Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp sử dụng một bộ đồ dùng cho trẻ 5-6 tuổi khám phá 5 lĩnh vực phát triển trong hoạt động học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp sử dụng một bộ đồ dùng cho trẻ 5-6 tuổi khám phá 5 lĩnh vực phát triển trong hoạt động học” là cách sử dụng đồ dùng một cách hiệu quả nhất, tận dụng tối đa công dụng của đồ dùng, linh hoạt trong cách tổ chức của giáo viên để giảm tải sức lao động, áp lực cho giáo viên mà các hoạt động học vẫn được tổ chức một cách hiệu quả.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp sử dụng một bộ đồ dùng cho trẻ 5-6 tuổi khám phá 5 lĩnh vực phát triển trong hoạt động học

SỞ GD & ĐT NGHỆ AN   Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG MỘT BỘ ĐỒ DÙNG CHO TRẺ 56 TUỔI KHÁM PHÁ 5 LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN TRONG HOẠT ĐỘNG HỌC” (LĨNH VỰC: PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC) 1
Năm học 2021 – 2022 2
SỞ GD & ĐT NGHỆ AN TRƯỜNG MẦM NON HOA SEN   3
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ Đồ dùng dạy học, đồ chơi đối với trẻ mẫu giáo 56 tuổi có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phát triển nhân cách toàn diện cho các cháu. Thông qua các đồ dùng dạy học, đồ chơi sẽ giúp cho các cháu hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động, nhận thức nhanh bài học và phát triển mạnh mẽ về tư duy. Mặt khác, khi tham gia học tập và vui chơi, trẻ tiếp xúc nhiều với đồ dùng, đồ chơi còn giáo dục cho học sinh ý thức kỷ luật; biết tôn trọng sản phẩm trong lao động. Hiện nay, các hoạt động trong ngày của trẻ đỏi hỏi đầy đủ đồ dùng đồ chơi. Đặc biệt là đồ dùng, đồ chơi giúp trẻ hoạt động học một cách hiệu quả trên 5 lĩnh vực phát triển khác nhau như đồ dùng khám phá khoa học, nguyên vật liệu tạo hình, hay những bức tranh kể chuyện và chuẩn bị đầy đủ về số lượng như toán học đếm số 8,9,10 mỗi trẻ một bộ số thì cả lớp sẽ lên đến hàng trăm đồ dùng nhỏ thì giáo viên cần rất nhiều thời gian công sức cũng như kinh phí để đủ về số lượng cũng như đa dạng về chủng loại mới đáp ứng được yêu cầu và đạt được mục đích mà bài học đề ra. Điểm mới của đề tài: “Một số biện pháp sử dụng một bộ đồ dùng cho trẻ 56 tuổi khám phá 5 lĩnh vực phát triển trong hoạt động học” là cách sử dụng đồ dùng một cách hiệu quả nhất, tận dụng tối đa công dụng của đồ dùng, linh hoạt trong cách tổ chức của giáo viên để giảm tải sức lao động, áp lực cho giáo viên mà các hoạt động học vẫn được tổ chức một cách hiệu quả. Đồ dùng của cô của trẻ được thay đổi liên tục nhiều đồ dùng mới lạ, nhiều đồ dùng gần gũi được giáo viên bất ngờ yêu cầu trẻ tự chuẩn bị làm trẻ rất hứng thú, chờ đợi hoạt động sắp được diễn ra và tham gia hoạt động một cách tích cực. Hiểu được tầm quan trọng của việc sử dụng đồ dùng đồ chơi trong khi tổ chức hoạt động học cho trẻ và hiểu được sự khó khăn khi giáo viên trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ nên tôi đã đưa ra “Một số biện pháp sử dụng một bộ đồ dùng cho trẻ 56 tuổi khám phá 5 lĩnh vực phát triển trong hoạt động học” PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU I. Cơ sở khoa học 1. Cơ sở lý luận Giáo dục mầm non (GDMN) là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Nhiệm vụ của GDMN là nuôi dưỡng và chăm sóc giáo dục trẻ từ 3 tháng tuổi đến 6 tuổi. Mục tiêu GDMN là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn c v/bị cho trẻ vào lớp 1. Phương pháp GDMN chủ yếu là thông qua việc tổ chức các hoạt động vui chơi để giúp trẻ phát triển toàn diện. Vui chơi là hoạt động 1
chủ đạo trong các trường, lớp mầm non. Để thực hiện hoạt động vui chơi phải có đồ dùng đồ chơi. Đồ dùng đồ chơi (ĐDĐC) có tác dụng lớn lao đến việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ. Chính những đồ chơi này giúp trẻ được thao tác, được hoạt động, trải nghiệm, được thể hiện những nhu cầu cá nhân, được phát triển cân đối hài hòa, từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện. Trẻ nhỏ cần rất nhiều cơ hội để học và khám phá thông qua việc chúng chơi hàng ngày. Chơi là cách học phù hợp nhất khi chúng ta muốn trẻ tìm tòi khám phá cho bản thân chúng. Qua chơi trẻ được phát triển hiểu biết, kỹ năng trong rất nhiều tình huống khác nhau. Đồ chơi là yếu tố thúc đẩy trẻ em thực hiện nhiều hành động và thao tác khác nhau có tác dụng rèn luyện thể lực cho trẻ. 2. Cơ sở thực tiễn Đồ chơi hết sức cần thiết đối với trẻ, nó có tác dụng và ý nghĩa thật to lớn và sâu sắc đối với trẻ độ tuổi mầm non, Đối với trẻ em, đồ chơi cũng giống như cuốc cày đối với người nông dân, máy móc đối với người công nhân, là phòng thí nghiệm đối với nhà khoa học. vì bất kể một trẻ em nào đều có nhu cầu chơi và rất yêu quí đồ chơi, chúng sống và hành động cùng với đồ chơi. Đồ chơi giúp trẻ em tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh, nó giúp các em làm quen với những đặc điểm, tính chất của nhiều đồ vật, biết được công dụng của chúng trong sinh hoạt và trong lao động của con người. Đồ chơi còn là phương tiện giúp trẻ phát hiện ra những mối quan hệ của người với người trong xã hội dần dần biết gia nhập vào các mối quan hệ đó. Hoạt động với đồ chơi vừa làm thỏa mãn nhu cầu vui chơi, vừa làm cho đôi bàn tay khéo léo, đôi chân dẻo dai cơ thể mềm mại, hình dáng phát triển cân đối hài hòa, vừa chuẩn bị cho trẻ vào học tiểu học vừa có thể tham gia tốt vào cuộc sống xã hội sau này. Sử dụng đồ dùng trực quan, đồ chơi học tập là một phần bắt buộc khi tổ chức hoạt động học cho trẻ, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và sự phát triển tư duy trực quan của trẻ 56 tuổi. Đồ dùng trực quan như công cụ để hình thành kiến thức, kỹ năng ban đầu của lứa tuổi mầm non. Vì vậy việc sử dụng một bộ đồ dùng có thể là đồ chơi sẵn có, có thể là đồ chơi trẻ tự làm hoặc nguyên phế liêu vật liệu từ thiên nhiên để tổ chức hoạt động học cho trẻ phát triển 5 lĩnh vực là việc làm cần thiết và cũng là điểm mới trong ngành giáo dục mầm non cần thực hiện nhằm giảm tải sức lao động cho giáo viên cũng như giúp trẻ tự giác. Sáng tạo và hứng thú hơn khi được sử dụng những đồ chơi do mình tạo ra để học tập và khám phá. II. Thực trạng của đề tài. Khi thực hiện công tác chăm sóc, nuôi dưỡng giáo dục trẻ đặc biệt là việc chuẩn bị đồ dùng trực quan, đồ chơi nhằm củng cố luyện tập cho trẻ hoạt động tích cực tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn như sau: 2
1. Thuận lợi: Hoạt động của lớp được sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ Ban giám hiệu Trường mầm non Hoa Sen về mặt chuyên môn đặc biệt là một trong những trường thí điểm thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường MN lấy trẻ làm trung tâm” trong những năm đầu tiên. Phòng học được đầu tư, trang bị cơ sở vật chất kiên cố, trang thiết bị đầy đủ theo thông tư 34/BGD&ĐT đảm bảo việc học tập và sinh hoạt của trẻ. Trẻ lớp tôi đa số đã học qua độ tuổi nhà trẻ, 3 4 tuổi và 4 5 tuổi, trẻ năng động, đi học chuyên cần, có nề nếp. Bản thân tôi Tổ phó chuyên môn tổ 4&5 tuổi năng động, sáng tạo, ham học hỏi, thông thạo công nghệ thông tin, có năng khiếu về hội họa. Là giáo viên cốt cán cấp tỉnh nên được Phòng Mầm non Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An và nhà trường tạo điều kiện tham dự các lớp tập huấn của Vụ mầm non, Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức, thường xuyên tham quan, học hỏi các trường tỉnh bạn. Một trong những nòng cốt của nhà trường cử đi tham gia dự các hội thi làm đồ dùng đồ chơi của ngành đạt giải cao Phụ huynh ủng hộ vật chất, tinh thần và hỗ trợ tích cực cho giáo viên để xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ 2. Khó khăn Giáo viên chỉ sử dụng đồ dùng theo thông tư thì sẽ hạn chế trong cách tổ chức hoạt động, nhưng để chuẩn bị đồ dùng mới lạ, hấp dẫn thì lại rất mất công và thời gian mới có thể làm đủ số lượng đồ dùng cho tất cả trẻ trong lớp Tuy được đầu tư, trang bị đầy đủ đồ dùng trang thiết bị dạy học nhưng một số giáo viên chưa biết cách vận dụng linh hoạt, hiệu quả, thu hút sinh động với trẻ. Trẻ ít được tự chuẩn bị đồ dùng học liệu cho mình. Đó là kỹ năng cần thiết cho trẻ khi trẻ vào lớp 1. Phụ huynh có tinh thần ủng hộ nhưng không biết ủng hộ cái gì và hiểu hoạt động ở lớp của trẻ * Để biết được chính xác sự hứng thú của trẻ vào các hoạt động, kỹ năng chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, ngay từ đầu năm tháng 9 năm 2021 tôi đã làm khảo sát lớp tôi chủ nhiệm gồm 37 cháu như sau: Bảng khảo sát trẻ Trung Tốt Khá Yếu T bình Nội dung T Số TL Số TL Số TL Số TL trẻ % trẻ % trẻ % trẻ % 1 Kỹ năng trẻ chủ động 4 10.8 20 54 8 21,6 5 13,5 3
chuẩn bị đồ dùng Trẻ hứng thú và tập 2 trung vào các hoạt 9 24,3 17 45,9 8 21,6 3 8,1 động 3 Trẻ sáng tạo 12 32,4 13 35,1 7 18,9 5 13,5 Trẻ tự tin, năng động, 4 18 48,6 9 24,3 8 21,6 2 5,4 thông minh * Đồ dùng trực quan của cô và đồ dùng của trẻ đầu năm được nhà trường mua sắm đầy đủ, nhưng chỉ là đồ dùng cơ bản theo bảng khảo sát như sau: Bảng khảo sát đồ dùng Tên đồ dùng Số lượng đủ Đồ dùng Ghi chú TT thay đổi 1 Tranh môi trường 35 bộ 3 Tranh minh họa 30 bộ 10 10 video trên internet 2 chuyện thơ, kể chuyện sáng tạo 3 Lô tô môi trường 37 bộ của trẻ 0 4 Lô tô chữ cái 37 bộ của trẻ 0 5 Lô tô toán 37 bộ của trẻ 0 Dụng cụ đo độ 37 bộ của trẻ 0 6 dài 7 Dụng cụ đong 37 bộ của trẻ 0 Dây đan tết thắt 37 bộ của trẻ 0 8 nơ 9 Vòng gậy thể dục 37 bộ của trẻ 0 10 Bục bật, đích ném 2 cái các loại 0 11 Bóng 10 quả 0 12 Túi cát 10 túi 0 13 Học liệu tạo hình 37 bộ của trẻ 0 35 bài cô và 35 0 14 Nhạc các bài hát bài trẻ 15 Dụng cụ gõ đệm 37 bộ của trẻ 0 4
III. Các giải pháp thực hiện Một trong những định hướng quan trọng trong đổi mới phương pháp dạy học hiện nay là động viên khuyến khích giáo viên khai thác và sử dụng tối đa các thiết bị được cung cấp, giúp cho việc giảng dạy và học tập đạt kết quả cao. Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy không tránh khoi nh ̉ ưng khó khăn. Đê khăc ̃ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ phuc tình trang này thì môt trong nhưng ph ̃ ương pháp sử dung đô dùng day hoc có ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ơi gian và nguyên liêu d hiêu qua mà không hê tôn th ̀ ̣ ựa trên đô dùng có săn và huy ̀ ̃ động sự hỗ trợ của phụ huynh, dựa vào kỹ năng của trẻ 1. Rà soát đồ dùng có sẵn và dự kiến các đồ dùng có thể huy động từ phụ huynh, giáo viên và trẻ tự làm, nguồn nguyên liệu thiên nhiên và phế liệu Đây là việc làm quan trọng và rất cần thiết cho quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ. Để có kế hoạch hoạt động của trẻ đầy đủ đồ dùng trực quan và sử dụng hiệu quả thì giáo viên nên thực hiện việc r à soát đồ dùng có sẵn và dự kiến các đồ dùng có thể huy động từ phụ huynh, giáo viên và trẻ tự làm, nguồn nguyên liệu thiên nhiên và phế liệu. Xác định rõ hoạt động nào đã có đồ dùng có sẵn, hoạt động nào cần sự huy động của phụ huynh, đến thời điểm nào kỹ năng của trẻ đã tự làm đồ dùng đồ chơi để dùng làm đồ dùng dạy học. Sự thay đổi, đa dạng, phong phú về chủng loại cũng như nguồn gốc của đồ dùng sẽ thu hút sự hứng thú, duy trì sự tích cực hoạt động trong suốt năm học. 1.1. Đồ dùng có sẵn trong lớp Hàng năm, nhà trường luôn có bước kiểm kê tài sản ngày từ đầu năm học, từ nhiệm vụ này tôi đã rà soát được trong lớp đồ dùng nào đã hư hỏng, đồ dùng nào còn số lượng đủ cho lớp mình trong năm học mới. Tôi làm dự trù báo với nhà trường để đảm bảo đồ dùng luôn đủ với sĩ số trẻ tại lớp theo thông tư 34 của Bộ giáo dục ban hành. Đồ dùng luôn được để ở nơi cháu dễ lấy dễ cất khi cô yêu cầu chuẩn bị đồ dùng trước hoạt động hoc. Ví dụ: Tranh ảnh khám phá môi trường xung quanh, tranh minh họa thơ chuyện, bộ học toán, bộ chữ cái và chữ số, đồ dùng đồ chơi Theo thông tư, các bài tập mở, các đồ dùng học toán, chữ cái, dụng cụ thể dục 5
Hình ảnh: Đồ dùng có sẵn cô để trong túi theo từng loại trẻ dể lấy dễ cất 1.2. Đồ chơi trong lớp. Đồ chơi giúp phát triển nhận thức của trẻ, với đồ chơi, trẻ được vui chơi và học tập cùng một lúc. Học thông qua đồ chơi và trò chơi giúp trẻ hình thành thái độ tích cực với việc học tập. Giáo viên sử dụng nó để dạy các kiến thức về môi trường xung quanh, văn học, các biểu tượng toán học, tạo hình..., cung cấp và rèn luyện những kỹ năng xã hội cần thiết cho trẻ và cho sự trưởng thành sau này của chúng. Nó có ý nghĩa như đồ dùng để dạy và học. Đồ chơi của trẻ và đồ dùng dạy học của cô giáo tuy hai tên gọi nhưng chung một ý nghĩa. Sử dụng đồ chơi để dạy học là phù hợp với đặc điểm tâm lý và nhận thức của trẻ em, giúp cho giáo viên có cơ sở thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non. Lớp học mầm non không thể không có đồ chơi cũng như giáo viên mầm non không thể không có đồ dùng dạy học. Do đó, bằng mọi hình thức, nhà trường và các cô giáo cần cung cấp cho trẻ đồ chơi càng nhiều càng tốt. Ví dụ: Sử dụng bàn ghế, từ có chữ cái trên tường. Cây xanh, gạch, bộ đồi chơi gia đình, hạt bông, nắp chai, ống hút, Các loại hộp, đồ lắp ghép, từ gắn trên các bài tâp sàn 6
Hình ảnh: Giáo viên sử dụng các dòng chữ trên tường cho trẻ làm quen chữ cái 1.3. Đồ chơi cô giáo tự làm Làm đồ chơi cho trẻ còn góp phần giao lưu tình cảm giữa cô và trẻ. Nó thể hiện tình cảm của giáo viên với trẻ, với nghề. Nếu không yêu trẻ cô giáo khó lòng có thể tự nguyện dành thời gian để làm một món đồ chơi nào đấy cho chúng. Trẻ em cũng dể dàng nhận thấy điều đó, trẻ rất vui sướng đón nhận khi được món đồ chơi do bàn tay cô giáo làm ra. Với trẻ chúng chưa có những khái niệm đánh giá khắt khe về tính thẩm mỹ, tính bền vững. Quan trọng với trẻ là niềm vui và sự hào hứng với món đồ chơi đó. Vì vậy, các cô giáo cũng không nên quá lo lắng về các tính năng, chất lượng hoàn thiện của những món đồ chơi tự tạo, không nên làm các món đồ chơi quá cầu kỳ đến nỗi trẻ không được chơi vì cô sợ chúng làm hỏng. Làm một món đồ chơi tốn ít thời gian tuy trông không được cầu kỳ đẹp mắt mà trẻ được chơi thì sẽ có giá trị hơn một thứ đồ chơi làm công phu tốn kém mà chỉ để ngắm. Đồ chơi cô làm ra nếu tạo cho trẻ hứng thú chơi và học, cho trẻ thêm những niềm vui khi tới trường đã là một món đồ chơi hữu ích. Đồ chơi đó giáo viên cho trẻ chơi hằng ngày và cũng là đồ dùng cho trẻ trong nhiều hoạt động học khác nhau Ví dụ: Bộ rối tay, các bài tập mở, các loại cây xanh, thức ăn, dép, búp bê 7
Hình ảnh: Các góc lớp và các bài tập mở 1.4. Phối hợp với phụ huynh mang đồ dùng đến lớp Cuộc sống bận rộn khiến bố mẹ hầu như không có nhiều thời gian để hiểu chương trình học của các con ở lớp. Việc bố mẹ và bé cùng bắt tay vào chuẩn bị một món đồ dùng ngay mai con khám phá. Sẽ đòi hỏi bố mẹ và trẻ phải chuẩn bị cho đúng yêu cầu của con, giúp bố mẹ gắn bó với con cái nhiều hơn, thưởng thức trọn vẹn những khoảnh khắc của riêng mình bên con. Điều này khiến bé cảm thấy gần gũi bố mẹ, khiến tình cảm gia đình trở nên khăng khít hơn. Phụ huynh từ đó cũng hiểu chương trình học của bé hơn, vui vẻ, tin tưởng cách giáo dục của cô hơn. Giáo viên cần xác định phụ huynh có thể đóng góp được những đồ vật gì, dễ dàng tiện lợi cho phụ huynh chuẩn bị Ví dụ: Phụ huynh chuẩn bị một đồ dùng có sẵn trong nhà như: đồ dùng để ăn để uống, các loại chai lọ nhựa, các loại hộp, các loại quả, các loại hoa, đồ chơi của bé, tranh ảnh gia đình, quần áo, 8
Hình ảnh: Phụ huynh chuẩn bị cho con mang đồ dùng để ăn, để uống đến lớp 1.5. Cho trẻ làm đồ dùng Thời gian trẻ tạo ra đồ dùng, đồ chơi và chơi chính là thời gian cho học hỏi và giải trí. Trẻ có thế tìm thấy trong trò chơi những điều thú vị áp dụng cho việc học ở trường như: Năng lực quan sát, khả năng tưởng tượng, óc phán đoán, khả năng tri giác cụ thế và trí nhớ tức thời, sự thành thục vận động của đôi bàn tay, tính chủ động của sự chú ý, khả năng đương đầu với những tình huống bất ngờ, sự trung cao độ về một vấn đề. Đó là những điều kiện nuôi dường những cảm xúc tốt đẹp cho trẻ cũng như tập trung vào hoạt động khám phá, tích lũy các kiến thức cuộc sống gần gũi và tự nhiên nhất. Khi trẻ làm xong, cô nên chọn những sản phẩm đẹp cho trẻ xem và nhận xét, dùng những sản phẩm này như là dụng cụ trực quan sinh động trong các hoạt động học toán, chữ cái, kể chuyện, thể dục, âm nhạc, môi trường xung quanh. Sự có mặt của những đồ chơi tự tay trẻ làm ra sẽ đem lại niềm vui sướng và tự hào cho trẻ. Sử dụng đúng đắn những sản phấm của trẻ chính là một hình thức giáo dục trẻ biết quan tâm đến những người thân thiết, biết làm đẹp nơi mình đang sống và biết trân trọng những người lao động. Để trẻ có thể tạo ra sản phẩm mà có thể làm đồ dùng để hoạt động học thì cô phải nắm được khả năng của cháu lớp mình vào thời điểm đó kỹ năng vẽ nặn xé dán của trẻ đã thực hiện được hết cả lớp chưa, nếu chưa thì trẻ chỉ tự chuẩn bị được đồ dùng sẵn có Ví dụ: Đầu năm trẻ tất cả các trẻ chưa vẽ nặn xé dán được thì cô giao nhiệm vụ cho trẻ chuẩn bị các đồ vật có sẵn, như đồ chơi của bé, nhặt lá, s ưu tầm chai lọ, nắp chai, hay vò giấy (để thực hiện các hoạt động: khám phá giấy, tung giấy lên cao và bắt giấy, xé giấy). Khi trẻ đã luyện được các kỹ năng tô vẽ cắt xé dán nặn thì giáo viên giao cho trẻ các nhiệm vụ vào buổi chiều hôm trước để làm đồ dùng cho buổi hoạt động học ngày hôm sau: vẽ 7 con cá, 7 cái bể cá, sau đó cắt rời hình để học toán, nặn cây cao cây thấp. 9
Hình ảnh: Bé vẽ cá, học toán đến hình con cá 1.6. Đồ dùng từ nguyên vật liệu thiên nhiên phế liệu. Muốn làm được điều này, giáo viên cần phải định hướng trước một số nguyên vật liệu cần thiết, tiếp theo phải phối hợp chặt chẽ với phụ huynh đế biết trước những nguyên vật liệu nào mà trẻ có thế sưu tầm, dễ tìm kiếm được. Trên cơ sở đó, giáo viên sẽ giao nhiệm vụ và hướng dẫn trẻ cách sưu tầm, thu nhặt và cách bảo quản các nguyên vật liệu . Tuỳ vào từng nhiệm vụ và điều kiện cụ thế mà giáo viên quy định thời gian thực hiện ngắn hay dài để cân nhắc chọn lựa kỹ để áp dụng làm đồ dùng. Vật liệu cô và trẻ thu nhặt đế làm đồ dùng phải đảm bảo các yếu cầu sau: Không gây ngộ độc cho trẻ. Không có gai, góc nhọn. Không quá cứng hoặc quá mềm, sạch sẽ, vệ sinh, phải dễ tìm kiếm, có ở địa phương. Ví dụ: Giáo viên cho trẻ sư tầm lõi giấy để làm đèn lồng, rồi dùng đèn lồng để trẻ giữ thăng bằng đi trên ghế thể duc, học âm nhạc bài rước đèn, khám phá về đèn lồng, đọc thơ bài “Đèn trung thu”. Hay như những chiếc chai nhựa cũng cho trẻ khám phá về những chiếc chai, xếp chai thẳng hàng để học vận động “Bật qua vật cản”, dùng chai cho trẻ hoạt động “Đong thể tích”, Tạo hình “In hình hoa bằng đáy chai”, Ngoài ra giáo viên còn có thể sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên như lá cây, cành cây, nước, sỏi, cát. 10
2. Xây dựng kế hoạch hoạt động học trong tuần có sự thống nhất để có thể sử dụng một bộ đồ dùng hiệu quả. Như chúng ta đã biết, để chăm sóc giáo dục trẻ phát triển một cách toàn diện thì việc xây dựng kế hoạch là việc làm làm quan trọng và cần thiết. Giúp cho giáo viên có sự định hướng thực hiện những mục tiêu, những việc cần làm làm theo thứ tự một cách thích hợp. Khi xây dựng kế hoạch ngoài mục tiêu độ tuổi thì giáo viên còn phải lưu ý đến nội dung và cách sắp xếp thứ tự sự các hoạt động vào các ngày trong tuần phù hợp với hạn sử dụng, cách dùng của đồ dùng mà giáo viên đã lựa chọn. 2.1. Nội dung Lựa chọn nội dung đều xuất phát từ mối quan tâm ý tưởng, sở thích của trẻ trẻ đồng thời kết hợp với đồ dùng trực quan có sẵn, dễ chuẩn bị. Nội dung giáo dục trực vẫn cần đảm bảo tính khoa học, tính vừa sức và nguyên tắc đồng tâm phát triển từ dễ đến khó, nó đảm bảo tính liên thông giữa các độ tuổi. Chương trình đang thực hiện trong toàn trường hiện nay là chương trình được thực hiện theo chủ đề hoặc theo tháng. Đồ dùng trực quan cô chuẩn bị hoặc nhà trường mua sắm trang bị từ đầu năm dựa trên dự trù của giáo viên in theo thông tư 34 của Bộ Giáo dục và nhu cầu của lớp. Để tạo được sự hứng thú, tích cực trong mọi hoạt động, nội dung giáo viên lựa chọn cần đảm bảo mục tiêu độ tuổi, đồng thời phụ thuộc vào loại đồ dùng trực quan và đồ dùng đủ cho số lượng trẻ trong lớp của mình vào thời điểm tổ chức hoạt động. 11
Ví dụ 1: Chủ điểm trường mầm non, tôi đã sử dụng cơ sở vật chất có sẵn của nhà trường như: Các phòng học, đồ chơi trên sân trường, các hình vẽ trên sân, hàng cây xanh để tổ chức cho trẻ tìm hiểu về trường mầm non (Thứ 2: Môi trường xung quanh “Tìm hiểu về trường mầm non”; Thứ 3: Tạo hình “Vẽ đồ chơi trên sân trường”; Thứ 4: Thể dục “Chạy chậm 100m” (Sử dụng đường chạy có sẵn trên sân); Thứ 5: Thơ “Lời chào”; Thứ 6: Âm Nhạc “Ngày vui của bé”. Trò chơi âm nhạc ai nhanh nhất”). Với chủ điểm lớp học của bé sẽ khám phá môi trường xung quanh qua đề tài: “Tìm hiểu lớp học” qua môi trường xung quanh môi trường trong lớp; Tạo hình: “Làm rèm trang trí cửa sổ” (Cắt tạo xúc xích làm rèm); chữ cái “o,ô,ơ”; Toán: “Số 6 tiết 1”; Thể dục: “Đi dích dắc bước qua vật cản” (Cô sứ dụng bàn ghế tạo địa hình cho bé đi) Ảnh Hoạt động thể dục đi dích dắc bước qua vật cản Ví dụ 2: Chủ đề bản thân: Trong chủ đề nhánh “Cơ thể bé Bé”. Tôi đã sử dụng chính bản thân của các bé trai bé gái ở trong lớp để xây dựng nội dung như sau: Môi trường xung quanh “Cơ thể bạn bé trai và bé gái”; Tạo hình “Vẽ tóc bé trai và bé gái”; Chữ cái: “a, ă, â”; Âm nhạc “Cái mũi”; Chủ điểm: “Đồ chơi của bé”; Thứ 2: Môi trường xung quanh “Bé kể về đồ chơi của mình”; Thứ ba: Nặn “Con Lật Đật”; Thứ tư: Toán “Số 6 tiết 2”; Thứ năm: “Kể chuyện sáng tạo”; Thứ 6: Âm Nhạc “Dạy hát bài hát: Con lật đật” 12
Ảnh: Trẻ đưa đồ chơi của mình yêu thích đến lớp để hoạt động Ví dụ 3: Chủ đề gia đình, tôi phối hợp với phụ huynh cho trẻ đưa ảnh gia đình đến lớp để khám phá môi trường xung quanh về “Gia đình bé bé”; Chữ cái “b, d, đ”; Tạo hình “Vẽ gia đình bé”; Thể dục: “Đi trong đường hẹp”; Chủ điểm “Nhà của bé”; Tạo hình “Cắt dán trang trí nhà”; Chủ điểm: “Đồ dùng trong gia đình”: Cô giáo nhờ phụ huynh chuẩn bị mỗi bạn một đồ dùng để ăn hoặc để uống rồi cho trẻ đưa đến lớp để khám phá môi trường xung quanh: “Phân loại đồ dùng gia đình”; Toán “Số 6 tiết 3”; Nặn “Cái bát”; Thơ “Cái bát xinh xinh”; Âm Nhạc “dạy hát: Tôi là cái ấm trà” 13
2.2. Sắp xếp thứ tự hoạt động vào các ngày trong tuần Để thuận lợi trong việc sử dụng đồ dùng dạy học mà vẫn đảm bảo nội dung, mục tiêu yêu của kế hoạch đề ra thì giáo viên nên dựa vào tính chất cấu tạo đặc điểm, độ bền, cách dùng của đồ dùng để xắp xếp các hoạt động diễn ra một cách thuận lợi nhất cho trẻ lĩnh hội kiến thức một cách trọn vẹn nhất. Ví dụ: Các tuần khác nhau các chủ điểm khác nhau phụ thuộc vào đặc điểm của từng đồ dùng tôi đã đã sắp xếp các thứ tự hoạt động ảnh khác nhau như bảng phía dưới ở chủ điểm một số loài Những chú cá dễ Chủ điểm những hoa tôi thối hợp với phụ thương tôi sử dụng chiếc lá tôi cho trẻ sử huynh chuẩn bị cho mỗi ảnh sản phẩm của dụng nguyên vật liệu trẻ một một bông hoa trẻ làm dụng cụ thiên nhiên là lá và Thứ mang đến lớp. Vì hoa sẽ trực quan nên in tiết cành cây Tôi đã lựa tàn nhanh nên tôi đã sắp đầu tiên sẽ là chọn các hoạt động xếp thứ tự các hoạt học trong tuần như động trong tuần như sau sau Môi trường xung quanh: Tạo hình: Toán: “một số loại hoa” “vẽ đàn cá” “số 7 tiết 3” Thứ 2 (để trẻ quan sát nhận xét (sử dụng cành cây bẻ khi hoa đang tươi) nhỏ và là cây vàng) tạo hình: Môi trường xung Tạo hình: “vẽ hoa” quanh: “in hình chiếc lá” Thứ 3 “tìm hiểu về con cá” chữ cái: Chữ cái: Môi trường xung Thứ 4 “b d đ”; “i t c” quanh: “khám phá chiếc lá” Thể dục: Toán: Thể dục: “Bật qua luống hoa”; “số 8 tiết 1” “Bật xa” (thảm lá) Thứ 5 (Trẻ cắt rơi các hình con cá vẽ ở đầu tuần) Toán: Âm nhạc: Chữ cái: “sắp xếp theo quy tắc” “hát Cá Ơi Từ Đâu” “m l n” Thứ 6 (cuối tuần hoa đã héo và Đến rụng cô trò có thể lấy hoa lá cành để học toán) 14
3. Tổ chức hoạt động Tổ chức các hoạt động học vẫn dựa trên quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Vì vậy, người giáo viên phải có những hiểu biết về trẻ như sở thích, nhu cầu, mong nuốn, khả năng của trẻ để từ đó sử dụng đồ dùng trực quan trong các hoạt động học một cách vui tươi, tạo ra những đồ chơi, có những trải nghiệm thúc đẩy sự tìm tòi ham hiểu biết của trẻ. Để tổ chức hoạt động học cho trẻ đạt hiệu quả đòi hỏi phải có sự linh hoạt, mềm dẻo trong việc vận dụng các phương pháp, hình thức tổ chức giờ học. Bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp đứng lớp tổ chức các hoạt động theo hướng lấy trẻ làm trung tâm tôi nhận thấy cần cho trẻ có quyền được lựa chọn hoạt động, khuyến khích sự sáng tạo của trẻ, tạo cơ hội, động viên trẻ phát biểu, nhận xét, đặt câu hỏi, được “học bằng chơi chơi mà học”giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng mà không bị gò bó áp đặt trẻ Bên cạnh đó, việc sử dụng linh hoạt, khai thác hiệu quả đồ dùng trực quan cũng rất cần thiết giúp cho trẻ khám phá học tập thoải mái. Giáo viên phải thật sự khéo léo, luôn thay đổi hình thức, phương pháp để khi chỉ sử dụng một đồ dùng trực quan khám phá nhiều lĩnh vực mà lúc nào trẻ cũng thấy hào hứng thú vị như lúc ban đầu. Để giúp giáo viên đỡ vất vả trong khâu chuẩn bị đồ dùng cho trẻ thì tôi đã tìm cách tổ chức hoạt động học cho trẻ trong một tuần bằng một bộ đồ dùng, có thể là đồ dùng hoặc đồ chơi có sẵn trong lớp, phụ huynh chuẩn bị cho trẻ mang đến, trẻ tự làm hoặc sưu tầm các nguyên liệu thiên nhiên phế liệu. Ví dụ 1: Chủ điểm “Đồ dùng gia đình” cô cho mỗi trẻ mang một đồ dùng gia đình để ăn để uống đến lớp vào ngày thứ 2 đầu tuần. Cô sẽ tổ chức các hoạt động học vào các thứ trong ngày: Thứ 2: Lĩnh vực phát triển nhận thức: Môi trường xung quanh: Đề tài “Khám phá đồ dùng gia đình”. Cô cho trẻ lấy đồ dùng mình mang đến, đứng vòng tròn và lần lượt đọc tên đồ dùng trên tay mình, Cô cho trẻ về nhóm bạn có đồ dùng để ăn và nhóm bạn là đồ dùng để uống. Cho trẻ nêu nêu tên những đồ dùng gì để ăn và đồ dùng gì để uống Cho trẻ tự tìm nhau về nhóm đồ dùng cùng tên gọi và nhận xét về đồ dùng cùng tên gọi nhưng hình dáng và chất liệu khác nhau Cho trẻ về nhóm đồ vật có cùng chất liệu và đưa ra nhận xét đồ dùng cùng chất liệu là những đồ dùng gì? Và có công dụng như thể nào? Khi sử dụng ta lưu ý điều gì? 15
Ảnh: Khám phá đồ dùng gia đình Thứ 3: Lĩnh vực phát triển thẫm mỹ: Đề tài: “Nặn cái bát” Cô cho trẻ xem hình dáng chất liệu màu sắc của cái bát cho trẻ đoán cách các bác thợ gốm có thể làm ra cái bát này và trẻ đưa ra ý kiến nếu nặn từ đất nặn thì làm thế nào để tạo thành cái bát Cô làm mẫu cho trẻ xem cách nặn bát Cho trẻ thực hiện nặn cái bát và cho trẻ lên trưng bày sản phẩm và nhận xét sản phẩm của mình và của bạn 16
Ảnh: Nặn cái bát Thứ 4: Lĩnh vực phát triển ngôn ngữ: Làm quen chữ cái: “b d đ” Cô sử dụng cái bát, đôi đũa, cái dĩa cô xếp chữ cái rời thành các từ tương ứng cho trẻ đọc từ Từ các từ được ghép bằng chữ cái rời cô bằng nhiều cách giới thiệu cho trẻ ba chữ cái mới b, d ,đ Cho trẻ đọc chữ cái và ôn luyện bằng các trò chơi: tìm chữ cái vừa học xung quanh lớp, ghép chữ cái bằng cúc. Ảnh Làm quen chữ cái Thứ 5: Lĩnh vực phát triển thể chất: Vận động tinh: “Đôi đũa của bé” Cô cho trẻ lên chỗ cất đồ dùng chọn cho mình đồ dùng đẻ gắp và về chỗ ngồi Cô hướng dẫn cách cầm đũa và luyện cho trẻ gắp hột bông bỏ từ bát ra đĩa, Tổ chức cuộc thi ai gắp chuyền 17