Bài 28
HỘI CHỨNG SUY NHƯỢC MÃN TÍNH
MỤC TIÊU
1. Nªu ®ưîc nh÷ng yÕu tè dÞch tÔ häc cña héi chøng suy nhưîc
m¹n tÝnh.
2. LiÖt kª ®ưîc nh÷ng triÖu chøng quan träng cña héi chøng suy
nhưîc
m¹n tÝnh.
3. ChÈn ®o¸n ®ưîc 3 thÓ l©m sang héi chøng suy nhưîc m¹n tÝnh
theo
YHCT.
4. Tr×nh bày ®ưîc nguyªn t¾c ®iÒu trÞ héi chøng suy nhưîc m¹n
tÝnh
(dïng thuèc và kh«ng dïng thuèc cña y häc cæ truyÒn).
5. Tr×nh bày ®ưîc phư¬ng ph¸p ®iÒu trÞ héi chøng suy nhưîc m¹n
tÝnh
(dïng thuèc và kh«ng dïng thuèc cña y häc cæ truyÒn).
6. Gi¶i thÝch ®ưîc c¬ së lý luËn cña viÖc ®iÒu trÞ héi chøng suy
nhưîc
m¹n b»ng YHCT.
1. ĐẠI CƯƠNG
1.1. §Þnh nghÜa
Héi chøng suy nhưîc m¹n tÝnh (chronic fatigue syndrome) la tªn
gäi hiÖn
nay cña bÖnh lý g©y suy nhưîc kÕt hîp víi nhiÒu rèi lo¹n vËt lý,
thÓ chÊt và
t©m thÇn kinh.
Héi chøng nay trưíc ®©y 30 n¨m ®ưîc gäi víi nhiÒu tªn kh¸c nhau
như
suy nhưîc thÇn kinh, t×nh tr¹ng u uÊt, chronic mononucleosis, héi
chøng suy
nhưîc sau nhiÔm virus.
1.2. DÞch tÔ häc
BÖnh thưêng gÆp ë løa tuæi 25 - 45, dï bÖnh còng cã thÓ gÆp ë trÎ
em và ë
tuæi trung niªn.
N÷ m¾c bÖnh nhiÒu h¬n nam gÊp 2 lÇn.
BÖnh xuÊt hiÖn r¶i r¸c. Tû lÖ m¾c bÖnh thËt sù khã x¸c ®Þnh v× tïy
thuéc
hoan toan vao ®Þnh nghÜa bÖnh: suy nhưîc m¹n la triÖu chøng
kh«ng ®Æc
482
Copyright@Ministry Of Health
hiÖu, xuÊt hiÖn ë 20% bÖnh nh©n ®Õn kh¸m bÖnh tæng qu¸t; nhưng
héi
chøng suy nhưîc m¹n tÝnh th× Ýt phæ biÕn h¬n.
Theo CDC (Trung t©m KiÓm so¸t va phßng bÖnh - Mü) th× héi
chøng suy
nhưîc m¹n tÝnh xuÊt hiÖn trªn 2 - 7 ngưêi/100.000 ngưêi.
2. NGUYªN NH©N Va C¬ CHÕ BÖNH SINH
2.1. Theo y häc hiÖn ®¹i
Sù xuÊt hiÖn cña nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau cña héi chøng bÖnh lý
nay ®·
ph¶n ¶nh nhiÒu gi¶ thuyÕt cßn tranh luËn vÒ nguyªn nh©n g©y bÖnh.
Thưêng nh÷ng gi¶ thuyÕt vÒ nguyªn nh©n ®ưîc ®Ò cËp xoay
quanh:
NhiÔm trïng: ®Ò cËp ®Õn nh÷ng lo¹i siªu vi (lymphotropic herpes
virus,
retrovirus va enterovirus)
Nh÷ng rèi lo¹n miÔn dÞch: ngưêi ta quan s¸t thÊy trong nh÷ng
trưêng
hîp nay cã sù gia t¨ng trong m¸u nh÷ng kh¸ng thÓ kh¸ng nh©n, suy
gi¶m c¸c immunoglobulines, nh÷ng thay ®æi vÒ ho¹t ®éng cña
lympho
bao.
Nh÷ng rèi lo¹n néi tiÕt: nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu gÇn ®©y cho
thÊy
trªn nh÷ng héi chøng suy nhưîc m¹n tÝnh cã sù suy gi¶m phãng
thÝch
c¸c corticotropin - releasing factors cña n·o thïy dÉn ®Õn nång ®é
trung
b×nh cortison trong m¸u cña bÖnh nh©n thÊp h¬n ngưêi b×nh
thưêng.
Còng theo gi¶ thuyÕt trªn th× sù bÊt thưêng vÒ thÇn kinh néi tiÕt cã
thÓ
cã liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu søc lùc va tÝnh khÝ, t©m tÝnh cña
bÖnh
nh©n.
ư T×nh tr¹ng trÇm uÊt ®ưîc ghi nhËn ë 2/3 trưêng hîp. T×nh tr¹ng
trÇm
c¶m nay thưêng thÊy ë c¸c bÖnh m¹n tÝnh. Tuy nhiªn, trong
trưêng hîp
héi chøng nay th× t×nh tr¹ng trÇm c¶m l¹i xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu, vưît
h¬n
nhiÒu tû lÖ thưêng gÆp trªn c¸c bÖnh m¹n tÝnh kh¸c. V× thÕ, cã
ngưêi cho
r»ng bÖnh nay cã nguån gèc t©m lý la c¬ b¶n; nh÷ng rèi lo¹n thÇn
kinh
néi tiÕt va miÔn nhiÔm la thø ph¸t.
2.2. Theo y häc cæ truyÒn
Héi chøng suy nhưîc m¹n biÓu hiÖn l©m sang rÊt phong phó.
Nh÷ng triÖu
chøng thưêng gÆp trong héi chøng nay như mÖt mái, khã tËp trung
tư tưëng,
®au ®Çu, ®au nhøc c¬ - khíp, dÔ c¸u g¾t, nãng trong ngưêi, khã
ngñ, sót c©n…..
Nh÷ng biÓu hiÖn nãi trªn ®ưîc thÊy trong t©m c¨n suy nhưîc cña
YHCT.
Như vËy, cã thÓ tãm t¾t c¸c triÖu chøng c¬ n¨ng thưêng gÆp trong
héi
chøng suy nhưîc m¹n gåm:
ư MÖt mái: YHCT xÕp vao chøng hư gåm khÝ hư, huyÕt hư, ©m
hư, dư¬ng
hư.
483
Copyright@Ministry Of Health
