Quản lý chất lượng tín dụng ngắn
hạn của các Ngân hàng Thương mại
Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
Mục đích, yêu cầu quản lý:
Như ta đã biết, tín dụng nói chung và tín dụng ngắn hạn nói riêng là nghiệp
vụ đem lại lợi nhuận chủ yếu cho hệ thống ngân hàng thương mại. Do vậy
mục tiêu của việc nâng cao chất lượng tín dụng ngắn hạn là khả năng mang
lại lợi nhuận cao nhất của các khoản tín dụng ngắn hạn trong giới hạn rủi ro
cho phép.
Yêu cầu:
Trong quản lý chất lượng tín dụng ngắn hạn của các ngân hàng thương mại ta
có thể đưa ra ba yêu cầu chủ yếu sau.
- Giảm thiểu rủi ro đối với các khoản cho vay: Để phòng ngừa rủi ro, các
ngân hàng thương mại chỉ đồng ý cấp tín dụng ngắn hạn cho khách hàng trên
nguyên tắc phân tán rủi ro, dự đoán được tình hình tài chính và ý chí trả nợ
của khách hàng trong tương lai.
- Đảm bảo tính lành mạnh của khoản tín dụng ngắn hạn: Điều này có nghĩa
là không cấp tín dụng ngắn hạn giúp cho khách hàng làm giàu bất chính. Yêu
cầu đảm bảo tính lành mạnh của khoản tín dụng ngắn hạn liên quan chặt chẽ
tới quá trình thẩm định dự án của khách hàng và việc kiểm tra tình hình sử
dụng vốn tín dụng của khách hàng sau khi cấp tín dụng.
- Chiếm lĩnh được thị trường một cách hợp pháp: Thực hiện được yêu cầu
này sẽ giúp ngân hàng tồn tại và phát triển. Suy cho cùng thì đây là mục đích
cao nhất mà các ngân hàng đều hướng tới.
Các biện pháp quản lý chất lượng tín dụng ngắn hạn của ngân hàng thương
mại.
Việc quản lý chất lượng tín dụng nói chung và chất lượng tín dụng ngắn hạn
nói riêng phải mang tính đồng bộ vì chất lượng tín dụng có được là nhờ sự
phối hợp chặt chẽ giữa những con người trong ngân hàng, giữa những ngân
hàng với những chủ thế kinh tế, chính tri, xã hội với nhau trên cơ sở nguồn
lực hiện có.
Phân loại tín dụng ngắn hạn:
Thực hiện tốt việc phân loại tín dụng ngắn hạn sẽ giúp cho ngân hàng nghiên
cứu việc vận dụng vốn tín dụng trong từng loại hình cho vay và là cơ sở để
đánh giá hiệu quả kinh tế của chúng. Từ đó có sự quản lý phù hợp nhất để
nâng cao chất lượng tín dụng ngắn hạn.
Ta có một số cách phân loại chủ yếu sau:
Căn cứ vào mục đích sử dụng: Tín dụng ngắn hạn bao gồm tín dụng tiêu
dùng và tín dụng kinh doanh.
- Tín dụng tiêu dùng: Việc cho vay của ngân hàng nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu
dùng của các gia đình, cá nhân như chi tiêu thường xuyên, chi sửa chữa nhà
cửa, mua sắm tài sản…
- Tín dụng kinh doanh: Ngân hàng sẽ cho các doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh
doanh vay để đáp ứng nhu cầu vốn kinh doanh ngắn hạn của họ. Lĩnh vực
kinh doanh ngắn hạn của khách hàng bao gồm:
+ Cho vay công nghiệp và thương mại: Giúp khách hàng trang trải các khoản
chi phí hoạt động như chi phí mua hàng, trả lương…
+ Cho vay xây dựng ngắn hạn: Tạm ứng vốn cho bên thi công trong giai đoạn
thi công các công trình xây dựng.
+ Cho vay nông nghiệp: Nhằm hỗ trợ nông dân trong giai đoạn gieo trồng,
bảo quản sản phẩm.
+ Cho vay các tổ chức tín dụng:
+ Cho vay khác: Bao gồm các hình thức như kinh doanh chứng khoán…
Căn cứ vào đảm bảo tiền vay: Tín dụng ngắn hạn chia thành tín dụng có bảo
đảm và tín dụng không có bảo đảm.
- Tín dụng có bảo đảm: Lí do chủ yếu đòi hỏi một khoản tín dụng ngắn hạn
được đảm bảo là nhằm tạo điều kiện cho ngân hàng giảm bớt rủi ro mất
vốn.Tín dụng ngắn hạn có đảm bảo được chia thành các dạng cầm cố, thế
chấp, bảo lãnh bằng tài sản của người thứ ba, đảm bảo bằng tài sản được hình
thành từ vốn vay.
- Tín dụng không có đảm bảo: Tín dụng ngắn hạn không có đảm bảo được
dựa trên tính liêm khiết và tình hình tài chính của người vay, lợi tức có thể có
trong tương lai và tình hình trả nợ trước đây. Tn dụng ngắn hạn không có
đảm bảo được chia thành tín chấp, bảo lãnh bằng tín chấp của bên thứ ba.
Căn cứ vào đồng tiền cho vay: Tín dụng ngắn hạn bao gồm cho vay bằng
đồng nội tệ và cho vay bằng đồng ngoại tệ.
Căn cứ vào phương pháp cho vay: Tín dụng ngắn hạn được chia thành tín
dụng từng lần, tín dụng theo hạn mức.
Căn cứ vào tính chất của việc cấp vốn: Cho vay ngắn hạn gồm cho vay thế
vốn và cho vay ứng vốn.
- Cho vay thế vốn: Việc cho vay làm thay đổi hình thái vốn của khách hàng
sang tiền, như chiết khấu, bao thanh toán.
- Cho vay ứng vốn: Việc cho vay mang tính chất cấp thêm vốn cho khách
hàng như bổ sung vốn lưu động.
Căn cứ vào đối tượng sử dụng vốn vay: Tín dụng ngắn hạn chia thành tín
dụng trực tiếp và tín dụng gián tiếp.
- Tín dụng trực tiếp: Tiền vay được phát trực tiếp cho người vay
- Tín dụng gián tiếp: Tiền vay được phát đến một tổ chức trung gian, sau đó
mới tới tay người vay.
Căn cứ vào phương thức thanh toán: Người ta chia tín dụng ngắn hạn thành
tín dụng ngắn hạn hoàn trả một lần, tín dụng ngắn hạn hoàn trả nhiều lần.
Tuân thủ 3 nguyên tắc tín dụng ngắn hạn:
- Vốn vay phải được sử dụng đúng mục đích, có hiệu quả.
- Vốn vay phải đảm bảo bằng giá trị vật tư hàng hoá tương đương.
- Vốn vay phải được hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi khi đến hạn.
Xây dựng tiêu chuẩn quản lý tín dụng ngắn hạn:
Đối với Ngân hàng, tiêu chuẩn quản lý tập trung vào sáu tiêu chuẩn sau: Tình
hình chấp hành các điều luật và nguyên tắc tín dụng ngắn hạn đã quy định,
Vòng quay vốn tín dụng, Khả năng sẵn sàng thanh toán, Mức độ phân tác rủi
ro, Tình hình chấp hành hạn mức tín dụng đã quy định, Kết quả kinh doanh.
Đối với khách hành, tiêu chuẩn quản lý tập trung vào năm tiêu chuẩn: Tư
cách khách hàng, Khả năng sản xuất kinh doanh, Vốn tự có, Khả năng thế
chấp, Lĩnh vực kinh doanh sản xuất.
Thực hiện quy trình quản lý tín dụng ngắn hạn.
Quy trình quản lý tín dụng ngắn hạn là một quy trình tuần tự khép kín bắt đầu
từ việc đề ra chính sách tín dụng, đến việc khái quát thành các quy định cụ
thể về cho vay vốn, quy định cơ cấu tổ chức nghiệp vụ tín dụng. Giai đoạn
cuối cùng của quy trình tín dụng là sử dụng thông tin về khách hàng để phân
tích nhận định tình hình và ra quyết định tín dụng.
Trong quy trình quản lý chất lượng tín dụng ngắn hạn thì giai đoạn phân tích
nhận định tình hình của khách hàng là quan trọng nhất. Đây thực chất là việc
phân tích tín dụng. Nhờ việc phân tích và sử dụng hệ thống chỉ tiêu tín dụng
giúp ngân hàng đánh giá đúng khách hàng, hạn chế tới mức thấp nhất rủi ro
tín dụng.
Nếu ngân hàng có quy trình quản lý tín dụng ngắn hạn đúng đắn thì chắc
chắn mục tiêu chất lượng tín dụng ngắn hạn sẽ được đảm bảo.
Kết luận
Việc sử dụng đồng bộ các biện pháp quản lý tín dụng ngắn hạn trên sẽ giúp
cho ngân hàng giảm thiểu được rủi ro tín dụng, đảm bảo an toàn vốn. Do vậy
chất lượng tín dụng ngắn hạn sẽ được bảo đảm. Đây chính là mục tiêu hàng
đầu của các ngân hàng thương mại hiện nay.