1

BOÄ GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH (cid:70) (cid:9) (cid:71) Nguyeãn Thanh Haø

BAØI TOAÙN CAUCHY CAÁP HAI TRONG

THANG CAÙC KHOÂNG GIAN BANACH

Chuyeân ngaønh : Toaùn Giaûi tích

Maõ soá : 60 46 01

LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ TOAÙN HOÏC

Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc:

PGS.TS. NGUYEÃN BÍCH HUY

Thaønh phoá Hoà Chí Minh - Naêm 2005

2

LÔØI CAÛM ÔN

Toâi xin chaân thaønh baøy toû loøng toân kính vaø bieát ôn saâu saéc ñoái vôùi

PGS.TS. Nguyeãn Bích Huy, ngöôøi thaày ñaõ taän tình giaûng daïy, höôùng daãn toâi

suoát quaù trình hoïc taäp vaø thöïc hieän luaän vaên.

Toâi xin baøy toû loøng bieát ôn ñoái vôùi PGS.TS. Leâ Hoaøn Hoaù, TS. Nguyeãn

Anh Tuaán, PGS.TS. Döông Minh Ñöùc, TS. Nguyeãn Thaønh Long, quyù thaày

ñaõ tröïc tieáp trang bò cho toâi kieán thöùc cô baûn laøm neàn taûng cho quaù trình

nghieân cöùu. Ñoàng thôøi, thoâng qua giaûng daïy, quyù thaày ñaõ giuùp toâi quen daàn

vôùi coâng vieäc nghieân cöùu.

Toâi voâ cuøng caùm ôn BGH, quyù thaày coâ trong khoa Toaùn, trong phoøng

KHCN Sau Ñaïi hoïc cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh;

UBND cuøng vôùi Sôû Giaùo duïc Ñaøo taïo tænh Beán Tre, quyù thaày coâ tröôøng

THPT Bình Ñaïi A, ñaõ taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi cho toâi hoïc taäp vaø nghieân

cöùu.

Toâi raát bieát ôn gia ñình, quyù ñoàng nghieäp vaø baïn beø gaàn xa ñaõ giuùp ñôõ,

hoå trôï tinh thaàn cuõng nhö vaät chaát cho toâi trong thôøi gian qua.

Thaønh phoá Hoà Chí Minh, thaùng 9 naêm 2005.

Nguyeãn Thanh Haø.

3

CHÖÔNG 1

MÔÛ ÑAÀU

Nhieàu baøi toaùn töø caùc lónh vöïc khaùc nhau cuûa khoa hoïc, daãn ñeán vieäc

khaûo saùt söï toàn taïi vaø tính duy nhaát nghieäm cho phöông trình vi phaân trong

khoâng gian Banach vôùi ñieàu kieän ñaàu (baøi toaùn Cauchy). Coù nhieàu lôùp

phöông trình vi phaân ñöôïc khaûo saùt, moãi lôùp phöông trình laïi coù phöông

phaùp nghieân cöùu rieâng.

Baøi toaùn Cauchy trong thang caùc khoâng gian Banach coù nhieàu öùng

duïng khi nghieân cöùu caùc baøi toaùn chöùa kyø dò.

Ovsjannikov, Treves, Nirenberg, Nishida, Deimling vaø moät soá taùc giaû

khaùc ñaõ nghieân cöùu söï toàn taïi vaø duy nhaát nghieäm cho baøi toaùn Cauchy caáp

moät trong thang caùc khoâng gian Banach vaø tìm ra nhieàu öùng duïng khaùc cho

Phöông trình Vi phaân, Vaät lyù vaø Cô khí. Sau ñoù, Barkova vaø Zabreik ñaõ tìm

ra moät keát quaû töông töï cho baøi toaùn Cauchy caáp hai thoaû ñieàu kieän

Lipschitz.

ÔÛ luaän vaên naøy chuùng toâi ñaëc bieät quan taâm caùc ñeán baøi toaùn Cauchy

f

t u ( , )

u

u

′′ = (0)

u

,

u

′ (0)

=

=

0

u 1

caáp hai trong thang caùc khoâng gian Banach daïng

f

t u ñöôïc xeùt caùc daïng khaùc nhau öùng vôùi

vaø cuøng vôùi caùc keát quaû ñoù laø moät vaøi öùng duïng ñôn giaûn.

Trong suoát luaän vaên, haøm ( , )

E

,

a b ,

0,

λ∈

+∞

(

)

[

]

)

, . λ λ

laø caùc ñieàu kieän khaùc nhau, vaø ta giaû thieát (

4

'λ λ<

u , vôùi moïi

E vaø

λ∈u E .

λ⊂E

≤u λ

' λ

thang caùc khoâng gian Banach cho tröôùc thoaõ maõn: neáu thì

f

,

f

, t u

t u ñöôïc thay theá bôûi ( , )

Trong chöông hai, chuùng toâi trình baøy baøi toaùn Cauchy caáp hai vôùi

du dt

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

thoaûñieàu kieän Lipschitz. Ñaây laø moät

f

A t u ( )

f

t u ( , )

keát quaû töông töï vôùi baøi toaùn Cauchy caáp moät.

t ( )

+

( ),

A Bu t u , caùc giaû thieát cuõng ñöôïc thay ñoåi theo nhaèm ñuû cho vieäc

laàn löôït ñöôïc thay bôûi haøm roài Khi

)

haøm (

nghieân cöùu söï toàn taïi vaø ñaùnh giaù nghieäm cuûa baøi toaùn ñoù. Keát quaû naøy

ñöôïc trình baøy ôû chöông ba.

ÔÛ chöông boán, ñieàu kieän nhieãu compact ñöôïc xeùt ñeán thay cho ñieàu

kieän Lipschitz. Keát quaû thu ñöôïc cho baøi toaùn caáp hai töông töï vôùi keát quaû

cuûa K. Deimling veà baøi toaùn Cauchy caáp moät.

Keát thuùc luaän vaên laø moät vaøi öùng duïng cho phöông trình Kirchhoff.

5

CHÖÔNG 2

PHÖÔNG TRÌNH CAÁP HAI VÔÙI ÑIEÀU KIEÄN LIPSCHITZ

Trong chöông naøy, ta seõ chöùng minh moät keát quaû veà söï toàn taïi nghieäm

cuûa phöông trình caáp hai, töông töï vôùi ñònh lyù Nishida-Nirenberg.

E

,

λ∈

[

] 0,1

)

, . λ λ

vaø aùnh xaï f taùc duïng Tröôùc heát, giaû söû ta coù thang (

T E E vaøo ×

×

'λ λ<

]0,

'λE vôùi moãi caëp

λ

λ

vaø thoaû ñieàu kieän lieân tuïc töø [

( ,

,

)

( ,

,

)

a

u

b

( , ') λλ

+

( , ') λλ

f t u v 1

1

f t u v 2

2

u 1

v 1

v 2

2

λ

' λ

λ

( ,

'),

a

b

')

; (2.1)

λλ λλ khoâng aâm, khoâng phuï thuoäc ,

t u v . ,i

i

trong ñoù caùc haøm ( ,

f

,

t u u (2.2) ,

′′ =u

(

)

u

(0)

′ (0)

=

=

u u , 0

u . (2.3) 1

Ta xeùt baøi toaùn

1E .

vôùi ñieàu kieän (2.3) thuoäc

a

( ,

'),

b

( , ') λλ λλ laø toång quaùt.

2.1. Phöông trình caáp hai vôùi ñieàu kieän Lipschitz vôùi caùc haøm

Ta caàn moät soá xaây döïng boå trôï. Ta xeùt caùc aùnh xaï töø khoâng gian

C

0,

T

, (cid:92)

[

]

(

)

t

c

w t ( )

a

b

w d ( )

')

'

( , ') λλ

=

( , t ')( ) λλ τ

+

<

vaøo chính noù nhö sau:

) ( , λλ τ τ λ λ

(

]

[

0

n

c

,...,

,

)

w t ( )

c

w t ) ( );

=

... > >

λ (2.5)

)

0

( λ λ > 1

0

( λ λ λ 1 n

i

n

( , λ λ 1 i −

i

1 =

(2.4)

6

w t ( )

inf

c

,...,

,

)

w t

( ); (

( , ') λλ

=

) ' < λ λ

(trong (2.5) , ∏ hieåu laø hôïp cuûa caùc aùnh xaï)

c n

( λ λ λ n 2

1

,...,

,

)

(2.6)

1n + soá

( λ λ λn

0

1

trong (2.6) inf ñöôïc laáy treân taäp taát caû caùc boä thoaû

'

=

>

... > >

λ λ .

=n

λ λ λ 0 1

ñieàu kieän

'λ λ<

n

T

T

0,

T

0,

T

t ')1( ) 1,

t

=

< ∀ ∈

( , ') λλ

( , λλ

[

[

c n

Cuoái cuøng ta ñònh nghóa vôùi moãi caëp taäp hôïp

{

} ]

] : lim n →∞

1≡t

. trong ñoù ( )1

t

T

f

,0)

')λλ ( ,

′∈T

=

( , τ

d τ

Ñònh lyù.

bò chaën trong

h t ( ) 0

u 1

u 0

0

+ ∫

u

T

[ : 0,

] ′ →

λE thì baøi toaùn (4.2)-(4.3) coù nghieäm

E ' λ

vaø haøm Neáu soá

Chöùng minh.

C

C

0,

0,

,

=

[

[

]

F C : λ

] ′ T E , λ

C → = ' λ

' λ

(

)

(

) T E ñònh bôûi

t

τ

(

Fv t )( )

f

u

v

d v

d

=

+

+

( ) , ( ) ξ ξ τ τ

u 1

0

0

0

⎡ , τ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎦

Ta xeùt aùnh xaï

t

(cid:4) u t ( )

v

=

dτ τ ( )

u 0

0

+ ∫

Ta nhaän thaáy raèng, neáu v laø ñieåm baát ñoäng cuûa F thì haøm

laø nghieäm cuûa (4.2) – (4.3).

t

τ

v t ( )

Fv

t ( )

f

u

v

d v

d

=

=

+

, τ

+

( ) , ( ) ξ ξ τ τ

(

)

u 1

0

0

0

Thaät vaäy, neáu v laø ñieåm baát ñoäng cuûa F thì

)

(

t

(cid:4) u t ( )

v

=

dτ τ ( )

(0)

(cid:4) u t '( )

(cid:4) v t u ( ),

=

=

u 0

u . 0

0

+ ∫

, ta coù: Töø

7

t

(cid:4) u t '( )

f

(cid:4) , ( ), ( ) u

d

=

( v τ τ τ τ

)

u 1

0

+ ∫

Neân

(cid:4)

(cid:4) u t "( )

f

(cid:4) t u t v t , ( ), ( )

f

(cid:4) ( )′ t u t u t , ( ),

(cid:4) u

(0)

'(0)

Do ñoù, ta coù

=

=

=

=

(

)

(

)

(cid:4) u u , 0

u 1

vaø

Khaúng ñònh treân ñöôïc chöùng minh.

,

t ( )

t ( )

c

( , ') λλ

)

(

)

(

)

Fv 1

Fv 2

v t ( ) 1

v t ( ) 2

v v C (2.7) 1

2

λ

(

) ( ;

λ

' λ

Tieáp theo, ta seõ chöùng minh

Fv t ( ) 1

Fv t ( ) 2

' λ

t

τ

τ

f

u

f

u

+

+

, τ

, τ

d τ

0

v 1

( ) , ( ) d v ξ ξ τ 1

0

v 2

( ) , ( ) d v ξ ξ τ 2

0

0

0

)

)

(

(

' λ

t

τ

( ,

')

a

d

+

( , ') λλ

( ) ξ

( ) ( ) b ξ ξ λλ τ

( ) τ

d τ

v 1

v 2

v 1

v 2

λ

λ

0

0

⎡ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎦

Töø ñònh nghóa aùnh xaï F vaø ñieàu kieän (2.1) ta coù

t

τ

a

d d .

( , ') λλ

( ) ξ

( ) ξ ξ τ

v 1

v 2

λ

0

0

t

τ

( ,

a

d

a

d

=

( ) ξ

v 1

v 2

v 1

v 2

( ) τ τ λ

t ′ ) ( ) τ λλ τ 0

0

⎡ ( , ') τ λλ ⎢ ⎣

⎤ ( ) ξ ξ ⎥ ⎦ λ

0

t

a

t ')(

)

d

=

( , ( ) − λλ τ τ

v 1

v 2

( ) τ τ λ

0

Theo coâng thöùc tích phaân töøng phaàn thì

Fv t ( ) 1

Fv t ( ) 2

' λ

t

t

a

t ')(

)

d

b

d

( , ( ) ') λλ τ

( , ( ) λλ τ τ −

+

v 1

v 2

v 1

v 2

( ) τ τ λ

( ) τ τ λ

0

0

Suy ra,

Nhö vaäy, ta coù (2.7).

=

>

... > >

' λ λ =n

λ λ λ λ > 2

0

1

Vôùi moãi boä soá , ta aùp duïng (2.7) vaø coù

8

n

n

c

)

1 − F v t ( )

1 − F v t ( )

...

n F v t ( ) 1

n F v t ( ) 2

n

1

2

( , λ λ n 1 −

' λ

)

λ n

1 −

(

...

c

,

,

c )... (

)

2

, λ λ 0 1

v t ( ) 1

v t ( ) 2

c ) ( ( λ λ λ λ n

n

n

n

1 −

1 −

(

)

λ

2,

v v C : λ∈

c

,

,

c )... (

c ) ( ( λ λ λ λ n

n

n

n

n F v t ( ) 1

n F v t ( ) 2

2

) , λ λ 0 1

v t ( ) 1

v t ( ) 2

1 −

1 −

λ

' λ

Suy ra, vôùi moïi 1

i

1,2,...,

n

=

t

c

) (

t )( )

a

,

b

(

=

+

)( ) τ

d τ

[

i

( t )( ) λ λ τ i

i

i

v 1

v 2

v 1

v 2

( , λ λ i 1 −

1 −

( ) , λ λ i 1 −

](

)

λ

λ

0

t

a

,

b

,

+

[

( t )( ) λ λ τ i

i

] ( d ) .1 λ λ τ i

i

v 1

v 2

1 −

1 −

C

λ

0

Maø vôùi moïi , ta coù

c

) (

t )( )

c

t )1( ),

1,2,...,

n .

i ∀ =

i

v 1

v 2

v 1

v 2

i

( , λ λ i 1 −

( , λ λ i 1 −

C

λ

λ

töùc laø ta coù

c

,

,

c )... (

(

) ) 1( ).

c ) ( ( λ λ λ λ n

n

n

n

n F v t ( ) 1

n F v t ( ) 2

2

, λ λ 0 1

t v 1

v 2

1 −

1 −

C

λ

' λ

Neân

Do ñoù, ta coù

')1(

T

').

( , λλ

c n

n F v 1

n F v 2

v 1

v 2

C

λ

C

' λ

t ( )

( ), (

n

0,1,...)

( ) 0, =

=

=

(2.8)

v t 0

v n

Fv t n

1 +

Neáu ta xaây döïng daõy laëp thì do

(2.8) seõ coù ñaùnh giaù

')1( ).

=

( , λλ

v n

v n

c n

1

n F v 1

n F v 0

t v 1

v 0

+ −

C

C

' λ

λ

C

' λ

t

v t ( )

f

,0)

=

+

( , τ

d τ

(2.9)

v t ( ) 0

u 1

u 0

h t ( ) = 0

0

Do 1 laø haøm thuoäc λC neân töø (2.9)

')λλT ( ,

'λC tôùi haøm v naøo ñoù

seõ hoäi tuï trong vaø ñònh nghóa taäp , daõy { }nv

laø ñieåm baát ñoäng cuûa F .

9

a

( ,

'),

b

')

( , λλ λλ trong tröôøng hôïp ñaëc bieät .

2.2. Phöông trình caáp hai vôùi ñieàu kieän Lipschitz vôùi caùc haøm

Söû duïng ñònh lyù toång quaùt treân ta seõ chæ ra caùch ñaùnh giaù caùc taäp

( 'λλT ,

)

t

t

τ

t

2 J w t ( )

d

trong moät tröôøng hôïp rieâng quan troïng.

=

( ) Jw d τ τ

=

( ) w d ξ ξ τ

Jw t ( )

w dτ τ ( )

0

0

0

Vôùi , ta coù:

)

(

0

= ∫

t

t

t

τ

d

t (

( ) w d ξ ξ τ

=

( ) τ τ

=

). ( ) w d τ τ τ

0

0

0

t . ( ) w d τ τ τ 0

0

∫ t w d

Aùp duïng coâng thöùc tích phaân töøng phaàn, ta coù

)

(

t

2 J w t ( )

t (

)

=

( ) w d τ τ τ

0

Do ñoù,

t

2

Jw t ( )

w dτ τ ( )

c

a

J

b

J , vôùi

( , ') λλ

=

( , ') λλ

+

( , ') λλ

0

= ∫

Keát hôïp (2.4), ta ñöôïc

⊆D

{ 1,2,...,

} n , ta thöïc hieän pheùp nhaân phaân phoái veá vôùi veá n ñaúng

Goïi

2

c

w t ( )

a

)

J

b

)

J

=

+

2

c

)

w t ( )

a

)

J

b

)

J

=

+

( ) , λ λ 0 1 , ( λ λ 1 2

( , λ λ 0 1 , ( λ λ 1 2

( , λ λ 0 1 ( , λ λ 1 2

...

2

c

)

w t ( )

a

)

J

b

)

J

=

+

n

n

n

( , λ λ n 1 −

( , λ λ n 1 −

( , λ λ n 1 −

thöùc

2

a

)

J

b

J

)

,

ta ñöôïc ñaúng thöùc môùi coù veá phaûi laø moät toång maø moãi soá haïng coù daïng

j

n l λ λ − ( j

j

( , λ λ j 1 −

1 −

∏l .

j D ∈

j D ∉

, trong ñoù l laø soá phaàn töû cuûa D, vôùi 2l

+(n-l)=k vaø k=n,n+1,…,2n.

Ta thaáy soá phaàn töû cuûa D laø l=k-n

10

⊂D

kM laø taäp caùc taäp con

{ 1, 2,...,

} n thì do ñònh nghóa ( 2.5), ta coùù

2

n

k

c

,...,

,

)

d

,...,

,

)

J

k

( λ λ λ n 1

0

( λ λ λ n 1

0

= ∑

k n =

Goïi

d

,...,

,

)

a

b

)

k

( λ λ λ n 1

0

j

j

( , λ λ j 1 −

( , λ λ j 1 −

= ∑ ∏

∏ )

j D ∉

D M j D k

k

k

J

1( ) t

=

trong ñoù

!

t k

k

2

n

c

d

,...,

,

,...,

,

, neân ta coù Vì

) .

) ( ) t 1

0

0

( λ λ λ 1 n

k

( λ λ λ 1 n

= ∑

t k

!

k n =

( ,

'),

a

(2.10)

b ') λλ λλ

thoõa maõn ñieàu kieän sau Giaû söû caùc haøm ( ,

( ,

'),

'), (

n

1,2...)

=

Ñieàu kieän λ( ).

a n

b ( , λλ λλ n

Toàn taïi caùc haøm sao cho vôùi moãi caëp

'λ λ<

>

=

... > >

λ λ λ 0 1

' λ λ =n

a

)

'),

,

)

') (

j

1,..., )

n .

( , λλ

=

=

=

j

a n

b ( , ( λλ λ λ j

j

b n

( , λ λ j 1 −

1 −

toàn taïi boä soá sao cho

kd laø moät toång goàm caùc soá haïng (trong tröôøng hôïp naøy) baèng nhau;

Do

=A

{ 1, 2,...,

} n , töùc

−k n

toång soá caùc soá haïng ñoù baèng toång soá caùc taäp con D cuûa

nC .

laø baèng

n k −

Neân vôùi ñieàu kieän ( )λ nhö vaäy, ta coù

d

,...,

'),

=

( , λλ

)

k

( λ λ λ n

k n k n − C a n n

2 ( , ') b λλ n

1,

0

(2.11)

2 −

1 −

a

0,

b

0

Ta xeùt tröôøng hôïp

>

>

a

a .(

,

b

b .(

( , ') λλ

( , ') λλ

=

') − λ λ

=

') − λ λ

laø caùc haèng soá),

(

laø moät söï môû roäng töï nhieân cuûa ñieàu kieän daïng Lipshitz cho phöông trình

caáp moät. Khi ñoù ñieàu kieän λ( ) ñöôïc thoûa vôùi

11

2

2

2

2

)

)

)

,

a

a

.( a

.( a

an

( , ') λλ

=

=

=

=

( ') λ λ −

n

j

j

( , λ λ 1 j −

λ λ − 1 j −

' − λ λ n

1

bn

( , ') λλ

=

( ') λ λ −

b n

',λ λ laøm n phaàn baèng nhau.

]

jλ laø caùc ñieåm chia [

vaø vôùi caùch choïn

k

2

n

c

c

d

t ')1( )

inf

,...,

,

t )1( )

,...,

,

)

( , λ λ

=

0

0

n

( λ λ λ 1 n

k

( λ λ λ 1 n

t k

!

k n =

k

2

n

2

k n −

n k −

b

( ') , λλ

( ') , λλ

k n − C a n

′ T ) ( k !

k n =

k

n

2

k

k

2

k n −

n k −

0,

T

t ∀ ∈

b

n

;

=

( ') − λ λ

[

] '

k n − C a n

′ ) T ( k !

k n =

Trong tröôøng hôïp naøy töø ( 2.10) – (2.11), ta coù

k

n

k

n

(

n

1)(

n

k 2)...

; (

k

n n ,

n 1,...,2 )

+

+

=

+

Ta coù

!

!

k n ⇒ ≤ n n

k n

! !

n k

n n

hay

k

n

2

n

2

k n −

n k −

t ')1( )

b

( , λλ

c n

k n − C a n

n n

!

k n =

T ' ⎡ ⎢ ' λ λ −⎣

⎤ ⎥ ⎦

2(

)

2

k n −

n k −

n

2

n

2

k n −

n k −

b

,

0,

T

t ∀ ∈

[

] '

k n − C a n

n n

!

T ' ' − λ λ

′ T ' − λ λ

k n =

⎡ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎦

⎡ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎦

Suy ra

n

n

2 −

1 −

2 ' (

Nhö vaäy

n

n

n

C ')1( ) t aT bT ( , λλ ≤ ') λ λ − + '( ') λ λ − ⎤ ⎦ (2.12) ⎡ ⎣ ! n n

n

e neân töø (2.12), ta coù = Ta bieát lim →∞ ! n n

12

2

n

b

t ')1( )

( , λλ

+

c n

lim n →∞

′ T ' λ λ −

′ T ' λ λ −

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

⎡ e a ⎢ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎥ ⎦

2

λλ

λ λ ⎛ ' − ⎜ a 2 ⎝

T b B t ')1( ) 0 ' Ñaët . Vôùi T ′thoaû , < < b − + + = c lim ( , n n n →∞ a 4 e ⎞ ⎟ ⎠

2

2

2

4 /

4 /

b

a e

b

a e

b − +

+

b − +

+

)

)

(

(

' − λ λ 2 a

' − λ λ 2 a

b

B e a ≤

+

' λ λ −

' λ λ −

⎛ ⎜ ⎜ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎟ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ ⎜ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎟ ⎟ ⎠

⎡ ⎢ ⎢ ⎢ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎥ ⎥ ⎥ ⎦

2

2

ta coù

)

(

2

2

)

(

4 / b a e b − + + 4 / b a e + b − + + = 4 a b 2 a

⎤ ⎥ ⎥ ⎥ ⎦

1 = = ⎡ ⎢ e a ⎢ ⎢ ⎣ 4 a ee . 4 a

T

'

( 'λλT ,

)

( T λλ ' ,

Theo ñònh nghóa cuûa taäp , ta coù: . ∈ )

2

0,(

b

2

a

T

b − +

+

') − λ λ

( , ') λλ

.

4 a e

⎡ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎦

⎛ ⎜ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎟ ⎠

Vaäy ta ñaõ chöùng minh ñöôïc heä quaû sau

Do ñoù, ta coù

Heä quaû.

Giaû söû aùnh xaï

vaø

[ : 0,

]

thoõa maõn ñieàu kieän

f

f

u

,

+

(

)

(

)

, , t u v 1 1

, t u v 2 2

u 1

2

v 1

v 2

2

λ

λ

a −

( ') λ λ λ '

b ' λ λ −

f T × × → lieân tuïc vôùi moãi caëp 'λ λ< E λ E λ E ' λ

13

vaø haøm

0( )h t bò chaën trong λE thì baøi toaùn (2.2) vôùi ñieàu kieän (2.3) coù

nghieäm

u

T

[ : 0,

] ′ →

'

Eλ neáu T ′thoaõ ñieàu kieän

2

0 b a 2 . ′< T < b − + + ( ') λ λ − 4 a e ⎛ ⎜ ⎝ ⎞ ⎟ ⎠

14

CHÖÔNG 3

PHÖÔNG TRÌNH CAÁP HAI VÔÙI ÑIEÀU KIEÄN COMPACT

Khoù khaên chuû yeáu trong vieäc nghieân cöùu caùc baøi toaùn Cauchy laø ôû choã

caùc toaùn töû ñöôïc xeùt ñi töø moät khoâng gian λE naøo ñoù khoâng vaøo chính noù,

maø vaøo khoâng gian roäng hôn

trong hoï caùc khoâng gian Banach.

Ñeå khaéc phuïc khoù khaên naøy, ta aùp duïng phöông phaùp laëp thoâng thöôøng vaø

laäp luaän cuûa Ovsjannikov, Nirenberg, Nishida vaø Barkova, Zabreiko.

Tröôùc heát, ta nghieân cöùu söï toàn taïi vaø ñaùnh giaù nghieäm cuûa baøi toaùn

Cauchy tuyeán tính sau ñaây:

u

f

( ) A t u

( ) t

(3.1)

′′ =

+

u

(0)

′ (0)

.

=

=

u u , 0

u (3.2) 1

E ( ) β β λ<

Giaû söû caùc giaûû thieát sau ñaây ñöôïc thoaõ maõn:

1) Vôùi moãi caëp ( ,

a

b ,

A I :

0,

T

),λβ

λ β≤ <

=

[

]

,β λ

) ( L E E laø toaùn

,

töû lieân tuïc vaø toàn taïi moät soá

t λβ, sao cho:

Ñònh lyù 3.1.

A t u ( )

u , vôùi moïi

β∈u E .

2

λ

β

M ( ) − β λ

( ,

)

2)

E f C I E .

1, u u 0

; ∈b

b

b

min

,

=

( , )

sao cho

Khi ñoù, vôùi moãi

λ∈ a b , toàn taïi moät soá

T λ

⎧ T ⎨ ⎩

λ− ⎫ ⎬ Me ⎭

baøi toaùn (1) coù duy nhaát nghieäm

u

E , thoaõ maõn

)

[ T : 0, λ

λ→

0M > , khoâng phuï thuoäc vaøo ,

15

, (3.3)

λ

K t b 2 ( )(

(3.4)

u t '( )

Tg t ( )

+

+

u 1

2

λ

t Me

c − − λ

b

t Me

− − λ

(

) λ )

⎛ M 4 ⎜ ⎜ Me b ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎟ ⎟ ⎠

vôùi

T , trong ñoù

∈t

)

[

0, λ

u t ( )

u

;

c

sup

u t ( )

:

t

0,

T

;

=

+

=

[

tu 1

0

} ]

{

b

2

(3.5)

(

b

) λ

g t ( )

sup

f s ( )

:

s

0,

t

K t ( )

;

g t ( )

=

c = +

[

{

} ]

b

Me

2

( ) u t ( ) u t − ≤ ) ) λ − t Me ( )( K t b 2( b λ − −

Chöùng minh.

Coá ñònh

λ∈ a b . Ta thay baøi toaùn (3.1)-(3.2) bôûi phöông trình tích

phaân töông ñöông sau

t

s

u t ( )

u t ( )

A r u r ( ) ( )

( )

ds

=

+

+

: f r dr Fu t ( ) =

. (3.6)

)

(

0

0

u t

Fu

( ),

( ) t

=

=

Xeùt caùc pheùp xaáp xæ lieân tieáp

.

( ) u t 0

( ) u t n

n

1 −

( , )

( ,

,

[ ),β λ∈ b .

u f C I E , neân ta coù ) b

Ta seõ chöùng minh baèng qui naïp raèng

n

2

(3.7)

u

t ( )

K t ( )

u t ( ) n

n

1 −

2

β

Met b ( ) β −

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

f r ( )

f r ( )

Vôùi n=1 thì do giaû töø thieát 1) vaø töø

), ta coù

b β< ⇒

b

β

t

s

u t ( )

u t ( )

A r u r ( )

( )

f r ( )

dr

ds

=

+

u t ( ) 1

Fu t ( ) 0

0

β

β

β

β

(

)

0

0

t

s

ds

dr

u r ( )

f r ( )

+

2

b

b

o

0

M b β ( ) −

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

( , ∈nu C I E vôùi moïi n vaø moïi )β

16

Keát hôïp ñònh nghóa soá c , haøm

g t K t vaø baèng tính toaùn cuï theå ta coù

( ),

( )

ñaùnh giaù

t

s

ds

( ) u r

( ) f r

dr

+

2

b

b

0

o

( b

) β

M −

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

2

2

2

2

) β

g t ( )

+

2

b (

t 2

t 2

Mc ) β −

Mce g t b ( )( + 2 b ( ) β −

⎞ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ ⎝

⎛ ≤ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

2

2

2

) λ

2

Mce g t b ( )( + 2

b (

) β

t −

⎞ ⎟ ⎠

⎛ ≤ ⎜ ⎝

2

2

) λ

c

K t ( )

=

+

=

2

2

− Me

g t b ( )( 2

2 t Me b ) ( β −

Met b ) ( β −

⎞ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ ⎝

1 ⎞ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ ⎝

Vaäy (3.7) ñuùng vôùi n =1.

Neáu (3.7) ñuùng vôùi n thì vôùi chuù yù raèng haøm K taêng theo t, ta coù

s

t

u

t ( )

A r u r ( )

( )

A r u ( )

r ( )

dr

ds

u t ( ) n

n

n

n

1 +

1 −

β

β

0

t

s

ds

u

dr

r ( )

u r ( ) n

n

1 −

β ε +

0

0

∫ 0 M 2 ε

n

2

t

dr

2

0

s ∫ ds K r ( ) 0

b (

M 2 ε

Mer ) β ε − −

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

2

n

n

t

dr

2

n

0

s ∫ ds K s ( ) 0

( b (

M 2 ε

Me r ) ) β ε − −

n

2

n

1 +

t

K s ( )

ds

=

n

2

0

(2

n

M 2 ε

( ) Me s ) b 1)( β ε − − + n n 2 1 +

t

K t ( )

ds

n

2

0

(2

n

M 2 ε

) β ε

n

+

2

( K t Met ( ) 2 n

(2

n

n

2)

e

b (

2 ε

( ) Me s b 1)( + − − ) 1 1)(2 +

+

) β ε −

töùc laø ta coù

17

n

+

2

(3.8)

u

t ( )

u t ( ) n

n

1 +

( K t Met ( ) 2 n

b (

(2

n

n

2)

e

≤ 2 β ε

) 1 1)(2 +

) β ε −

+

, ta ñöôïc

Choïn

=

ε

b − β 2 1 n +

2

n

2

n

2

n

2

+

2

n

b (

2 ε

− −

) β ε

=

2 ( n b n 2

) β 1

(2

n

2 n

1

b β − n 2 1 +

− +

b ) ( − β 1)(2 n +

+

n +

⎛ ⎜ ⎝

2 ⎞ ⎛ ⎟ ⎜ ⎠ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ 2) 2 ⎝

⎞ ⎟ ⎠

n

e

1

Do

neân

+

<

⎛ ⎜ ⎝

21 ⎞ ⎟ n 2 ⎠

2

n

2

+

2

n

(3.9)

(

b

2 ε

− −

) β ε

) − β 1)(2 n

(2

2)

e

b ( n +

+

Keát hôïp (3.8) vaø (3.9) ta ñöôïc (3.7) ñuùng cho tröôøng hôïp n+1.

2

2

. Baát

Xeùt moät soá

t

Met

b (

E vaø choïn β λ> thoaû

<

)

[

T 0, λ

λ

C

0,

,

[

ñaúng thöùc (3.7) chöùng toû raèng daõy { }nu hoäi tuï trong

(

) ] t Eβ veà moät

haøm u .

Laáy giôùi haïn theo chuaån cuûa

λE khi n → ∞ trong ñaúng thöùc

ta thaáy raèng haøm thu ñöôïc

u

E thoaõ maõn (3.6) vaø

Fu

t ( )

=

)

[ T : 0, λ

λ→

u t ( ) n

n

1 −

do ñoù noù chính laø nghieäm cuûa baøi toaùn (3.1)-(3.2).

Tieáp theo, ta kieåm tra ñaùnh giaù (3.3), (3.4). Ñeå ñôn giaûn cho vieäc kyù

hieäu, ta ñaët =d

Me . Töø (3.7) ta coù

2

i

n

( ) u t

( ) K t

( ) u t n

λ

i

1 =

td ⎛ ⎜ b −⎝

⎞ ⎟ λ ⎠

b

, vôùi 0

thì

Vaø baèng caùch cho → ∞n

t ≤ <

λ− d

2

u t ( )

u t ( )

λ

2 2 d t

td

b (

b (

)

2 2 d t 2 ) λ

K t b ( )( − td b )( − − λ

) λ − + λ

18

, neân

Ta bieát, neáu 0 <

<

1 2

a a b +

2

b (

td

)

) λ td )

( )( K t b − td b )( − − λ

) λ − + λ

( )( K t b − b 2( − − λ

Do ñoù, (3.3) ñöôïc thoaõ maõn.

Töø kyù hieäu (3.5) vaø (3.6), ta coù

t

t

M

′ ( ) u t

( ) ( ) A s u s

( ) Tg t

( ) u s

ds

=

+

+

(

) ( ) f s ds

u 1

2

s ( )

λ

λ

0

0

λ

( ) s

( ) λ λ

(3.10)

b

sd

( ) s

.

trong ñoù

λ

=

+ − λ 2

Aùp duïng (3.3), ta ñöôïc

)

,

u s ( )

c ≤ +

c = +

c ≤ +

s ( )

λ

− s ( )

− + λ sd − − λ

( K s b ( ) ( b 2 − λ

) s ( ) λ ) sd −

( K s b ( ) ( b 2

sd )

( ) K s b ( ) − λ ( ) sd b − − λ

b

.

vôùi 0

s ≤ <

λ− d

Do ñoù, töø (3.10) suy ra

t

4

M

′ ( ) u t

Tg t ( )

ds

+

u 1

2

λ

0

b

sd

λ − −

( ) ( ) K s b − λ ) ( sd b λ − −

(

)

⎡ c +⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎦

t

t

ds

ds

Tg t

( ) 4 +

+

( ( ) K t b

) λ

2

3

0

0

b

sd

b

sd

λ − −

λ − −

(

)

(

)

⎡ M c ⎢ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎥ ⎦

t

( ) Tg t

=

+

+

0

4 M d

b

sd

c λ − −

2

b

sd

λ − −

( )( K t b (

) λ )2

⎡ ⎢ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎥ ⎦

Baèng tính toaùn cuï theå, vaø ñeå yù raèng K laø haøm taêng theo t, ta ñöôïc

19

vôùi

∈t

′ u t ( )

Tg t ( )

+

+

) T .

[

0, λ

u 1

λ

M 4 d

b

td

c − − λ

b

td

− − λ

K t b 2 ( )( (

) λ 2 )

⎡ ⎢ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎥ ⎦

Do ñoù, (3.4) ñöôïc chöùng minh.

v

T

Cuoái cuøng, ta chöùng minh tính duy nhaát nghieäm. Giaû söû

[ : 0,

] '

E λ→

laø nghieäm cuûa baøi toaùn (3.1)-(3.2). Coá ñònh

'λ λ< , ta coù theå laëp laïi laäp luaän

v

',

,

cuûa chöùng minh söï toàn taïi vôùi

laàn löôït ñöôïc thay bôûi

, , nb uλ

λ λ − ñeå nu

ñöôïc u v− laø nghieäm cuûa baøi toaùn

w

A t w f t ,

( )

′′ =

( ) 0 =

)

w

(0)

( (0) 0. =

′= w

t T

'

≤ <

thoaõ ñaùnh giaù (3.3) ( ñeå yù raèng baøi toaùn naøy ñöôïc xeùt vôùi 0

vaø

u t ( )

0

min

',

). Vì vaäy,

v t vôùi ( )

, vaø do ñoù, baèng

( ) 0=w t

=

t ≤ <

' λ λ− d

⎧ T ⎨ ⎩

⎫ ⎬ ⎭

u t ( )

'

v t vôùi 0 ( )

phöông phaùp laëp thoâng thöôøng ta suy ra

=

ñöôïc chöùng minh.

Giaû söû caùc giaû thieát sau ñöôïc thoaõ maõn

E laø daïng tuyeán tính vaø toàn

1) Vôùi moãi caëp ( ,

)λβ toaùn töû

A E : λ

E × → β

λ

taïi moät soá M> 0 khoâng phuï thuoäc ( ,

)λβ sao cho

A( u,v )

,

u E , v E .

∀ ∈

∀ ∈

λ

β

λ

u . v λ

β

(

M 2 ) β λ −

C

,

C

0,

2) Toaùn töû B laø hoaøn toaøn lieân tuïc töø

]

[

]

b

( [ 1 0,

) T E vaøo a

(

) T E ,

Bu t

0,

;

0,

L = < ∞

Hôn nöõa ,

] 1 T u C

[ ∈

[

] T E , a

ñöôïc trang bò baèng caùc chuaån thoâng thöôøng . (

t ( ) . b

{ sup

} )

Ñònh lyù 3.2.

20

3)

1, u u 0

E .∈ b

b

Khi ñoù, vôùi baát kì

sao

min

,

( , )

=

λ∈ a b , toàn taïi moät soá

T λ

− λ MLe

4

⎧ ⎪ T ⎨ ⎪ ⎩

⎫ ⎪ ⎬ ⎪ ⎭

cho baøi toaùn Cauchy

A Bu t u (3.11)

( ),

′′ =u

(

)

u

(0)

′ (0)

=

=

u u ; 0

u (3.12) 1

u

coù moät nghieäm

]

[ T : 0, λ

E . λ→

Ñaët

T , tröôùc heát chuùng ta chuù yù raèng

, pheùp nhuùng

]0,=I [

1

1 I C I E

( ,

:

( ,

)

C I E lieân tuïc , do

a

) λ →

I x ( )

x t ( )

( )′ x t

=

+

{

}

)

a

a

1( , C I E a

sup t I ∈

I x ( )

x t ( )

′ x t ( )

x

+

=

1

1

{

}

,

,

λ

λ

)

( C I E

)

( C I E a

λ

sup t I ∈

Keát hôïp giaû thieát 2) ta coù toaùn töû B cuõng hoaøn toaøn lieân tuïc töø

1( ,

C I E ,vôùi baát kyø

( ,

],λ∈ a b . [

)b

C I E vaøo )λ

(

1( ,

),λ∈ a b , moãi

Coá ñònh vôùi

∈u C I E , ta xeùt baøi toaùn cauchy tuyeán

tính sau

A Bu t v (3.13)

( ),

,

′′ =v

(

)

v

u

(0)

;

′ (0) v

=

=

0

u (3.14) 1

Vôùi λ γ β ≤

≤ b vaø

β∈v E , do giaû thieát 1) , ta coù

M

A Bu t v

( ),

A Bu s v

( ),

Bu t ( )

Bu s

v

)

(

(

)

( ) . b

β

)2 ( γ β γ

Chöùng minh.

21

v

v

ML

β

β

( ),

.

A Bu t v

v

(

)

2

β

γ

M Bu t (

( ) . γ 2 ) β γ −

M Bu t (

( ) . b 2 ) β γ −

(

) β γ −

t

töø I vaøo

Do ñoù, toaùn töû

( A Bu t

) ( ),.

,β γ

( L E E thoaû giaû thieát 1) cuûa

)

min

) β

ñònh lyù 3.1. Vì vaäy , vôùi moãi

) ,β λ∈ b , toàn taïi

[

′ = T β

{ ,( T b

} MLe

ñeå baøi toaùn (3.13)-(3.14) coù duy nhaát nghieäm

v Fu : =

E β

)

′ ⎡ T : 0, β ⎣

(3.15)

,

( ) Fu t

( ) u t

β

)

) ( c b β − 2( dt b β − −

4

(3.16)

′ Fu t ( )

)

+

u 1

2

β

ML d

b

dt

) β dt )

− −

c β

c b 2 ( b ( − β

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

t

0,

, trong ñoù

vôùi

u t ( )

u

;

c

sup

u t ( )

:

t

I

,

d

MLe .

=

+

=

=

tu 1

0

{

}

b

⎡ ⎢⎣

⎞′ T ⎟ β ⎠

Ñeå nghieân cöùu tính lieân tuïc vaø compact cuûa toaùn töû F , ta seõ ñaùnh giaù

ω=

−Fu 1

Fu 2

Roõ raøng , ω thoaû

(3.17)

w

( ),

A Bu t ( )

Bu t Fu t ( );

′′ =

(

)

) ( ) ,

(

A Bu t w 1

1

2

2

(3.18)

′= w

(0) 0 =

E

,

+

] , β λλ ε

[

, . β β

w (0) Xeùt baøi toaùn Cauchy (3.17)-(3.18) trong thang(

)

0ε> seõ choïn sau.

vôùi

Baèng caùch aùp duïng baøi toaùn (3.17)-(3.18) cho ñaùnh giaù (3.3), (3.4) vôùi

kyù hieäu (3.5) trong ñònh lyù 3.1, ta ñöôïc

w( t )

.

λ

+ λ ε

,t

0

2 d (

dt )

4

3 ε ε

sup f ( s ) [ s ∈

]

(3.19)

′ w ( t )

+

′ T λ ε +

λ

+ λ ε

,t

0

4 2 d (

4

3 ML ε 2 dt ) − ε

. sup f ( s ) ] [ s ∈

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

22

f

t ( )

A Bu t ( )

Bu t Fu t ( ) ( ),

, trong ñoù

. Theo giaû

=

vôùi 0

(

)

2

2

1

ε⎧ ⎨ d ⎩

⎫ ⎬ ⎭

thieát 1) cuûa ñònh lyù, ta coù

f

t ( )

(3.20)

Bu t ( ) 1

Bu t ( ) 2

Fu t ( ) 2

+ λ ε

+ + λ ε δ

M ≤ 2 δ+ λ ε

vaø do (3.15) thì

c ≤ +

,

Fu t ( ) 2

λ ε δ + +

)

) c b ( − − − λ ε δ dt b 2( − − − − λ ε δ

0

min

) /

t ≤ <

− − −

λ ε δ

vôùi

{ ,( T b

} d .

Baèng caùch choïn

, ta ñöôïc

b (

b (

) / 6

=

=

ε

) / 3, λ δ

λ

c ≤ +

,

, vôùi min t <

Fu t ( ) 2

λ ε δ + +

) λ dt 2 )

c b ( − b 2( − − λ

⎧ T ⎨ ⎩

b λ − ⎫ ⎬ d 2 ⎭

(3.21)

,

2≤ c , vôùi min

t

<

⎧ T ⎨ ⎩

b λ − ⎫ ⎬ d 4 ⎭

,

min

, töø (3.19)-(3.21) ta coù

Cuoái cuøng, vôùi 0

≤ <

=

t T λ

⎧ T ⎨ ⎩

b λ− ⎫ ⎬ d 4 ⎭

Fu t ( ) 1

Fu t ( ) 2

Bu s ( ) 1

Bu s 2

( ) , b

λ

Mc 8 2 d

sup ] [ 0, t s ∈

(3.22)

2

48

ML

)

Fu

( ) t

(

′ )

Fu 1

2

( ) Bu s 1

( ) Bu s 2

b

Mc d ( 3 ( d b

32 ) λ

+ −

sup [ ] 0, t s ∈

λ

Vaø töø (3.15), (3.16) ta coù:

(3.23)

Fu t ( )

u t ( )

′ c Fu t , ( ) ( )

u 1

2 3

c 176 d b 9 ( )λ −

=X C

trang bò bôûi chuaån

söû

ñoäng. Ta giaû

λ

Baây giôø, ta keát thuùc baèng vieäc chöùng minh toaùn töû F coù moät ñieåm baát ) ] T E ñöôïc ,λ

( [ 1 0,

23

F X (

)

. Töø (3.23) ta coù

naøo

0>r

u

t

sup

( ) u t

,

=

) B u r vôùi ,

(

[

0, λ T

{

} ]

λ

ñoù, vaø töø (3.22) thì

vôùi haèng soá

naøo ñoù.

Fu

K

0>K

Fu 1

2

Bu t ( ) 1

Bu t ( ) 2

b

sup [ t o T , ∈

] λ

Nhö vaäy, ta coù

Fu

Fu 1

2

K Bu 1

Bu . 2

)

F M laø taäp compact töông ñoái.

Xeùt M laø taäp bò chaën, ta seõ chöùng minh (

(

B M laø taäp )

Cho tröôùc

0ε> , do B laø aùnh xaï hoaøn toaøn lieân tuïc, neân

compact töông ñoái vaø do ñoù hoaøn toaøn bò chaën.

n

Suy ra, toàn taïi sao cho

B M (

)

(

),

.

i

ε K

i

1 =

⎛ B B u ⎜ i ⎝

⎞ ⎟ ⎠

(

)

u M y F u ( ) :

Khi ñoù, vôùi moïi

, toàn taïi

, vaø do ñoù toàn taïi

y F M∈

=

sao cho

.

B u ( )

i

{ 1,2,...,

} n

B u ( )i

ε K

F u ( )

)

K B u ( )

)

Vì theá,

≤ , töùc laø ta coù

ε

F u ( i

B u ( i

.

(

)

(

) ( F M B F u ε

),i

)

(

F M hoaøn toaøn bò chaën neân laø taäp compact töông ñoái.

Nhö vaäy

Do ñoù, theo ñònh lyù Schauder, F coù moät ñieåm baát ñoâïng trong X. Ñònh lyù

ñöôïc chöùng minh.

24

CHÖÔNG 4

PHÖÔNG TRÌNH CAÁP HAI VÔÙI NHIEÃU COMPACT

Ñeå thaáy ñöôïc tính töông töï vôùi baøi toaùn Cauchy caáp moät, ta caàn nhaéc

laïi moät keát quaû sau.

Giaû söû

1) Aùnh xaï

:

→A I

],a b vaø

,λ β

( L E E lieân tuïc vôùi moãi caëp β λ< thuoäc [

)

thoaû:

A t ( )

;

( L E E

)

M −

≤ , λ β λ β

g

:

2) Vôùi moïi

→ lieân tuïc ñeàu vaø thoaû:

) ,λ∈ a b , aùnh xaï

u r 0( , )

E b

[

I B λ×

i)

g t u ( , )

c

,≤

b

t

, , ) I B B u r

ii)

)

)

vôùi moïi

;

α

m . α≤

0

( λ

]

[ b g t B ( ,

Bλ (

trong ñoù λα laø ñoä ño phi compact Kuratowski treân λE , caùc haèng soá c, M, m,

t r khoâng phuï thuoäc ,

,

Bλβ . ,

Khi ñoù, vôùi moãi

) ,λ ⎡⎣∈ a b , baøi toaùn

A t x g t u t

( , ),

( )

0,

T

+

I ∈ =

=

[

]

du dt u (0)

E

u = ∈0

b

λ∈ a b . ( , )

coù nghieäm ñòa phöông vôùi giaù trò trong λE vôùi moãi

Vieäc chuû yeáu cuûa chöông naøy laø chuùng toâi muoán thay ñoåi moät ít giaû

thieát, chaúng haïn ñieàu kieän ñoä ño phi compact ñöôïc thay bôûi ñieàu kieän

4.1. Ñònh lyù.

25

compact töông ñoái, ñeå phuø hôïp vôùi phöông trình caáp hai. Vôùi yù ñònh thay

ñoåi ñoù, chuùng toâi thu ñöôïc moät keát quaû nhö sau.

Giaû söû

1) Aùnh xaï

:

→A I

thuoäc [

],a b vaø

,β λ

( L E E lieân tuïc vôùi moãi caëp λ β<

)

thoaû:

A t u ( )

u

,

vôùi moïi

β∈u E .

2

λ

β

M ( ) − β λ

,

E laø aùnh xaï lieân tuïc vaø thoaû:

2) Vôùi moïi

λ∈

× → b

[

],

a b h I E : λ

i)

h t u ( , )

t , (

∈ ) I

c 0

b

h t A ( ,

) :

h t u u A t ,(

( , ) :

I

ii)

laø compact töông ñoái trong

=

} )

{

bE ,

vôùi moïi taäp

λ⊂A E bò chaën.

3)

E .∈ b

u u 1, 0

Khi ñoù, vôùi moãi

)

,λ ⎡⎣∈ a b , baøi toaùn

u

( , )

( )

A t u h t u (4.1)

′′ =

+

u

(0)

′ (0)

=

=

; u u 0

u (4.2) 1

b

min

,

=

u

coù nghieäm

E trong ñoù

.

)

T λ

[ T : 0, λ

λ→

⎧ T ⎨ ⎩

λ− ⎫ ⎬ Me ⎭

4.2. Meänh ñeà.

∈u C I E , ta coù aùnh xaï

Moãi λ cho tröôùc thuoäc

)

(

)

, λ

,⎡⎣a b , coá ñònh

töø I vaøo

(cid:54)t

( h t u t , ( )

)

bE lieân tuïc.

Aùp duïng ñònh lyù 3.1 suy ra baøi toaùn

( )

(4.3)

′′ = v

A t v h t u t , ( ) +

(

)

Chöùng minh.

26

v

(0)

′ (0)

=

=

u v ; 0

u (4.4) 1

)

coù nghieäm duy nhaát

E vôùi

,β∈ a b . (

: v Fu =

β

)

⎡ : 0, β T ⎣

0

b

,

; choïn

vaø ñònh

> sao cho

ε

0, δ>

Kyù hieäu d

Me

+ <

<

λ ε

δ

=

T + λ ε

nghóa F treân

) C I E nhö sau

(

, λ

[

] δ

( , δ

(4.3) (4.4), neáu t 0, ; − ∈ Fu t ( ) neáu t Fu T . ∈ ( ), δ nghieäm cuûa baøi toaùn ] ⎧ ⎪ = ⎨ ⎪⎩

∈t

Aùp duïng ñieàu kieän (3.3) vôùi kyù hieäu (3.5) cuûa ñònh lyù 3.1, ta coù

0,δ⎡ ⎤ ⎦ ⎣

2

Fu t ( )

u t ( )

c

sup

;

s

0,

t

+

( h s u s , ( )

)

[

λ

{

} ]

b

b ( ) − λ 2 d 2

td

)

b 2(

b − λ − − λ

⎡ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎦

2

c 0

)

b ( ) − λ 2 2 d

td

2( b

b − − λ ε − − − λ ε

⎡ c +⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎦

=

Vôùi thì

k t Do ( )

td

)

2(

b

− − λ ε b − − − λ ε

laø haøm taêng theo t, neân ta suy ra

∈t

Fu t ( )

u t ( )

C C vôùi moïi

.

0,δ⎡ ⎤ ⎦ ⎣

1

2

λ

2

,

,

C

=

c = +

C 1

2

)

2( b

) ( b − λ 2 2 d

b − − λ ε d λ ε δ − − −

∈t

T , ta coù

trong ñoù .

( ,δ ⎤⎦

Fu t ( )

u t ( )

Fu

u

u

u t ( )

( ) δ

( ) δ

+

( ) δ

λ

λ

λ

Vôùi

2

c

Fu t ( )

u t ( )

c 2

+

+

c 0

λ

( ) b − λ 2 d 2

)

b 2(

b − − λ ε d − − − λ ε δ

⎞ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ ⎝

⎞⎛ ⎟⎜ ⎝ ⎠

∈t

Neân

T (4.5)

Fu t ( )

u t ( )

2

c , vôùi moïi

+

C C 1

2

0,⎡ ⎣

⎤ ⎦

λ

Nhö vaäy

27

,Fu Fv laø nghieäm cuûa (4.1) vôi ñieàu kieän (4.2) thì baøi toaùn

w A t w h t u t , ( )

+

)

( h t v t

) , ( ) ;

′′ = (0)

w

( ) ′= w

( (0) 0 =

Neáu

. coù nghieäm laø Fu Fv−

2

(

( ) Fu t

( ) Fv t

( , ( ) h s u s

)

( , ( ) h s v s

)

λ

{

}

b

2

) b − λ 2 2 d

td

b

b − λ − − λ

sup [ t s 0, ∈

]

)

(

2

( , ( ) h s u s

)

( , ( ) h s v s

)

{

}

b

2

) b − λ 2 2 d

b

b − λ d − − λ δ

sup [ t s 0, ∈

]

)

(

⎡ ⎢ ⎢ ⎣ ⎡ ( ⎢ ⎢ ⎣

⎤ ⎥ ⎥ ⎦ ⎤ ⎥ ⎥ ⎦

Aùp duïng laïi kyù hieäu (3.5) keát hôïp ñieàu kieän (3.3) cuûa ñònh lyù 3.1, ta coù

2

( ) Fu t

( ) Fv t

b

Do ñoù

(

) λ

)

λ

}

) ( , ( ) h s v s b

t

0,

C 1 2 2 d

{ ( , ( ) sup h s u s [ s ∈

]

(4.6)

( ,

C I E vôùi chuaån

u

=

=X λ

) λ

λ

λ

sup u t ( ) I t ∈

Kyù hieäu

X

h t u t

Ta seõ chöùng minh aùnh xaï F lieân tuïc töø λX vaøo λX

: H X

,

( ) Hu t

( , ( ))

=

b

λ →

Xeùt aùnh xaï .

c H .

H (4.7)

F u

F v

u

v b

λ

Töø (4.6) , ta suy ra

Do ñoù ta chæ caàn chöùng minh H lieân tuïc.

0ε> , baèng phaûn chöùng ta chöùng minh

λ∈u X . Cho soá

v X

,

,

I (4.8)

v u −

Coá ñònh

t ∀ ∈

0 : δ ∃ > ∀ ∈

δ < ⇒

ε

( h t v t , ( )

)

( h t u t , ( )

)

λ

λ

b

I

− <

X vaø daõy { } ⊂nt

λ⊂nv

Neáu (4.8) khoâng ñuùng, thì ta tìm ñöôïc daõy { }

sao cho

28

,

)

)

ε

)

)

v n

( ( , h t v t n

n

n

( , ( h t u t n

n

b

u λ−

1 n

I . Khi ñoù , ta coù :

(4.9) < − ≥

nt

t 0→ ∈

)

)

)

)

)

)

)

)

( u t

( u t

( u t

( u t

( u t

( u t

Khoâng maát tính toång quaùt ta coù theå coi

( v t n

n

0

( v t n

n

n

0

n

n

0

1 ≤ + n

− ≤ − + − −

u t lim (

)

u t

=

Keát hôïp vôùi tính lieân tuïc cuûa u , ta suy ra

)

=

n v t lim ( n

n

( ) 0 u t ( ) 0

)

h I E

:

(4.10)

E lieân tuïc taïi (

)

t u t , ( 0

0

λ× → b

)

)

)

)

0

, neân ta coù Haøm

)

)

)

)

( h t v t , ( n

n

n

( h t u t , ( n

n

( h t u t , ( 0

0

( h t u t , ( 0

0

b

b

lim n →∞

− = − =

Ñieàu naøy maâu thuaån vôùi (4.9).

Nhö vaäy F lieân tuïc.

(

Fu

( )

′′ = )

A t Fu h t u t , ( ) +

)

Fu

(

)(0)

u Fu ;(

( ′ ) (0)

=

=

0

u 1

Maët khaùc , do

I ∈ =

0, T⎡ ⎣

⎤ ⎦

t

s

t

s

t

s

(

Fu

, ta coù Neân vôùi moïi , ' t t

ds

A

Fu d )

ds

h

d

ds

d τ τ

( )( τ

τ

( , ( )) u τ τ τ

'

0

'

0

'

0

t

t

t

′′ ) ( ) = +

)

)

)

(

(

(

t

t

s

t

s

(

Fu s ds u t

t

'

A

Fu d )

ds

h

ds .

( )( τ

τ

( , ( )) d u τ τ τ

1

'

'

0

'

0

t

t

t

′ ) ( ) − − = +

)

)

(

(

t

s

t

Fu t ( )

Fu t

′ ( )

ds

t

'

A

( ) τ

τ

+

c s ds u t + 0

1

λ

Fu d λ

'

'

0

t

t

)

(

t

t

ds

t

'

+

c s ds u t + 0

1

s 0

2

Fu d β

(

) τ

t

t

'

'

∫ M ( ) β λ −

Laàn löôït aùp duïng giaû thieát 2i) vaø 1) của mệnh đề, ta ñöôïc

λ∈

β λ ε

= + < , ta coù b

),a b

[

Ta thaáy, (4.5) ñuùng vôùi moïi neân vôùi

29

t

s

t

Fu t ( )

Fu t

u t ( )

ds

t

τ

C C 1

2

c s ds u t + 0

1

b

λ

t

t

'

0

'

′ ( ) 2 ' − ≤ + + + − ⎤ c d ⎦ ⎡ ⎣

)

t

t

t

'

+

+

] c sds 3 .

( [

C C 1

2

c s ds u t + 0

1

t

t

'

'

t

t

t

'

+

+

+

[

] c T ds 3 .

C C 1

2

c T ds u t 0

1

t

t

'

'

t

'

M 2 ε M 2 ε M ∫ 2 ε C t 3

c C C

)

C 3

1

2

c T u . + 0

1

( 2 3

MT ε

c C C

trong ñoù = + +

I ∈ =

)

C 3

1

2

c T u , ta coù 0 1

0, T⎡ ⎣

⎤ ⎦

( 2 3

MT ε

Fu t ( )

Fu t

′ ( )

t

− . (4.11)

C t 3

λ

, = + + + Do ñoù, vôùi moïi , ' t t

( ,

C I Eλ thoaû: )

I ∈ =

u t ( )

u t

( ')

t

'

− vôùi , ' t t

C t 3

0, T⎡ ⎣

⎤ ⎦

λ

Ta goïi K laø taäp hôïp caùc haøm u thuoäc

thì K loài, ñoùng vaø bò chaën.

Hôn nöõa, F lieân tuïc töø K vaøo K .

F K compact töông ñoái trong

X C =

[

] T Eλ ,

λ

(

)

) 0, Ta seõ chöùng minh ( .

δ =

ε 3c

t t , '

t

I∈

. Vôùi 0ε> cho tröôùc, u K∈ , ta choïn 1

t δ ' − < 1

Fu t ( )

Fu t

′ ( )

≤ . ε

λ

,Fu u K∈ lieân tuïc ñoàng baäc.

thoaû thì töø (4.11), ta coù Neáu vôùi moïi

}

( ),

:

t ∀ ∈

u K ∈

Ñieàu ñoù chöùng toû {

{ I Hu t

}

u K

( ),

:

t ∀ ∈

∈ cuõng compact töông ñoái.

Ta caàn chöùng minh compact töông ñoái trong Eλ,

{ I Fu t

}

roài keát hôïp (4.7) ñeå suy ra

X λ⊂

Ta coù K laø taäp bò chaën.

30

K

t

T u K

'

( ) :

0,

,

=

⊂ laø taäp bò chaën. Vaø do ñoù, aùp

[

]

{ u t

}

( , ) :

h t v v K∈

Khi ñoù,

} '

Hu t u K

( ) :

h t v v K ( , ) :

=

u K ∈

laø taäp compact töông ñoái. duïng giaû thieát 2.ii) ta coù {

}

) , ( ) :

{

} '

{ ( h t u t

}

( ) :

Maø {

}

Hu t u K∈ laø taäp compact töông ñoái trong Eλ.

Neân {

Aùp duïng ñònh lyù Schauder, ta thaáy F coù ñieåm baát ñoäng trong K. Ñieåm

]0,δ vôùi giaù trò trong Eλ.

baáe ñoäng ñoù chính laø nghieäm treân [

31

CHÖÔNG 5

MOÄT SOÁ ÖÙNG DUÏNG

Nhieàu baøi toaùn veà beà maët cuûa soùng nöôùc, phöông trình truyeàn nhieät,

cuûa lyù thuyeát phöông trình ñaïo haøm rieâng vôùi caùc toaùn töû giaû phaân v.v…

ñöa ñeán vieäc nghieân cöùu caùc baøi toaùn Cauchy trong thang caùc khoâng gian

Banach. Trong chöông naøy, ta xeùt ñeán öùng duïng cho phöông trình

Kirchhoff. Baøi toaùn öùng duïng naøy ñöôïc xeùt trong thang cuûa caùc khoâng gian

caùc haøm trong lôùp Gevrey.

n

5.1. Thang cuûa caùc khoâng gian caùc haøm trong lôùp Gevrey.

(Ω laø lôùp caùc haøm

Ω ⊂ (cid:92) laø moät taäp con môû, ta kyù hieäu A )

Giaû söû

thöïc thoaû:

nα∈ (cid:96) (5.1)

K

c

0 :

α D u

K

0, ∃ > ∃ >

! α α c

v

x

sup

( ) : v x

=

,...,

, vôùi moïi

=

∈ (cid:96) n

(

)

, α α α α 1 n

2

{

} ∈Ω

trong ñoù ta giaû söû vaø vôùi

=

+

=

+ + ...

α α α α α α α n 2

2

1

1

α n

ta ñònh nghóa . !... !, ! !

u C ∞∈

u

α D u

( Vôùi ) Ω 0λ> baát kyø, ta kyù hieäu Eλ laø khoâng gian caùc haøm

λ

n

α λ ! α

thoaû : = < ∞ ∑ (cid:96) α ∈

)Eλ laäp thaønh moät thang caùc khoâng gian Banach. Hôn

Ta bieát raèng hoï (

cλ< , ta coù

i

α

α

nöõa, neáu haøm u thoaû ñieàu kieän (5.1), thì vôùi

u

α D u

K

i (

λ

∞ ∑ 0 i =

c ! α

λ ⎞ ⎟ c ⎠

λ ⎞ ⎟ c ⎠

1) , = ≤ + < ∞ ∑ α ⎛ ⎜ ⎝ ⎛ ⎜ ⎝

λ∈u E .

Neân

32

(

) Ω = ∪

>

{

} 0

E : λ λ

. Do ñoù, ta coù A

,

a b ,

λ∈

[

]

E , . λ

)

λ

coù caùc tính chaát sau Boå ñeà. Thang caùc khoâng gian Banach (

,u v Eλ∈ thì

.u v Eλ∈ vaø ta coù

,a b sao cho vôùi

1) Neáu , u v . u v . ≤

a

b λ β≤ < ≤ , ta coù

,

,

u

u Δ

u Eβ ∈

2 .

λ

β

M ( ) − β λ

2) Toàn taïi moät haèng soá 0M > chæ phuï thuoäc vaøo

trong ñoù Δ laø toaùn töû Laplace.

Chöùng minh.

− α δ

α D uv (

)

δ δ c D u D v , . . α

= ∑ ≤ δ α

1) Ta coù

,...,

,...,

,

,

≤ =

=

(

(

)

i , vôùi

2

1

2

1

) δ δ δ δ α α α α n

n

,...,

1,=i

n vaø khi ñoù

trong ñoù ñònh nghóa neáu δ α≤i

− =

(

)

2

1

2

1

, α δ α δ α δ α δ n

−n

. moïi

− α δ

α D uv

δ D u

.

− α δ D v

Do ñoù,

∑ α

∑ ∑ ≤ α δ α

)!

α λ ! α

δ λ ! δ

λ ( − α δ

(5.2)

Baèng quy taéc nhaân hai chuoãi, veá phaûi cuûa (5.2) chính laø .u v vaø do ñoù

u v . u v . . ≤

,...,

=

(

)

2

, α α α α n 1

Vôùi moät ña chæ soá , ta ñaët 2)

α

)

( α α α n

2

1

,..., 2, , khi ñoù ta coù 2 + = +

33

2

α

+

2

2

2

+

+

)

2

α

( α 1

.

.

D

+ α D u

2)!

α λ ! α

λ β

)( 1 α 1 2 λ

+ α β ( α +

u ∂ 2 x ∂ 1

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

t

(5.3)

2 t a=

t

4

2

sup

:

0

t

t

=

2

2

λ β

ln(

e

) / λ β

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

(

)

⎧ ⎪ ⎨ ⎪ ⎩

⎫ ⎪ ⎬ ⎪ ⎭

f t ( ) vôùi a<1 thì ñöôïc Xeùt söï bieán thieân cuûa

Aùp duïng tính ñoàng bieán cuûa haøm soá g t ( ) ln t 1 t = − + treân (0,1) thì coù

2

2

2

2

2 4 β ( ) β λ −

(

)

4 ≤ e ln( e / ) λ β

t

2

t

:

0

sup

2

2

e

λ β

2 4 β ) ( β λ −

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

⎫ ⎪ ⎬ ⎪ ⎭

⎧ ⎪ t ⎨ ⎪ ⎩

Do ñoù,

2

2

α

+

+

2

2)

+

( α α

)2

( α α + 1

1

2

2

e

λ β

1)( 2 λ

λ β

+ 2 λ

2 4 β 2 ) ( λ β λ

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

Suy ra

2

u

4

n

u Δ

2

λ

b ea

β ( ) β λ −

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

Do ñoù, töø (5.3) ta suy ra

Boå ñeà ñöôïc chöùng minh.

5.2. Baøi toaùn Cauchy cho caùc phöông trình Kirchhoff môû roäng.

f

2 u dx

u t x

t x ( , ), ( , )

0,

T

,

t x ,

,

=

. Δ

Ta xeùt baøi toaùn Cauchy:

[

]

2 ( , ) D u t x t

x

x

× Ω ≡ Ω T

∫ P

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

u

x (0, )

u x D u ( ),

x (0, ),

(5.4)

=

x . ∀ ∈Ω

0

t

(5.5)

34

,ΩP laø taäp con môû cuûa (cid:92)n vaø ⊂ ΩP

+

(cid:92)

f

:

trong ñoù laø taäp bò chaën. Vôùi haøm

Ω × →(cid:92)

T

+

f

(., )

(

)

(

, ta giaû söû caùc giaû thieát sau ñaây ñöôïc thoaû maõn

∞∈ u C

Ω

t x ( , )

0,

T

× (cid:92)

)H 1

[

]

(cid:92)

u

(.,., )

u thuoäc vaøo

vôùi moïi vaø moïi α∈ (cid:96)n haøm

C

)

+ Ω C , (

α(cid:54) x D f

T

(

)

α

. töû

c

0,

K

0

(

>

>

K

t x u ( , , )

)H 2

xD f

! α α c

+

t x u ( , , )

Toàn taïi sao cho vôùi moïi

∈ Ω × (cid:92)T

vaø moïi α∈ (cid:96)n .

(

(

)H thoaû maõn. Khi ñoù, toaùn töû

5.2.1. Boå ñeà.

)H , 1

2

C

,

Giaû söû caùc giaû thieát

Bu t ( )

f

t x ,

,

2 u dx

=

]

( [ 1 0,

) T E vaøo a

x

∇∫ P

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

C

0,

,

a b c .

T E vôùi 0 < < <

[

]

b

(

)

1

sup

Bu t ( )

:

0,

,

0,

T

laø hoaøn toaøn lieân tuïc töø

u C ∈

< ∞

[

]

[

(

) T E t , a

{

} ]

b

C

C

,

0,

,

T E ta xeùt chuaån thoâng thöôøng

]

[

]

b

( [ 1 0,

) T E vaø a

(

)

u

sup

u t ( )

′ u t ( )

:

t

0,

T

,

u

sup

u t ( )

:

t

0,

=

+

=

[

[

{

} ]

{

} ] T .

a

a

a

a

b

. Trong ñoù, trong Hôn nöõa,

Chöùng minh.

T , tröôùc heát ta chöùng minh raèng toaùn töû

]0,=I [

2

(cid:92)

:

,

,

,

Fu t ( )

u t x ( , )

dx

( C I

)

( 1 F C I E

)

= ∇∫

a

x

P

Ñaët

,

laø hoaøn toaøn lieân tuïc.

V C I E laø taäp con bò chaën vaø

u

r vôùi moïi ∈u V .

(

)

1

a

a

Giaû söû

u t

u t x ( , )

( ,.)

a

1 a

∂ x ∂ i

Do , neân ta coù

35

2

2

u t

( ,.)

v t ( ,.)

, ∈u v V .

r 2

a

2 a

( , ) u t x ∂ x ∂ i

( , ) v t x ∂ x ∂ i

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

vôùi moïi

( ) Fu t

( ) Fv t

I vaø moïi

, ∈u v V .

u v −

Vaø do ñoù,

a

nr mesP 2 . 2 a

vôùi moïi ∈t

Ñieàu ñoù chöùng toû toaùn töû F lieân tuïc. Töông töï, theo ñònh lyù giaù trò trung

2

2

2

t

s

I .

bình, ta coù

r 2 2 a

u t x ( , ) ∂ x ∂ i

u s x ( , ) ∂ x ∂ i

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

⎛ ⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

vôùi moïi ∈u V vaø moïi , ∈t s

2

2

Fu t ( )

Fu s ( )

t

s

I .

Vì theá,

nr mesP . 2 a

vôùi moïi ∈u V vaø moïi , ∈t s

Töø ñoù, aùp duïng ñònh lyù Ascoli-Arzeøla, ta coù taäp F(V) laø compact töông

( , (cid:92)C I

)

ñoái trong .

Cuoái cuøng ta chöùng minh tính lieân tuïc vaø bò chaën cuûa toaùn töû

,

,

Gu t ( )

f

t x u t , , ( )

=

( G C I :

)

(

)

)

( C I E , b

(

(cid:92) .

)H raèng

2

α

α

α D f

K

Gu t ( )

t x u t , , (

Suy ra töø giaû thieát

I

=

∈t

(

) .

b

∑ α

α

b c

b ! α

⎛ ∑⎜ ⎝

⎞ ⎟ ⎠

vôùi moïi vaø moïi

(cid:92)

)

sup

Gu

:

u C I ( , ∈

u C I ( , ∈

< ∞

{

} )

b

r u t , ( )

(cid:92) , vaø do ñoù .

r

( , (cid:92)C I

)

mu t ( )

veà moät haøm u vaø Giaû söû daõy hoäi tuï trong

I vaø moïi ∈ (cid:96)m

0ε> cho tröôùc, tröôùc heát ta choïn

0n ñuû

. Vôùi vôùi moïi ∈t

lôùn thoaû

36

α

α

α D f

α D f

K

t x u t , ( ) ,

t x u t , , ( )

2

<

(

)

(

)

m

α

α

∑ n 1 ≥ + 0

n 1 ≥ + 0

b c

ε 2

b ! α

⎛ ∑ ⎜ ⎝

.

⎞ ⎟ ⎠ n töø +(cid:92) vaøo

(

)H haøm töû

(cid:54)u

α D f

u (.,., ),

α ≤

0

1

)ΩTC (

Theo giaû thieát

]0, r . Do ñoù, vôùi m ñuû lôùn ta coù

α

α D f

, ( ) , t x u t

α D f

, ( ) , t x u t

<

I .

lieân tuïc ñeàu treân [

(

)

(

)

m

∑ n ≤ α 0

ε 2

b ! α

, vôùi moïi ∈t

( )

0

Gu t Gu t ( ) −

=

m

b

m

→∞

Ñieàu naøy chöùng toû G lieân tuïc, do Vì vaäy, lim sup

0=B G F hoaøn toaøn lieân tuïc. Boå ñeà ñöôïc chöùng minh.

ñoù

2

5.2.2. Ñònh nghóa.

)Ω ) neáu

0λ> tuyø yù.

∈u C I E vôùi

2( , ∈u C I A (

(

)

, λ

Ta vieát

5.2.3. Ñònh lyù.

)Ω . Khi ñoù,

(

(

)H thoaû maõn vaø

)H , 1

2

u u A ( 0

1, ∈

Giaû söû caùc giaû thieát

T sao cho baøi toaùn Cauchy cho phöông trình Kirchhoff môû roäng

' ≤T

toàn taïi

)Ω )

∈u C

[ 2 ( 0,

] T A ( ' ,

,

λ∈

a b , trong ñoù λE ñöôïc ñònh nghóa trong muïc ( , )

E , . λ

(5.4)-(5.5) coù moät nghieäm

)

λ

E . Baøi toaùn Cauchy (5.4)-(5.5) coù

Chöùng minh. Xeùt thang (

u u 0

1, ∈ b

3.1 vaø

A u v ( , )

u v . Do boå ñeà 1,2 thoaû caùc giaû thieát cuûa ñònh lyù 3.2 neân baøi toaùn

.= Δ

daïng (3.11)-(3.12) vôùi toaùn töû B ñöôïc ñònh nghóa ôû boå ñeà 2 vaø

(5.4)-(5.5) coù moät nghieâïm.

5.2.4. Nhaän xeùt.

37

b

min

,

=

T λ

λ− MLe

4

⎧ T ⎨ ⎩

⎫ ⎬ ⎭

Töø ñaùnh giaù cho söï toàn taïi nghieäm trong ñònh lyù

2, ta coù caùc keát luaän sau

(H nhoû) thì

2

T bôûi vì haèng soá L nhoû. Do ñoù, phöông trình Kirchhoff (5.4)-

λ =T

Neáu haøm f ñuû nhoû (töùc laø neáu soá K trong giaû thieát 1)

+

(5.5) coù moät nghieäm toång quaùt.

f t x u ( , , )

g t x u vaø g thoaû

, )

( ,

t x u , )

(

)H vôùi ( ,

ε=

+ ∈ × Ω ×

2

'T trong ñònh lyù 3, ta thu ñöôïc

(cid:92) (cid:92) 2) Neáu

thì =L o ( )ε . Do ñoù, vôùi söï toàn taïi

⎛ T m ' ≥ ⎜ ⎝

1 21 ⎞ ⎟ ε ⎠

. ñaùnh giaù

38

KEÁT LUAÄN

Nhu caàu cuûa khoa hoïc ngaøy caøng cao, ñoøi hoûi ngöôøi nghieân cöùu Toaùn

hoïc noùi chung vaø Phöông trình Vi phaân noùi rieâng, khoâng ngöøng tìm toøi

nhöõng keát quaû môùi ñeå kòp thôøi ñöa vaøo öùng duïng nhaèm ñaùp öùng nhu caàu aáy.

Qua ñoù, ngöôøi ta khai thaùc ñöôïc caùi hay, caùi ña daïng cuûa Phöông trình Vi

phaân.

Chuùng toâi thieát nghó, quyeån luaän vaên nhoû naøy chöa phaûi laø baûng toùm

taét hoaøn haûo ñeå ñoäc giaû thaáy heát ñöôïc caùi hay caùi ña daïng noùi treân. Song,

noù cuõng phaàn naøo chæ ra ñöôïc söï ña daïng rieâng cho baøi toaùn Cauchy caáp hai

trong thang caùc khoâng gian Banach. Noù giuùp baûn thaân toâi caûm nhaän ñöôïc

hieäu quaû cuûa moãi phöông phaùp nghieân cöùu duøng cho moãi lôùp Phöông trình

Vi phaân, moãi ñieàu kieän khaùc nhau cuûa baøi toaùn khi khaûo saùt söï toàn taïi vaø

ñaùnh giaù nghieäm cuûa noù.

Chaéc raèng söï ña daïng cuûa baøi toaùn Cauchy caáp hai khoâng döøng laïi taïi

ñaây. Meänh ñeà ôû chöông 4, coù khaû naêng thay ñoåi moät ít ôû giaû thieát vaø ñöôïc

t

c

sup

u t ( )

:

t

0,

caùch chöùng goïn hôn giaù nhö ñònh lyù 3.1 vaãn coøn ñuùng khi thay

=

[

{

} ] T bôûi

b

c u d . ( ) τ τ b = ∫0

Hy voïng raèng baûn thaân coù ñuû ñieàu kieän caû khaùch quan laãn chuû quan,

nhöõng yù nghæ naøy ñöôïc trieån khai vaø tìm ñeán moät vaøi keát quaû khaùc cho baøi

toaùn Cauchy caáp hai.

Böôùc ñaàu laøm quen coâng vieäc nghieân cöùu trong thôøi gian coù haïn, kieán

thöùc baûn thaân coùn nhieàu baát caäp, chaéc noäi dung luaän vaên khoâng traùnh khoûi

sai soùt. Raát mong ñöôïc quyù thaày coâ, ñoàng nghieäp chæ baûo vaø löôïng thöù.

39

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

Tieáng Vieät

[1] E.A. Barkova, P.P. Zabreiko

Baøi toaùn Cauchy cho phöông trình vi phaân caáp cao vôùi toaùn töû bò yeáu

(tieáng Nga) Diff. uravnhenhia T.27 (1991), N0 3, 472-478.

[2] L. Nirenberg

Baøi giaûng veà Giaûi tích haøm phi tuyeán. Baûn dòch Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc

vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp, 1986.

Tieáng Anh

[3] E.A. Barkova, P.P. Zabreiko

Cauchy problem for high order differential equations with aggravating

operators, Diff. Eq. 27 (1991), 472-478 (in Russian).

[4] K. Deimling

Ordinary Differential Equations in Banach Spaces. Lecture notes in

Math., 596, Springer-Verlag, 1977.

[5] K. Deimling

Nonlinear Functional Analysis. Springer-Verlag, 1985.

[6] D. Gourdin, M. Mechab

Probleøme de Cauchy global pour des eùquations de Kirchhoff, C.R.

Acad. Sci. Paris, t.326, Seùrie 1 (1998), 941-944.

[7] D. Gourdin, M. Mechab

Probleøme de Goursat de non lineùaire dans les espaces de Gevrey pour

les eùquations de Kirchhoff geùneùraliseùes. J. Math. Pures Appl. 75

(1996), 596-593.

40

[8] L. Nirenberg

An abstract form of the nonlinear Cauchy-Kowalevski theorem. J.

Diff. Geom., 6(1992), 561-576.

[9] T. Nishida

A note on Nirenberg’s theorem as an abstract form of nonlinear

Cauchy-Kowalevski theorem in Scale of Banach Spaces. Journ. Diff.

Geo. 1997, Vol 12, 629-633.

[10] L.V. Ovsjannikov

A singular operator in Scale of Banach Spaces, Soviet Math. Dolk.

(1965). 1025-1028.

[11] L.V. Ovsjannikov

Cauchy problem in Scale of Banach Spaces and it’s application to the

shallow water theorem justification, Lect. Notes in Math., 503. Springer

(1976), 416-437.