Bài 16
CHỨNG SUY SINH DỤC NAM (Impotence)
Môc tiªu
1. Tr×nh bày ®ưîc ®Æc ®iÓm gi¶i phÉu hÖ thÇn kinh va m¹ch m¸u
tiÕp
liÖu cho bé phËn sinh dôc nam.
2. Ph©n lo¹i và ph©n tÝch ®ưîc c¸c nguyªn nh©n cña sù suy sinh
dôc nam.
3. Tr×nh bày c¬ chÕ bÖnh sinh cña chøng liÖt dư¬ng va di tinh theo
YHCT.
4. Tr×nh bày c¸c phư¬ng ph¸p th¨m kh¸m l©m sang va cËn l©m
sang ®Ó
chÈn ®o¸n nguyªn nh©n cña sù suy nhưîc sinh dôc nam.
5. LiÖt kª và tr×nh bày ®ưîc c¸c t¸c dông dưîc lý cña t©y dưîc
®iÒu trÞ
chøng suy nhưîc sinh dôc nam.
6. Tr×nh bày ®ưîc c¸c t¸c dông dưîc lý cña c¸c ph¸p trÞ chøng suy
sinh
dôc nam theo YHCT.
1. §ÞNH NGHÜA
Suy sinh dôc nam là mét héi chøng kh¸ phæ biÕn, chiÕm 52% d©n
sè nam
tuæi tõ 40 - 70 (Boston), trong ®ã ngưêi ®an «ng kh«ng thÓ ®¹t
®ưîc sù cưêng
dư¬ng , sù xuÊt tinh hoÆc c¶ hai.
Mét ngưêi ®àn «ng bÞ rèi lo¹n chøc n¨ng t×nh dôc thưêng
than phiÒn vÒ nh÷ng t×nh tr¹ng như mÊt ham muèn, kh«ng thÓ
khëi ph¸t hoÆc duy tr× sù cưêng dư¬ng, kh«ng thÓ xuÊt tinh hoÆc
xuÊt tinh sím hoÆc kh«ng thÓ ®¹t ®ưîc kho¸i c¶m
Suy sinh dôc nam cã thÓ la thø ph¸t do bëi mét bÖnh hÖ thèng, do
bëi sù
l¹m dông c¸c lo¹i thuèc hoÆc bÞ mét bÖnh lý ë hÖ sinh dôc, tiÕt
niÖu va néi tiÕt
hoÆc chØ do bëi t©m lý.
§Ó cã thÓ hiÓu râ h¬n c¬ chÕ còng như phư¬ng ph¸p ®iÒu trÞ cña
bÖnh bÊt
lùc, chóng ta nªn cã mét c¸i nh×n toan c¶nh vÒ c¬ chÕ sinh lý va
bÖnh lý cña
bÖnh bÊt lùc.
252
Copyright@Ministry Of Health
2. CƠ CHẾ CỦA SỰ CƯƠNG DƯƠNG
B×nh thưêng dư¬ng vËt ®ưîc ph©n bè bëi 3 lo¹i sîi thÇn kinh sau
®©y:
Sîi somatic dÉn truyÒn c¶m gi¸c xuÊt ph¸t tõ dorsal nerve cña
dư¬ng
vËt, truyÒn luång c¶m gi¸c tõ da dư¬ng vËt va quy ®Çu vao ®Õn
nh÷ng
h¹ch ë rÔ lưng S2 - S4, qua d©y thÇn kinh pudendal, trong ®ã
nh÷ng sîi
truyÒn luång c¶m gi¸c tõ quy ®Çu la free ending nerve.
Trong khi ®ã sîi vËn ®éng dÉn truyÒn xung ®éng tõ tñy sèng va vá
n·o
v.v... sÏ khëi ®Çu tõ S3 - S4 theo thÇn kinh pudendal ®Õn nhãm c¬ ô
hang va
hanh hang cïng víi nh÷ng sîi giao c¶m hËu h¹ch ®Ó ph©n bæ ®Õn
phã tinh
hoan, thõng tinh, tói tinh, c¬ vßng trong cña bang quang ®Ó ®iÒu
hßa sù co
th¾t ®ång bé nhÞp nhang cña c¸c cÊu tróc nay trong lóc xuÊt tinh.
ư Sîi phã giao c¶m tiÒn h¹ch xuÊt ph¸t tõ S2 - S4 b¨ng qua thÇn
kinh chËu
®i ®Õn tïng chËu (plexus) pelvic.
ư Sîi giao c¶m xuÊt ph¸t tõ vïng x¸m inter lateral medio cña T11 -
L2 ®i
däc theo chuçi h¹ch giao c¶m c¹nh cét sèng ®Õn ®¸m rèi h¹ vÞ trªn,
®Õn
thÇn kinh h¹ vÞ ®Ó ®i vao ®¸m rèi chËu pelvic.
Nh÷ng sîi thÇn kinh thùc vËt sau khi phèi hîp víi nhau trong ®¸m
rèi
pelvic sÏ ®i ®Õn dư¬ng vËt theo thÇn kinh cavernous däc theo mÆt
sau bªn cña
prostate trưíc khi xuyªn qua c¬ san chËu ngay bªn ngoai niÖu ®¹o,
c¸ch xa
niÖu ®¹o mang nã cho ra mét vai sîi ®i vao thÓ xèp cña dư¬ng vËt,
trong khi
nh÷ng sîi cßn l¹i ®i vao thÓ hang va däc theo nh÷ng nh¸nh cuèi
cña ®éng
m¹ch pudendal va tÜnh m¹ch hang.
Ngoai vai trß cña tñy sèng ®¸p øng l¹i kÝch thÝch cưêng dư¬ng
b»ng sê
mã cßn cã vai trß quan träng cña n·o bé trong viÖc ®iÒu hoa c¸c
kÝch thÝch
th«ng qua ph¶n x¹ tñy:
+ C¸c luång kÝch thÝch do tưëng tưîng, do nh×n, do ngöi, do nghe,
do
thÊy th«ng qua vá n·o, thalamus, rhiencephalic va limbic sÏ ®i ®Õn
vïng medial preoptic anterior hypothalamus, vïng nay sÏ t¸c ®éng
