ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
NGUYỄN THỊ ĐÔNG
NGHIÊN CỨU GIÁ TRỊ VÀ KHẢ NĂNG
CHI TRẢ DỊCH VỤ MÔI TRƯỜNG RỪNG
TẠI VƯỜN QUỐC GIA BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG
Hà Nội - 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
NGUYỄN THỊ ĐÔNG
NGHIÊN CỨU GIÁ TRỊ VÀ KHẢ NĂNG
CHI TRẢ DỊCH VỤ MÔI TRƯỜNG RỪNG
TẠI VƯỜN QUỐC GIA BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN
Chuyên ngành: Khoa học Môi trường
Mã số: 9440301.01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
1. TS. PHẠM MẠNH CƯỜNG
2. PGS.TS. NGUYỄN THỊ HOÀNG LIÊN
Hà Nội - 2020
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả trình bày trong Luận án này là trung thực, chưa được sử dụng để bảo vệ ở bất
kỳ Luận án nào, không trùng lặp với các công trình khoa học đã được công bố. Các
thông tin trích dẫn trong Luận án đã được chỉ rõ nguồn gốc. Các hình, bảng biểu
không ghi nguồn trích dẫn là kết quả nghiên cứu của tác giả.
Hà nội, ngày 18 tháng 8 năm 2020
Tác giả
Nguyễn Thị Đông
ii
LỜI CẢM ƠN
Luận án “Nghiên cứu giá trị và khả năng chi trả dịch vụ môi trường rừng tại
Vườn Quốc gia Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn” được nghiên cứu sinh hoàn thành trong thời
gian học tập và nghiên cứu tại Bộ môn Quản lý Môi trường, Khoa Môi trường,
Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Để hoàn thành được Luận án này, nghiên cứu sinh xin chân thành cảm ơn và
bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến TS. Phạm Mạnh Cường - Vụ trưởng Vụ nông
nghiệp - Văn phòng Chính phủ và PGS.TS. Nguyễn Thị Hoàng Liên - Giảng viên
Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN. Thầy, cô đã tận tình hướng dẫn,
chỉ bảo và giúp đỡ nghiên cứu sinh trong suốt quá trình học tập nghiên cứu để hoàn
thành Luận án.
Nghiên cứu sinh xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Sau Đại học,
Ban Lãnh đạo Khoa và tập thể thầy cô giáo Khoa Môi trường, tập thể thầy cô giáo
Bộ môn Quản lý Môi trường, thầy cô trực tiếp lên lớp giảng dạy, hướng dẫn các
chuyên đề trong chương trình đào tạo Tiến sĩ. Nghiên cứu sinh xin chân thành cảm
ơn Dự án Erasmus + KA107 và PGS.TS. Vũ Văn Mạnh - Khoa Môi trường đã giúp
NCS tham gia chương trình thực tập sinh tại Tây Ban Nha để học tập, nghiên cứu
và phân tích mẫu phục vụ kết quả của luận án.
Nghiên cứu sinh xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Khoa
học Thái Nguyên, Khoa Tài nguyên và Môi trường, nơi NCS đang công tác đã tạo điều
kiện thuận lợi cho NCS tham gia học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ chuyên môn.
Nghiên cứu sinh xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám đốc và tập thể
cán bộ Sở NNPTNT tỉnh Bắc Kạn, Ban Giám đốc và tập thể cán bộ VQG Ba Bể,
Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn, Hạt kiểm lâm huyện Ba Bể, cán bộ Quỹ PTĐR
&BVMT tỉnh Bắc Kạn, GS. Felipe Bravo, TS. Juan Carlos Arranz, trường Đại học
Valladolid, Tây Ban Nha đã tạo điều kiện về cơ sở vật chất, tư liệu và giúp đỡ nghiên
cứu sinh trong quá trình nghiên cứu và thực hiện Luận án.
Tác giả xin được cảm ơn đề tài khoa học công nghệ cấp quốc gia “Nghiên
cứu lồng ghép yêu cầu bảo vệ môi trường trong pháp luật chuyên ngành” do TS.
Mai Thanh Dung làm chủ nhiệm, mã số BĐKH.37/16 - 20 thuộc Chương trình
Khoa học và Công nghệ ứng phó với Biến đổi khí hậu, Quản lý Tài nguyên và Môi
trường giai đoạn 2016 - 2020 đã hỗ trợ, cung cấp thông tin và một số kết quả nghiên
cứu từ đề tài hoàn thành Luận án này.
Nghiên cứu sinh xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp và bạn bè đã ủng hộ
và đóng góp những ý kiến quý báu giúp NCS hoàn thành Luận án.
Cuối cùng NCS cảm ơn các thành viên trong gia đình đã động viên, ủng hộ,
chia sẻ, là chỗ dựa tinh thần giúp NCS tập trung nghiên cứu hoàn thành luận án này.
Hà Nội, ngày 10 tháng 12 năm 2020
Tác giả
iii
MỤC LỤC
Lời cam đoan ........................................................................................................... i
Lời cảm ơn .............................................................................................................. ii
Mục lục .................................................................................................................. iii
Danh mục chữ viết tắt ............................................................................................. v
Danh mục các bảng............................................................................................... vii
Danh mục các hình vẽ, đồ thị ................................................................................ ix
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 2
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ............................................................................ 2
4. Điểm mới của luận án ......................................................................................... 3
5. Luận điểm bảo vệ ............................................................................................... 3
6. Cấu trúc của luận án ........................................................................................... 3
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................................ 4
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu trên thế giới ....................................................... 4
1.1.1. Dịch vụ môi trường rừng ....................................................................................... 4
1.1.2. Lượng hóa giá trị dịch vụ môi trường rừng Vườn Quốc gia trên Thế giới ........ 6
1.1.3. Chi trả dịch vụ môi trường rừng trên thế giới
................................................. 12
1.2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu tại Việt Nam ............................................. 18
1.2.1. Dịch vụ môi trường rừng tại Việt Nam .............................................................. 18
1.2.2. Lượng hóa giá trị dịch vụ môi trường rừng tại Việt Nam ................................. 19
1.2.3. Chi trả dịch vụ môi trường rừng tại Việt Nam ................................................... 21
1.2.4. Một số nghiên cứu về chi trả dịch vụ môi trường rừng tại Việt Nam ......... 23
1.3. Tổng quan khu vực nghiên cứu ..................................................................... 31
1.3.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................................ 31
1.3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội Vườn Quốc gia Ba Bể .............................................. 35
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................. 36
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................... 38
2.1. Đối tượng, phạm vi và nội dung nghiên cứu ................................................. 38
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................................... 38
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 38
2.2. Tiếp cận nghiên cứu ...................................................................................... 39
2.2.1. Quan điểm và cách tiếp cận nghiên cứu ....................................................... 39
