1
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Lí do chọn đề tài
Chương trình giáo dục thổ thông 2018 là chương trình giáo dục hướng đến hình
thành, phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực cho người học. Trong đó toán học là
môn học có vai trò quan trọng xuyên suốt quá trình 12 năm học của học sinh. Vì vậy
môn Toán không những giúp học sinh phát triển những phẩm chất và năng lực đặc
thù mà còn có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành và phát triển các phẩm chất và
năng lực chung khác.
Một trong những năng lực cốt lõi cần hình thành và phát triển cho học sinh (HS)
trong dạy học toán là năng lực mô hình hóa toán học. Năng lực mô hình hóa toán
học (MHHTH) giúp HS có một cái nhìn rõ ràng hơn về các vấn đề tồn tại trong thực
tiễn và giúp việc học toán của học sinh trở nên có ý nghĩa hơn. Thông qua các hoạt
động phát triển năng lực MHHTH sẽ giúp HS có hứng thú học tập, kích thích sự tìm
tòi, sáng tạo trong quá trình khám phá, lĩnh hội kiến thức mới, giúp các em thông
hiểu các khái niệm và quá trình toán học, hệ thống hóa khái niệm, ý tưởng toán học
và nắm được cách xây dựng mối liên hệ giữa các ý tưởng đó.
Vectơ là một trong những khái niệm nền tảng của Toán học. Lí thuyết vectơ
có rất nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực gắn liền với các vấn đề thực tiễn, đặc biệt
là trong Vật lí và Kĩ thuật, đó là một thuận lợi để rèn luyện năng lực MHHTH cho
học sinh. Bên cạnh đó, học sinh lớp 10 lần đầu được tiếp cận với khái niệm có yếu
tố định hướng của một đối tượng, làm thay đổi hoàn toàn tư duy hình học của các
em, điều này gây ra ít nhiều khó khăn cho học sinh trong việc học tập khái niệm này.
Để nâng cao chất lượng giáo dục người giáo viên cần khai thác triệt để những thuận
lợi và hạn chế tối đa các khó khăn trong quá trình dạy học.
Vì những lí do trên chúng tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu SKKN là “Hình
thành và phát triển năng lực mô hình hóa toán học cho học sinh lớp 10 thông qua
hoạt động dạy học các phép toán “tổng, hiệu hai vectơ và tích của một số với một
vectơ”. với mục đích góp một phần nhỏ trong quá trình hoàn thành mục tiêu đổi mới
và nâng cao chất lượng giáo dục tại trường THPT Đông Hiếu.
1.2. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài
1.2.1. Mục đích nghiên cứu
Xây dựng, sử dụng các tình huống dạy học phần “tổng, hiệu hai vectơ và tích
của một số với một vectơ” nhằm phát triển NL mô hình hóa toán học cho HS, góp
phần nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học trong giai đoạn nền giáo dục chuyển
mình phát triển mạnh mẽ.
1.2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Định hướng đổi mới chương trình và SGK phổ thông, lí luận về năng lực, các
biểu hiện của năng lực MHH toán học.
- Đề xuất thiết kế hoạt động dạy học một số chủ đề theo định hướng phát triển
năng lực cho học sinh.
Nhiệm vụ trọng tâm:
