1
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học có một vị trí vô cùng quan trọng trong việc
hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài
về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để học sinh tiếp
tục học Trung học cơ sở.
Trong những năm gần đây, bản thân tôi nhận thấy rằng đạo đức, lối sống bị
suy thoái ngày một gia tăng, lứa tuổi vị thành niên vi phạm Pháp luật rất nhiều.
Trong nhà trường phổ thông nói chung và Tiểu học nói riêng, các em còn rất nhỏ,
vốn hiểu biết chưa nhiều, các em như “Tờ giấy trắng” viết như thế nào thì nó in
đậm, in sâu khó xóa mờ. Các em rất thơ ngây, hiếu động, dễ bị dụ dỗ, nghe theo.
Mặt khác trong học tập có một số em còn ham chơi, ít chú ý, học hay quên, ý thức
tự giác chưa cao. Xét thấy nhiệm vụ của mình cũng rất lớn trong việc giáo dục và
hoàn thiện nhân cách cho mỗi con người trong xã hội, bắt đầu là những em học
sinh mà mình đang chủ nhiệm. Hằng ngày, hằng giờ đau đáu, trăn trở, làm thế nào
để có kết quả tốt nhất cho việc hoàn thiện một đứa trẻ, trở thành một người công
dân tốt của gia đình và xã hội? Xuất phát từ những lý do trên, mà bao nhiêu năm
làm công tác chủ nhiệm, tôi luôn tìm cho mình những biện pháp tối ưu nhất để áp
dụng vào công tác chủ nhiệm của mình sao cho đạt được kết quả như mong muốn,
sao cho từng “Mầm non của đất nước” phát triển tươi tốt, đơm hoa kết trái cho đời.
Đó cũng là lý do tôi chọn viết Sáng kiến kinh nghiệm, đề tài: “Một số kinh
nghiệm giáo dục học sinh trong công tác chủ nhiệm lớp 5A trường Tiểu học
Nguyễn Văn Trỗi”
2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài
2.1.Mục tiêu: Tìm hiểu thực trạng và nguyên nhân học sinh còn hạn chế về các nề
nếp trong khi đi học, việc thực hiện nhiệm vụ của người học sinh, phẩm chất đạo
đức chuẩn mực và các kĩ năng sống.
Đề xuất “Một số kinh nghiệm giáo dục học sinh trong công tác chủ nhiệm
lớp 5A trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi”để giúp các em học sinh trở thành một
người có năng lực, có phẩm chất đạo đức, lối sống chuẩn mực, nhân cách tốt trong
xã hội.
2
2.2. Nhiệm vụ: Do thời gian nghiên cứu còn hạn chế nên tôi chỉ hướng tới giải
quyết các nhiệm vụ sau:
Tìm hiểu nguyên nhân học sinh còn hạn chế về các nề nếp trong khi đi học,
việc thực hiện nhiệm vụ của người học sinh, phẩm chất đạo đức chuẩn mực và các
kĩ năng sống.
Từ thực trạng và kết quả nghiên cứu tìm ra những nguyên nhân ảnh hưởng
đến việc làm công tác chủ nhiệm lớp 5 của giáo viên trong quá trình dạy- học trên
lớp.
Đề xuất một số biện pháp để làm tốt công tác chủ nhiệm, nhằm nâng cao hiệu quả
chất lượng về mọi mặt của lớp mình chủ nhiệm.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng, phạm vi nghiên cứu đề tài này là một số kinh nghiệm, mức độ
hạn chế của học sinh về các nề nếp trong khi đi học, việc thực hiện nhiệm vụ của
người học sinh, phẩm chất đạo đức chuẩn mực và các kĩ năng sống của từng đối
tượng học sinh trong tập thể lớp 5A trường TH Nguyễn Văn Trỗi năm học 2022-
2023.
4. Giới hạn của đề tài
Phạm vi đề tài chỉ nghiên cứu thực trạng hạn chế của học sinh về các nề nếp
trong khi đi học, việc thực hiện nhiệm vụ của người học sinh, phẩm chất đạo đức
chuẩn mực và các kĩ năng sống. Cụ thể là 29 em học sinh lớp 5A tôi chủ nhiệm.
Nguyên nhân dẫn đến hạn chế của học sinh về các nề nếp trong khi đi học, việc
thực hiện nhiệm vụ của người học sinh, phẩm chất đạo đức chuẩn mực và các kĩ
năng sống là do nhận thức, ý thức tự giác, giao tiếp còn kém và những đề xuất
nhằm hoàn thiện năng lực, phẩm chất, nhân cách đạo đức chuẩn mực của từng học
sinh lớp 5A trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi năm học 2022-2023.
Rút ra bài học kinh nghiệm cùng với kết quả nghiên cứu của đề tài.
5. Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp quan sát
– Phương pháp điều tra, trò chuyện.
– Phương pháp nêu gương.
– Phương pháp tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh TH.
– Phương pháp phân tích, tổng hợp, xử lý số liệu.
– Phương pháp đọc sách tham khảo và tài liệu.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
3
Tiểu học là cấp học nền tảng cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát triển
toàn diện nhân cách con người, đặt nền móng vững chắc cho giáo dục phổ thông
và toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Vì vậy, giáo dục tiểu học có một vị trí hết
sức quan trọng trong nền giáo dục của mỗi quốc gia. Trong đó, giáo viên chủ
nhiệm ở Tiểu học là người có vị trí quyết định trong việc hình thành ở học sinh
những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để học sinh tiếp tục học lên các bậc học
trên cũng như cuộc sống sau này của các em. Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi
vừa học vừa chơi, sự nhận thức của các em còn non trẻ, sự tư duy chưa đạt tới đỉnh
cao. Tâm lí đang trên đà phát triển, còn nhiều sự biến động về tâm sinh lí nên rất
khó cho việc giáo dục các em. Chính vì thế, các em cần có người hướng dẫn, chỉ
bảo, uốn nắn cho các em có thói quen đi vào nề nếp trong sinh hoạt, học tập, giao
tiếp, có các kĩ năng sống cơ bản để các em dần dần trở thành những người có khả
năng sống tự lập, sống có ích trong xã hội.
Trong những giờ tới trường giáo viên chủ nhiệm lúc nào cũng ở cạnh các
em, là người “mẹ thứ hai” của các em, luôn gần gũi, dõi theo mọi hành động, hành
vi của từng em trong lớp. Học sinh tiểu học còn chưa biết hành động độc lập, giáo
viên phải là người tổ chức các hoạt động, làm sao cho từng em học sinh có được
công việc thích hợp và bộc lộ được khả năng của mình. Mở rộng và khơi sâu trí
thức, rèn luyện kĩ năng, giáo dục ý thức tự giác và ứng xử, thỏa mãn nhu cầu, kích
thích sự hứng thú, phát triển năng lực của học sinh. Trong mắt các em, giáo viên
chủ nhiệm là “Thần tượng”, là người mà các em tin tưởng tuyệt đối nhất, cô giáo
nói gì các em cũng nghe, vâng lời cô giáo là cái duy nhất có ở tất cả các em học
sinh. Chính vì thế mà người giáo viên chủ nhiệm phải chú trọng từng lời nói, hành
động, việc làm chuẩn mực nhất trước học sinh, là tấm gương sáng để các em noi
theo. Qua công tác chủ nhiệm, người giáo viên tiểu học góp phần to lớn trong việc
hình thành và phát triển toàn diện cho các em, giúp các em trở thành người có ích
cho xã hội, gia đình và bản thân, để các em trưởng thành, lớn lên, vững vàng bước
vào đời.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
Tiến hành nghiên cứu tìm hiểu về quá trình tiếp thu bài, học bài và những
hành vi ứng xử, giao tiếp, kĩ năng sống, sự hiểu biết,…trong lớp học của 29 em
học sinh lớp 5A, trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi năm học 2022-2023.
Vào đầu năm, qua tìm hiểu, trao đổi, kiểm tra về tình hình chung của tất cả
các em học sinh trong lớp, tôi nhận thấy: Lớp có một số em chưa tự giác học tập
4
trong giờ học còn không tập trung vào các hoạt đông học, ít chú ý, tiếp thu chậm,
tự ti, mặc cảm, trầm tính, không năng động,…; Một số em còn mang tính là quậy
phá, hay chọc bạn, đánh bạn; Một số em chưa thực sự ngoan, nói năng còn trống
không, chưa lễ phép; Rất nhiều em viết chữ còn sai lỗi nhiều, chưa đẹp; Trang
phục chưa mua sắm đầy đủ;… Đó là thực trạng mà bản thân tôi luôn lo lắng, băn
khoăn khi làm công tác chủ nhiệm lớp 5A trong năm học này. Do thực hiện áp
dụng đề tài, nên sau hai tuần đầu năm học, qua trao đổi, tìm hiểu, tôi hướng tới một
vài số liệu có nội dung chủ yếu sau:
PHIẾU ĐIỀU TRA THỰC TRẠNG
TS HS Nội dung tìm hiểu Số lượng Tỉ lệ
28
1) Học sinh chưa tự giác học bài, chuẩn bị bài. 7 24,14%
2) Học sinh viết chữ sai lỗi nhiều, chưa đẹp. 5 17,24%
3) Học sinh học chưa chú ý, tiếp thu chậm. 5 17,24%
4) Học sinh nói trống không, chưa lễ phép. 3 10,34%
5) Học sinh còn quậy phá, chọc bạn, đánh bạn. 5 17,24%
6) Học sinh cá biệt. 1 3,4%
7) Học sinh chưa có trang phục đầy đủ. 2 1,7%
8) Học sinh còn trầm, tự ti, rụt rè. 4 13,79%
9) Học sinh có vốn kĩ năng sống hạn chế. 5 17,24%
10) Học sinh hay quên vở, sách, đồ dùng,… 3 10,34%
Kết quả trên cho thấy, tỉ lệ học sinh thuộc các nội dung trên chiếm nhiều so
với tổng số học sinh của lớp.
3. Các giải pháp
3.1. Giải pháp 1:Triển khai công tác xây dựng nề nếp đầu năm:
Mục tiêu:
Công tác xây dựng nề nếp lớp học là nhiệm vụ hàng đầu của một giáo viên
chủ
nhiệm, muốn làm tốt công tác chủ nhiệm, người giáo viên cần phải đưa tập thể lớp
đi vào nề nếp ngay từ đầu năm, thì lớp học đó mới đạt được nhiều thành tích trong
hiện những việc làm sau:
Nội dung
Nắm thông tin học sinh: Việc nắm các thông tin của học sinh đầu năm là
rất cần thiết. Có được thông tin học sinh giúp cho giáo viên chủ nhiệm phục vụ cho
việc ghi chép hồ sơ giáo viên, nắm được hoàn cảnh gia đình, lực học của năm
trước, việc liên lạc với gia đình các em,…Vì thế ngay từ đầu năm, tôi đã làm Phiếu
ghi thông tin học sinh, phát cho từng em, hướng dẫn các em ghi đầy đủ, rõ ràng,
5
sau đó thu lại để phục vụ cho công tác chủ nhiệm lớp của mình. Mẫu phiếu như
sau:
Cách thức và điều kiện thực hiện giải pháp
PHIẾU GHI THÔNG TIN HỌC SINH
1) Họ và tên:…………………………… Dân tộc:
…………………………………..
2) Ngày tháng năm sinh:…………………………………………………………
3) Nơi sinh:…………………………. Quê quán:………………………………..
4) Địa chỉ: Số nhà:….Đội:…Thôn:…Xã:………Huyện:………………………..
(Số điện thoại gia đình:…………………………)
5) Họ và tên bố:………………….Năm sinh:…….Nghề nghiệp:………………..
Họ và tên mẹ:……………… …Năm sinh:…….Nghề nghiệp:……………….
6) Sống với: Bố + mẹ: .. ;Bố: … ; Mẹ: … ; Ông, bà: … ;Người đỡ đầu: ………
7) Hoàn cảnh gia đình: (khá giả, đủ ăn, cận nghèo, nghèo):…………………….
8) Kết quả học tập cuối lớp 4: (HT, TH tốt, HT xuất sắc):………………………
9) Những môn học yêu thích:……………………………………………………
10) Góc học tập riêng ở nhà: (Có, không, học chung):………………………….
11) Sở thích (Năng khiếu):……………………………………………………….
* Xử lý thông tin:
Sau khi thu phiếu điều tra, tôi đã có đầy đủ các thông tin của học sinh, phục
vụ cho những việc sau:
+ Ghi chép vào hồ sơ: Tôi đã ghi chép đầy đủ thông tin cần thiết vào sổ theo
dõi chất lượng, sổ chủ nhiệm, sổ liên lạc với gia đình học sinh,…Cập nhật phần
mềm CSDL ngành (Quản lý học sinh).
+ Xếp chỗ ngồi học sinh: Tôi dựa vào kết quả học lực của các em, phần nào
nắm được những em hoàn thành tốt, hoàn thành, và các em vượt trội để xếp chỗ
ngồi cho hợp lý như:
Em vượt trội mặt này ngồi cạnh bạn yếu hơn để dễ dàng học hỏi, hôcx trợ
lẫn nhau trong học tập, kết hợp phân công đôi bạn cùng tiến,…
+ Trao đổi, chia sẻ: Tôi chủ động đến gặp một số em, để hỏi thăm thêm về
gia đình, hoàn cảnh sống thường ngày của gia đình,…động viên, chia sẻ, giúp đỡ
Bầu ban cán sự lớp: Bầu ban cán sự lớp là việc cần làm ngay từ đầu năm,
đây là một trong những điều kiện để các em thể hiện mình, có ý thức tự quản tốt,
có ý thức đi vào nề nếp. Do đó tôi đã sắp xếp thời gian hợp lý nhất, cho các em tổ
