho HV ở đơn vị) được CBQL, GV đánh giá với

ĐTB = 2.49; HV đánh giá với ĐTB = 2.57, tương ứng với mức “Ít khi”. Tìm hiểu

thực trạng này, chúng tôi tiến hành nghiên cứu giáo án, dự giờ và phỏng vấn GV,

chúng tôi nhận thấy: trong giáo án của GV chưa thể hiện rõ các hoạt động vận dụng

và tìm tòi, mở rộng kiến thức; một số GV gặp rất nhiều khó khăn trong các hoạt

động này, đặc biệt là chưa tổ chức đa dạng các hoạt động thực hành vận dụng các

nội dung học tập trong các hoạt động xã hội và hoạt động quân sự.

Phỏng vấn đồng chí Vũ Trường G (Trường Sĩ quan Chính trị), đồng chí cho

biết: Trong quá trình dạy học, một số GV chưa tích cực tiến hành các hoạt động tìm

tòi, mở rộng kiến thức, vẫn chỉ tiến hành đặt câu hỏi và tổ chức cho HV phát biểu

những nội dung trong giáo trình, tài liệu dạy học; GV gặp nhiều khó khăn trong việc

nghiên cứu các tình huống HL, GD quân nhân ở đơn vị cơ sở để tổ chức, điều khiển

HV luyện tập, thực hành, định hướng HV tìm tòi, mở rộng kiến thức, vận dụng

trong thực tiễn hoạt động HL, GD quân nhân ở các đơn vị. Vấn đề này đặt ra trong

thời gian tới, các trường ĐHTQĐ cần phải tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao

NLSP cho đội ngũ GV, trong đó cần tập huấn bồi dưỡng GV tiến hành các hoạt

động dạy học môn GDHQS theo TCNL, nhằm hình thành và phát triển NL cho HV.

Đánh giá sự tương đồng việc xếp thứ bậc ý kiến của CBQL, GV với HV,

chúng tôi sử dụng công thức Spearman, kết quả R = 0.9; kiểm định sự khác biệt

Independent Sample T-test giữa CBQL, GV và HV cho thấy các nội dung kiểm

định đều lớn hơn 0.05 (không có sự khác biệt về giá trị trung bình giữa đánh giá của

CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát - Phụ lục 17). Do đó, có thể khẳng

định sự phù hợp cao giữa ý kiến của CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát.

2.3.2.5. Thực trạng hoạt động học tập môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại

học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Bảng 2.6: Đánh giá của CBQL, GV và HV về mức độ sử dụng các hoạt động học tập

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

CBQL, GV HV

Hoạt động học tập ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC Thứ bậc Thứ bậc

1. HV tự nghiên cứu trước nội

dung học tập (giáo trình, đề 3.84 0.631 2 3.86 0.706 1

cương bài giảng và các tài liệu có liên quan)

2. HV tự xác định mục tiêu

học tập, xây dựng kế hoạch, 3.91 0.752 1 3.83 0.724 3

nhiệm vụ học tập

3. HV ghi chép (lựa chọn,

trích ghi tóm tắt khái quát các 2.65 0.907 7 2.61 1.007 7

nội dung học tập)

4. HV chủ động nêu các câu 3.33 0.795 4 3.20 0.939 5 hỏi, vấn đề học tập

5. HV huy động kiến thức,

kinh nghiệm để giải quyết các 3.78 0.599 3 3.85 0.758 2

tình huống, nhiệm vụ học tập

6. HV tích cực thảo luận, làm 2.73 0.912 6 3.29 0.974 4 bài tập nhóm, bài tập nhận thức

2.89 0.994 5 2.63 0.974 6

7. HV tích cực vận dụng nội dung học tập trong các tình huống xã hội và hoạt động quân sự

8. HV thường xuyên tự kiểm tra, 2.51 0.920 8 2.58 0.993 8 đánh giá KQHT của bản thân

Chung 3.20 3.23

Hệ số tương quan Spearman R = 0.86

Bảng 2.6. cho thấy, HV đã sử dụng các hoạt động học tập môn GDHQS dao

động từ mức “Ít khi” đến “Khá thường xuyên”. ĐTB theo đánh giá của GV, CBQL =

3.20; ĐTB theo đánh giá của HV = 3.23, tương ứng với mức “Thỉnh thoảng”.

Dựa vào kết quả khảo sát được thể hiện ở bảng 2.6, kết hợp với dự giờ,

nghiên cứu vở ghi và các sản phẩm học tập của HV, phỏng vấn GV, HV chúng tôi

nhận xét như sau:

- Học viên đã tự nghiên cứu trước nội dung học tập như: nghiên cứu giáo

trình, đề cương bài giảng và các tài liệu học tập (ĐTB theo đánh giá của CBQL, GV

= 3.84; theo đánh giá của HV = 3.86 tương ứng với mức “Khá thường xuyên”). Đây

là điều kiện, cơ sở thuận lợi để HV tiến hành các hoạt động học tập môn GDHQS

theo TCNL.

- Học viên đã tự xác định được mục tiêu học tập và xây dựng được kế hoạch,

nhiệm vụ học tập (ĐTB theo đánh giá của CBQL, GV = 3.91; theo đánh giá của HV

= 3.83 tương ứng với mức “Khá thường xuyên”).

- Quá trình học tập, HV đã biết huy động kiến thức, kinh nghiệm để giải

quyết các tình huống, nhiệm vụ học tập (ĐTB theo đánh giá của CBQL, GV = 3.78;

theo đánh giá của HV = 3.85 tương ứng với mức “Khá thường xuyên”).

- Tuy nhiên, các hoạt động học tập khác theo TCNL chưa được HV tích cực,

thường xuyên sử dụng trong học tập môn GDHQS. Kết quả khảo sát cho thấy, HV

chưa chủ động nêu các câu hỏi, vấn đề học tập (ĐTB đánh giá của CBQL, GV =

3.33; theo đánh giá của HV = 3.20 tương ứng với mức “Thỉnh thoảng”); HV chưa

tích cực thảo luận, làm bài tập nhóm và các bài tập nhận thức (ĐTB đánh giá của

CBQL, GV = 2.73; theo đánh giá của HV = 3.29 tương ứng với mức “Thỉnh

thoảng”); việc vận dụng nội dung học tập trong các tình huống xã hội và hoạt động

quân sự vẫn chưa được HV sử dụng tích cực (ĐTB đánh giá của CBQL, GV = 2.89;

theo đánh giá của HV = 2.63 tương ứng với mức “Thỉnh thoảng”). Việc ghi chép

các nội dung học tập của HV vẫn chưa được tiến hành một cách khoa học, HV chưa

biết lựa chọn, trích ghi tóm tắt khái quát các nội dung học tập (ĐTB theo đánh giá

của CBQL, GV = 2.65; theo đánh giá của HV = 2.61 tương ứng với mức “Thỉnh

thoảng” - tiệm cận mức độ “Ít khi”). Đặc biệt, quá trình học tập HV chưa tiến hành

thường xuyên hoạt động tự kiểm tra, đánh giá KQHT của bản thân (ĐTB đánh giá

của CBQL, GV = 2.51; theo đánh giá của HV = 2.58 tương ứng với mức “Ít khi”).

Tìm hiểu thực trạng này, chúng tôi tiến hành dự giờ, nghiên cứu vở ghi và

các sản phẩm học tập của HV, phỏng vấn GV, HV chúng tôi nhận thấy: HV chưa

quen với cách ghi tóm lược các nội dung học tập, vẫn có thói quen ghi các nội dung

GV trình bày (đặc trưng của dạy học theo tiếp cận nội dung); mặc dù GV đã giao

nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm học tập, tuy nhiên các hoạt động thảo luận, làm bài

tập nhóm, bài tập nhận thức của HV chưa được tiến hành một cách khoa học, HV

còn e dè, tâm lý ngại trình bày ý kiến cá nhân, chưa mạnh dạn trao đổi, phản bác

các ý kiến từ đồng chí, đồng đội trong lớp học. Quá trình học tập, HV chưa thường

xuyên tự kiểm tra, đánh giá KQHT của bản thân.

Phỏng vấn đồng chí Thượng sĩ Lò Văn H (Trường Sĩ quan Lục quân 1), đồng

chí cho biết: “Quá trình học tập trên lớp, chúng tôi đã quen với cách ghi chép

truyền thống (ghi tất cả các nội dung GV trình bày), điều này thuận lợi cho chúng

tôi khi ôn tập và trả bài các nội dung học tập; mặt khác, chúng tôi học tập theo hình

thức “cuốn chiếu” (học và thi hết một số môn xong chuyển sang các môn mới), do

vậy chúng tôi ít có thời gian để tự kiểm tra, đánh giá KQHT của bản thân, chỉ đến

gần lịch thi hết môn chúng tôi mới tiến hành ôn tập môn học đó”. Như vậy, có thể

thấy rằng, một số HV tiến hành tốt các hoạt động học tập môn GDHQS theo TCNL,

điều này ảnh hưởng tới kết quả hình thành và phát triển NL của HV.

Đánh giá sự tương đồng việc xếp thứ bậc ý kiến của CBQL, GV với thứ bậc

ý kiến của HV, chúng tôi sử dụng công thức Spearman, kết quả R = 0.86; kiểm định

sự khác biệt Independent Sample T-test giữa CBQL, GV và HV cho thấy các nội

dung kiểm định đều lớn hơn 0.05 (không có sự khác biệt về giá trị trung bình giữa

đánh giá của CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát). Do đó, có thể khẳng

định sự phù hợp cao giữa ý kiến của CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát.

2.3.2.6. Thực trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Giáo dục học

quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Bảng 2.7: Đánh giá của CBQL, GV và HV về ứng dụng công nghệ thông tin trong

dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

CBQL, GV HV

Nội dung

ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC Thứ bậc Thứ bậc

1. Ứng nghệ thông tin trong 3.29 0.737 2 3.33 0.890 2 thiết kế bài dạy theo TCNL

3.45 0.812 1 3.54 0.887 1 2. Sử dụng hiệu quả phương tiện, thiết bị dạy học vào dạy

học theo TCNL

3. Ứng dụng công nghệ thông

tin trong đánh giá KQHT theo 3.02 0.756 3 3.10 0.820 3

TCNL

Chung 3.25 332

Hệ số tương quan Spearman R = 1.0

Kết quả khảo sát tại bảng 2.7. cho thấy, thực trạng mức độ ứng dụng công

nghệ thông tin vào thực hiện dạy học theo TCNL chỉ đạt ở mức độ “Thỉnh thoảng”

với ĐTB = 3.25 theo đánh giá của CBQL, GV và ĐTB = 3.32 theo đánh giá của

HV. Cả CBQL, GV và HV đều thống nhất cao cho rằng, GV đã “Khá thường

xuyên” trong “Sử dụng hiệu quả phương tiện, thiết bị dạy học vào dạy học theo

TCNL” với ĐTB = 3.45 theo đánh giá của GV và ĐTB = 3.54 theo đánh giá của

HV). Nội dung “Ứng dụng công nghệ thông tin trong thiết kế bài dạy theo TCNL”

được CBQL, GV đánh giá với ĐTB = 3.29 và ĐTB = 3.33 theo đánh giá của HV,

tương ứng với mức độ “Thỉnh thoảng”. Nội dung “Ứng dụng công nghệ thông tin

trong đánh giá KQHT theo TCNL” được CBQL, GV đánh giá với ĐTB = 3.02 và

ĐTB = 3.10 theo đánh giá của HV, tương ứng mức độ “Thỉnh thoảng”.

Tìm hiểu thực trạng vấn đề này, qua trao đổi với một số CBQL, GV chúng

tôi nhận thấy, một số GV trình độ ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học chưa

tốt, do vậy còn gặp nhiều khó khăn trong thiết kế bài dạy cũng như ứng dụng công

nghệ thông tin trong đánh giá KQHT theo TCNL. Mặt khác, cơ sở vật chất, thiết bị

dạy học ở một số nhà trường còn chưa được đồng bộ, điều này cũng ảnh hưởng đến

hoạt động dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

Hệ số tương quan Spearman, kết quả R = 1.0; kiểm định sự khác biệt

Independent Sample T-test giữa CBQL, GV và HV cho thấy các nội dung kiểm

định đều lớn hơn 0.05 (không có sự khác biệt về giá trị trung bình giữa đánh giá của

CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát). Do đó, có thể khẳng định sự phù hợp

cao giữa ý kiến của CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát.

2.3.2.7. Thực trạng đánh giá kết quả dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Bảng 2.8: Đánh giá của CBQL, GV và HV về sử dụng các hình thức kiểm tra,

đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

CBQL, GV HV

Hình thức kiểm tra, đánh giá ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC

Thứ bậc 1 Thứ bậc 1 1. Đánh giá qua bài thi tự luận 4.47 0.716 4.43 0.872

2. Đánh giá qua trả lời các câu 4.16 0.927 4.07 0.994 2 2 hỏi trắc nghiệm

3. Đánh giá qua thực hành 3.18 0.884 3.53 0.899 6 5

4. Đánh giá qua quan sát,

phỏng vấn, tọa đàm, trao đổi, 3.36 0.802 3.32 1.094 5 6

nhận xét

5. Đánh giá qua thảo luận 3.73 0.781 3.70 1.052 3 3

2.58 0.854 3.29 0.993 7 7 6. Đánh giá qua hồ sơ học tập của HV

2.51 0.836 2.56 1.022 8 8 7. Đánh giá theo tiêu chí (Rubric)

3.38 0.707 3.58 0.972 4 4 8. Đánh giá qua sản phẩm (bài luận của HV)

Chung 3.42 3.56

Hệ số tương quan Spearman R = 0.98

Kết quả bảng 2.8. cho thấy, các hình thức kiểm tra, đánh giá KQHT môn

GDHQS theo TCNL được CBQL, GV sử dụng ở mức độ “Khá thường xuyên” với

ĐTB = 3.42 theo đánh giá của CBQL, GV và ĐTB = 3.58 theo đánh giá của HV.

Hình thức “Đánh giá qua bài thi tự luận” được CBQL, GV và HV đánh giá sử dụng

ở mức độ “Rất thường xuyên” trong đánh giá kết quả của HV với ĐTB = 4.47 theo

đánh giá của CBQL, GV và ĐTB = 4.43 theo đánh giá của HV.

Số liệu cho thấy, có 5 hình thức được CBQL, GV và HV đánh giá sử dụng ở

mức độ “Thường xuyên” đó là “Đánh giá qua trả lời các câu hỏi trắc nghiệm” (ĐTB

= 4.16 theo đánh giá của CBQL, GV và ĐTB = 4.07 theo đánh giá của HV); “Đánh

giá qua quan sát, phỏng vấn, tọa đàm, trao đổi, nhận xét” (ĐTB = 3.73 theo đánh

giá của CBQL, GV và ĐTB = 3.70 theo đánh giá của HV); “Đánh giá qua sản phẩm

(bài luận của HV)” (ĐTB = 3.73 theo đánh giá của CBQL, GV và ĐTB = 3.70 theo

đánh giá của HV); “Đánh giá qua quan sát, phỏng vấn, tọa đàm, trao đổi, nhận xét”

(ĐTB = 3.36 theo đánh giá của CBQL, GV và ĐTB = 3.32 theo đánh giá của HV);

“Đánh giá qua thực hành” (ĐTB = 3.18 theo đánh giá của CBQL, GV và ĐTB =

3.53 theo đánh giá của HV). Hình thức “Đánh giá theo tiêu chí” được CBQL, GV

và HV đánh giá “Ít khi” sử dụng trong kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học với ĐTB

= 2.51 theo đánh giá của CBQL, GV và ĐTB = 2.56 theo đánh giá của HV.

Đánh giá sự tương đồng việc xếp thứ bậc ý kiến của CBQL, GV với thứ bậc

ý kiến của HV, chúng tôi sử dụng công thức Spearman, kết quả R = 0.98; kiểm định

sự khác biệt Independent Sample T-test giữa CBQL, GV và HV (Phụ lục 17) cho

thấy các nội dung kiểm định đều lớn hơn 0.05 (không có sự khác biệt về giá trị

trung bình giữa đánh giá của CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát). Do đó,

có thể khẳng định sự phù hợp cao giữa ý kiến của CBQL, GV và HV về kết quả

khảo sát hình thức kiểm tra, đánh giá mà GV sử dụng trong dạy học môn GDHQS ở

các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

Về thực trạng tiêu chí, nội dung đánh giá, quy trình đánh giá và lực lượng

tham gia đánh giá kết quả học tập của học viên, chúng tôi tiến hành quan sát các dạy

học, các buổi kiểm tra kết thúc học phần/môn Giáo dục học quân sự và tiến hành

nghiên cứu sản phẩm bao gồm các bài tập, bài thi, bài kiểm tra môn Giáo dục học

quân sự, chúng tôi nhận thấy: Việc đánh giá kết quả học tập của học viên đã được

các lực lượng sư phạm tham gia tham giá đánh giá theo các tiêu chí (bảng điểm) và

theo quy chế đào tạo, quy định về kiểm tra kết thúc học phần/môn học ở các trường

đại học trong quân đội. Tuy nhiên, việc vận dụng quy trình đánh giá theo tiếp cận

năng lực vẫn chưa được thực hiện một cách đồng bộ và khoa học, các lực lượng

tham gia đánh giá cơ bản đánh giá theo quy chế đào tạo và quy định về kiểm tra kết

thúc học phần/môn học. Điều này đòi hỏi cần xây dựng được quy trình đánh giá kết

quả học tập của học viên một cách khoa học, làm cơ sở cho các lực lượng sư phạm

đánh giá kết quả học tập của học viên theo tiếp cận năng lực.

2.3.3. Thực trạng kết quả hình thành năng lực của học viên trong học tập môn

Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

- Thực trạng kết quả hình thành những NL chung của HV trong học tập môn

GDHQS theo TCNL

Bảng 2.9: Đánh giá của CBQL, GV và HV về kết quả hình thành những NL chung

của HV trong học tập môn GDHQS theo TCNL

CBQL, GV HV

Năng lực chung

ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC

1. NL quân sự 3.69 ,742 3.77 0.966 Thứ bậc 1 Thứ bậc 2

2. NL tiến hành hoạt động CTĐ, 3.65 ,751 3.79 0.959 2 1 CTCT

3. NL giao tiếp 3.56 ,788 3.58 0.971 3 3

4. NL phối hợp, hiệp đồng 3.42 ,832 3.21 1.018 4 4

5. NL tự học, tự GD 3.38 ,913 3.11 0.893 5 5

Chung 3.54 3.49

Hệ số tương quan Spearman R = 0.9

Kết quả ở bảng 2.9. cho thấy, đánh giá của CBQL, GV và HV về kết quả

hình thành những NL chung của HV trong học tập môn GDHQS theo TCNL có

điểm trung bình dao động trong khoảng từ “Trung bình” đến “Tốt”. Trong đó,

CBQL, GV đánh giá ĐTB = 3.54 và HV đánh giá với ĐTB = 3.49, tương ứng với

mức độ “Tốt”.

Năng lực quân sự giúp người sĩ quan Quân đội nắm vững thực chất các vấn

đề cần tập trung chỉ huy, lựa chọn quyết định, điều chỉnh, ra quyết định chỉ huy một

cách khoa học, nhanh chóng, phù hợp, hiệu quả, NL này có vai trò hết sức quan

trọng đối với người sĩ quan trong Quân đội, được CBQL, GV đánh giá hình thành

trong quá trình học tập môn GDHQS với ở mức độ “Tốt” với ĐTB = 3.69 và HV

đánh giá ĐTB = 3.77.

Năng lực tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT có vai trò rất quan trọng đối với

HV, để sau khi ra trường họ đáp ứng yêu cầu trên cương vị lãnh đạo, chỉ huy đơn

vị. Kết quả khảo sát cho thấy, CBQL, GV đánh giá NL này được hình thành trong

quá trình học tập môn GDHQS với ĐTB = 3.65 và HV đánh giá NL này được hình thành

trong quá trình học tập môn GDHQS với ĐTB = 3.79, tương ứng với mức độ “Tốt”.

Năng lực giao tiếp được CBQL, GV đánh giá với ĐTB = 3.56 và HV đánh

giá với ĐTB = 3.58 ở mức độ “Tốt”. NL phối hợp, hiệp đồng được CBQL, GV

đánh giá ĐTB = 3.42, tương ứng với mức độ "Tốt"; HV đánh giá với ĐTB = 3.21

tương ứng với mức độ “Trung bình”. NL tự học, tự GD được CBQL, GV đánh giá

với ĐTB = 3.38, HV đánh giá ĐTB = 3.11, tương ứng với mức độ “Trung bình”.

Như vậy, có thể thấy, những NL chung của HV trong học tập môn GDHQS

theo TCNL đã được hình thành dao động ở mức độ “Trung bình” đến mức độ “Tốt”.

Đánh giá sự tương đồng việc xếp thứ bậc ý kiến của CBQL, GV với thứ bậc

ý kiến của HV, chúng tôi sử dụng công thức Spearman, kết quả R = 0.9; kiểm định

sự khác biệt Independent Sample T-test giữa CBQL, GV và HV (Phụ lục 17) cho

thấy các nội dung kiểm định đều lớn hơn 0.05 (không có sự khác biệt về giá trị

trung bình giữa đánh giá của CBQL, GV và HV về các nội dung). Do đó, có thể

khẳng định sự phù hợp cao giữa ý kiến của CBQL, GV và HV về kết quả khảo sát

mức độ hình thành các NL chung của HV trong học tập môn GDHQS theo TCNL.

- Thực trạng kết quả hình thành những NL riêng của HV trong học tập môn

GDHQS theo TCNL

Bảng 2.10: Đánh giá của CBQL, GV và HV về kết quả hình những NL riêng của HV

trong học tập môn GDHQS theo TCNL

CBQL, GV HV

Năng lực riêng

3.36

0.825

3.27

0.749

3.55

0.899

3.49

0.765

3.29

0.809

3.22

0.745

3.52

0.767

3.56

0.771

3.24

0.793

3.25

0.743

3.58

0.762

3.51

0.767

3.31

0.691

3.29

0.784

3.22

0.738

3.22

0.764

3.38

0.757

3.40

0.797

ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC Thứ bậc Thứ bậc

1. NL phân tích, tổng hợp các văn bản 2. NL nắm đặc điểm quân nhân 3. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân 4. Năng lực xây dựng nội dung, kế hoạch HL, GD quân nhân 5. NL vận dụng nguyên tắc HL, GD quân nhân 6. NL vận dụng PP, hình thức, phương tiện HL, GD quân nhân 7. NL sử dụng và thiết kế phương tiện, công cụ, đồ dùng HL 8. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân 9. NL kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD

Chung

3.38

3.36

Hệ số tương quan Spearman

R = 0.88

Kết quả ở bảng 2.10. cho thấy, kết quả hình thành những NL riêng của HV

trong học tập môn GDHQS theo TCNL được CBQL, GV và HV đánh giá dao động

trong khoảng từ "Trung bình" đến "Tốt". ĐTB chung theo đánh giá của CBQL, GV

= 3.38; ĐTB chung theo đánh giá của HV = 3.36, tương ứng với mức “Trung bình”.

Có 3 NL được CBQL, GV và HV đánh giá ở mức “Tốt”, bao gồm: “NL vận

dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân” (CBQL, GV đánh giá ĐTB = 3.58 và HV

đánh giá với ĐTB = 3.51); “NL xây dựng nội dung, kế hoạch HL, GD quân nhân”

(CQBL, GV đánh giá ĐTB = 3.52; HV đánh giá ĐTB = 3.56) và “NL nắm đặc điểm

quân nhân” (CQBL, GV đánh giá ĐTB = 3.55; HV đánh giá ĐTB = 3.49). Có thể

thấy rằng, dạy học ở các trường ĐHTQĐ chịu sự quy định chặt chẽ của điều lệnh,

điều lệ và kỷ luật quân đội; thời gian dạy học được quy định chặt chẽ, rõ ràng và

được cụ thể hóa thành lịch HL, mang tính pháp lí cao; thời gian dành cho tự học của

HV được sắp xếp đan xen với việc thực hiện các chế độ, nền nếp trong ngày. Trong

quá trình dạy học môn GDHQS, các GV đã nhận thức tương đối đầy đủ các NL

riêng (NLSPQS) cần hình thành và phát triển cho HV; đã tích cực đổi mới nội dung,

PP, hình thức dạy học môn GDHQS theo TCNL, do vậy đã hình thành và phát triển

được hệ thống các NLSPQS cho HV. Mặt khác, HV ở các trường ĐHTQĐ cơ bản

có xu hướng nghề nghiệp quân sự rõ ràng, động cơ học tập đúng đắn, tích cực tham

gia các hoạt động học tập trên lớp cũng như tự học ở đơn vị, do vậy sau khi học

xong môn học, HV đã nắm vững tri thức, hình thành các NLSPQS cho bản thân.

Kết quả hình thành các NL riêng cho HV thông qua dạy học môn GDHQS

theo TCNL cho thấy vẫn còn những hạn chế nhất định. Phần lớn các NL được

CBQL, GV và HV đánh giá hình thành ở HV với mức “Trung bình”. Trong đó “NL

xác định mục tiêu HL, GD quân nhân” (CQBL, GV đánh giá ĐTB = 3.29; HV đánh

giá ĐTB = 3.22); “NL vận dụng nguyên tắc HL, GD quân nhân” (CQBL, GV đánh

giá ĐTB = 3.24; HV đánh giá ĐTB = 3.25) và “NL xử lý tình huống trong HL, GD

quân nhân” được cả CBQL, GV và HV đánh giá với ĐTB = 3.22. Đây là những

NLSPQS có vai trò quan trọng đối với người cán bộ, sĩ quan với tư cách là giáo

viên, nhà GD ở đơn vị. Việc xác định tốt mục tiêu, vận dụng linh hoạt nguyên tắc

HL, GD và phát hiện và xử lý linh hoạt các tình huống trong quá trình HL và GD

quân nhân giúp thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ quá trình SPQS ở đơn vị. Tuy

nhiên, kết quả hình thành các NL này ở HV vẫn còn chưa cao, chưa đáp ứng mục

tiêu, yêu cầu ĐT ở các trường ĐHTQĐ.

Để kiểm chứng tính chân thực của các kết quả nghiên cứu định lượng thu

được, chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn sâu một số HV và tiến hành dự giờ, quan

sát các hoạt động thực hành của HV, chúng tôi nhận thấy: Về cơ bản, HV đều cho

rằng bản thân bước đầu đã hình thành được hệ thống các NLSPQS nhất định, nhất

là NL nắm đặc điểm quân nhân; NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân.

Tuy nhiên, việc hình thành các NLSPQS của HV chưa đồng đều và chưa thực sự

vững chắc. Đặc biệt, khi tiến hành xử lý các tình huống HL và GD quân nhân ở đơn

vị, đa số HV còn lúng túng, chưa nắm được nguyên nhân và đề ra được quy trình xử

lý các tình huống trong thực tiễn hoạt động HL và GD quân nhân ở đơn vị cơ sở. Lý

giải vấn đề này, đồng chí Thượng sĩ Hoàng Văn Đ (Trường Sĩ quan Lục quân 1)

cho biết: “Chúng tôi chưa có nhiều hiểu biết và kinh nghiệm thực tiễn hoạt động

HL, GD quân nhân ở đơn vị cơ sở, do vậy khi GV đưa ra các tình huống sư phạm

trong HL và GD quân nhân, chúng tôi chưa biết nguyên nhân của tình huống và các

bước xử lý tình huống đó như thế nào cho phù hợp”.

Đánh giá sự tương đồng việc xếp thứ bậc ý kiến của CBQL, GV với thứ bậc

ý kiến của HV, chúng tôi sử dụng công thức Spearman, kết quả R = 0.88; kiểm định

sự khác biệt Independent Sample T-test giữa CBQL, GV và HV cho thấy các nội

dung kiểm định đều lớn hơn 0.05 (không có sự khác biệt về giá trị trung bình giữa

đánh giá của CBQL, GV và HV về các nội dung khảo sát). Do đó, có thể khẳng

định sự phù hợp cao giữa ý kiến của CBQL, GV và HV về kết quả khảo sát mức độ

hình thành các NL riêng của HV trong học tập môn GDHQS theo TCNL.

2.3.4. Thực trạng những khó khăn trong dạy học môn Giáo dục học quân sự ở

các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

2.3.4.1. Khó khăn trong dạy học môn Giáo dục học quân sự theo tiếp cận năng lực

- Khó khăn của GV trong dạy học môn GDHQS theo TCNL:

Bảng 2.11: Đánh giá của CBQL, GV về khó khăn trong dạy học môn GDHQS theo

TCNL

Mức độ (%)

ĐTB ĐLC

Khó khăn

Thứ bậc

Khó khăn

Bình thường

Ít khó khăn

Rất khó khăn

Không khó khăn

43.6 40.0 16.4 0.0 0.0 4.27 0.732 1

27.3 54.5 18.2 0.0 0.0 4.09 0.674 4

38.2 49.1 12.7 0.0 0.0 4.25 0.673 2

20.0 47.3 23.6 9.1 0.0 3.78 0.875 5

9.1 36.4 30.9 23.6 0.0 3.31 0.940 6

40.0 43.6 16.4 0.0 0.0 4.24 0.719 3 1. Xác định các NL cần hình thành, phát triển cho HV 2. Thiết kế mục tiêu dạy học theo TCNL 3. Thiết kế các hoạt động dạy học theo TCNL 4. Vận dụng PP, HT dạy học theo TCNL 5. Sử dụng phương tiện dạy học theo TCNL 6. Kiểm tra, đánh giá KQHT theo TCNL

TỔNG 3.99

Kết quả ở Bảng 2.11. cho thấy, các GV trong nghiên cứu đều gặp nhiều khó

khăn trong dạy học theo TCNL ở các mức độ khác nhau, dao động từ mức khó khăn

“Bình thường” đến “Rất khó khăn”. Các hoạt động mà GV “Rất khó khăn” trong

dạy học theo TCNL là: “Xác định các NL cần hình thành, phát triển cho HV”;

“Thiết kế các hoạt động dạy học theo TCNL” và “Kiểm tra, đánh giá KQHT theo

TCNL”. Những khó khăn tiếp theo mà GV gặp phải khi dạy học theo TCNL là:

“Thiết kế mục tiêu dạy học theo TCNL”; “Vận dụng PP, hình thức, sử dụng phương

tiện dạy học theo TCNL”.

Có thể thấy rằng, ở các trường ĐHTQĐ, dạy học theo TCNL là vấn đề còn

khá mới mẻ và chưa được nhiều GV thực hiện. Việc xác định các NL cần hình

thành, phát triển cho HV cũng như thiết kế các hoạt động dạy học và kiểm tra, đánh

giá KQHT theo TCNL là những công việc khó, đòi hỏi GV phải có NL chuyên môn

tốt, có hiểu biết rõ về dạy học theo TCNL thì mới tổ chức và tiến hành tốt hoạt động

này được. Do vậy, GV ở các ĐHTQĐ gặp nhiều khó khăn trong thiết kế và tổ chức

dạy học theo TCNL.

- Khó khăn của HV trong học tập môn GDHQS theo TCNL:

Bảng 2.12: Đánh giá của HV về khó khăn trong học tập môn GDHQS theo TCNL

Mức độ (%)

ĐTB ĐLC

Không khó

Rất khó

Khó khăn

Thứ bậc

Khó khăn

Bình thường

Ít khó khăn

khăn

1. Xác định các NL

cần hình thành, phát 39.1 42.6 18.3 0.0 0.0 4.21 0.729 4

triển cho bản thân

2. Lựa chọn PP học 18.9 53.5 25.9 1.7 0.0 3.90 0.712 5 tập theo TCNL

3. Thảo luận, trao

đổi, tranh luận các

vấn đề, nội dung 40.5 44.2 15.3 0.0 0.0 4.25 0.704 1

học tập

Mức độ (%)

ĐTB ĐLC

Không khó

Rất khó

Khó khăn

Thứ bậc

Khó khăn

Bình thường

Ít khó khăn

khăn

4. Vận dụng nội

40.3 43.4 16.3 0.0 0.0 4.24 0.713 2 dung học tập vào giải quyết các tình

huống, hoạt động

quân sự

18.3 51.9 25.9 3.9 0.0 3.85 0.758 6 5. Sử dụng phương tiện trong học tập

theo TCNL

6. Tự kiểm tra, đánh

giá KQHT của bản 38.0 46.2 15.8 0.0 0.0 4.22 0.700 3

thân theo TCNL

TỔNG 4.11

Hoạt động học tập theo TCNL hướng đến hành động học và tự học của HV.

Kết quả khảo sát ở Bảng 2.12. cho thấy, các HV trong nghiên cứu gặp nhiều khó

khăn học tập theo TCNL ở các mức độ khác nhau, dao động từ “Khó khăn” đến “Rất

khó khăn”. Trong học tập, HV “Rất khó khăn” ở các nội dung: “Thảo luận, trao đổi,

tranh luận các vấn đề, nội dung học tập”; “Vận dụng nội dung học tập vào giải quyết

các tình huống, hoạt động quân sự”; “Tự kiểm tra, đánh giá KQHT của bản thân theo

TCNL” và “Xác định các NL cần hình thành, phát triển cho bản thân”.

Tìm hiểu thực trạng này, chúng tôi tiến hành dự giờ, nghiên cứu các sản

phẩm học tập của HV, phỏng vấn GV và HV, chúng tôi nhận thấy: Quá trình giảng

dạy, GV đã thiết kế và tổ chức dạy học theo TCNL; đã đưa ra các vấn đề học tập,

bài tập nhận thức, bài tập dựa trên tình huống để HV thảo luận, trao đổi và vận dụng

vào thực tiễn hoạt động quân sự. Tuy nhiên, một bộ phận HV gặp nhiều khó khăn

trong thảo luận, trao đổi, tranh luận các vấn đề học tập; HV còn có tâm lí e dè, ngại

trình bày ý kiến cá nhân, chưa mạnh dạn trao đổi, tranh luận các ý kiến từ đồng chí,

đồng đội; đặc biệt, nhiều HV gặp khó khăn trong việc vận dụng các nội dung học

tập đó vào thực tiễn hoạt động quân sự của người cán bộ, sĩ quan quân đội.

2.3.4.2. Nguyên nhân khó khăn trong dạy học môn Giáo dục học quân sự theo tiếp

cận năng lực

- Nguyên nhân khó khăn của GV trong dạy học môn GDHQS theo TCNL:

Bảng 2.13: Nguyên nhân khó khăn của GV trong dạy học môn GDHQS theo TCNL

Mức độ (%)

ĐTB ĐLC

Nguyên nhân

Thứ bậc

Đồng ý

Phân vân

Không đồng ý

Rất đồng ý

Đồng ý một phần

43.6 32.7 23.6 0.0 0.0 4.20 0.703 2

49.1 34.5 16.4 0.0 0.0 4.33 0.647 1

27.3 45.5 18.2 9.1 0.0 3.91 0.708 6

34.5 49.1 10.9 5.5 0.0 4.13 0.618 3

20.0 40.0 27.3 12.7 0.0 3.67 0.744 7

23.6 54.5 12.7 9.1 0.0 3.93 0.658 5

29.1 47.3 20.0 3.6 0.0 4.02 0.705 4

1. GV chưa hiểu đầy đủ về dạy học theo TCNL 2. GV chưa có nhiều kinh nghiệm hoạt động quân sự để tổ chức dạy học theo TCNL 3. HV chưa tích cực, hứng thú với dạy học theo TCNL 4. Chuẩn đầu ra chương trình ĐT và môn học chưa rõ ràng 5. Chi phối bởi môi trường hoạt động quân sự 6. Thời lượng giảng dạy chưa đủ để tổ chức dạy học theo TCNL 7. Cơ sở, vật chất, thiết bị dạy học chưa bảo đảm

TỔNG 4.03

Kết quả nghiên cứu ở bảng 2.13. cho thấy, có nhiều nguyên nhân gây ra khó

khăn trong dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL, bao gồm các

nguyên nhân thuộc về yếu tố GV, HV và các điểu kiện bảo đảm dạy học theo

TCNL. Những nguyên nhân chủ quan thuộc về GV và HV bao gồm: GV chưa hiểu

đầy đủ về dạy học theo TCNL, họ chưa có nhiều kinh nghiệm để tổ chức dạy học

theo TCNL và HV chưa tích cực, hứng thú với dạy học theo TCNL. Các nguyên nhân

khách quan, tác động đến khó khăn trong dạy học môn GDHQS theo TCNL cũng

được CBQL, GV đề cập đến, đó là: Chuẩn đầu ra chương trình ĐT và môn học chưa

rõ ràng; cơ sở, vật chất, thiết bị dạy học chưa bảo đảm; thời lượng giảng dạy chưa đủ

để tổ chức dạy học theo TCNL và bị chi phối bởi môi trường hoạt động quân sự.

Tìm hiểu thực trạng này, chúng tôi phỏng vấn đồng chí Nguyễn Hữu Vũ, GV

Trường Sĩ quan Chính trị, đồng chí cho biết: “Mặc dù đã được ĐT, bồi dưỡng, tập

huấn về dạy học theo TCNL, tuy nhiên vẫn còn một bộ phận GV chưa hiểu đầy đủ

và chưa có nhiều kinh nghiệm để tổ chức và tiến hành dạy học theo TCNL. Mặt

khác, việc xác định chuẩn đầu ra chương trình ĐT và môn học chưa rõ ràng; cơ sở

vật chất, thiết bị dạy học chưa thực sự đồng bộ. Đây là những nguyên nhân chính

ảnh hưởng tới việc GV tiến hành dạy học môn GDHQS theo TCNL một cách phù

hợp, hiệu quả”.

- Nguyên nhân khó khăn của HV trong học tập môn GDHQS theo TCNL:

Bảng 2.14: Nguyên nhân khó khăn của HV trong học tập môn GDHQS theo TCNL

Mức độ (%)

ĐTB ĐLC

Nguyên nhân

Thứ bậc

Đồng ý

Phân vân

Không đồng ý

Rất đồng ý

Đồng ý một phần

1. HV chưa hiểu đầy

đủ về học tập theo 38.9 45.0 16.1 0.0 0.0 4.23 0.707 1

TCNL

2. HV chưa xây

dựng được mục tiêu, 33.3 46.2 15.8 4.7 0.0 4.08 0.820 3 kế hoạch học tập

cho bản thân

4 30.4 42.6 19.4 7.6 0.0 3.96 0.895

3. Khả năng tự học, tự nghiên cứu của HV chưa đủ đáp ứng mục tiêu của học tập theo TCNL

Mức độ (%)

ĐTB ĐLC

Nguyên nhân

Thứ bậc

Đồng ý

Phân vân

Không đồng ý

Rất đồng ý

Đồng ý một phần

2 36.9 46.0 17.1 0.0 0.0 4.20 0.708

5 17.8 50.4 23.3 8.5 0.0 3.78 0.838

7 15.2 46.0 28.2 10.5 0.0 3.66 0.861

6 16.9 41.1 33.6 8.4 0.0 3.67 0.854

4. GV tổ chức dạy học theo TCNL chưa phù hợp 5. Thời gian học tập trên lớp và tự học ở đơn vị còn ít 6. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học chưa bảo đảm 7. Chi phối bởi môi trường hoạt động quân sự

TỔNG 3.94

Kết quả bảng 2.14. cho thấy, các nguyên nhân chính gây ra khó khăn trong

học tập của HV theo TCNL được xác định đó là: HV chưa hiểu đầy đủ về học tập

theo TCNL, họ chưa xây dựng được mục tiêu, kế hoạch học tập cho bản thân. Mặt

khác, HV cũng cho rằng GV tổ chức dạy học theo TCNL chưa thực sự phù hợp,

cùng với khả năng tự học, tự nghiên cứu của HV chưa đủ đáp ứng mục tiêu của học

tập theo TCNL. Điều này gây ra những khó khăn trong học tập theo TCNL của HV.

Trao đổi vấn đề này, đồng chí Trần Văn Hòa, HV Trường Sĩ quan Lục quân

1 cho biết: “Chúng tôi chưa thực sự hiểu đầy đủ về học tập theo TCNL, quá trình

dạy học GV chưa cung cấp được những NL mà chúng tôi cần hình thành, phát triển

thông qua học tập môn học. Mặt khác, thời gian học tập trên lớp của chúng tôi ít,

ngoài thời gian học tập trên lớp, chúng tôi phải thực hiện rất nhiều các nhiệm vụ

như nhiệm vụ trực sẵn sàng chiến đấu, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật... do

vậy rất khó khăn tới quá trình học tập môn GDHQS theo TCNL”.

Tóm lại, kết quả nghiên cứu cho thấy, GV và HV gặp nhiều khó khăn trong

dạy và học môn GDHQS theo TCNL. Có nhiều nguyên nhân gây ra những khó

khăn, trong đó những nguyên nhân thuộc về bản thân GV và HV là chủ yếu. Từ đó

đòi hỏi các trường ĐTQĐ phải có chiến lược chuẩn hóa đội ngũ GV, phát huy vai

trò tích cực, tự giác của HV trong học tập, tăng cường công tác quản lí GD, đồng

thời tiếp tục đổi mới nội dung, chương trình, PPDH theo TCNL góp phần nâng cao

chất lượng ĐT đội ngũ cán bộ, sĩ quan trong Quân đội đáp ứng yêu cầu xây dựng và

bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

2.3.5. Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố đến dạy học môn Giáo dục học quân

sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Bảng 2.15: Đánh giá của CBQL, GV ảnh hưởng của các yếu tố đến dạy học môn

GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

Khá

Không

Bình

Ít ảnh

Mức độ (%)

Các yếu tố

ĐTB ĐLC

ảnh

Thứ bậc

thường

hưởng

Rất ảnh hưởng

hưởng

1. Yêu cầu đổi mới 25.5 43.6 30.9 0.0 0.0 3.95 1.083 4 GD và ĐT

2. Chương trình đào

đại học ở các

trường ĐHTQĐ

tạo sĩ quan trình độ 30.9 52.7 16.4 0.0 0.0 4.15 0.957

2. Trình độ, NLSP 43.6 45.5 10.9 0.0 0.0 4.33 0.844 1 của đội ngũ GV

3. Tính tích cực, tự

giác trong học tập 34.5 58.2 7.3 0.0 0.0 4.27 1.057 2

của HV

4. Công tác QLGD 27.3 52.7 20.0 0.0 0.0 4.07 0.941 3

5. Môi trường hoạt 18.2 49.1 32.7 0.0 0.0 3.85 0.937 5 động quân sự

TỔNG 4.10

100

Kết quả khảo sát cho thấy, tất cả các yếu tố đưa ra đều được CBQL, GV

đánh giá ảnh hưởng đến dạy học môn GDHQS theo TCNL, dao động từ mức “Khá

ảnh hưởng” đến “Rất ảnh hưởng” đến dạy học môn GDHQS theo TCNL (ĐTB từ

3.85 - 4.33). ĐTB chung = 4.10, tương ứng với mức “Khá ảnh hưởng”.

Hai yếu tố thuộc về chủ thể của quá trình dạy học, có vai trò quyết định trực

tiếp tới chất lượng, hiệu quả dạy học đó là: “Trình độ, NLSP của đội ngũ GV” (ĐTB

= 4.33) và “Tính tích cực, tự giác trong học tập của HV” (ĐTB = 4.27), tương ứng

với mức “Rất ảnh hưởng” đến dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL. Điều này cho thấy, các lực lượng đã nhận thức được những yếu tố thuộc về

chủ thể luôn là yếu tố chủ yếu ảnh hưởng trực tiếp đến dạy học môn GDHQS theo

TCNL. Yếu tố "Công tác QLGD" được CBQL, GV đánh giá “Khá ảnh hưởng” đến

dạy học theo TCNL (ĐTB = 4.07). Điều này được giải thích bởi việc thực hiện dạy

học môn GDHQS theo TCNL rất cần sự ủng hộ của các nhà quản lý. Thực tế cho

thấy, nếu các chủ thể quản lý (Ban Giám đốc/Giám hiệu, lãnh đạo, chỉ huy các

khoa, bộ môn) thường xuyên quan tâm đến đổi mới công tác quản lý chuyên môn,

quản lý hoạt động giảng dạy và học tập theo TCNL thì sẽ tác động đến cách dạy của

GV và cách học của HV. Do vậy, công tác QLGD có ảnh hưởng quan trọng đến dạy

học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL. Các yếu tố “Yêu cầu đổi mới

GD và ĐT”, “Chương trình đào tạo sĩ quan trình độ đại học ở các trường Đ”TQĐ"

và yếu tố “Môi trường hoạt động quân sự” đều được được CBQL, GV đánh giá

mức độ “Khá ảnh hưởng” đến dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Trao đổi vấn đề này, chúng tôi phỏng vấn đồng chí Trương Văn M, GV

Trường Sĩ quan lục quân 1, đồng chí cho biết: “Trong dạy học theo TCNL, GV là

người trực tiếp xác định mục tiêu, lựa chọn nội dung, hình thức, PPDH và tổ chức

tiến trình dạy học theo TCNL. Do vậy, trình độ, NLSP của đội ngũ GV, nhất là PP,

tác phong công tác của đội ngũ GV ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng, hiệu quả

dạy học, góp phần hình thành và phát triển NL cho HV”. Điều này đòi hỏi các

trường ĐHTQĐ cần phải tiếp tục có chiến lược chuẩn hóa đội ngũ GV, tích cực tổ

chức tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ GV; quan tâm giáo dục bản lĩnh chính trị, phẩm

chất đạo đức, phong cách, tác phong sư phạm cho đội ngũ GV đáp ứng yêu cầu dạy

học theo TCNL.

101

2.4. Đánh giá chung về kết quả nghiên cứu thực trạng

2.4.1. Ưu điểm

Đa số CBQL, GV ở các trường ĐHTQĐ đã có nhận thức đúng đắn về dạy

học theo TCNL và nắm được những dấu hiệu bản chất, sự phù hợp của dạy học môn

GDHQS theo TCNL với đặc điểm hoạt động học tập của HV trong môi trường quân đội.

Khi dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL, đa số GV đã

quan tâm đến xác định mục tiêu, thiết kế nội dung, lựa chọn hình thức, PPDH theo

TCNL. GV đã sử dụng linh hoạt các hoạt động dạy học nhằm tích cực hóa hoạt

động học tập của HV. Một số GV đã ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học

môn GDHQS theo TCNL. Việc đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS theo TCNL

cũng đã được triển khai dưới những góc độ khác nhau.

Học viên ở các trường ĐHTQĐ bước đầu nhận thức rõ sự phù hợp của dạy

học theo TCNL; đã tự xác định được mục tiêu học tập, xây dựng kế hoạch, nhiệm

vụ học tập; quá trình học tập môn GDHQS theo TCNL; đã biết huy động kiến thức,

kinh nghiệm để giải quyết các tình huống, nhiệm vụ học tập và đã biết tự kiểm tra,

đánh giá KQHT của bản thân. Do vậy, sau khi học xong môn học, phần lớn HV đã

hình thành và phát triển được những NL chung và những NL riêng cho bản thân đáp

ứng yêu cầu hoạt động quân sự của người cán bộ, sĩ quan quân đội trong tương lai.

2.4.2. Hạn chế

Quá trình dạy học môn GDHQS, nhiều GV chưa quan tâm đến việc hình

thành và phát triển NL cho HV. Mặc dù họ nhấn mạnh toàn diện cả ba mục tiêu

kiến thức, kỹ năng, thái độ tuy nhiên trong thực tế vẫn thiên về mục tiêu trang bị

kiến thức cho HV tương đối đơn giản và mang tính hàn lâm. Mặt khác, nhiều GV

chưa xác định và diễn đạt mục tiêu dạy học theo TCNL; chưa xác định chính xác

trọng tâm những NL cần đạt được của người học sau khi kết thúc môn học, bài học.

Một số GV chưa điều chỉnh mục tiêu môn học ở các đối tượng khác nhau và không

thay đổi mục tiêu bài học cho phù hợp với điều kiện, đặc điểm HV.

Nội dung dạy học môn GDHQS vẫn còn mang nặng tính hàn lâm, chưa được

thiết kế theo TCNL, chưa theo kịp sự phát triển của khoa học, xã hội và thực tiễn

hoạt động quân sự. Một số nội dung dạy học còn nặng về kiến thức lý thuyết, nội

102

dung bồi dưỡng, phát triển NL cho HV chưa nhiều, chưa thực sự sát với chức trách,

nhiệm vụ của HV. Về cơ bản, tổ chức thực hiện nội dung dạy học mới phù hợp với

ĐT theo niên chế, thiết kế nội dung dạy học đáp ứng ĐT theo tín chỉ chưa được

triển khai nhiều; thiếu sự chắt lọc cho phù hợp với mục tiêu đào tạo cán bộ ngành

quân sự ở các trường ĐHTQĐ.

Quá trình dạy học, GV vẫn sử dụng các PPDH nhằm truyền thụ kiến thức,

kinh nghiệm một chiều cho HV. Việc tổ chức cho HV chuyển đổi kiến thức lý luận

GDHQS thành tình cảm, NL thông qua các PPDH như: PP đóng vai, dựa trên tình

huống, thảo luận nhóm... còn nhiều hạn chế. GV chưa mạnh dạn áp dụng, vận dụng

các hình thức dạy học mới vào dạy học, việc gắn kết tri thức lý luận vào thực tiễn

hoạt động HL, GD ở các đơn vị Quân đội còn hạn chế.

Các hoạt động dạy học theo TCNL được sử dụng chưa đồng bộ, nhất là hoạt

động tổ chức, điều khiển HV thực hành vận dụng NL trong các tình huống xã hội và

hoạt động quân sự chưa được tiến hành một cách thường xuyên, khoa học.

Đánh giá KQHT của HV vẫn nặng về đánh giá qua bài thi tự luận, trắc

nghiệm khách quan, nhấn mạnh tái hiện kiến thức hơn là đánh giá cách thức, con

đường học tập để đi đến kết quả, nhất là đánh giá vì sự tiến bộ của HV.

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

theo TCNL, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng của các yếu tố không ngang bằng nhau.

Trong đó trình độ, NLSP của đội ngũ GV và tính tích cực, tự giác trong học tập của

HV là những yếu tố ảnh hưởng quan trọng nhất đến dạy học môn GDHQS theo

TCNL. Từ đó đòi hỏi cần phải không ngừng nâng cao NL, trình độ của đội ngũ GV

và phát huy tính tích cực học tập của HV, cải thiện môi trường học tập đáp ứng yêu

cầu dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL hiện nay đạt hiệu quả.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới hạn chế trong dạy học môn GDHQS theo

TCNL, trong đó trước hết là do nhận thức về bản chất, đặc trưng, quy trình tổ chức

dạy học môn GDHQS theo TCNL ở đội ngũ GV còn rất hạn chế. GV chưa được

trang bị về lý luận dạy học theo TCNL một cách khoa học và thường xuyên. Việc

103

nghiên cứu dạy học theo TCNL ở các trường ĐHTQĐ chưa nhiều, chưa có nhiều tài

liệu để GV giảng dạy môn GDHQS nghiên cứu và vận dụng vào quá trình dạy học.

Ở các trường ĐHTQĐ, việc xây dựng và công bố Chuẩn đầu ra chương trình đào tạo và môn học chưa rõ ràng. Điều này ảnh hưởng đến việc GV xây dựng chuẩn đầu ra môn học/bài học, làm cơ sở để xác định các NL cần hình thành và phát triển cho HV trong quá trình dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Việc vận dụng dạy học môn GDHQS theo TCNL của GV ở các trường ĐHTQĐ còn hạn chế , mang nặng tính tự phát, chủ yếu theo kinh nghiệm cá nhân. GV vẫn quen với PP dạy học cũ, chưa có nhiều kinh nghiệm để tổ chức thực hiện dạy học theo TCNL.

Học viên trong quá trình học tập vẫn lựa chọn cho mình cách học phù hợp

với kết quả điểm số như: Học ghi nhớ, tái hiện kiến thức GDHQS. Các hoạt động

học tập theo TCNL, nhất là hoạt động thảo luận, làm bài tập nhóm, nêu câu hỏi, vấn

đề học tập... chưa được HV vận dụng trong quá trình học tập môn GDHQS. Đây là

nguyên nhân dẫn đến những hạn chế về kết quả hình thành và phát triển NL của

HV. GV và HV gặp nhiều khó khăn trong dạy và học môn GDHQS theo TCNL.

104

Kết luận chương 2

Chương 2 của luận án đã tiến hành khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng

dạy học môn GDHQS theo TCNL ở 5 trường ĐHTQĐ (Khu vực miền Bắc). Có thể

đưa ra một số kết luận như sau:

1. Nhận thức về dạy học môn GDHQS theo TCNL. GV đã có nhận thức đúng

đắn về mục tiêu và sự phù hợp của dạy học môn GDHQS theo TCNL. Đây là điều

kiện thuận lợi, tiền đề quan trọng và là động lực để triển khai dạy học theo TCNL ở

hiện nay. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận GV và HV nhận thức chưa đúng về nội

dung này, điều này gây cản trở đến tổ chức dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL.

2. Về tổ chức dạy học môn GDHQS theo TCNL. GV đã quan tâm đến xác

định mục tiêu, thiết kế nội dung, lựa chọn hình thức, PPDH theo TCNL; bước đầu

ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học; đánh giá KQHT theo TCNL đã được

triển khai dưới nhiều góc độ khác nhau. HV đã biết huy động kiến thức, kinh

nghiệm để giải quyết các tình huống, nhiệm vụ học tập và vận dụng các nội dung

học tập trong các tình huống xã hội và hoạt động quân sự. Tuy nhiên, mức độ thiết

kế, vận dụng hình thức, PPDH theo TCNL có nhiều khác biệt và không đồng đều

giữa các GV; vận dụng các hình thức, PPDH định hướng hành động cho HV hiệu

quả chưa cao; đánh giá KQHT của HV chưa phù hợp.

3. Về kết quả hình thành NL của HV. HV đã hình thành và phát triển được

những NL chung và những NL riêng cho bản thân đáp ứng yêu cầu hoạt động quân

sự của người cán bộ, sĩ quan quân đội trong tương lai. Tuy nhiên, mức độ hình thành

và phát triển NL của HV chưa cao và chưa vững chắc, chưa đáp ứng chuẩn đầu ra

chương trình đào tạo ở các trường ĐHTQĐ hiện nay.

4. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến dạy học môn GDHQS theo TCNL, trong

đó trình độ, NLSP của đội ngũ GV và tính tích cực, tự giác trong học tập của HV là

những yếu tố ảnh hưởng nhất đến dạy học môn theo TCNL.

Những phân tích, đánh giá kết quả khảo sát thực trạng trong chương 2 cùng

với nghiên cứu lý luận ở chương 1 là cơ sở xây dựng các biện pháp dạy học môn

GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL ở chương 3.

105

Chương 3. BIỆN PHÁP DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ Ở CÁC

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu, đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình

đào tạo

Trong phạm vi luận án, xuất phát từ mục tiêu đào tạo đội ngũ cán bộ, sĩ quan

ở các trường ĐHTQĐ đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc [5],

[50], trên cơ sở đặc trưng của dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL, xây dựng các biện pháp dạy học cần bảo đảm mục tiêu dạy học, lấy căn cứ

từ mục tiêu dạy học, chuẩn đầu ra chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra môn GDHQS

ở các trường ĐHTQĐ để xây dựng các biện pháp dạy học cho phù hợp.

Với mục tiêu rèn luyện kỹ năng, phát triển NL vận dụng tri thức sư phạm vào

nhiệm vụ chỉ huy, HL sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc của người cán bộ, sĩ quan

quân đội. Do vậy, khi xây dựng các biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL

đòi hỏi GV cần nghiên cứu kỹ nội dung môn học, vị trí, vai trò, nhiệm vụ của môn

học trong chương trình đào tạo ở các trường ĐHTQĐ. Đặc biệt cần căn cứ vào

chuẩn đầu ra chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra môn học để lựa chọn xây dựng quy

trình dạy học, vận dụng các PPDH, ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng môi

trường sư phạm và đổi mới kiểm tra, đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL.

Trên cơ sở đó hướng tới hình thành và phát triển NL cho HV, đặc biệt là hình thành

và phát triển NLSP của người cán bộ, sĩ quan quân đội.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn

Các biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL phải

được xây dựng trên cơ sở thực tiễn dạy học trong môi trường hoạt động quân sự.

Thực tiễn dạy học ở các trường ĐHTQĐ luôn chịu sự tác động, ảnh hưởng

bởi thực tiễn HL, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng nền nếp chính quy, chấp hành kỷ

luật, gắn chặt với thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Do vậy, khi đề xuất biện

pháp dạy học phải bám sát thực tiễn môi trường hoạt động quân sự. Mặt khác, cần

106

phải căn cứ vào trình độ, NL hiện có của đội ngũ GV, trình độ của đội ngũ HV,

cùng với thực tiễn cơ sở vật chất, điều kiện phương tiện dạy học bảo đảm ở các

trường ĐHTQĐ. Điều đó có nghĩa là, khi xây dựng các biện pháp dạy học môn

GDHQS theo TCNL phải đáp ứng được yêu cầu hoạt động dạy và hoạt động học

cùng với các điều kiện bảo đảm dạy học ở các trường ĐHTQĐ. Tính thực tiễn khi

xây dựng biện pháp dạy học môn GDHQS còn thể hiện ở khả năng ứng dụng trong

thực tiễn các trường ĐHTQĐ. Muốn vậy xây dựng các biện pháp dạy học phải được

nghiên cứu trên cơ sở thực tiễn, điều kiện hoàn cảnh đặc thù của môi trường hoạt

động quân sự trong các nhà trường. Các biện pháp dạy học được đề xuất phải đảm

bảo GV có thể vận dụng được và có thể áp dụng linh hoạt và điều kiện cụ thể của

trường mình công tác.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống

Dạy học môn GDHQS là một thành tố của quá trình đào tạo ở các trường

ĐHTQĐ, chịu sự quy định của hệ thống xã hội, quân đội. Các biện pháp dạy học

môn GDHQS phải đảm bảo tính hệ thống, trên cơ sở nghiên cứu hệ thống các thành

tố của quá trình dạy học góp phần làm cho hệ thống lớn là quá trình đào tạo đội ngũ

cán bộ, sĩ quan ở các trường ĐHTQĐ vận động, phát triển không ngừng.

Xây dựng các biện pháp dạy học môn GDHQS bảo đảm tính hệ thống cần

căn cứ vào mục tiêu, sứ mệnh đào tạo và chuẩn đầu ra chương trình đào tạo ở các

trường ĐHTQĐ, cần thực hiện trong quá trình toàn vẹn, hệ thống và trong mối quan

hệ với quá trình dạy học các môn học khác. Xây dựng các biện pháp dạy học môn

GDHQS phải có mối quan hệ thống nhất, chặt chẽ với nhau, qua đó góp phần nâng

cao chất lượng dạy học môn GDHQS đáp ứng yêu cầu ĐT đội ngũ cán bộ, sĩ quan

quân đội trong tình hình mới.

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả

Xây dựng các biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL phải bảo đảm

tính hiệu quả, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh đặc thù của từng trường ĐHTQĐ.

Các biện pháp được xây dựng phải thể hiện mức độ hữu ích của nó đối với quá trình

107

dạy học, giúp GV và HV thực hiện tốt các hoạt động dạy - học, góp phần nâng cao

chất lượng dạy học môn GDHQS đáp ứng yêu cầu ĐT đội ngũ cán bộ, sĩ quan quân

đội hiện nay.

Khi xây dựng các biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL cần nghiên

cứu kỹ những điều kiện để thực hiện, vận dụng trong dạy học ở các trường ĐHTQĐ

như: điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học; điều kiện về trình độ, NLSP của

đội ngũ GV; trình độ hiện có của HV. Xây dựng các biện pháp cần chỉ rõ mục đích,

yêu cầu và các bước thực hiện biện pháp. Mỗi bước trong biện pháp là những tác

động hướng đích của chủ thể đến đối tượng với mục tiêu là giúp HV hình thành và

phát triển các NL đáp ứng yêu cầu thực tiễn hoạt động quân sự của người cán bộ, sĩ

quan ở các đơn vị quân đội; góp phần hình thành ở HV thái độ, tình cảm cao đẹp

đối với quân đội, nhất là hoạt động HL, GD quân nhân ở các đơn vị quân đội.

3..1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính tích hợp

Dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ luôn có mối liên hệ chặt chẽ

với quá trình dạy học các môn học khác, nhất là các môn khoa học xã hội và nhân

văn quân sự nhằm đào tạo đội ngũ cán bộ, sĩ quan có đủ phẩm chất, NL đáp ứng

yêu cầu hoạt động quân sự. Xây dựng các biện pháp dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL phải đảm bảo tính tích hợp. Các biện pháp được đề

xuất phải tính đến mục đích hình thành và phát triển NL cho HV, trên cơ sở tích

hợp giữa lý thuyết với thực hành, lý luận với thực tế trải nghiệm và tích hợp liên

môn trong HL, GD quân sự. Các biện pháp được đề xuất đảm bảo HV phát huy

được kinh nghiệm, vốn sống, liên kết các kiến thức, kỹ năng được trang bị ở các

môn học khác nhau trong chương trình đào tạo ở các trường ĐHTQĐ vào giải quyết

hiệu quả tình huống hoạt động HL, GD quân nhân ở các đơn vị trong quân đội.

3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính phân hóa

Học viên trong các trường ĐHTQĐ được tuyển chọn từ nhiều nguồn khác

nhau, có những sở trường, NL, đặc điểm tâm sinh lý khác nhau, với những động

lực, điều kiện hoàn cảnh học tập khác nhau.

108

Xây dựng các biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL phải bảo đảm

tính phân hóa, xuất phát từ tình hình thực tế của HV, cần dựa vào đặc điểm cá nhân,

tâm sinh lý, nhu cầu, động cơ, hứng thú, nguyện vọng, điều kiện hoàn cảnh của HV

để xác lập các biện pháp dạy học cho phù hợp. Đề xuất các biện pháp dạy học môn

GDHQS theo TCNL phải bảo đảm tính phân hóa, phù hợp với từng đối tượng, vừa

sức đối với HV. Xây dựng các biện pháp cần nghiên cứu rõ đặc điểm tâm, sinh lý,

dựa vào vốn hiểu biết, kinh nghiệm, trải nghiệm trong môi trường hoạt động quân

sự của HV, trên cơ sở đó phát triển tối đa tiềm năng sẵn có của HV.

3.2. Biện pháp dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong

quân đội theo tiếp cận năng lực

3.2.1. Xây dựng quy trình dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại

học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

❖ Mục tiêu của biện pháp:

Quy trình dạy học môn GDHQS theo TCNL là trình tự các bước cần thiết,

giúp GV thực hiện hoạt động dạy học môn GDHQS một cách logic, khoa học và

hiệu quả, thông qua đó hình thành và phát triển NL cho HV.

Xây dựng quy trình dạy học môn GDHQS theo TCNL với các bước cụ thể,

rõ ràng có vai trò đặc biệt quan trọng, giúp GV tổ chức và tiến hành dạy học một

cách dễ dàng, bảo đảm tính logic, qua đó đạt được các mục tiêu dạy học đặt ra.

❖ Nội dung và cách thức tiến hành biện pháp:

Xây dựng quy trình dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

bao gồm: Xác định các NL cần hình thành và phát triển cho HV; thiết kế bài học

theo TCNL; tổ chức tiến trình dạy học theo TCNL; kiểm tra, đánh giá kết quả dạy

học theo TCNL; điều chỉnh và hoàn thiện quy trình dạy học theo TCNL. Các bước

theo sơ đồ 3.1 sau đây:

109

Sơ đồ 3.1. Quy trình dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL

Quy trình dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL được cụ

thể hóa như sau:

➢ Bước 1. Xác định các NL cần hình thành và phát triển cho HV

Đây là bước quan trọng của quy trình dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL. Thực chất, đây chính là hoạt động phân tích, xác định kết quả

đầu ra học tập (NL đầu ra) - nét đặc trưng của dạy học theo TCNL.

Cơ sở khoa học xác định các NL cần hình thành và phát triển cho HV thông

qua dạy học môn GDHQS theo TCNL đã được chúng tôi phân tích ở chương 1

(xem 1.3.3.2.). Do vậy, bước này đòi hỏi GV trên cơ sở các căn cứ trên, phải nắm

vững chuẩn đầu ra chương trình ĐT, chuẩn đầu ra môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ, từ đó xác lập được hệ thống các NL cần hình thành và phát triển cho HV

thông qua dạy học môn GDHQS. Xác định chính xác các NL cần hình thành và phát

triển cho HV là cơ sở để GV thiết kế bài học và tổ chức dạy học theo TCNL; giúp

HV tự xác định được các NL cần hình thành và phát triển cho bản thân, định hướng

mục tiêu học tập môn học; là cơ sở để kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học.

110

Trên cơ sở nghiên cứu chuẩn đầu ra chương trình ĐT, chuẩn đầu ra môn

GDHQS ở các trường ĐHTQĐ, luận án xác định khung NL tối thiểu cần đạt được

của HV thông qua dạy học môn GDHQS như sau:

Bảng 3.1: Khung NL tối thiểu mà HV cần đạt thông qua dạy học môn GDHQS

Khung NL tối thiểu mà HV cần đạt

TT Năng lực 1 NĂNG LỰC CHUNG

- Quan sát, diễn giải, phân tích và tổng hợp được các tình

huống hoạt động quân sự.

- Ra được các quyết định trong lĩnh vực quản lý, chỉ huy, Năng lực 1.1 HL và GD quân nhân. quân sự - Phân tích những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân trong các

hoạt động quản lý, chỉ huy; rút ra những bài học về hoạt

động quản lý, chỉ huy.

- Phân tích và đánh giá được các hoạt động CTĐ, CTCT.

- Xây dựng và tiến hành công tác tư tưởng, tổ chức sát tình

Năng lực tiến hình thực tiễn đơn vị.

1.2 hành hoạt động - Nắm tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ để tham

CTĐ, CTCT mưu cho cấp ủy, chỉ huy đơn vị.

- Đề xuất được chủ trương, biện pháp lãnh đạo hoạt động

CTĐ, CTCT ở đơn vị.

- Biểu đạt rõ ràng, mạch lạc ý nghĩ, tình cảm của mình bằng

lời nói và chữ viết.

Năng lực - Thấu cảm được suy nghĩ, tình cảm, thái độ của quân nhân, 1.3 giao tiếp tạo lập được niềm tin trong giao tiếp.

- Chủ động, tự tin và biết kiểm soát cảm xúc, thái độ khi

giao tiếp.

- Chủ động trong phối hợp, hiệp đồng thực hiện các hoạt

động quân sự ở đơn vị. Năng lực - Xác định được mục đích, nhiệm vụ và phương thức phối 1.4 phối hợp, hợp, hiệp đồng trong các hoạt động quân sự ở đơn vị. hiệp đồng - Xác định được trách nhiệm của bản thân trong phối hợp,

hiệp đồng trong các hoạt động quân sự.

111

TT Năng lực

Khung NL tối thiểu mà HV cần đạt - Nhận biết được vai trò của tự học, tự GD đối với bản thân

và đối với quân nhân trong đơn vị. Năng lực 1.5 - Hình thành động cơ, nhu cầu tự học, tự GD. tự học, tự GD - Xây dựng được kế hoạch tự học, tự GD và tự đánh giá, tự

điều chỉnh kế hoạch tự học, tự GD.

2 NĂNG LỰC RIÊNG (NĂNG LỰC SƯ PHẠM QUÂN SỰ)

- Phân tích được kế hoạch, chương trình HL, sẵn sàng chiến

đấu; văn kiện tác chiến, chỉ thị, chỉ lệnh, mệnh lệnh HL; chỉ

thị, nghị quyết, hướng dẫn, chương trình GD chính trị của Năng lực phân các cấp... 2.1 tích, tổng hợp - Xây dựng được kế hoạch HL, GD phù hợp với từng giai văn bản HL, GD đoạn HL ở đơn vị.

- Quán triệt được các văn bản HL, GD đến từng cán bộ,

chiến sĩ trong đơn vị.

- Phân tích đặc điểm tổ chức, biên chế đơn vị; nắm trình độ,

đặc điểm nhân thức của quân nhân; tìm hiểu hoàn cảnh cá Năng lực nắm nhân, điều kiện, hoàn cảnh sống (chính trị, văn hóa, xã hội, 2.2 đặc điểm quân mối quan hệ) của quân nhân. nhân - Dự báo được các yếu tố ảnh hưởng tới xu hướng phát

triển của quân nhân.

- Xác định được mục tiêu trong từng giai đoạn HL, GD Năng lực xác (giai đoạn HL, GD chiến sĩ mới; giai đoạn HL, GD hạ sĩ định mục tiêu 2.3 quan, binh sĩ) phù hợp với khoa mục HL, đối tượng HL và HL, GD quân môi trường hoạt động quân sự. nhân - Diễn đạt được mục tiêu HL, GD quân nhân.

- Phân tích được 4 mặt công tác ở đơn vị (chính trị, quân sự,

Năng lực xây hậu cần, kỹ thuật), từ đó lựa chọn nội dung HL, GD phù hợp.

dựng nội dung, - Xây dựng được kế hoạch, giáo án HL trong từng giai đoạn. 2.4 kế hoạch HL, - Phân tích được bối cảnh, điều kiện HL và chỉ thị, mệnh

GD quân nhân lệnh cấp trên để bổ sung, điều chỉnh nội dung HL, GD cho

phù hợp với tình hình đơn vị.

112

TT Năng lực

Khung NL tối thiểu mà HV cần đạt - Thực hiện nghiêm túc phương châm HL “cơ bản, thiết Năng lực vận thực, vững chắc”. dụng nguyên tắc 2.5 - Vận dụng linh hoạt nguyên tắc HL, GD. HL, GD quân - Thường xuyên bổ sung lí luận, vận dụng linh hoạt, sát nhân thực tế HL, sẵn sàng chiến đấu ở đơn vị.

- Lựa chọn, đánh giá và sử dụng được các PP, hình thức Năng lực vận HL, GD phù hợp. dụng PP, hình - Sử dụng được các PP, hình thức HL. 2.6 thức HL, GD - Tổ chức được các hoạt động HL, GD nhân cách quân quân nhân nhân ở đơn vị.

Năng lực sử - Lựa chọn, khai thác chức năng, tác dụng của phương tiện,

dụng và thiết kế đồ dùng HL.

2.7 phương tiện, - Thiết kế được các phương tiện, công cụ, đồ dùng HL phù

công cụ, đồ hợp với từng khoa, mục HL.

dùng HL - Sử dụng được các phương tiện, đồ dùng HL.

Năng lực xử lí - Phát hiện được các tình huống trong HL, GD quân nhân.

tình huống trong - Giải quyết được các tình huống nảy sinh trong HL, GD 2.8 HL, GD quân quân nhân.

nhân

- Xác định được mục tiêu, kiểm tra, đánh giá kết quả HL,

GD quân nhân. Năng lực kiểm - Thiết kế, sử dụng PP, hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả 2.9 tra, đánh giá kết HL, GD quân nhân; thiết kế các công cụ đánh giá kết quả quả HL, GD HL, GD quân nhân.

Hệ thống các NL nêu trên vừa cụ thể hóa những công việc HV phải làm

- Nhận xét, đánh giá kết quả quá trình HL, GD quân nhân.

được, vừa có thể coi là những chỉ báo đánh giá mức độ đạt được của NL của HV

thông qua dạy học môn GDHQS theo TCNL (xác định kết quả đầu ra - NL đầu ra).

113

Khung NL tối thiểu cần đạt được của HV thông qua dạy học môn GDHQS cần

được phân tích thành các mục tiêu dạy học tương ứng với từng chủ đề/bài học.

➢ Bước 2. Thiết kế bài học môn GDHQS theo TCNL

Thiết kế bài học theo TCNL là sự mô tả mục tiêu học tập, nội dung học tập,

hoạt động học tập, PP, phương tiện giảng dạy và học liệu đánh giá tổng kết, hướng

dẫn học tập, tạo nên một quá trình tương đối rõ ràng và logic, nội dung hướng đến

hình thành NL cho người học.

Những công việc cụ thể mà GV cần thực hiện trong bước này là:

i. Thiết kế mục tiêu bài học môn GDHQS theo TCNL

Căn cứ vào chuẩn đầu ra môn học, chuẩn đầu ra bài học và dựa vào khung

NL cần hình thành, phát triển cho HV thông qua dạy học môn GDHQS để thiết kế

mục tiêu bài học. Việc thiết kế mục tiêu bài học cần phải chỉ ra cụ thể những NL

cần đạt được của HV sau khi học xong bài học đó.

Thiết kế mục tiêu bài học môn GDHQS theo TCNL cần bao gồm cả kiến

thức, kỹ năng, thái độ và năng lực của HV sau khi học xong bài học. Cụ thể:

Về kiến thức: HV tiếp thu được gì? Họ biết và hiểu được những gì sau khi

học xong bài học?

Về kỹ năng: HV có thể làm được gì? Họ có thực hành được không? Có thể

vận dụng kiến thức vào thực tiễn hoạt động quân sự như thế nào?

Về thái độ: Thái độ của HV đối với bài học? Họ có mong muốn gì sau khi

học xong bài học?

Về năng lực: Phải chỉ rõ những NL mà HV phải hình thành và phát triển sau

khi học xong chủ đề/bài học.

Thiết kế mục tiêu bài học phải diễn đạt bởi những động từ mô tả những hoạt

động có thể quan sát và đo lường được. Cần căn cứ vào mục tiêu chung của môn

học, chuẩn đầu ra bài học và trình độ của HV để thiết kế mục tiêu bài học cho phù

hợp, bảo đảm HV có khả năng làm được khi kết thúc bài học.

ii. Thiết kế các hoạt động học tập theo TCNL

Giảng viên căn cứ chuẩn đầu ra môn học, bài học và mục tiêu bài học từ đó

thiết kế các hoạt động học tập của HV, qua đó giúp HV lĩnh hội được nội dung học

114

tập, đạt được mục tiêu dạy học, hình thành các NL. Các hoạt động học tập môn

GDHQS theo TCNL bao gồm:

Thiết kế các hoạt động tìm tòi, khám phá nội dung, vấn đề học tập. Trên cơ

sở cung cấp cho HV các nguồn tài liệu khác nhau, GV thiết kế các hoạt động giúp

HV tìm tòi, khám phá nội dung, vấn đề học tập; phân tích, đánh giá hoàn cảnh, tình

huống thực tiễn HL, GD quân nhân ở đơn vị để tìm tòi, khám phá các nội dung, vấn

đề học tập môn học.

Thiết kế hoạt động mở rộng vấn đề học tập. Trên cơ sở khám phá nội dung,

vấn đề học tập, GV thiết kế các hoạt động giúp HV trên cơ sở hệ thống tri thức mới,

tìm tòi và xử lý các thông tin, tài liệu thu thập được để vận dụng vào thực tiễn hoạt

động quân sự ở đơn vị.

Thiết kế hoạt động vận dụng, củng cố. Trên cơ sở mở rộng vấn đề học tập,

GV thiết kế các hoạt động giúp HV vận dụng các lý thuyết môn GDHQS vào thực

hành HL, GD quân nhân ở đơn vị, qua đó củng cố vững chắc lý thuyết, hành động

sư phạm của bản thân.

Hoạt động đánh giá, điều chỉnh. Thông qua hoạt động nhằm rà soát lại quá

trình học tập, so sánh, đối chiếu với hệ thống các NL cần đạt được sau khi học xong

môn học, từ đó đánh giá, điều chỉnh cho phù hợp.

iii. Thiết kế PP, phương tiện, học liệu dạy học theo TCNL

Giảng viên thiết kế PP, phương tiện, học liệu dạy học theo TCNL nhằm phát

huy tính tích cực nhận thức của HV, giúp HV chủ động lĩnh hội tri thức, chủ động

trong trao đổi, thảo luận, thực hành, rèn luyện vận dụng tri thức nhằm hình thành và

phát triển NL cho HV.

Trong thiết kế PPDH môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL: GV

cần ưu tiên các PPDH định hướng hành động cho HV như: vận dụng dạy học nêu

vấn đề; vận dụng PP đóng vai; dạy học dựa trên tình huống và vận dụng phương

pháp thảo luận nhóm. Mặt khác, cần thiết kế, cải tiến PP thuyết trình truyền thống,

kết hợp với các PPDH khác nhằm nâng cao hiệu quả PP thuyết trình trong dạy học

môn GDHQS.

115

Thiết kế phương tiện, học liệu theo TCNL: GV cần thiết kế, lựa chọn, sử

dụng phương tiện, học liệu dạy học một cách tối ưu, hiệu quả nhất. Lựa chọn tư liệu

(tranh ảnh, video clip, sơ đồ, biểu đồ) bổ sung từ Internet, mạng nội bộ Quân đội

(mạng LAN). GV cần thiết kế phương tiện, học liệu hỗ trợ cả GV và HV trong dạy

học theo TCNL.

iv. Thiết kế môi trường học tập theo TCNL

Giảng viên thiết kế môi trường học tập theo TCNL, tổ chức các hoạt động

học tập trong môi trường, hoàn cảnh thực tế. Thiết kế môi trường học tập theo

TCNL bao gồm thiết kế các giờ lên lớp; thiết kế các buổi thảo luận, xêmina; thiết kế

các giờ thực hành, trải nghiệm; thiết kế các hoạt động tự học ở đơn vị...

v. Thiết kế tổng kết và hướng dẫn học tập theo TCNL

Thiết kế tổng kết bài học theo TCNL. GV sơ đồ grap các nội dung học tập,

thiết kế các sơ đồ, biểu đồ, bảng biểu; sử dụng các tài liệu trực quan, các bài tập

nhận thức, bài tập tổng kết, bài tập dựa trên tình huống, phiếu học tập... để HV tham

gia vào tổng kết bài học.

Thiết kế hướng dẫn học tập theo TCNL. GV gợi ý HV tìm các nguồn tài liệu

học tập, nêu lên chính kiến của bản thân trước các vấn đề thực tiễn hoạt động quân

sự, nhất là thực tiễn hoạt động HL và GD quân nhân ở các đơn vị hiện nay, từ đó

yêu cầu HV suy nghĩ, tìm tòi, vận dụng vào thực tiễn hoạt động quân sự hoặc trong

học tập ở các bài học môn GDHQS tiếp theo.

➢ Bước 3. Tổ chức tiến trình dạy học môn GDHQS theo TCNL

Trong dạy học theo TCNL, nội dung bài học được thiết kế thành chuỗi các

hoạt động với mức độ khó tăng dần. Tổ chức tiến trình dạy học môn GDQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL phải được tiến hành theo các hoạt động tương ứng,

cùng nhịp với các bước của quá trình lĩnh hội, hình thành NL. Trong mỗi hoạt động

cần tập trung làm rõ hoạt động hình thành kiến thức, kỹ năng, thái độ và phát triển

NL cho HV. Điều này được lặp lại khi HV đi qua mỗi nhiệm vụ học tập thúc đẩy

NL của HV hướng đến kết quả đầu ra học tập đã xác định. Theo đó, GV cần thực

hiện những công việc cụ thể trong bước này như sau:

116

i. Khởi động

Bước này là khởi điểm triển khai dạy học nhằm xác lập các mục tiêu học tập,

quan hệ mục tiêu NL với thực tiễn hoạt động quân sự. Là cơ hội để HV huy động

những kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm của bản thân về các vấn đề có nội dung liên

quan đến bài học; xác lập mối liên hệ giữa khả năng bản thân với nhiệm vụ và mục

tiêu học tập, từ đó chủ động tham gia vào quá trình học tập.

Để tiến hành bước này, GV có thể sử dụng các video clip liên quan đến nội

dung kiến thức cũ hoặc những nội dung của bài học mới; có thể sử dụng hệ thống

các câu hỏi gợi mở, đề xuất ôn lại các kiến thức đã học trước đó và làm rõ quan hệ

giữa kiến thức cũ với kiến thức mới; có thể khai thác một tình huống thực tế hoạt

động quân sự chứa đựng bối cảnh dẫn đến thực hiện NL của chủ đề/bài học (một sự

kiện, tình huống hoạt động quân sự, vấn đề, bài tập... trong đó chứa đựng một thách

thức về nhận thức, hành động, ứng xử mà HV phải vượt qua để lĩnh hội NL). Thông

qua các hoạt động cá nhân hoặc nhóm được tổ chức linh hoạt sao cho vừa giúp HV

huy động kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm của bản thân, vừa xây dựng ý thức hợp

tác, tinh thần học tập lẫn nhau của HV. Tùy vào tiêu ngưỡng đạt được NL của HV

(đo NL đầu vào của HV thông qua hệ thống test đánh giá), GV giao các nhiệm vụ

học tập phù hợp với HV; định hướng mục tiêu, nhiệm vụ học tập, trình tự hoạt

động, giới hạn tri thức, kỹ năng, thái độ cần đạt được của chủ đề/bài học.

ii. Hình thành tri thức gắn với NL

Lựa chọn nội dung dạy học môn GDHQS theo TCNL được thực hiện dựa

trên cơ sở các thành phần NL, tri thức môn GDHQS gắn liền với thành phần NL của

HV và giới hạn tri thức cần thiết. Bước này GV phải xác định tri thức nào là xác

đáng, đóng vai trò quan trọng, trọng tâm trong phạm vi một NL nhất định và yêu

cầu của NL này để từ đó đề ra các hoạt động học tập phù hợp. GV phải tổ chức nêu

các tình huống, vấn đề học tập, bài tập nhận thức... từ đó điều khiển HV thảo luận,

làm bài tập nhóm, bài tập nhận thức. GV thu hút HV, khuyến khích xử lý thông tin,

chủ động xây dựng kiến thức mới, phát triển những kỹ năng mới và có thái độ ứng

xử mới. GV tạo điều kiện thuận lợi để HV chuyển đổi từ học tập sang những hành động

117

mang tính thực hành nhiều hơn; đòi hỏi HV phải huy động kiến thức, kỹ năng, kinh

nghiệm để hình thành tri thức gắn với hình thành và phát triển những NL cho bản thân.

iii. Luyện tập, vận dụng

Bước này đòi hỏi HV phải luyện tập, vận dụng những tri thức mới tiếp thu

được để giải quyết những nhiệm vụ trong các tình huống hoạt động xã hội và tình

huống hoạt động quân sự của người cán bộ, sĩ quan ở đơn vị. Qua các nội dung học

tập, HV phải thiết lập được mối liên hệ giữa các thành phần của NL và hiểu sự

luyện tập, vận dụng NL một cách tổng thể. Tiến hành bước này giúp HV phát triển kỹ

năng giải quyết vấn đề, di chuyển các kiến thức, kỹ năng đã học vào trong thực tiễn

cuộc sống, thực tiễn hoạt động HL, GD quân nhân ở đơn vị; HV phát triển khả năng

giải quyết vấn đề trong các bối cảnh khác nhau, từ đó phát triển cảm xúc, các giá trị

cá nhân, các quy tắc ứng xử trong thực tế cuộc sống và trong môi trường quân đội.

Để thực hiện hiệu quả bước này, GV cần tiến hành giới thiệu các tình huống

học tập gắn với yêu cầu giải quyết vấn đề; kết hợp sử dụng kiến thức đã có với kiến

thức mới lĩnh hội của HV để HV giải quyết các tình huống, bài tập nhận thức, vận

dụng trong các hoạt động quân sự. GV cần thiết kế môi trường học tập đa dạng, gắn

với thực tiễn HL, GD quân nhân ở đơn vị; thường xuyên theo sát, chỉ đạo, giúp đỡ

HV; điều tiết các hoạt động giảng dạy và hoạt động học tập của HV, thúc đẩy,

khuyến khích HV cố gắng trong luyện tập, vận dụng trong các hoạt động quân sự.

iv. Tìm tòi, mở rộng

Dạy học theo TCNL không dừng lại ở việc công nhận người học đạt chuẩn

đầu ra học tập theo hệ thống các NL quy định, mà còn định hướng người học tiếp

tục học tập cao hơn kết quả yêu cầu, bất kể việc lĩnh hội NL đang ở bước nào hoặc

giai đoạn nào.

Bước này nhằm khuyến khích HV tiếp tục tìm hiểu thêm để mở rộng kiến

thức, giúp HV hiểu rằng ngoài kiến thức đã học, còn rất nhiều điều cần phải tiếp tục

học hỏi, khám phá, qua đó tạo ra các giá trị gia tăng của quá trình dạy học, giúp HV

mở rộng kiến thức. Ở bước này, GV giao cho HV những nhiệm vụ, yêu cầu HV làm

việc cá nhân, làm việc nhóm, làm các bài tập đánh giá NL nhằm bổ sung kiến thức

118

và hướng dẫn HV tìm những nguồn tài liệu, học liệu khác nhau để HV tự tổ chức

nghiên cứu, tự tổ chức học tập ở đơn vị qua đó mở rộng, đào sâu kiến thức.

Các công việc cụ thể trong tổ chức tiến trình dạy học môn GDHQS theo

TCNL không cứng nhắc, mà có thể được thực hiện linh hoạt, mềm dẻo ở từng nội

dung nhiệm vụ của chủ đề/bài học môn GDHQS, đòi hỏi GV cần căn cứ vào mục

tiêu, chuẩn đầu ra môn học, chủ đề/bài học và điều kiện từng đối tượng HV để vận

dụng cho phù hợp.

➢ Bước 4. Đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL

Đánh giá KQHT cung cấp những chỉ dẫn để GV và HV đánh giá đúng NL

được hình thành trong dạy học môn GDHQS theo TCNL. Đánh giá KQHT môn

GDHQS theo TCNL thực hiện thông qua đánh giá của GV và tự đánh giá của HV

nhằm điều chỉnh mối liên hệ ngược ngoài và liên hệ trong quá trình dạy học. Thông

qua đánh giá sẽ góp phần đánh giá mức độ nắm kiến thức của HV; đánh giá mức độ

thành thạo kỹ năng của HV và thông qua đó góp phần đánh giá NL của HV. Định

hướng đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL chuyển từ chủ yếu đánh giá tổng

kết sang đánh giá thường xuyên, đánh giá định kỳ sau từng chủ đề/bài học; chuyển

từ chủ yếu đánh giá kiến thức, kỹ năng sang đánh giá NL vận dụng, thực hành giải

quyết những vấn đề của thực tiễn.

➢ Bước 5. Điều chỉnh và hoàn thiện quy trình dạy học môn GDHQS theo

TCNL

Mỗi chủ đề/bài học môn GDHQS sau khi được triển khai giảng dạy, cần

được đánh giá những ưu điểm, nhược điểm, đánh giá tính khả thi và hiệu quả của

quy trình đã xác định để có những điều chỉnh cần thiết, thích hợp cho các lần giảng

dạy tiếp theo. Quy trình dạy học môn GDHQS theo TCNL được coi là có hiệu quả

và chất lượng nếu nó được giảng viên điều chỉnh một cách thường xuyên, khoa học

với sự góp ý của Hội đồng khoa học ở các khoa, tổ bộ môn. Đặc biệt, trước yêu cầu

mới phát triển mới về phẩm chất, năng lực người cán bộ, sĩ quan ở các đơn vị quân

đội đòi hỏi quy trình dạy học môn GDHQS cần được điều chỉnh, hoàn thiện đáp

ứng yêu cầu xây dựng QĐND Việt Nam trong tình hình mới.

119

❖ Điều kiện thực hiện biện pháp:

Để xây dựng được quy trình dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

theo TCNL cần có các điều kiện sau:

- Các trường ĐHTQĐ xây dựng và công bố Chuẩn đầu ra chương trình đào

tạo, làm căn cứ xây dựng chuẩn đầu ra môn học, bài học GDHQS.

- Giảng viên phải nắm chắc chuẩn đầu ra chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra

môn học cùng; GV cần nghiên cứu kỹ nguyên tắc, cơ sở khoa học để xác lập hệ

thống các NL cần hình thành và phát triển cho HV thông qua dạy học môn GDHQS.

- Giảng viên cần được bồi dưỡng để có đủ kiến thức và năng lực vận dụng

quy trình dạy học vào thiết kế các bài học môn GDHQS theo TCNL.

- Giáo án giảng dạy môn GDHQS phải được GV thiết kế một cách khoa học,

phù hợp với điều kiện, mục tiêu đào tạo của từng trường ĐHTQĐ; các hoạt động

phải phong phú, đa dạng nhằm hình thành và phát triển NL cho HV.

- Giảng viên phải có đủ khả năng tổ chức tiến trình dạy học môn GDHQS

theo TCNL; vận dụng quy trình dạy học phải linh hoạt, phù hợp với từng chủ đề/bài

học và từng đối tượng HV ở các trường ĐHTQĐ.

3.2.2. Vận dụng các phương pháp định hướng hành động trong dạy môn Giáo

dục học quân sự

❖ Mục tiêu của biện pháp:

Vận dụng linh hoạt, đa dạng các PPDH môn GDHQS của GV theo hướng

định hướng hành động cho HV, góp phần hình thành và phát triển NL cho HV đáp

ứng mục tiêu, chuẩn đầu ra ở các trường ĐHTQĐ. Trên cơ sở vận dụng các PPDH

phù hợp với từng đối tượng HV, giúp HV dễ dàng tiếp nhận nội dung bài học, hứng

thú, tích cực tham gia các hoạt động học tập nhằm hình thành và phát triển NL, nhất

là NLSP cho bản thân đáp ứng yêu cầu HL, GD quân nhân ở các đơn vị quân đội.

❖ Nội dung và cách thức tiến hành biện pháp:

- Cải tiến phương pháp thuyết trình trong dạy học môn GDHQS.

Đổi mới PPDH môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL không có

nghĩa là loại bỏ các PPDH truyền thống quen thuộc mà cần bắt đầu bằng việc cải

120

tiến để nâng cao hiệu quả và hạn chế nhược điểm của chúng. Trong đó, việc đổi

mới, cải tiến phương pháp thuyết trình có vai trò đặc biệt quan trọng.

Trong dạy học ở các trường ĐHTQĐ hiện nay, thuyết trình được sử dụng

phổ biến, rộng rãi trong nhiều môn học, nhất là các môn khoa học xã hội nhân văn

quân sự, là nguồn cung cấp thông tin học tập quan trọng đối với HV, có tác dụng

liên kết, hỗ trợ các PPDH khác. Với những ưu điểm nổi bật của mình như: Khả

năng cung cấp thông tin lớn, trong thời gian ngắn, cho số lượng nhiều người; giúp

HV nắm được tri thức có hệ thống, hoàn chỉnh; có tác dụng giáo dục chính trị tư

tưởng; không đòi hỏi nhiều về đầu tư phương tiện, thiết bị kỹ thuật... thuyết trình

vẫn được coi là phương pháp chủ đạo, cơ bản trong dạy học ở các trường ĐHTQĐ.

Tuy nhiên, PP thuyết trình trong dạy học có nhược điểm là dễ dẫn đến đến truyền

thụ một chiều, người học tiếp thu thụ động, khó phát huy được tính tích cực, sáng

tạo của người học, dễ gây ức chế nhàm chán, đặc biệt, nếu sử dụng không tốt sẽ khó

hình thành, phát triển NL cho người học.

Để khắc phục nhược điểm này, trước hết GV cần nắm vững yêu cầu, sử dụng

thành thạo các dạng của PP thuyết trình; sử dụng thành thạo các kỹ thuật thuyết

trình: kỹ thuật khi mở bài, kỹ thuật trình bày, giải thích trong khi thuyết trình; nội

dung thuyết trình phải sinh động, gắn với thực tiễn xã hội, quân đội và thực tiễn HL,

GD quân nhân ở các đơn vị quân đội; phải có kỹ năng thuyết trình, nghệ thuật trình

bày vấn đề một cách khoa học, logic, hệ thống. Mặt khác, cần cải tiến PP thuyết

trình truyền thống, kết hợp với các PPDH khác nhằm nâng cao hiệu quả PP thuyết

trình trong dạy học môn GDHQS.

+ Kết hợp thuyết trình với nêu vấn đề. Giảng viên đưa nội dung thuyết trình

kiểu nêu vấn đề, ý kiến có tính mâu thuẫn với trình độ hiện tại của HV.

Ví dụ: Khi dạy các nguyên tắc giáo dục quân nhân, giảng viên có thể sử dụng

thuyết trình kiểu nêu vấn đề: "Có quan điểm cho rằng, GD phải phục vụ mọi người

trong xã hội. Do vậy cần thực hiện “Phi chính trị hóa giáo dục". Theo đó, trong GD

quân nhân ở đơn vị hiện nay không phải thực hiện nguyên tắc bảo đảm tính tư

tưởng, tính mục đích trong giáo dục quân nhân. Theo đồng chí, quan điểm đó đúng

121

hay sai? Vì sao?. Hoặc, khi dạy học chủ đề “Các phương pháp giáo dục quân

nhân”, giảng viên có thể nêu vấn đề: Trong giáo dục quân nhân, phương pháp

thuyết phục giữ vai trò chủ đạo, bởi lẽ phương pháp này phản ánh bản, truyền thống,

tính nhân văn nhân đạo của quân đội cách mạng. Vậy khi áp dụng phương pháp bắt

buộc xử phạt có trái với bản chất truyền thống của Quân đội ta không? Vì sao?

Với thuyết trình kiểu nêu vấn đề như vậy đòi hỏi HV phải tư duy để lập luận,

chứng minh cho những luận điểm của mình đã đưa ra, tìm ra nguyên nhân, xác định

tính đúng đắn của những lập luận đó.

+ Kết hợp thuyết trình với dạy học nhóm. Giảng viên cung cấp cơ sở lý

thuyết nền tảng, xây dựng môi trường học tập; HV được chia theo các nhóm, mỗi

nhóm sẽ thực hiện được một công việc nào đó liên quan đến nội dung môn học. Với

sự kết hợp này, một mặt GV là người cung cấp cơ sở lý thuyết nền tảng, hỗ trợ, can

thiệp, giúp đỡ HV trong học tập, đánh giá việc học tập, hợp tác của các thành viên

trong nhóm. HV là chủ thể tích cực trong lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kỹ năng trình

bày, diễn đạt, lập luận, bảo vệ quan điểm có luận cứ; hình thành phẩm chất tốt đẹp,

kỹ năng cần thiết trong giải quyết các vấn đề trong nhận thức và thực tiễn.

- Vận dụng dạy học nêu vấn đề. Trên cơ sở các vấn đề học tập, GV xây dựng

các tình huống có vấn đề, đòi hỏi HV giải quyết các vấn đề đó bằng suy nghĩ và tìm

tòi, giải quyết của mình. Trong thực tiễn dạy học môn GDHQS hiện nay, GV có thể

xây dựng các vấn đề học tập chứa đựng mâu thuẫn giữa lý luận và thực tiễn hoạt

động quân sự; xây dựng vấn đề học tập chứa đựng mâu thuẫn nội tại trong chủ

đề/bài học; xây dựng vấn đề học tập chứa đựng mâu thuẫn giữa các ý kiến khác

nhau; xây dựng vấn đề học tập mang tính chất phản bác.

Đề vận dụng dạy học nêu vấn đề trong dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL đòi hỏi:

+ Giảng viên phải tích cực nghiên cứu, xây dựng các vấn đề học tập một

cách khoa học, bám sát vào nội dung, chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra môn học,

chủ đề/bài học. Xây dựng các vấn đề học tập thành các tình huống dạy học; thiết kế

122

các tình huống có vấn đề mâu thuẫn giữa lý luận và thực tiễn, các tình huống có tính

chất tìm tòi, mở rộng và phát triển các NL cho HV.

+ Giảng viên khuyến khích HV tự nêu mâu thuẫn và tự lực giải quyết các

mâu thuẫn đó.

+ Giảng viên xây dựng các vấn đề học tập phải bảo đảm tính hệ thống, khoa

học và hiện đại, gắn sát với thực tiễn hoạt động quân sự, thực tiễn HL, GD quân

nhân ở các đơn vị quân đội. Các vấn đề học tập bảo đảm sự thống nhất giữa lý luận

và thực tiễn hoạt, kích thích tính tích cực tìm tòi, đưa gia phương án giải quyết vấn

đề phù hợp đối với HV.

+ Sử dụng hợp lý các trình độ nêu vấn đề, phù hợp với đặc điểm đối tượng

HV ở các trường ĐHTQĐ. Giảng viên cần phân tích kỹ các trình độ của dạy học

nêu vấn đề, tính tới các phương án xử lý các tình huống và phù hợp với đặc điểm

trình độ nhận thức của học viên; cần nâng dần tính khó khăn, phức tạp của các tình

huống, các vấn đề học tập qua đó hình thành và phát triển NL cho HV.

- Vận dụng phương pháp đóng vai. Giảng viên tái tạo lại nội dung hoạt động

HL, GD quân nhân ở các đơn vị quân đội, mô hình hóa các hành động đặc trưng

cho hoạt động và tổ chức cho HV đóng vai, mô phỏng thực hiện những hoạt động

đó nhằm thực hiện mục tiêu dạy học. GV lựa chọn hoàn cảnh có thực trong thực

tiễn HL, GD quân nhân ở các đơn vị xây dựng thành kịch bản, HV được phân vai sử

dụng tổng hợp các tri thức, kỹ năng đã học và thực tiễn hoạt động HL, GD nhân

cách quân nhân để thực hiện các hành động, thao tác theo nội dung kịch bản, dưới

sự đạo diễn của GV. GV thực sự trở thành người tổ chức, hướng dẫn, giúp đỡ để

HV phát triển NL và kinh nghiệm hoạt động quân sự.

Để vận dụng PP đóng vai trong dạy học môn GDHQS theo TCNL đòi hỏi:

+ Giảng viên phải chuẩn bị chu đáo, cẩn thận các tình huống đóng vai. Xác

định rõ mục tiêu, lựa chọn tình huống, phân công HV đóng vai sát với hoạt động chỉ

huy, HL, GD quân nhân ở các đơn vị quân đội.

+ Gia công, chế biến nội dung dạy học thành các tình huống dạy học, dự kiến

phương pháp và cách thức tổ chức dạy học chặt chẽ giữa các lực lượng.

123

+ Các tình huống, các vai đóng phải sát mục tiêu dạy học, đáp ứng mục tiêu,

chuẩn đầu ra môn học, chủ đề/bài học môn GDHQS.

+ Thường xuyên điều chỉnh, phân công các vai diễn phù hợp.

+ Tổ chức cho HV thảo luận, nhận xét, xây dựng phương án tốt nhất cho các

vai diễn phù hợp với hoàn cảnh thực tiễn hoạt động quân sự.

- Vận dụng dạy học dựa trên tình huống. Dạy học dựa trên tình huống là một

quan điểm, PPDH trong đó việc dạy học được tổ chức gắn với các tình huống thực

tiễn cuộc sống và nghề nghiệp. Quá trình học tập được tổ chức trong một môi

trường tạo điều kiện cho HV kiến tạo tri thức theo cá nhân và có sự tương tác với

các HV khác. Vận dụng dạy học môn GDHQS dựa trên tình huống, gắn với thực

tiễn hoạt động quân sự là con đường quan trọng để gắn việc đào tạo trong nhà

trường với thực tiễn đời sống, góp phần khắc phục tình trạng giáo dục hàn lâm, xa

rời thực tiễn, rèn luyện cho người học NL giải quyết các vấn đề phức hợp, sát với

thực tiễn. Với ưu thế của dạy học dựa trên tình huống, trong dạy học môn GDHQS

cần vận dụng PP này nhằm hình thành và phát triển NL cho HV, đáp ứng mục tiêu,

yêu cầu đào tạo ở các trường ĐHTQĐ.

Để vận dụng dạy học dựa trên tình huống trong dạy học môn GDHQS theo

TCNL đòi hỏi:

+ Xây dựng các tình huống gắn sát với thực tế xã hội, thực tế hoạt động quân

sự. GV cần đối chiếu lý luận được phản ánh trọng nội dung dạy học với thực tế hoạt

động quản lý, chỉ huy, HL, GD quân nhân để xây dựng các tình huống.

+ Giảng viên nắm chắc trình độ của HV, khêu gợi, dẫn dắt HV tư duy, phân

tích các tình huống, đề ra giải pháp giải quyết một cách linh hoạt, sáng tạo.

+ Giảng viên nêu lên những quan điểm lệch lạc, sai trái, yêu cầu HV phân

tích, chứng minh tính giả dối, phản khoa học của các quan điểm đó.

- Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm. Vận dụng phương pháp thảo luận

nhóm trong dạy học môn GDHQS tạo ra không khí sôi nổi, hào hứng trong lớp học,

các HV trong lớp trao đổi, hợp tác để nắm vững kiến thức, vận dụng vào thực tiễn

hoạt động quân sự. Hình thành ở HV kỹ năng hợp tác, làm việc, chia sẻ kinh

124

nghiệm, nhất là kinh nghiệm trong chỉ huy, quản lý, HL, GD quân nhân ở đơn vị

quân đội. HV biết tôn trọng và chấp nhận ý kiến của đồng chí, đồng đội trong lớp

học, chùng chia sẻ nguồn thông tin, cùng nhau tìm lời giải đáp, hình thành các giả

thuyết giúp giải quyết vấn đề và cùng đi đến kết luận. Để vận dụng PP thảo luận

nhóm trong dạy học môn GDHQS theo TCNL yêu cầu:

+ Giảng viên nêu vấn đề, xác định các nhiệm vụ nhận thức. Tổ chức chia lớp

học thành các nhóm (có thể chia theo các trung đội, tiểu đội) với sự phù hợp cả về

số lượng và trình độ của thành viên trong nhóm. Hướng dẫn các nhóm làm việc

(phân công nhóm trưởng, thư ký, thành viên).

+ Các nhóm làm việc độc lập. Nhóm trưởng các nhóm phân công nhiệm vụ

cho các thành viên; tổ chức trao đổi, thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm trong nhóm; cử

đại diện nhóm trình bày kết quả làm việc của nhóm. Giảng viên theo dõi, động viên

các nhóm thực hiện thảo luận.

+ Tổng kết thảo luận nhóm. Các nhóm lần lượt trình bày, báo cáo kết quả

thảo luận. Giảng viên tổng kết, đánh giá, nhận xét kết quả làm việc của các nhóm.

+ Các nhóm nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động của nhóm và đánh giá kết

quả hoạt động của các nhóm khác.

❖ Điều kiện thực hiện biện pháp:

- Đối với các trường ĐHTQĐ:

+ Tiếp tục đẩy mạnh chỉ đạo đổi mới PPDH theo TCNL.

+ Thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực sử dụng các

PPDH cho đội ngũ giảng viên.

+ Tổ chức tốt các hội thi, hội thao đổi mới PPDH, chú trọng việc đổi mới

PPDH theo TCNL.

+ Thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đánh giá hoạt động đổi mới PPDH của

giảng viên.

- Đối với đội ngũ giảng viên.

+ Giảng viên cần nắm chắc các PPDH, biết vận dụng linh hoạt, đa dạng các

PPDH theo TCNL phù hợp với điều kiện của từng nhà trường. Cần tăng cường cải

125

tiến sử dụng hiệu quả PP thuyết trình, vận dụng dạy học nêu vấn đề, dạy học dựa

trên tình huống, PP thảo luận nhóm... nhằm hình thành và phát triển NL cho HV.

+ Khắc phục những khó khăn tâm lý trong sử dụng PPDH theo TCNL.

+ Tăng cường tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ, nghiệp vụ sư phạm để

vận dụng các PPDH theo TCNL.

- Đối với học viên.

+ Chủ động, tích cực tham gia các hoạt động học tập trên lớp cũng như rèn

luyện, phát triển NL của bản thân.

+ Tích cực trao đổi cùng giảng viên, đồng chí, đồng đội để giải quyết tốt các

nhiệm vụ, vấn đề học tập.

+ Tích cực tham gia các hoạt động đóng vai, xử lý tình huống trong HL, GD

quân nhân, tham gia thảo luận nhóm... nhằm hình thành, phát triển NL cho bản thân.

3.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Giáo dục học quân sự

❖ Mục tiêu của biện pháp:

Áp dụng, sử dụng kết hợp những phát minh, những thành tựu của công nghệ

thông tin vào hoạt động dạy học môn GDHQS để cải tiến phương pháp, hình thức

công cụ giảng dạy và học tập, qua đó nâng cao chất lượng dạy học môn GDHQS ở

các trường ĐHTQĐ.

❖ Nội dung và cách thức tiến hành biện pháp:

- Nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của ứng dụng công nghệ thông tin

trong dạy học môn GDHQS theo TCNL cho đội ngũ GV.

Đây là nội dung quan trọng, trực tiếp giúp GV trong các trường ĐHTQĐ

nắm vững quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội về vai

trò của công nghệ thông tin; thấy được sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông

tin trên thế giới, trong nước và trong quân đội; chỉ ra những tác động tích cực mà

ứng dụng công nghệ thông tin có thể mang lại, từ đó sẵn sàng hơn với việc đổi mới

tư duy, nội dung, PP, phương tiện dạy học, đổi mới việc kiểm tra, đánh giá kết quả

dạy học môn GDHQS theo TCNL có ứng dụng công nghệ thông tin hiện nay.

126

Các trường ĐHTQĐ cần thường xuyên làm tốt công tác quán triệt, học tập,

triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung

ương, Bộ Quốc phòng về ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động, nhất là

hoạt động giáo dục - đào tạo. Trọng tâm là Nghị quyết số 36-NQ/TW, ngày

01/07/2014 của Bộ Chính trị khóa XI về “Đẩy mạnh ứng dụng, phát triển công

nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế”; Chương

trình hành động số 506-CTr/QƯ của Quân ủy Trung ương và Quyết định số

101/QĐ-BQP ngày 11/01/2017 của Bộ Quốc phòng về ban hành Kế hoạch ứng

dụng Công nghệ thông tin trong Bộ Quốc phòng giai đoạn 2016-2020 và những

năm tiếp theo; Quyết định số 889/QĐ-BQP ngày 22/03/2018 của Bộ trưởng Bộ

Quốc phòng về việc phê duyệt Kế hoạch hành động của hệ thống nhà trường Quân

đội trước tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư... Trên cơ sở đó, các

trường ĐHTQĐ cần ban hành nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn, biện pháp ứng dụng

công nghệ thông tin vào giáo dục - đào tạo, trong đó có ứng dụng công nghệ thông

tin vào dạy học môn GQHQS nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo.

- Bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ GV về ứng dụng công nghệ

thông tin trong dạy học. Đây là khâu quan trọng, quyết định đến hiệu quả ứng dụng

công nghệ thông tin trong dạy học.

Các trường ĐHTQĐ cần làm tốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động bồi

dưỡng nâng cao trình độ ứng dụng công nghệ thông tin cho GV.

Thường xuyên tổ chức tập huấn, hội thảo, hội nghị trao đổi kinh nghiệm về

ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.

Tăng cường bồi dưỡng kỹ năng sử dụng máy tính, máy chiếu; kỹ năng sử

dụng các phần mềm dạy học; kỹ năng khai thác thông tin trên Internet, trên hệ thống

mạng nội bộ quân đội (mạng LAN); kỹ năng thiết kế giáo án, thiết kế đánh giá

KQHT của HV có ứng dụng công nghệ thông tin.

- Đầu tư cơ sở vật chất, từng bước hiện đại hóa trang thiết bị dạy học.

Các trường ĐHTQĐ tiếp tục tăng cường đầu tư, mở rộng, nâng cấp hệ thống

cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho quá trình ứng dụng công nghệ thông tin

127

trong dạy học. Đồng bộ, đầu tư đầy đủ, thống nhất các thiết bị công nghệ thông tin

cho các khoa giáo viên, các giảng đường, các phòng học chuyên dùng, thư viện.

Tiến hành rà soát, kiểm tra chất lượng các thiết bị công nghệ thông tin đã

được trang bị và có kế hoạch sửa chữa, thay thế, sửa chữa khi bị hỏng.

Tăng cường nâng cấp và hoàn thiện hệ thống mạng LAN; quản lý cơ sở dữ

liệu, hệ thống bài giảng, tài liệu, giáo trình điện tử; các văn bản, công văn dạng số;

nâng cấp hệ thống mạng Internet (cải thiện chất lượng đường truyền, tăng số lượng

máy được kết nối Internet ở các đơn vị); thiết kế và xây dựng website nội bộ có tính

bảo mật cao, bảo đảm an toàn an ninh mạng.

Tập trung nghiên cứu trang bị các phần mềm chuyên dụng phục vụ cho mục

đích dạy học như: phần mềm viết giáo trình điện tử, phần mềm xử lý hình ảnh, âm

thanh, phần mềm diệt virus... để khai thác, sử dụng các phần mềm một cách thuận

tiện, phát huy hiệu quả của công nghệ thông tin. Tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên

cứu, xây dựng phần mềm dạy học, phần mềm mô phỏng trong dạy học.

- Xác định rõ những nội dung ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình

dạy học môn GDHQS.

Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn GDHQS là việc ứng dụng

những thành tựu của công nghệ thông tin một cách phù hợp và hiệu quả nhằm nâng

cao chất lượng dạy và học môn GDHQS theo TCNL. Ứng dụng công nghệ thông tin

trong dạy học môn GDHQS không chỉ được hiểu theo nghĩa đơn giản là dùng máy

tính vào các công việc như biên soạn rồi trình chiếu bài giảng điện tử ở trên lớp, mà

còn phải được hiểu là một giải pháp trong mọi hoạt động liên quan đến đào tạo, liên

quan đến hoạt động nghiên cứu, soạn giảng, lưu trữ, tìm kiếm, trao đổi, chia sẻ kinh

nghiệm và tài nguyên học tập. Đặc biệt, ngày nay hoạt động học tập của HV được

diễn ra mọi lúc, mọi nơi, do vậy ứng dụng công nghệ thông tin nhằm đổi mới PP

dạy và học theo hướng phát huy tính tích cực học tập của HV cần được các trường

ĐHTQĐ triển khai một cách đầy đủ, thiết thực và áp dụng có hiệu quả các hoạt

động về ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy - học như:

128

Tra cứu thông tin phục vụ công tác nghiên cứu, nâng cao kiến thức chuyên

môn và lấy tư liệu hỗ trợ soạn giảng. GV tra cứu thông tin trên mạng Internet, mạng

nội bộ quân đội (mạng LAN), thư viện số... để nghiên cứu, sưu tầm tài liệu hỗ trợ

soạn giảng.

Xây dựng bài giảng, giáo án điện tử. Sử dụng các phần mềm hỗ trợ soạn

giảng để tạo bài giảng điện tử, giáo án điện tử như PowerPoint, Violet, iSpring

Presenter và các phần mềm dựng phim, nhạc góp phần thực hiện dạy học môn

GDHQS theo TCNL. Quá trình xây dựng bài giảng, giáo án điện tử cần tuân thủ các

bước cơ bản sau:

Bước 1. Xác định mục tiêu bài giảng.

Bước 2. Xác định kiến thức cơ bản, trọng tâm của bài giảng.

Bước 3. Lựa chọn tư liệu (tranh ảnh, video, sơ đồ, biểu đồ) bổ sung từ

Internet, mạng nội bộ quân đội (mạng LAN).

Bước 4. Thiết kế kịch bản bài giảng.

Bước 5. Soạn slide bài giảng.

Bước 6. Chạy thử, chỉnh sửa thông tin, hiệu ứng; hoàn chỉnh bài giảng.

Bước 7. Đóng gói bài giảng.

Bước 8. Viết lời giải thích, cách điều khiển, trình tự điều khiển và tiến hành

các slide bài giảng.

Bước 9. Rút kinh nghiệm.

Sử dụng các phần mềm hỗ trợ làm đề thi/kiểm tra và đánh giá KQHT của

HV như McMix, Quest, MS Excel...

Sử dụng diễn đàn, mạng xã hội, email như một phương tiện để giao lưu, trao

đổi kinh nghiệm với GV các trường trong và ngoài quân đội. Mặt khác, thông qua

sử dụng emai GV và HV có thể trao đổi kiến thức, giúp quá trình trao đổi thông tin

diễn ra dễ dàng và nhanh chóng.

Triển khai các tiết học, tiết thực hành, giảng mẫu, giảng rút kinh nghiệm môn

GDHQS có ứng dụng công nghệ thông tin và sử dụng bài giảng điện tử...

129

❖ Điều kiện thực hiện biện pháp:

- Giảng viên và các lực lượng sư phạm ở các trường ĐHTQĐ cần nhận thức

vai trò của ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn GDHQS theo TCNL.

- Thường xuyên tổ chức tập huấn nâng cao trình độ cho GV về ứng dụng

công nghệ thông tin trong dạy học.

- Tiếp tục đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, từng bước tin học

hóa, hiện đại hóa công tác quản lý, giáo dục, điều hành HL.

- Xây dựng hệ thống phòng học tiên tiến, đầu tư thiết bị giảng dạy hiện đại,

như: Bảng tương tác công nghệ cao, hệ thống máy tính kết nối, hệ thống âm thanh,

phần mềm mô phỏng chuyên dụng.

- Giảng viên, học viên phải sử dụng hiệu quả, phát huy vai trò, ưu thế của

công nghệ thông tin trong dạy học và tự học môn GDHQS theo TCNL.

3.2.4. Xây dựng môi trường sư phạm trong dạy học môn Giáo dục học quân sự

❖ Mục đích:

Xây dựng môi trường vật chất, tinh thần bảo đảm các điều kiện thuận lợi cho

dạy học môn GDHQS nhằm khuyến khích, thúc đẩy và tạo động lực cho HV tích

cực, tự lực kiến tạo tri thức, hình thành và phát triển NL.

❖ Nội dung và cách thức tiến hành biện pháp:

- Xây dựng môi trường vật chất tạo điều kiện thuận lợi cho dạy học môn

GDHQS theo TCNL.

Xây dựng môi trường sư phạm ở các trường ĐHTQĐ trước hết là xây dựng

môi trường vật chất - không gian diễn ra hoạt động dạy học môn GDHQS. Cơ sở

vật chất, trang bị, phương tiện dạy học hiện đại là công cụ lao động để GV truyền

đạt kiến thức, xây dựng kỹ năng, thái độ, hình thành NL cho HV; là phương tiện,

công cụ để HV tiếp nhận kiến thức và rèn luyện kỹ năng của mình theo mục tiêu

yêu cầu đào tạo. Số lượng và chất lượng của các loại trang bị, phương tiện dạy học

có ảnh hưởng lớn tới việc truyền đạt cũng như tiếp thu lĩnh hội các kiến thức, hình

thành và phát triển NL cho HV.

130

Giảng viên cần thiết kế, tổ chức môi trường dạy học cho các chủ đề/bài học

môn GDHQS theo TCNL một cách phù hợp, tạo điều kiện tương tác, giúp HV tích

cực và tự lực kiến tạo tri thức, phát triển NL. GV là chủ thể đóng vai trò chủ yếu là

người tổ chức môi trường học tập và hỗ trợ, tư vấn cho HV học tập để hình thành và

phát triển NL. Quá trình giảng dạy, GV có thể tác động, điều chỉnh môi trường dạy

học theo nội dung học tập và nhịp độ học tập của HV.

Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học đảm bảo điều kiện phục

vụ công tác đổi mới hoạt động dạy học theo TCNL. Cần quan tâm và tăng cường

ngân sách mua sắm trang, thiết bị dạy học, đầu tư cơ sở vật chất, hiện đại hóa phòng

học, lớp học, xây dựng các trung tâm huấn luyện, trung tâm, mô phỏng ở các trường

ĐHTQĐ. Bảo đảm tốt cơ sở vật chất, phương tiện đào tạo theo hướng tập trung đầu

tư củng cố và hoàn thiện các giảng đường, phòng học và phòng chuyên dùng với

các trang thiết bị đồng bộ phù hợp. Bảo đảm kinh phí duy trì bảo dưỡng cơ sở vật

chất, đồ dùng dạy học đáp ứng yêu cầu về số lượng và chất lượng các phương tiện

dạy học. Thường xuyên kiểm tra, tu bổ, sửa chữa và mua sắm các trang thiết bị dạy

học, nhất là các thiết bị dạy học hiện đại, phù hợp với hoạt động quân sự đáp ứng

các yêu cầu về tính sư phạm, tính kinh tế, kỹ thuật cho mọi hoạt động dạy học môn

GDHQS theo TCNL.

Xây dựng mạng nội bộ, cập nhật nguồn dữ liệu (về nội dung, kinh nghiệm,

phương pháp giảng dạy, kỹ năng xử lý các tình huống sư phạm…) để GV có truy

cập trao đổi kinh nghiệm, học tập nghiên cứu.

Quan tâm xây dựng, biên soạn giáo trình, tài liệu mới, bảo đảm chất lượng,

đủ số lượng, đáp ứng nhu cầu đào tạo. Đảm bảo hệ thống tài liệu dùng cho nghiên

cứu và tham khảo đầy đủ để HV tiếp cận với hệ thống sách, tài liệu, tri thức mới.

Trong điều kiện phát triển nhanh của khoa học và công nghệ hiện nay, ngoài việc

tiếp cận với sách, tài liệu, HV còn phải tiếp cận với các kênh thông tin khác. Các

thông tin thu được từ các kênh thông tin này có nhiều nội dung chưa được khái

quát, hệ thống hóa và kiểm soát chặt chẽ nhưng đây là các thông tin cập nhật thực

tiễn vận động, phát triển trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là hoạt động

HL, GD quân nhân ở đơn vị cơ sở. Vì thế, cần lựa chọn các thông tin thu được từ

131

các kênh này để bổ sung làm phong phú cho hệ thống sách, tài liệu học tập môn

GDHQS ở các trường ĐHTQĐ.

- Xây dựng môi trường tinh thần tạo môi trường học tập thân thiện, cởi mở,

thuận lợi cho dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Xây dựng môi trường tinh thần bao gồm các xây dựng các mối quan hệ tốt

đẹp, tạo bầu không khí tâm lý tích cực; xây dựng phong cách, phương pháp giảng

dạy của GV. Xây dựng tốt môi trường tinh thần góp phần tạo sự vui vẻ, thân thiện,

hòa đồng, gần gũi, sẻ chia, giúp đỡ lẫn nhau trên tinh thần đồng chí, đồng đội, giúp

hình thành và phát triển NL cho HV. Xây dựng môi trường tinh thần bao gồm:

Xây dựng mối quan hệ thầy - trò tốt đẹp. Xây dựng mối quan hệ thầy trò,

quan hệ GV - HV thực chất là tạo dựng mối quan hệ thống nhất, đồng bộ giữa chủ

thể truyền thụ và chủ thể lĩnh hội, nhằm biến quá trình GD, ĐT thành quá trình tự

GD, tự ĐT để nâng cao chất lượng ĐT cán bộ, sĩ quan quân đội đáp ứng yêu cầu

thực tiễn. Xây dựng mối quan hệ thầy - trò trong các trường ĐHTQĐ phải theo

đúng điều lệnh, điều lệ Quân đội, thực hiện đúng chuẩn mực xã hội và quân đội, có

tính mô phạm cao. Đồng thời, quan hệ thầy - trò cũng phải thể hiện sự dân chủ, tôn

trọng, dựa trên những giá trị nhân văn cao cả. Đây là điều kiện thuận lợi để dạy học

môn GDHQS theo TCNL đạt mục tiêu. Bởi lẽ, mục tiêu hình thành và phát triển NL

cho HV chỉ có thể được dựa trên mối quan hệ dân chủ, tương tác giữa GV - HV. Do

đó, cần phải xây dựng mối quan hệ giữa GV - HV, bảo đảm sự dân chủ, tương tác,

gắn bó chặt chẽ, thống nhất. GV tổ chức tốt hoạt động dạy học môn GDHQS theo

TCNL (vận dụng quy trình dạy học môn GDHQS theo TCNL, đổi mới PP dạy học

môn theo TCNL, đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả theo TCNL); HV tích cực tham

gia vào các hoạt động học tập môn GDHQS theo TCNL; tích cực thảo luận, phát

biểu, đề xuất ý kiến, tham gia phản biện... không bị thụ động, giải phóng khỏi tâm

thế gò bó, bị động hoặc tự ti, mặc cảm.

Xây dựng mối quan hệ thầy - trò tốt đẹp, tạo ra điều kiện tâm lý - xã hội

thuận lợi cho dạy học môn GDHQS đòi hỏi các trường ĐHTQĐ, cần chú trọng xây

dựng bầu không khí tâm lý tích cực, lành mạnh, tạo môi trường thuận lợi cho người

132

học hình thành nhu cầu, hứng thú và xác định động cơ, mục đích học tập đúng đắn,

thường xuyên, liên tục. Chú trọng quan tâm, chăm lo đến đời sống vật chất, tinh

thần của cán bộ, GV, HV nhằm tạo tâm lý thoải mái, hứng thú trong thực hiện các

nhiệm vụ dạy và học môn GDHQS theo TCNL.

Quá trình dạy học môn GDHQS, GV phải thực sự là tấm gương mẫu mực về

đạo đức, lối sống, luôn yên tâm công tác, yêu nghề, hết lòng vì HV, vì mục tiêu, yêu

cầu đào tạo ở các trường ĐHTQĐ. Trong quá trình giải quyết các mối quan hệ cần

đảm bảo tính hài hòa giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể, trong đó đặc biệt chú

trọng đến mối quan hệ giữa GV với HV - đây là mối quan hệ cốt lõi, quyết định đến

bầu không khí tâm lý trong dạy học môn GDHQS theo TCNL. GV cần có ngôn ngữ

chuẩn mực, bao dung, trách nhiệm, yêu thương, tôn trọng sự khác biệt và ý kiến của

HV; luôn lắng nghe và động viên, khích lệ HV trong các hoạt động dạy học. Mặt

khác, trong đánh giá HV cần khách quan, công tâm, chính xác; duy trì nghiêm quy

chế thi, kiểm tra. Đây là những yếu tố tạo động lực to lớn để HV phấn đấu và chủ

động, tích cực trong học tập, rèn luyện, hình thành và phát triển NL cho bản thân

đáp ứng yêu cầu HL, GD quân nhân ở các đơn vị quân đội.

Xây dựng môi trường tạo điều kiện thuận lợi cho HV tự tin thể hiện, được

tương tác, trải nghiệm góp phần hình thành và phát triển NL của bản thân. Xây

dựng môi trường dạy học môn GDHQS thân thiện không chỉ giúp GV tham gia

giảng dạy phát huy hết NL, kinh giảng dạy mà bản thân HV cũng phát huy được

tiềm năng, khơi dậy sự sáng tạo, tính tích cực học tập. HV được tham gia trong môi

trường học tập tương tác, trải nghiệm, có điều kiện tự tin thể hiện vốn sống, kinh

nghiệm hoạt động xã hội, quân sự từ đó hình thành và phát triển NL. Giảng viện cần

xây dựng phong cách và thường xuyên đổi mới PPDH, tạo điều kiện, môi trường

học tập thuận lợi cho HV hình thành và phát triển NL.

Quá trình dạy học môn GDHQS, GV cần quan tâm đến các vấn đề: HV phải

làm được gì? Làm được trong điều kiện nào? bằng cách nào? làm được với mức độ

ra sao?. GV cần quan tâm xây dựng môi trường tương tác, trao đổi, hỗ trợ, chia sẻ

kinh nghiệm, tạo điều kiện thuận lợi giúp HV tự tin trình bày ý kiến, suy nghĩa cá

nhân; được trao đổi, giao lưu, hợp tác với các HV trong lớp về các nội dung học tập,

133

qua đó hình thành và phát triển NL cho bản thân đáp ứng yêu cầu hoạt động HL,

GD quân nhân ở đơn vị quân đội.

❖ Điều kiện thực hiện biện pháp:

- Đối với các trường ĐHTQĐ.

+ Khảo sát, đánh giá thực trạng cơ sở vật chất; chỉ đạo quy hoạch, sắp xếp

trang thiết bị dạy học, đảm bảo yêu cầu cho dạy học theo TCNL.

+ Huy động các nguồn lực đầu tư, mua sắp các trang thiết bị dạy học đáp ứng

nhu cầu đổi mới dạy học theo TCNL và nhu cầu thực hành, trải nghiệm, hình thành

và phát triển NL của HV.

+ Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho GV NL sử dụng các phương tiện, thiết bị

dạy học theo TCNL.

+ Xây dựng mối quan hệ đoàn kết, gắn bó tốt đẹp giữa các cơ quan, khoa

giáo viên trên cơ sở phù hợp với điều lệnh, điều lệ quân đội và các nguyên tắc xây

dựng mối quan hệ qua lại tích cực trong tập thể quân nhân.

+ Duy trì nghiêm các chế độ, nền nếp quy định, đặc biệt là nền nếp trong HL,

GD, sinh hoạt và công tác.

- Đối với đội ngũ GV:

+ Tích cực tham gia tập huấn nâng cao NL sử dụng phương tiện, thiết bị dạy

học theo TCNL.

+ Thường xuyên chăm lo xây dựng bầu không khí tâm lý tích cực, tạo môi

trường học tập tương tác trong lớp học.

+ Giảng viên phải thật sự là tấm gương về phẩm chất, năng lực, đạo đức, tự

học và sáng tạo để HV noi theo.

3.2.5. Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục học quân sự theo

tiếp cận năng lực

❖ Mục tiêu của biện pháp:

Kiểm tra, đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL chú trọng kiểm tra,

đánh giá kết quả HV vận dụng hệ thống các NL vào giải quyết các vấn đề thực tiễn

hoạt động quân sự, hoạt động HL, GD quân nhân ở các đơn vị quân đội. Đổi mới

134

kiểm tra, đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL nhằm tạo sự thay đổi, chuyển

biến trong kiểm tra, đánh giá KQHT môn GDHQS, so sánh kết quả hình thành và

phát triển NL của HV với mục tiêu, chuẩn đầu ra môn GDHQS, từ đó điều chỉnh

hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HV đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo

ở các trường ĐHTQĐ hiện nay.

❖ Nội dung và cách thức tiến hành biện pháp:

- Lựa chọn các NL cần kiểm tra, đánh giá.

Kiểm tra, đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL thực hiện mục tiêu thúc

đẩy sự tiến bộ của HV, giải thích các kết quả đạt được về NL của HV và chứng

nhận thành tích đạt được của HV. Để thực hiện mục tiêu đó, GV cần lựa chọn các

NL cần kiểm tra, đánh giá, trên cơ sở đó xây dựng hệ thống đề thi, lựa chọn phương

pháp, hình thức, công cụ đánh giá KQHT môn GDHQS của HV cho phù hợp.

Trong dạy học môn GDHQS theo TCNL, GV trên cơ sở các NL cần hình

thành và phát triển cho HV thông qua dạy học môn GDHQS (đã xác định ở biện

pháp 1) để xác định các NL cần kiểm tra, đánh giá. Trong đó cần tập trung đánh giá

hệ thống các NLSP của HV.

- Vận dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá.

Các phương pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá KQHT môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ hiện nay rất đa dạng và phong phú. Cần vận dụng linh hoạt các

phương pháp, hình thức kiểm tra như: Kiểm tra viết, kiểm tra vấn đáp, kiểm tra

bằng trắc nghiệm khách quan. Kết hợp chặt chẽ giữa kiểm tra tự luận và trắc

nghiệm khách quan. Trong kiểm tra tự luận, cần chú trọng xây dựng hệ thống câu

hỏi, đề thi mở để kiểm tra KQHT của HV. Bởi lẽ, hệ thống câu hỏi, đề thi mở môn

GDHQS giúp HV thể hiện quan điểm, ý kiến riêng của mình trước các vấn đề lý

luận và thực tiễn xã hội, quân đội, kích thích tính tích cực nhận thức trong học tập

của HV, bồi dưỡng thế giới quan, phương pháp luận khoa học, qua đó rèn luyện,

hình thành và phát triển NL cho HV. Xây dựng hệ thống câu hỏi, đề thi mở phải

phản ánh đầy đủ nội dung chương trình môn GDHQS, bảo đảm tính chính xác, khoa

học, phù hợp với thời gian kiểm tra góp phần đánh giá NL của HV. Câu hỏi kiểm

135

tra phải bảo đảm kiểm tra được kiến thức cơ bản, khả năng vận dụng của HV, gắn

liền với thực tiễn, chức trách cán bộ, sĩ quan ở các đơn vị quân đội. Cần xây dựng

các câu hỏi mở theo hướng HV vận dụng các kiến thức môn học GDHQS đã được

trang bị vào luận giải những vấn đề trong thực tiễn HL, GD quân nhân; đề xuất

quan điểm, chính kiến cá nhân trong việc vận dụng các kiến thức lý luận và thực

tiễn quá trình công tác của cán bộ, sĩ quan quân đội.

Vận dụng đa dạng các phương pháp, hình thức đánh giá KQHT môn

GDHQS. Trong đó tập trung đánh giá thông qua quan sát quá trình học tập, làm

việc của HV; đánh giá thực (đánh giá qua sản phẩm học tập, đánh giá qua trình

diễn, đánh giá qua sự thực hiện) và thông qua đánh giá hồ sơ học tập của HV. GV

thu thập các dữ liệu, theo dõi HV thực hiện các hoạt động học tập, làm việc của HV.

GV sử dụng các công cụ để thu thập thông tin như ghi chép các sự kiện thường

nhật, sử dụng than đo, phiếu quan sát hay sử dụng bảng kiểm tra để tiến hành quan

sát, đánh giá quá trình học tập, làm việc của HV. Cần phối hợp chặt chẽ giữa đánh

giá thường xuyên và đánh giá định kỳ, kết hợp giữa đánh giá của GV và tự đánh giá

của HV (đánh giá đồng đẳng). Thiết kế các công cụ đánh giá phải đúng kỹ thuật, hệ

thống câu hỏi và bài tập nhận thức phải đo lường được mức độ đáp ứng chuẩn đầu

ra môn GDHQS; cấu trúc, tỷ lệ câu hỏi, đề thi phải khoa học, phù hợp.

- Xây dựng phiếu hướng dẫn đánh giá (rubric đánh giá) (Xem phụ lục 11, 12)

Xây dựng phiếu hướng dẫn đánh giá KQHT môn GDHQS làm căn cứ cho

GV và HV đánh giá hoạt động dạy và hoạt động học môn GDHQS theo TCNL. Xây

dựng các rubic đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL cần đáp ứng các yêu cầu

cơ bản sau:

Các rubric đánh giá cần được thiết kế một cách rõ ràng để HV hiểu một cách

chính xác các tiêu chí và chuẩn mong đợi. GV có thể xem xét KQHT mong đợi và

nhiệm vụ đánh giá để xác định các tiêu chí đánh giá cụ thể cho rubric.

Các rubric cần được trao đổi cùng với HV trước khi HV thực hiện nhiệm vụ

đánh giá. Học viên được tham gia vào quá trình xây dựng và sử dụng rubric để tăng

tính hiệu quả của các rubric.

136

Các mô tả tiêu chí cần phải được diễn đạt theo phổ (dải) đi từ mức cao nhất

đến mức thấp nhất (hoặc ngược lại). Các mô tả tiêu chí cần phải chỉ ra được ranh

giới (sự khác biệt) giữa các mức độ, cấp độ hoàn thành đối với từng HV và giữa các

HV trong lớp học với nhau. Phải thể hiện được hết các đặc tính, khía cạnh của hoạt

động hoặc kết quả sản phẩm thực hiện (theo mục tiêu), bởi lẽ tiêu chí đánh giá

chính là sự “diễn đạt lại mục tiêu” một cách cụ thể.

Các mô tả tiêu chí cần phải chỉ ra được những định hướng mà HV và GV cần

hướng tới để thực hiện mục tiêu, giúp HV và GV tự đánh giá, đánh giá và giúp họ

cùng đánh giá.

Quy trình xây dựng rubric đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL được

thực hiện theo các bước như sau:

Bước 1. Xác định mục tiêu, nhiệm vụ được đánh giá. Rubric có thể phát huy

hiệu quả khi các mục tiêu rõ ràng và học viên học tập để đạt được các mục tiêu đó.

Do đó, trước khi xây dựng một rubric, giảng viên cần xác định bản chất của nhiệm

vụ đánh giá, KQHT dự kiến. Như vậy, cần phải xác định mục tiêu đánh giá tổng

hợp (định tính) hay đánh giá quá trình thực hiện nhiệm vụ (định lượng).

Rubric đánh giá định tính/tổng hợp. Sử dụng đánh giá toàn bộ quá trình học

tập môn GDHQS, hoặc sản phẩm cụ thể (bài thực hành, bài tiểu luận, bài thu

hoạch). Rubric đánh giá định tính không đòi hỏi mô tả chi tiết về các tiêu chí (chỉ

số) thực hiện của từng giai đoạn hay kết quả trung gian.

Rubric đánh giá định lượng/phân tích. Sử dụng đánh giá cho điểm từng công

đoạn hoặc kết quả trung gian quá trình HV thực hiện các nhiệm vụ. Các điểm đánh

giá thành phần sẽ được cộng lại thành điểm tổng kết cuối cùng. Rubric đánh giá

định lượng đòi hỏi phải có sự mô tả chi tiết các chỉ số tương ứng với tiêu chí, mức

độ, cấp độ và điểm số.

Bước 2. Xác định các tiêu chí đánh giá. Giảng viên có thể xem xét KQHT

mong đợi và nhiệm vụ đánh giá để xác định các tiêu chí đánh giá cụ thể cho rubric.

Những NL nào yêu cầu cho sự hoàn thành chương trình môn học. Để tạo ra một

danh mục các tiêu chí cần thiết nhằm đánh giá được KQHT, các tiêu chí cần được

mô tả rõ ràng và không nên bao gồm quá nhiều tiêu chí.

137

Bước 3. Xác định thang đánh giá để đo lường các mức độ thể hiện. Các mức

độ đạt được trong thang đánh giá cần được xác định rõ ràng và trao đổi với học viên

để cùng hiểu rõ. Một rubric đánh giá KQHT môn GDHQS thường có 3 đến 5 mức

độ thể hiện.

Bước 4. Viết mô tả cho mỗi mức độ thể hiện trong thang đánh giá. Mỗi mức

độ cần được mô tả cụ thể, liệt kê tất cả các mong đợi thể hiện phù hợp với mức độ

đó. Nếu có thể, GV cung cấp một ví dụ về biểu hiện của mỗi mức độ. Các mô tả cần

song song, có thể quan sát và đo lường được. Rubric nên được thiết kế trong một

trang giấy để các mô tả và tiêu chí được xem cùng lúc và nhanh chóng.

Bước 5. Kiểm tra và chỉnh sửa lại rubric đánh giá. GV có thể chia sẻ Rubric

với các đồng nghiệp, để xin ý kiến góp ý và chỉnh sửa lại. Rubric cần được thử

nghiệm trước khi đem sử dụng. Sau khi kết thúc chủ đề/bài học, GV tiếp tục chỉnh

sửa, hoàn thiện rubric để thực hiện nhiệm vụ đánh giá KQHT môn GDHQS ở các

giờ dạy tiếp theo.

- Chấm điểm và phản hồi kết quả đánh giá.

Sau khi HV đã thực hiện các bài tập, nhiệm vụ đánh giá đã đề ra, GV sử

dụng rubric đã xây dựng để chấm điểm và phản hồi kết quả cho HV.

Cách chấm điểm. Các thông tin định tính thu thập trong quá trình dạy học

môn GDHQS theo TCNL (bao gồm các bản mô tả, các phiếu quan sát, bảng kiểm,

phiếu hỏi, thang đo), thể hiện các chỉ báo đánh giá của GV và của HV tự đánh giá.

GV lập thành các bảng mô tả đặc trưng hoặc ma trận có sử dụng các tiêu chí đối

chiếu với các mục tiêu, tiêu chuẩn để đánh giá, từ đó đưa ra các quyết định đánh giá

công nhận HV đạt hay chưa đạt yêu cầu của môn học. GV cần dựa vào bảng rucbic

(bao gồm các chỉ báo mô tả các biểu hiện hành vi đặc trưng) để có bằng chứng rõ

ràng cho việc đánh giá. Đối với thông tin định lượng thu được (bao gồm các bài

kiểm tra thường xuyên, định kỳ có tính điểm), GV sẽ quy đổi theo hệ số, sau đó tính

điểm trung bình cộng của tất cả các NL cần đánh giá. GV có thể hướng dẫn HV sử

dụng rubic để tự đánh giá bài làm của họ hoặc đánh giá giữa các HV với nhau.

138

Phản hổi kết quả đánh giá. GV phản hồi kết quả đánh giá bằng điểm số, bằng

nhận xét trực tiếp tới nhóm HV và từng HV đối với sự tiến bộ về thái độ, hành vi,

kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập. GV cần dành thời gian trao đổi với HV hoặc

nhóm HV về bài kiểm tra và tự đánh giá của họ để chỉ cho họ thấy những điểm được

và chưa được trong bài làm cũng như phần tự đánh giá để họ điều chỉnh cho phù hợp.

Sự trao đổi này cần được thực hiện kỹ để HV nhận ra những điểm mạnh và điểm yếu

chính của mình, để họ biết cách cải thiện những bài làm sau đó. GV cần căn cứ vào

kết quả đạt được về mặt NL của HV so với yêu cầu đạt được của môn học, bài học,

đưa ra những miêu tả về mức NL đã được được kèm theo những minh chứng, trên

cơ sở đó xác định đường phát triển NL của HV, gợi ý, đưa ra những biện pháp giúp

HV tiến bộ trong những giai đoạn học tập tiếp theo của môn học/bài học.

❖ Điều kiện thực hiện biện pháp:

- Đối với các trường ĐHTQĐ.

+ Phải xây dựng được chuẩn đầu ra môn GDHQS, cụ thể hóa nó thành các

NL cụ thể theo chủ đề/bài học, trên cơ sở đó xác định chính xác các NL cần đánh

giá trong quá trình dạy học môn GDHQS.

+ Tích cực chỉ đạo đổi mới phương pháp đánh giá KQHT. Tổ chức tập huấn,

bồi dưỡng xây dựng phiếu đánh giá KQHT của HV.

+ Trao quyền chủ động cho GV và HV trong tổ chức các hoạt động đánh giá,

xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát các hoạt động này để đảm bảo tính khách quan,

công bằng trong đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS theo TCNL.

+ Làm tốt công tác ĐT, tập huấn đội ngũ GV, giúp GV nắm vững quy trình,

cách thức, PP kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS theo TCNL.

- Đối với đội ngũ giảng viên:

+ Đươc tập huấn, bồi dưỡng về kiểm tra, đánh giá KQHT môn GDHQS theo

TCNL; có kiến thức, kỹ năng vững vàng, chuyên môn sâu để xác định đặc trưng,

tính chất, nhiệm vụ môn học.

+ Có hiểu biết sâu sắc về các NL cần hình thành và phát triển cho HV thông

qua học tập môn GDHQS.

139

+ Phải xây dựng được hệ thống các bài tập, nhiệm vụ học tập sát với yêu cầu

thực tiễn hoạt động HL, GD quân nhân ở đơn vị cơ sở. Việc giải quyết các nhiệm

vụ học tập này đòi hỏi chủ yếu khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học.

+ Tạo cơ hội, điều kiện cho HV tham gia vào quá trình xây dựng các tiêu

chuẩn đánh giá, các hoạt động tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng. Phát huy vai trò

của HV trong quá trình đánh giá là một hoạt động tương đối mới mẻ, nhất là ở các

trường ĐHTQĐ. Do vậy, để hoạt động này tiến hành có hiệu quả phải làm tốt công

tác GD động cơ, thái độ học tập cho HV, đồng thời cần tổ chức bồi dưỡng kiến

thức, kỹ năng tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng.

+ Công khai các tiêu chí đánh giá KQHT trước và trong quá trình dạy học

môn GDHQS để định hướng quá trình học tập của HV, biến họ trở thành một chủ

thể hoạt động tích cực và năng động.

- Đối với HV. Nắm chắc mô tả các tiêu chí, các cấp độ, mức độ đạt được tiêu

chí các NL. Tham gia nghiêm túcTích cực vận dụng xây dựng phiếu tự đánh giá

KQHT môn GDHQS.

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp

Từ cơ sở lý luận và thực tiễn, luận án đã xây dựng được 5 biện pháp dạy học

môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL. Các biện pháp trên vừa mang tính

độc lập, vừa có mối quan hệ chặt chẽ, bổ sung cho nhau. Các biện pháp được xây

dựng một cách chặt chẽ, đảm bảo tính khoa học và tính khả thi. Trong dạy học hiện

nay, GV cần thực hiện phối hợp các biện pháp dạy học môn GDHQS cho phù hợp

nhằm hình thành và phát triển NL cho HV.

Biện pháp “Xây dựng quy trình dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

theo TCNL”. Đây là biện pháp diễn tả trình tự các bước cần thiết giúp GV tổ chức

và tiến hành dạy học môn GDHQS một cách logic, khoa học, thông qua đó hnfh

thành và phát triển ở HV các NL đáp ứng yêu cầu hoạt động HL, GD quân nhân ở

các đơn vị quân đội. Việc xây dựng quy trình dạy học môn GDHQS theo TCNL với

các bước cụ thể, rõ ràng là hết sức cần thiết tạo điều kiện cho GV thực hiện tốt hoạt

động dạy học theo TCNL, qua đó hình thành và phát triển NL cho HV.

140

Biện pháp “Vận dụng các phương pháp định hướng hành động trong dạy

học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ”, đây là biện pháp có ý nghĩa đặc biệt

quan trọng, khâu “đột phá” nâng cao chất lượng dạy học ở các trường ĐHTQĐ hiện

nay. Thực hiện biện pháp này tức là thay đổi, chuyển biến cách thức sử dụng các

phương pháp dạy học nhằm hình thành và phát triển NL cho HV, đáp ứng chuẩn

đầu ra môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ.

Biện pháp “Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn GDHQS”, đây

là biện pháp quan trọng, tạo điều kiện để đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp

dạy học góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ

theo TCNL; đồng thời biện pháp này giúp HV tự học, tự nghiên cứu để lĩnh hội tri

thức, phát triển tư duy, điều kiện thuận lợi kích thích HV tìm tòi, khám phá và sáng

tạo, thúc đẩy sự hình thành và phát triển các NL cho HV.

Biện pháp “Xây dựng môi trường sư phạm trong dạy học môn GDHQS”.

Đây là biện pháp quan trọng, tạo sự đồng thuận cao trong hoạt động của các lực

lượng sư phạm, làm cho các lực lượng sư phạm luôn tin tưởng, gắn bó, say mê với

hoạt động quân sự; góp phần khơi dậy tính tích cực, tự giác, say mê, hứng thú trong

học tập của HV, biến quá trình dạy học thành quá trình tự học, qua đó hình thành và

phát triển NL cho HV.

Biện pháp “Đổi mới kiểm tra, đánh giá KQHT môn GDHQS theo TCNL”,

tạo sự thay đổi, chuyển biến trong kiểm tra, đánh giá KQHT của HV một cách

khách quan, xác đánh; giúp GV kiểm soát chặt chẽ sự tiến bộ của HV từ đó có các

biện pháp hỗ trợ kịp thời. Đồng thời, giúp HV tự đánh giá chấm điểm mức độ đạt

được các NL so với chuẩn đầu ra môn GDHQS ở từng thời điểm, từng chủ đề/môn

học và khi kết thúc môn học.

Các biện pháp có mối quan hệ với nhau được đề xuất dựa trên cơ sở lý luận

và thực tiễn nghiên cứu giáo dục. Tuy nhiên, biện pháp không phải là vạn năng, mỗi

biện pháp có ưu và nhược điểm riêng. Tùy thuộc vào điều kiện của từng bài học,

từng đối tượng đào tạo ở các trường ĐHTQĐ khác nhau, GV lựa chọn, vận dụng

phối kết hợp các biện pháp nhằm tối ưu hóa mặt mạnh của các biện pháp, qua đó

hình thành và phát triển NL cho HV đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo cán bộ, sĩ

quan quân đội ở các trường ĐHTQĐ hiện nay.

141

Kết luận chương 3

1. Trên cơ sở lý luận và thực trạng dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL, đồng thời căn cứ vào các nguyên tắc cơ bản như: Nguyên tắc

đảm bảo tính mục tiêu, đáp ứng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo; nguyên tắc đảm

bảo tính thực tiễn; nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, nguyên tắc đảm bảo tính hiệu

quả, nguyên tắc đảm bảo tính tích hợp, nguyên tắc đảm bảo tính phân hóa, chúng tôi

đề xuất các biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL.

2. Các biện pháp được đề xuất đó là:

Biện pháp 1. Xây dựng quy trình dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Biện pháp 2. Vận dụng các phương pháp định hướng hành động trong dạy

học môn Giáo dục học quân sự

Biện pháp 3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn Giáo dục học

quân sự

Biện pháp 4. Xây dựng môi trường sư phạm trong dạy học môn Giáo dục

học quân sự

Biện pháp 5. Đổi mới kiểm tra, đánh giá KQHT môn Giáo dục học quân sự

theo tiếp cận năng lực

3. Các biện pháp có mối quan hệ với nhau được đề xuất dựa trên cơ sở lý

luận và thực tiễn nghiên cứu GD. Các biện pháp đều nhấn mạnh tới các nhân tố của

quá trình dạy học, đặc biệt nhấn mạnh vai trò của người dạy, người học trong thực

hiện hoạt động dạy học và hoạt động học tập môn GDHQS nhằm hình thành và phát

triển NL cho HV; tạo điều kiện cho HV hình thành và phát triển NL đáp ứng chuẩn

đầu ra chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra môn GDHQS, qua đó góp phần nâng cao

chất lượng đào tạo đội ngũ cán bộ, sĩ quan ở các trường ĐHTQĐ hiện nay.

142

Chương 4. THỰC NGHIỆM BIỆN PHÁP DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC

HỌC QUÂN SỰ Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO

TIẾP CẬN NĂNG LỰC

4.1. Những vấn đề chung

4.1.1. Mục đích tổ chức thực nghiệm

Luận án tiến hành TNSP nhằm kiểm chứng tính khả thi và tính hiệu quả của

các biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL đã được đề

xuất, qua đó chứng minh giả thuyết đã đưa ra. Cụ thể, thực nghiệm nhằm đánh giá

mức độ hình thành và phát triển các NL của HV khi áp dụng các biện pháp đã đề

xuất, chứng tỏ rằng những biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL được đề

xuất có ý nghĩa quan trọng trong hình thành và phát triển NL cho HV, đáp ứng mục

tiêu, chuẩn đầu ra môn học, qua đó nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ cán bộ, sĩ

quan ở các trường ĐHTQĐ.

4.1.2. Nội dung thực nghiệm

Chúng tôi tiến hành thực nghiệm các biện pháp dạy học môn GDHQS theo

TCNL đã được đề xuất, cụ thể:

Chúng tôi tiến hành xác định các NL cần hình thành và phát triển cho HV

thông qua dạy học môn GDHQS. Do hạn chế về điều kiện và thời gian, chúng tôi

xác định một số NL cần hình thành và phát triển cho HV thông qua TN các bài học

theo TCNL môn GDHQS, đó là:

1) NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT;

2) NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân;

3) NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân;

4) NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân;

5) NL giao tiếp.

Chúng tôi tiến hành thiết kế bài học môn GDHQS theo TCNL, tác giả luận

án trực tiếp hướng dẫn GV tham gia thực nghiệm thực hiện thiết kế bài học môn

GDHQS theo TCNL ở Trường Sĩ quan Chính trị (Phụ lục 5).

143

Trên cơ sở thiết kế bài học theo TCNL, chúng tôi tổ chức tiến trình dạy học

môn GDHQS theo giáo án đã thiết kế. Quá trình thực hiện, chúng tôi vận dụng các

PPDH theo TCNL, tăng cường vận dụng dạy học nêu vấn đề, vận dụng phương

pháp thảo luận nhóm, kết hợp sử dụng phương tiện, kỹ thuật dạy học nhằm hình

thành, phát triển NL cho HV.

Trong đánh giá KQHT môn GDHQS của HV, chúng tôi thiết kế các phiếu

đánh giá kết quả (rubric đánh giá) (Phụ lục 11, 12); đồng thời hướng dẫn HV tự

xây dựng rubric để tự đánh giá KQHT, nhằm chấm điểm, so sánh, đối chiếu kết quả

hình thành và phát triển NL của HV so với chuẩn đầu ra môn GDHQS, từ đó điều

chỉnh hoạt động dạy và học cho phù hợp.

Trong toàn bộ quá trình thực nghiệm, chúng tôi luôn tạo dựng mối quan hệ

thầy - trò tốt đẹp, xây dựng bầu không khí tâm lý tích cực, lành mạnh trên cơ sở phù

hợp với điều lệnh, điều lệ quân đội nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho dạy học môn

GDHQS theo TCNL.

4.1.3. Giả thuyết thực nghiệm

Nếu tổ chức dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo các biện pháp

đã đề xuất cho HV nhóm TN, còn HV nhóm ĐC được tổ chức dạy học theo cách

thông thường thì kết quả hình thành và phát triển NL cho HV nhóm TN hiệu quả

hơn so với nhóm ĐC.

4.1.4. Địa bàn, đối tượng thực nghiệm

* Địa bàn thực nghiệm.

Thực nghiệm sư phạm được tiến hành ở Trường Sĩ quan Chính trị, nơi tác

giả luận án công tác nên thuận tiện cho tiến trình TN.

* Đối tượng thực nghiệm.

Để đảm bảo kết quả TN được khách quan, tác giả luận án chọn các lớp TN

và ĐC có đặc điểm, điều kiện tương đương nhau về học tập và rèn luyện. Thực

nghiệm được tiến hành 2 vòng, đối tượng cụ thể như sau:

- Thực nghiệm lần 1. Được tiến hành trên 107 HV khóa CT24 (đào tạo cán

bộ chính trị cấp phân đội - trình độ đại học), với lớp TN là 53 HV lớp CT23A và

lớp ĐC là 54 HV lớp CT23B (Thuộc đại đội 6/Tiểu đoàn 9).

144

- Thực nghiệm lần 2. Được tiến hành trên 106 HV khóa CT24 (đào tạo cán

bộ chính trị cấp phân đội - trình độ đại học), với lớp TN là 53 HV lớp CT24H và

lớp ĐC là 53 HV lớp CT24I (Thuộc đại đội 13/Tiểu đoàn 5).

* Thời gian thực nghiệm.

- Thực nghiệm vòng 1. Thời gian học kỳ I, năm học 2021-2022 (từ tháng 8

năm 2021 đến tháng 02 năm 2022).

- Thực nghiệm vòng 2. Thời gian học kỳ II, năm học 2021-2022 (từ tháng 02

năm 2022 đến tháng 6 năm 2022).

Bảng 4.1: Đối tượng, thời gian thực nghiệm

Vòng Tên lớp Đối tượng Ký hiệu Quân số Ghi chú thực nghiệm

Vòng 1 CT23A Thực nghiệm TN 1 53

CT23B Đối chứng ĐC 1 54

Vòng 2 CT24H Thực nghiệm TN 2 53

Học kỳ I, năm học 2021- 2022 Học kỳ II, năm học 2021- CT24I Đối chứng ĐC 2 53

2022

Bảng 4.2: Thống kê kết quả học tập đối tượng thực nghiệm (năm học 2020 - 2021)

Kết quả học tập

Ký Quân Trung bình Trung bình Tên lớp Giỏi Khá hiệu số - khá

SL % SL % SL % SL %

CT23A TN 1 53 3 5.7 37 69.8 11 20.8 2 3.8

CT23B ĐC 1 54 4 7.4 39 72.2 10 18.5 1 1.9

CT24H TN 2 53 2 3.8 36 67.9 14 26.4 1 1.9

CT24I ĐC 2 53 2 3.8 35 66.0 15 28.3 1 1.9

Kết quả kiểm định sự khác biệt Independent Sample T-test giữa lớp TN và

ĐC về kết quả học tập (năm học 2020-2021) cho thấy, các nội dung đều lớn hơn

0.05, từ đó có thể khẳng định không có sự khác biệt về giá trị trung bình giữa kết

quả học tập của lớp TN và lớp ĐC (Phụ lục 18).

145

Bảng 4.3: Thống kê kết quả rèn luyện đối tượng thực nghiệm (năm học 2020 - 2021)

Kết quả rèn luyện Khá Tên lớp Ký hiệu Quân số Tốt

SL 49 % 92.5 SL 4 % 7.5 Trung bình % SL 0 0 CT23A TN 1 53

50 92.6 4 7.4 0 0 CT23B ĐC 1 54

48 90.6 5 9.4 0 0 CT24H TN 2 53

[

49 92.5 4 7.5 0 0 CT24I ĐC 2 53

Kết quả kiểm định sự khác biệt Independent Sample T-test giữa lớp TN và

lớp ĐC về kết quả rèn luyện (năm học 2020-2021) cho thấy, các nội dung đều lớn

hơn 0.05, từ đó có thể khẳng định không có sự khác biệt về giá trị trung bình về kết

quả rèn luyện của lớp TN và lớp ĐC (Phụ lục 18).

4.1.5. Tiến trình thực nghiệm

Thực nghiệm được tiến hành 2 vòng, mỗi vòng 2 giai đoạn.

Giai đoạn 1 - Thực nghiệm thăm dò

Mục đích: Nhằm tiến hành quan sát các hoạt động dạy - học của GV và HV

trong mỗi giờ học, bài học. Sau khi kết thúc 4 bài đầu trong chương trình môn học

GDHQS ở Trường Sĩ quan Chính trị, tiến hành cho HV làm một bài kiểm tra nhằm

đánh giá mức độ nắm nội dung kiến thức và NL thực hành môn học của HV (Bài

kiểm tra số 1 - Phụ lục 9).

Giai đoạn 2 - Thực nghiệm tác động

Thực nghiệm được tiến hành ở nội dung bài 6 và bài 10 của chương trình

môn học. Sau khi kết thúc các nội dung của học phần, HV lớp TN và lớp ĐC làm bài

kiểm tra (Bài kiểm tra số 2 - Phụ lục 10). Quy trình thực hiện TN gồm các bước sau:

Bước 1. Chuẩn bị thực nghiệm

- Tổ chức thăm dò tính khả thi của quy trình dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL.

Trước khi tiến hành TN, chúng tôi thăm dò ý kiến 15 chuyên gia GD, các

GV giàu kinh nghiệm giảng dạy tại Học viện Biên phòng; Học viện Phòng Không -

Không quân; Trường Sĩ quan Chính trị; Trường Sĩ quan Lục Quân 1; Trường Sĩ

quan Pháo binh. Thăm dò được tiến hành theo các bước:

146

Cung cấp tài liệu và xin ý kiến của các chuyên gia và GV về biện pháp dạy

học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL do chúng tôi xây dựng.

Phát phiếu trưng cầu ý kiến đánh giá tính khả thi cũng như những bình luận,

góp ý của các chuyên gia, GV về biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL.

Thu thập, xử lý và phân tích số liệu từ ý kiến của chuyên gia và GV.

Kết quả xin ý kiến chuyên gia và GV cho thấy, 100% ý kiến cho rằng, các

biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL hoàn toàn có tính khả thi trong việc

hình thành và phát triển NL cho HV, góp phần nâng cao chất lượng dạy học và phát

huy tính tích cực, sáng tạo của HV. Dựa vào kết quả này cho thấy, các biện pháp

dạy học môn GDHQS theo TCNL có thể vận dụng vào quá trình dạy học ở các

trường ĐHTQĐ. Trên cơ sở đó, tiến hành các hoạt động TNSP tiếp theo để khẳng

định tính khả thi và hiệu quả của biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL đã được xây dựng.

- Chọn đối tượng TN và ĐC (như mục 4.1.3).

- Xác định các NL cần hình thành và phát triển cho HV (như mục 4.1.2).

- Chuẩn bị, lựa chọn các PPDH theo TCNL (như mục 3.2.2)

- Xây dựng hệ thống rubric đánh giá kết quả học tập (Phụ lục 11, 12). Gồm

rubic đánh giá kết quả học tập của HV trước và sau TN.

- Xây dựng các thang đo đánh giá kết quả TN.

- Lập phiếu quan sát giờ dạy (Phụ lục 15).

- Lựa chọn và bồi dưỡng cộng tác viên tham gia TN.

+ Đối với GV. GV dạy TN, gồm: 1. Trung tá, ThS Nguyễn Hữu Vũ

2. Thiếu tá, ThS Kim Văn Viên.

Giảng viên được lựa chọn là những GV nhiệt tình, tâm huyết với nghề, có

trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, có thâm niên giảng dạy. Tiến hành gặp gỡ, trao đổi

với các GV nhằm thống nhất về mục đích, nội dung, PP tiến hành và tiến độ TN.

+ Đối với HV. Ở lớp TN, tiến hành bồi dưỡng cho HV về các nội dung cơ

bản như: bồi dưỡng nâng cao nhận thức về mục đích, yêu cầu của TN nhằm nâng

147

cao trách nhiệm, thái độ, động cơ khi tham gia TN; bồi dưỡng HV vận dụng những

tri thức GDHQS vào thực tiễn hoạt động HL, GD quân nhân; bồi dưỡng cho HV

nhận biết và xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân.

Bước 2. Triển khai thực nghiệm

- Khảo sát trình độ đầu vào của HV nhóm TN và nhóm ĐC.

- Thực hiện đánh giá một số NL đã giới hạn trong TN.

- Trang bị tài liệu và hướng dẫn HV tiến hành TN.

- Tiến hành các tác động sư phạm theo kế hoạch TN.

Tổ chức tiến hành dạy học TN theo kế hoạch đặt ra để tiến hành tác động sư

phạm trong TN các giờ học. Người nghiên cứu quan sát tiến trình TN cùng với GV,

trên cơ sở đó trao đổi, rút kinh nghiệm thường xuyên trong quá trình TN. Khi tiến

hành các tác động sư phạm bảo đảm:

Ở lớp ĐC, GV tiến hành giảng dạy bình thường, các hoạt động dạy - học

diễn ra theo kế hoạch HL.

Ở lớp TN, GV vận dụng biện pháp dạy học theo TCNL đã được xác định;

tích cực vận dụng các PPDH theo TCNL, kết hợp sử dụng các phương tiện, kỹ thuật

dạy học, tạo môi trường sư phạm thuận lợi làm cơ sở tác động sư phạm nhằm hình

thành và phát triển các NL của HV. Các NL này được đánh giá trong quá trình học

tập và sau khi kết thúc môn học theo chuẩn đầu ra môn GDHQS.

Bước 3. Đánh giá kết quả thực nghiệm

Sau khi tiến hành TN, đánh giá mức độ NL đầu ra của nhóm TN và nhóm

ĐC bằng các bài kiểm tra đầu ra; đồng thời tiến hành khảo sát kết quả TN bằng

phiếu hỏi sau TN để làm rõ hơn vấn đề nghiên cứu.

Các kết quả thu được trong quá trình TN được xử lý theo PP thống kê trong

nghiên cứu khoa học GD bằng phần mềm SPSS 22.

4.1.6. Tiêu chí và thang đánh giá kết quả thực nghiệm

* Đánh giá mức độ đạt được mục tiêu NL của HV

Trên cơ sở phân tích số liệu thu được từ 2 vòng TN, chúng tôi nêu ra các tiêu

chí nhằm phục vụ mục tiêu làm rõ kết quả TN và tính giá trị của biện pháp đề xuất.

148

Tiêu chí 1. Các tác động tích cực từ dạy học môn GDHQS theo TCNL tới

quá trình học tập của HV. Bao gồm: hứng thú học tập; tính tích cực, chủ động trong

học tập. Chúng tôi thu thông tin về tiêu chí này thông qua:

- Phiếu khảo sát trước và sau TN.

- Sản phẩm hoạt động học tập của HV: Bản ghi chép phiếu học tập cá nhân;

phiếu học tập nhóm; các sơ đồ tư duy; các nhiệm vụ kế hoạch học tập trên lớp, kế

hoạch tự học ở đơn vị; các phiếu đánh giá kết quả làm việc nhóm, phiếu HV các

nhóm tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng.

- Biên bản phỏng vấn.

- Ý kiến chia sẻ của HV trước, trong và sau khi TN.

Tiêu chí 2. Mức độ đạt được các NL của HV. Xác định được HV đạt các NL

ở mức độ nào. Muốn vậy phải xây dựng và sử dụng các rubric để thiết kế các NL

mà HV đạt được.

Do số lượng các tiêu chí của các NL không giống nhau nên để điểm số các

NL quy về cùng một thang đo, chúng tôi tính điểm của mỗi NL qua tần suất đạt

được các tiêu chí của NL đó khi HV thực hiện nhiệm vụ. Các NL được chia làm 5

mức và xếp mức độ từ 1 đến 5 (từ mức kém đến tốt, điểm tối đa của một NL là 5,

điểm tối thiểu là 1 theo mức độ giảm dần).Với thang điểm này, cách tính điểm chênh

lệch giữa các mức độ của mỗi NL là: = 0.8.

Thang đo cho từng NL được thể hiện dưới bảng sau:

Bảng 4.4: Thang đo đánh giá mức độ đạt được của các NL

Đánh giá NL TT Điểm Loại

ĐTB ≤ 1.80 1 Kém

1.81 ≤ ĐTB ≤ 2.60 2 Yếu

Trung bình 2.61 ≤ ĐTB ≤ 3.40 3

3.41 ≤ ĐTB ≤ 4.20 4 Khá

3.21 ≤ ĐTB ≤ 5.0 5 Tốt

149

* Sự ổn định của các kết quả đánh giá

Sự ổn định của kết quả đánh giá thể hiện ở sự ổn định của điểm số mà HV

đạt được qua các bài kiểm tra khác nhau. Chúng tôi tính độ ổn định của kết quả

đánh giá thông qua tính tương quan tuyến tính Pearson giữa điểm số các bài kiểm

tra thường xuyên trên lớp với bài kiểm tra kết thúc học phần theo kế hoạch ĐT. Hệ

số tương quan (r) có giá trị từ -1 đến +1.

- Nếu hệ số tương quan (r) tiến gần đến -1, có nghĩa các điểm kiểm tra có

mối tương quan nghịch chặt chẽ. Điều này cho biết điểm số HV nhận được qua các

lần kiểm tra là khác nhau, không cùng một mức độ hoặc các mức độ không gần

nhau, do đó điểm kiểm tra không ổn định.

- Nếu hệ số tương quan (r) tiến gần đến +1, có nghĩa các điểm kiểm tra có

mối tương quan thuận chặt chẽ. Điều này cho biết điểm số HV nhận được qua các

lần kiểm tra là cùng một mức độ, hoặc các mức độ gần nhau, do đó điểm kiểm tra

mang tính ổn định cao.

Theo Andy Field (2009):

/r/ < 0.1: Mối tương quan rất yếu

/r/ < 0.3: Mối tương quan yếu

/r/ < 0.5: Mối tương quan trung bình

/r/ ≥ 0.5: Mối tương quan mạnh.

Sơ đồ 4.1: Sơ đồ mối tương quan tuyến tính Pearson

4.2. Phân tích và đánh giá kết quả thực nghiệm

4.2.1. Phân tích kết quả thực nghiệm về mặt định lượng

4.2.1.1. Kết quả thực nghiệm lần 1

* Kết quả trước thực nghiệm lần 1.

Trước khi tiến hành TN ở cả 2 vòng, tác giả tiến hành khảo sát kiểm tra mức

độ đạt được ban đầu của HV về một số NL (đã giới hạn trong nghiên cứu) để đánh

150

giá các NL đó (Bài kiểm tra số 1 - Phụ lục 9). Số liệu sau khi thu được đã được xử

lý thống kê, kết quả thu được như sau:

Bảng 4.5: Kết quả khảo sát mức độ các NL của nhóm TN 1 và ĐC 1 trước TN

Mức độ Tốt Khá Yếu Kém Trung bình

Năng lực

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

0.0

34.0 35.2 66.0 64.8

1.9

3.7

37.7 38.9 60.4 57.4

0.0

39.6 42.6 60.4 57.4

1.9

0.0

45.3 46.3 52.8 53.7

1.9

43.4 40.7 56.6 57.4

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT 2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân 3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân 4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân 5. NL giao tiếp

Kết quả khảo sát ở bảng 4.5 cho thấy, tỷ lệ HV hai lớp TN 1 và ĐC 1 có điểm

đánh giá NL là tương đương nhau, mức độ có thể chênh lệch nhưng không đáng kể.

Mức NL của 2 lớp TN 1 và ĐC 1 tập trung vào mức “Khá” và “Trung bình”.

Cả 2 nhóm TN 1 và ĐC 1 không có điểm đánh giá NL ở mức độ “Yếu” và “Kém”.

Ở mức độ “Tốt” có NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân với 1.9% HV lớp TN

1 và 3.7% lớp ĐC 1; 1.9% HV lớp TN 1 có NL xử lý tình huống trong HL, GD quân

nhân ở mức “Tốt” và 1.9% HV lớp ĐC 1 có NL giao tiếp ở mức độ “Tốt”. Như vậy,

tần suất điểm số giữa các NL ở nhóm TN 1 và ĐC 1 có giá trị tương đương nhau.

Bảng 4.6: Thống kê mô tả kết quả điểm trung bình lớp TN 1 và ĐC 1 trước TN

Lớp TN 1

Lớp ĐC 1

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

Năng lực

ĐTB 3.34

ĐLC ĐTB 3.35 ,478

ĐLC ,482

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân

3.42 ,535 3.46 ,573

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

3.40 ,494 3.43 ,499

5. NL giao tiếp

3.49 ,541 3.46 ,503

3.43 ,500 3.44 ,538

151

Biểu đồ dưới đây sẽ cung cấp hình ảnh trực quan về điểm trung bình các NL

của HV của hai lớp TN 1 và ĐC 1 trước TNSP lần 1.

Biểu đồ 4.1. Điểm trung bình các NL của HV lớp TN 1 và ĐC 1 trước TN

Kết quả kiểm định sự khác biệt Independent Sample T-test giữa lớp TN 1 và

ĐC 1 cho cho thấy, các nội dung đều lớn hơn 0.05, từ đó có thể khẳng định không có

sự khác biệt về giá trị trung bình giữa các NL của lớp TN 1 và lớp ĐC 1 (Phụ lục 18).

* Kết quả sau thực nghiệm lần 1.

Sau khi kiểm tra đánh giá các NL của HV hai lớp TN 1 và ĐC 1, chúng tôi

đã vận dụng quy trình dạy học môn GDHQS theo TCNL (đã giới hạn trong nghiên

cứu TN) đối với lớp TN 1; đồng thời tiến hành giảng dạy bình thường cho lớp ĐC

1, tiến hành kiểm tra (Bài kiểm tra số 2 - Phụ lục 10), đánh giá kết quả TN, phân

tích các kết quả và đưa ra các kết luận sư phạm. Kết quả TN được thể hiện như sau:

152

Bảng 4.7: Kết quả khảo sát mức độ các NL của nhóm TN 1 và ĐC 1 sau TN

Mức độ Tốt Khá Yếu Kém Trung bình Năng lực

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

7.5

3.7

66.0 29.6 26.4 66.7

1. NL tiến hành hoạt

động CTĐ, CTCT

11.3

5.6

71.7 35.2 17.0 59.3

2. NL xác định mục

tiêu HL, GD quân nhân

7.5

5.6

73.6 51.9 18.9 42.6

3. NL vận dụng PP,

hình thức HL, GD

quân nhân

9.4

3.7

67.9 53.7 22.6 42.6

4. NL xử lý tình

huống trong HL, GD

quân nhân

7.5

9.3

73.6 57.4 15.1 33.3

5. NL giao tiếp

Bảng 4.7. cho thấy:

- Tỷ lệ HV đạt mức NL “Tốt” của lớp TN 1 (từ 7.5% đến 11.3%) cao hơn so

với nhóm ĐC 1 (từ 3.7% đến 9.3%). Tỷ lệ HV đạt mức NL “Khá” của nhóm TN 1

(từ 66.0% đến 73.6%) cũng vượt trội so với nhóm ĐC 1 (từ 29.6% đến 64.8%).

- Tuy các NL ở mức “Yếu” và “Kém” ở cả 2 lớp đều không có, nhưng số HV

đạt mức NL “Trung bình” ở lớp ĐC 1 (từ 42.6% đến 59.3%) cao hơn khá nhiều lớp

TN 1 (từ 17.0% đến 26.4%).

Bảng 4.8: Thống kê kết quả điểm trung bình lớp TN 1 và ĐC 1 sau TN

Lớp TN 1 Lớp ĐC 1 Năng lực

ĐTB 3.91 3.94 ĐLC ,491 ,534 ĐTB 3.37 3.46 ĐLC ,560 ,605

3.89 ,506 3.63 ,592

3.96 ,479 3.61 ,564

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT 2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân 3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân 4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân 5. NL giao tiếp 3.96 ,517 3.83 ,575

153

Kết quả Bảng 4.8 cho thấy, sau TN các tác động, điểm trung bình tất cả các

NL của lớp TN 1 đều ở mức “Khá” đến cận “Tốt” (trong khoảng từ 3.89 đến 3.96).

Còn điểm trung bình của nhóm ĐC 1 có 4 NL nằm ở mức đầu của “Khá”, 1 NL ở

mức trung bình. Ta có thể thấy điểm trung bình các NL của nhóm TN 1 cao hơn so

với lớp ĐC 1 khá nhiều. Điểm trung bình của lớp TN 1 tuy ở mức “Khá”, nhưng có

xu hướng tiệm cận mức “Tốt” (từ 3.89 đến 3.96).

Biểu đồ dưới đây sẽ cung cấp hình ảnh trực quan về điểm trung bình các NL

của HV của hai nhóm TN 1 và ĐC 1 sau TNSP lần 1.

Biểu đồ 4.2. Điểm trung bình các NL của HV lớp TN 1 và ĐC 1 sau TN

Như vậy, sau khi TN có sự khác biệt đáng kể về mức độ các NL của HV lớp

TN 1 và lớp ĐC 1.

Ngoài ra, kết quả kiểm định sự khác biệt Independent Sample T-test giữa lớp

TN 1 và ĐC 1 cho thấy, có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa kết quả lớp TN 1

và lớp ĐC 1 ở 4 NL (NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT; NL xác định mục tiêu

HL, GD quân nhân; NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân và NL xử lý các

tình huống trong HL, GD quân nhân) với Sig. Levene's Test for Equality of

Variances và Sig. (2-tailed). Equal variances not assumed đều nhỏ hơn 0.05. Riêng

NL giao tiếp không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa lớp TN 1 và ĐC 1 với

Sig. Levene's Test for Equality of Variances 0.71 và Sig. (2-tailed) ở Equal

variances not assumed 1.22 lớn hơn 0.05 (Phụ lục 18)

154

* So sánh kết quả kiểm tra đầu vào và đầu ra lớp TN 1 và lớp ĐC 1

Bảng 4.9: So sánh kết quả kiểm tra đầu vào và đầu ra lớp TN 1 và lớp ĐC 1

Mức độ Tốt Khá Yếu Kém Trung bình Năng lực

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

0.0

34.0 35.2 66.0 64.8

7.5

3.7

66.0 29.6 26.4 66.7

1.9

3.7

37.7 38.9 60.4 57.4

Trước TN Sau TN Trước TN

5.6

71.7 35.2 17.0 59.3

0.0

39.6 42.6 60.4 57.4

7.5

5.6

73.6 51.9 18.9 42.6

1.9

0.0

45.3 46.3 52.8 53.7

9.4

3.7

67.9 53.7 22.6 42.6

1.9

43.4 40.7 56.6 57.4

Sau TN 11.3 Trước TN Sau TN Trước TN Sau TN Trước TN Sau TN

7.5

9.3

73.6 57.4 15.1 33.3

So sánh kết quả kiểm tra đầu vào và đầu ra lớp TN 1 và ĐC 1 ở bảng 4.9 cho thấy:

- Ở lớp TN 1, trước TN có 2 NL ở mức “Tốt” (1.9%); tuy nhiên sau TN mức

NL “Tốt” có ở cả 5 NL, đạt từ 7.5% đến 11.3% (tương đương 4 đến 6 HV). Mức

NL “Khá” tăng đáng kể so với trước TN. Mặt khác, mức NL “Trung bình” có xu

hướng giảm.

- Ở lớp ĐC 1, có 2 NL trước TN ở mức độ “Tốt”; sau TN, mức NL “Tốt” ở

cả 5 NL đều đạt được nhưng không nhiều, chỉ chiếm từ 3.7% đến 9.3% (từ 2 đến 5

HV). Mức NL “Khá” cũng tăng nhưng không nhiều. Trong khi đó, mức NL “Trung

bình” vẫn ở mức cao, chiếm từ 33.3% đến 66.7%.

* Kết quả thi hết môn GDHQS của lớp TN 1 và ĐC 1.

Để đảm bảo tính khách quan của kết quả TN, chúng tôi tiến hành phân tích

điểm thi kết thúc học phần môn GDHQS của nhóm TN 1 và ĐC 1 nhằm đánh giá

chính xác, hiệu quả của biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL. Bởi vì điểm

thi kết thúc học phần môn GDHQS phản ánh kiến thức tổng hợp của HV, trong đó

có đánh giá kết quả hình thành và phát triển các NL của HV.

155

Bảng 4.10: Bảng phân phối tần số điểm thi kết thúc học phần môn GDHQS của

lớp TN 1 và ĐC 1

Lớp Kém

Trung bình (từ 5-6.9)

SL 7 15

% 13.21 28.3

3.98 3.78

TN 1 ĐC 1

Giỏi (từ 8-10) SL % 11.32 6 5.66 3 Khá (Từ 7-7.9) % SL 75.47 40 67.92 36 Yếu (từ 4-4.9) % SL 0.0 0 0.0 0 (dưới 4) ĐTB % SL 0.0 0 0.0 0

Kết quả cho thấy, điểm trung bình kết quả thi hết học phần môn GDHQS của

lớp TN 1 cao hơn so với lớp ĐC 1 (3.98 so với 3.78). Số HV đạt điểm “Giỏi” lớp

TN 1 = 11.32% (6 HV), lớp ĐC 1 = 5.66% (3 HV); số HV đạt điểm “Khá” lớp TN

1 = 75.47% (40 HV), lớp ĐC 1 = 67.92% (36 HV); số HV đạt điểm “Trung bình”

lớp TN 1 = 13..21% (7 HV), lớp ĐC 1 = 28.3% (15 HV). Như vậy, kết quả điểm thi

kết thúc học phần môn GDHQS của lớp TN 1 cao hơn so với lớp ĐC 1.

Kết quả kiểm định sự khác biệt Independent Sample T-test giữa lớp TN 1 và

ĐC 1 cho thấy, có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về kết quả thi hết học phần môn

GDHQS giữa kết quả lớp TN 1 và lớp ĐC 1 với Sig. Levene's Test for Equality of

Variances 0.19 và Sig. (2-tailed). Equal variances not assumed 0.45 đều nhỏ hơn

0.05 (Phụ lục 18).

Có thể thấy rằng, việc vận dụng các biện pháp dạy học môn GDHQS theo

TCNL đã góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn GDHQS, nâng cao kết quả

học tập của HV. Tuy nhiên, đây mới là bước đầu khẳng định hiệu quả việc vận dụng

biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL. Để đảm bảo được tính ổn định, bền

vững và phát triển của những giá trị đạt được thì việc vận dụng biện pháp dạy học

môn GDHQS theo TCNL cần được tiếp tục TN vòng 2 để có thể triển khai trên diện

rộng, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ.

4.2.1.2. Kết quả thực nghiệm lần 2

* Kết quả trước thực nghiệm lần 2.

Trên cơ sở những kết quả đạt được sau TN lần thứ 1, chúng tôi tổ chức TN

lần thứ 2 để khẳng định kết quả nghiên cứu là chính xác. TN lần 2 được thực hiện

cùng một mục đích, nội dung, cách thức tiến hành như TN lần 1. Trước khi tiến

156

hành TN tác động sư phạm lần 2, chúng tôi tổ chức kiểm tra các NL của HV của

nhóm TN 2 và nhóm ĐC 2 (Bài kiểm tra số 1 - Phụ lục 8).

Kết quả kiểm tra đầu vào được tổng hợp như sau:

Bảng 4.11: Kết quả khảo sát mức độ các NL của nhóm TN 2 và ĐC 2 trước TN

Mức độ Tốt Khá Yếu Kém Trung bình

Năng lực

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

0.0

28.3

28.3 69.8 67.9

1.9

3.8

0.0

32.1

32.1 64.2 64.2

3.8

0.0

35.8

37.7 62.3 60.4

1.9

0.0

32.1

34.0 67.9 66.0

0.0

41.5

43.4 58.5 56.6

0.0

lý

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT 2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân 3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân tình 4. NL xử huống trong HL, GD quân nhân 5. NL giao tiếp

Kết quả khảo sát ở bảng 4.11. cho thấy, tỷ lệ HV hai lớp TN 2 và ĐC 2 có

điểm đánh giá NL là tương đương nhau, mức độ có thể chênh lệch nhưng không

đáng kể. Trong đó, cả 2 nhóm TN 2 và ĐC 2 không có mức NL ở mức “Tốt”. Các

NL tập trung ở mức “Khá” và “Trung bình”. Với mức “Yếu”, cả 2 nhóm TN 2 và

ĐC 2 tuy có nhưng rất ít, chỉ chiếm khoảng 1.9% - 3.8%. Như vậy, tần suất điểm số

giữa các NL ở nhóm TN 2 và ĐC 2 có giá trị tương đương nhau.

Bảng 4.12: Thống kê mô tả kết quả điểm trung bình lớp TN 2 và ĐC 2 trước TN

Năng lực

Lớp TN 2 ĐLC ,486

ĐTB 3.26

Lớp ĐC 2 ĐLC ,515

ĐTB 3.25

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân 3.28 ,533 3.28 ,533

3.34 ,517 3.36 ,522 3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân

3.32 ,471 3.34 ,478 4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

5. NL giao tiếp 3.42 ,497 3.43 ,500

157

Biểu đồ dưới đây sẽ cung cấp hình ảnh trực quan về điểm trung bình các NL

của HV của hai lớp TN 2 và ĐC 2 trước TNSP lần 2.

Biểu đồ 4.3. Điểm trung bình các NL của HV lớp TN 2 và ĐC 2 trước TN

Ngoài ra, kết quả kiểm định sự khác biệt Independent Sample T-test giữa lớp

TN 2 và ĐC 2 cho cho thấy, các nội dung đều lớn hơn 0.05, từ đó có thể khẳng định

không có sự khác biệt về giá trị trung bình giữa các NL của lớp TN 2 và lớp ĐC 2

(Phụ lục 18).

Như vậy, kết quả đánh giá trước TN có thể khẳng định mức độ các NL của

HV lớp TN 2 và ĐC 2 được coi là tương đương nhau.

* Kết quả sau thực nghiệm lần 2. Kết quả TN được thể hiện như sau:

Bảng 4.13: Kết quả khảo sát mức độ các NL của nhóm TN 2 và ĐC 2 sau TN

Tốt

Khá

Yếu

Kém

Mức độ

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

Trung bình ĐC TN (%) (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

7.5

5.7 71.7 37.7 20.8 56.6

11.3 3.8 69.8 35.8 18.9 60.4

9.4

5.7 67.9 43.4 22.6 50.9

15.1 3.8 66.0 35.8 18.9 60.4

18.9

7.5

67.9 52.8 13.2 39.6

Năng lực 1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT 2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân 3. NL vận dụng PP, thức HL, GD hình quân nhân 4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân 5. NL giao tiếp

158

Bảng 4.13. cho thấy:

- Tỷ lệ HV đạt mức NL “Tốt” của lớp TN 2 chiếm từ 7.5% đến 18.9%; của

lớp ĐC 2 đạt từ 3.8% đến 7.5%. Tỷ lệ HV đạt mức NL “Khá” của lớp TN 2 đạt từ 66.0% đến 71.7%; lớp ĐC 2 đạt từ 35.8% đến 52.8%. Như vậy có thể thấy, lớp TN

2 kết quả đánh giá mức NL “Tốt” và mức NL “Khá” vượt trội so với lớp ĐC 2.

- Tỷ lệ HV đạt mức “Trung bình” của lớp TN 2 từ 13.2% đến 20.8%; tỷ lệ

HV đạt mức “Trung bình” của lớp ĐC 2 từ 39.6% đến 60.4%. Có thể thấy rằng,

mức NL “Trung bình” của lớp ĐC 2 cao hơn nhiều so với lớp TN 2.

Bảng 4.14: Thống kê mô tả kết quả điểm trung bình lớp TN 2 và ĐC 2 sau TN

Lớp TN 2 Lớp ĐC 2 Năng lực

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT ĐTB ĐLC ĐTB ĐLC ,608 3.87 3.49 ,520

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân 3.92 ,549 3.43 ,572

3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân 3.87 ,556 3.55 ,607

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân 3.96 ,587 3.43 ,572

5. NL giao tiếp 4.06 ,569 3.68 ,613

Kết quả Bảng 4.14. cho thấy, sau TN các tác động, điểm trung bình tất cả các NL của lớp TN 2 đều ở mức “Khá” đến cận “Tốt” (ĐTB từ 3.87 đến 4.06). Ở lớp

ĐC 2, các NL đều nằm ở mức đầu của “Khá” (ĐTB từ 3.43 đến 3.68). Ta có thể

thấy điểm trung bình các NL của nhóm TN 2 cao hơn so với lớp ĐC 2 khá nhiều.

Biểu đồ dưới đây sẽ cung cấp hình ảnh trực quan về điểm trung bình các NL

của HV của hai nhóm TN 2 và ĐC 2 sau TNSP lần 2.

Biểu đồ 4.4. Điểm trung bình các NL của HV lớp TN 2 và ĐC 2 sau TN

159

Như vậy, sau khi TN có sự khác biệt đáng kể về mức độ các NL của HV lớp

TN 2 và lớp ĐC 2.

Ngoài ra, kết quả kiểm định sự khác biệt Independent Sample T-test giữa lớp

TN 2 và ĐC 2 cho thấy, có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa kết quả lớp TN 2 và

lớp ĐC 2 ở các nội dung kiểm tra với Sig. Levene's Test for Equality of Variances

và Sig. (2-tailed). Equal variances not assumed đều nhỏ hơn 0.05 (Phụ lục 18).

* So sánh kết quả kiểm tra đầu vào và đầu ra lớp TN 2 và lớp ĐC 2

Bảng 4.15: Bảng so sánh kết quả kiểm tra đầu vào - đầu ra lớp TN 2 - ĐC 2

Tốt

Khá

Yếu

Kém

Mức độ

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

Trung bình ĐC TN (%) (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

0.0

28.3

69.8

67.9

1.9

3.8

0.0

Trước TN

Năng lực 1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

Sau TN

7.5

5.7

71.7

37.7

20.8

56.6

0.0

32.1

64.2

3.8

0.0

Trước TN

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

Sau TN

11.3

3.8

69.8

35.8

18.9

60.4

0.0

35.8

37.7

62.3

1.9

0.0

Trước TN

3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân

Sau TN

9.4

5.7

67.9

43.4

22.6

50.9

0.0

32.1

34.0

67.9

66.0

0.0

Trước TN

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

Sau TN

15.1

3.8

66.0

35.8

18.9

60.4

5. NL giao tiếp

0.0

41.5

43.4

58.5

56.6

0.0

Trước TN

Sau TN

18.9

7.5

67.9

52.8

13.2

39.6

So sánh kết quả kiểm tra đầu vào và đầu ra lớp TN 2 ở bảng 4.15. cho thấy:

- Ở lớp TN 2, mức NL “Tốt” của các NL trước TN chưa có, tuy nhiên sau

TN mức NL “Tốt” ở cả 4 NL đầu đạt từ 7.5% đến 18.9% (tương đương 4 đến 10

HV). Mức NL “Khá” tăng đáng kể so với trước TN. Mặt khác, mức NL “Trung

bình” có xu hướng giảm; mức NL “Yếu” không còn.

- Ở lớp ĐC 2, mức NL “Tốt” của các NL trước TN chưa có, sau TN đã có

một số HV đạt được, nhưng số lượng không nhiều, chỉ chiếm từ 3.8 đến 7.5% (từ 2

đến 4 HV). Mức NL “Khá” cũng tăng nhưng không nhiều. Trong khi đó, mức NL

“Trung bình” vẫn ở mức cao, chiếm từ 39.6 đến 60.4%.

160

* Kết quả thi hết môn GDHQS của lớp TN 2 và ĐC 2.

Để đảm bảo tính khách quan của kết quả TN, chúng tôi tiến hành phân tích

điểm thi kết thúc học phần môn GDHQS của nhóm TN 2 và ĐC 2 nhằm đánh giá

chính xác, hiệu quả của biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL. Bởi vì điểm

thi kết thúc học phần môn GDHQS phản ánh kiến thức tổng hợp của HV, trong đó

có đánh giá kết quả hình thành và phát triển các NL của HV.

Bảng 4.16: Bảng phân phối tần số điểm thi kết thúc học phần môn GDHQS của lớp

TN 2 và ĐC 2

Trung bình

Giỏi Khá Yếu Kém

7 13.21

41 77.36

9.43

0 0.00

0 0.00 4.04

TN 2

5.66

30 56.60

20 37.74

0 0.00

0 0.00 3.68

ĐC 2

(từ 5-6.9) Lớp (từ 8-10) (Từ 7-7.9) (từ 4-4.9) (dưới 4) ĐTB

Kết quả cho thấy, điểm trung bình kết quả thi hết học phần môn GDHQS của

lớp TN 2 cao hơn so với lớp ĐC 2 (ĐTB: 4.04 so với ĐTB: 3.68). Số HV đạt điểm

“Giỏi” lớp TN 2 = 13.21% (7 HV), lớp ĐC 2 = 5.66% (3 HV); số HV đạt điểm

“Khá” lớp TN 2 = 77.36% (41 HV), lớp ĐC 2 = 56.60% (30 HV); số HV đạt điểm

“Trung bình” lớp TN 2 = 9.43% (5 HV), lớp ĐC 2 = 37.74% (20 HV). Như vậy, kết

quả điểm thi kết thúc học phần môn GDHQS của lớp TN 2 cao hơn so với lớp ĐC 2.

Kết quả kiểm định sự khác biệt Independent Sample T-test giữa lớp TN 2 và

ĐC 2 cho thấy, có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về kết quả thi hết học phần môn

GDHQS giữa kết quả lớp TN 2 và lớp ĐC 2 với Sig. Levene's Test for Equality of

Variances 0.00 và Sig. (2-tailed). Equal variances not assumed 0.01 đều nhỏ hơn

0.05 (Phụ lục 18).

Như vậy, có thể khẳng định, bằng việc GV vận dụng các biện pháp dạy học

môn GDHQS theo TCNL đã nâng cao chất lượng dạy học môn GDHQS, hình thành

và phát triển những NL cho HV đáp ứng yêu cầu hoạt động quân sự của người cán

bộ, sĩ quan ở các đơn vị quân đội.

161

4.2.2. Phân tích kết quả thực nghiệm về mặt định tính

Để phân tích kết quả TN về mặt định tính, trong quá trình giảng dạy ở lớp

TN và ĐC ở cả hai lần TN, chúng tôi tích cực trao đổi, phỏng vấn, theo dõi, quan

sát, ghi chép các vấn đề liên quan đến các hoạt động học tập của HV, đặc biệt là sự

chuyển biến về tính tích cực nhận thức, thái độ học tập của HV, NL vận dụng kiến thức

của HV trong quá trình học tập.

Thông qua tổng hợp, xử lý các kết quả ghi chép quá trình quan sát, cho thấy

sau khi TN, HV ở nhóm TN có nhiều chuyển biến tương đối rõ và được thể hiện cụ

thể qua các biểu hiện sau:

* Biểu hiện về tính tích cực nhận thức trong quá trình học tập của HV.

Đối với lớp TN, trong giai đoạn đầu vận dụng biện pháp dạy học môn

GDHQS theo TCNL, HV bắt đầu có sự chuyển biến trong quá trình học tập. Đa

phần HV đã cố gắng tham gia hoàn thiện phiếu học tập cá nhân; tích cực tham gia

vào làm việc nhóm. Khi đã bắt đầu quen với biện pháp dạy học theo TCNL, HV tự

chủ động nghiên cứu giáo trình, tài liệu trước khi lên lớp; trong quá trình học tập

trên lớp, HV thường xuyên chủ động tham gia xây dựng bài, tích cực tham gia các

hoạt động nhóm, các hoạt động học tập do GV thiết kế, chủ động đề xuất các

phương án thực hiện các bài tập. Luôn thắc mắc trước các vấn đề chưa rõ ràng dù

chưa tìm hiểu thật thấu đáo. Luôn lắng nghe, độc lập tư duy khi giải quyết vấn đề và

mạnh dạn đưa ra ý kiến của riêng mình; biết phản biện, lật ngược vấn đề, suy xét

vấn đề trên nhiều khía cạnh; biết bảo vệ quan điểm của cá nhân trong nhóm, trước

GV và trước các nhóm học tập trong lớp. Đặc biệt, một số HV có nhận thức tốt sau

khi học tập theo TCNL đã biết phát huy một cách tối đa NLSP của bản thân để giải

quyết các vấn đề học tập; bản thân họ luôn trăn trở trước những vấn đề khó khăn

trong hoạt động HL, GD quân nhân ở đơn vị; luôn tìm cách giải quyết vấn đề mới

mẻ hơn, gọn gàng hơn; có thái độ chia sẻ, tinh thần hợp tác và thân thiện hơn khi

trình bày suy nghĩ của bản thân trước tập thể. Tất cả những điều trên được thể hiện

thông qua câu trả lời, sự tương tác giữa HV với GV, HV với nhau thông qua các

hoạt động học tập được GV thiết kế trong các biện pháp dạy học.

Trong khi đó, ở các lớp ĐC, đa số HV vẫn quen với cách học cũ, thiếu tính

chủ động, phụ thuộc nhiều vào GV; thiếu tập trung trong giờ học, ít hứng thú với

162

vấn đề học tập, có biểu hiện thờ ơ; tham gia phát biểu chủ yếu là do chỉ định của

GV; tham gia hoạt động nhóm mang tính hình thức; ít khi hoặc không bao giờ đặt

câu hỏi với GV và đồng đội về nội dung học tập. Việc bộc lộ những ý tưởng, quan

điểm, cách nhìn nhận về các vấn đề học tập theo các góc độ khác nhau mang tính

mới, sáng tạo có liên quan đến nội dung bài học còn hạn chế, không tốt như lớp TN.

* Biểu hiện về tính sáng tạo của HV trong học tập.

Đối với lớp TN, do được học tập trong môi trường học tập kiến tạo nên phần

lớn HV có thái độ, tình cảm học tập tích cực, có sự sáng tạo trong quá trình học tập

nên đã lan tỏa tinh thần này đến tất cả HV trong lớp, tạo nên bầu không khí lớp học

khá tích cực, sôi nổi và mức độ sôi nổi này luôn tăng dần và duy trì cho tới khi kết

thúc giờ học. Đa số HV bộc lộ rõ sự cởi mở trong việc chia sẻ kiến thức, kinh

nghiệm sẵn có đối với HV và bạn học; biết suy luận và đưa ra những phán đoán để

giải quyết vấn đề; tích cực trình bày quan điểm của bản thân; biết phân tích, tổng

hợp, khái quát hóa nội dung học tập; biết liên hệ, vận dụng các tri thức GDHQS

trong các hoạt động HL và GD quân nhân ở đơn vị. HV luôn có sự suy nghĩ, liên

hệ, tìm ra những phương án giải quyết mới, sáng tạo trong thực tiễn HL và GD quân

nhân ở các đơn vị quân đội. Đặc biệt, HV rất hứng thú khi được tham gia đánh giá

và đánh giá đồng đẳng kết quả làm việc của các nhóm học tập trong lớp học, tạo

nên bầu không khí sôi nổi, tích cực, đoàn kết, dân chủ trong lớp học.

Ở lớp ĐC, theo chương trình, nội dung và PP truyền thống, do vậy kết cấu

lớp học khá rời rạc, tính tương tác trong các hoạt động còn lỏng lẻo, sự phối hợp

giữa các chủ thể trong việc hoàn thành nhiệm vụ, hoạt động học tập chưa nhịp

nhàng, linh hoạt. Về cơ bản HV học tập khá thụ động, ít khi HV đưa ra quan điểm

của bản thân; tham gia các hoạt động nhóm khá hời hợt cho có; chủ yếu tập trung

ghi chép nội dung GV ghi mà không phải phân tích, tổng hợp, khái quát nội dung

học tập. NL vận dụng các tri thức trong HL và GD quân nhân chưa tốt; các HV còn

thụ động trong việc hình thành các NL cho bản thân.

* Biểu hiện về thái độ học tập trong quá trình học tập của HV.

Thái độ học tập là những suy nghĩ được biểu hiện ra bên ngoài bằng các hoạt

động đối với môn học. Đối với lớp TN, trong quá trình quan sát chúng tôi thấy đa

phần HV đều chăm chú lắng nghe và tích cực ghi chép nội dung cơ bản; chủ động

163

gắn kiến thức, kinh nghiệm đã có của bản thân vào nội dung học tập. Trong quá

trình học tập HV có biểu hiện tăng dần về sự hứng thú; tham gia hoạt động, tích cực

trao đổi, thảo luận một cách chủ động với đồng chí, đồng đội để hình thành và phát

triển NL cho bản thân. HV thích được thể hiện kiến thức, kinh nghiệm của bản thân

và thể hiện một số NL giao tiếp, NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT, NL xây dựng

nội dung, kế hoạch GD ; NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân.

Trong khi đó, ở các lớp ĐC, những biểu hiện có phần kém hơn lớp TN. Việc

thực hiện các nhiệm vụ, hoạt động học tập của HV chủ yếu là mang tính đối phó,

hình thức, thiếu tính chủ động, thờ ơ trong quá trình học tập, có biểu hiện dựa dẫm,

ỷ lại. Một số HV tích cực tham gia phát biểu nhưng chủ yếu là theo phong trào; một

số HV khi được gọi trả lời thì tỏ ra lúng túng; một số thiếu tập trung trong giờ học

(nói chuyện, trao đổi, làm việc riêng…). Đa phần HV ít hoặc không bao giờ đặt câu

hỏi với GV và đồng đội về nội dung bài giảng.

4.2.3. Đánh giá kết quả thực nghiệm

Thông qua việc phân tích kết quả TN về mặt định tính và định lượng chúng

tôi rút ra kết luận như sau:

Các lớp TN đã có sự thay đổi theo hướng tích cực về kiến thức, kỹ năng và

thái độ trong quá trình học tập. Được thể hiện rõ nét qua kết quả hình thành và phát

triển các NL của HV cùng với điểm trung bình kết quả thi học phần môn GDHQS

của lớp TN so với lớp ĐC. Phép kiểm định T-test cho thấy, có sự khác biệt giữa lớp

TN và lớp ĐC, sự khác biệt này không phải xảy ra ngẫu nhiên mà đó là do các tác

động sư phạm đem lại. Kết quả TN không những phản ánh sự thay đổi tích cực từ

phía GV và HV, mà còn minh chứng tính hiệu quả và khả thi của biện pháp dạy học

môn GDHQS theo TCNL.

Kết quả TN cho thấy, đa số GV và HV cho rằng việc áp dụng biện pháp dạy

học môn GDHQS theo TCNL đã giúp GV và HV lượng hóa được hệ thống các NL

cần hình thành, phát triển trong quá trình dạy học môn GDHQS, qua đó góp phần

đạt được chuẩn đầu ra môn học, bài học. Việc vận dụng các biện pháp dạy học theo

TCNL đã thực sự góp phần hình thành và phát triển NL cho HV, giúp quá trình lĩnh

hội tri thức của HV diễn ra nhanh hơn; HV vận dụng được các kiến thức, kỹ năng

164

và thái độ vào quá trình HL, GD quân nhân ở đơn vị quân đội. Mặc khác, với việc

GV xác định tốt các NL cần hình thành và phát triển cho HV; thiết kế được bài

giảng, tổ chức tiến trình dạy học, vận dụng các PPDH định hướng hành động, đổi

mới kiểm tra, đánh giá KQHT theo TCNL và xây dựng môi trường sư phạm thuận

lợi cho dạy học theo TCNL có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành và phát

triển NL cho HV, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu ĐT đội

ngũ cán bộ, sĩ quan quân đội có đủ phẩm chất, NL đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong

tình hình mới.

Kết quả TN cũng cho thấy, mặc dù tỷ lệ HV đạt các NL ở mức “Kém” không

có, tỷ lệ HV đạt các NL ở mức “Trung bình” giảm, tỷ lệ đạt các NL ở mức “Khá”

tăng; tuy nhiên, tỷ lệ HV đạt NL ở mức “Tốt” chưa cao. Kết quả điểm trung bình

kiểm tra học phần môn GDHQS cũng phản ánh như vậy. Chúng tôi nhận thấy kết

quả trên là hoàn toàn hợp lý, vì học phần TN môn GDHQS được thực hiện ở HV

năm thứ 4 (chương trình đào tạo 5 năm - HV chưa được đi thực tập ở các đơn vị cơ

sở), do vậy những hiểu biết về thực tiễn HL, GD quân nhân ở các đơn vị quân đội

còn ít, kinh nghiệm thực tiễn cũng chưa nhiều. Điều này ít nhiều làm cho việc hình

thành và phát triển các NL của HV còn những hạn chế nhất định.

Đánh giá chung: Có thể khẳng định các biện pháp dạy học môn GDHQS

theo TCNL mà luận án đề xuất hoàn toàn phù hợp với thực tiễn và có tính khả thi

cao trong dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ hiện nay.

165

Kết luận chương 4

Qua hai lần tiến hành TN đã khẳng định tính hiệu quả, khả thi của các biện

pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL.

Các khách thể tham gia TN đều cho rằng, hệ thống các NL cần hình thành và

phát triển cho HV trong dạy học môn GDHQS phải được xác định trên căn cứ khoa

học; việc xây dựng quy trình dạy học môn GDHQS theo TCNL cần được triển khai;

vận dụng các PPDH định hướng hành động cho HV cần phải linh hoạt, khoa học và

cần kết hợp chặt chẽ với đổi mới kiểm tra, đánh giá KQHT. Việc xác định và cụ thể

hóa hệ thống các NL giúp GV và HV hiểu rõ hơn về chuẩn đầu ra môn học, bài học

môn GDHQS, từ đó HV tích cực học tập, rèn luyện nhằm hình thành và phát triển

các NL cho bản thân đáp ứng yêu cầu, thực tiễn hoạt động quân sự của người cán

bộ, sĩ quan quân đội ở các đơn vị quân đội.

Việc thực hiện các biện pháp trên góp phần thực hiện mục tiêu đổi mới mạnh

mẽ, quyết liệt và đồng bộ các thành tố của quá trình dạy học ở các trường ĐHTQĐ

trong bối cảnh hiện nay. Mặt khác, việc xây dựng quy trình dạy học cùng với vận

dụng các PPDH, xây dựng môi trường sư phạm, ứng dụng công nghệ thông tin

trong dạy học và đổi mới kiểm tra, đánh giá KQHT môn GDHQS góp phần đổi

mới, nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong

tình hình mới.

Kết quả TN cho thấy, NL của HV có sự phát triển rõ rệt, những HV tham gia

TN không chỉ hình thành và phát triển NL mà còn cải thiện KQHT, khả năng làm

việc độc lập, hợp tác nhóm, rèn luyện được các phẩm chất nhân cách của người cán

bộ, sĩ quan quân đội.

Kết quả TN dù mới chỉ là thành công bước đầu nhưng đã khẳng định giả

thuyết khoa học mà đề tài đặt ra là đúng đắn và có tính khả thi cao. Việc vận dụng

các biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL đã có hiệu

quả bước đầu, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo đội ngũ cán bộ, sĩ

quan trong quân đội hiện nay.

166

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1. Kết luận

1.1. Về lý luận

Dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL là một chiến lược

dạy học cơ bản, có vai trò đặc biệt quan trọng nhằm thực hiện tốt mục tiêu dạy học,

đáp ứng chuẩn đầu ra ở các trường ĐHTQĐ hiện nay. Những kết quả nghiên cứu

của tác giả luận án về dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL,

nhất là lý luận về dạy học môn GDHQS theo TCNL cùng với những yếu tố ảnh

hưởng đến dạy học theo TCNL sẽ cung cấp cho GV ở các trường ĐHTQĐ những lý

luận cần thiết, làm cơ sở nâng cao hiệu quả thực hiện dạy học môn GDHQS đáp

ứng yêu cầu ĐT đội ngũ cán bộ, sĩ quan quân đội trong giai đoạn hiện nay.

1.2. Về thực tiễn

Kết quả điều tra thực trạng dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL cho thấy, đa số GV và HV đều có nhận thức tương đối đầy đủ về vai trò và

mức độ phù hợp của dạy học môn GDHQS theo TCNL. Tuy nhiên mức độ thiết kế,

vận dụng hình thức, PPDH theo TCNL có nhiều khác biệt và không đồng đều giữa

các GV. Các PP, hình thức dạy học truyền thống nặng về truyền thụ kiến thức một

chiều vẫn đóng vai trò chủ đạo; các PP, hình thức dạy học mới có tác dụng phát

triển NL cho HV vẫn ít được vận dụng trong dạy học ở các trường ĐHTQĐ. Có

nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, tuy nhiên một trong những nguyên

nhân chủ yếu nhất là GV chưa có hệ thống lý luận hướng dẫn việc tổ chức dạy học

theo TCNL.

1.3. Về biện pháp

Chúng tôi đã đề xuất 5 biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường

ĐHTQĐ theo TCNL bao gồm: Xây dựng quy trình dạy học môn GDHQS ở các

trường ĐHTQĐ theo TCNL; vận dụng các PP định hướng hành động trong dạy học

môn GDHQS; ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học môn GDHQS; xây dựng

môi trường sư phạm trong dạy học môn GDHQS và đổi mới kiểm tra, đánh giá

KQHT môn GDHQS theo TCNL. Các biện pháp có mối quan hệ thống nhất chặt

167

chẽ với nhau, góp phần hình thành và phát triển NL cho HV đáp ứng chuẩn đầu ra

chương trình đào tạo/chuẩn đầu ra môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ.

1.4. Về thực nghiệm

Chúng tôi đã TN biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL (được tổ chức

TN qua 2 vòng). Kết quả TN bước đầu đã khẳng định tính phù hợp, khả thi của các

biện pháp dạy học môn GDHQS ở các trường ĐHTQĐ theo TCNL, đồng thời

khẳng định tính đúng đắn của giả thuyết khoa học đã nêu trong luận án.

2. Khuyến nghị

2.1. Đối với Cục Nhà trường/Bộ Tổng tham mưu - Bộ Quốc phòng

- Xây dựng các văn bản hướng dẫn các trường ĐHTQĐ áp dụng phương

thức đào tạo theo TCNL.

- Chỉ đạo đổi mới nội dung, chương trình đào tạo ở các trường ĐHTQĐ theo

TCNL.

- Thường xuyên tổ chức tập huấn đổi mới dạy học, chú trọng tập huấn dạy

học theo TCNL

2.2. Đối với các trường đại học trong quân đội

- Ban hành Chuẩn đầu ra chương trình đào tạo, làm cơ sở để xây dựng Chuẩn

đầu ra môn học, bài học.

- Nâng cao hệ thống cơ sở vật chất, trang bị, phương tiện dạy học hiện đại -

là điều kiện thiết yếu phục vụ dạy học môn GDHQS theo TCNL.

- Tạo điều kiện về vật chất, tinh thần, tạo động lực cho GV vận dụng các

biện pháp dạy học theo TCNL.

- Tạo điều kiện biên soạn nội dung nghiên cứu của đề tài thành tài liệu hướng

dẫn để phổ biến rộng rãi cho GV nói chung, GV giảng dạy môn GDHQS nói riêng

tham khảo, ứng dụng trong dạy học ở các trường ĐHTQĐ.

2.3. Đối với giảng viên giảng dạy môn Giáo dục học quân sự

- Nhận thức sâu sắc vai trò của bản thân và vai trò, ý nghĩa môn GDHQS đối

với việc hình thành và phát triển NL cho HV ở các trường ĐHTQĐ.

- Tích cực học tập, tham gia tập huấn, bồi dưỡng, tự học để nâng cao sự hiểu

168

biết của bản thân về các lý thuyết dạy học hiện đại, nhất là lý thuyết về dạy học theo

TCNL. Nắm vững và vận dụng các biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL.

- Vận dụng biện pháp dạy học môn GDHQS theo TCNL đảm bảo tính đồng

bộ, phù hợp với điều kiện thực tiễn hướng tới hình thành và phát triển NL cho HV.

- Tăng cường trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về dạy học theo TCNL và tiếp

tục đề xuất các biện pháp dạy học nhằm hoàn thiện cơ sở lý luận của dạy học môn

GDHQS theo TCNL.

2.4. Đối với học viên các trường đại học trong quân đội

- Nhận thức rõ vai trò, ý nghĩa của môn GDHQS đối với hoạt động quân sự

của người cán bộ, sĩ quan quân đội. Tích cực, tự giác, chủ động trong học tập nhằm

hình thành và phát triển NL cho bản thân đáp ứng yêu cầu hoạt động HL và GD ở

đơn vị cơ sở trong quân đội.

- Khắc phục những khó khăn, trở ngại trong quá trình học tập; tích cực, tự

giác, sáng tạo, hợp tác với giảng viên và đồng chí, đồng đội trong quá trình học tập

theo TCNL.

- Tích cực bày tỏ quan điểm, cảm xúc, chính kiến cá nhân; tích cực học tập,

rèn luyện hình thành và phát triển NL đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ người cán bộ, sĩ

quan ở các đơn vị quân đội trong tình hình mới.

169

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ

1. Nguyễn Anh Tuấn (2020), Bồi dưỡng kỹ năng xử lý tình huống sư phạm cho

học viên đào tạo giáo viên KHXH&NV ở Trường Sĩ quan Chính trị, Tạp chí

Khoa học Chính trị Quân sự, Số 1, tháng 01&02/2020, tr 51-53, 58.

2. Nguyễn Anh Tuấn (2020), Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học môn Giáo

dục học quân sự ở các trường đại học trong Quân đội theo tiếp cận năng lực,

Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc tế Tâm lý học - Giáo dục học vì sự phát triển

học sinh và nhà trường hạnh phúc, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, tháng

10/2020, tr. 695-700.

3. Nguyễn Anh Tuấn (2021), Đổi mới nội dung môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực, Tạp chí Thiết bị giáo

dục, Số 255 Kỳ 2 -12/2021, tr. 93-96.

4. Nguyễn Anh Tuấn (2022), Tổng quan nghiên cứu dạy học môn Giáo dục học

quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực, Tạp chí

Giáo chức Việt Nam, Số 188, tháng 12/2021, tr. 94-97.

5. Nguyễn Anh Tuấn (2023), Một số yếu tố ảnh hưởng đến dạy học môn Giáo dục

học quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực, Tạp

chí Giáo dục, Số đặc biệt 1, tháng 3/2023, tr. 63-67.

6. Nguyễn Anh Tuấn (2023), Thực trạng hình thành năng lực sư phạm quân sự thông

qua dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo

tiếp cận năng lực, Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt 2, tháng 4/2023, tr. 215-221.

7. Nguyen Anh Tuan, Do Trung Linh (2023), Teaching military education in

military universities in the context of social change today, Kỷ yếu Hội thảo

Khoa học Quốc tế Tâm lý học, Giáo dục học trong bối cảnh biến đổi xã hội -

International Scientific Conference Psychology and Education in the context of

socia changes, Nxb Dân Trí, tr. 156-164.

8. Nguyễn Anh Tuấn (2023), Thực trạng dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các

trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực, Tạp chí Khoa học Giáo

dục Việt Nam, Tập 19, Số S1/2023, tr. 38-43.

170

TÀI LIỆU THAM KHẢO

TIẾNG VIỆT

1. Doãn Ngọc Anh (2019), Dạy học môn Giáo dục học cho sinh viên Đại học sư

phạm theo tiếp cận trải nghiệm, Luận án Tiến sĩ khoa học giáo dục, Viện Khoa

học Giáo dục Việt Nam.

2. Đặng Quốc Bảo và Phạm Minh Mục (2015), "Năng lực và phát triển năng lực

cho học sinh", Tạp chí Khoa học Giáo dục, 117(6), tr.25-32.

3. Đặng Quốc Bảo và Nguyễn Sỹ Thu (2014), "Tổ chức dạy học phát triển toàn

diện năng lực cho thế hệ trẻ", Tạp chí Giáo dục, 347(12), tr.17-23.

4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình giáo dục phổ thông - Chương

trình tổng thể (Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT, ngày 26

tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo), Hà Nội.

5. Bộ Quốc phòng (2016), Điều lệ công tác nhà trường Quân đội nhân dân Việt

Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

6. Bernd Meier - Nguyễn Văn Cường (2014), Lí luận dạy học hiện đại, Nxb Đại

học Sư phạm, Hà Nội.

7. Nguyễn Văn Chung (2010), Vận dụng phương pháp dạy học ở nhà trường quân

sự, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

8. Phạm Khắc Chương, Hồ Thị Nhật (2010), J.A. Cômenxki, cha đẻ của giáo dục

hiện đại, Nxb Thanh Niên, Hà Nội.

9. Hồ Thị Hồng Cúc (2019), Đổi mới phương pháp dạy học ở các trường chính trị

khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long theo hướng phát triển năng lực, Luận án

tiến sĩ Khoa học giáo dục, Học viện Chính trị - Bộ Quốc phòng.

10. Bùi Đức Dũng (2022), Vận dụng lý thuyết kiến tạo trong dạy học các môn khoa

học xã hội và nhân văn ở trường sĩ quan quân đội, Luận án tiến sĩ Khoa học

giáo dục, Học viện Chính trị - Bộ Quốc phòng.

11. Trần Trung Dũng (2016), Quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ

thông theo định hướng phát triển năng lực học sinh, Luận án Tiến sĩ khoa học

giáo dục, Trường Đại học Vinh.

12. Đan-sen-cô A.M và Vư-đrin I.Ph. (1980), Giáo dục học quân sự, (Người dịch:

Vũ Dụ Toàn và Nguyễn Đăng Nguyên), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

171

13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2013), Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 Khóa XI

về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, Hà Nội.

14. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

XIII, tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội.

15. Trần Khánh Đức (2014), Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ

XXI, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

16. Bùi Minh Đức (2013), "Năng lực và vấn đề phân loại năng lực trong các nghiên

cứu hiện nay", Tạp chí Giáo dục, 306(2), tr.28-30.

17. Trịnh Thúy Giang, Mai Quốc Khánh (2019), "Đào tạo năng lực dạy học cho

sinh viên đại học sư phạm theo tiếp cận năng lực thực hiện đáp ứng yêu cầu đổi

mới giáo dục phổ thông", Tạp chí Khoa học Giáo dục Việt Nam, 22, tr.34-39.

18. Hanh-Xơ-Hốp-Man (Chủ biên) (1984), Những bài chọn lọc về quân sự, (Người

dịch Quang Trung và Ngọc Chung), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

19. Phạm Minh Hạc (1992), Một số vấn đề tâm lý học, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

20. Bùi Minh Hải (2022), Dạy học môn công nghệ dựa vào năng lực ở trường trung

học cơ sở, Luận án Tiến sĩ khoa học giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

21. Cao Thị Thu Hằng (2013), "Đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục học ở

trường cao đẳng sư phạm theo tiếp cận chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học

cơ sở", Tạp chí Giáo dục, 310, tr.33-35.

22. Nguyễn Vũ Bích Hiền (Chủ biên) (2015), Phát triển chương trình giáo dục nhà

trường phổ thông, Nxb Giáo dục Việt Nam, Hà Nội.

23. Bùi Hiền (Chủ biên), (2013), Từ điển Giáo dục học, Nxb Từ Điển Bách Khoa,

Hà Nội.

24. Mai Văn Hóa (2003), Những giải pháp cơ bản bồi dưỡng phương pháp tự học

cho học viên đào tạo sĩ quan ở các trường đại học quân sự, Luận án Tiến sĩ

Giáo dục học, Học viện Chính trị - Quân sự, Bộ Quốc phòng.

25. Đặng Vũ Hoạt (Chủ biên), Hà Thị Đức (2008), Lí luận dạy học đại học, Nxb

Đại học Sư phạm, Hà Nội.

26. Nguyễn Văn Hộ (2002), Lí luận dạy học, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

27. Nguyễn Thị Tím Huế (2018), Xây dựng và sử dụng bài tập trong dạy học Giáo

dục học theo hướng phát triển năng lực dạy học cho sinh viên cao đẳng sư phạm,

Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam.

172

28. Ngô Thành Huyên (2019), "Đổi mới quá trình dạy học theo tiếp cận năng lực ở

các trường đại học công an đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình hiện nay",

Tạp chí Giáo dục, 457 (1), tr.21-24.

29. Đặng Thành Hưng (2002), Dạy học hiện đại: Lí luận - Biện pháp - Kĩ thuật,

Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

30. Đặng Thành Hưng (2012), "Năng lực và giáo dục theo tiếp cận năng

lực", Tạp chí Quản lý Giáo dục, 43, tr.35-40.

31. Nguyễn Công Khanh (Chủ biên) (2014), Kiểm tra, đánh giá trong giáo dục,

Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.

32. Nguyễn Thị Hà Lan (2013), "Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn Giáo

dục học trong đào tạo theo học chế tín chỉ", Tạp chí Giáo dục, 321, tr.24-26.

33. Nguyễn Thị Bích Liên (2014), Tổ chức Xêmina trong dạy học môn Giáo dục

học ở đại học theo tiếp cận năng lực, Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục,

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

34. Nguyễn Thị Liễu (2020), Phát triển năng lực dạy học cho sinh viên sư phạm kĩ

thuật qua rèn luyện nghiệp vụ sư phạm theo quan điểm sư phạm tích hợp, Luận

án Tiến sĩ Khoa học giáo dục, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.

35. Lê Thùy Linh (2013), Dạy học Giáo dục học ở Đại học sư phạm theo tiếp cận

năng lực thực hiện, Luận án tiến sĩ Giáo dục học, Đại học Thái Nguyên.

36. Trần Thị Loan (2019), Rèn luyện kỹ năng thiết kế bài học theo tiếp cận năng

lực cho sinh viên đại học sư phạm, Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục, Trường

Đại học Sư phạm Hà Nội.

37. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2015), "Dạy học phát triển năng lực", Tạp chí Quản lý

Giáo dục, 4, tr.27-28.

38. Lu-cô-nhin X.G và Xê-rê-bri-an-ni-cốp V.V. (1981), Phương pháp giảng dạy

các môn khoa học xã hội, (Người dịch: Khổng Doãn Lợi), Nxb Quân đội nhân

dân, Hà Nội.

39. Lê Quang Mạnh (2020), Đánh giá kết quả học tập các môn khoa học xã hội và

nhân văn của học viên các trường đại học trong Quân đội theo tiếp cận năng

lực, Luận án tiến sĩ Giáo dục học, Học viện Chính trị - Bộ Quốc phòng.

40. Phan Trọng Ngọ (2005), Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà trường,

Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội.

173

41. Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt (1987), Giáo dục học, tập 1, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

42. Trần Thị Tuyết Oanh (1999), Xây dựng, sử dụng câu trắc nghiệm khách quan

và câu tự luận ngắn trong đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục học, Luận án

Tiến sĩ Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

43. Trần Thị Tuyết Oanh (Chủ nhiệm) (2012), Xây dựng và sử dụng bài tập thực

hành môn Giáo dục học theo tiếp cận phát triển năng lực để rèn luyện kỹ năng

nghề cho sinh viên Đại học sư phạm, Báo cáo Tổng hợp kết quả nghiên cứu Đề

tài cấp Bộ, mã số B2010-17-254, Hà Nội.

44. Nguyễn Văn Phán (2020), Giải pháp đổi mới phương pháp dạy học ở các nhà

trường quân đội theo hướng phát triển năng lực người học, Giáo dục học quân

sự với đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo, Nxb Đại học Quốc gia

Hà Nội, tr.41-45.

45. Nguyễn Ngọc Phú (Chủ biên), Hoàng Đình Châu, Cao Xuân Trung (1998),

Tâm lý học quân sự, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

46. Trần Xuân Phú (2012), Dạy học theo hướng phát triển năng lực cho học viên

Trường Sĩ quan Chính trị, Luận án tiến sĩ Khoa học giáo dục, Học viện Chính

trị, Bộ Quốc phòng.

47. Nguyễn Nam Phương (2016), Đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục học của

sinh viên đại học sư phạm theo tiếp cận quá trình, Luận án tiến sĩ Giáo dục học,

Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.

48. Quân ủy Trung ương (2022), Nghị quyết về đổi mới công tác giáo dục và đào

tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới, Số 1657-

NQ/QUTW, ngày 20/12/2022, Hà Nội.

49. Thân Văn Quân (2019), “Đổi mới chương trình môn Giáo dục học quân sự ở

các trường đại học trong Quân đội theo định hướng phát triển năng lực”, Tạp

chí Giáo dục, 466(2), tr.59-62.

50. Quốc hội (2019), Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Chính trị

Quốc gia, Hà Nội.

51. Lương Việt Thái (Chủ nhiệm) (2011), Phát triển Chương trình giáo dục phổ

thông theo định hướng phát triển năng lực người học, Đề tài nghiên cứu khoa

học, mã số: B2008-37-52 TĐ, Hà Nội.

174

52. Đỗ Ngọc Thành (2019), Tổ chức dạy học môn Địa hình quân sự trong các trường Đại học quân sự Việt Nam theo định hướng phát triển năng lực, Luận án

tiến sĩ Khoa học giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

53. Đỗ Ngọc Thống (2011), “Xây dựng chương trình giáo dục phổ thông theo

hướng tiếp cận năng lực”, Tạp chí Khoa học Giáo dục, 76, tr.20-26.

54. Thủ tướng Chính Phủ (2016), Quyết định phê duyệt Khung trình độ quốc gia

Việt Nam, Số 1982/QĐ-TTg, ngày 18 tháng 10 năm 2016, Hà Nội.

55. Phạm Minh Thụ (2014), “Đổi mới nội dung, phương pháp dạy học các môn khoa học xã hội và nhân văn ở nhà trường quân đội theo hướng phát triển phẩm chất và

năng lực người học”, Tạp chí Nghiên cứu chiến thuật chiến dịch, 119, tr. 79-81. 56. Nguyễn Minh Thức (2004), Một số biện pháp nâng cao chất lượng thi, kiểm tra trong dạy học các môn khoa học xã hội và nhân văn ở các trường đại học quân sự, Luận án Tiến sĩ Giáo dục học, Học viện Chính trị - Quân sự, Bộ Quốc phòng. 57. Lưu Trung Tình (Chủ nhiệm) (2018), Đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực nghề nghiệp trong các trường sĩ quan Quân đội, Báo

cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu đề tài cấp Bộ Tổng Tham mưu - Bộ Quốc

phòng, mã số: 2018-100-043, Hà Nội.

58. Nguyễn Thị Tính (2004), Các biện pháp tổ chức hoạt động tự học môn Giáo dục học cho sinh viên các trường đại học sư phạm, Luận án tiến sĩ Khoa học

Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

59. Nguyễn Thị Thanh Trà (2016), Đánh giá kết quả học tập môn Giáo dục học của sinh viên đại học sư phạm theo tiếp cận năng lực, Luận án tiến sĩ Khoa học

Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

60. Nguyễn Đức Trí (2006), “Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn năng lực nghề nghiệp, đánh giá và cấp chứng chỉ quốc gia”, Tạp chí Khoa học Giáo dục, 6, tr.37-41. 61. Đinh Quốc Triệu (Chủ nhiệm) (2017), Đổi mới phương pháp đánh giá kết quả học tập các môn Lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của học viên trong các trường sĩ quan quân đội hiện nay, Báo cáo tổng kết đề tài cấp Bộ Tổng Tham mưu - Bộ Quốc phòng, mã số: 2017.100.050.

62. Lê Đình Trung (Chủ biên) (2016), Dạy học theo định hướng hình thành và phát triển năng lực người học ở trường phổ thông, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội. 63. Nguyễn Cảnh Toàn (Chủ biên) (2004), Học và dạy cách học, Nxb Đại học Sư

phạm Hà Nội.

175

64. Tổng cục Chính trị - Bộ Quốc phòng (2018), Chương trình các môn khoa học xã hội và nhân văn (Ban hành kèm theo Quyết định số 1650/QĐ-CT, 1651/QĐ-CT

ngày 25/9/2018 của Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam), Hà Nội. 65. Tổng cục Chính trị - Bộ Quốc phòng (2019), Giáo trình Tâm lý học quân sự,

Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

66. Tổng cục Chính trị - Bộ Quốc phòng (2020), Giáo trình Giáo dục học quân sự,

Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

67. Tổng Cục Chính trị - Bộ Quốc phòng (2020), Đổi mới phương pháp dạy học

trong các trường đại học quân sự, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

68. Trần Đình Tuấn (2001), Nâng cao chất lượng, hiệu quả bài giảng các môn khoa học xã hội và nhân văn ở các trường đại học quân sự, Luận án tiến sĩ Giáo dục học, Học viện Chính trị Quân sự - Bộ Quốc phòng.

69. Lưu Hoàng Tùng (2022), Thiết kế, sử dụng bài tập nhận thức trong dạy học các môn khoa học xã hội và nhân văn ở trường sĩ quan quân đội theo tiếp cận năng

lực, Luận án tiến sĩ Giáo dục học, Học viện Chính trị- Bộ Quốc phòng.

70. Thái Duy Tuyên (2007), Phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới Nxb

Giáo dục, Hà Nội.

71. Hoàng Thị Tuyết (2013), “Phát triển chương trình đại học theo cách tiếp cận năng lực - Xu thế và nhu cầu”, Tạp chí Phát triển và Hội nhập, 9(19), tr.80-87. 72. Trịnh Quang Từ (1995), Những phương hướng tổ chức hoạt động tự học của sinh viên các trường quân sự, Luận án tiến sĩ Giáo dục học, Trường Đại học Sư

phạm Hà Nội.

73. Phan Văn Tỵ (2016), “Đổi mới chương trình đào tạo ở các học viện, trường sĩ quan quân đội theo hướng phát triển năng lực của học viên”, Tạp chí Giáo dục

lý luận chính trị quân sự, 2(156), tr.47-49.

74. Nguyễn Quang Uẩn (Chủ biên), Trần Hữu Luyến, Trần Quốc Thành (2005),

Tâm lý học đại cương, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

75. Viện ngôn ngữ học, Từ điển Tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng, Đà Nẵng, 2003. 76. Nguyễn Quang Việt (2015), Đánh giá kết quả học tập theo năng lực trong đào tạo nghề, Luận án Tiến sĩ Khoa học Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. 77. Phan Thị Hồng Vinh (Chủ nhiệm) (2013), Tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên trường Đại học sư phạm theo hướng tiếp cận năng lực thực hiện, Mã số: B2011 - 17 - 06, đề tài KH&CN cấp Bộ, Bộ Giáo dục và đào tạo.

176

78. Nguyễn Thành Vinh (2012), “Đổi mới phương pháp dạy học và vai trò của hiệu trưởng trong việc quản lý phương pháp dạy học ở trường phổ thông”, Tạp chí

Khoa học Giáo dục, 79, tr.42-47.

79. Phạm Viết Vượng (2014), Giáo dục học, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.

TIẾNG ANH 80. Alkhodary, M. A., Farah, R. F. I., & Ghobashy, A. I. (2020). "Competency‐based in in undergraduate clinical prosthodontics: A paradigm shift

education training", The Journal of Competency‐Based Education, 5(3), e01220.

81. Boahin, Peter Hofman, Adriaan. W.H. (2012), "Implementation of innovations in higher education: the case of competency-based training in Ghana", Journal title: Innovations in education and teaching internationl, Journal number 03, August 2012, pp.48.

82. Boyatzis R.E, Whetten, Cameron (1995), Innovation in Professional Education: Steps on a journey from Teaching to Learning, Jossey - Bas, San Francisco, CA. 83. Butova E. (2015), "The history of development of competency-based education", European Scientific Journal June 2015/SPECIAL/ edition

ISN:1857-7881 (Print) e - ISSN 187-7431, pp.250-255.

84. Deissinger Th. and Hellwig S. (2011), "Structures and functions of competency- (CBET): a comparative perspective", based education and training

http://hdl.voced.edu.au/10707/207345.

85. Kerka S. (2001), Competency-based education anh training, ERIC

Clearinghouse on Adult, Career and Vocational Education, Columbus, OHIO,

Available: hyrerlink http://ericacve.org/docgen.asp?tbl=mr&ID=65.

86. Makhnin V.L., Volkova V.V. "Modern approaches to training in the Russian system of military education"//Modern Education. - 2016. – № 4. – P. 38 - 55.

https://en.nbpublish.com/library_read_article.php?id=19148.

87. McLagan P.A. (1997), "Competencies: the next generation", Training and

Development, 50 (5), pp.40-48.

88. McLeod S.A. (2019), What Is the zone of proximal development?. Simply psychology. https://www.simplypsychology.org/Zone-of-Proximal-Development.html 89. Nickse R and McClura L. (1981), Competency-Based Education, beyond minimum competency testing, Teachers College, Columbia University New York & London.

177

90. OECD (2002), Definition and Selection of Competencies: Theoretical and

Conceptual Fundation, htpp://WWW.oecd.org/dataoecd/47/61/35070367.

91. OECD (2016), The Survey of Adult Skills: Reader’s Companion, Second Paris. Studies, Publishing, Edition, OECD OECD Skills

http://dx.doi.org/10.1787/9789264258075-end

92. O’Sullivan N., and Alan Burce D.R. (2014), Teaching and learning in competency-based education, The Fifth International Conference on e-Learning

(eLearning-2014), 22-23 September 2014, Belgrade, Serbia.

93. Paprock, K.E. (1996, July-August), "Conceptual structure to develop adptive competencies in professional", IPN Ciencia, Arte: Cultura, Nueva Epoca, 2 (8), 22-25. 94. Richard J., and T. Rodger (2001), Approaches and Methods in Language.

Teaching, New York, NY: Cambridge University Press.

95. Richar S.S. (1995), The compentency - Based approach to training, U.S.

Agency for international development.

96. Saibert. R. (2020), Officer’s Competencies, Article in Vojenské Rozhledy, DOI:10.3849/2336-2995.29.2020.01.051-070; March 2020,

https://www.researchgate.net/publication/340495115

97. Tippelt R. (2003), Competency - based training, Larissa Weigel, Heidelberg,

Germany.

98. Tian Ye (2011), Competence development program (CDP) for Beiging vocational education and training teachers, Internationl network on innovative

qpprenticeship, International conference, Foreign Language Teaching and

Research Press, Beijing - China, pp.225-228.

99. Wheelahan L. (2009), "The problem with competency based training (and why constructivism makes things worse)", Edited by Hugh Lauder, Michel Young,

Harry Daiels, Marria Balarin and John Lowe, Publshed: London, England:

Routledge, Taylor & Francis, pp.152-165.

MỤC LỤC PHỤ LỤC

Trang

PHỤ LỤC 1. PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN .................................................................... 1

PHỤ LỤC 2. PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN .................................................................. 10

PHỤ LỤC 3. PHIẾU PHỎNG VẤN ................................................................................. 18

PHỤ LỤC 4. PHIẾU PHỎNG VẤN ................................................................................. 19

PHỤ LỤC 5. MINH HỌA GIÁO ÁN THỰC NGHIỆM ................................................ 20

PHỤ LỤC 6. MINH HỌA MẪU PHIẾU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ LÀM

VIỆC NHÓM .............................................................................................. 28

PHỤ LỤC 7. MỘT SỐ KẾT QUẢ LÀM VIỆC CỦA CÁC NHÓM ............................ 30

PHỤ LỤC 8. CÁC NĂNG LỰC CẦN HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CHO

HỌC VIÊN THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC

QUÂN SỰ Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI

THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC ................................................................. 37

PHỤ LỤC 9. BÀI KIỂM TRA TRƯỚC THỰC NGHIỆM ............................................ 46

PHỤ LỤC 10. BÀI KIỂM TRA SAU THỰC NGHIỆM .................................................. 47

PHỤ LỤC 11. MỘT SỐ RUBIC ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CHUNG ............................ 48

PHỤ LỤC 12. MỘT SỐ RUBIC ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC RIÊNG .............................. 58

PHỤ LỤC 13. ĐỀ CƯƠNG MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ (Ở TRƯỜNG SĨ

QUAN CHÍNH TRỊ - BỘ QUỐC PHÒNG) ............................................. 70

PHỤ LỤC 14. MẪU BIÊN BẢN QUAN SÁT GIỜ DẠY ............................................... 75

PHỤ LỤC 15. MẪU BIÊN BẢN QUAN SÁT GIỜ DẠY ............................................... 76

PHỤ LỤC 16. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH DỮ LIỆU KHẢO SÁT BẰNG SPSS KẾT

QUẢ KHẢO SÁT CÁN BỘ QUẢN LÝ, GIẢNG VIÊN ........................ 77

PHỤ LỤC 17. KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH INDEPENDENT SAMPLES TEST ............... 90

PHỤ LỤC 18. KẾT QUẢ XỬ LÝ SỐ LIỆU THỰC NGHIỆM TRÊN PHẦN MỀM

SPSS .............................................................................................................. 97

1PL

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN

(Dành cho CBQL, GV giảng dạy môn Giáo dục học quân sự)

Các đồng chí thân mến!

Để nâng cao chất lượng dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại

học trong Quân đội, xin đồng chí vui lòng cho biết ý kiến của mình về các nội dung

dưới đây bằng cách đánh dấu “X” vào lựa chọn phù hợp nhất hoặc viết thêm ý kiến

của mình vào chỗ trống (…).

Ý kiến của đồng chí sẽ đóng góp rất nhiều cho việc nâng cao chất lượng dạy

học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội.

Chúng tôi xin bảo đảm rằng, mọi thông tin thu thập được đều được giữ kín

và chỉ được sử dụng vào mục đích nghiên cứu khoa học.

Câu 1. Trong các cách hiểu dưới đây về dạy học theo tiếp cận năng lực, theo

đồng chí cách hiểu nào là đúng nhất (chọn một phương án):

1 Dạy học tập trung hoàn toàn vào kết quả đầu ra

4 Tập hợp các thiết kế và thực hiện các hoạt động dạy học nhằm hình thành và phát triển NL của người học Dạy học chỉ chú trọng phát triển NL người học, không chú trọng phát triển các yếu tố khác Dạy học chú trọng trang bị đầy đủ, hệ thống những tri thức khoa học cho người học

5 Dạy học lấy sự phát triển NL người học làm mục tiêu 6 Dạy học thay thế tri thức, kỹ năng, kỹ xảo bằng NL

Câu 2. Theo đồng chí, mục tiêu dạy học môn GDHQS theo TCNL (chọn 1

hoặc nhiều phương án):

1 Hình thành NL cho HV 2 Khắc phục tính hàn lâm trong quá trình dạy học 3 Đáp ứng yêu cầu chất lượng nguồn nhân lực Quân đội trong tình hình mới 4 Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HV 5 Hình thành NL học tập suốt đời 6 Ý kiến khác: ……………………………………………………………..

2PL

Câu 3. Đồng chí đánh giá về sự phù hợp của dạy học môn GDHQS theo

TCNL ở các trường đại học trong quân đội?

Khá phù hợp Bình thường

Không phù hợp Rất phù hợp Ít phù hợp

Câu 4. Đồng chí có thực hiện dạy học môn GDHQS theo TCNL không và

thực hiện như thế nào?

Thỉnh thoảng

Rất thường xuyên Hiếm khi Thường xuyên Chưa bao giờ

Câu 5. Theo đồng chí, mục tiêu dạy học môn GDHQS theo TCNL của GV

hiện nay được thực hiện như thế nào?

Mức độ sử dụng

TT Nội dung Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

1 Xác định mục tiêu trong xây

dựng đề cương học phần/môn học

2 Xác định mục tiêu trong thiết kế

đề cương dạy học

3 Quán triệt mục tiêu trong tổ chức

dạy học trên lớp

4 Quán triệt mục tiêu dạy học

trong tổ chức thực hành, thảo

luận

5 Quán triệt mục tiêu dạy học

trong hướng dẫn tự học

6 Quán triệt mục tiêu dạy học trong đánh giá KQHT của HV

3PL

Câu 6. Đồng chí đánh giá mức độ thiết kế nội dung dạy học môn GDHQS

theo TCNL hiện nay được thực hiện như thế nào?

Mức độ sử dụng

TT Nội dung Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

1 Thiết kế nội dung dạy học theo

chuẩn đầu ra học phần/môn học

2 Thiết kế và tổ chức nội dung dạy

học theo hoạt động khám phá

thực hành, luyện tập

3 Thiết kế nội dung dạy học theo

các bài tập nhận thức

4 Thiết kế nội dung dạy học thành

kiểu dạy học nêu vấn đề

5 Thiết kế nội dung dạy học theo

tình huống hoạt động quân sự

Câu 7. Đồng chí đánh giá mức độ giảng viên sử dụng các hình thức dạy học

môn GDHQS theo TCNL?

Mức độ sử dụng

Rất Khá Không TT Hình thức dạy học Thỉnh Ít thường thường thực thoảng khi xuyên xuyên hiện

1 Bài giảng

2 Thảo luận

3 Tự học

4 Thực hành

5 Hình thức khác:………………

4PL

Câu 8. Đồng chí đánh giá mức độ giảng viên sử dụng các PPDH môn

GDHQS theo TCNL?

Mức độ sử dụng

TT Phương pháp dạy học Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

1 Thuyết trình 2 Nêu vấn đề 3 Đóng vai 4 Dựa trên tình huống 5 Thảo luận nhóm 6 Phương pháp khác:…………….

Câu 9. Theo đồng chí, GV đã sử dụng các hoạt động dạy học môn GDHQS

theo TCNL như thế nào?

Mức độ sử dụng

Rất Khá Không TT Nội dung Thỉnh thường thường Ít khi thực thoảng xuyên xuyên hiện

Hướng dẫn HV nghiên cứu giáo

1 trình, đề cương bài giảng và các

tài liệu học tập

2 Hoạt động khởi động (nêu các câu

hỏi trắc nghiệm, gợi mở hoặc đưa

ra ý kiến nhận xét về các vấn đề

liên quan nội dung học tập)

3 Hoạt động hình thành kiến thức

(nêu các tình huống, vấn đề học tập; tổ chức, điều khiển HV thảo luận, làm bài tập nhóm, bài tập nhận thức)

4 Hoạt động luyện tập (tổ chức, điều khiển HV trình bày, luyện tập, thực hành trong các tình huống

xã hội và hoạt động quân sự)

5 Hoạt động vận dụng (tổ chức,

5PL

Mức độ sử dụng

TT Nội dung Rất thường Khá thường Ít khi Không thực Thỉnh thoảng xuyên xuyên hiện

điều khiển HV thực hành vận

dụng NL trong các tình huống xã hội và hoạt động quân sự)

6 Hoạt động tìm tòi, mở rộng (giao

nhiệm vụ tìm tòi, mở rộng kiến thức

và tự học cho HV ở đơn vị)

7 Khuyến khích HV phát biểu

những vấn đề học tập

8 Nhận xét, đánh giá KQHT của HV

Câu 10. Theo đồng chí, HV đã sử dụng các hoạt động học tập môn GDHQS

theo TCNL như thế nào?

Mức độ sử dụng

TT Nội dung Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

1 Tự nghiên cứu trước nội dung học tập (giáo trình, đề cương bài giảng và các tài liệu có liên quan)

2 Tự xác định mục tiêu học tập, xây dựng kế hoạch, nhiệm vụ học tập

3 Ghi chép (lựa chọn, trích ghi tóm tắt khái quát các nội dung học tập) 4 Chủ động nêu các câu hỏi, vấn đề

học tập

5 Huy động kiến thức, kinh nghiệm để giải quyết các tình huống, nhiệm vụ học tập

6 Tích cực thảo luận, làm bài tập nhóm, bài tập nhận thức

7 Tích cực vận dụng nội dung học tập trong các tình huống xã hội và hoạt động quân sự

8 Tự kiểm tra, đánh giá KQHT của bản thân

6PL

Câu 11. Theo đồng chí, mức độ GV ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng

phương tiện dạy học trong dạy học môn GDHQS theo TCNL như thế nào?

TT Nội dung Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Mức độ sử dụng Khá thường xuyên Không thực hiện

Ứng dụng công nghệ thông tin trong thiết kế bài dạy theo TCNL 2 Sử dụng hiệu quả phương tiện, thiết bị dạy học vào dạy học theo TCNL

3 Ứng dụng đa dạng công nghệ thông tin trong đánh giá KQHT theo TCNL

Câu 12. Theo đồng chí, hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn

GDHQS theo TCNL được sử dụng như thế nào?

Mức độ sử dụng

TT Hình thức kiểm tra, đánh giá Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

1 Đánh giá qua bài thi tự luận

2 Đánh giá qua trả lời các câu hỏi

trắc nghiệm

3 Đánh giá qua thực hành

4 Đánh giá qua quan sát, phỏng

vấn, tọa đàm, trao đổi, nhận xét

5 Đánh giá qua thảo luận, xêmina

6 Đánh giá qua hồ sơ học tập của HV

7 Đánh giá theo tiêu chí (Rubic)

8 Đánh giá qua sản phẩm (bài luận

của HV)

9 Hình thức khác:……………..

7PL

Câu 13. Theo đồng chí, kết quả hình thành NL của HV trong học tập môn

GDHQS theo TCNL đạt được ở mức nào?

Mức độ đạt được

TT Nội dung Rất tốt Tốt Trung bình Rất ít Không có

13.1. Năng lực chung

1 Năng lực quân sự

2 Năng lực tiến hành hoạt động

CTĐ, CTCT

3 Năng lực giao tiếp

4 Năng lực phối hợp, hiệp đồng

5 Năng lực tự học, tự GD

13.2 Năng lực riêng

9 Năng lực phân tích, tổng hợp các văn bản Năng lực nhận biết đặc điểm quân nhân Năng lực xác định mục tiêu HL, GD quân nhân Năng lực xây dựng nội dung, kế hoạch HL, GD quân nhân Năng lực vận dụng nguyên tắc HL, GD quân nhân Năng lực vận dụng PP, hình thức, phương tiện HL, GD quân nhân Năng lực sử dụng và thiết kế phương tiện, công cụ, đồ dùng HL Năng lực xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân Năng lực kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD

8PL

Câu 14. Theo đồng chí, giảng viên gặp các khó khăn khi giảng dạy môn

GDHQS theo TCNL ở mức độ như thế nào?

Mức độ

TT Khó khăn

Khó khăn Bình thường Rất khó khăn Không khó khăn

Ít khó khăn 1 Xác định các NL cần hình thành, phát triển cho HV

2 Thiết kế mục tiêu dạy học theo TCNL

3 Thiết kế các hoạt động dạy học theo TCNL

4 Vận dụng PP, hình thức dạy học theo TCNL

5 Sử dụng phương tiện dạy học theo TCNL

6 Kiểm tra, đánh giá KQHT theo TCNL

Câu 15. Theo đồng chí, nguyên nhân dẫn đến khó khăn khi giảng dạy môn

GDHQS theo TCNL ở mức độ như thế nào?

Mức độ

TT Nguyên nhân Đồng ý Rất đồng ý Phân vân Không đồng ý

Đồng ý một phần 1 Giảng viên chưa hiểu đầy đủ về

dạy học theo TCNL

2 Giảng viên chưa có nhiều kinh nghiệm hoạt động quân sự để tổ chức dạy học theo TCNL

3 Học viên chưa tích cực, hứng thú

với dạy học theo TCNL

4 Chuẩn đầu ra chương trình đào tạo và môn học chưa rõ ràng 5 Chi phối bởi môi trường hoạt

động quân sự

6 Thời lượng giảng dạy chưa đủ để tổ chức dạy học theo TCNL 7 Cơ sở, vật chất, thiết bị dạy học

chưa bảo đảm

9PL

Câu 16. Theo đồng chí, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến dạy học môn

GDHQS theo TCNL như thế nào?

Mức độ ảnh hưởng

TT Các yếu tố

Bình thường Ít ảnh hưởng Không ảnh hưởng Khá ảnh hưởng

Rất ảnh hưởng 1 Yêu cầu đổi mới GD và ĐT

2 Nội dung, chương trình môn

GDHQS

3 Trình độ, NLSP của đội ngũ GV

4 Tính tích cực, tự giác trong

học tập của HV

5 Công tác quản lí GD

6 Môi trường hoạt động quân sự

Câu 17. Để nâng cao chất lượng dạy học môn GDHQS theo TCNL, đồng chí

có những đề xuất, kiến nghị gì?

* Đối với nhà trường: ……………………………………………………...

………………………………..…………………………………………………..

* Đối với khoa/bộ môn: ………………………………..………………….

………………………………..…………………………………………………..

* Đối với giảng viên: ………………………………..…………………….

………………………………..…………………………………………………..

* Đối với học viên: ………………………………..………………………

………………………………..…………………………………………………..

Xin đồng chí cho biết đôi điều về bản thân:

- Thâm niên Từ 5 đến

giảng dạy: Dưới 5 năm dưới 15 năm Từ 15 đến dưới 25 năm Từ 25 năm trở lên

- Học vị: Thạc sĩ Tiến sĩ

Cử nhân Xin chân thành cảm ơn sự hợp tác của đồng chí!

10PL

PHỤ LỤC 2

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN

(Dành cho học viên)

Các đồng chí thân mến!

Để nâng cao chất lượng dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại

học trong quân đội, xin đồng chí vui lòng cho biết ý kiến của mình về các nội dung

dưới đây bằng cách đánh dấu “X” vào lựa chọn phù hợp nhất hoặc viết thêm ý kiến

của mình vào chỗ trống (…).

Ý kiến của đồng chí sẽ đóng góp rất nhiều cho việc nâng cao chất lượng dạy

học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội.

Chúng tôi xin bảo đảm rằng, mọi thông tin thu thập được đều được giữ kín

và chỉ được sử dụng vào mục đích nghiên cứu khoa học.

Câu 1. Theo đồng chí, vai trò của môn GDHQS trong chương trình đào tạo

cán bộ cấp phân đội ở các trường đại học trong Quân đội?

Quan trọng Bình thường

Không quan trọng Rất quan trọng Ít quan trọng

Câu 2. Trong các cách hiểu dưới đây về dạy học theo TCNL, theo đồng chí

cách hiểu nào là đúng nhất (chọn một phương án):

1 Dạy học tập trung hoàn toàn vào kết quả đầu ra

Tập hợp các thiết kế và thực hiện các hoạt động dạy học nhằm hình 2 thành và phát triển NL của người học

Dạy học chỉ chú trọng phát triển NL người học, không chú trọng phát 3 triển các yếu tố khác

Dạy học chú trọng trang bị đầy đủ, hệ thống những tri thức khoa học 4 cho người học

5 Dạy học lấy sự phát triển NL người học làm mục tiêu 6 Dạy học thay thế tri thức, kỹ năng, kỹ xảo bằng NL

11PL

Câu 3. Đồng chí đánh giá về sự phù hợp của dạy học môn GDHQS theo

TCNL ở các trường đại học trong quân đội?

Khá phù hợp Bình thường

Không phù hợp Rất phù hợp Ít phù hợp

Câu 4. Theo đồng chí, GV có thực hiện dạy học môn GDHQS theo TCNL

không và thực hiện như thế nào?

Thỉnh thoảng

Rất thường xuyên Hiếm khi Thường xuyên Chưa bao giờ

Câu 5. Theo đồng chí, mức độ GV sử dụng hình thức dạy học môn GDHQS

theo TCNL như thế nào?

Mức độ sử dụng

TT Hình thức dạy học Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

1 Bài giảng 2 Thảo luận 3 Tự học 4 Thực hành 5 Hình thức khác:………………

Câu 6. Theo đồng chí, giảng viên sử dụng PPDH môn GDHQS theo TCNL

như thế nào?

Mức độ sử dụng

Phương pháp dạy học TT Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

1 Thuyết trình 2 Nêu vấn đề 3 Đóng vai 4 Dựa trên tình huống 5 Thảo luận nhóm 6 Phương pháp khác:…………….

12PL

Câu 7. Theo đồng chí, GV sử dụng các hoạt động dạy học môn GDHQS theo

TCNL như thế nào?

Mức độ sử dụng

TT Nội dung Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

Hướng dẫn HV nghiên cứu giáo

trình, đề cương bài giảng và các tài liệu học tập

2 Hoạt động khởi động (nêu các câu

hỏi trắc nghiệm, gợi mở hoặc đưa ra ý kiến nhận xét về các vấn đề

liên quan nội dung học tập)

3 Hoạt động hình thành kiến thức (nêu các tình huống, vấn đề học

tập; tổ chức, điều khiển HV thảo

luận, làm bài tập nhóm, bài tập

nhận thức)

4 Hoạt động luyện tập (tổ chức,

điều khiển HV trình bày, luyện

tập, thực hành trong các tình huống

xã hội và hoạt động quân sự)

5 Hoạt động vận dụng (tổ chức,

điều khiển HV thực hành vận

dụng NL trong các tình huống xã

hội và hoạt động quân sự)

6 Hoạt động tìm tòi, mở rộng (giao nhiệm vụ tìm tòi, mở rộng kiến thức và tự học cho HV ở đơn vị)

7 Khuyến khích HV phát biểu

những vấn đề học tập

8 Nhận xét, đánh giá KQHT của

13PL

Câu 8. Theo đồng chí, HV sử dụng các hoạt động học tập môn GDHQS theo

TCNL như thế nào?

Mức độ sử dụng

TT Nội dung Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

Tự nghiên cứu trước nội dung học tập (giáo trình, đề cương bài giảng và các tài liệu có liên quan)

2 Tự xác định mục tiêu học tập, xây

dựng kế hoạch, nhiệm vụ học tập

3 Ghi chép (lựa chọn, trích ghi tóm tắt khái quát các nội dung học tập) 4 Chủ động nêu các câu hỏi, vấn đề

học tập

5 Huy động kiến thức, kinh nghiệm để giải quyết các tình huống, nhiệm vụ học tập

6 Tích cực thảo luận, làm bài tập

nhóm, bài tập nhận thức

7 Tích cực vận dụng nội dung học tập trong các tình huống xã hội và hoạt động quân sự

8 Tự kiểm tra, đánh giá KQHT của

bản thân

Câu 9. Đồng chí đánh giá mức độ GV ứng dụng công nghệ thông tin, sử

dụng phương tiện dạy học trong dạy học môn GDHQS theo TCNL như thế nào?

Mức độ sử dụng

TT Nội dung Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

Ứng dụng công nghệ thông tin trong thiết kế bài dạy theo TCNL 2 Sử dụng hiệu quả phương tiện, thiết bị dạy học vào dạy học theo TCNL 3 Ứng dụng đa dạng công nghệ thông tin trong đánh giá KQHT theo TCNL

14PL

Câu 10. Theo đồng chí, hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn

GDHQS theo TCNL được sử dụng như thế nào?

Mức độ sử dụng Hình thức TT kiểm tra, đánh giá Ít khi Thỉnh thoảng Rất thường xuyên Khá thường xuyên Không thực hiện

1 Đánh giá qua bài thi tự luận

2 Đánh giá qua trả lời các câu hỏi

trắc nghiệm

3 Đánh giá qua thực hành

4 Đánh giá qua quan sát, phỏng

vấn, tọa đàm, trao đổi, nhận xét

5 Đánh giá qua thảo luận, xêmina

6 Đánh giá qua hồ sơ học tập của HV

7 Đánh giá theo tiêu chí (Rubic)

8 Đánh giá qua sản phẩm (bài luận

của HV)

9 Hình thức khác:……………..

Câu 11. Theo đồng chí, kết quả hình thành NL của HV trong học tập môn

GDHQS theo TCNL đạt được ở mức nào?

Mức độ đạt được

TT Năng lực Rất tốt Tốt Trung bình Rất ít Không có

11.1. Năng lực chung

1 Năng lực quân sự

2 Năng lực tiến hành hoạt động

CTĐ, CTCT

3 Năng lực giao tiếp

4 Năng lực phối hợp, hiệp đồng

5 Năng lực tự học, tự GD

15PL

Mức độ đạt được

TT Năng lực Rất tốt Tốt Trung bình Rất ít Không có

11.2. Năng lực riêng

Năng lực phân tích, tổng hợp các văn bản Năng lực nhận biết đặc điểm quân nhân Năng lực xác định mục tiêu HL, GD quân nhân Năng lực xây dựng nội dung, kế hoạch HL, GD quân nhân Năng lực vận dụng nguyên tắc 5 HL, GD quân nhân

Năng lực sử dụng và thiết kế

Năng lực vận dụng PP, hình thức, 6 phương tiện HL, GD quân nhân

phương tiện, công cụ, đồ dùng HL

Năng lực xử lý tình huống trong 8 HL, GD quân nhân

Năng lực kiểm tra, đánh giá kết 9 quả HL, GD

16PL

Câu 12. Theo đồng chí, những khó khăn trong học tập môn GDHQS theo

TCNL ở mức độ như thế nào?

Mức độ

TT Khó khăn

Khó khăn Bình thường Rất khó khăn Không khó khăn

Ít khó khăn 1 Xác định các NL cần hình thành,

phát triển cho bản thân

2 Lựa chọn PP học tập theo TCNL 3 Thảo luận, trao đổi, tranh luận các vấn đề, nội dung học tập 4 Vận dụng nội dung học tập vào giải quyết các tình huống, hoạt động quân sự

5 Sử dụng phương tiện trong học

tập theo TCNL

6 Tự kiểm tra, đánh giá KQHT của

bản thân theo TCNL

Câu 13. Theo đồng chí, nguyên nhân dẫn đến khó khăn khi học tập môn

GDHQS theo TCNL ở mức độ như thế nào?

Mức độ

TT Nguyên nhân Đồng ý Rất đồng ý Phân vân Không đồng ý

1 Học viên chưa hiểu đầy đủ về Đồng ý một phần học tập theo TCNL

2 Học viên chưa xây dựng được mục tiêu, kế hoạch học tập cho bản thân

3 Khả năng tự học, tự nghiên cứu của HV chưa đủ đáp ứng mục tiêu của học tập theo TCNL 4 Giảng viên tổ chức dạy học theo TCNL chưa phù hợp

5 Thời gian học tập trên lớp và tự học ở đơn vị còn ít

6 Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học

chưa bảo đảm

7 Chi phối bởi môi trường hoạt động quân sự

17PL

Câu 14. Để nâng cao hiệu quả học tập môn GDHQS theo TCNL, đồng chí

có những đề xuất, kiến nghị gì?

* Đối với nhà trường: ……………………………………………………...

………………………………..…………………………………………………..

* Đối với khoa/bộ môn: ………………………………..………………….

………………………………..…………………………………………………..

* Đối với giảng viên: ………………………………..…………………….

………………………………..…………………………………………………..

* Đối với học viên: ………………………………..………………………

………………………………..…………………………………………………..

Xin đồng chí vui lòng cho biết đôi điều về bản thân:

- Đồng chí là học viên năm thứ: ………

- Chuyên ngành đào tạo: ……………….

Xin chân thành cảm ơn sự hợp tác của đồng chí!

18PL

PHỤ LỤC 3

PHIẾU PHỎNG VẤN

(Dành cho giảng viên)

1. Nội dung phỏng vấn

- Việc triển khai thực hiện dạy học môn GDHQS theo TCNL. Bao gồm: xây

dựng chuẩn đầu ra chương trình đào tạo, chuẩn đầu ra môn GDHQS; đổi mới nội

dung, hình thức, PPDH theo TCNL; tổ chức đánh giá kết quả học tập theo TCNL...

- Những khó khăn của giảng viên trong dạy học môn GDHQS theo TCNL.

- Các yếu tố ảnh hưởng đến dạy học môn GDHQS theo TCNL.

2. Hệ thống câu hỏi

- Đồng chí có tham gia xây dựng Chuẩn đầu ra chương trình đào tạo của

trường đồng chí công tác không?

- Đồng chí có tham gia xây dựng Chuẩn đầu ra môn GDHQS không?

- Theo đồng chí, dạy học môn GDHQS theo TCNL sẽ giúp học viên hình

thành và phát triển những năng lực gì?

- Theo đồng chí, việc tổ chức dạy học môn GDHQS theo TCNL có phải là

giải pháp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở các trường ĐHTQĐ đáp ứng yêu

cầu xây dựng Quân đội hiện nay không?

- Theo đồng chí, giảng viên có thường xuyên vận dụng phương pháp định

hướng hành động khi dạy học môn GDHQS không?

- Theo đồng chí, giảng viên có đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập

môn GDHQS theo TCNL không?

- Theo đồng chí, những khó khăn của giảng viên khi tổ chức dạy học môn

GDHQS theo TCNL?

- Theo đồng chí, những yếu tố nào ảnh hưởng đến dạy học môn GDHQS

theo TCNL? Đâu là yếu tố cơ bản, thiết yếu nhất?

- Nhà trường có quan tâm động viên GV dạy học theo TCNL không?

- Nhà trường có thường xuyên tập huấn, bồi dưỡng GV, nâng cao năng lực

sư phạm cho đội ngũ GV không?

19PL

PHỤ LỤC 4

PHIẾU PHỎNG VẤN

(Dành cho học viên)

1. Nội dung phỏng vấn

- Vai trò của môn Giáo dục học quân sự đối với sự hình thành và phát triển

các năng lực, nhất là năng lực sư phạm quân sự cho HV.

- Tự đánh giá của học viên về kết quả hình thành các năng lực.

- Việc đổi mới hình thức, PP dạy học của GV theo TCNL.

- Những khó khăn của học viên trong học tập môn GDHQS theo TCNL.

2. Hệ thống câu hỏi

- Theo đồng chí, môn GDHQS sẽ góp phần hình thành và phát triển những

năng lực gì đối với người học viên?

- Đồng chí tự đánh giá kết quả hình thành các năng lực của bản thân sau khi

học xong môn GDHQS?

- Trong quá trình giảng dạy, GV đã sử dụng các PP, hình thức dạy học như

thế nào để hình thành và phát triển năng lực cho HV?

- Đồng chí có thường xuyên tự học ở đơn vị trước khi đến lớp không? GV có

định hướng, giao nhiệm vụ học tập cho HV ở đơn vị không?

- Theo đồng chí, dạy học môn GDHQS theo TCNL có phù hợp với đặc điểm

hoạt động học tập của HV ở các trường ĐHQTĐ không?

- Theo đồng chí, những khó khăn của học viên khi học tập môn GDHQS

theo TCNL?

20PL

PHỤ LỤC 5

MINH HỌA GIÁO ÁN THỰC NGHIỆM

Môn học: Giáo dục học quân sự

Bài: Hình thức tổ chức huấn luyện quân nhân

Đối tượng: Đào tạo cán bộ chính trị cấp phân

đội (Trình độ đại học)

Năm học: 2021 - 2022 PHÊ DUYỆT Ngày …. tháng…. năm 2022 CHỦ NHIỆM KHOA Đại tá, TS Nguyễn Thái Bảo Phần I

Ý ĐỊNH GIẢNG BÀI

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU A. MỤC ĐÍCH

1. Về kiến thức

- Trình bày được khái niệm, đặc điểm các hình thức tổ chức HL quân nhân.

- Phân tích được những yêu cầu cơ bản khi tiến hành các hình thức tổ chức

HL quân nhân.

2. Về kỹ năng

- Thiết kế được quy trình chuẩn bị và tiến hành các hình thức tổ chức HL

quân nhân.

- Rèn luyện và phát triển được kỹ năng tiến hành bài giảng, kỹ năng điều

khiển thảo luận; kỹ năng làm việc nhóm; kỹ năng lựa chọn và vận dụng các hình

thức tổ chức HL.

- Xử lý được các tình huống sư phạm trong tiến hành bài giảng, thảo luận,

thực hành, diễn tập ở đơn vị. 3. Về thái độ - Chủ động, tích cực tham gia các nhiệm vụ học tập khi GV giao.

- Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc trong tổ chức và tiến

hành các hình thức HL quân nhân.

- Yêu thích môn GDHQS, yêu thích nghề nghiệp quân sự; có phẩm chất cần

thiết của người cán bộ, chỉ huy trong quân đội.

4. Về năng lực

- Năng lực tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT.

- Năng lực xác định mục tiêu của quá trình HL.

21PL

- Năng lực xây dựng nội dung, kế hoạch HL.

- Năng lực vận dụng các hình thức HL quân nhân.

- Năng lực xử lý tình huống trong HL quân nhân. B. YÊU CẦU

Học viên chấp hành nghiêm quy chế đào tạo; tập trung chú ý nghe, tốc ký nội

dung theo ý hiểu; tích cực trao đổi, thảo luận, tự nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện các

nội dung học tập. Đồng thời tích cực liên hệ, vận dụng kiến thức vào quá trình học

tập, rèn luyện tại nhà trường cũng như trên cương vị người cán bộ chính trị cấp phân đội ở các đơn vị cơ sở sau này.

II. NỘI DUNG, TRỌNG TÂM

A. NỘI DUNG: Gồm 02 phần 1. Khái niệm, phân loại hình thức tổ chức huấn luyện quân nhân 2. Các hình thức tổ chức huấn luyện quân nhân

B. TRỌNG TÂM: Mục 1, 2, 3 phần 2.

III. THỜI GIAN: Tổng số: 04 tiết, ngày 04 tiết. Trong đó: Lên lớp 04 tiết.

IV. TỔ CHỨC, PHƯƠNG PHÁP A. TỔ CHỨC: Theo đội hình lớp học B. PHƯƠNG PHÁP

1. Giảng viên: Sử dụng tổng hợp các phương pháp, trong đó tập trung vào

phương pháp thuyết trình nêu vấn đề; thực hành, thảo luận nhóm.

2. Học viên: Kết hợp nghe, tốc ký theo ý hiểu; tích cực trao đổi với giảng

viên, làm việc nhóm, kết hợp với nghiên cứu tài liệu để nắm chắc nội dung.

V. ĐỊA ĐIỂM: Giảng đường

VI. VẬT CHẤT, TÀI LIỆU

A. VẬT CHẤT

1. Đối với giảng viên: Hồ sơ bài giảng, giáo trình, tài liệu dạy học; Máy tính, máy chiếu, giấy A0, A4, bút dạ. Phần mềm hỗ trợ: Microsoft Word, Microsoft Powerpoint; các trang wep, các video - clip về quá trình HL ở đơn vị cơ sở.

2. Đối với học viên: Giáo trình, tài liệu dạy học, vở ghi. B. TÀI LIỆU

✓ Tổng cục Chính trị, Giáo trình Giáo dục học quân sự (dùng cho đào tạo cán bộ

chính trị cấp phân đội, trình độ đại học), Nxb QĐND, Hà Nội, 2019.

22PL

✓ Tổng cục Chính trị, Giáo trình Giáo dục học quân sự (dùng cho đào tạo sĩ quan chỉ huy, tham mưu, hậu cần, kỹ thuật, quân y, tình báo cấp phân đội, trình độ đại

học), Nxb QĐND, Hà Nội, 2020.

✓ Bộ Tổng Tham mưu, Quy định về việc diễn tập cho học viên trong nhà trường quân đội (Ban hành kèm theo Quyết định số 505/QĐ-TM ngày 18/4/2017 của

Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam), Hà Nội, 2017.

✓ https://vietnamnet.vn/toan-quan-tiep-tuc-nang-cao-chat-luong-huan-luyen-san-

sang-chien-dau-gan-voi-thich-ung-an-toan-linh-hoat-hieu-qua-dich-covid-19- 817692.html. Toàn quân tiếp tục nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng

chiến đấu gắn với thích ứng an toàn, linh hoạt, hiệu quả dịch Covid-19

(vietnamnet.vn)

Phần II

THỰC HÀNH GIẢNG BÀI

I. THỦ TỤC GIẢNG BÀI: 10 phút

Nhận báo cáo, ổn định lớp học.

Nêu mục đích, yêu cầu, nội dung và các phương pháp giảng dạy, học tập nghiên cứu.

II. TRÌNH TỰ GIẢNG BÀI: 165 phút

Thứ tự, Hoạt động Hoạt động Thời

nội dung của giảng viên của học viên gian

phút

I. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI HÌNH THỨC TỔ CHỨC HL QUÂN NHÂN

1. Khái niệm

phút 2. Phân loại

- Các thành viên trong nhóm lên ý tưởng thiết kế sơ đồ. - Đại diện HV trình bày sơ đồ. - HV tốc ký theo nội dung bài giảng. - Thảo luận, đại diện HV trình bày. - HV tốc ký theo nội dung bài giảng

II. CÁC HÌNH THỨC TỔ CHỨC HL QUÂN NHÂN

Khởi động: GV xem video về hình thức HL quân nhân (Lựa chọn video hình thức bài giảng, diễn tập) - Vẽ sơ đồ các thành tố của quá trình sư phạm quân sự? - GV nhận xét, kết luận. - GV yêu cầu HV nghiên cứu tài liệu, trình bày các cách tiếp cận phân loại hình thức tổ chức HL quân nhân. - GV kết luận. ❖ Khởi động: - GV: Phát phiếu học tập cá nhân; yêu cầu HV hoàn thành phiếu học tập. - Nghiên cứu giáo trình, hoàn thành bài tập cá nhân.

23PL

phút

1. Hình thức bài giảng

Nội dung phiếu học tập cá nhân: Tìm hiểu nguồn gốc hình thức Bài giảng? Trong Quân đội, hình thức Bài giảng được sử dụng như thế nào? - GV thu lại phiếu học tập cá nhân của HV để đánh giá. ❖ Hình thành tri thức gắn với NL - GV chia lớp thành 3 nhóm; phân công các nhóm thực hiện các nhiệm vụ theo phiếu hoạt động nhóm sau: Nhóm 1. Tìm hiểu khái niệm, đặc điểm của bài giảng: Nhóm 2. Tìm hiểu chức năng của bài giảng. Nhóm 3. Những yêu cầu đối với bài giảng. - GV kết luận. ❖ Luyện tập, vận dụng - GV chia lớp thành các nhóm phù hợp; phát giấy A0, phân công các nhóm thực hiện các nhiệm vụ sau: + Thiết kế và diễn giải sơ đồ Quy trình chuẩn bị và tiến hành bài giảng. + Xác định các kỹ năng tiến hành bài giảng. + Xử lý một số tình huống trong giảng bài chính trị: Tình huống 1. Trong giờ giảng bài chính trị cho Chiến sĩ mới ở đơn vị, Chính trị viên đại đội đang giảng bài, phát hiện thấy một số quân nhân không tập trung chú ý, mất trật - Nộp bài tập cá nhân, trình bày ý kiến. - HV tốc ký theo nội dung bài giảng thực - Các nhóm hiện nhiệm vụ được giao. - Đại diện các nhóm trình bày kết quả. - Các nhóm khác đánh giá kết quả hoạt động của nhóm thực hiện nhiệm vụ. - HV tốc ký theo ý hiểu, hoàn chỉnh nội dung học tập. - Các nhóm thảo luận, thực hiện các nhiệm vụ, bài tập được giao. - Đại diện các nhóm trình bày kết quả thực hiện nhiệm vụ, bài tập của nhóm. - Các nhóm khác đánh giá kết quả hoạt động của nhóm thực hiện nhiệm vụ, bài tập của nhóm trình bày.

24PL

- HV kết hợp làm việc cá nhân và làm việc nhóm, các cá nhân và nhóm HV tích cực nghiên cứu, tổ chức thảo luận và thiết kế kế hoạch bài giảng GD chính trị ở đơn vị.

2. Hình thức thảo luận

phút

tự, hay xin ra ngoài… ảnh hưởng đến giờ HL chính trị ở đơn vị. Trên cương vị Chính trị viên đại đội đó, đồng chí hãy chọn cách xử lý hợp lý nhất và giải thích sự lựa chọn của mình? Tình huống 2. Sắp kết thúc giờ giảng lý thuyết chương trình GD chính trị cho hạ sĩ quan, binh sĩ. Có chiến sĩ đưa ra một vấn đề liên quan đến bài giảng mà nhìn qua bạn chưa có câu trả lời thích hợp. Đồng chí xử lý tình huống đó như thế nào? - GV điều khiển các nhóm trình bày nhiệm vụ, nội dung bài tập. - Nhận xét, kết luận. ❖ Tìm tòi, mở rộng - GV yêu cầu HV: Thiết kế bài giảng GD chính trị ở đơn vị. Chủ đề: Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. - Gợi ý cách triển khai bài giảng và các nguồn tài liệu. ❖ Khởi động: GV yêu cầu HV làm việc cá nhân tìm hiểu nguồn gốc, những ưu điểm của hình thức thảo luận. - GV yêu cầu một số HV trình bày kết quả làm việc cá nhân và nhận xét kết luận. ❖ Hình thành tri thức gắn với NL - GV chia lớp thành các nhóm phù hợp. Phân công các nhóm - HV làm việc cá nhân. Hoàn thành nội dung học tập. - Đại diện HV trình bày. - HV nhận xét, hoàn chỉnh nội dung. - Các nhóm thảo luận, thực hiện các nhiệm vụ được giao.

25PL

thực hiện các nhiệm vụ: + Tìm hiểu những vấn đề chung về hình thức thảo luận (Khái niệm, đặc điểm của thảo luận) + Tìm hiểu những yêu cầu của thảo luận. - GV nhận xét, kết luận. ❖ Luyện tập, vận dụng - GV phân chia lớp thành 4 - 6 nhóm. Phát giấy A0, phân công công việc các nhóm thực hiện các nhiệm vụ: Nhiệm vụ 1. Thiết kế và diễn giải sơ đồ Quy chuẩn bị và tiến hành thảo luận. Nhiệm vụ 2. Những kỹ năng khi tiến hành thảo luận. Nhiệm vụ 3. Xử lý tình huống sau: Trên cương vị Chính trị viên đại đội, đi kiểm tra việc duy trì thảo luận ở các trung đội. Khi đến trung đội 1 thấy trung đội trưởng duy trì thảo luận chưa đi vào trọng tâm của chủ đề, nội dung đưa ra thảo luận trừu tượng mang tính lý luận cao. Trên cương vị Chính trị viên đại đội đó, đồng chí hãy xử trí tình huống trên? - GV điều khiển các nhóm trình bày nhiệm vụ, nội dung học tập. - Nhận xét, kết luận. ❖ Tìm tòi, mở rộng - GV yêu cầu HV nghiên cứu các tài liệu, xây dựng đề - Đại diện các nhóm trình bày kết quả thực hiện nhiệm vụ. - Các nhóm khác đánh giá kết quả hoạt động của nhóm. - Các thành viên trong nhóm lên ý tưởng thiết kế sơ đồ tư duy. - Cả nhóm cùng tiến luận, thảo hành thống nhất thiết kế sơ đồ tư duy phù hợp nhất. - Thảo luận, xác định những kỹ năng khi tổ chức và tiến hành thảo luận. luận, xác - Thảo định những nội dung cơ bản xử lý tình huống. - Đại diện các nhóm trình bày kết quả thực hiện của nhóm. - Các nhóm khác đánh giá kết quả hoạt động của nhóm. - HV kết hợp làm việc cá nhân và làm việc nhóm. - Tích cực nghiên

26PL

cứu và xây dựng đề cương tiến hành thảo luận chính trị ở đơn vị. - HV làm việc cá 3. Hình thức thực hành, diễn tập nhân, đại diện HV

trình bày.

phút

thảo - Các nhóm luận, thực hiện các nhiệm vụ được giao. - Đại diện các nhóm trình bày kết quả thực hiện nhiệm vụ. - Các nhóm khác đánh giá kết quả hoạt động của nhóm - HV nghe, tốc ký

nội dung bài giảng.

cương tiến hành thảo luận chính trị ở đơn vị. - Gợi ý cách triển khai xây dựng đề cương thảo luận và các nguồn tài liệu. ❖ Khởi động: GV cho HV xem 01 video về thực hành diễn tập bắn đạn thật. Yêu cầu HV hoàn thành nhiệm vụ: - Tìm hiểu đặc điểm của chiến tranh hiện đại? - Để đáp ứng chiến tranh hiện đại, đòi hỏi phải tổ chức và tiến hành hình thức thực hành, diễn tập trong quân đội ta như thế nào? - GV nhận xét, kết luận. - GV thuyết trình nêu vấn đề, nêu rõ đặc điểm của chiến tranh hiện đại. Đặt ra yêu cầu hình thức thực hành, diễn tập trong quân đội phải được tiến hành chặt chẽ, khoa học. ❖ Hình thành tri thức gắn với NL - GV phân chia lớp thành các nhóm phù hợp. Phân công các nhóm thực hiện các nhiệm vụ: + Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu hình thức thực hành. + Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu hình thức diễn tập. - GV điều khiển các nhóm trình bày nhiệm vụ, nội dung học tập. - Nhận xét, kết luận. ❖ Luyện tập, vận dụng - GV phân chia lớp các nhóm.

27PL

Phân công công việc các nhóm thực hiện các bài tập: Bài tập 1. Xây dựng Kế hoạch CTĐ, CTCT trong HL chiến sĩ mới. Bài tập 2. Xây dựng Kế hoạch CTĐ, CTCT trong thực hành kiểm tra HL chiến sĩ mới (Bài 1 AK; bài 1 thuốc nổ; bài 1 lựu đạn). - GV duy trì các nhóm báo cáo kết quả. - GV nhận xét, kết luận. ❖ Tìm tòi, mở rộng - GV yêu cầu HV nghiên cứu tài liệu, xây dựng Chương trình CTĐ, CTCT trong thực hành diễn tập ở đơn vị. - GV định hướng nội dung, cung cấp tài liệu.

- HV các nhóm lần lượt thực hiện các nhiệm vụ bài tập được giao. - Cả nhóm cùng tiến hành luận, thảo thống nhất câu trả lời cho các nhiệm vụ chung của nhóm. - Tiến hành xây dựng các kế hoạch được giao. - Đại diện HV trình bày kết quả. - HV kết hợp làm việc cá nhân và làm việc nhóm; tích cực nghiên cứu và xây dựng Chương trình CTĐ, CTCT trong thực hành diễn tập ở đơn vị

- Khái quát lại nội dung bài giảng.

- Định hướng những vấn đề nghiên cứu ôn tập.

III. KẾT THÚC GIẢNG BÀI: 5 phút

Ngày ... tháng … năm 2022 NGƯỜI THÔNG QUA CHỦ NHIỆM BỘ MÔN Trung tá, ThS Nguyễn Anh Tuấn Ngày tháng năm 2022 NGƯỜI BIÊN SOẠN GIẢNG VIÊN Trung tá, ThS Nguyễn Hữu Vũ

28PL

PHỤ LỤC 6

MINH HỌA MẪU PHIẾU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ LÀM VIỆC NHÓM

(Dùng cho các lớp thực nghiệm) 1. Mẫu phiếu giảng viên đánh giá kết quả làm việc của các nhóm

PHIẾU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ LÀM VIỆC NHÓM

Mức đánh giá

Nhóm

Tiêu chí đánh giá

Góp ý

Rất tốt (4)

Bình thường (2)

Chưa tốt (1)

Không tốt (0)

Tốt (3)

+ Hoàn thành các nhiệm vụ

trong phiếu bài tập.

+ Vẽ được sơ đồ tư duy thể

hiện quy trình chuẩn bị và tiến

hành bài giảng/thảo luận.

+ Xác định được các kỹ năng

khi tiến hành bài giảng/thảo

luận ở đơn vị

+ Xử lý được các tình huống

Nhóm 1

trong tiến hành giảng bài và

thảo luận ở đơn vị.

+ Lập luận logic, chặt chẽ; liên

hệ, vận dụng sát thực tiễn.

+ Xây dựng được Kế hoạch

thực hành, diễn tập ở đơn vị.

+ Xác định được các NL cần

hình thành và phát triển cho

bản thân.

Nhóm 2

.......................................

Nhóm (n)

.......................................

(Ghi chú: Đánh giá bằng số từ 4 đến 0 theo mức tương ứng)

29PL

2. Mẫu phiếu học viên các nhóm tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng

PHIẾU HỌC VIÊN ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC LÀM VIỆC NHÓM

Họ tên học viên:…………………Nhóm:……………….. Đơn vị (lớp):…………

Tiêu chí đánh giá

3

Tích cực

4 Rất tích cực

Mức đánh giá 2 Bình thường

0 Không tích cực

Đóng góp rất nhiều

Đóng góp nhiều

Bình thường

Không đóng góp

(i) Mức độ tham gia vào các hoạt động của nhóm (ii) Mức độ đóng góp ý kiến cho công việc chung của nhóm (iii) Mức độ hoàn thành các công việc của nhóm giao

Hoàn thành tốt

Trung bình

Không hoàn thành

Hoàn thành rất tốt

1 Ít tích cực Đóng góp được phần ít Hoàn thành được phần ít

(iv) Có ý tưởng mới, sáng tạo, phù hợp

Ít khi

Thường xuyên

Thỉnh thoảng

Không có ý tưởng

Rất thường xuyên

Rất tốt

Tốt

Chưa tốt Không tốt

Bình thường

(v) Lắng nghe và chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác với các thành viên trong nhóm

KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ

Thành viên

1…………………….. 2…………………….. 3…………………….. 4…………………….

Tiêu chí đánh giá (iii)

(iv)

(i)

(v) (ii) (Ghi chú: Ghi rõ mức điểm đánh giá bằng số từ 4 đến 0 theo mức tương ứng)

Một số lưu ý khi sử dụng phiếu đánh giá: - Giảng viên trao đổi với các nhóm HV, và các nhóm HV trao đổi với nhau

để nhận ra được ưu, nhược điểm của nhóm mình và từng thành viên trong nhóm

mình trên cơ sở các tiêu chí đánh giá.

- GV cần trao đổi rõ với các nhóm HV thấy khi đối chiếu hoạt động của

nhóm mình và từng thành viên trong nhóm với từng tiêu chí thì NL của nhóm và

từng thành viên trong nhóm mình ở mức độ nào; có tiêu chí nào chưa đạt điểm để từ

đó khắc phục làm cho kết quả học tập tốt hơn.

- Giảng viên nhận xét sự tiến bộ của từng nhóm và sự tiến bộ của từng thành

viên trong nhóm thông qua nội dung các hoạt động và qua chủ đề học tập.

30PL

PHỤ LỤC 7

MỘT SỐ KẾT QUẢ LÀM VIỆC CỦA CÁC NHÓM

(Ở các lớp thực nghiệm)

1. Vẽ sơ đồ luận giải cấu trúc của quá trình sư phạm quân sự

2. Thiết kế sơ đồ quy trình chuẩn bị và tiết hành bài giảng

Quy trình chuẩn bị bài giảng

31PL

Quy trình tiến hành bài giảng

3. Thiết kế Kế hoạch Giảng bài giáo dục chính trị ở đơn vị

KẾ HOẠCH GIẢNG BÀI

Chủ đề: Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

- Phân tích được mục tiêu, quan điểm, phương châm, nhiệm vụ của Đảng về bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN và trách nhiệm của Quân đội đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN trong tình hình mới

- Vận dụng có hiệu quả kiến thức đã học vào thực hiện hoạt động quân sự ở

đơn vị.

- Đề cao trách nhiệm trong học tập, rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, nâng cao ý thức trách nhiệm quyết tâm, sẵn sàng chiến đấu hy sinh bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

2. Yêu cầu - Chú ý lắng nghe, ghi chép bài đầy đủ. - Nắm chắc nội dung cơ bản của bài. Biết vận dụng vào trong quá trình thực

hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

- Chấp hành nghiêm quy định của lớp học. II. NỘI DUNG: Gồm hai phần

32PL

Phần I: Bảo vệ Tổ quốc là một trong hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng

Việt Nam, nhiệm vụ hàng đầu của Quân đội ta.

Phần II: Mục tiêu, quan điểm, phương châm, nhiệm vụ và giải pháp bảo vệ

Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

Trọng tâm: Phần II; trọng điểm mục 2, 3, 4 (phần II). III. ĐỐI TƯỢNG: Hạ sĩ quan - binh sĩ nhập ngũ năm 2022. IV. PHƯƠNG PHÁP 1. Người dạy: Sử dụng phương pháp thuyết trình, giảng giải là chủ yếu, kết hợp với sử dụng phương tiện trình chiếu PowerPoint. Ngoài ra, sử dụng phương pháp trao đổi, nêu vấn đề và hướng dẫn nghiên cứu tài liệu.

2. Người học: Nghe giảng, quan sát các vấn đề người dạy nêu ra và ghi chép

những nội dung đọc chậm của người dạy theo ý hiểu.

V. THỜI GIAN - Thời gian toàn bài: 07.00; - Thời gian lên lớp: 03.30; - Thời gian đọc tài liệu, hoạt động bổ trợ và thảo luận: 03.00; - Thời gian kiểm tra: 00.30. VI. ĐỊA ĐIỂM: Hội trường Trung đoàn. VII. TÀI LIỆU 1. Tài liệu học tập chính trị của Hạ sĩ quan - binh sĩ, Nxb Quân đội nhân dân,

Hà Nội, 2011.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

XIII, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021.

4. Thiết kế Đề cương tiến hành thảo luận chính trị

KẾ HOẠCH THẢO LUẬN

Chủ đề: Bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU 1. Mục đích - Củng cố, mở rộng cho hạ sĩ quan, binh sĩ nắm chắc mục tiêu, quan điểm, phương châm, nhiệm vụ của Đảng về bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN và trách nhiệm của Quân đội đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.

- Đề cao trách nhiệm trong học tập, rèn luyện, nâng cao phẩm chất, năng lực, trình độ, PP tác phong công tác, quyết tâm cao sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

33PL

2. Yêu cầu - Chấp hành nghiêm quy định lớp học. - Chuẩn bị đầy đủ đề cương, tích cực tham gia phát biểu làm rõ các nội dung. - Tích cực liên hệ, vận dụng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. II. NỘI DUNG 1. Vì sao bảo vệ Tổ quốc là nhiệm vụ hàng đầu của quân đội ta? * Yêu cầu đạt được: Quân nhân phải nắm chắc được cơ sở lý luận và thực

tiễn của việc bảo vệ Tổ quốc là nhiệm vụ hàng đầu của quân đội ta đó là: - Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ chủ yếu của Quân đội. - Xuất phát từ truyền thống của Quân đội ta. - Xuất phát từ âm mưu chống phá Quân đội của các thế lực thù địch * Liên hệ với chiến sỹ của trung đội trong quá trình thực hiện chức trách,

nhiệm vụ tại đơn vị.

2. Mục tiêu, quan điểm bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới? * Yêu cầu đạt được: Nêu được mục tiêu tổng quát (Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng) mục tiêu cụ thể và các nội dung của quan điểm bảo vệ Tổ quốc.

* Liên hệ với nhiệm vụ quân đội, trách nhiệm của quân nhân thực hiện nhiệm

vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

3. Nhiệm vụ, giải pháp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới? * Yêu cầu đạt được của câu hỏi này là nêu được 6 nội dung, giải pháp. * Liên hệ với nhiệm vụ quân đội, trách nhiệm của quân nhân thực hiện

nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

II. PHƯƠNG PHÁP Các đồng chí trung đội trưởng soạn đề cương thảo luận, sau khi tôi hướng dẫn, gợi ý các nội dung vấn đề cần thảo luận, nội dung đạt được, lấy tinh thần xung phong hoặc gọi chỉ định các đồng chí trong trung đội mình.

III. THỜI GIAN: Tổng thời gian là 02:00 IV. ĐỊA ĐIỂM - Trung đội bộ binh 1: Sân phía trước trung đội…. - Trung đội bộ binh 2: Sân phía sau trung đội…. - Trung đội bộ binh 3: Khu học tập xanh của đơn vị V. PHỤ TRÁCH: Các đồng chí trung đội trưởng VI. TÀI LIỆU 1. Tài liệu học tập chính trị của Hạ sĩ quan - binh sĩ, Nxb Quân đội nhân dân,

Hà Nội, 2021.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ

XIII, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021.

34PL

5. Xây dựng Kế hoạch CTĐ, CTCT trong HL chiến sĩ mới

TIỂU ĐOÀN.... ĐẠI ĐỘI... CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Số: …/KH ..., ngày ... tháng ... năm 2022

KẾ HOẠCH Công tác đảng, công tác chính trị trong huấn luyện chiến sĩ mới năm 2022

I. YÊU CẦU, NHIỆM VỤ CTĐ, CTCT 1. Giáo dục, quán triệt cho chiến sĩ mới nhận rõ mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của nhiệm vụ huấn luyện chiến sĩ mới; xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có động cơ đúng đắn, trách nhiệm, quyết tâm cao, bình tĩnh, tự tin hoàn thàn tốt các nội dung huấn luyện.

2. Phát huy vai trò của các cấp...; nêu cao ý thức trách nhiệm, đoàn kết khắc phục khó khăn, hăng hái thi đua học tập, rèn luyện, chấp hành nghiêm quy định, kỷ luật thao trường, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ huấn luyện.

III. NỘI DUNG, BIỆN PHÁP

Nội dung, biện pháp GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ HL

TT A 1 Tổ chức tốt việc quán triệt Luật nghĩa Người phụ trách Chính trị viên

vụ quân sự...

2 Giáo dục, rèn luyện đội ngũ khung HL Đại đội trưởng

Chính trị viên

Thời gian Tuần 2-4 tháng 2 Tuần 1 tháng 2 Tuần 4 tháng 1 - tuần 2 tháng 2

3 Động viên các bộ phận khắc phục khó khăn, tích cực, chủ động chuẩn bị nơi ăn, ở, sinh hoạt, học tập, thao trường HL; chuẩn bị cơ sở vật chất HL...

GIAI ĐOẠN THỰC HÀNH HL

B 1 Thực hiện tốt việc tiếp nhận, biên chế Chính trị viên

chiến sĩ mới

Chính trị viên

Tuần 3 tháng 2 Tuần 3 tháng 2

Chính trị viên

Theo kế hoạch

2 Làm tốt việc kiểm tra, phân loại chất lượng chính trị, nắm chắc hoàn cảnh, tâm tư nguyện vọng của từng chiến sĩ mới để có biện pháp quản lý, GD. 3 Thực hiện nghiêm nội dung, chương trình, thời gian huấn luyện CSM;

35PL

GIAI ĐOẠN KẾT THÚC HL

C 1 Tiến hành sinh hoạt rút kinh nghiệm Chính trị viên

2 Tổng hợp tình hình, báo cáo cấp trên Chính trị viên

Tuần 1, 2 tháng 6 Tuần 3 tháng 6

III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN Căn cứ Kế hoạch của Đại đội, các Trung đội tổ chức quán triệt, triển khai

thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc./. Nơi nhận:

CHÍNH TRỊ VIÊN Đại úy Nguyễn Văn A

6. Xây dựng Kế hoạch CTĐ, CTCT trong thực hành kiểm tra HL chiến

sĩ mới (Bài 1 AK; bài 1 thuốc nổ; bài 1 lựu đạn)

TIỂU ĐOÀN.... ĐẠI ĐỘI... CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Số: …/KH ..., ngày ... tháng ... năm 2022

KẾ HOẠCH Công tác đảng, công tác chính trị trong thực hành kiểm tra huấn luyện chiến sĩ mới năm 2022

I. YÊU CẦU, NHIỆM VỤ CTĐ, CTCT 1. Giáo dục, quán triệt cho chiến sĩ mới nhận rõ mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của nhiệm vụ bắn đạn thật bài 1 AK, đánh thuốc nổ bài 1 và ném lựu đạn bài 1; xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có động cơ đúng đắn, trách nhiệm, quyết tâm cao, bình tĩnh, tự tin hoàn thàn tốt các nội dung kiểm tra.

Nội dung, biện pháp Thời gian

GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ

Người phụ trách Chính trị viên

TT A 1 Tổ chức quán triệt, giáo dục sâu sắc quy tắc đảm bảo an toàn trong HL Tuần 1-2 tháng 4

36PL

Đại đội trưởng

Tuần 3 tháng 4

2 Xây dựng kế hoạch, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các bộ phận; chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất, VKTBKT, vật tư CTĐ, CTCT bảo đảm phục vụ tốt nhất cho nhiệm vụ kiểm tra

Chính trị viên

Thường xuyên

3 Thường xuyên nắm chắc tư tưởng, tâm lý, sức khỏe bộ đội; phát động thi đua đột kích, triển khai đăng ký giao ước thi đua; thường xuyên quan tâm chăm lo bảm đảm đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội.

GIAI ĐOẠN THỰC HÀNH KIỂM TRA

Chính trị viên

Tuần 1 tháng 5

B 1 Thực hiện đúng kế hoạch kiểm tra; điều hành chặt chẽ, khoa học, phân công phụ trách từng tuyến cụ thể, bảo đảm trật tự, nhịp nhàng.

Chính trị viên

Tuần 1 tháng 5

2 Thực hiện công tác cổ động thao trường; kịp thời biểu dương những đồng chí chấp hành nghiêm kỷ luật, đạt kết quả cao trong kiểm tra để khích lệ tinh thần bộ đội và nhân rộng điển hình.

Chính trị viên

Tuần 1 tháng 5

3 Kịp thời rút kinh nghiệm, chấn chỉnh những thiếu sót, ổn định tâm lý bộ đội. Thường xuyên nhắc nhở, kiểm tra việc chấp hành các quy định bảo đảm an toàn.

GIAI ĐOẠN KẾT THÚC KIỂM TRA

C 1 Tiến hành sinh hoạt rút kinh nghiệm Chính trị viên

từ tiểu đội đến đại đội

2 Tổng hợp tình hình, báo cáo cấp trên Chính trị viên

Tuần 2 tháng 5 Tuần 2 tháng 5

III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN Căn cứ Kế hoạch của Đại đội, các Trung đội tổ chức quán triệt, triển khai

thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc./. Nơi nhận:

CHÍNH TRỊ VIÊN Đại úy Nguyễn Văn A

PHỤ LỤC 8

CÁC NĂNG LỰC CẦN HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CHO HỌC VIÊN

THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ Ở CÁC

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

I. NL CHUNG CÁC CHỈ BÁO

BIỂU HIỆN/MINH CHỨNG - Có kiến thức chuyên môn tốt, hiểu sâu về các

vấn đề chính trị, quân sự.

- Quan sát, phân tích, đánh giá các vấn đề chính

trị, quân sự và các vấn đề xã hội, quân sự liên

quan đến hoạt động chỉ huy bộ đội. 1.1. Phát hiện được - Nhận ra những mối liên hệ và sự tác động qua các vấn đề cần tập lại giữa các vấn đề chính trị, quân sự, tìm ra được trung chỉ huy những phương tiện khả thi để đáp ứng cho việc

giải quyết những vấn đề đó.

- Phát hiện các mâu thuẫn thường gặp trong lập

luận, giải thích các vấn đề quản lý, chỉ huy và

trong hoạt động HL, GD quân nhân. 1. Năng lực

quân sự - Thu thập những thông tin thiết yếu và sắp xếp

theo một trật tự nhất định. Xác định, xây dựng và

đánh giá các lập luận; vận dụng lý luận vào giải

quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra.

1.2. Ra được các - Trực tiếp giao nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan,

quyết định trong đơn vị và cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền, truyền

lĩnh vực quản lý, đạt nội dung kịp thời, chính xác, lôi cuốn, tập

chỉ huy hợp và hướng dẫn mọi quân nhân thực hiện

thắng lợi nhiệm vụ được giao.

- Tổ chức chỉ đạo, điều hành, bố trí, sử dụng lực

lượng phương tiện hợp lý nhằm phát huy tối đa

sức mạnh của các quân nhân và tập thể quân

nhân, xử lý linh hoạt các tình huống diễn ra trong

quá trình thực hiện quyết định chỉ huy.

- Ra các quyết định trong quản lý, chỉ huy một

cách hệ thống, logic, khoa học, phù hợp ngữ cảnh.

- Đưa ra những nhận định, đánh giá xác đáng về

những điều cụ thể trong đời sống hàng ngày, trong

các hoạt động quân sự nói chung và các hoạt động

HL, GD quân nhân.

1.3. Tổng kết, rút - Khái quát hóa toàn bộ các hoạt động đã tiến

kinh nghiệm trong hành, chỉ rõ ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của

quản lý, chỉ huy nó; rút ra những kết luận, bài học quý giá về mặt

thành công và chưa thành công trong hoạt động

quản lý, chỉ huy.

- Luôn giám sát và đảm bảo hoàn thành hoạt

động quản lý, chỉ huy.

2.1. Phân tích được các hoạt động CTĐ, CTCT ở đơn vị 2. Năng lực

tiến hành hoạt

động CTĐ,

CTCT

2.2. Đề xuất được chủ trương, biện pháp lãnh đạo hoạt động CTĐ, CTCT

3. Năng lực - Nhận biết được các hoạt động CTĐ, CTCT ở đơn vị. - So sánh mối tương quan giữa hoạt động HL sẵn sàng chiến đấu, hoạt động CTĐ, CTCT với hoạt động HL, GD quân nhân. - Thiết lập được các nội dung GD chính trị, tư tưởng, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị. - Đề xuất được biện pháp lãnh đạo hoạt động CTĐ, CTCT, hoạt động HL, GD quân nhân trong từng giai đoạn. - Tổ chức tốt các hoạt động GD chính trị tư tưởng ở đơn vị. - Lãnh đạo tốt hoạt động CTĐ, CTCT, hoạt động HL sẵn sàng chiến đấu, hoạt động xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị. - Nhận biết và thấu cảm được suy nghĩ, tình cảm, thái độ của cấp trên, người đồng cấp, và cán bộ, 3.1. Nhận biết và thấu cảm được suy

giao tiếp

nghĩ, tình cảm, thái độ của quân nhân

3.2. Thiết lập và phát triển các quan hệ giao tiếp

chiến sĩ cấp dưới. - Xác định được mục đích giao tiếp phù hợp với đối tượng (đồng chí, đồng đội; cấp trên, cấp dưới và người chỉ huy đồng cấp) và ngữ cảnh giao tiếp (trong học tập, trong cuộc sống hàng ngày, trong thực hiện nhiệm vụ…); dự kiến được thuận lợi, khó khăn để đạt được mục đích trong giao tiếp. - Chủ động trong giao tiếp; tự tin và biết kiểm soát cảm xúc, thái độ khi giao tiếp bằng ngôn ngữ nói trước tập thể đơn vị. - Xác định đúng nguyên nhân mâu thuẫn giữa bản thân với đồng chí, đồng đội, đặc biệt với người chỉ huy đồng cấp hoặc giữa những người khác trong đơn vị mình. - Biết cách hóa giải mâu thuẫn, giải quyết hài hòa mối quan hệ cấp trên, cấp dưới. - Biết sử dụng sử dụng ngôn ngữ kết hợp với các loại phương tiện phi ngôn ngữ đa dạng để trình bày thông tin, ý tưởng và để thảo luận, lập luận, đánh giá về các vấn đề trong khoa học, phù hợp với khả năng và nghề nghiệp quân sự. - Biết lựa chọn nội dung, kiểu loại văn bản, ngôn

ngữ và các phương tiện giao tiếp khác phù hợp 3.3. Biểu đạt rõ với ngữ cảnh và đối tượng giao tiếp. ràng, mạch lạc ý - Trình bày mạch lạc, logic, rõ ràng các nội dung nghĩ, tình cảm của giao tiếp. mình bằng lời nói - Vốn từ giao tiếp đa dạng, chính xác, sử dụng từ và chữ viết ngữ chính xác để diễn giải nội dung.

- Văn phong mạch lạc, trôi chảy, phù hợp nội dung.

- Chủ động đề xuất mục đích phối hợp, hiệp 4.1. Xác định mục 4. Năng lực đồng với các đơn vị và cá nhân liên quan để giải đích và phương phối hợp, hiệp quyết một vấn đề do bản thân và những người thức phối hợp, hiệp đồng khác đề xuất. đồng - Xác định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức,

lực lượng để chủ động đề xuất phối hợp, hiệp

đồng trong các hoạt động quân sự ở đơn vị.

- Phân tích được các công việc cần thực hiện

trong phối hợp, hiệp đồng với cá nhân, tổ chức

để hoàn thành nhiệm vụ HL, GD. 4.2. Xác định trách - Đánh giá được NL các chủ thể tham gia phối nhiệm và hoạt hợp, hiệp đồng. động của bản thân - Sẵn sàng nhận công việc khó khăn trong các trong phối hợp, hoạt động phối hợp, hiệp đồng ở đơn vị. hiệp đồng - Tổ chức phối hợp, hiệp đồng khoa học, không

chồng chéo, không bỏ sót công việc, không gây

lãng phí thời gian, tiền bạc của đơn vị.

- Theo dõi tiến độ, đánh giá khả năng hoàn thành

4.3. Đánh giá kết công việc của các chủ thể tham gia phối hợp, hiệp

quả hoạt động phối đồng để điều hòa hoạt động phối hợp, hiệp đồng.

hợp, hiệp đồng - Tổ chức rút kinh nghiệp trong hoạt động phối

hợp, hiệp đồng.

- Nhận biết được vai trò của tự học, tự GD đối 5.1. Phân tích được với quân nhân. vai trò của tự học, tự - Xác định những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình GD tự học, tự GD của quân nhân.

- Có ý thức tự học, tự GD. Thể hiện ở sự chủ

động, tự giác, tích cực, tin tưởng, kiên trì, quyết

tâm trong thực hiện các nhiệm vụ học tập, GD

5. Năng lực tự học, tự GD bản thân. 5.2. Hình thành - Có nhu cầu tự học, tự GD. Thấy được mục tiêu, động cơ tự học, tự nhiệm vụ, sự cần thiết của việc tự học, tự GD. GD - Có hứng thú tự học, tự GD. Thể hiện sự vui vẻ,

thoải mái, mong muốn, đam mê khi tự học, tự GD

hình thành phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, nét đẹp

người quân nhân trong quân đội.

- Xem xét tổng thể hoạt động quân sự, chính trị,

hậu cần, kỹ thuật ở đơn vị.

- Lên danh mục nội dung cần tự học, tự GD; mục

tiêu và những tiêu chí cần đạt.

- Xác định rõ các hoạt động cần phải tiến hành,

các sản phẩm cụ thể được tạo thành.

- Xác định tài liệu học tập, rèn luyện, GD.

5.3. Xây dựng, - Xác định rõ thời gian dành cho mỗi nội dung và

thực hiện kế hoạch hoạt động.

tự học, tự GD Chuẩn bị những điều kiện cần thiết làm tiền đề

cho việc tự học, tự GD.

- Tiếp cận và xử lý thông tin trong tự học, tự GD.

- Nỗ lực tìm kiếm các PP tự học, tự GD phù hợp

để đạt mục tiêu.

- Vận dụng kiến thức cũ và mới vào giải quyết

những tình huống cụ thể trong hoạt động quân sự.

- Có tính kỷ luật trong học tập, rèn luyện.

5.4. Tự đánh giá, tự điều chỉnh bản thân

- Theo dõi sự tiến bộ của bản thân. - Nhận ra những ưu, nhược điểm của bản thân. - Khắc phục những thiếu sót, sai lầm trong học tập, rèn luyện của bản thân. - Điều chỉnh cách học, chiến lược học tập và rèn luyện của bản thân.

II. NL RIÊNG CÁC CHỈ BÁO 1.1. Phân tích được các văn bản HL, GD quân nhân

1. Năng lực

phân tích, tổng

hợp các văn

bản HL, GD

1.2. Xây dựng được kế hoạch HL, GD quân nhân BIỂU HIỆN/MINH CHỨNG - Tiếp nhận, thu thập đầy đủ, hệ thống các văn bản về HL, GD. - Phân tích kế hoạch, chương trình HL sẵn sàng chiến đấu; văn kiện tác chiến, chỉ thị, chỉ lệnh, mệnh lệnh HL; chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn, chương trình GD chính trị của các cấp trong từng năm, từng giai đoạn HL. - Xây dựng kế hoạch HL, GD quân nhân ở một đối tượng cụ thể (chiến sĩ mới; hạ sĩ quan, binh sĩ; sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp... ở đơn vị). - Lồng ghép các nội dung HL, GD trong các văn

1.3. Quán triệt được văn bản HL, GD quân nhân

2.1. Nắm được đặc điểm cá nhân và điều kiện, hoàn cảnh sống của quân nhân

2. Năng lực nắm đặc điểm quân nhân

bản như: Nghị quyết lãnh đạo; chương trình hành động; phát động thi đua; tổng kết các hoạt động. - Quán triệt văn bản HL, GD trong thực hiện nhiệm vụ HL, sẵn sàng chiến đấu; xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị. - Quán triệt các văn bản trong các hoạt động của tổ chức Đoàn, Hội đồng quân nhân, sinh hoạt đối thoại dân chủ, hoạt động ngoại khóa ở đơn vị. - Nắm chắc đặc điểm tổ chức, biên chế, chức năng, nhiệm vụ của đơn vị. - Xác định được đặc điểm chung của quân nhân, tập thể quân nhân. - Sử dụng nhiều nguồn thông tin để thu thập hồ sơ quân nhân (Sơ yếu lý lịch, sổ đoàn viên, thông qua gia đình, đồng chí, đồng đội trong đơn vị...). - Tìm hiểu trình độ, nhận thức; xác định được đặc điểm tư duy, khả năng học tập, rèn luyện của quân nhân. - Phân tích được sở trường, sở đoản của quân 2.2. Dự báo được

xu hướng phát triển nhân để tổ chức và tiến hành các hoạt động HL,

của quân nhân GD hiệu quả.

- Dự báo xu hướng phát triển, mức độ hoàn thành

các nhiệm vụ HL, sẵn sàng chiến đấu của quân nhân.

3.1. Xác định được - Xác lập được căn cứ xây dựng mục tiêu HL,

mục tiêu trong GD quân nhân.

từng giai đoạn HL, - Phân tích được mục tiêu từng giai đoạn HL, GD

GD quân nhân ở đơn vị. 3. Năng lực

- Xác định đầy đủ, chính xác hệ thống kiến thức, xác định mục

kỹ năng, thái độ mà người quân nhân đạt được tiêu HL, GD

sau khi kết thúc quá trình HL, GD. quân nhân

3.2. Diễn đạt khoa - Diễn đạt ngắn gọn, đầy đủ, chính xác mục tiêu

học mục tiêu HL, HL, GD quân nhân.

GD quân nhân - Điều chỉnh kịp thời mục tiêu HL, GD quân

nhân phù hợp với thực tiễn hoạt động HL, GD ở

đơn vị.

4.1. Lựa chọn được - Phân tích được các mặt công tác ở đơn vị (quân

nội dung HL, GD sự, chính trị, hậu cần, kỹ thuật).

quân nhân - Đánh giá được mối quan hệ giữa nội dung HL,

GD với thực tiễn hoạt động quân sự.

- Lựa chọn xây dựng nội dung HL, GD phù hợp, 4. Năng lực khoa học, sát thực tiễn hoạt động quân sự ở đơn vị. xây dựng nội - Tích hợp nội dung HL, GD, lồng ghép với các dung HL, GD hoạt động khác ở đơn vị. quân nhân 4.2. Bổ sung, điều - Đánh giá được sự thay đổi về nội dung HL, GD

chỉnh nội dung HL, quân nhân.

GD quân nhân - Thường xuyên cập nhật, bổ sung, điều chỉnh

nội dung HL, GD phù hợp với thực tiễn các giai

đoạn HL ở đơn vị.

5.1. Quán triệt các - Thực hiện nghiêm phương châm HL “cơ bản,

nguyên tắc HL, GD thiết thực, vững chắc”, coi trọng HL đồng bộ và

quân nhân chuyên sâu làm tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt

trong quá trình HL.

- Phân tích được cơ sở xây dựng nguyên tắc HL, 5. Năng lực GD quân nhân. vận dụng - Giữ vững phương hướng chính trị, tư tưởng của nguyên tắc HL, Đảng trong quá trình HL, GD quân nhân. GD quân nhân - Thường xuyên bổ sung lý luận HL, GD quân

5.2. Vận dụng linh nhân.

hoạt nguyên tắc - Vận dụng sáng tạo nguyên tắc HL, GD quân

HL, GD quân nhân nhân trong các tình huống đa dạng của hoạt động

quân sự.

6. Năng lực 6.1. Đánh giá được - Đánh giá ưu điểm, hạn chế các PP HL, GD

vận dụng PP, PP, hình thức HL, quân nhân; phát huy ưu điểm từng PP, hình thức

hình thức HL, GD quân nhân ở HL, GD quân nhân

GD quân nhân. đơn vị - Lựa chọn và sử dụng PP, hình thức HL, GD

phù hợp.

- Phối hợp được các PP HL, GD quân nhân.

- Thực hiện được nhiệm vụ GD chính trị, đạo

đức, pháp luật, kỷ luật quân sự, nghề nghiệp 6.2. Tổ chức đa quân sự, thể mỹ, thể chất thông qua hoạt động dạng các hoạt động HL và các hoạt động GD ở đơn vị. GD quân nhân ở - Tổ chức được hoạt động GD quân nhân phong đơn vị phú, đa dạng, phù hợp với môi trường hoạt động

quân sự.

- Đánh giá được vai trò của phương tiện, thiết bị HL.

- Phân tích được chức năng của các phương tiện,

thiết bị HL. 7.1. Khai thác và - Sử dụng khoa học, hiệu quả các phương tiện sử dụng phương trong HL. 7. Năng lực sử tiện, thiết bị HL - Phối hợp, hiệp đồng với các lực lượng trong sử dụng và thiết

dụng các phương tiện, thiết bị HL; giữ gìn, bảo kế phương

quản các phương tiện, thiết bị HL. tiện, công cụ,

- Cải tiến các mô hình học cụ, đồ dùng HL phù đồ dùng HL

7.2. Thiết kế hợp với điều kiện HL và thực hiện nhiệm vụ ở

phương tiện, công các đơn vị quân đội.

cụ, đồ dùng HL - Thiết kế các mô hình học cụ, đồ dùng HL mới,

đáp ứng điều kiện HL và thự tiễn HL ở các đơn vị.

8.1. Phát hiện các - Nhận biết các tình huống sư phạm trong HL, 8. Năng lực xử tình huống sư GD quân nhân. lý tình huống phạm trong HL, - Quan sát, phân tích, thu thập các thông tin, dữ sư phạm trong GD quân nhân kiện sư phạm. HL, GD quân - Xác định nguyên nhân, diễn biến các tình nhân huống sư phạm.

8.2. Đưa ra phương án giải quyết tình huống sư phạm - Nêu các giả thuyết xử lý tình huống sư phạm trong HL, GD quân nhân. - Bình tĩnh, tự tin trong xử lý các tình huống sư

trong HL, GD quân nhân phạm. - Lựa chọn giải pháp xử lý các tình huống sư

phạm trong HL, GD quân nhân một cách mềm

dẻo, linh hoạt.

- Đánh giá kết quả xử lý các tình huống sư phạm

trong HL, GD quân nhân.

- Tôn trọng nhân cách quân nhân trong xử lý các

tình huống sư phạm.

- Rút kinh nghiệm trong xử lý các tình huống sư phạm trong HL, GD quân nhân.

9.1. Xác định mục - Xác định chính xác, đầy đủ mục tiêu, nội dung,

tiêu, kiểm tra, đánh PP kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD quân

giá kết quả HL, nhân.

GD - So sánh các PP kiểm tra, đánh giá kết quả HL,

GD quân nhân.

- Lựa chọn nội dung, PP PP kiểm tra, đánh giá

kết quả HL, GD quân nhân. 9. Năng lực

9.2. Thiết kế các - Thiết kế các công cụ kiểm tra, đánh giá KQHT, kiểm tra, đánh công cụ đánh giá rèn luyện của quân nhân. giá kết quả HL, kết quả HL, GD - Xây dựng hệ thống các câu hỏi, bài tập nhận GD quân nhân thức kiểm tra, đánh giá quân nhân.

9.3. Nhận xét, đánh - Thu thập KQHT, rèn luyện của quân nhân sau

giá kết quả HL, mỗi giai đoạn HL ở đơn vị.

GD quân nhân

- Đánh giá KQHT, rèn luyện của quân nhân trong từng giai đoạn HL. - Nhận xét, phê bình, nhắc nhở quân nhân, giúp quân nhân tiến bộ trong học tập, rèn luyện.

46PL

PHỤ LỤC 9

BÀI KIỂM TRA TRƯỚC THỰC NGHIỆM

(Bài kiểm tra số 1)

Câu 1. Có quan điểm cho rằng, với sự phát triển về khoa học công nghệ như

hiện nay, phương pháp thuyết trình không còn phù hợp trong giảng bài chính trị ở

các đơn vị Quân đội. Quan điểm của đồng chí về vấn đề này như thế nào?

Câu 2. Đồng chí hãy xác định mục tiêu huấn luyện bài giảng chính trị

“Truyền thống của dân tộc, truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam”

(Chương trình chiến sĩ mới ở đơn vị cơ sở).

Câu 3. Sắp kết thúc giờ giảng lý thuyết chương trình giáo dục chính trị (Đối

tượng Hạ sĩ quan - binh sĩ ở đơn vị), một số quân nhân liên tục đưa ra những câu hỏi

“hóc búa”, ngoài sự chuẩn bị của Chính trị viên.

Trên cương vị Chính trị viên đại đội đó, đồng chí hãy chọn cách xử lý phù

hợp nhất.

47PL

PHỤ LỤC 10

BÀI KIỂM TRA SAU THỰC NGHIỆM

(Bài kiểm tra số 2)

Câu 1. Có ý kiến cho rằng: Việc sử dụng phương pháp bắt buộc, xử phạt

trong giáo dục quân nhân là trái với bản chất, truyền thống của Quân đội ta. Quan

điểm của đồng chí về vấn đề trên?

Câu 2. Đồng chí hãy xác định mục tiêu huấn luyện bài giảng chính trị “Một

số vấn đề về dân chủ và kỷ luật trong Quân đội nhân dân Việt Nam” (Chương trình

giáo dục chính trị - đối tượng chiến sĩ mới).

Câu 3. Đơn vị huấn luyện chiến sĩ mới được ít ngày, Chính trị viên đại đội

nhận được thông tin do một số tiểu đội trưởng và chiến sĩ bảo vệ phản ánh: Một số

chiến sĩ mới đang có ý định tự ý rời khỏi đơn vị vào 2 ngày cuối tuần (Thứ 7 và Chủ

Nhật), sau đó sẽ quay lại đơn vị vào sáng thứ 2 tuần tới để huấn luyện tiếp.

Trên cương vị Chính trị viên đại đội đó, đồng chí hãy chọn cách xử lý phù

hợp nhất.

48PL

PHỤ LỤC 11

MỘT SỐ RUBIC ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CHUNG

1. Năng lực quân sự

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Phát hiện chính xác những thông tin/sự vật/hiện tượng/vấn 5 đề cần tập trung chỉ huy

Phát hiện tương đối chính xác những thông tin/sự vật/hiện 4 tượng/vấn cần tập trung chỉ huy

Phát hiện được một phần những thông những thông tin/sự 3 vật/hiện tượng/vấn đề cần tập trung chỉ huy

Phát hiện ít chính xác những thông tin/sự vật/hiện tượng/vấn Phát hiện được vấn đề cần tập trung chỉ huy 2 đề cần tập trung chỉ huy

Không phát hiện những những thông tin/sự vật/hiện 1 tượng/vấn đề cần tập trung chỉ huy

Ra các quyết định trong quản lý, chỉ huy một cách hệ thống,

logic, khoa học; truyền đạt được mệnh lệnh chỉ huy phù hợp 5

với hoàn cảnh, điều kiện thực tiễn hoạt động quân sự.

Ra các quyết định trong quản lý, chỉ huy một cách hệ thống,

logic, khoa học; truyền đạt được mệnh lệnh chỉ huy tương 4 đối phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện thực tiễn hoạt động

quân sự.

Thu thập được một phần những thông tin thiết yếu, ra được

một số quyết định, truyền đạt được một số mệnh lệnh, chỉ 3 Ra được các quyết định trong lĩnh vực quản lý, chỉ huy huy tương đối phù hợp với ngữ cảnh hoạt động quân sự.

Thu thập ít chính xác những thông tin thiết yếu, ra được ít 2 các quyết định, truyền đạt được ít mệnh, chỉ huy phù hợp.

Không ra được quyết định chỉ huy, không truyền đạt hoặc

truyền đạt các mệnh lệnh, chỉ huy không phù hợp với ngữ 1

cảnh hoạt động quân sự.

49PL

Khái quát được các hoạt động đã tiến hành, chỉ rõ ưu điểm,

hạn chế, nguyên nhân của nó; rút ra những kết luận, bài học 5

quý giá về mặt thành công và chưa thành công trong hoạt động quản lý, chỉ huy.

Khái quát được tương đối các hoạt động đã tiến hành, chỉ rõ

4 ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của nó; rút ra những kết luận, bài học về mặt thành công và chưa thành công trong hoạt

động quản lý, chỉ huy tương đối chính xác.

Đưa ra những nhận định, kết luận rút kinh nghiệm khá đúng

đắn; đánh giá khá xác đáng về những ưu điểm, hạn chế, 3 Tổng kết, rút kinh nghiệm trong quản lý, chỉ huy nguyên nhân của các hoạt động quân sự

Đưa ra những nhận định, kết luận rút kinh nghiệm các hoạt

động quân sự ít chính xác; đánh giá ít xác đáng những ưu 2 điểm, hạn chế, nguyên nhân của các hoạt động quân sự.

Không đưa ra những nhận định, kết luận rút kinh nghiệm các 1 hoạt động quân sự.

. 2. Năng lực tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Phân tích rõ ràng, chi tiết, đầy đủ nội dung các hoạt động 5 CTĐ, CTCT ở đơn vị.

Phân tích khá rõ ràng, chi tiết, đầy đủ nội dung các hoạt động 4 CTĐ, CTCT ở đơn vị.

Phân tích chưa rõ ràng, chưa đầy đủ nội dung các hoạt động 3 CTĐ, CTCT ở đơn vị.

Phân tích nội dung các hoạt động CTĐ, CTCT Phân tích không rõ ràng, không chi tiết, đầy đủ nội dung các 2 hoạt động CTĐ, CTCT ở đơn vị.

Không phân tích được nội dung các hoạt động CTĐ, CTCT ở 1 đơn vị.

Đề xuất được chủ trương, biện pháp lãnh đạo hoạt động 5 CTĐ, CTCT sát thực tiễn hoạt động HL, GD ở đơn vị. Đề xuất chủ trương, biện pháp lãnh

50PL

Đề xuất được chủ trương, biện pháp lãnh đạo hoạt động CTĐ, 4 CTCT tương đối sát thực tiễn hoạt động HL, GD ở đơn vị. đạo hoạt động CTĐ, CTCT

Đề xuất được chủ trương và một số biện pháp lãnh đạo hoạt 3 động CTĐ, CTCT khá sát thực tiễn hoạt động HL, GD ở đơn vị.

Đề xuất được chủ trương, biện pháp lãnh đạo hoạt động

CTĐ, CTCT nhiều chỗ chưa phù hợp với thực tiễn hoạt động 2

HL, GD ở đơn vị.

Không đề xuất được chủ trương, biện pháp lãnh đạo hoạt 1 động CTĐ, CTCT ở đơn vị.

3. Năng lực giao tiếp

3.1. Năng lực giao tiếp bằng ngôn ngữ nói (Thường sử dụng trong ra quyết định

chỉ huy; thuyết trình, thuyết phục quân nhân)

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Xác định chính xác mục đích, đối tượng và ngữ cảnh giao

tiếp phù hợp với đối tượng giao tiếp (đồng chí, đồng đội; cấp trên - cấp dưới...).

Xác định tương đối chính xác mục đích, đối tượng và ngữ

cảnh giao tiếp khá phù hợp với đối tượng giao tiếp (đồng chí, đồng đội; cấp trên - cấp dưới...).

Xác định được một phần mục đích, đối tượng và ngữ cảnh

3 Xác định mục đích và đối tượng giao tiếp giao tiếp, tương đối phù hợp với đối tượng giao tiếp (đồng chí, đồng đội; cấp trên - cấp dưới...).

Xác định ít chính xác mục đích, đối tượng và ngữ cảnh giao tiếp, ít phù hợp với đối tượng giao tiếp (đồng chí, đồng đội; cấp trên - cấp dưới...).

Không xác định được mục đích, đối tượng và ngữ cảnh giao tiếp. 1

Thấu cảm được suy nghĩ, tình cảm, thái độ của quân nhân; Tạo niềm 5 tạo lập được niềm tin trong giao tiếp. tin trong

giao tiếp Thấu cảm tương đối suy nghĩ, tình cảm, thái độ của quân 4

51PL

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

nhân; tạo lập tương đối niềm tin trong giao tiếp.

Thấu cảm được một phần suy nghĩ, tình cảm, thái độ của 3 quân nhân; tạo lập được một phần niềm tin trong giao tiếp.

Thấu cảm được ít suy nghĩ, tình cảm, thái độ của quân nhân; 2 tạo lập được ít niềm tin trong giao tiếp.

Không thấu cảm được suy nghĩ, tình cảm, thái độ của quân 1 nhân; không tạo được niềm tin trong giao tiếp.

Thiết lập và phát triển các quan hệ giao tiếp

Biểu đạt rõ ràng, mạch lạc ý nghĩ, tình cảm của bản thân 4

Chủ động trong giao tiếp, tự tin và biết kiểm soát cảm xúc, thái độ khi giao tiếp trước tập thể đơn vị. Tương đối chủ động trong giao tiếp, tương đối tự tin và biết kiểm soát cảm xúc, thái độ khi giao tiếp trước tập thể đơn vị. Khá chủ động trong giao tiếp, kiểm soát được một phần cảm xúc, thái độ khi giao tiếp trước tập thể đơn vị. Ít chủ động trong giao tiếp, ít kiểm soát được cảm xúc, thái độ khi giao tiếp trước tập thể đơn vị. Không chủ động trong giao tiếp, không kiểm soát được cảm xúc, thái độ khi giao tiếp trong đơn vị. Biểu đạt rõ ràng, mạch lạc ý nghĩ, tình cảm của bản thân; sử dụng ngôn từ chính xác truyền cảm hứng; luôn thể hiện sự khiêm tốn. Biểu đạt tương đối rõ ràng, mạch lạc ý nghĩ, tình cảm của bản thân; truyền được một phần cảm hứng, thể hiện tương đối sự khiêm tốn trong giao tiếp. Biểu đạt được một phần ý nghĩ, tình cảm của bản thân; đôi khi có truyền cảm hứng và thể hiện được một phần khiêm tốn trong giao tiếp. Biểu đạt chưa rõ ràng ý nghĩ, tình cảm của bản thân; chưa thể hiện sự khiêm tốn trong giao tiếp. Không biểu đạt được ý nghĩ, tình cảm của bản thân; không thể hiện sự khiêm tốn trong giao tiếp.

52PL

Các mức độ thực hiện Điểm

Xử lý âm lượng, tốc độ một cách uyển chuyển, hợp lý làm

tăng sức hấp dẫn của nội dung trình bày; diễn đạt các nội 5 Các tiêu chí Âm lượng, tốc độ diễn đạt dung rõ ràng, trôi chảy.

Âm lượng, tốc độ vừa phải, hợp lý; diễn đạt các nội dung 4 tương đối rõ ràng, trôi chảy.

Âm lượng, tốc độ vừa phải, ngưng ngắt câu tương đối hợp lý;

diễn đạt một số nội dung chưa rõ ràng, còn một số từ thừa, vô 3

nghĩa, không hợp ngữ cảnh.

Nói hơi to hoặc còn nhỏ, tốc độ hơi nhanh hoặc hơi chậm; 2 diễn đạt thiếu rõ ràng, chưa tự tin trong trình bày.

Nói quá to hoặc quá nhỏ, tốc độ quá nhanh hoặc quá chậm;

diễn đạt không rõ ràng, lắp bắp, sử dụng từ còn sai chính tả 1

(ngọng), nói lắp bắp, ngắt nghỉ câu quá lâu.

3.2. Năng lực giao tiếp bằng ngôn ngữ viết

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Bố cục bài viết chặt chẽ, trình bày mạch lạc, logic; mở đầu,

kết luận rõ ràng, có sự liên kết và chuyển tiếp giữa các ý một 5

cách uyển chuyển, tóm lược vấn đề đầy đủ.

Bố cục bài viết khá chặt chẽ, trình bày khá mạch lạc, logic,

rõ ràng nhưng thỉnh thoảng có sự trùng lặp; có sự liên kết và 4

chuyển tiếp giữa các ý, có tóm lược vấn đề. Bố cục bài viết Bố cục bài viết chưa được chặt chẽ, còn lộn xộn ý trước với ý

sau; có nhiều ý không trọn vẹn, có tóm lược vấn đề nhưng 3

không đầy đủ.

Bố cục bài viết nhiều chỗ chưa chặt chẽ, thiếu logic, không 2 phân biệt được ý chính, ý phụ; chuyển ý kém, ít khi tóm tắt ý

53PL

chính hoặc tổng kết các vấn đề không rõ ràng.

Bố cục bài viết lộc xộn, không gắn kết với nhau, không có 1 chuyển ý và tóm tắt.

Thông tin bài viết phong phú, chi tiết và chính xác, thể hiện

được sự am hiểu sâu sắc về chủ đề. Nêu rõ được những nội 5

dung quan trọng, chính yếu của vấn đề.

Thông tin bài viết khá phong phú, chi tiết, thể hiện sự hiểu

rõ vấn đề. Trình bày được những nội dung chính, trọng tâm 4 của vấn đề nhưng thiếu thông tin quan trọng về một khía

cạnh nào đó.

Thông tin bài viết chưa thật phong phú, hơi chung chung.

Nêu được nội dung chính của vấn đề nhưng có chỗ còn lan Thông tin bài viết 3 man, thiếu thông tin quan trọng về hai hay ba khía cạnh

khiến bài viết có đôi chỗ khó hiểu.

Thông tin ít, thiếu chi tiết, thiếu các thông tin quan trọng nên

bài viết khó hiểu. Trình bày lan man, ít tập trung vào nội 2

dung chính.

Thông tin nghèo nàn, nên trình bày ngắn, chung chung,

không chi tiết, thiếu thông tin về các lĩnh vực. Trình bày lan 1

mạn hoặc không đúng nội dung.

Lập luận với lý lẽ hợp lý, logic, giàu sức thuyết phục, có các 5 minh chứng làm sáng rõ vấn đề.

Lập luận với lý lẽ tương đối hợp lý, logic, có đưa ra được 4 những minh chứng làm sáng rõ vấn đề.

Lập luận với một số lý lẽ hợp lý, có một số minh chứng bổ Lập luận bài viết 3 sung cho vấn đề.

Lập luận có nhiều sai sót, có rất ít minh chứng làm rõ vấn đề. 2

Lập luận, lý lẽ thiếu logic, không đưa ra được minh chứng cụ 1 thể cho vấn đề.

54PL

Vốn từ phong phú, đa dạng, chính xác, biểu cảm tăng sức

thuyết phục cho nội dung bài viết. Sử dụng các loại câu, dấu 5

câu linh hoạt, đa dạng; trình bày đúng chính tả trong toàn bài. Sử dụng từ ngữ, ngữ pháp, chính tả

Vốn từ khá phong phú, đa dạng, khá chính xác. Sử dụng các

loại câu, dấu câu tương đối đúng, đa dạng. Có rất ít lỗi về 4

chính tả trong bài viết.

Sử dụng từ ngữ phù hợp, nhưng đôi chỗ chưa chính xác. Vẫn

còn một số sai sót về ngữ pháp, sử dụng dấu câu có chỗ chưa 3

phù hợp; còn mắc một số lỗi về chính tả.

Sử dụng từ ngữ đơn điệu, nhiều chỗ thiếu chính xác; cấu trúc

câu văn thiếu đa dạng, có nhiều sai sót về ngữ pháp, còn mắc 2

nhiều lỗi về chính tả.

Vốn từ nghèo nàn, thiếu chính xác; còn rất nhiều sai sót về 1 chính tả, ngữ nghĩa của câu văn.

Văn phong Văn phong trôi chảy, mạch lạc, phù hợp với nội dung. 5

Văn phong khá mạch lạc và trôi chảy. 4

Văn phong đôi chỗ thiếu mạch lạc, trôi chảy. 3

Văn phong thiếu trôi chảy, có chỗ còn rời rạc. 2

Rời rạc, thiếu logic, không chặt chẽ. 1

4. Năng lực phối hợp, hiệp đồng

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Xác định tốt mục đích, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức, cá

5 Xác định nhân; chủ động trong phối hợp, hiệp đồng thực hiện hoạt động quân sự ở đơn vị. mục đích và

phương 4 Xác định tương đối tốt mục đích, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức, cá nhân; tương đối chủ động trong phối hợp, hiệp đồng thức phối thực hiện hoạt động quân sự ở đơn vị. hợp, hiệp Xác định được một số mục đích, nhiệm vụ và quyền hạn và đồng 3 phương thức phối hợp, hiệp đồng trong các hoạt động quân

sự ở đơn vị.

55PL

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Xác định được ít mục đích, nhiệm vụ và quyền hạn của tổ

chức, cá nhân; ít chủ động trong phối hợp, hiệp đồng thực hiện các hoạt động quân sự ở đơn vị.

Không xác định được mục đích và phương thức phối hợp, 1 hiệp đồng trong các hoạt động quân sự ở đơn vị.

4 Xác định

trách nhiệm

của bản 3 thân trong

phối hợp,

hiệp đồng 2

Đánh giá kết quả hoạt động phối hợp, hiệp đồng

Xác định tốt trách nhiệm của bản thân trong phối hợp, hiệp đồng; sẵn sàng nhận công việc khó khăn trong phối hợp, hiệp đồng các hoạt động ở đơn vị. Xác định tương đối tốt trách nhiệm của bản thân trong phối hợp, hiệp đồng; sẵn sàng nhận công việc tương đối khó khăn trong phối hợp, hiệp đồng các hoạt động ở đơn vị. Xác định khá trách nhiệm của bản thân trong phối hợp, hiệp đồng; sẵn sàng nhận một số công việc trong phối hợp, hiệp đồng các hoạt động ở đơn vị. Có thời điểm chưa xác định được trách nhiệm của bản thân trong phối hợp, hiệp đồng; chưa sẵn sàng nhận các công việc khó khăn trong phối hợp các hoạt động ở đơn vị. Không xác định được trách nhiệm của bản thân trong các công việc, không phối hợp, hiệp đồng trong thực hiện các hoạt động quân sự ở đơn vị. Thường xuyên theo dõi, đánh giá chính xác kết quả phối hợp, hiệp đồng của các chủ thể trong các hoạt động ở đơn vị. Thường xuyên theo dõi, đánh giá tương đối chính xác kết quả phối hợp, hiệp đồng của các chủ thể trong hoạt động ở đơn vị. Thường xuyên theo dõi, đánh giá có mặt chưa chính xác kết quả phối hợp, hiệp đồng của các chủ thể trong hoạt động ở đơn vị. Đánh giá được một số ít kết quả phối hợp, hiệp đồng của các chủ thể trong đơn vị. Không đánh giá được kết quả hoạt động phối hợp, hiệp đồng 1 của các chủ thể trong đơn vị.

56PL

5. Năng lực tự học, tự giáo dục

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Nhận biết tốt vai trò của tự học, tự GD đối với quân nhân;

xác định chính xác các yếu tố ảnh hưởng đến tự học, tự GD 5

của quân nhân.

Nhận biết tương đối tốt vai trò của tự học, tự GD đối với

quân nhân; xác định tương đối chính xác các yếu tố ảnh 4

hưởng đến tự học, tự GD của quân nhân.

Nhận biết được một số vai trò của tự học, tự GD đối với quân nhân; xác định được một số yếu tố ảnh hưởng đến tự học, tự 3

GD của quân nhân. Phân tích được vai trò của tự học, tự GD Nhận biết chưa đầy đủ về vai trò của tự học, tự GD đối với

quân nhân; xác định chưa chính xác các yếu tố ảnh hưởng 2

đến tự học, tự GD của quân nhân.

Không nhận biết được vai trò của tự học, tự GD đối với quân

nhân; không xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến tự học, 1

tự GD của quân nhân.

Có nhu cầu, hứng thú trong tự học, tự GD; chủ động, tự giác,

tích cực, kiên trì, quyết tâm trong thực hiện các nhiệm vụ học 5

tập, rèn luyện bản thân.

Xác định tương đối nhu cầu, hứng thú trong tự học, tự GD;

tương đối chủ động, tự giác, tích cực, kiên trì, quyết tâm 4

trong thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện bản thân.

Hình thành được một số động cơ tự học, tự GD; bước đầu có

3 Hình thành động cơ tự học, tự GD ý thức chủ động, tự giác trong thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện bản thân.

Nhu cầu, động cơ tự học, tự GD chưa bền vững; chưa tích cực, tự giác, chủ động trong thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện bản thân.

Không có nhu cầu, động cơ tự học, tự GD; không tự giác, chủ

động trong thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện. 1

57PL

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Xây dựng kế hoạch tự học, tự rèn luyện của bản thân trong từng

giai đoạn cụ thể khoa học; nỗ lực tìm kiếm và thực hiện các PP tự học, tự GD phù hợp để đạt mục tiêu.

Xây dựng kế hoạch tự học, tự rèn luyện của bản thân trong

từng giai đoạn cụ thể một cách tương đối khoa học; có ý thức trong tìm kiếm các PP tự học, tự GD phù hợp để đạt mục tiêu.

Xây dựng kế hoạch tự học, tự rèn luyện của bản thân ở một

3 Xây dựng, thực hiện kế hoạch tự học, tự GD số thời điểm; thỉnh thoảng đánh giá được ưu điểm, hạn chế của bản thân, từ đó điều chỉnh cho phù hợp.

Xây dựng kế hoạch tự học, tự rèn luyện của bản thân nhưng 2 rất ít khi thực hiện theo kế hoạch đã xác định.

Không xây dựng và thực hiện kế hoạch tự học, tự rèn luyện 1 bản thân.

Thường xuyên theo dõi sự tiến bộ của bản thân; nhận ra

những ưu, nhược điểm của bản thân, khắc phục triệt để

những thiếu sót, sai lầm trong học tập, rèn luyện của bản 5

thân; thường xuyên điều chỉnh cách học, chiến lược học tập và rèn luyện của bản thân.

Theo dõi tương đối thường xuyên sự tiến bộ của bản thân;

4 nhận ra được một số ưu, nhược điểm của bản thân, khắc phục tương đối những thiếu sót, sai lầm của bản thân; có điều

chỉnh học tập và rèn luyện của bản thân.

Tự đánh giá, tự điều chỉnh bản thân 3

Theo dõi sự tiến bộ của bản thân nhưng không thường xuyên; thỉnh thoảng điều chỉnh những thiếu sót, sai lầm của bản thân trong học tập và rèn luyện.

Đánh giá được ưu, nhược điểm của bản thân nhưng không theo tiêu chí mà theo quan điểm cá nhân. Ít khi khắc phục những thiếu sót, sai lầm của bản thân trong học tập và rèn luyện.

Không đánh giá được ưu, nhược điểm của bản thân; không khắc phục được những thiếu sót, sai lầm của bản thân trong 1

học tập và rèn luyện.

58PL

PHỤ LỤC 12

MỘT SỐ RUBIC ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC RIÊNG

1. Năng lực phân tích, tổng hợp các văn bản HL, GD

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Phân tích đầy đủ, chi tiết kế hoạch, chương trình HL sẵn sàng

chiến đấu; văn kiện tác chiến, chỉ thị, chỉ lệnh, mệnh lệnh 5

HL; chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn, chương trình GD chính trị của các cấp trong từng năm, từng giai đoạn HL.

Phân tích tương đối đầy đủ kế hoạch, chương trình HL sẵn

sàng chiến đấu; văn kiện tác chiến, chỉ thị, chỉ lệnh, mệnh 4

lệnh HL; chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn, chương trình GD chính trị của các cấp trong từng năm, từng giai đoạn HL

Phân tích chưa rõ ràng, chi tiết các kế hoạch, chương trình

HL sẵn sàng chiến đấu; văn kiện tác chiến, chỉ thị, chỉ lệnh, 3 mệnh lệnh HL; chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn, chương trình

GD chính trị của các cấp trong từng năm, từng giai đoạn HL Phân tích được các văn bản HL, GD quân nhân

Phân tích không rõ ràng, đầy đầy đủ kế hoạch, chương trình

HL sẵn sàng chiến đấu; văn kiện tác chiến, chỉ thị, chỉ lệnh, 2 mệnh lệnh HL; chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn, chương trình

GD chính trị của các cấp trong từng năm, từng giai đoạn HL

Không phân tích được kế hoạch, chương trình HL sẵn sàng

chiến đấu; văn kiện tác chiến, chỉ thị, chỉ lệnh, mệnh lệnh 1

HL; chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn, chương trình GD chính trị của các cấp trong từng năm, từng giai đoạn HL

Xây dựng được kế hoạch HL, GD quân nhân ở một đối tượng cụ thể (chiến sĩ mới; hạ sĩ quan, binh sĩ; sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp... ở đơn vị); lồng ghép các nội dung HL, GD trong các văn bản ở đơn vị một cách khoa học.

Xây dựng kế hoạch HL, GD quân nhân

4 Xây dựng được một số kế hoạch HL, GD quân nhân ở một số đối tượng cụ thể (chiến sĩ mới; hạ sĩ quan, binh sĩ; sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp... ở đơn vị); lồng ghép tương đối

khoa học các nội dung HL, GD trong các văn bản ở đơn vị.

59PL

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Xây dựng được một số kế hoạch HL, GD quân nhân ở một số

đối tượng cụ thể (chiến sĩ mới; hạ sĩ quan, binh sĩ; sĩ quan, 3 quân nhân chuyên nghiệp... ở đơn vị), lồng ghép một số nội

dung HL, GD ở một số văn bản.

Xây dựng chưa thống nhất kế hoạch HL, GD quân nhân ở

một số đối tượng cụ thể (chiến sĩ mới; hạ sĩ quan, binh sĩ; sĩ 2 quan, quân nhân chuyên nghiệp... ở đơn vị), còn chồng chéo

giữa các nhiệm vụ HL và sẵn sàng chiến đấu ở đơn vị.

Không xây dựng được kế hoạch HL, GD quân nhân ở đối

tượng cụ thể (chiến sĩ mới; hạ sĩ quan, binh sĩ; sĩ quan, quân 1

nhân chuyên nghiệp... ở đơn vị).

Quán triệt đầy đủ các văn bản HL, GD trong thực hiện các

nhiệm vụ ở đơn vị (nhiệm vụ HL, sẵn sàng chiến đấu; xây 5 dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật ở đơn vị; hoạt động tổ

chức Đoàn, Hội đồng quân nhân; hoạt động ngoại khóa).

Quán triệt tương đối đầy đủ các văn bản HL, GD trong thực 4 hiện các nhiệm vụ ở đơn vị.

Quán triệt được một số văn bản HL, GD trong thực hiện các

nhiệm vụ ở đơn vị, tuy nhiên chưa phát huy hết các hoạt 3 Quán triệt được văn bản HL, GD quân nhân

động ở đơn vị trong quán triệt các văn bản HL, GD.

Quán triệt một số văn bản HL, GD trong thực hiện các nhiệm 2 vụ ở đơn vị nhiều chỗ chưa được đầy đủ.

Chưa quán triệt được văn bản HL, GD trong thực hiện các 1 nhiệm vụ ở đơn vị.

60PL

2. Năng lực nhận biết đặc điểm quân nhân

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Nhận diện chính xác, đầy đủ những đặc điểm chung về tâm 5 lý, nhận thức của quân nhân.

Nhận diện tương đối chính xác và đầy đủ đặc điểm chung về 4 tâm lý, nhận thức của quân nhân. Nhận diện

được đặc Nhận diện được một phần đặc điểm về tâm lý, nhận thức của 3 điểm chung quân nhân, tuy nhiên thiếu một vài thông tin quan trọng.

của quân Nhận diện được những đặc điểm về tâm lý, nhận thức của

nhân 2

quân nhân, nhiều chỗ chưa chính xác, thiếu nhiều thông tin quan trọng.

Chưa nhận diện được đặc điểm chung về tâm lý, nhận thức 1 của quân nhân.

Sử dụng nhiều nguồn thông tin khác nhau để nhận biết đặc

điểm quân nhân (qua sơ yếu lý lịch, sổ đoàn viên, đảng viên;

qua gặp gỡ gia đình, đồng chí, đồng đội, bạn bè của quân 5

nhân).

Sử dụng các nguồn thông tin khác nhau để nhận biết điểm quân nhân

Sử dụng tương đối nhiều nguồn thông tin khác nhau để nhận 4 biết đặc điểm quân nhân.

Sử dụng được một số nguồn thông tin khác nhau để nhận biết 3 đặc điểm quân nhân.

Sử dụng được rất ít các nguồn thông tin để nhận biết đặc 2 điểm quân nhân.

Không sử dụng được nguồn thông tin nào để nhận biết đặc 1 điểm của quân nhân.

Phân tích, xử lý thông tin thu thập về quân nhân một cách

hợp lý, khoa học; sử dụng hiệu quả các thông tin thu thập 5

được vào quá trình HL và GD quân nhân.

Phân tích thông tin về đặc điểm quân nhân Phân tích, xử lý thông tin thu thập về quân nhân một cách 4

61PL

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

tương đối hợp lý, khoa học; sử dụng tương đối hiệu quả các

thông tin thu thập được vào quá trình HL và GD quân nhân.

Phân tích, xử lý thông tin thu thập về quân nhân một cách

thiếu hợp lý; sử dụng thiếu hiệu quả các thông tin thu thập 3

được vào quá trình HL và GD quân nhân.

Phân tích, xử lý thông tin thu thập về quân nhân còn rất

nhiều sai sót, thiếu hợp lý; sử dụng các thông tin thu thập vào 2

quá trình HL và GD quân nhân ít hiệu quả.

Không phân tích, xử lý được thông tin thu thập về quân

nhân; sử dụng không hiệu quả các thông tin thu thập về quân 1

nhân trong quá trình HL và GD ở đơn vị.

Dự báo chính xác, khoa học các xu hướng vận động, phát

triển, mức độ hoàn thành các nhiệm vụ HL, rèn luyện, sẵn 5

sàng chiến đấu của quân nhân trong đơn vị.

Dự báo khá chính xác các xu hướng vận động, phát triển,

mức độ hoàn thành các nhiệm vụ HL, rèn luyện, sẵn sàng 4

chiến đấu của quân nhân trong đơn vị.

Dự báo được một số xu hướng vận động, phát triển và mức

độ hoàn thành các nhiệm vụ của quân nhân, nhưng có nội 3 Dự báo xu hướng phát triển của quân nhân dung còn thiếu chính xác.

Dự báo được một số ít xu hướng vận động, phát triển của 2 quân nhân; nhiều thông tin, dự báo còn thiếu chính xác.

Không báo được các xu hướng vận động, phát triển, mức độ

hoàn thành các nhiệm vụ HL, rèn luyện, sẵn sàng chiến đấu 1

của quân nhân trong đơn vị.

62PL

3. Năng lực xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Xác định đầy đủ, chính xác, khoa học hệ thống kiến thức, kỹ

năng, thái độ mà người quân nhân đạt được sau khi kết thúc 5

quá trình HL, GD.

Xác định khá đầy đủ, khá chính xác hệ thống kiến thức, kỹ

năng, thái độ mà người quân nhân đạt được sau khi kết thúc 4

quá trình HL, GD.

Xác định được một số kiến thức, kỹ năng, thái độ mà người 3 quân nhân đạt được sau khi kết thúc quá trình HL, GD.

Xác định được một số kiến thức, kỹ năng, thái độ mà người Xác định được kiến thức, kỹ năng, thái độ trong hoạt động HL, GD

quân nhân đạt được sau khi kết thúc quá trình HL, GD, 2

nhưng thiếu nhiều, nhất là nội dung cốt lõi.

Chưa biết xác định hệ kiến thức, kỹ năng, thái độ mà người 1 quân nhân đạt được sau khi kết thúc quá trình HL, GD.

Diễn đạt khoa học mục tiêu HL, GD quân nhân 3

Điều chỉnh mục tiêu HL, GD

1 Diễn đạt ngắn gọn, đầy đủ, chính xác mục tiêu HL, GD quân nhân. Diễn đạt tương đối ngắn gọn, đầy đủ, chính xác mục tiêu HL, GD quân nhân. Diễn đạt chưa thực sự rõ ràng và đầy đủ mục tiêu HL, GD quân nhân. Diễn đạt mục tiêu HL, GD quân nhân còn chung chung; chưa định hướng hoạt động HL, GD quân nhân ở đơn vị. Chưa diễn đạt được mục tiêu HL, GD quân nhân. Điều chỉnh kịp thời mục tiêu HL, GD quân nhân phù hợp với thực tiễn hoạt động quân sự ở đơn vị. Điều chỉnh tương đối kịp thời mục tiêu HL, GD khá phù hợp với thực tiễn hoạt động hoạt động quân sự ở đơn vị. Điều chỉnh được một số mục tiêu HL, GD tương đối phù hợp với thực tiễn hoạt động quân sự ở đơn vị. Có điều chỉnh mục tiêu HL, GD nhưng chưa phù hợp với thực tiễn hoạt động quân sự ở đơn vị. Chưa điều chỉnh kịp thời mục tiêu HL, GD với thực tiễn hoạt động hoạt động quân sự ở đơn vị.

63PL

4. Năng lực xây dựng nội dung HL, GD quân nhân

Các mức độ thực hiện Điểm

Lựa chọn xây dựng nội dung HL, GD phù hợp, khoa 5

Các tiêu chí Lựa chọn được nội dung HL, GD quân nhân

học, sát thực tiễn hoạt động quân sự ở đơn vị. Lựa chọn xây dựng nội dung HL, GD tương đối phù hợp, tương đối sát thực tiễn hoạt động quân sự ở đơn vị. Lựa chọn xây dựng được một số nội dung HL, GD, có nhiều nội dung chưa sát thực tiễn hoạt động quân sự ở đơn vị. Lựa chọn, xây dựng được rất ít nội dung HL, GD, rất nhiều nội dung chưa sát với thực tiễn hoạt động quân sự ở đơn vị. Chưa lựa chọn, xây dựng được nội dung HL, GD phù hợp 1 với thực tiễn hoạt động quân sự ở đơn vị.

Bổ sung, Thường xuyên cập nhật, bổ sung, điều chỉnh nội dung HL, 5 điều chỉnh GD phù hợp với thực tiễn các giai đoạn HL, GD ở đơn vị.

nội dung Cập nhật, bổ sung, điều chỉnh nội dung HL, GD tương đối 4 HL, GD phù hợp với thực tiễn HL, GD ở đơn vị.

quân nhân Cập nhật, bổ sung, điều chỉnh được một số nội dung HL, GD 3 tương đối phù hợp với thực tiễn HL, GD ở đơn vị.

Cập nhật, điều chỉnh được rất ít nội dung HL, GD quân nhân 2 ở đơn vị, có nhiều nội dung điều chỉnh chưa phù hợp.

Không cập nhật, bổ sung, điều chỉnh nội dung HL, GD ở đơn 1 vị

64PL

5. Năng lực vận dụng nguyên tắc HL, GD quân nhân

Các tiêu Các mức độ thực hiện Điểm chí

Quán triệt Thực hiện nghiêm túc phương châm HL; luôn giữ vững

các nguyên phương hướng chính trị, tư tưởng của Đảng trong quá trình 5

tắc HL, GD HL, GD quân nhân.

quân nhân Thực hiện tương đối đầy đủ phương châm HL; luôn giữ vững

phương hướng chính trị, tư tưởng của Đảng trong quá trình 4

HL, GD quân nhân.

Thực hiện được phương châm HL, tuy nhiên nhiều nội dung

thực hiện nguyên tắc trong HL, GD trong thực tiễn hoạt động 3

HL, GD ở đơn vị chưa tốt.

Quán triệt nguyên tắc trong HL, GD trong thực tiễn hoạt

động HL, GD ở đơn vị có nhiều nội dung chưa tốt, chưa đầy 2

đủ.

Chưa quán triệt đầy đủ các nguyên tắc HL, GD quân nhân 1 trong thực tiễn hoạt động HL, GD ở đơn vị.

Vận dụng Thường xuyên bổ sung lý luận, vận dụng linh hoạt, sáng tạo

linh hoạt các nguyên tắc HL, GD quân nhân trong các tình huống đa 5

nguyên tắc dạng của thực tiễn xã hội và quân sự.

HL, GD Vận dụng tương đối linh hoạt các nguyên tắc HL, GD quân 4 quân nhân nhân trong các tình huống thực tiễn xã hội và quân sự.

Vận dụng nguyên tắc HL, GD quân nhân trong các tình

huống đa dạng của thực tiễn xã hội và quân sự, tuy nhiên 3

nhiều nội dung vận dụng chưa linh hoạt, sáng tạo

Chưa linh hoạt trong vận dụng các nguyên tắc HL, GD quân

nhân, nhiều lúc vận dụng một cách cứng nhắc, khuôn mẫu, 2

chưa sát với thực tiễn xã hội, quân sự.

Không vận dụng linh hoạt, sáng tạo nguyên tắc HL, GD quân 1 nhân trong các hoạt động xã hội và quân sự.

65PL

6. Năng lực vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân

Các mức độ thực hiện Điểm

Các tiêu chí Đánh giá Lựa chọn và sử dụng các PP, hình thức HL, GD phù hợp với 5 được PP, thực tiễn HL, GD quân nhân ở đơn vị.

hình thức Lựa chọn và sử dụng các PP, hình thức HL, GD tương đối 4 HL, GD phù hợp với thực tiễn HL, GD quân nhân ở đơn vị.

quân nhân ở Lựa chọn và sử dụng được một số PP, hình thức HL, GD 3 đơn vị tương đối phù hợp với thực tiễn HL, GD quân nhân ở đơn vị.

Lựa chọn và sử dụng một số PP, hình thức HL, GD phù hợp 2 rất ít với thực tiễn HL, GD quân nhân ở đơn vị.

Không lựa chọn và sử dụng được các PP, hình thức HL, GD 1 phù hợp với thực tiễn HL, GD quân nhân ở đơn vị.

Tổ chức đa dạng, khoa học các hình thức HL, GD quân nhân 5 phù hợp với môi trường hoạt động quân sự.

Tổ chức tương đối đa dạng, khoa học các hình thức HL, GD Tổ chức đa 4 quân nhân phù hợp với môi trường hoạt động quân sự. dạng hình

thức HL, Tổ chức được một số các hình thức HL, GD quân nhân phù 3 GD quân hợp với hoạt động quân sự.

nhân ở đơn Tổ chức được rất ít các hình thức HL, GD quân nhân phù 2 vị hợp với hoạt động quân sự.

Không tổ chức được các hình thức HL, GD quân nhân ở đơn

1 vị.

66PL

7. Năng lực sử dụng và thiết kế phương tiện, công cụ, đồ dùng HL

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Khai thác, sử dụng khoa học, hiệu quả các phương tiện trong

HL quân nhân; giữ gìn, bảo quản tốt các phương tiện, thiết bị 5

HL.

Khai thác, sử dụng tương đối khoa học, hiệu quả các phương

tiện trong HL quân nhân; giữ gìn, bảo quản tương đối tốt các 4

phương tiện, thiết bị HL.

Khai thác, sử dụng được một số phương tiện trong HL quân

nhân; biết giữ gìn, bảo quản một số phương tiện, thiết bị HL, 3

tuy nhiên hiệu quả chưa cao. Khai thác và sử dụng phương tiện, thiết bị HL

Rất ít khi khai thức, sử dụng phương tiện trong HL quân

nhân; giữ gìn, bảo quản các phương tiện, thiết bị HL có rất 2

nhiều nội dung chưa tốt.

Chưa khai thác và sử dụng được các phương tiện trong HL

quân nhân; chưa giữ gìn, bảo quản các phương tiện, thiết bị 1

HL ở đơn vị.

Cải tiến tốt các mô hình học cụ, đồ dùng HL; thiết kế được

các mô hình học cụ, đồ dụng HL mới phù hợp với điều kiện 5

HL và thực hiện nhiệm vụ ở các đơn vị.

Cải tiến các mô hình học cụ, đồ dùng HL ở mức khá; thiết kế

được các mô hình học cụ, đồ dụng HL mới tương đối phù 4

hợp với điều kiện HL ở các đơn vi.

Cải tiến được một số mô hình học cụ, đồ dùng HL; thiết kế được một số mô hình học cụ, đồ dụng HL, tuy nhiên nhiều 3 Thiết kế phương tiện, công cụ, đồ dùng HL

mô hình học cụ, đồ dùng HL chưa được cải tiến và thiết kế phù hợp.

2 Rất ít khi cải tiến và thiết kế mô hình học cụ, đồ dùng HL phù hợp với điều kiện HL ở các đơn vị.

Không cải tiến, thiết kế được mô hình học cụ, đồ dùng HL 1 phù hợp với điều kiện HL ở đơn vị.

67PL

8. Năng lực xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

Các mức độ thực hiện Điểm Các tiêu chí

Phát hiện chính xác, khoa học, kịp thời các tình huống trong 5 HL, GD quân nhân.

Phát hiện tương đối chính xác, khoa học, kịp thời các tình 4 huống trong HL, GD quân nhân.

Phát hiện được một số tình huống trong HL, GD quân nhân; 3 nhiều tình huống chưa phát hiện kịp thời và nhanh chóng. Phát hiện các tình huống trong HL, GD quân nhân Phát hiện rất ít tình huống sư phạm trong HL, GD quân nhân; 2 rất nhiều tình huống chưa phát hiện kịp thời và nhanh chóng.

Chưa phát hiện được các tình huống trong HL, GD quân nhân. 1

Đưa ra Nhanh chóng, bình tĩnh đưa ra các phương án xử lý các tình

phương án huống trong HL, GD quân nhân một cách mềm dẻo, linh 5

giải quyết hoạt, phù hợp với hoạt động quân sự.

tình huống Đưa ra các phương án xử lý các tình huống trong HL, GD

trong HL, quân nhân một cách tương đối nhanh chóng, mềm dẻo, linh 4

GD quân hoạt, tương đối phù hợp với hoạt động quân sự.

nhân Đưa ra được một số phương án xử lý các tình huống trong

HL, GD quân nhân, tuy nhiên, một số phương án xử lý chưa 3

linh hoạt, mềm dẻo.

Đưa ra được rất ít phương án xử lý các tình huống trong HL,

GD quân nhân; rất ít phương án xử lý tình huống sư phạm 2

được linh hoạt, mềm dẻo.

Không đưa ra được các phương án xử lý tình huống trong 1 HL, GD quân nhân

68PL

9. Năng lực kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD

Các tiêu Các mức độ thực hiện Điểm chí

Xác định chính xác, đầy đủ mục tiêu, nội dung, PP kiểm tra,

đánh giá kết quả HL, GD quân nhân; lựa chọn khoa học nội 5

dung, PP kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD quân nhân.

Xác định tương đối chính xác, đầy đủ mục tiêu, nội dung, PP

kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD quân nhân; lựa chọn 4 tương đối khoa học nội dung, PP kiểm tra, đánh giá kết quả Xác định HL, GD quân nhân. mục tiêu, Xác định được một số mục tiêu, nội dung, PP kiểm tra, đánh kiểm tra, giá kết quả HL, GD quân nhân; lựa chọn được một số nội 3 đánh giá kết dung, PP kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD quân nhân. quả HL, GD Xác định được rất ít mục tiêu, nội dung, PP kiểm tra, đánh

giá kết quả HL, GD quân nhân; lựa chọn rất ít nội dung, PP 2

kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD quân nhân.

Không xác định được mục tiêu, nội dung, PP kiểm tra, đánh

giá kết quả HL, GD quân nhân; không lựa chọn được PP 1

kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD quân nhân.

Thiết kế các Thiết kế khoa học các công cụ kiểm tra, đánh giá KQHT, rèn

công cụ luyện của quân nhân; xây dựng tốt hệ thống các câu hỏi, bài 5

đánh giá kết tập nhận thức kiểm tra, đánh giá quân nhân.

quả HL, GD Thiết kế tương đối khoa học các công cụ kiểm tra, đánh giá

quân nhân KQHT, rèn luyện của quân nhân; xây dựng tương đối tốt hệ 4 thống các câu hỏi, bài tập nhận thức kiểm tra, đánh giá quân

nhân.

Thiết kế được một số công cụ kiểm tra, đánh giá KQHT, rèn

luyện của quân nhân; xây dựng được một số câu hỏi, bài tập 3

nhận thức kiểm tra, đánh giá quân nhân

69PL

Các tiêu Các mức độ thực hiện Điểm chí

Thiết kết rất ít công cụ kiểm tra, đánh giá KQHT, rèn luyện

của quân nhân; xây dựng rất ít câu hỏi, bài tập nhận thức 2

kiểm tra, đánh giá quân nhân

Không thiết kế được công cụ kiểm tra, đánh giá KQHT, rèn

luyện của quân nhân; không xây dựng được câu hỏi, bài tập 1

nhận thức kiểm tra, đánh giá quân nhân

Nhận xét, Nhận xét, đánh giá chính xác, khoa học KQHT, rèn luyện 5 đánh giá kết của quân nhân trong các giai đoạn HL.

quả HL, GD Nhận xét, đánh giá tương đối chính xác KQHT, rèn luyện của 4 quân nhân quân nhân trong các giai đoạn HL.

Nhận xét, đánh giá được một số KQHT, rèn luyện của quân 3 nhân ở một số giai đoạn HL.

Nhận xét, đánh giá được rất ít KQHT, rèn luyện của quân 2 nhân ở một giai đoạn HL.

Không nhận xét đánh giá được KQHT, rèn luyện của quân 1 nhân trong các giai đoạn HL.

70PL

PHỤ LỤC 13

ĐỀ CƯƠNG MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ

(Ở TRƯỜNG SĨ QUAN CHÍNH TRỊ - BỘ QUỐC PHÒNG)

I. THÔNG TIN CHUNG VỀ MÔN HỌC

Môn học: Giáo dục học quân sự; Mã môn học: CT.P.02

Chuyên ngành: Xây dựng Đảng và Chính quyền Nhà nước

Loại môn học: Bắt buộc

Môn học trước: Tâm lý học quân sự; Môn học song hành: Không

Số tín chỉ: 02; Số tiết: 100. Trong đó: Số tiết lên lớp: Lý thuyết: 30; Thực

hành, bài tập, thảo luận: 34; Thi, kiểm tra kết thúc: 06; Số tiết tự học: 30

Bộ môn tham gia giảng dạy: Lý luận dạy học; SĐT: 069 597 779

II. MÔ TẢ

Giáo dục học quân sự là môn kiến thức ngành trong chương trình đào tạo cán

bộ chính trị cấp phân đội (trình độ đại học) ngành Xây dựng Đảng và chính quyền

Nhà nước cho QĐND Việt Nam. Môn học giới thiệu về những vấn đề chung nhất

của Giáo dục học quân sự.

III. MỤC TIÊU

Học viên nắm vững những kiến thức cơ bản, hệ thống, khoa học về Giáo dục

học quân sự; rèn luyện và phát triển kỹ năng, tư duy sư phạm, năng lực huấn luyện,

giáo dục và quản lý quá trình huấn luyện, giáo dục quân nhân; hình thành thái độ,

trách nhiệm cao trong học tập, rèn luyện, góp phần hoàn thiện phẩm chất, nhân cách

người cán bộ chính trị cấp phân đội.

IV. CHUẨN ĐẦU RA

1. Phẩm chất chính trị, đạo đức

PC1. Thực hiện nghiêm đường lối, quan điểm của Đảng về huấn luyện, giáo

dục và quản lý quá trình giáo dục quân nhân.

71PL

PC2. Gương mẫu về phẩm chất, đạo đức, lối sống của người cán bộ, đảng

viên; là trung tâm, hạt nhân đoàn kết trong lãnh đạo, tổ chức các hoạt động huấn

luyện và giáo dục quân nhân ở đơn vị.

2. Kiến thức

KT 1. Giải thích được cấu trúc, quy luật của quá trình sư phạm quân sự.

KT2. Phân tích được bản chất, động lực, logic, nguyên tắc, phương pháp,

hình thức tổ chức huấn luyện và giáo dục nhân cách quân nhân ở đơn vị.

KT3. Phân tích được kiến thức về tự giáo dục và quản lý quá trình giáo dục

quân nhân ở đơn vị.

3. Kỹ năng

KN 1. Vận dụng được kiến thức lý luận Giáo dục học quân sự vào hoạt động

huấn luyện và giáo dục quân nhân ở đơn vị.

KN2. Đánh giá được kết quả huấn luyện và giáo dục quân nhân ở đơn vị.

KN3. Thực hiện được công tác quản lý hoạt động huấn luyện, giáo dục quân

nhân ở đơn vị.

4. Mức độ tự chủ và trách nhiệm

TC1. Thể hiện sự tận tâm, trách nhiệm với hoạt động huấn luyện, giáo dục

quân nhân ở đơn vị.

TC2. Đề xuất được các biện pháp tổ chức HL, GD, quản lý GD quân nhân và

chịu trách nhiệm về các đề xuất đó.

5. Sức khỏe

Đạt sức khỏe theo quy định của Bộ Y tế và Bộ Quốc phòng.

V. CẤU TRÚC MÔN HỌC

Phân bổ thời gian

Thực hành

KT, Thi

Lý thuyết

Thảo luận

Bài tập

Lên lớp TT Nội dung Số tiết

Tiết học có HD

Đối tượng, nhiệm vụ, PP

1

06 02 02 0 0 0 02 nghiên cứu GDHQS

72PL

1.1

1.2

Đối tượng, nhiệm vụ nghiên cứu và những khái niệm cơ bản của GDHQS Phương pháp nghiên cứu và mối quan hệ của GDHQS với các ngành khoa học

2 Quá trình sư phạm quân sự

2.1

06 02 02 0 0 0 02

2.2 Cấu trúc của quá trình SPQS

2.3 Các quy luật của quá trình SPQS

Khái niệm, đặc trưng cơ bản của quá trình SPQS

Bản chất, động lực, logic của

3

3.1

08 02 02 0 0 0 04 quá trình HL quân nhân

3.2

Khái niệm, bản chất của quá trình HL quân nhân

Động lực, lôgíc của quá trình HL quân nhân

4 Nguyên tắc HL quân nhân

4.1

08 02 02 0 02 0 02

4.2 Các nguyên tắc HL quân nhân

Khái niệm, cơ sở xác định nguyên tắc HL quân nhân

5 Phương pháp HL quân nhân

5.1

12 04 02 02 0 0 04

5.2 Hệ thống các PPHL quân nhân

Khái niệm, phân loại PPHL quân nhân

6 Hình thức tổ chức HL quân nhân 10

6.1

04 02 02 0 0 02

6.2 Các hình thức tổ chức HL quân nhân

Khái niệm, phân loại hình thức tổ chức HL quân nhân

Bản chất, động lực, logic của

7

7.1

06 02 02 0 0 0 02 quá trình GD quân nhân

Khái niệm, bản chất của quá trình GD quân nhân

73PL

7.2

Động lực, logic của quá trình GD quân nhân

8 Nguyên tắc GD quân nhân

8.1

08 02 02 0 02 0 02

8.2 Các nguyên tắc GD quân nhân

Khái niệm, cơ sở xác định nguyên tắc GD quân nhân

9 Nhiệm vụ, nội dung và con

9.1 Các nhiệm vụ, nội dung GD

06 02 02 0 0 0 02 đường GD quân nhân

9.2 Con đường GD quân nhân

quân nhân

10 Phương pháp và hình thức tổ

10.1 Phương pháp GD quân nhân

10.2 Các hình thức tổ chức GD quân nhân

12 04 02 02 0 0 04 chức GD quân nhân

11 Tự giáo dục của quân nhân

11.1 Khái niệm và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tự giáo dục của quân nhân

11.2 Tổ chức điều khiển quá trình tự

06 02 0 0 02 0 02

giáo dục của quân nhân ở đơn vị

12 Quản lý quá trình GD quân

12.1 Khái niệm, chức năng quản lý quá trình giáo dục quân nhân ở đơn vị

12.2

06 02 02 0 0 0 02 nhân ở đơn vị

* Kiểm tra, đánh giá kết thúc

Nguyên tắc, phương pháp quản lý quá trình giáo dục quân nhân

06 0 0 0 0 06 0

Cộng 100 30 22 6 6 6 30

74PL

VI. KẾ HOẠCH VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC

VII. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP

VIII. CƠ SỞ VẬT CHẤT, HỌC LIỆU

1. Học liệu bắt buộc

[1] Tổng cục Chính trị (2019), Giáo trình Giáo dục học quân sự (dùng cho đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội, trình độ đại học), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

[2] Tổng cục Chính trị (2020), Giáo trình Giáo dục học quân sự (dùng cho đào tạo sĩ quan chỉ huy, tham mưu, hậu cần, kỹ thuật, quân y, tình báo cấp phân đội, trình độ đại học), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

[3] Tổng cục Chính trị (2016), Quy chế Giáo dục chính trị trong Quân đội nhân dân và Dân quân tự vệ Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

[4] Tổng cục Chính trị (2022), Quy chế Công tác quản lý tư tưởng quân nhân, nắm và định hướng dư luận trong Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.

[5] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần

thứ XIII, tập 1, 2, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội.

2. Học liệu tham khảo

[6] Bộ Quốc phòng (2022), Báo cáo Tổng kết thực hiện Nghị quyết“Về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo”, ngày 20/12/2022, Hà Nội.

[7] Tổng cục Chính trị (2020), Đề cương học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội đại biểu đảng bộ Quân đội lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020-2025, Hà Nội.

[8] Đảng bộ Trường Sĩ quan Chính trị (2020), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ X, nhiệm kỳ 2020-2025, Hà Nội.

[9] Quân uỷ Trung ương (2022), Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW “Về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023-2030 và những năm tiếp theo, Hà Nội.

[10] Quân ủy Trung ương (2021), Nghị quyết số 847-NQ/QUTW “Về phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới”, Hà Nội.

3. Vật chất

- Máy tính, giáo án lý thuyết, giáo án điện tử

- Phần mềm dạy học…

IX. QUY ĐỊNH CỦA HỌC PHẦN

Theo Quy chế đào tạo đại học của Nhà trường.

75PL

PHỤ LỤC 14

MẪU BIÊN BẢN QUAN SÁT GIỜ DẠY

(Dùng trong khảo sát thực trạng)

Họ và tên giảng viên.........................................................................................

Khoa (bộ môn): .................................................................................................

Tên học phần (môn học):...................................................................................

Tên bài học:......................................................................................................

Thời gian:..............................; Địa điểm:..........................................................

Lớp:.......................................; Quân số học viên:...........................................

Hoạt động Phương pháp - Nội dung Kiểm tra, dạy học kỹ thuật quan sát đánh giá dạy học Giảng viên Học viên

Nhận xét chung:

- Công tác chuẩn bị của giảng viên, học viên (hồ sơ bài giảng; phương tiện,

học liệu dạy học...):....................................................................................................

- Nội dung bài giảng:

+ Tính khoa học:..............................................................................................

+ Tính chính trị, tư tưởng, giáo dục:.................................................................

+ Tính thực tiễn:...............................................................................................

- Phương pháp/kỹ thuật dạy học:......................................................................

- Kiểm tra, đánh giá:.........................................................................................

- Sản phẩm học tập của học viên:.....................................................................

- Xử lý các tình huống sư phạm:.......................................................................

- Tư thế, tác phong sư phạm của giảng viên:.....................................................

- Ý thức, trách nhiệm của học viên trong học tập:............................................

76PL

PHỤ LỤC 15

MẪU BIÊN BẢN QUAN SÁT GIỜ DẠY

(Dùng trong thực nghiệm sư phạm)

Họ và tên giảng viên.........................................................................................

Khoa (bộ môn): .................................................................................................

Tên học phần (môn học):...................................................................................

Tên bài học:......................................................................................................

Thời gian:..............................; Địa điểm:..........................................................

Lớp:.......................................; Quân số học viên:...........................................

NỘI DUNG QUAN SÁT

1. Giảng viên xác định các năng lực trong quá trình dạy học môn học:

.......................................................................................................................................

2. Các phương pháp, kỹ thuật dạy học được giảng viên sử dụng trong dạy học:

.......................................................................................................................................

3. Các phương pháp, hình thức đánh giá được giảng viên sử dụng trong dạy học:

.......................................................................................................................................

4. Xây dựng môi trường sư phạm trong dạy học:

.......................................................................................................................................

5. Kết quả hình thành các năng lực của học viên:

.......................................................................................................................................

77PL

PHỤ LỤC 16

KẾT QUẢ PHÂN TÍCH DỮ LIỆU KHẢO SÁT BẰNG SPSS

KẾT QUẢ KHẢO SÁT CÁN BỘ QUẢN LÝ, GIẢNG VIÊN

Câu 5. Mức độ xác định mục tiêu dạy học môn GDHQS theo TCNL

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha ,875

N of Items 6

Summary Item Statistics

Mean

Minimum Maximum

Range

Variance N of Items

Maximum / Minimum

Item Means

3,082

2,673

3,582

,909

1,340

,144

C5.1. C5.2. C5.3. C5.4. C5.5. C5.6.

Scale Mean if Item Deleted 14,9091 15,0545 15,2909 15,8182 15,7273 15,6545

Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 17,529 17,090 17,173 15,670 15,869 15,749

Corrected Item- Total Correlation ,805 ,814 ,878 ,850 ,845 ,845

Cronbach's Alpha if Item Deleted ,873 ,871 ,874 ,868 ,868 ,868

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

2,00 2,00 2,00 1,00 1,00 1,00

Mean 3,5818 3,4364 3,2000 2,6727 2,7636 2,8364

Std. Deviation ,73764 ,78796 ,80277 ,94388 ,92223 ,93815

5,00 5,00 4,00 4,00 4,00 4,00

C5.1. C5.2. C5.3. C5.4. C5.5. C5.6. Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55 55

Câu 6. Mức độ thực hiện nội dung dạy học môn GDHQS theo TCNL

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

,862

Summary Item Statistics

Mean

Minimum Maximum

Range

Variance N of Items

Maximum / Minimum

Item Means

3,287

2,491

3,800

1,309

1,526

,295

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

C6.1. C6.2. C6.3. C6.4. C6.5.

Scale Variance if Item Deleted 9,608 8,618 9,088 10,166 9,150

13,9455 13,1091 12,6364 13,3818 12,6727

,892 ,889 ,838 ,739 ,736

,854 ,757 ,746 ,763 ,746

Descriptive Statistics

78PL

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

1,00 2,00 2,00 1,00 2,00

4,00 5,00 5,00 4,00 5,00

3,3273 2,4909 3,7636 3,0545 3,8000

,76673 ,94388 ,81567 ,70496 ,82552

C6.1. C6.2. C6.3. C6.4. C6.5. Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55

Câu 7. Mức độ sử dụng hình thức dạy học theo TCNL

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

,827

N of Items 4 Summary Item Statistics

Mean

Maximum / Minimum

Range

Item Means

3,342

Variance N of Items 4

,113

1,309

Minimum Maximum 3,855

2,945

,909 Item-Total Statistics

Cronbach's Alpha if Item Deleted

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

C7.1. Bài giảng C7.2. Thảo luận C7.3. Tự học C7.4. Thực hành

Corrected Item- Total Correlation ,709 ,778 ,724 ,779

8,090 7,684 8,067 7,699

12,8545 13,2727 13,4545 13,4909

,812 ,798 ,728 ,718

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

2,00 2,00 2,00 1,00

5,00 5,00 5,00 4,00

3,8545 3,4364 3,2545 3,2182

,73076 ,76409 ,79857 ,83202

C7.1. Bài giảng C7.2. Thảo luận C7.3. Tự học C7.4. Thực hành Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 Câu 8. Mức độ sử dụng PPDH theo TCNL

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

,759

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,029

Minimum Maximum 3,927

2,327

Variance N of Items 5

,376

1,688

1,600 Item-Total Statistics

Corrected Item- Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

Scale Mean if Item Deleted 17,2727 17,6545 17,7636 18,8727 18,3091

,714 ,747 ,774 ,691 ,794

,756 ,753 ,751 ,757 ,749

C8.1. Thuyết trình C8.2. Nêu vấn đề C8.3. Đóng vai C8.4. Dựa trên tình huống C8.5. Thực hành

Scale Variance if Item Deleted 19,943 19,156 17,776 19,076 17,662 Descriptive Statistics

Mean

Std. Deviation

Minimum Maximum 5,00 5,00 5,00 4,00 4,00

3,00 2,00 1,00 1,00 1,00

3,9273 3,4364 2,3273 2,8909 2,4364

,66261 ,74082 ,89781 ,79476 ,89593

C8.1. Thuyết trình C8.2. Nêu vấn đề C8.3. Đóng vai C8.4. Dựa trên tình huống C8.5. Thực hành Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55

79PL

Câu 9. Giảng viên sử dụng các hoạt động dạy học theo TCNL

Reliability Statistics

N of Items

Cronbach's Alpha ,775

Summary Item Statistics

Mean

Minimum Maximum

Range

Variance N of Items

Maximum / Minimum

Item Means

3,300

2,491

3,873

1,382

1,555

,281

Cronbach's Alpha if Item Deleted

C9.1. C9.2. C9.3. C9.4. C9.5. C9.6. C9.7. C9.8.

Scale Mean if Item Deleted 22,5273 22,6364 23,2545 23,1273 23,8182 23,9091 22,8000 22,7273

Corrected Item- Total Correlation ,678 ,708 ,721 ,791 ,737 ,732 ,700 ,720

,674 ,671 ,670 ,672 ,670 ,671 ,672 ,770

Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 32,032 31,013 28,341 29,817 28,152 27,603 31,163 30,387 Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

3,00 2,00 1,00 1,00 1,00 1,00 2,00 2,00

5,00 5,00 4,00 4,00 4,00 4,00 5,00 5,00

3,8727 3,7636 3,1455 3,2727 2,5818 2,4909 3,6000 3,6727

,63987 ,71915 ,97026 ,84885 ,97546 ,91210 ,70972 ,77111

C9.1. C9.2. C9.3. C9.4. C9.5. C9.6. C9.7. C9.8. Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55 55 55 55

Câu 10. Học viên sử dụng các hoạt động học tập môn GDHQS theo TCNL:

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

,875

Summary Item Statistics

Mean

Minimum Maximum

Range

Variance N of Items

Maximum / Minimum

Item Means

3,205

2,509

3,909

1,400

1,558

,337

Scale Mean if Item Deleted

Cronbach's Alpha if Item Deleted

C 10.1. C 10.2. C 10.3. C 10.4. C 10.5. C 10.6. C 10.7. C 10.8.

Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 30,496 30,978 27,277 29,143 29,202 27,418 26,601 27,298

21,8000 21,8545 22,9818 22,3091 21,7273 22,9091 22,7455 23,1273

Corrected Item- Total Correlation ,899 ,873 ,956 ,861 ,910 ,933 ,934 ,937

,874 ,873 ,869 ,874 ,872 ,870 ,871 ,870

80PL

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

3,00 3,00 1,00 1,00 2,00 1,00 1,00 1,00

5,00 5,00 4,00 4,00 5,00 4,00 4,00 4,00

C 10.1. C 10.2. C 10.3. C 10.4. C 10.5. C 10.6. C 10.7. C 10.8. Valid N (listwise)

,63139 ,75210 ,90714 ,79476 ,59910 ,91195 ,99392 ,92040

3,8364 3,9091 2,6545 3,3273 3,7818 2,7273 2,8909 2,5091

55 55 55 55 55 55 55 55 55

Câu 11. Giảng viên ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng phương tiện dạy học theo TCNL

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

,833

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,255

Minimum Maximum 3,455

3,018

Variance N of Items 3

,049

1,145

Corrected Item- Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

,787 ,801 ,821

C 11.1. C 11.2. C11.3.

Scale Mean if Item Deleted 6,4727 6,3091 6,7455

,885 ,868 ,839

,436 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 2,217 2,032 2,230 Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

,73718 ,81236 ,75745

2,00 1,00 1,00

5,00 5,00 5,00

3,2909 3,4545 3,0182

C 11.1. C 11.2. C 11.3. Valid N (listwise)

55 55 55 55

Câu 12. Đánh giá hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS theo TCNL

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

,774

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,423

Minimum Maximum 4,473

2,509

Variance N of Items 8

,478

1,783

Scale Mean if Item Deleted

Cronbach's Alpha if Item Deleted

1,964 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 28,418 26,581 26,941 27,129 27,712 26,607 26,780 28,519

22,9091 23,2182 24,2000 24,0182 23,6545 24,8000 24,8727 24,0000

Corrected Item- Total Correlation ,870 ,909 ,856 ,934 ,882 ,935 ,936 ,868

,772 ,770 ,773 ,769 ,772 ,769 ,769 ,773

C12.1. C12.2. C12.3. C12.4. C12.5. C12.6. C12.7. C12.8.

81PL

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

3,00 2,00 2,00 2,00 2,00 1,00 1,00 2,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 4,00 4,00 5,00

4,4727 4,1636 3,1818 3,3636 3,7273 2,5818 2,5091 3,3818

,71633 ,87694 ,88382 ,80193 ,78066 ,85399 ,83606 ,70687

C12.1. C12.2. C12.3. C12.4. C12.5. C12.6. C12.7. C12.8. Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55 55 55 55

Cronbach's Alpha

N of Items

,837

Câu 13. Đánh giá kết quả hình thành NL của HV: Câu 13.1. Kết quả hình thành NL chung: Reliability Statistics

Summary Item Statistics

Mean

Minimum Maximum

Range

Variance N of Items

Maximum / Minimum

Item Means

3,542

3,382

3,691

,309

1,091

,019

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Cronbach's Alpha if Item Deleted

C13.1.1. C13.1.2. C13.1.3. C13.1.4. C13.1.5.

Corrected Item- Total Correlation ,826 ,843 ,851 ,821 ,829

9,981 9,867 9,608 9,469 8,965

15,0182 15,0545 15,1455 15,2909 15,3273

,811 ,808 ,807 ,811 ,812

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

2,00 2,00 2,00 2,00 1,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

3,6909 3,6545 3,5636 3,4182 3,3818

,74219 ,75076 ,78796 ,83202 ,91269

C13.1.1. C13.1.2. C13.1.3. C13.1.4. C13.1.5. Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55

Câu 13.2. Kết quả hình thành năng lực riêng

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

,783

Summary Item Statistics

Mean

Minimum Maximum

Range

Variance N of Items

Maximum / Minimum

Item Means

3,382

3,218

3,582

,364

1,113

,018

Item-Total Statistics

82PL

Cronbach's Alpha if Item Deleted

Scale Mean if Item Deleted

27,0727 26,8909 27,1455 26,9273 27,2000 26,8545 27,1273 27,2182 27,0545

Corrected Item- Total Correlation ,743 ,738 ,717 ,722 ,730 ,794 ,717 ,727 ,747

C13.2.1. C13.2.2. C13.2.3 C13.2.4. C13.2.5. C13.2.6. C13.2.7. C13.2.8. C13.2.9.

,781 ,781 ,782 ,781 ,781 ,783 ,782 ,781 ,781

Scale Variance if Item Deleted 34,217 33,432 34,608 35,032 34,681 35,312 35,928 35,322 34,941 Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

3,3636 3,5455 3,2909 3,5091 3,2364 3,5818 3,3091 3,2182 3,3818

,82470 ,89893 ,80904 ,76673 ,79264 ,76233 ,69048 ,73764 ,75745

C13.2.1. C13.2.2. C13.2.3 C13.2.4. C13.2.5. C13.2.6. C13.2.7. C13.2.8. C13.2.9. Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55 55 55 55 55

Câu 14. Khó khăn khi giảng dạy môn GDHQS theo TCNL

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

,870

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,991

Minimum Maximum 4,273

3,309

Variance N of Items 6

,146

1,291

Cronbach's Alpha if Item Deleted

Scale Mean if Item Deleted

19,6727 19,8545 19,6909 20,1636 20,6364 19,7091

Corrected Item- Total Correlation ,843 ,897 ,821 ,774 ,809 ,850

C14.1. C14.2. C14.3. C14.4. C14.5. C14.6.

,861 ,866 ,864 ,869 ,867 ,861

,964 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 13,298 13,904 13,810 12,658 12,051 13,358 Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

3,00 3,00 3,00 2,00 2,00 3,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

4,2727 4,0909 4,2545 3,7818 3,3091 4,2364

,73168 ,67420 ,67270 ,87540 ,94031 ,71915

C14.1. C14.2. C14.3. C14.4. C14.5. C14.6. Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55 55

83PL

N of Items

Cronbach's Alpha ,979

Câu 15. Nguyên nhân khó khăn Reliability Statistics

Summary Item Statistics

Range

Maximum / Minimum

Variance

N of Items

,655

4,026

Item Means

1,178

,047

Scale Mean if Item Deleted

Corrected Item- Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

23,9818 23,8545 24,2727 24,0545 24,5091 24,2545 24,1636

C15.1. C15.2. C15.3. C15.4. C15.5. C15.6. C15.7.

,906 ,899 ,950 ,919 ,915 ,933 ,940

,976 ,977 ,973 ,975 ,976 ,974 ,974

Mean Minimum Maximum 4,327 3,673 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 23,203 23,756 21,943 22,978 21,884 22,527 22,954 Descriptive Statistics Maximu m

Std. Deviation

Minimum 3,00 3,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00

Mean 4,2000 4,3273 3,9091 4,1273 3,6727 3,9273 4,0182

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

,80277 ,74671 ,90825 ,81773 ,94388 ,85753 ,80487

C15.1. C15.2. C15.3. C15.4. C15.5. C15.6. C15.7. Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55 55 55

Câu 16. Các yếu tố ảnh hưởng đến dạy học môn GDHQS theo TCNL:

Reliability Statistics

N of Items

Cronbach's Alpha ,965

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

4,10

Minimum Maximum 4,327

3,855

Variance N of Items 6

,034

1,123

Cronbach's Alpha if Item Deleted

Scale Mean if Item Deleted

20,6727 20,5695 20,2909 20,3455 20,5455 20,7636

Corrected Item- Total Correlation ,917 ,944 ,848 ,863 ,924 ,858

C16.1. C16.2. C16.3. C16.4. C16.5. C16.6.

,955 ,924 ,962 ,961 ,954 ,961

,473 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 9,446 9,588 10,210 10,601 9,808 9,962 Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

3,9455 4,1537 4,3273 4,2727 4,0727 3,8545

,75567 ,95725 ,84418 1,0574 ,94120 ,93746

C16.1. C16.2. C16.3. C16.4. C16.5. C16.6. Valid N (listwise)

55 55 55 55 55 55 55

84PL

KẾT QUẢ KHẢO SÁT HỌC VIÊN

N of Items

Cronbach's Alpha ,861

Câu 5. Giảng viên sử dụng hình thức dạy học theo TCNL: Reliability Statistics

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,269

Minimum Maximum 3,690

3,008

,682

1,227

Variance N of Items 4

,092

Item-Total Statistics

Corrected Item- Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

C5.1. C5.2. C5.3. C5.4.

Scale Mean if Item Deleted 12,6558 12,8527 13,2481 13,2884

Scale Variance if Item Deleted 8,325 8,064 7,737 7,997

,838 ,859 ,920 ,922

,860 ,857 ,847 ,847

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

2,00 2,00 1,00 1,00

5,00 5,00 5,00 5,00

3,6899 3,4930 3,0977 3,0574

,73719 ,77341 ,79483 ,74442

C5.1. C5.2. C5.3. C5.4. Valid N (listwise)

645 645 645 645 645

Cronbach's Alpha

N of Items

,877

Câu 6. Giảng viên sử dụng PPDH theo TCNL Reliability Statistics

Summary Item Statistics

Mean

Minimum

Maximum

Range

Maximum / Minimum

Variance

N of Items

Item Means

2,984

2,502

3,766

1,505

,296

1,264 Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

C6.1. C6.2. C6.3. C6.4. C6.5.

17,1194 17,2124 18,3318 18,1333 17,7783

20,192 19,711 18,592 18,709 18,480

,893 ,926 ,937 ,929 ,878

,876 ,873 ,872 ,873 ,877

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

2,00 2,00 1,00 1,00 1,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

3,7659 2,5535 2,7519 3,1070 2,5535

,66600 ,70267 ,82977 ,82122 ,88957

645 645 645 645 645 645

C6.1. C6.2. C6.3. C6.4. C6.5. Valid N (listwise)

85PL

N of Items

Cronbach's Alpha ,878

Câu 7. Giảng viên sử dụng các hoạt động dạy học theo TCNL Reliability Statistics

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,345

Minimum Maximum 3,812

2,567

Variance N of Items 8

,180

1,485

Corrected Item- Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

1,245 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted

Scale Mean if Item Deleted

22,9473 23,0388 23,7690 23,5752 23,4760 24,1922 23,0837 23,2357

32,637 30,876 29,190 29,900 30,883 28,904 31,394 31,283

,869 ,931 ,918 ,918 ,904 ,933 ,919 ,922

C7.1. C7.2. C7.3. C7.4. C7.5. C7.6. C7.7. C7.8.

,878 ,873 ,874 ,874 ,874 ,873 ,874 ,874

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

3,00 2,00 1,00 1,00 1,00 1,00 2,00 2,00

5,00 5,00 4,00 4,00 4,00 4,00 5,00 5,00

3,8124 3,7209 2,9907 3,1845 3,2837 2,5674 3,6760 3,5240

,68287 ,80735 ,98115 ,91149 ,82759 ,99558 ,76742 ,77508

C7.1. C7.2. C7.3. C7.4. C7.5. C7.6. C7.7. C7.8. Valid N (listwise)

645 645 645 645 645 645 645 645 645

Câu 8. Học viên sử dụng các hoạt động học tập môn GDHQS theo TCNL

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

,781

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,245

Minimum Maximum 3,857

2,583

Variance N of Items 8

,333

1,493

Scale Mean if Item Deleted

Cronbach's Alpha if Item Deleted

1,274 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 35,040 34,880 31,287 32,841 34,381 33,854 31,664 31,425

22,1039 22,1333 23,3504 22,7659 22,1147 22,5473 23,3349 23,3783

Corrected Item- Total Correlation ,918 ,912 ,968 ,882 ,929 ,892 ,967 ,970

C8.1. C8.2. C8.3. C8.4. C8.5. C8.6. C8.7. C8.8.

,779 ,779 ,776 ,780 ,778 ,780 ,776 ,777

86PL

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

3,00 2,00 1,00 1,00 2,00 2,00 1,00 1,00

5,00 5,00 4,00 4,00 5,00 5,00 4,00 4,00

3,8574 3,8279 2,6109 3,1953 3,8465 3,4140 2,6264 2,5829

,70587 ,72435 1,00721 ,93863 ,75778 ,83450 ,97400 ,99284

C8.1. C8.2. C8.3. C8.4. C8.5. C8.6. C8.7. C8.8. Valid N (listwise)

645 645 645 645 645 645 645 645 645

Cronbach's Alpha

N of Items

,848

Câu 9. Ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng phương tiện dạy học Reliability Statistics

Summary Item Statistics

Mean

Minimum Maximum

Range

Variance N of Items

Maximum / Minimum

Item Means

3,323

3,098

3,538

,440

1,142

,049

Scale Mean if Item Deleted

Cronbach's Alpha if Item Deleted

C9.1. C9.2. C9.3.

6,6357 6,4310 6,8713

Corrected Item- Total Correlation ,913 ,901 ,864

,808 ,817 ,845

Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 2,670 2,702 2,991 Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

,88932 ,88668 ,81983

1,00 1,00 1,00

5,00 5,00 5,00

3,3333 3,5380 3,0977

C9.1. C9.2. C9.3. Valid N (listwise)

645 645 645 645

Câu 10. Kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn GDHQS theo TCNL Reliability Statistics

Cronbach's Alpha

N of Items

,886

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,560

Minimum Maximum 4,429

2,563

Variance N of Items 8

,309

1,728

1,867 Item-Total Statistics

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

Scale Mean if Item Deleted

,926 ,923 ,951 ,937 ,941 ,942 ,950 ,962

,884 ,884 ,883 ,884 ,884 ,883 ,883 ,882

24,0543 24,4124 24,9566 25,1628 24,7845 25,1922 25,9209 24,9023

Scale Variance if Item Deleted 42,629 41,168 42,035 39,810 41,492 40,975 41,924 41,004

C 10.1. C 10.2. C 10.3. C 10.4. C 10.5. C 10.6. C 10.7. C 10.8.

87PL

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

2,00 2,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 4,00 5,00

4,4295 4,0713 3,5271 3,3209 3,6992 3,2915 2,5628 3,5814

,87231 ,99433 ,89925 1,09386 ,95199 ,99315 ,90950 ,97243

C 10.1. C 10.2. C 10.3. C 10.4. C 10.5. C 10.6. C 10.7. C 10.8. Valid N (listwise)

645 645 645 645 645 645 645 645 645

Câu 11. Kết quả hình thành NL của HV 11. 1. Năng lực chung Reliability Statistics

N of Items

Cronbach's Alpha ,878

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,491

Minimum Maximum 3,786

3,115

Variance N of Items 5

,098

1,216

Scale Mean if Item Deleted

Corrected Item- Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

C 11.1.1. C 11.1.2. C 11.1.3. C 11.1.4. C 11.1.5.

13,6868 13,6682 13,8775 14,2450 14,3395

,954 ,953 ,925 ,927 ,917

,869 ,869 ,874 ,874 ,875

,671 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 13,532 13,589 13,660 13,322 14,262 Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

,96613 ,95916 ,97121 1,01751 ,89296

2,00 2,00 1,00 1,00 1,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

3,7674 3,7860 3,5767 3,2093 3,1147

C 11.1.1. C 11.1.2. C 11.1.3. C 11.1.4. C 11.1.5. Valid N (listwise)

645 645 645 645 645 645

N of Items

Cronbach's Alpha ,886

11. 2. Năng lực riêng Reliability Statistics

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,358

Minimum Maximum 3,578

3,216

Variance N of Items 9

,019

1,113

Scale Mean if Item Deleted

Cronbach's Alpha if Item Deleted

C 11.2.1. C 11.2.2. C 11.2.3. C 11.2.4. C 11.2.5. C 11.2.6. C 11.2.7. C 11.2.8. C 11.2.9.

,363 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 33,734 33,766 34,155 33,966 33,850 33,802 33,315 33,700 33,215

26,9566 26,7364 27,0062 26,6434 26,9752 26,7116 26,9287 26,9984 26,8171

Corrected Item- Total Correlation ,954 ,928 ,907 ,894 ,948 ,921 ,959 ,938 ,953

,883 ,884 ,885 ,886 ,884 ,885 ,883 ,884 ,883

88PL

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

,74939 ,76523 ,74459 ,77148 ,74330 ,76733 ,78378 ,76395 ,79730

2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00 2,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

3,2651 3,4853 3,2155 3,5783 3,2465 3,5101 3,2930 3,2233 3,4047

C 11.2.1. C 11.2.2. C 11.2.3. C 11.2.4. C 11.2.5. C 11.2.6. C 11.2.7. C 11.2.8. C 11.2.9. Valid N (listwise)

645 645 645 645 645 645 645 645 645 645

N of Items

Cronbach's Alpha ,875

Câu 12. Khó khăn trong học tập môn GDHQS theo TCNL Reliability Statistics

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

4,111

Minimum Maximum 4,251

3,847

Variance N of Items 6

,035

1,105

Cronbach's Alpha if Item Deleted

Scale Mean if Item Deleted

,867 ,874 ,867 ,867 ,875 ,867

C12.1. C12.2. C12.3. C12.4. C12.5. C12.6.

20,4558 20,7674 20,4124 20,4233 20,8171 20,4419

Corrected Item- Total Correlation ,951 ,855 ,948 ,954 ,854 ,949

,405 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 11,370 11,878 11,544 11,462 11,594 11,570 Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

,72891 ,71153 ,70415 ,71339 ,75778 ,69971

3,00 2,00 3,00 3,00 2,00 3,00

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

4,2078 3,8961 4,2512 4,2403 3,8465 4,2217

C12.1. C12.2. C12.3. C12.4. C12.5. C12.6. Valid N (listwise)

645 645 645 645 645 645 645

Câu 13. Nguyên nhân khó khăn khi học tập môn GDHQS theo TCNL: Reliability Statistics

N of Items

Cronbach's Alpha ,978

Summary Item Statistics

Mean

Range

Maximum / Minimum

Item Means

3,938

Minimum Maximum 4,228

3,659

Variance N of Items 7

,059

1,156

Scale Mean if Item Deleted

Cronbach's Alpha if Item Deleted

,569 Item-Total Statistics Scale Variance if Item Deleted 20,945 20,780 20,844 22,152 22,196 21,107 20,351

23,7907 23,9070 23,9008 23,3674 23,3380 23,4837 23,6078

Corrected Item- Total Correlation ,925 ,921 ,920 ,915 ,909 ,925 ,940

,974 ,975 ,975 ,975 ,976 ,974 ,973

C13.1. C13.2. C13.3. C13.4. C13.5. C13.6. C13.7.

89PL

Descriptive Statistics

Minimum

Maximum

Mean

Std. Deviation

5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00

3,7752 3,6589 3,6651 4,1984 4,2279 4,0822 3,9581

,83815 ,86059 ,85399 ,70776 ,70656 ,81964 ,89501

2,00 2,00 2,00 3,00 3,00 2,00 2,00

C13.1. C13.2. C13.3. C13.4. C13.5. C13.6. C13.7. Valid N (listwise)

645 645 645 645 645 645 645 645

90PL

PHỤ LỤC 17

KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH INDEPENDENT SAMPLES TEST

1. Kiểm định sự phù hợp của dạy học theo TCNL

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2-tailed)

Mean Difference

Std. Error Difference

Lower

Upper

3. Sự phù hợp của dạy

Equal variances assumed

,779

,378

,329

698

,742

,03749

,11379

-,18593

,26091

học theo TCNL

Equal variances not assumed

,343

64,560

,733

,03749

,10930

-,18082

,25580

2. Kiểm định sử dụng hình thức dạy học theo TCNL

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Mean Difference

Std. Error Difference

Lower

Upper

1. Bài giảng

Equal variances assumed

1,078

,299

1,591

698

,16462

,10348

-,03856

,36780

,112

Equal variances not assumed

1,603

63,739

,16462

,10272

-,04060

,114

,36985

2. Thảo luận

Equal variances assumed

,139

,709

-,522

698

,602

-,05666

,10854

-,26977

,15645

Equal variances not assumed

,600

-,05666

,10744

-,27130

,15798

-,527

63,807

3. Tự học

Equal variances assumed

,936

,334

1,405

698

,161

,15687

,11169

-,06242

,37616

Equal variances not assumed

,167

,15687

,11213

-,06718

,38092

1,399

63,471

4. Thực hành

Equal variances assumed

6,311

,012

1,523

698

,128

,16082

,10557

-,04646

,36810

Equal variances not assumed

,170

,16082

,11596

-,07100

,39264

1,387

61,600

91PL

3. Kiểm định PPDH theo TCNL

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Std. Error Difference

Lower

Upper

1. Thuyết trình

1,925

,166

t 1,726

698

Mean Difference ,16138

,09352

-,02223

,34499

,085

Equal variances assumed Equal variances not assumed

2. Nêu vấn đề

,814

,367

Equal variances assumed Equal variances not assumed

3. Đóng vai

,599

,439

Equal variances assumed Equal variances not assumed

4. Dựa trên tình huống Equal variances assumed

,027

,870

Equal variances not assumed

5. Thảo luận nhóm

,017

,897

1,733 -1,285 -1,229 7,525 7,041 -3,690 -3,794 -1,728

63,665 698 62,572 698 62,125 698 64,235 698

,09312 ,09913 ,10365 ,11733 ,12539 ,11507 ,11194 ,12503

-,02466 -,32204 -,33458 ,65252 ,63223 -,65060 -,64827 -,46154

,34742 ,06722 ,07975 1,11323 1,13352 -,19873 -,20106 ,02941

,088 ,199 ,224 ,000 ,000 ,000 ,000 ,084

,16138 -,12741 -,12741 ,88288 ,88288 -,42467 -,42467 -,21607

Equal variances assumed Equal variances not assumed

-1,718

63,423

,12578

-,46739

,03526

,091

-,21607

4. Kiểm định hoạt động giảng dạy theo TCNL

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Mean Difference

Std. Error Difference

Lower

Upper

Equal variances assumed

2,263

,133

,632

698

,06032

,09547

-,12712

,24777

,528

Equal variances not assumed

1. Hướng dẫn HV nghiên cứu giáo trình, đề cương bài giảng và các tài liệu

,668 64,947

,507

,06032

,09037

-,12016

,24081

2. Hoạt động khởi động

Equal variances assumed

,704

,04271

,11250

-,17817

,26358

2,305

,129

,380

698

Equal variances not assumed

,418 66,166

,677

,04271

,10205

-,16103

,24644

3. Hoạt động hình thành kiến thức Equal variances assumed

,261

,15476

,13771

-,11561

,42512

,149

,700

1,124

698

Equal variances not assumed

1,134 63,787

,261

,15476

,13642

-,11778

,42730

92PL

4. Hoạt động luyện tập

Equal variances assumed

,368

,544

,693

698

,08823

,12738

-,16186

,33832

,489

Equal variances not assumed

,736 65,088

,08823

,11995

-,15133

,32779

,465

5. Hoạt động vận dụng

Equal variances assumed

5,470

,020

-5,949

698

-,70190

,11799

-,93356

-,47024

,000

Equal variances not assumed

-5,180 60,813

-,70190

,13551

-,97288

-,43092

,000

6. Hoạt động tìm tòi, mở rộng

Equal variances assumed

,231

,631

-,546

698

-,07653

,14028

-,35195

,19888

,586

Equal variances not assumed

-,528 62,840

-,07653

,14484

-,36599

,21293

,599

Equal variances assumed

,451

,502

-,709

698

-,07597

,10720

-,28643

,13450

,479

7. Khuyến khích HV phát biểu những vấn đề học tập

Equal variances not assumed

-,757 65,250

-,07597

,10036

-,27638

,12444

,452

Equal variances assumed

,869

,351

1,366

698

,14870

,10883

-,06498

,36238

,172

8. Nhận xét, đánh giá KQHT của HV

Equal variances not assumed

1,372 63,665

,14870

,10836

-,06781

,36520

,175

5. Kiểm định hoạt động học tập theo TCNL

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Mean Difference

Std. Error Difference

Lower

Upper

Equal variances assumed

1,831

,176

-,213

698

,831

-,02100

,09839

-,21417

,17217

1. Tự nghiên cứu trước nội dung học tập

Equal variances not assumed

-,234

66,061

-,02100

,08956

-,19981

,815

,15781

Equal variances assumed

1,375

,241

-,459

698

,647

-,04609

,10050

-,24341

,15123

Equal variances not assumed

-,538

68,213

,592

-,04609

,08567

-,21703

,12485

Equal variances assumed

2,646

,104

,311

698

,756

,04369

,14045

-,23206

,31944

Equal variances not assumed

,340

65,889

,735

,04369

,12859

-,21305

,30043

2. Tự xác định mục tiêu học tập, xây dựng kế hoạch, nhiệm vụ học tập 3. Ghi chép (lựa chọn, trích ghi tóm tắt khái quát các nội dung học tập)

Equal variances assumed

2,944

,087

1,012

698

,312

,13192

,13040

-,12410

,38795

4. Chủ động nêu các câu hỏi, vấn đề học tập

Equal variances not assumed

1,164

67,529

,249

,13192

,11336

-,09431

,35816

93PL

Equal variances assumed

,449

,503

,588

698

,06258

,10638

-,14629

,27145

,557

Equal variances not assumed

5. Huy động kiến thức, kinh nghiệm giải quyết các tình huống, nhiệm vụ học tập

,592

63,714

,06258

,10571

-,14862

,27378

,556

Equal variances assumed

,562

,454

-5,814

698

-,68668

,11810

-,91856

-,45481

,000

6. Tích cực thảo luận, làm bài tập nhóm, bài tập nhận thức

Equal variances not assumed

-5,395

61,960

-,68668

,12728

-,94112

-,43225

,000

Equal variances assumed

,864

,353

1,931

698

,26455

,13704

-,00450

,53361

,054

Equal variances not assumed

1,898

63,170

,062

,26455

,13940

-,01400

,54311

Equal variances assumed

1,045

,307

-,532

698

,595

-,07385

,13871

-,34618

,19847

7. Tích cực vận dụng nội dung học tập trong các tình huống xã hội và hoạt động quân sự 8. Tự kiểm tra, đánh giá KQHT của bản thân

Equal variances not assumed

-,568

65,194

,572

-,07385

,13012

-,33370

,18599

6. Kiểm định ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Mean Difference

Std. Error Difference

Lower

Upper

Equal variances assumed

5,031

,025

-,344

698

,731

-,04242

,12340

-,28471

,19986

1. Ứng nghệ thông tin trong thiết kế bài dạy theo TCNL

Equal variances not assumed

-,403

68,146

-,04242

,10539

-,25272

,689

,16787

Equal variances assumed

,855

,355

-,674

698

-,08344

,12378

-,32646

,500

,15958

Equal variances not assumed

-,726

65,472

-,08344

,11497

-,31302

,471

,14614

Equal variances assumed

1,627

,203

-,694

698

-,07949

,11451

-,30432

,488

,14533

Equal variances not assumed

-,742

65,273

-,07949

,10712

-,29340

,461

,13441

2. Sử dụng hiệu quả phương tiện, thiết bị dạy học vào dạy học theo TCNL 3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong đánh giá KQHT theo TCNL

94PL

7. Kiểm định đánh giá kết quả học tập theo TCNL

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig. (2- tailed)

Std. Error Difference

Lower

Upper

Sig.

Mean Difference ,04327

,12098

-,19426

,28080

1. Đánh giá qua bài thi tự luận Equal variances assumed

F 2,240

,135

t ,358

698

,721

Equal variances not assumed

,674

,422

68,428

,04327

,10252

-,16127

,24781

,505

2. Đánh giá qua trả lời các

Equal variances assumed

1,983

,160

,667

698

,09232

,13847

-,17955

,36419

câu hỏi trắc nghiệm

Equal variances not assumed

,461

,741

66,422

,09232

,12456

-,15634

,34098

3. Đánh giá qua thực hành

Equal variances assumed

1,333

,249

-2,737

698

,006

-,34531

,12615

-,59300

-,09763

Equal variances not assumed

-2,778

63,913

,007

-,34531

,12432

-,59369

-,09694

4. Đánh giá qua quan sát,

Equal variances assumed

7,121

,008

,283

698

,777

,04271

,15088

-,25353

,33894

phỏng vấn, tọa đàm, trao đổi,

Equal variances not assumed

,367

72,341

,715

,04271

,11639

-,18930

,27472

nhận xét

5. Đánh giá qua thảo luận

Equal variances assumed

3,868

,050

,212

698

,832

,02805

,13202

-,23116

,28726

Equal variances not assumed

,251

68,471

,803

,02805

,11174

-,19490

,25099

6. Đánh giá qua hồ sơ học

Equal variances assumed

1,658

,198

-5,139

698

,000

-,70965

,13810

-,98079

-,43852

tập của HV

Equal variances not assumed

-5,835

67,099

,000

-,70965

,12161

-,95238

-,46693

7. Đánh giá theo tiêu chí

Equal variances assumed

,772

,380

-,423

698

,673

-,05370

,12699

-,30303

,19563

(Rubric)

Equal variances not assumed

-,454

65,392

,651

-,05370

,11829

-,28990

,18250

8. Đánh giá qua sản phẩm

Equal variances assumed

5,565

,019

-1,488

698

,137

-,19958

,13408

-,46283

,06368

(bài luận của HV)

Equal variances not assumed

-1,943

72,676

,056

-,19958

,10272

-,40431

,00515

95PL

8. Kiểm định kết quả hình thành NL chung

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Std. Error Difference

Lower

Upper

1. NL quân sự

F 7,210

,007

t -,573

698

Mean Difference -,07653

,567

,13354

-,33873

,18567

Equal variances assumed Equal variances not assumed

6,017

,014

2. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

Equal variances assumed Equal variances not assumed

3. NL giao tiếp

3,485

,062

Equal variances assumed Equal variances not assumed

4. NL phối hợp, hiệp đồng

1,444

,230

Equal variances assumed Equal variances not assumed

5. NL tự học, tự giáo dục

1,194

,275

-,715 -,991 -1,217 -,097 -,116 1,481 1,753 2,126

70,609 698 69,964 698 68,800 698 68,558 698

,477 ,322 ,228 ,922 ,908 ,139 ,084 ,034

-,07653 -,13150 -,13150 -,01311 -,01311 ,20888 ,20888 ,26709

,10706 ,13270 ,10805 ,13461 ,11292 ,14109 ,11913 ,12565

-,29003 -,39204 -,34700 -,27740 -,23839 -,06813 -,02880 ,02039

,13696 ,12904 ,08399 ,25118 ,21217 ,48588 ,44656 ,51379

Equal variances assumed Equal variances not assumed

2,087

63,140

,041

,26709

,12799

,01133

,52285

9. Kiểm định kết quả hình thành NL riêng

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Std. Error Difference

Lower

Upper

F 2,676

,102

t ,928

698

,354

,10612

-,10984

,30688

Mean Difference ,09852

1. NL phân tích, tổng hợp các văn bản

Equal variances assumed Equal variances not assumed

3,768

,053

2. NL nắm đặc điểm quân nhân

Equal variances assumed Equal variances not assumed

,125

,724

3. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

Equal variances assumed Equal variances not assumed

,118

,731

4. NL xây dựng nội dung, kế hoạch HL, GD quân nhân

Equal variances assumed Equal variances not assumed

5. NL vận dụng nguyên tắc

Equal variances assumed

,710

,400

,856 ,552 ,482 ,716 ,668 -,639 -,642 -,097

61,846 698 60,860 698 62,055 698 63,686 698

,395 ,581 ,632 ,474 ,507 ,523 ,523 ,923

,09852 ,06018 ,06018 ,07541 ,07541 -,06920 -,06920 -,01015

,11505 ,10906 ,12490 ,10532 ,11296 ,10832 ,10776 ,10496

-,13148 -,15394 -,18958 -,13138 -,15040 -,28187 -,28449 -,21623

,32852 ,27431 ,30995 ,28219 ,30121 ,14347 ,14609 ,19594

96PL

HL, GD quân nhân

Equal variances not assumed

,010

,921

-,092 ,666

62,373 698

,927 ,506

-,01015 ,07174

,11081 ,10773

-,23164 -,13978

,21134 ,28326

Equal variances assumed Equal variances not assumed

,670

63,694

,506

,07174

,10714

-,14232

,28580

1,168

,280

,147

698

,883

,01607

,10914

-,19822

,23035

Equal variances assumed Equal variances not assumed

,164

66,451

,870

,01607

,09809

-,17974

,21188

,155

,694

6. NL vận dụng PP, hình thức, phương tiện HL, GD quân nhân 7. NL sử dụng và thiết kế phương tiện, công cụ, đồ dùng HL 8. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

Equal variances assumed Equal variances not assumed

,217

,642

9. NL kiểm tra, đánh giá kết quả HL, GD

Equal variances assumed Equal variances not assumed

-,047 -,049 -,205 -,214

698 64,285 698 64,637

,962 ,961 ,838 ,831

-,00507 -,00507 -,02283 -,02283

,10703 ,10391 ,11158 ,10685

-,21522 -,21264 -,24190 -,23625

,20507 ,20250 ,19623 ,19059

97PL

PHỤ LỤC 18

KẾT QUẢ XỬ LÝ SỐ LIỆU THỰC NGHIỆM TRÊN PHẦN MỀM SPSS

1. Thực nghiệm lần 1

* Kiểm định t-tesst trước thực nghiệm lần 1:

- Kết quả học tập:

Group Statistics N

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

Kết quả học tập

Nhóm HV Thực nghiệm 1 Đối chứng 1

53 54

2,2264 2,1481

,60896 ,56326

,08365 ,07665

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Lower

Upper

Kết quả học tập

,822

,367

t ,690

105

,491

Mean Difference ,07827

Std. Error Difference ,11337

-,14653

,30306

,690 104,028

,492

,07827

,11345

-,14672

,30325

Equal variances assumed Equal variances not assumed

- Kết quả rèn luyện:

Group Statistics

Nhóm HV

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

Kết quả rèn luyện

Thực nghiệm 1 Đối chứng 1

1,0755 1,0741

,26668 ,26435

,03663 ,03597

53 54 Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Lower

Upper

Kết quả rèn luyện Equal variances assumed

,003

,957

,027

105

,978

Mean Difference ,00140

Std. Error Difference ,05134

-,10039

,10319

,978

,027 104,920

,00140

,05134

-,10040

,10320

Equal variances not assumed

98PL

- Kết quả các NL:

Group Statistics

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

3. NL vận dụng phương pháp, hình thức HL, GD quân nhân

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

5. NL giao tiếp

Nhóm HV Thực nghiệm 1 Đối chứng 1 Thực nghiệm 1 Đối chứng 1 Thực nghiệm 1 Đối chứng 1 Thực nghiệm 1 Đối chứng 1 Thực nghiệm 1 Đối chứng 1

53 54 53 54 53 54 53 54 53 54

3,3396 3,3519 3,4151 3,4630 3,3962 3,4259 3,4906 3,4630 3,4340 3,4444

,47811 ,48203 ,53472 ,57340 ,49379 ,49913 ,54146 ,50331 ,50036 ,53787

,06567 ,06560 ,07345 ,07803 ,06783 ,06792 ,07438 ,06849 ,06873 ,07320

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Lower

Upper

,069

,793

t -,132

105

,895

Mean Difference -,01223

Std. Error Difference ,09283

-,19629

,17183

1. NL tiến hành hoạt động

Equal variances assumed

CTĐ, CTCT

Equal variances not assumed

-,132 104,988

,895

-,01223

,09282

-,19628

,17182

Equal variances assumed

,693

,407

-,446

105

,656

-,04787

,10723

-,26049

,16475

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

Equal variances not assumed

-,447 104,729

,656

-,04787

,10716

-,26036

,16462

Equal variances assumed

,375

,542

-,309

105

,758

-,02970

,09600

-,22005

,16065

3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân

Equal variances not assumed

-,309 104,993

,758

-,02970

,09599

-,22003

,16063

Equal variances assumed

1,156

,285

,273

105

,02760

,10104

-,17274

,785

,22794

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

Equal variances not assumed

,273 104,123

,02760

,10111

-,17289

,785

,22810

5. NL giao tiếp

Equal variances assumed

,677

,412

-,104

105

,917

-,01048

,10047

-,20970

,18874

Equal variances not assumed

-,104 104,702

,917

-,01048

,10041

-,20958

,18861

99PL

* Kiểm định t-tesst sau thực nghiệm lần 1

- Kết quả các NL:

Group Statistics

Nhóm HV

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

5. NL giao tiếp

Thực nghiệm 1 Đối chứng 1 Thực nghiệm 1 Đối chứng 1 Thực nghiệm 1 Đối chứng 1 Thực nghiệm 1 Đối chứng 1 Thực nghiệm 1 Đối chứng 1

53 54 53 54 53 54 53 54 53 54

3,9057 3,3704 3,9434 3,4630 3,8868 3,6296 3,9623 3,6111 3,9623 3,8333

,49085 ,55952 ,53404 ,60541 ,50613 ,59229 ,47887 ,56357 ,51747 ,57462

,06742 ,07614 ,07336 ,08239 ,06952 ,08060 ,06578 ,07669 ,07108 ,07820

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Lower

Upper

F 8,906

,004

t 5,257

105

Mean Difference ,53529

Std. Error Difference ,10183

,000

,33339

,73719

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

11,657

,001

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

10,942

,001

3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân

18,627

,000

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

5. NL giao tiếp

3,338

,071

5,263 103,711 105 4,350 4,355 103,832 2,412 105 2,416 103,058 105 3,470 3,475 102,902 105 1,219

,000 ,000 ,000 ,018 ,017 ,001 ,001 ,226

,53529 ,48043 ,48043 ,25716 ,25716 ,35115 ,35115 ,12893

,10170 ,11044 ,11031 ,10660 ,10644 ,10119 ,10104 ,10578

,33360 ,26145 ,26168 ,04580 ,04606 ,15051 ,15077 -,08081

,73698 ,69942 ,69919 ,46853 ,46826 ,55180 ,55154 ,33867

1,220 104,236

,225

,12893

,10567

-,08062

,33848

Equal variances assumed Equal variances not assumed Equal variances assumed Equal variances not assumed Equal variances assumed Equal variances not assumed Equal variances assumed Equal variances not assumed Equal variances assumed Equal variances not assumed

100PL

- Kết quả thi hết môn GDHQS:

Group Statistics

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

Kết quả thi hết môn sau TN 1

Nhóm HV Thực nghiệm 1 Đối chứng 1

,49964 ,53787

,06863 ,07320

3,9811 3,7778

53 54 Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig. (2- tailed)

Lower

Upper

Kết quả thi hết môn sau TN 1 Equal variances assumed

5,724

Sig. ,019

t 2,025

105

Mean Difference ,20335

Std. Error Difference ,10041

,045

,00426

,40244

2,027 104,686

,20335

,10034

,045

,00440

,40231

Equal variances not assumed

2. Thực nghiệm lần 2

* Kiểm định t-tesst trước thực nghiệm lần 2

- Kết quả học tập:

Group Statistics

Nhóm HV

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

Kết quả học tập

Thực nghiệm 2

2,2642

,55991

,07691

Đối chứng 2

2,2830

,56763

,07797

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2-tailed)

Mean Difference

Std. Error Difference

Lower

Upper

Kết quả học tập Equal variances assumed

,071

,790

-,172

104

,864

-,01887

,10952

-,23605

,19831

Equal variances not assumed

-,172 103,980

,864

-,01887

,10952

-,23605

,19831

101PL

- Kết quả rèn luyện:

Group Statistics

Nhóm HV

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

Kết quả rèn luyện

Thực nghiệm 2

1,0943

,29510

,04053

Đối chứng 2

1,0755

,26668

,03663

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig. (2-

Mean

Std. Error

Sig.

tailed)

Difference

Lower

Upper

Kết quả rèn luyện

Equal variances assumed

,479

,490

,345

104

,01887

,05463

-,08947

,12721

,731

Equal variances not assumed

,345

102,952

,01887

,05463

-,08949

,12722

,731

- Kết quả các NL:

Group Statistics

Nhóm HV

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

,48639

,06681

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

Thực nghiệm 2

3,2642

,51537

,07079

Đối chứng 2

3,2453

,53268

,07317

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

Thực nghiệm 2

3,2830

,53268

,07317

Đối chứng 2

3,2830

,51677

,07098

3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân Thực nghiệm 2

3,3396

,52236

,07175

Đối chứng 2

3,3585

,47123

,06473

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

Thực nghiệm 2

3,3208

,47811

,06567

Đối chứng 2

3,3396

,49745

,06833

Thực nghiệm 2

5. NL giao tiếp

3,4151

,50036

,06873

Đối chứng 2

3,4340

102PL

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Upper

,043

,835

t ,194

104

Mean Difference ,01887

Std. Error Difference ,09734

,847

Lower -,17416

,21190

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

,000

1,000

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

,083

,773

3. NL vận dụng phương pháp, hình thức HL, GD quân nhân

,167

,683

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

,149

,700

,194 103,654 104 ,000 ,000 104,000 -,187 104 -,187 103,988 104 -,205 -,205 103,978 104 -,195

,847 1,000 1,000 ,852 ,852 ,838 ,838 ,846

,01887 ,00000 ,00000 -,01887 -,01887 -,01887 -,01887 -,01887

-,17417 -,20520 -,20520 -,21902 -,21902 -,20173 -,20173 -,21106

,09734 ,10348 ,10348 ,10093 ,10093 ,09221 ,09221 ,09692

,21190 ,20520 ,20520 ,18128 ,18128 ,16399 ,16399 ,17332

5. NL giao tiếp

-,195 103,996

,846

-,01887

-,21106

,09692

,17332

* Kiểm định t-tesst sau thực nghiệm lần 2: - Kết quả các NL:

Group Statistics

Mean

Std. Deviation

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

5. NL giao tiếp

Nhóm HV Thực nghiệm 2 Đối chứng 2 Thực nghiệm 2 Đối chứng 2 Thực nghiệm 2 Đối chứng 2 Thực nghiệm 2 Đối chứng 2 Thực nghiệm 2 Đối chứng 2

53 53 53 53 53 53 53 53 53 53

3,8679 3,4906 3,9245 3,4340 3,8679 3,5472 3,9623 3,4340 4,0566 3,6792

,52027 ,60836 ,54944 ,57209 ,55601 ,60657 ,58711 ,57209 ,56891 ,61311

Std. Error Mean ,07146 ,08356 ,07547 ,07858 ,07637 ,08332 ,08065 ,07858 ,07815 ,08422

103PL

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Lower

Upper

F 10,390

,002

t 3,432

104

Mean Difference ,37736

Std. Error Difference ,10996

,001

,15931

,59540

1. NL tiến hành hoạt động CTĐ, CTCT

,001 ,000

,37736 ,49057

,10996 ,10895

,15925 ,27450

,59547 ,70663

7,219

,008

3,432 101,555 104 4,502

2. NL xác định mục tiêu HL, GD quân nhân

,000

,49057

,10895

,27450

,70663

4,502 103,831

,005

,32075

,11303

,09662

,54489

7,068

,009

2,838

104

3. NL vận dụng PP, hình thức HL, GD quân nhân

,005

,32075

,11303

,09660

,54491

2,838 103,222

,000

,52830

,11260

,30501

,75159

5,325

,023

4,692

104

4. NL xử lý tình huống trong HL, GD quân nhân

,000

,52830

,11260

,30501

,75160

4,692 103,930

,001

,37736

,11489

,14953

,60519

5. NL giao tiếp

6,401

,013

3,285

104

,001

,37736

,11489

,14952

,60520

3,285 103,423

Mean

Std. Deviation

Std. Error Mean

- Kết quả thi hết môn GDHQS:

Group Statistics N

Kết quả thi hết môn sau TN 2

Nhóm HV Thực nghiệm 2 Đối chứng 2

53 53

4,0377 3,6792

,47887 ,58090

,06578 ,07979

Independent Samples Test

Levene's Test for Equality of Variances

t-test for Equality of Means

95% Confidence Interval of the Difference

Sig.

Sig. (2- tailed)

Mean Difference

Std. Error Difference

Lower

Upper

Equal variances assumed

15,191

,000

3,467

104

,001

,35849

,10341

,15342

,56356

Kết quả thi hết môn sau TN 2

Luận án Tiến sĩ Giáo dục học: Dạy học môn Giáo dục học quân sự ở các trường đại học trong quân đội theo tiếp cận năng lực

Tags:

Luận án Tiến sĩ

Luận án Tiến sĩ Giáo dục học

Giáo dục học

Lý luận và lịch sử giáo dục

Dạy học môn Giáo dục học quân sự

Giáo dục học quân sự ở các trường đại học

Dạy học theo tiếp cận năng lực

DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ

Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI

THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC QUÂN SỰ

Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI

THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử giáo dục Mã số: 914.01.02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. Phạm Minh Mục

PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Hồng

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.2: Cấu trúc nội dung, chương trình môn GDHQS

3.38

3.36

R = 0.88

ĐTB ĐLC

Thứ bậc

ĐTB ĐLC

Thứ bậc

ĐTB ĐLC

Thứ bậc

ĐTB ĐLC

Thứ bậc

ĐTB ĐLC

Thứ bậc

ĐTB ĐLC

Thứ bậc

ĐTB ĐLC

Thứ bậc

3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp

Sơ đồ 4.1: Sơ đồ mối tương quan tuyến tính Pearson

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

Lớp TN 1

Lớp ĐC 1

ĐTB 3.34

ĐLC ĐTB 3.35 ,478

ĐLC ,482

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

TN (%)

ĐC (%)

Trung bình (từ 5-6.9)

TN (%)

ĐC (%)