Sáng kiến kinh nghiệm: Dạy Toán (phần Hình học) lớp 4

Sáng kiến kinh nghiệ<br /> Đề tài :<br /> <br /> DẠY TOÁN (PHẦN HÌNH HỌC) LỚP 4<br /> <br /> Họ và tên giáo viên : <br /> <br /> I. Đặt vấn đề :<br /> Trong bốn mạch kiến thức cơ  bản của Toán 4, mạch các yếu tố  hình học <br /> ( YTHH ) không đóng vai trò trọng tâm, cốt lõi, thời lượng dành cho nội dung các <br /> YTHH chỉ  chiếm khoảng 10% tổng thời lượng Toán 4. Nói như  vậy, không có  <br /> nghĩa là mạch các YTHH không có vai trò trong chương trình, mà nó được sắp xếp <br /> hợp lí, đan xen với mạch kiến thức số học, đại lượng ­ đo đại lượng và giải toán <br /> làm nổi rõ mạch kiến thức số học và hỗ trợ học tốt các mạch kiến thức khác.<br /> Việc dạy – học các YTHH làm cho học sinh có được những biểu tượng chính <br /> xác về một số hình hình học đơn giản và một số đại lượng hình học thông dụng ; <br /> rèn cho học sinh một số kĩ năng thực hành như  biết dùng êke để  vẽ  đường thẳng <br /> vuông góc, đường thẳng song song, vẽ chính xác hình chữ nhật … ; phát triển một <br /> số năng lực trí tuệ như phân tích, tổng hợp, quan sát, so sánh, đối chiếu, trí tưởng  <br /> tượng không gian được phát triển. Bên cạnh đó, việc dạy – học các YTHH làm <br /> tích lũy thêm những hiểu biết cần thiết cho đời sống sinh hoạt và học tập của học  <br /> sinh. Ngoài ra các YTHH giúp học sinh phát triển được nhiều năng lực trí tuệ ; rèn  <br /> luyện được nhiều đức tính và phẩm chất tốt như : cẩn thận, cần cù, chu đáo, khéo  <br /> léo, ưa thích sự chính xác, … Nhờ đó mà học sinh có thêm tiền đề để học các môn  <br /> học khác ở tiểu học, để học tiếp môn toán ở bậc trung học cơ sở và thích ứng tốt  <br /> hơn với môi trường tự nhiên và xã hội xung quanh.<br /> Với mục đích quan trọng trên, tôi thiết nghĩ bản thân mình cần có sự  nhìn <br /> nhận mới về  mạch kiến thức này. Đặc biệt là cần có một phương pháp dạy học <br /> thích hợp sao cho vừa đạt được mục đích vừa thực hiện đúng tinh thần của việc <br /> đổi mới phương pháp dạy học.<br /> II. Những biện pháp đã thực hiện :<br /> Nội dung các YTHH trong chương trình Toán 4 bao gồm :<br /> ­ Nhận biết các góc : góc nhọn, góc tù, góc bẹt.<br /> ­ Nhận biết hai đường thẳng vuông góc với nhau<br /> ­ Biết vẽ hai đường thẳng vuông góc, hai đường thẳng song song, đường  <br /> cao của một tam giác.<br /> ­ Nhận biết hình bình hành, hình thoi, một số đặc điểm của mỗi hình ; biết <br /> cách tính chu vi và diện tích của mỗi hình.<br /> So với các lớp 1,2,3 thì số  tiết về  các YTHH  ở  lớp 4 tăng lên nhiều. Song về <br /> phương pháp giảng dạy thì chủ yếu vẫn là thông qua các hoạt động thực hành hình <br /> học ( đo, vẽ, cắt, ghép, gấp, xếp … hình ) để giúp học sinh nắm được một số tính  <br /> chất đơn giản của các hình và các quan hệ hình học. Nắm được đặc điểm này, tôi <br /> đã cố gắng tổ chức các hoạt động thực hành là chủ yếu trong tất cả các tiết giảng <br /> dạy về các YTHH. Cụ thể :<br /> 1. Giảng dạy về góc :<br />   Ở lớp 3, học sinh đã được làm quen về  góc ( góc vuông, góc không vuông )  <br /> với cách nhận biết nhận biết góc đó như là nhận dạng một hình ( góc gồm đỉnh và <br /> hai cạnh, có hình ảnh như là góc tạo bởi kim đồng hồ, hai cái râu của ăng ten ti vi... <br /> ). Đến lớp 4, góc đđược nhận biết cụ thể hơn ( là các góc vuông, góc nhọn, góc tù, <br /> góc bẹt ) với các đặc điểm của mỗi góc so với góc vuông ( góc nhọn bé hơn góc <br /> vuông, góc tù lớn hơn góc vuông, góc bẹt bằng hai góc vuông ).  Tuy nhiên để  có <br /> biểu tượng về  góc ở  Tiểu học, học sinh cũng chủ  yếu dựa vào quan sát tổng thể <br /> hình để nhận biết về góc.<br /> a. Giới thiệu góc nhọn :<br /> * Ôn lại về cái ê ke :<br /> ­ GV cho HS lấy cái ê ke, quan sát<br /> ­ Cái ê ke hình gì ? ( …tam giác )<br /> ­ Tam giác này có gì đặc biệt ? ( …có 1 góc vuông )<br /> ­ GV : Hôm nay chúng ta sẽ sử dụng ê ke để kiểm tra một số góc.<br /> ­ GV vẽ lên bảng góc nhọn AOB ­ HS quan sát<br /> ­ Hãy đọc tên góc, tên đỉnh và các cạnh  ­ Góc AOB có đỉnh O, hai cạnh OA và <br /> của góc này OB.<br /> ­ GV giới thiệu : Góc này là góc nhọn. ­ HS nêu : Góc nhọn AOB<br /> ­ Hãy dùng ê ke để  kiểm tra độ  lớn của  ­ 1 HS lên bảng kiểm tra, cả  lớp theo <br /> góc nhọn AOB và cho biết góc này như  dõi, sau đó kiểm tra góc AOB trong SGK <br /> thế nào so với góc vuông. ­> góc nhọn AOB bé hơn gco1 vuông.<br /> ­ GV nêu : Góc nhọn bé hơn góc vuông.<br /> ­ Yêu cầu HS vẽ một góc nhọn ( HS sử  ­ 1 HS vẽ  bảng, HS cả  lớp thực hành <br /> dụng ê ke để vẽ góc nhỏ hơn góc vuông  vào nháp.   <br /> )<br /> b. Tương tự như thế GV giới thiệu góc tù, góc bẹt. Lưu ý khi dạy về góc bẹt, <br /> GV vừa vẽ vừa thao tác như sau :<br /> ­ GV vẽ  lên bảng góc bẹt COD ­> yêu  ­ Góc COD có đỉnh là O, cạnh OC và <br /> cầu   HS   đọc   tên   góc,   tên   đỉnh,   tên   các  OD.<br /> cạnh của góc.<br /> ­ GV tăng dần độ lớn của góc COD, đến <br /> khi hai cạnh OC và OD của góc COD “  ­ Quan sát, theo dõi thao tác của GV<br /> thẳng hàng” ( cùng nằm trên một đường  C<br /> thẳng ) với nhau. Lúc đó góc COD được <br /> gọi là góc bẹt. C D<br /> O<br /> <br /> c. Luyện tập :<br /> ­ HS quan sát và đọc tên được các góc.<br />  ­ HS biết dùng ê ke để  kiểm tra và phân loại các góc cho trước để  nhận ra <br /> tam giác ABC có ba góc nhọn,  tam giác DEG có một góc vuông và  tam giác MNP <br /> có một góc tù.<br /> ­ Cho HS liên hệ trong thực tế về các góc đã học. Ví dụ :<br /> + Góc nhọn : mỗi ê ke đều có hai góc nhọn, chữ V in hoa,…<br /> + Góc tù : hai cánh của cái quạt trần, dấu mũ trong chữ ô, â, …<br /> Hoặc GV cũng có thể liên hệ  củng cố bằng cách cho HS sử  dụng 2 que tính xếp <br /> góc nhọn rồi mở  rộng góc đó ( bằng cách quay một que ) để  được lần lượt góc <br /> vuông, góc tù, góc bẹt.<br /> 2. Giảng dạy về đường thẳng vuông góc và đường thẳng song song :<br /> Tiếp theo việc học về đường thẳng, HS lớp 4 được làm quen với hai quan hệ <br /> hình <br /> học hết sức quan trọng là quan hệ vuông góc và quan hệ song song giữa các đường  <br /> thẳng.<br /> Biểu tượng về  hai đđường thẳng vuông góc được hình thành trên cơ  sở  kéo <br /> dài mãi hai cạnh liên tiếp của một hình chữ nhật. Hai đường thẳng vuông góc với <br /> nhau tạo thành bốn góc vuông có đỉnh chung.<br />   Ở  đây hình chữ  nhật chỉ  là công cụ  để  hình thành biểu tượng về  đường thẳng <br /> vuông góc và đường thẳng song song. Do đó :<br /> ­ Sau khi kéo dài các cạnh AB và AD ( của hình chữ  nhật ABCD ) để  được hai  <br /> đường thẳng AB và AD vuông góc với nhau thì giáo viên nên xóa bớt các cạnh BC  <br /> và CD ( không cần thiết )đđể  HS có thể  tập trung chú ý vào cạnh AB và AD. <br /> Tương  tự  như  vậy, sau  khi kéo dài các cạnh AB và AD ( của hình chữ  nhật <br /> ABCD ) để được hai đường thẳng song song với nhau thì giáo viên nên xóa bớt các  <br /> cạnh AB và CD, chỉ giữ lại BC và AD mà thôi.<br /> <br /> <br /> <br /> A B<br /> A B<br /> <br /> <br /> <br /> D C<br /> D C<br /> <br /> <br /> ­ Trong quá trình giảng dạy, giáo viên cần quan tâm đến việc yêu cầu học sinh :<br /> + Chỉ  ra được các ví dụ  về  đường thẳng song song vàđđường thẳng vuông <br /> góc trong thực tế. Chẳng hạn : hai thanhđđường ray xe lửa song song với nhau, hai <br /> chấn song cửa song song với nhau; hai mép bảng liên tiếp vuông góc với nhau, cột <br /> cờ luôn vuông góc với bóng nắng của nó.<br /> + Nêu ra các phản ví dụ  về  hai đường thẳng không song song ( cắt nhau ), <br /> hai đường thẳng không vuông góc trong thực tế hoặc trong hình vẽ để học sinh so <br /> sánh, đối chiếu.<br />  ­ Cho học sinh dùng thước tập vẽ  đđường thẳng song song và đường thẳng  <br /> vuông góc trên giấy kẻ ô. <br /> ­ Bên cạnh đó để  giúp học sinh học hình thành biểu tượng về  đđường thẳng  <br /> song song vàđđường thẳng vuông góc được chính xác, ở lớp 4 ta còn dạy học sinh  <br /> cách dùng thước và ê ke để vẽ đường thẳng đi qua một điểm cho trước và vuông <br /> góc ( song song ) với một đường thẳng cho trước. Trong trường hợp này, học sinh <br /> thường tỏ  ra lúng túng trong việc dịch chuyển ê ke khi điểm E nằm  ở  các vị  trí <br /> khác nhau. Vì vậy thao tác mẫu của giáo viên cần chậm, kết hợp lời nói rõ ràng, <br /> dứt khoát để học sinh nắm bắt trước khi các em thực hành. Có thể hướng dẫn học <br /> sinh vẽ  đường thẳng đi qua điểm E và vuông góc với đường thẳng AB theo các  <br /> bước sau :<br /> + Đặt một cạnh góc vuông của ê ke trùng với đường thẳng AB.<br /> + Trượt ê ke theo đường thẳng AB sao cho cạnh thứ hai của ê ke gặp điểm  <br /> E.<br /> + Vạch đường thẳng theo cạnh thứ hai của ê ke để được đường thẳng CD<br /> đi qua điểm E và vuông góc với AB.<br /> <br /> C C<br /> <br /> E<br /> E<br /> <br /> A B A<br /> B<br /> D D<br />       Điểm E nằm trên đường thẳng AB. Điểm E nằm ngoài đường thẳng AB.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Còn với bài thực hành vẽ  hai đường thẳng song song, giáo viên có thể  hướng  <br /> dẫn học sinh như sau :<br /> + Vẽ đường thẳng CD đi qua điểm E và vuông góc với đường thẳng AB.<br /> + Vẽ đường thẳng MN đi qua điểm E và vuông góc với đường thẳng CD.<br /> C M D<br /> <br /> <br /> E<br /> <br /> <br /> A B<br /> N<br /> Tuy nhiên để  đạt được yêu cầu của tiết dạy, khi hướng dẫn học sinh vẽ <br /> hình, giáo viên cần chú ý  :<br />  ­ Yêu cầu học sinh chuẩn bị  đầy đủ  các dụng cụ  như  : ê ke, thước. Bút, chì, <br /> giấy, tẩy.<br /> ­ Tổ chức cho học sinh làm việc theo các bước :<br /> + Giao nhiệm vụ.<br /> + Hướng dẫn các thao tác, làm mẫu để học sinh quan sát.<br /> + Lần lượt cho học sinh tự  tay thực hiện từng bước. Giáo viên đi sát, đôn  <br /> đốc, uốn nắn, giúp đỡ…<br /> + Nhận xét.<br /> ­ Nên đặt các đường thẳng  đã cho  theo những phương khác nhau. Tránh tình <br /> trạng lúc nào cũng cho trước một đường thẳng nằm ngang.<br /> ­ Nhắc nhở học sinh giữ gìn cẩn thận dụng cụ thực hành.<br /> ­ Bản thân giáo viên cũng phải hết sức mẫu mực và cẩn thận trong các thao tác <br /> sử dụng thước và ê ke để vẽ hình trên bảng lớp.<br /> Trên cơ sở nắm và thực hành tốt việc dựng hai đường thẳng vuông góc ( song  <br /> song ) thì học sinh dễ  dàng học tốt bài : Thực hành vẽ hình vuông ; thực hành vẽ <br /> hình chữ nhật.<br /> 3. Giảng dạy về hình bình hành và hình thoi :<br /> Khái niệm hình bình hành, hình thoi được giới thiệu, bổ  sung giúp học sinh <br /> biết một  “hệ thống” các hình tứ giác thường gặp trong thực tế như : hình vuông, <br /> hình chữ  nhật, hình bình hành, hình thoi. Để  nhận biết đặc điểm của hình bình  <br /> hành, hình thoi, giáo viên cần tổ chức cho học sinh quan sát và quan sát chúng ở các  <br /> kích thước, góc độ khác nhau với mục đích giúp các em có biểu tượng ban đầu về <br /> hình bình hành và hình thoi. Sau đó có thể  tổ  chức cho các em làm việc cá nhân  <br /> hoặc làm việc theo nhóm bằng thao tác đo độ dài của các cạnh, trao đổi, nhận xét <br /> về chúng để đi đến kết luận : Hình bình hành có hai cặp cạnh đối diện song song <br /> và bằng nhau hay hình thoi có hai cặp cạnh đối diện song song và bốn cạnh bằng  <br /> nhau. Với đặc điểm của hình bình hành, trong quá trình giảng dạy, giáo viên cũng  <br /> nên đặt vấn đề  : “ Hình chữ  nhật và hình vuông có được gọi là hình bình hành <br /> không ? Vì sao ?”. Lí giải được điều này tôi tin rằng là học sinh đã nắm bài rất  <br /> chắc. Bên cạnh hệ  thống bài tập nhằm giúp học sinh nắm được đặc điểm của  <br /> hình bình hành, hình thoi, tôi nghĩ  ở  phần cuối bài giáo viên đưa ra một trò chơi  <br /> hoặc thiết kế một bài tập vừa mang tính giải trí vừa mang tính củng cố kiến thức <br /> cao. Ví dụ  : Chỉ  dùng một nhát kéo, em hãy cắt các hình sau và ghép lại để  được <br /> hình bình hành.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H.1  H.2<br />  4. Giảng dạy về diện tích hình bình hành, hình thoi :<br /> Nếu các quan hệ  song song, vuông góc của hai đường thẳng được xây dựng  <br /> một cách trực quan từ quan hệ giữa các cạnh của hình chữ nhật đã học, thì các qui <br /> tắc tính diện tích hình bình hành, hình thoi cũng được xây dựng từ qui tắc tính diện <br /> tích hình chữ nhật. Nói như vậy để chúng ta thấy được tính chặt chẽ, hợp lí giữa  <br /> các yếu tố  hình học được học  ở  lớp dưới đối với lớp trên ( hình chữ  nhật được <br /> học ở lớp 3 ). Chúng ta có thể dạy bài diện tích hình bình hành, hình thoi theo các  <br /> bước sau :<br /> * Bước 1 : Cắt ghép hình bình hành hoặc hình thoi để được hình chữ nhật. Đây <br /> có thể xem là bước quan trọng nhất. Vì qua thao tác cắt, ghép học sinh phát hiện ra  <br /> mối quan hệ giữa diện tích hình chữ nhật với hình bình hành và hình thoi. Ở bước <br /> này giáo viên chỉ đóng vai trò là người tổ chức, hướng dẫn. Thao tác cắt, ghép của <br /> giáo viên chỉ được thực hiện sau khi học sinh thực hành xong, nhằm giúp học sinh  <br /> so sánh, đối chiếu xem kết quả làm việc của mình có chính xác chưa?<br /> <br /> <br /> A<br /> B A B<br /> <br /> h<br /> h<br /> <br /> D C H I<br /> C<br /> H<br /> <br /> a<br /> a<br /> <br /> H.1  H.2<br /> <br /> <br /> B B<br /> M N<br /> <br /> O A C<br /> A C<br /> O<br /> <br /> D m<br /> <br /> m<br /> <br /> H.3  H.4<br /> <br /> * Bước 2 : Tổ chức cho HS so sánh, đo đạc, đối chiếu, nhận xét để  thấy được <br /> diện tích hình chữ  nhật vừa ghép bằng diện tích hình bình hành ( hình thoi ) lúc <br /> đầu và dựa vào công thức tính diện tích hình chữ  nhật suy ra công thức tính diện <br /> tích hình bình hành ( hoặc hình thoi ).<br /> mxn<br /> S = a  h  hoặc  S = <br /> 2<br />  * Bước 3 : Dựa vào cách tính cho HS phát biểu qui tắc tính diện tích bằng lời và <br /> biểu thị bằng công thức chữ :<br /> ­ Diện tích hình bình hành bằng độ  dài đáy nhân với chiều cao ( cùng đơn vị <br /> đo ) :<br /> S = a  h<br /> ­ Diện tích hình thoi bằng tích độ dài hai đường chéo chia cho 2 ( cùng đơn vị <br /> đo ) :<br /> <br /> mxn<br /> S = <br /> 2<br /> Khi dạy học về các hình này, chúng ta chưa  yêu cầu HS “ đi sâu” vào các đặc <br /> điểm, tính chất của hình, cách xây dựng công thức tính diện tích, chu vi các hình <br /> đó… mà chủ yếu yêu cầu HS vận dụng được qui tắc, công thức để tính diện tích, <br /> chu vi các hình với những số đo cạnh đáy, chiều cao, đường chéo đã biết…<br /> III. Kết quả :<br /> Nhờ  có sự  nhìn nhận đúng về  nội dung dạy học Toán cũng như  kế  thừa và <br /> phát huy các kết quả  đổi mới của phương pháp dạy học, mà việc dạy học Toán <br /> nói chung và dạy học các YTHH nói riêng của tôi ở hai năm học liền, có sự chuyển <br /> biến lớn.<br /> ­ Đối với học sinh :<br /> Đa số  các em tỏ  ra rất hứng thú khi học các tiết toán có liên quan đến các <br /> YTHH. Tiết học giờ đối với các em thực sự là một cuộc chơi. Vì ở  đó, tất cả các <br /> em đều phải hoạt động, phải độc lập suy nghĩ và làm việc. Điều này tạo cho các <br /> em có được thói quen làm việc tự  giác, chủ  động, không rập khuôn, biết tự  đánh  <br /> giá kết quả học tập của mình, của bạn, đặc biệt là mang lại cho các em niềm tin, <br /> niềm vui trong học tập.<br /> ­ Đối với giáo viên :<br /> Tôi cảm thấy bản thân mình dường như bị hấp dẫn hơn với các tiết học này. <br /> Nhìn các em cần mẫn trong từng nhát kéo, từng đường gấp, sôi nổi trong thảo <br /> luận, tranh cãi trong phương pháp giải... càng tạo cho tôi nguồn cảm hứng khi <br /> giảng bài. Tiết học giờ  đối với tôi không còn nặng nề, giữa tôi và các em đã có  <br /> một sự đồng điệu. Và điều quan trọng hơn là tôi cảm nhận hướng đi của mình đã <br /> phần nào giải đáp được cho những suy nghĩ, trăn trở trước đây “ Tại sao mình dạy  <br /> không hấp dẫn được HS ?”. Điều đó càng giúp tôi có quyết tâm hơn trên con <br /> đường đổi mới mà tôi đã chọn.<br /> ­ Chất lượng môn học qua các năm :<br /> <br /> Chất lượng đạt được.<br /> Năm học<br /> Giỏi Khá Trung bình yếu<br /> 2006 ­ 2007<br /> 17 9 2 /<br /> (SS : 28 HS)<br /> 2007 ­ 2008<br /> 32 3 / /<br /> (SS : 35 HS)<br /> IV. Bài học kinh nghiệm :<br /> Như  chúng ta đã biết,  ở  nội dung Toán 4, số  lượng tiết học về  các YTHH  <br /> không nhiều, kiến thức các tiết học này thì tương đối đơn giản. Tuy nhiên, nếu <br /> chúng ta không có sự nghiên cứu, đầu tư thì khó có thể có một tiết dạy thành công.  <br /> Vậy để một tiết dạy về các YTHH thành công, chúng ta cần phải làm gì ?<br /> ­ Điều đầu tiên tôi chú trọng nhất đó là phương pháp dạy học. Vì Hình học  ở <br /> tiểu học là Hình học trực quan nên phương pháp cơ  bản để  dạy là giáo viên phải  <br /> biết kết hợp chặt chẽ giữa cái cụ thể và cái trừu tượng. Ở đây HS tiếp thu và vận <br /> dụng các kiến thức hình học theo quá trình hoạt động với những vật thể hoặc với  <br /> mô hình hay sơ  đồ  hình vẽ, từ  đó chuyển sang ngôn ngữ  và áp dụng những điều <br /> khái quát đã lĩnh hội được vào những trường hợp cụ thể. Ví dụ khi dạy bài “ Hình  <br /> bình hành”, GV có thể tiến hành như sau ;<br /> + Giới thiệu hình bình hành : GV giơ lần lượt từng tấm bìa hình bình hành cho  <br /> HS xem ( với các màu sắc, kích thước và vị  trí khác nhau ) và nói : “ Đây là hình  <br /> bình hành” ­> GV vẽ hình bình hành lên bảng rồi chỉ vào và yêu cầu HS nói tương  <br /> tự.<br /> + Yêu cầu HS chọn và lấy ra hình bình hành có trong bộ đồ dùng học toán<br /> + Tổ chức cho HS quan sát, đo, nhận xét ­> nêu được đặc điểm của hình bình <br /> hành.<br /> + GV cho HS tìm các vật xung quanh có dạng hình bình hành.<br /> Bên cạnh đó, GV cũng cần xem trọng phương pháp thực hành – luyện tập. Có  <br /> thể nói không một tiết học nào về các yếu tố hình học mà các em không thực hành <br /> để  phát hiện kiến thức mới. Ngoài ra các em còn thực hành – luyện tập giải các <br /> loại bài tập đa dạng từ  dễ  đến khó, từ  đơn giản đến phức tạp để  củng cố  kiến <br /> thức mới và rèn luyện kĩ năng.<br /> ­ Trong giảng dạy các yếu tố hình học, GV nên cân đối giữa tính khoa học và <br /> tính vừa sức. Chúng ta   không nên đặt yêu cầu quá cao vào tính chính xác và sự <br /> chặt chẽ  của kiến thức, khiến HS không thể  tiếp thu được. Tuy nhiên cũng đừng  <br /> vin vào cớ HS còn nhỏ, khả năng suy nghĩ còn nhiều hạn chế mà bất chấp mọi yêu  <br /> cầu về  tính khoa học của kiến thức. Hay nói cách khác là cần cố  gắng dạy các  <br /> yếu tố hình học cho HS  ở mức chặt chẽ và chính xác cao nhất mà trẻ  có thể  tiếp <br /> thu được. Chẳng hạn, khi dạy HS về chiều cao của hình tam giác, GV chưa nên <br /> yêu cầu HS phân biệt :<br /> + Chiều cao là độ dài đoạn thẳng AH.<br /> + Còn đường cao là đoạn thẳng AH.<br /> Yêu cầu như  thế  là quá cao : thiên về  tính khoa học, coi nhẹ  tính vừa sức. Tuy <br /> nhiên nếu GV chỉ vẽ đoạn thẳng AH vuông góc với BC rồi chỉ vào và nói : “ Đây  <br /> là chiều cao của tam giác” thì lại quá thấp bởi vì cách giới thiệu như vậy quá mơ <br /> hồ, chưa mô tả  được đặc điểm cơ  bản của khái niệm chiều cao. Dạy như  thế là <br /> quá thiên về tính vừa sức, coi nhẹ tính khoa học.<br /> Ở đây để đảm bảo sự cân đối, ta nên kết hợp mô tả thêm “ Đoạn thẳng kẻ từ đỉnh <br /> tam giác mà vuông góc với đáy thì gọi là chiều cao”. Sau đó cho HS tập vẽ chiều <br /> cao của hình tam giác trong các trường hợp : đáy nằm ngang, đáy nằm xiên hoặc  <br /> tam giác có ba góc nhọn, tam giác có góc tù, tam giác vuông.<br /> ­ GV cần coi trọng việc rèn luyện cho HS kĩ năng sự  dụng các dụng cụ  hình  <br /> học. <br /> + Dạy cho các em nắm vững các thao tác cần thiết trong khi sử dụng các dụng  <br /> cụ hình học để vẽ hình,… được chính xác, đẹp và sạch.<br /> + Dạy cho các em cách giữ  gìn, bảo vệ  các dụng cụ  hình học để  sử  dụng  <br /> chúng được lâu bền và chính xác.<br /> + về phần mình, GV cũng phải gương mẫu : giữ gìn, bảo quản và có thái độ <br /> cẩn trọng trong khi sử dụng các dụng cụ hình học để vẽ  hình, đo đạc,…Các hình <br /> vẽ của GV trên bảng phải chính xác, sạch sẽ và đẹp, … tuyệt đối không được cẩu  <br /> thả. Đồng thời, GV cũng phải chú ý sử  dụng phấn màu một cách thích hợp trong <br /> khi vẽ  hình ; phải viết các kí hiệu hình học một cách rõ ràng, chuẩn xác và mẫu <br /> mực, … để HS để theo dõi và bắt chước.<br /> ­ Cần đặc biệt quan tâm đến việc thường xuyên ôn tập, củng cố  và hệ  thống <br /> hóa các kiến thức và kĩ năng hình học. Những qui tắc và công thức hình học cần <br /> phải được thường xuyên ôn lại để HS dễ nhớ. GV cần cho HS áp dụng nhiều lần <br /> các công thức đó trong nhiều bài tập thực hành, qua đó mà trẻ ghi nhớ. Không nên <br /> coi việc bắt trẻ đọc thuộc làu các công thức và qui tắc nhiều lần là cách chính để <br /> ghi nhớ.<br /> * Kết luận :<br /> Đổi mới phương pháp dạy học Toán nói chung và phương pháp dạy học các <br /> YTHH nói riêng có thể nói là một quá trình lâu dài. Để đi đến cái đích của việc đổi <br /> mới, bản thân người giáo viên cần có sự  nổ  lực rất lớn. Giáo viên cần nắm chắc <br /> và hiểu sâu các nội dung dạy học của chương trình Toán 4. Giáo viên phải biết nói <br /> ít, giảng giải ít, làm mẫu ít nhưng lại thường xuyên làm việc với từng học sinh  <br /> hoặc từng nhóm học sinh. Cách làm như  vậy đòi hỏi giáo viên phải biết cách tổ <br /> chức hoạt động của học sinh, phải không ngừng nâng cao trình độ  chuyên môn, <br /> nghiệp vụ để đáp ứng kịp thời những tình huống có thể xảy ra. Nhờ cách dạy học  <br /> này mà giáo viên nắm được kĩ năng của từng học sinh. Từ đó có thể giúp học sinh <br /> phát triển năng lực, tự tin, chủ động nắm kiến thức.<br /> <br />                            Ngày 10 tháng 3 năm 2009<br /> Người viết<br />