VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
HỒ THỊ THOA
ẨN DỤ CẤU TRÚC TRONG CÁC DIỄN NGÔN
CHÍNH TRỊ TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH (TRONG MỤC BÌNH LUẬN
QUỐC TẾ CỦA BÁO NHÂN DÂN ĐIỆN TỬ VÀ MỤC OPINION
CỦA THE NEW YORK TIMES)
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC
Hà Nội, năm 2021
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
HỒ THỊ THOA
ẨN DỤ CẤU TRÚC TRONG CÁC DIỄN NGÔN
CHÍNH TRỊ TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH (TRONG MỤC BÌNH LUẬN
QUỐC TẾ CỦA BÁO NHÂN DÂN ĐIỆN TỬ VÀ MỤC OPINION
CỦA THE NEW YORK TIMES)
Ngành: Ngôn ngữ học so sánh – đối chiếu
Mã số: 9222024
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
GS. TS. NGUYỄN VĂN HIỆP
Hà Nội, năm 2021
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số
liệu thống kê là hoàn toàn trung thực do tôi thực hiện. Đề tài nghiên cứu và các kết
luận khoa học của luận án chƣa từng đƣợc công bố trong bất kì công trình nào khác.
Tác giả luận án
HỒ THỊ THOA
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
THUYẾT .................................................................................................................... 7
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ...................................................................... 7
1.1.1. Tình hình nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm ....................................................... 7
1.1.2. Tình hình nghiên cứu về diễn ngôn chính trị và ẩn dụ ý niệm trong
diễn ngôn chính trị .............................................................................................. 13
1.2. Cơ sở lý thuyết .................................................................................................. 19
1.2.1. Cơ sở lý thuyết về ẩn dụ ý niệm ............................................................... 19
1.2.2. Cơ sở lí luận về diễn ngôn chính trị ......................................................... 31
1.2.3. Cơ sở lí luận về so sánh đối chiếu ............................................................ 36
1.3. Tiểu kết .............................................................................................................. 38
Chƣơng 2: ĐỐI CHIẾU ẨN DỤ CẤU TRÚC CÓ MIỀN ĐÍCH “CHÍNH
TRỊ” TRONG DIỄN NGÔN CHÍNH TRỊ TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH .... 40
2.1. Dẫn nhập ........................................................................................................... 40
2.2 Ẩn dụ cấu trúc “CHÍNH TRỊ LÀ MỘT CUỘC HÀNH TRÌNH” ............... 42
2.2.1 Phân tích trên cứ liệu tiếng Việt ................................................................ 44
2.2.2. Phân tích trên cứ liệu tiếng Anh ............................................................... 52
2.2.3. So sánh, đối chiếu ẩn dụ cấu trúc "CHÍNH TRỊ LÀ MỘT CUỘC
HÀNH TRÌNH" trên cứ liệu tiếng Việt và tiếng Anh ........................................ 61
2.3. Ẩn dụ cấu trúc “CHÍNH TRỊ LÀ CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG” ............... 63
2.3.1. Phân tích trên cứ liệu tiếng Việt ............................................................... 64
2.3.2. Phân tích trên cứ liệu tiếng Anh ............................................................... 68
2.3.3. So sánh, đối chiếu ẩn dụ cấu trúc ―CHÍNH TRỊ LÀ CÔNG TRÌNH
XÂY DỰNG‖ trên cứ liệu tiếng Việt và tiếng Anh ........................................... 74
2.4 Ẩn dụ cấu trúc “CHÍNH TRỊ LÀ CHIẾN TRANH” .................................... 75
2.4.1 Phân tích trên cứ liệu tiếng Việt ................................................................ 76
2.4.2. Phân tích trên cứ liệu tiếng Anh ............................................................... 81
2.4.3. So sánh, đối chiếu ẩn dụ cấu trúc ―CHÍNH TRỊ LÀ CHIẾN TRANH‖
trên cứ liệu tiếng Việt và tiếng Anh ................................................................... 85
2.5. Ẩn dụ cấu trúc “CHÍNH TRỊ LÀ NHIỆT” ................................................... 87
2.5.1 Phân tích trên cứ liệu tiếng Việt ................................................................ 87
2.5.2 Phân tích trên cứ liệu tiếng Anh ................................................................ 91
2.5.3. So sánh, đối chiếu ẩn dụ cấu trúc ―CHÍNH TRỊ LÀ NHIỆT‖ trên cứ
liệu tiếng Việt và tiếng Anh ................................................................................ 93
2.6 Phân tích ẩn dụ cấu trúc “CHÍNH TRỊ LÀ HIỆN TƢỢNG THỜI TIẾT/
TỰ NHIÊN” ............................................................................................................. 94
2.6.1. Phân tích trên cứ liệu tiếng Việt ............................................................... 95
2.6.2. Phân tích trên cứ liệu tiếng Anh ............................................................... 98
2.6.3. So sánh, đối chiếu ẩn dụ cấu trúc ―CHÍNH TRỊ LÀ HIỆN TƢỢNG
THỜI TIẾT/TỰ NHIÊN‖ trên cứ liệu tiếng Việt và tiếng Anh ....................... 100
2.7. Tiểu kết ............................................................................................................ 102
Chƣơng 3: ĐỐI CHIẾU ẨN DỤ CẤU TRÚC CÓ MIỀN ĐÍCH “QUỐC
GIA” TRONG DIỄN NGÔN CHÍNH TRỊ TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH . 104
3.1. Dẫn nhập ......................................................................................................... 104
3.2. Ẩn dụ cấu trúc “QUỐC GIA LÀ MỘT CON NGƢỜI”............................. 105
3.2.1. Phân tích trên cứ liệu tiếng Việt ............................................................. 105
3.2.2. Phân tích trên cứ liệu tiếng Anh ............................................................. 108
3.2.3. So sánh, đối chiếu ẩn dụ cấu trúc ―QUỐC GIA LÀ MỘT CON
NGƢỜI‖ trong diễn ngôn chính trị tiếng Việt và tiếng Anh ............................ 111
3.3. Ẩn dụ cấu trúc “ĐẶC ĐIỂM CỦA QUỐC GIA LÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA
CON NGƢỜI” ....................................................................................................... 113
3.3.1 Phân tích trên cứ liệu tiếng Việt .............................................................. 114
3.3.2 Phân tích trên cứ liệu tiếng Anh .............................................................. 117
3.3.3 So sánh ẩn dụ cấu trúc ―ĐẶC ĐIỂM CỦA QUỐC GIA LÀ ĐẶC
ĐIỂM CỦA CON NGƢỜI‖ trên cứ liệu tiếng Anh và tiếng Việt ................... 122
3.4. Ẩn dụ cấu trúc “HOẠT ĐỘNG CỦA QUỐC GIA LÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA CON NGƢỜI” ............................................................................................. 123