NG DNG CA ĐO HÀM Đ TÌM CC TR HÀM S
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ HËu
2
Lêi c¶m ¬n
Trong suèt thêi gian thùc hiÖn kho¸ luËn tèt nghiÖp ngo$i lùc cña b¶n
th©n, t«i cßn nhËn ®−îc gióp ®ì, chØ b¶o tËn t×nh cña c¸c thÇy gi¸o, gi¸o trong
Khoa To¸n 5 C«ng NghÖ, Tr−êng §¹i häc Hïng V−¬ng.
§Æc biÖt t«i xin b$y lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi thÇy gi¸o TrÇn C«ng TÊn
TrÇn C«ng TÊnTrÇn C«ng TÊn
TrÇn C«ng TÊn5
Gi¶ng viªn Khoa To¸n 5 C«ng NghÖ, Tr−êng §¹i häc Hïng V−¬ng. ThÇy ®E
d$nh nhiÒu thêi gian quý b¸u tËn t×nh h−íng dÉn t«i trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn
kho¸ luËn tèt nghiÖp, ®ång thêi gióp t«i lÜnh héi ®−îc nh÷ng kiÕn thøc chuyªn m«n
v$ rÌn luyÖn cho t«i t¸c phong nghiªn cøu khoa häc.
Qua ®©y, t«i xin göi lêi c¶m ¬n ch©n th$nh v$ s©u s¾c c¸c thÇy gi¸o, gi¸o
trong Khoa To¸n C«ng nghÖ, tíi gia ®×nh, b¹n l$ nh÷ng ng−êi lu«n s¸t c¸nh
bªn t«i, ®E nhiÖt t×nh gióp ®ì, chia sÎ, ®éng viªn t«i trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp
còng nh− khi t«i thùc hiÖn v$ ho$n chØnh kho¸ luËn n$y.
MÆc ®Ò t$i ®E ®−îc chuÈn v$ nghiªn cøu mét c¸ch l−ìng, thêi gian
còng nh− néi dung nh−ng kh«ng khái nh÷ng thiÕu sãt. vËy t«i rÊt mong nhËn
®−îc gãp ý cña c¸c b¹n sinh viªn, v$ ®Æc biÖt l$ cña c¸c thÇy gi¸o, gi¸o ®ang
gi¶ng d¹y bé m«n To¸n ®Ó kho¸ luËn ®−îc ho$n thiÖn h¬n.
T«i xin ch©n th$nh c¶m ¬n!
Phó Thä, th¸ng 05 n¨m 2010
Sinh viªn
NguyÔn ThÞ HËu
NG DNG CA ĐO HÀM Đ TÌM CC TR HÀM S
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ HËu
3
M ĐU
1. Lý do chn ñi
Đo hàm là mt trong nhng kin thc khá quen thuc ñi vi hc sinh
Trung hc ph thông cũng như sinh viên các trưng Cao Đng Đi hc. Ni
dung này ca gii tích ñưc ñ cp rt sm trong chương trình: Đi s gii
tích bc Trung hc ph thông và xuyên sut trong các năm hc Cao ñng Đi
hc tip theo.
Mc dù vy ñ nm vng khái nim, tính cht ca ño hàm ñng thi ng
dng ñưc ño hàm vào gii các bài toán trong gii tích, vt lý, các bài toán v
kinh t cũng như các bài toán thc t li mt vn ñ hoàn toàn không ñơn
gin.
Trong nhng năm hc Trung hc ph thông, hc sinh ñã làm quen vi
khái nim ño hàm, bưc ñu ñã bit vn dng m cc tr ca hàm s mt bin
trong gii tích ng dng trong vt tìm vn tc, gia tc ca mt chuyn
ñng. Đó mi ch! nhng bài toán ñơn gin, chưa phi là bài toán khó phc
tp. Song nhiu hc sinh v"n còn mc sai lm trong vic gii các bài toán dùng
ng dng ca ño hàm nguyên nhân chính vic hc sinh chưa nm vng
khái nim ño hàm, chưa bit kho sát hàm s, chưa bit cách làm mt bài toán
ng dng ño hàm
Đo hàm và ng dng ca ngày càng ñưc m# rng, ñc bit trong
các trưng Cao ñng, Đi hc. Không ch! gii hn trong vic tìm cc tr ca
hàm s mt bin như Trung hc ph thông mà ño hàm ñưc ng dng m# rng
trong các bài toán tìm cc tr ca hàm s nhiu bin, các bài toán cc tr ñiu
kin ca hàm s nhiu bin, hàm $n. Lúc này, ñ gii quyt các vn ñ ñó li
mt bài toán khó. Yêu cu ngưi hc không ch! vng vàng v kin thc cơ bn
ca ño hàm như ñ nh nghĩa tính cht, ng dng, mà còn ñòi h&i ngưi hc phi
tư duy toán hc phát trin, ñng thi ng dng ño hàm # mc ñ cao hơn,
phi bit s' dng kt hp mt cách khéo léo các công c trong ñi s tuyn
tính và hình hc gii tích ñ h( tr phát trin ng dng ñó. Chính vy
NG DNG CA ĐO HÀM Đ TÌM CC TR HÀM S
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ HËu
4
không ít sinh viên ngành Toán nói chung sinh viên Sư phm Toán nói riêng
còn gp nhiu khó khăn, còn lúng túng khi gp các bài toán ng dng ño hàm
ñ tìm cc tr hàm s.
Vi mong mun: Làm sao ñ các sinh viên nói chung, ñc bit là các sinh
viên Sư phm Toán nói riêng ñưc trang b ñy ñ các kin thc trong vic hc
tp nghiên cu ng dng ca ño hàm, t) ñó m# rng các ng dng ñó trong
thc ti*n ging dy, ñưa các ng dng ca khoa hc vào ñi sng. Đc bit vi
mc ñích ñưa ra mt h thng tp chung, phân loi kin thc và nêu bài tp ng
dng nh+m ñem li thun li cho hc sinh, sinh viên trong quá trình hc tp
nghiên cu v ño hàm ca hàm s. Vì vy tôi mnh dn chn ñ tài nghiên cu:
ng dng ca ño hàm ñ tìm cc trm scho khóa lun tt nghip ca
mình.
2. Nhim v nghiên cu
- Nghiên cu nhng tài liu, giáo trình liên quan ñn ño hàm và cc tr ca hàm
s ñ rút ra phương pháp gii cho mt s dng toán v ng dng ca ño hàm
vào tìm cc tr hàm s.
- Nghiên cu mi liên h gia cc tr hàm s giá tr ln nht, giá tr nh& nht
ca hàm s.
3. Phương pháp nghiên cu
- Phương pháp nghiên cu lun: Đc các giáo trình, tài liu liên quan ti ng
dng ca ño hàm vào tìm cc tr hàm s ñ phân loi và h thng hoá các kin
thc.
- Phương pháp tng kt kinh nghim: T) vic nghiên cu tài liu, giáo trình rút
ra ñưc kinh nghim ñ tìm cc tr b+ng phương pháp ño hàm.
- Phương pháp ly ý kin chuyên gia: Ly ý kin ging viên trc tip hưng d"n
các ging viên khác ñ hoàn thin v mt ni dung cũng như hình thc ca
khóa lun.
4. Ý nghĩa khoa hc và thc tin
Khóa lun th tài liu tham kho cho nhng sinh viên chuyên ngành
Toán ca trưng Đi hc Hùng Vương mong mun nghiên cu tìm hiu
NG DNG CA ĐO HÀM Đ TÌM CC TR HÀM S
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ HËu
5
ng dng ca ño hàm. Vi bn thân tôi, nghiên cu v ng dng ca ño hàm
trong vic gii các bài toán cc tr giúp tôi hiu hơn khái nim tính cht
ca ño hàm cũng như ca cc tr hàm s, cho thy mt trong nhng ng dng
quan trng ca ño hàm mi liên h rng rãi ca vi các phn khác nhau
trong Toán hc.
5. B cc ca khóa lun:
Ngoài phn m# ñu, kt lun tài liu tham kho, ni dung chính ca
khóa lun gm 3 chương
Chương 1. Các kin thc b tr
Trong chương 1 trình bày cơ s# thuyt v ñc ñim ca ño hàm thông
qua nhng ñc ñim chung ca môn Toán, làm tính tr)u tưng cao ñtính
thc ti*n ph dng, tính lôgíc tính thc nghim. Đng thi, h thng hóa các
kin thc cơ bn v ño hàm bao gm:
- Đ nh nghĩa ño hàm ca hàm s mt bin và ño hàm hàm s hai bin.
- Các quy tc tính ño hàm.
- Các ñ nh lý cơ bn v hàm kh vi.
Ngoài ra, trong chương này còn b sung thêm ý nghĩa ca ño hàm ñm
cc tr ca hàm s nh+m ñưa ra cơ s# lý lun vng chc cho khóa lun.
Chương 2. ng dng ca ño hàm ñ tìm cc tr hàm s mt bin
Trong chương này, vic nhc li các kin thc cơ bn v cc tr , các quy
tc ng ño hàm ñ tìm cc tr ca hàm s mt bin nh+m cng c kin thc,
to nn tng vng chc ñ ng dng ño hàm vào tìm cc tr ca m s mt
bin. Đng thi chương này cũng ñưa ra h thng, phân loi các dng bài tp
theo các lp hàm, giúp cho vic gii quyt các bài tp mt cách thun li hơn
là cơ s# ñ giúp cho vic nghiên cu hàm nhiu bin # chương sau.
Chương 3. ng dng ca ño hàm ñ tìm cc tr hàm s nhiu bin
Chương 3 trình bày phương pháp ng dng ca ño hàm ñ gii quyt
các bài toàn tìm:
- Cc tr ca hàm s hai bin s.
NG DNG CA ĐO HÀM Đ TÌM CC TR HÀM S
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ HËu
6
- Giá tr ln nht và nh& nht ca hàm s hai bin s trong mt min ñóng
b chn.
- Cc tr ñiu kin.
- Cc tr hàm s ph thuc tham s.
Hơn na, ng dng ño hàm ñ nghiên cu các tính cht ca hàm s $n,
ñây là phn kin thc tương ñi khó, tuy nhiên nó h( tr rt ñc lc cho vic tìm
cc tr ca hàm s nhiu bin ñc bit trong vic tìm cc tr ca hàm $n.
, trong chương này chúng ta cũng h thng các dng bài tp tương
ng, bám sát các kin thc, các quy tc ñã ñưc trình bày, giúp ngưi ñc hiu
sâu sc hơn các kin thc ñã hc và ghi nh các quy tc s' dng ño hàm ñ gii
quyt các bài toán trên.