Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 2 năm 2020
648
PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI VÀ XÚC TIẾN TIÊU THỤ CÁC SẢN PHẨM
HẠT MẮC CA TRÊN THỊ TRƯỜNG NỘI ĐỊA
DEVELOP COMMERCE AND PROMOTE CONSUMPTION OF MACCADAMIA
PRODUCTS IN THE DOMESTIC MARKET
Lê Thị Thu Trang, Bùi Thị Thu Vĩ
Phân hiệu ĐHĐN tại Kon Tum
Email: bttvi@kontum.udn.vn
Tóm tắt
Hạt Mắc ca (Macadamia) đã được sử dụng rộng rãi trên thế giới từ lâu nhưng chỉ mới bắt đầu xâm nhập
thị trường Việt Nam khoảng ít năm trở lại đây. Nhờ giá trị dinh dưỡng cao, thị trường hạt Mắc ca đang ngày
càng phát triển mạnh hơn; phổ biến là các loại hạt Mắc ca nhập khẩu từ Úc, Trung Quốc và Mỹ. Tuy nhiên, để
người tiêu dùng có thể tìm mua hạt Mắc ca với chất lượng cao, vị tự nhiên, không chất bảo quản, rõ ràng về
nguồn gốc xuất xứ là không dễ. Trong những năm gần đây, cây mắc ca đã được mở rộng diện tích ở khu vực Tây
Nguyên, đặc biệt là các tỉnh Đăk Lăk (500ha), Đăk Nông (600ha), Lâm Đồng (400ha). Nhiều đơn vị đã đầu tư
sản xuất hạt Mắc ca 100% thuần Việt. Nhưng việc tiêu thụ Mắc ca nội địa còn nhiều vấn đề bất cập. Bài viết này
trình bày thực trạng hệ thống thương mại và xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm hạt Mắc ca trên thị trường trong
nước, đồng thời đề xuất một số giải pháp phát triển hệ thống phân phối các sản phẩm Mắc ca, nâng cao khả
năng cạnh tranh của Mắc ca Việt với các thương hiệu nước ngoài, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế nông
nghiệp và tăng tỉ lệ nội địa hóa hàng tiêu dùng.
Từ khóa: Mắc ca, Macadamia, tiêu thụ, thị trường, thị trường nội địa.
Abtracts
Macadamia nuts have been widely used in the world for a long time but just penetrated the Vietnamese
market in recent years. Due to high nutritional value, Macadamia nuts market is growing stronger; The most
common macadamia nuts are imported from Australia, China and the USA. However, finding Macadamia nuts
with high quality, natural taste, no preservatives, and clear origin is not easy. In recent years, the area of
macadamia have been expanded in the Central Highlands, especially in the provinces of Dak Lak (500 ha), Dak
Nong (600 ha), and Lam Dong (400 ha). Many company have invested to produce Macadamia made in
Vietnam. But the domestic consumption of macadamia has many shortcomings. This article presents the current
situation of the trade and consumption promotion system of Macadamia products on the domestic market, and
proposed some solutions to develop a macadamia distribution system, improving Vietnames Maccadamia’s
competitiveness with foreign brands contributes to promoting agricultural economic development and
increasing the localization of consumer goods.
Keywords: Macadamia, consumption, martket, domestic market.
1. Đặt vấn đề
Cây Mắc ca (Maccadamia) với những giá trị dinh dưỡng vượt trội đã nhanh chóng vươn lên vị
trí hàng đầu trong các loại quả hạch và được mệnh danh là “Hoàng hậu các loại hạt khô”. Hiện nay,
trên toàn thế giới có khoảng 78 triệu người sử dụng nhân mắc ca hàng ngày. Tổng sản lượng nhân mắc
ca hàng năm đạt khoảng 40.000 tấn (tương đương 120.000 tấn hạt). Thị trường mắc ca cũng như các
loại quả hạt khác (điều, óc chó, dẻ, hạnh nhân) đang mở rộng nhanh chóng. Các thị trường tiêu thụ
mắc ca truyền thống là các nước phát triển, gồm Mỹ, Đức, Úc, Nhật Bản, Đài Loan… Các thị trường
mới nổi là: Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ và các nước khu vực Trung Đông. Tốc độ tăng trưởng thị
trường mắc ca là 12%/năm. Riêng tại Trung Quốc, mức tăng tới 50%/năm. Tuy nhiên, hiện nay mắc ca
chỉ chiếm 1% trong tổng sản lượng 10 loại quả hạt khô cao cấp. Trong 10 năm tới, tỷ lệ này có thể lên
tới 10% (tức là khoảng 400.000 tấn/năm).
Tại Việt Nam, hiện nay hạt mắc ca bước đầu được đón nhận và ưa thích. Lượng người tiêu dùng
sản phẩm mắc ca chắc chắn sẽ tăng lên tại Việt Nam do mức sống ngày càng được nâng cao và nhận
th
ứ
p
h
hi
ể
p
h
tì
m
vi
ế
th
ư
đề
cá
c
2.
sả
n
nà
y
tă
n
th
ự
N
a
tí
c
hầ
u
ch
(
M
ti
ê
ứ
c ngày cà
n
h
òng ngừa c
ể
u biết cao,
h
ẩm. Do đó,
m
mua các
s
ế
t này nhằ
m
ư
ơng
m
ại c
ủ
xuất các g
i
c
sản phẩm
Tổn
g
qua
n
Theo
b
n
lượng tro
n
y
vẫn tiếp t
ụ
n
g trưởng n
à
ự
c tế.
Các k
h
a
m Phi và
Ú
c
h trồng đã
đ
Về ng
u
u
hết các t
h
o
đến nay
c
M
ắc ca Haw
u thụ hạt n
h
Kỷ
y
n
g cao về
c
ác bệnh ti
m
thu nhập c
a
hiện nay c
á
s
ản phẩm n
h
m
đánh giá
ủ
a các thư
ơ
i
ải pháp để
g
Mắc ca nh
ậ
n
n
g
hiên c
ứ
b
áo cáo củ
a
n
g năm 20
1
ụ
c trên đà
p
à
y
d
ự
b
áo
s
h
oản đầu t
ư
Ú
c, mắc ca
đ
ược mở r
ộ
(Nguồn: ht
t
u
ồn cầu, n
h
h
ị trường c
h
c
ũng được
ai). Châu
Â
h
ân lớn thứ
h
(Nguồn:
h
y
ếu Hội thảo
c
ác lợi ích
h
m
m
ạch, bé
o
a
o và
r
ất kh
ắ
á
c sản phẩ
m
h
ập khẩu c
ủ
tình hình t
i
ơ
ng hiệu m
ắ
giúp các sả
n
ậ
p khẩu.
ứ
u
a
Hiệp hội
M
1
8
d
ựa trê
n
p
hát triển t
ừ
s
ẽ còn tăng
ư
vào nhữn
g
được trồn
g
ộ
ng vượt ra
Hình 1
:
t
p://www.au
s
h
u cầu hạt n
h
h
ính của Úc
đánh giá l
à
Â
u là khu v
ự
h
ai với 3,5
t
Hình 2.
C
h
ttp://www.
a
quốc tế “Th
ư
h
ạt mắc ca
o
phì… Đối
ắ
t khe về y
ê
m
m
ắc ca tr
o
ủ
a Mỹ, Úc
v
i
êu thụ hạt
ắ
c ca Việt.
Đ
n
phẩm Mắ
M
ắc ca Úc
,
n
những thố
ừ
năm 2012
v
lên ở mức
c
g
nông trườ
n
g
khoảng 6
.
ngoài các t
ỉ
:
Năng suất
m
s
tralian-ma
c
h
ân Mắc C
a
vẫn ổn đị
n
à
nước tiêu
ự
c nhập kh
ẩ
t
riệu kg tro
n
C
ác thị trư
ờ
a
ustralian-m
a
ư
ơn
g
mại và p
mang lại,
đ
tượng khá
c
ê
u cầu chất
l
o
ng nước vẫ
n
v
ới giá cao
g
m
ắc ca tr
ê
Đ
ồng thời,
t
c
ca
n
ội đị
a
,
năng suất
n
g kê
m
ới
n
v
à đến nay,
c
ao khi các
n
g mới vẫn
.
000-7.000
ỉ
nh Vân Na
m
m
ắc ca thế
g
adamias.or
g
a
toàn cầu
đ
n
h. Hoa Kỳ
thụ nhiều
n
ẩ
u lớn thứ
h
n
g năm 201
ờ
n
g lớn nhậ
p
a
cadamias.
o
hân phối” lầ
n
đ
ặc biệt là
c
c
h hàng tiê
u
l
ượng, xuất
n
chưa đượ
c
g
ấp nhiều l
ầ
ê
n thị trườn
g
t
hông qua
đ
a
đứng vữn
g
thu hoạch
h
n
hất. Xu h
ư
đã đạt đến
giống mắc
đang được
ha mỗi nă
m
m
và Quản
g
gi
ới qua các
g
/trade/may-
2
đ
ã ổn định
v
vẫn là nhà
n
hất các sả
n
h
ai, Nhật B
ả
8.
p
khẩu Mắc
c
rg/trade/ma
y
n
2 năm 202
0
c
ác tác
d
ụn
g
u
thụ sản p
h
xứ cũng n
h
c ưa chuộn
g
ầ
n sản phẩ
m
g Việt Na
m
đ
ánh giá th
ự
g
và tăng k
h
h
ạt Mắc ca
ư
ớng tăng
t
mức tăng t
r
ca mới đư
ợ
đẩy mạnh
m
, trong k
h
g
Tây vào
c
năm
2
018-marke
t
v
à tổng nhậ
p
nhập khẩu
n
phẩm nh
â
ả
n đứng vị
c
a Úc
y
-2018-mar
k
0
g
giúp giả
m
h
ẩm mắc ca
h
ư thương h
i
g
, người tiê
u
m
m
ắc ca nộ
i
m
và
m
ức
đ
ự
c trạng, b
à
h
ả năng cạn
h
thế giới tă
n
t
rưởng về
n
r
ưởng lên t
ớ
ợ
c đưa vào
t
trên toàn t
h
h
i ở Trung
Q
c
ác vùng lâ
n
t
-report)
p
khẩu hạt
M
lớn nhất n
ó
â
n Mắc ca
t
trí thứ
b
a.
Ú
k
et-report)
649
m
m
ỡ máu,
thường có
i
ệu của sản
u
dùng vẫn
i
địa… Bài
đ
ộ xúc tiến
i
viết cũng
h
tranh với
n
g 10% về
guồn cung
ớ
i 60%. Sự
tr
ồng trong
h
ế giới. Tại
Q
uốc, diện
n
cận.
M
ặc Ca tại
ó
i chung và
ự
sản xuất
Ú
c là nước
Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Thương mại và phân phối” lần 2 năm 2020
650
Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, nhu cầu hạt NIS (Nuts In Shell) năm 2017 được đánh giá
là cao với tổng sản lượng hạt NIS nhập khẩu tăng trưởng một cách đáng kể. Để đạt được điều này là
nhờ sự hồi phục của các vùng trồng Mắc ca ở Bắc Mỹ, đợt hạn hán nặng nề năm 2016.
Từ những số liệu nêu trên cho thấy, bên cạnh xuất khẩu thì thị trường nội địa Úc cũng rất phát
triển. Ở Việt Nam, sản lượng hiện tại vẫn còn tương đối thấp, tuy nhiên nhu cầu về hạt Mắc Ca vẫn được
đánh giá ở mức cao. Các khu vực Tây Nguyên, Tây Bắc là các vùng có khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp cho
phát triển cây Mắc ca. Theo dự báo, diện tích mắc ca của Việt Nam đến năm 2020 là 100.000 ha.
Như vậy, nguồn cung mắc ca vẫn gia tăng hàng năm. Tuy nhiên, cũng theo hiệp hội Mắc ca Úc,
cây mắc ca có nhu cầu sinh thái khá đặc biệt nên quỹ đất phù hợp với yêu cầu sinh thái của cây mắc ca
trên thế giới bị hạn chế. Nguồn cung năm 2020 dự tính chỉ đáp ứng được 25-30% nhu cầu của thị
trường. Đây là cơ hội cho Việt Nam phát triển thị trường Mắc ca trong nước và xuất khẩu. Bài viết
nhằm tập trung đánh giá thực trạng của thị trường Mắc ca Việt Nam đồng thời đề xuất các giải pháp
nhằm phát triển thị trường Mắc ca nội địa dựa trên các thông tin thứ cấp và phương pháp định tính.
3. Thực trạng thị trường hạt Mắc ca
3.1. Tình hình chung
Theo thống kế của hiệp hội Mắc ca Úc, doanh số bán ra của mắc ca Úc ở các thị trường xuất
khẩu có nhiều biến động.
Bảng 1. Doanh số bán hạt Mắc ca của Úc (nguyên vỏ, độ ẩm 3-5%)
Hạt nhân 2014 2015 2016 2017 2018
Nội địa 3530 3173 3269 3072 3554
Hoa Kỳ 1359 1277 1405 622 1163
Nhật Bản 1322 1390 1574 1980 1698
Hàn Quốc (*) 394 398 638 686
Đài Loan (*) 661 466 470 452
Trung Quốc (*) 482 408 624 371
Các nước châu Á khác 1647 852 749 745 493
Đức 913 1097 875 930 428
Các nước châu Âu khác 515 706 855 682 695
Khác 60 20 92 3 0
Tổng lượng hạt nhân 9345 10054 10091 9765 9530
Tổng lượng hạt NIS 1535 10525 12306 15683 14305
Ghi chú: (*) Đã bao gồm trong Các nước châu Á khác
(Nguồn: http://www.australian-macadamias.org/trade/may-2018-market-report)
Hiện nay, trên thị trường đã xuất hiện nhiều loại sản phẩm có thành phần chiết xuất từ hạt Mắc
ca, trong đó làm thực phẩm vẫn là ứng dụng phổ biến nhất với khoảng 90% lượng mắc ca sử dụng.
n
h
O’
n
h
hế
t
h
ợ
K
a
sô
th
ơ
p
h
m
ắ
Theo
k
h
ất trong nă
m
- Sản
p
tree Maca
d
h
ững hạt m
ắ
t
ở mọi nơi
,
Hình 4.
M
- Các
s
ợ
p giữa vị
m
a
yser Colla
b
cô la), bán
h
ơ
m bơ nhú
n
h
ẩm Ezaki
G
- Bữa
ắ
c ca, các l
o
Hình 5: Bá
n
Kỷ
y
k
hảo sát củ
a
m
2017 với
p
hẩm Mắc
d
amia Holic
ắ
c ca chất l
ư
,
cả ở các tr
a
M
ắc ca chiên
s
ản phẩm b
á
m
ơ và hạt
m
b
oration (N
h
h
k
ẹo Bâto
n
n
g trong sô
G
lico.
sáng Casin
o
o
ại hạt khác
,
n
h quy OB
F
Baton d'or
&
y
ếu Hội thảo
H
a
Hiệp hội
M
những sản
p
ca chiên gi
ò
Snack Nut
s
ư
ợng, phủ
bê
a
ng bán t
r
ự
c
của Bestore
,
á
nh cracke
r
m
ắc ca, kem
h
ật Bản) v
ớ
n
D’or La
R
cô la,
r
ắc t
r
o
L’extraor
d
,
d
ừa, hạt h
ư
F
inest Apric
o
&
Bánh quy
quốc tế “Th
ư
H
ình 3. Cá
c
M
ắc ca Vi
ệ
p
hẩm nổi b
ậ
ò
n của các
s (Hàn Qu
ố
ên ngoài lớ
p
c
tuyến và
c
,
O'Tree's
M
r
Ob Finest
A
m
m
ắc ca kế
t
ớ
i bánh mì
đ
R
ecolte Cho
c
r
ái cây và
c
d
inaire Mu
e
ư
ớng dươn
g
o
t & Macad
a
cây
v
ị cam,
ư
ơn
g
mại và p
sản phẩm t
ừ
ệ
t Nam, trê
n
ậ
t:
hãng Besto
r
ố
c), Barenut
p
vỏ giòn t
ừ
c
ác cửa hàn
g
M
acadamia
H
A
pricot &
M
t
hợp với b
á
đ
óng vai t
r
ò
c
olate-Dipp
c
ác loại hạt
,
e
sli (Pháp)
k
g
và lúa
m
ì
n
a
mia cracke
r
Món đ
i
ểm t
â
hân phối” lầ
n
ừ
Mắc ca
n
toàn cầu
đ
r
e Golden
F
s Lemon
M
ừ
bột và đư
ờ
g
.
H
olic, Baren
u
M
acadamia
á
nh mì ca
c
ò
như một c
h
ed Pretzels
,
là sản ph
ẩ
k
ết hợp cá
c
n
guyên cá
m
r
s, Cửa hàn
g
â
m của Cas
i
n
2 năm 202
0
đ
ã tìm ra 1
5
F
ried Maca
d
M
yrtle Maca
ờ
ng. Các s
ả
uts Lemon
M
Specialty
C
c
ao Kem H
ä
h
iếc thuyề
n
(Nhật Bản
)
ẩ
m mới nhấ
t
c
m
ảnh sô c
m
.
g
t
ạm thời
H
i
no L'Extra
o
0
5
sản phẩm
d
amias (Tr
u
a
damias (Ú
c
ả
n phẩm nà
y
M
yrtle Mac
a
C
rackers (Ú
c
ä
agen Dazs
n
chở đầy k
e
)
là
d
ạng
b
á
n
t
từ nhà sả
n
c
ô la yến m
ạ
H
aagen Daz
s
o
rdinaire
651
cải tiến tốt
u
ng Quốc),
): Sử dụng
y
được bán
damias
c
) là sự kết
& Maison
e
m phủ hạt
n
h quy cây
n
xuất thực
ạ
ch với hạt
,
Mắc ca
65
M
a
Q
u
cu
n
đị
a
m
ì
vị
sư
u
sữ
a
n
h
B
o
p
h
là
m
m
ỡ
B
e
tó
c
cu
n
H
số
đ
ư
2
- Các
a
cadamia (
N
u
ốc Anh) đ
ư
n
g cấp dưỡ
n
- Rượ
u
a
Byron Ba
y
ì
ngắn đặc t
r
của các thà
n
- Thự
c
u
tập các c
ô
a
cũng khô
n
h
ững khách
h
- Các
o
dy Scrub
A
h
ẩm mới ra
m
m
sạch; By
ỡ
; Garnier
F
e
urre-dòng
d
c
chứa các
d
n
g cấp “nh
ữ
H
ình 6: Rư
ợ
(Ghi ch
Nhữn
g
người sử
d
ư
ợc gia tăn
g
Kỷ
y
loại thực
p
N
hật Bản),
ư
ợc mô tả
n
n
g chất, nă
n
u
Brookie’s
y
- bao gồ
m
r
ưng, chún
g
n
h phần th
ự
c
phẩm lạn
h
ô
ng thức về
n
g chứa đư
ờ
h
àng quan
t
sản phẩm
m
A
nd Walka
b
m
ắt gần đâ
y
U Protecti
v
F
ructis Hai
r
d
ưỡng tóc,
v
d
ưỡng chất
v
ữ
ng lợi ích
d
ợ
u Gin Broo
k
ú:
T
ừ trái q
u
g
năm gần
đ
d
ụng và đó
n
g
nên việc s
ử
y
ếu Hội thảo
p
hẩm chức
Bột protei
n
n
hư các bữ
n
g lượng ch
o
s
Byron Dr
y
m
cả hạt mắ
c
g
cũng rất
q
ự
c vật khác.
h
Botanical
C
hạt mắc c
a
ờ
ng, không
t
âm đến sức
m
ỹ phẩm
c
b
out Foot S
c
y
nhắm tới
đ
v
e Lip Bal
m
r
Care (Phá
p
v
à Ultra Do
u
v
à tăng cư
ờ
d
ưỡng chất
đ
k
ie's Byron
D
S
oyJoy,
Hình
7
u
a
T
ẩy da ch
Oil & xà p
h
đ
ây, Việt N
a
n
nhận ngà
y
ử
dụng hạt
quốc tế “Th
ư
năng như
T
n
Purition
M
a sáng, bữ
a
o
chế độ ăn
y
Gin (Úc)
k
c
ca. Mắc
c
q
uan t
r
ọng
đ
C
uisine Or
g
a
Úc có ch
ứ
chứa glute
n
khỏe.
c
ao cấp từ
m
c
rub (Úc) l
à
đối tượng
k
m
(Pháp) là l
i
p
) đưa ra n
h
u
x- sản ph
ẩ
ờ
ng các thà
n
đặc biệt”.
D
ry, Hỗn h
ợ
Pho mát m
ắ
7
: Một số sả
n
ết toàn thân
h
òng cạo râu
/
a
m cũng đa
n
y
càng tăng
m
ắc ca ng
à
ư
ơn
g
mại và p
T
hực phẩm
M
acadamia
&
a
trưa, hoặc
và tập luyệ
k
ết hợp các
c
a mang tới
đ
ối với kết
c
g
anic Persi
a
a công thứ
c
n
và có chỉ
s
m
ắc ca nh
ư
à
m từ dầu
M
k
hách hàng
i
ệu pháp c
h
h
iều dòng s
ả
ẩ
m kết hợp
d
n
h phần ho
ạ
ợ
p dinh dưỡ
n
ắ
c ca mặn
B
n
phẩm mỹ
p
hương anh
đ
/
làm sạch,
G
n
g có nhữn
g
. Hiện tại,
d
à
y càng trở
n
hân phối” lầ
n
dinh dưỡ
n
&
Vanilla
W
đồ uống s
a
n
.
thành phầ
n
cho rượu
G
c
ấu tổng th
ể
a
n Style Ma
c
c
pho mát
m
s
ố GI thấp,
ư
Chế phẩ
m
M
ắc ca ép l
ạ
l
à nam giới
h
ăm sóc bảo
ả
n phẩm sử
d
ầu dừa và
m
ạ
t tính khôn
g
n
g protein
m
B
otanical Cu
i
p
hẩm từ Mắ
c
đ
ào Jindilli
L
G
arnier Nutr
i
g
d
ấu hiệu
t
d
o mức số
n
n
ên phổ bi
ế
n
2 năm 202
0
n
g thể thao
W
holefood
P
a
u khi tập
l
n
thực vật
đ
G
in
m
ột hư
ơ
ể
, vì dầu m
ắ
cadamia F
e
m
ắc ca, sản
p
là một sự l
ự
m
làm đẹp
J
ạ
nh, Pure N
u
i
- Man Oil
o
vệ môi vớ
i
ử
dụng dầu
m
m
ắc ca. Dầ
u
g
để lại dầu
m
ắc ca và va
-
i
sine
c
ca
L
ime, Son m
ô
i
Beurre)
t
ăng trưởn
g
n
g của ngư
ờ
ế
n. Tuy nhi
ê
0
Soyjoy Cr
i
P
rotein Sha
k
l
í tưởng, n
ó
đ
ộc đáo từ t
ừ
ơ
ng vị giốn
g
ắ
c ca đánh
t
e
ta (Newze
a
p
hẩm này
k
ự
a chọn thí
c
J
indilli Li
m
u
t (ÚC) ra
m
và xà phò
n
i
d
ầu mắc c
a
m
ắc ca bao
u
gội, dầu
x
u
nhờn, với
d
-
ni, mắc ca t
r
ô
i By-U, Pur
g
về thị trư
ờ
ờ
i dân Việt
ên, thị trườ
n
i
spy White
k
e (Vương
ó
làm sạch,
ừ
vùng nội
g
như bánh
h
ức hương
lan
d
) là bộ
k
hông chứa
c
h hợp cho
m
e-Blossom
m
ắt hai sản
g cạo râu /
a
và bơ hạt
gồm Nutri
ả
, và dầu ủ
d
ầu mắc ca
r
ắng giòn
e
Nut Man
n
g
m
ắc ca,
Nam đang
n
g tiêu thụ
