LUẬN VĂN:
Phát triển đội ngũ cán bộ người
dân tộc thiểu số ở tỉnh Hòa Bình
trong giai đoạn hiện nay
mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Từ khi ra đời đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn xác định vấn đề dân tộc
và đoàn kết dân tộc có vị trí chiến lược trong sự nghiệp cách mạng. Một trong những
nội dung quan trọng để giải quyết tốt vấn đề dân tộc là phải xây dựng cho được ĐNCB
người DTTS có phẩm chất và năng lực. Với đường lối đúng đắn đó, trong những năm
qua, Đảng ta chăm lo xây dựng ĐNCB, nhất là ĐNCB người DTTS cho vùng đồng bào
dân tộc. Bởi vậy, ĐNCB người DTTS đã dần phát triển cả về số lượng và chất lượng, có
nhiều đồng chí cán bộ người DTTS được giao những trách nhiệm quan trọng từ Trung
ương đến địa phương, góp phần to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội của cả nước nói
chung, vùng dân tộc và miền núi nói riêng.
Tuy nhiên, công tác xây dựng ĐNCB ở vùng dân tộc và miền núi còn nhiều hạn
chế và bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp đổi mới hiện nay. Văn kiện
Hội nghị lần thứ bảy, Ban Chấp hành Trung ương khóa IX đã chỉ rõ: "Nhìn chung, đội
ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý ở vùng dân tộc và miền núi còn thiếu về số lượng, yếu
về năng lực tổ chức, chỉ đạo thực hiện; công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ người dân
tộc thiểu số chưa được quan tâm" [14, tr.34]. Đây là thực trạng chung, trong đó có tỉnh
Hòa Bình.
Hòa Bình là một tỉnh miền núi, nằm ở cửa ngõ phía Tây Bắc, có diện tích 4.662
km2, gồm 11 huyện thị với tổng số dân gần 800.000 người. Có 7 dân tộc anh em cùng
sinh sống lâu đời: Mường, Kinh, Thái, Tày, Dao, H'mông, Hoa. Là một tỉnh mới tách
tháng 10/1991 nên Hòa Bình còn gặp rất nhiều khó khăn trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt,
trong thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước, bên cạnh những thành tựu
bước đầu, cũng còn không ít những vấn đề yếu kém, bất cập trong đó có những yếu kém
về công tác phát triển ĐNCB người DTTS.
Mục tiêu Đảng ta đề ra là "Xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số tại chỗ"
trở thành nhiệm vụ bức xúc cho các vùng dân tộc, miền núi nói chung, tỉnh Hòa Bình
nói riêng. Do đó, phát triển ĐNCB người DTTS từ xây dựng, quy hoạch, kế hoạch đào
tạo, bồi dưỡng đến bố trí sử dụng và luân chuyển một cách có hiệu quả đội ngũ cán bộ
này - là vấn đề có ý nghĩa quan trọng cả trên phương diện lý luận và thực tiễn.
Từ lý do trên, tác giả chọn vấn đề: "Phát triển đội ngũ cán bộ người dân tộc
thiểu số ở tỉnh Hòa Bình trong giai đoạn hiện nay" làm luận văn thạc sĩ triết học,
chuyên ngành Chủ nghĩa xã hội khoa học.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Những năm gần đây, ở nước ta đã có những công trình nghiên cứu về ĐNCB
người DTTS từ nhiều góc độ và khía cạnh khác nhau. Trong đó, có nhiều tác giả đã đề
cập đến các khía cạnh mà đề tài này quan tâm. Tiêu biểu là một số công trình có tính
chất chuyên khảo như sau:
- Đề tài khoa học cấp nhà nước: KX.04-11 do cố GS.TS Bế Viết Đẳng làm chủ
nhiệm: "Luận cứ khoa học cho việc xây dựng các chính sách đối với các dân tộc thiểu
số trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội miền núi". Trong đó, có dành một chương
nghiên cứu về vấn đề phát triển ĐNCB, trí thức các DTTS gắn với quá trình phát triển
của cách mạng Việt Nam.
- Đề tài khoa học cấp Nhà nước: KX-05: "Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn cấp
bách liên quan đến mối quan hệ dân tộc hiện nay", (sách tham khảo) do GS.TS Phan
Hữu Dật chủ biên, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001. Có đề cập đến vấn đề cán bộ
người DTTS trong nội dung chương 3 và chương 4.
Chương 3: Đề cập đến cán bộ dân tộc khi nghiên cứu chính sách dân tộc dưới bài học
kinh nghiệm sử dụng con người trong lịch sử dựng nước và giữ nước.
Chương 4: Bàn đến vấn đề cán bộ người dân tộc thiểu số hiện nay gắn với vai
trò của họ ở một số vùng cụ thể.
- PGS.TS Nguyễn Quốc Phẩm và GS.TS Trịnh Quốc Tuấn: "Mấy vấn đề lý luận
và thực tiễn về dân tộc và quan hệ dân tộc ở Việt Nam", Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 1999. Đây là một cuốn sách tham khảo, có nghiên cứu một cách sâu sắc vai trò của
ĐNCB người DTTS đối với việc xây dựng và phát huy vai trò hệ thống chính trị các
vùng DTTS ở nước ta hiện nay.
- Cùng góc độ nghiên cứu trên, còn có cuốn sách "Hệ thống chính trị cơ sở và
dân chủ hóa đời sống xã hội ở nông thôn miền núi vùng dân tộc thiểu số các tỉnh miền
núi phía Bắc nước ta" do PGS.TS Nguyễn Quốc Phẩm chủ biên, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 1999.
Những luận văn và luận án đáng quan tâm như: Luận văn thạc sĩ: "Đổi mới
chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong đào tạo, sử dụng đội ngũ cán bộ dân tộc
thiểu số ở miền núi phía Bắc nước ta hiện nay" của tác giả Lô Quốc Toản (1993); Luận
án tiến sĩ: "Trí thức người dân tộc thiểu số ở Việt Nam trong công cuộc đổi mới" của tác
giả Trịnh Quang Cảnh (2002). Nhìn chung, các tác giả đã đề cập đến vấn đề tạo nguồn
cán bộ người DTTS, đi sâu phân tích thực trạng trí thức người DTTS, đề xuất những
giải pháp để phát triển nguồn cán bộ DTTS và phát huy vai trò trí thức người DTTS.
Ngoài ra, còn có nhiều công trình nghiên cứu và các bài báo khác viết về
ĐNCB nói chung và ĐNCB người DTTS nói riêng. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có
một công trình nào nghiên cứu trực tiếp về phát triển ĐNCB người DTTS ở tỉnh Hòa
Bình. Việc đánh giá đúng thực trạng ĐNCB người DTTS ở tỉnh Hòa Bình để từ đó xác
định phương hướng và đề xuất các giải pháp phát triển ĐNCB người DTTS của Tỉnh
vẫn là một đề tài cần tiếp tục nghiên cứu - nhất là được nghiên cứu từ góc độ chính trị -
xã hội.
3. Mục đích, nhiệm vụ, phạm vi nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích: Trên cơ sở làm rõ những đặc điểm của ĐNCB người DTTS,
luận văn đi sâu phân tích thực trạng của ĐNCB người DTTS ở tỉnh Hòa Bình và đề xuất
những phương hướng, giải pháp chủ yếu để phát triển ĐNCB đó trong giai đoạn hiện
nay.
3.2. Nhiệm vụ
Để đạt được mục đích trên, luận văn hướng vào giải quyết các nhiệm vụ cơ bản
sau:
- Trình bày một số khái niệm cần thiết, làm rõ đặc điểm, vai trò của ĐNCB
người DTTS ở tỉnh Hòa Bình hiện nay.
- Phân tích thực trạng, tìm ra nguyên nhân và những yêu cầu phát triển ĐNCB
người DTTS ở tỉnh Hòa Bình.
- Xác định phương hướng cơ bản và một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển
ĐNCB người DTTS tỉnh Hòa Bình đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
3.3. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ người dân tộc
thiểu số tỉnh Hòa Bình thông qua công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và
luân chuyển đội ngũ cán bộ này từ 1996 đến nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
4.1. Cơ sở lý luận
Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta, những chủ trương, chính sách của
Đảng bộ và chính quyền tỉnh Hòa Bình... về các vấn đề có liên quan đến đề tài, nhất là
quan điểm về xây dựng ĐNCB nói chung, phát triển ĐNCB người DTTS nói riêng.
Ngoài ra, luận văn còn trân trọng kế thừa những thành quả nghiên cứu của một
số công trình có liên quan tới đề tài.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
- Luận văn được triển khai trên cơ sở phương pháp luận Mác - Lênin, có chú ý
đến tính đặc thù về mặt phương pháp của chủ nghĩa xã hội khoa học để luận giải những
vấn đề đặt ra trong nội dung đề tài, gắn lý luận với thực tiễn chính trị - xã hội.
- Kết hợp đồng bộ các phương pháp nghiên cứu chuyên ngành và liên ngành:
lôgíc - lịch sử, phân tích - tổng hợp, thống kê - hệ thống hóa,...
5. Đóng góp mới về khoa học của luận văn
Nghiên cứu dưới góc độ lý luận - chính trị về thực trạng ĐNCB người DTTS ở
tỉnh Hòa Bình, đề xuất những phương hướng cơ bản và một số giải pháp chủ yếu nhằm
góp phần phát triển ĐNCB người DTTS để đáp ứng những yêu cầu mới hiện nay.
6. ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. ý nghĩa lý luận
Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho công tác nghiên cứu và giảng dạy
trong Trường chính trị về những nội dung liên quan tới xây dựng đội ngũ cán bộ nói
chung và phát triển ĐNCB người DTTS nói riêng.
