Thuyết minh mô tả giải pháp sáng kiến: Phát triển năng lực tự học qua lập trình kéo thả Scratch cho học sinh Tiểu học tại Trường Tiểu học Trần Phú, thành phố Bắc Giang

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc trang bị kỹ năng lập trình cho học sinh tiểu học ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt khi xu hướng chuyển đổi số và công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ. Tuy nhiên, các phương pháp giảng dạy lập trình truyền thống thường gặp phải hạn chế như thiếu tính thực hành, ít gây hứng thú và chưa phát huy được năng lực tự học của học sinh. Sáng kiến này ra đời nhằm khắc phục những nhược điểm đó, tập trung phát triển năng lực tự học thông qua lập trình kéo thả Scratch, một công cụ trực quan và phù hợp với đặc điểm tâm lý của lứa tuổi tiểu học, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề ở các em.

Giáo viên Tin học và ban giám hiệu các trường tiểu học quan tâm đến đổi mới phương pháp giảng dạy, các nhà nghiên cứu giáo dục, và phụ huynh muốn tìm hiểu về phát triển kỹ năng lập trình cho trẻ em.

Giải pháp "Phát triển năng lực tự học qua lập trình kéo thả Scratch cho học sinh Tiểu học" được thiết kế nhằm cải thiện hiệu quả giảng dạy lập trình, chuyển đổi từ mô hình truyền thụ kiến thức sang khuyến khích sự chủ động và sáng tạo. Phương pháp này đặc biệt chú trọng việc phát triển năng lực tự học, giúp học sinh tiểu học làm quen với các khái niệm lập trình cơ bản thông qua giao diện kéo thả trực quan, thân thiện của Scratch, vốn phù hợp với tâm lý lứa tuổi này. Giải pháp được triển khai thông qua hai phương pháp chính: tổ chức làm việc nhóm và dạy học khám phá. Làm việc nhóm không chỉ rèn luyện kỹ năng hợp tác, giao tiếp và giải quyết vấn đề mà còn tạo môi trường học tập cởi mở, khuyến khích chia sẻ ý tưởng. Dạy học khám phá thúc đẩy học sinh chủ động tìm kiếm kiến thức, đặt câu hỏi, đưa ra giả thuyết và tự giải quyết vấn đề, từ đó hình thành tư duy thuật toán và khả năng phản biện. Sáng kiến này có giá trị ứng dụng cao, không chỉ giúp các em phát triển tư duy logic, kỹ năng số, và kỹ năng mềm cần thiết cho kỷ nguyên 4.0 mà còn tạo tiền đề vững chắc cho việc học lập trình nâng cao, góp phần vào mục tiêu giáo dục STEM và phát triển toàn diện năng lực học sinh. Điều này giúp các em không chỉ học tốt môn lập trình mà còn áp dụng kiến thức vào thực tiễn, tạo ra các sản phẩm cụ thể và giải quyết các thách thức.