Phóng xạ: Những điều cần biết
- Con người tiếp xúc với phóng xạ như thế nào?
- Các hạt phóng xạ trong bụi, mưa phóng xạ có thể được hít vào phổi, bám
vào da hoặc đi vào đường tiêu hóa qua thức ăn và nước uống nhiễm độc.
Mức độ nhiễm rất khác nhau, thậm chí chỉ trong khoảng cách rất nhỏ, TS.
Fred Mettler, chuyên gia X quang tại ĐH New Mexico và là trưởng nhóm
nghiên cứu quốc tế về tác hại sức khỏe sau sự cố Chernobyl, cho biết.
“Khi đi quanh một góc tường, bạn có thể tiếp xúc với lượng phóng xạ rất
cao, nhưng khi đứng sau một cái cột thôi thì lượng phóng xạ thấp hơn rất
nhiều”. Sự tiếp xúc còn phụ thuộc vào loại hạt trong bụi phóng xạ, vị trí
đứng với mái che có tích tụ phóng xạ hay có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi bụi
phóng xạ từ bên ngoài.
- Tác hại của phóng xạ như thế nào?
- Trong ngắn hạn, phóng xạ phá hoại các tế bào đang phân chia nhanh, gồm
tóc, lớp trong của dạ dày và tủy. Nó có thể gây buồn nôn, nôn, mệt mỏi, mất
các tế bào bạch cầu và khiến máu vón cục.
Một loại phóng xạ là Iot phóng xạ được tuyến giáp hấp thụ, gây ung thư
tuyến giáp nếu không được uống thuốc ngay để chặn lại quá trình hấp thu
này. Về lâu dài, phóng xạ phá hoại các ADN và có nguy cơ dẫn đến nhiều
loại ung thư.
- Lượng phóng xạ bao nhiêu thì nguy hiểm?
- Hầu hết mọi người hấp thu khoảng 1/10 rem (đơn vị đo liều lượng phóng
xạ) mỗi năm trong môi trường, hầu hết từ khí phóng xạ trong đất. Ủy ban
điều hành hạt nhân Mỹ nói rằng, cơ thể hấp thu liều lượng dưới 10 rem trong
thời gian dài thì không có vấn đề gì.
- Khi nào phóng xạ đe dọa sức khỏe?
- Các dấu hiệu của nhiễm phóng xạ như buồn nôn, nôn, rụng tóc xuất hiện
khi cơ thể tiếp xúc với lượng phóng xạ 50-100 rem, Cơ quan bảo vệ môi
trường Mỹ cho biết. Người tiếp xúc với liều lượng 400 rem phóng xạ tử
vong trong vòng hai tháng, liều lượng 1.000 rem gây tử vong trong vòng hai
tuần.
- Phóng xạ y học có nguy hiểm không?
- Mỗi lần được chụp bằng tia X, cơ thể tiếp xúc với 1/10 rem phóng xạ, chụp
cắt lớp đối với bụng và khung xương chậu thì lượng phóng xạ là 1,4 rem.
Liều lượng phóng xạ dần tích tụ trong cơ thể, vì thế nên các chuyên gia y tế
khuyên mọi người nên tránh những kiểm tra liên quan đến phóng xạ nếu
không cần thiết.
- Thuốc nào có thể dùng khi xảy ra sự cố bụi phóng xạ?
- Iođua kali có thể chặn sự hấp thu Iot phóng xạ và bảo vệ tuyến giáp,
nhưng thuốc này cần được uống nhanh, ngay sau khi tiếp xúc với phóng xạ.
Sau 12 tiếng, công dụng của nó rất hạn chế, trừ khi cơ thể vẫn tiếp phải tiếp
xúc với phóng xạ.
- Nếu xảy ra mưa phóng xạ, mọi người nên sơ tán hay ở yên tại chỗ?
- Còn tùy vào tình hình cụ thể. Quan chức Nhật Bản thúc giục hàng chục
nghìn người dân sơ tán khỏi khu vực 11km, nhưng nay đã mở rộng bán kính
ra 20 km quanh khu vực sự cố, cũng như bảo họ ở yên trong nhà.
- Sự cố này có giống thảm họa Chernobyl?
- Không. Nhà máy điện hạt nhân của Liên Xô (cũ) không có bể cách ly
quanh các lò phản ứng. Vì thế nên khi xảy ra nổ, những thanh nhiên liệu hạt
nhân từ lõi lò phản ứng tràn ra. Nhiên liệu này chứa xezi, chất phóng xạ độc
hơn và tồn tại lâu hơn loại iot phóng xạ đang thoát ra từ các lò phản ứng ở
Nhật. Đến nay đã có một số báo cáo cho thấy lượng xezi nhất định đã bị rò rỉ
ở Nhật Bản, khiến nhiều người lo lắng các lõi hạt nhân ở nước này có thể
tan chảy.
