Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
<br />
<br />
<br />
Mục lục<br />
<br />
TT Nội dung Trang<br />
1 Lí do chọn đề tài 2<br />
2 Mục tiêu của đề tài 2<br />
3 Nội dung 3<br />
3.1 Thực trạng 3<br />
3.2 Nguyên nhân 4<br />
3.3 Giải pháp 5<br />
3.4 Hiệu quả đạt được 8<br />
3.5 Bài học kinh nghiệm 8<br />
4 Đề xuất, kiến nghị 9<br />
5 Khả năng, đối tượng và địa chỉ áp dụng 10<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 1 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
<br />
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KỸ NĂNG<br />
<br />
SOẠN THẢO VĂN BẢN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC<br />
<br />
1. Lý do chọn đề tài<br />
<br />
Trong thời kỳ nước ta trên con đường đổi mới, chính sách mở hội nhập <br />
với các nước cùng với sự bùng nổ công nghệ thông tin trên thế giới do đó môn <br />
tin học ngày càng được quan tâm và đầu tư hơn. Chúng ta cũng xác định thấy rõ <br />
vị trí, tầm quan trọng của môn học này vừa là một phương tiện để hoà nhập <br />
với cộng đồng các nước. Môn Tin học vừa giúp học sinh có thêm vốn kiến <br />
thức vừa tạo điều kiện để tiếp cận thông tin của các nước và khoa học kĩ <br />
thuật mới tiên tiến. Nhưng trên thực tế suy nghĩ của phụ huynh và học sinh thì <br />
môn Tin học là môn học mới còn rất xa lạ đối với các em. Người giáo viên cần <br />
giúp học sinh bước đầu làm quen với một số kiến thức ban đầu về công nghệ <br />
thông tin như: Một số bộ phận của máy tính, một số thuật ngữ thường dùng, <br />
rèn luyện một số kỹ năng sử dụng máy tính…<br />
<br />
2. Mục tiêu của đề tài:<br />
Là một giáo viên dạy tin học tiểu học tôi rất hiểu các em rất thích thú việc <br />
say mê sử dụng máy tính của các em nhỏ khi mới thực hành trên máy tính đặc <br />
biệt là những trò chơi phần mềm phục vụ học tâp. Chính vì vậy tôi luôn đặt <br />
cho mình làm sao hướng cho các em hiểu công việc sử dụng máy tính như thế <br />
nào cho đúng đặc biệt là tư thế ngồi và các ngón tay gõ các phím phải đúng vị <br />
trí từng ngón để sau này phục vụ cho các em không vướn vào những bệnh vẹo <br />
cột sống hay cận thị và tạo phong cách chuyên nghiệp khi sử dụng máy tính gõ <br />
được mười ngón. Ngày nay, kiến thức, kỹ năng Công nghệ thông tin là một <br />
trong những văn hóa thiết yếu mà học sinh cần được trang bị cho học tập và <br />
cho cuộc sống. Giúp các em có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt <br />
động học tập, lao động xã hội hiện đại và có thái độ đúng khi sử dụng máy <br />
<br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 2 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
tính các sản phẩm Tin học. Với nhiều năm công tác, tôi được phân công giảng <br />
dạy môn Tin học của trường đã đúc kết “Một số biện pháp rèn kỹ năng soạn <br />
thảo văn bản cho học sinh tiểu học”.<br />
3. Nội dung:<br />
3.1. Thực trạng của vấn đề:<br />
<br />
Trường Tiểu học Thuận An với số lượng học sinh rất đông điều kiện nhà <br />
trường thì số lượng máy không đủ phục vụ đầy đủ cho học sinh mỗi em một <br />
máy tính mà 23 học sinh trên một máy khi thực hành để đạt được mục tiêu em <br />
nào cũng được thực hành trên máy thì thời gian tiếp xúc với máy rất ít, nên việc <br />
soạn thảo văn bản của các em còn rất hạn chế. Trong nhà trường, Tin học là <br />
một bộ môn khá mới mẻ, có đặc thù riêng, gây trí tò mò ham mê tìm hiểu với <br />
học sinh xong cũng không tránh khỏi gây ra những khó khăn cho người học. Do <br />
đó giáo viên cần nhận biết một cách tinh tế, nhạy cảm để có thể giúp cho các <br />
em có hứng thú và niềm yêu thích đặc biệt với bộ môn này.<br />
<br />
a. Thuận lợi<br />
<br />
Địa điểm Trường tiểu học Thuận An nằm tại trung tâm thị xã Long Mỹ <br />
nên có điều kiện rất thuận lợi việc tiếp xúc với môn tin học. Được gia đình <br />
quan tâm và ủng hộ việc học tin học của các em. Đặc biệt là sự quan tâm rất <br />
lớn của lãnh đạo nhà trường và các đoàn thể trong trường cũng như đồng <br />
nghiệp tạo điều kiện để các em có phòng máy học tập.<br />
<br />
Giáo viên được đào tạo chuyên ngành Tin học để đáp ứng nhu cầu dạy <br />
và học cho môn học này.<br />
<br />
Đối với học sinh môn học này là môn học trực quan sinh động nên các <br />
em rất hưng thú đặc biệt là trong giờ thực hành. Chính vì vậy học sinh nơi đây <br />
rất yêu thích môn học, có tinh thần học hỏi và say mê môn học.<br />
<br />
b. Khó khăn<br />
<br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 3 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
Trong nhà trường có một phòng máy để cho học sinh học nhưng vẫn còn <br />
hạn chế về số lượng máy.<br />
<br />
Đa số các em ở vùng nông thôn còn nghèo nên không có điều kiện mua <br />
máy tính chỉ được học ở trường.<br />
<br />
Chủ yếu các em nghe và thực hành tại lớp về nhà không có điều kiện <br />
thực hành thêm.<br />
<br />
Các em còn nhỏ nên hay mê chơi không chú ý vào bài học và chưa thấy <br />
được tầm quan trọng của môn học này nên còn lơ là trong việc học.<br />
<br />
Đa số phụ huynh học sinh ít được học môn Tin học nên không thể hướng <br />
dẫn con em mình.<br />
<br />
Do môn Tin học là môn mới đưa vào chương trình giảng dạy nên trong <br />
quá trình giảng dạy môn Tin học ở các lớp luôn tồn tại những ưu điểm, khuyết <br />
điểm khác nhau. Do đó tôi luôn tự tìm tòi và học hỏi để rút kinh nghiệm góp <br />
phần nâng cao chất lượng giảng dạy, nâng cao chất lượng học sinh, giúp các <br />
em sử dụng máy tính thành thạo hơn, đồng thời giúp các em hiểu biết về một <br />
số phần mềm như: phần mềm vẽ, phần mềm soạn thảo văn bản phần mềm <br />
luyện gõ. Trong đó để giúp học sinh trình bày đoạn văn bản sau cho đẹp, <br />
nhuần nhuyễn hơn.<br />
<br />
3.2. Nguyên nhân:<br />
Do các em học sinh chưa nắm bắt được qui tắc soạn thảo văn bản và cách <br />
phân công các ngón tay đúng vị trí nên khi đánh văn bản còn lúng túng là phím <br />
này phải gõ ngón nào. Nên đa phần các em soạn thảo văn bản rất chậm và còn <br />
thiếu soát dấu và cách để dấu chưa đúng theo qui định. <br />
Mặt khác do những nguyên nhân sau:<br />
Thứ nhất đa phần học sinh tiếp xúc với máy tính đối với tiểu học còn quá <br />
ít.<br />
<br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 4 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
Thứ hai là cơ sở vật chất trong trường còn hạn chế phòng máy trường <br />
chưa đủ nhiều để phục vụ cho các em.<br />
Cuối cùng là thời gian học sinh thực hành soạn thảo văn bản quá ít nên <br />
tiếp thu rất chậm, bên cạnh đó các em chưa nhận định được các thiếu soát và <br />
cái sai của mình khi soạn thảo văn bản.<br />
3.3. Giải pháp:<br />
<br />
Để soạn thảo một văn bản hoàn thiện không phải là đơn thuần mà đòi hỏi <br />
các em phải có kỹ năng xử lý văn bản. Mặt khác các em còn nhỏ nên khi ứng <br />
dụng soạn một bài tập làm văn trên máy tính thì gặp nhiều khó khăn hơn là <br />
viết trên giấy.<br />
<br />
3.3.1. Để giúp các em soạn thảo văn bản thành thạo nhất các em phải <br />
nắm được phần mềm soạn thảo là word.<br />
<br />
Ngay từ bài học đầu tiên giáo viên phải xác định rõ cho học sinh nhận <br />
biết được biểu tượng của phần mềm soạn thảo và cách khởi động phần mềm <br />
như thế nào?<br />
<br />
Trước tiên người giáo viên phải cho học sinh xem hình ảnh của biểu <br />
tượng của phần mềm này và thực hành mẫu cho học sinh cách khởi động phần <br />
mềm.<br />
<br />
Ví dụ: Để xem hình ảnh của biểu tượng phần mềm soạn thảo có hai cách một <br />
là giáo viên cho học sinh xem trực tiếp biểu tượng trên máy tính, hai là có thể <br />
cho học sinh xem hình ảnh trên giấy.<br />
<br />
Hướng dẫn cho học sinh các bước để mở một phần mềm có nhiều cách:<br />
<br />
Cách 1: Nhấp đúp chuột vào biểu tượng của phần mềm.<br />
<br />
Cách 2: Nhấp chuột phải vào biểu tượng rồi chọn open.<br />
<br />
3.3.2. Các em phải nắm được các nút lệnh nằm trên thanh công cụ.<br />
<br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 5 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
Để một bài soạn thảo nhanh và đẹp đòi hỏi chúng ta phải nắm vững <br />
từng nút lệnh và tác dụng của các nút lệnh đó. <br />
<br />
Ví dụ: Để căn chỉnh một đoạn văn bản theo yêu cầu của bài các em cần nắm <br />
được nút lệnh nào để căn chỉnh. Để căn chỉnh chứng ta có 4 nút lệnh sau: căn <br />
thẳng lề trái, lề phải, căn giữa và căn đều và biểu tượng của các kiểu căn lề <br />
<br />
này là: .<br />
<br />
3.3.3. Một số kỹ năng và thao tác soạn thảo văn bản. <br />
<br />
Đầu tiên giáo viên hướng dẫn cho học sinh nắm rõ khái niệm ký <br />
tự, từ, câu, dòng, đoạn trong soạn thảo văn bản các ký tự. Ký tự là những con <br />
số, chữ, các ký tự đặc biệt…Phần lớn tất cả các ký tự này được nhập từ bàn <br />
phím. <br />
<br />
Khi soạn thảo văn bản, đối tượng chủ yếu ta thường xuyên phải tiếp xúc là <br />
các ký tự. Các ký tự phần lớn được gõ vào trực tiếp từ bàn phím. Nhiều ký tự <br />
khác ký tự trắng ghép lại với nhau thành một từ. Tập hợp các từ kết thúc bằng <br />
dấu ngắt câu, ví dụ dấu chấm (.) gọi là câu. Nhiều câu có liên quan với nhau <br />
hoàn chỉnh về ngữ nghĩa nào đó tạo thành một đoạn văn bản.<br />
<br />
Trong các phần mềm soạn thảo văn bản, đoạn văn bản được kết thúc <br />
bằng cách nhấn phím Enter. Như vậy phím Enter dùng khi cần tạo ra một đoạn <br />
văn bản mới. Đoạn là thành phần rất quan trọng của văn bản. Nhiều định dạng <br />
sẽ được áp đặt cho đoạn như căn lề, kiểu dáng… Nếu trong một đoạn văn <br />
bản, ta cần ngắt xuống dòng, lúc đó dùng tổ hợp Shift+Enter. Thông thường, <br />
giãn cách giữa các đoạn văn bản sẽ lớn hơn giữa các dòng trong một đoạn.<br />
<br />
Tiếp theo là nguyên tắc tự xuống dòng của từ trong soạn thảo Văn <br />
bản.<br />
<br />
Trong quá trình soạn thảo văn bản, khi gõ đến cuối dòng, phần mềm sẽ <br />
thực hiện động tác tự xuống dòng. Nguyên tắc của việc tự động xuống dòng là <br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 6 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
không được làm ngắt đôi một từ. Do vậy nếu không đủ chỗ để hiển thị cả từ <br />
trên hàng, máy tính sẽ ngắt cả từ đó xuống hàng tiếp theo. Vị trí của từ bị ngắt <br />
dòng do vậy phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như độ rộng trang giấy <br />
in, độ rộng cửa sổ màn hình, kích thước chữ. Do đó, nếu không có lý do để <br />
ngắt dòng, ta cứ tiếp tục gõ dù con trỏ đã nằm cuối dòng. Việc quyết định <br />
ngắt dòng tại đâu sẽ do máy tính lựa chọn.<br />
<br />
Cách ngắt dòng tự động của phần mềm hoàn toàn khác với việc ta sử <br />
dụng các phím tạo ra các ngắt dòng “nhân tạo” như các. <br />
phím Enter, Shift+Enter hoặc Ctrl+Enter. Nếu ta sử dụng các phím này, máy <br />
tính sẽ luôn ngắt dòng tại vị trí đó.<br />
<br />
Nguyên tắc tự xuống dòng của từ là một trong những nguyên tắc quan <br />
trọng nhất của soạn thảo văn bản trên máy tính. Đây là đặc thù chỉ có đối với <br />
công việc soạn thảo trên máy tính và không có đối với việc gõ máy chữ hay <br />
viết tay. Chính vì điều này mà đã nảy sinh một số quy tắc mới đặc thù cho <br />
công việc soạn thảo trên máy tính.<br />
<br />
Học sinh cần quan sát và thực hiện các thao tác khi sử dụng chuột như <br />
kéo thả, nhấp chuột…<br />
<br />
Cho học sinh gõ nội dung đoạn văn bản vào máy tính. Trọng khi gõ thì <br />
con trỏ di chuyển liên tục từ trái sang phải và tự động xuống dòng khi hết một <br />
dòng. Ngoài ra giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh các phím mũi tên (dùng <br />
để di chuyển), phím end …<br />
<br />
Hướng dẫn cho các em nắm được quy tắc gõ văn bản là “gõ chữ trước <br />
bỏ dấu sau”.<br />
<br />
Hướng dẫn các em nắm vững quy tắc gõ chữ tiếng việt với các kiểu <br />
gõ là Telex và Vni.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 7 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
Cuối cùng là hướng dẫn cho học sinh nắm được một số nguyên tắc cơ <br />
bản cần lưu ý khi soạn thảo sau:<br />
<br />
Khi soạn thảo văn bản không dùng phím Enter để điều khiển <br />
xuống dòng. Trong soạn thảo văn bản trên máy tính hãy để cho phần mềm tự <br />
động thực hiện việc xuống dòng. Phím Enter chỉ dùng để kết thúc một đoạn <br />
văn bản hoàn chỉnh. Chú ý rằng điều này hoàn toàn ngược lại so với thói quen <br />
của máy chữ. Với máy chữ chúng ta luôn phải chủ động trong việc xuống dòng <br />
của văn bản. Giữa các từ chỉ dùng một dấu trắng để phân cách. Không <br />
sử dụng dấu trắng đầu dòng cho việc căn chỉnh lề. Một dấu trắng là đủ để <br />
phần mềm phân biệt được các từ. Khoảng cách thể hiện giữa các từ cũng do <br />
phần mềm tự động tính toán và thể hiện. Nếu ta dùng nhiều hơn một dấu cách <br />
giữa các từ phần mềm sẽ không tính toán được chính xác khoảng cách giữa các <br />
từ và vì vậy văn bản sẽ được thể hiện rất xấu.<br />
<br />
Các dấu ngắt câu như chấm (.), phẩy (,), hai chấm (:), chấm phảy <br />
(;), chấm than (!), hỏi chấm (?) phải được gõ sát vào từ đứng trước <br />
nó, tiếp theo là một dấu trắng nếu sau đó vẫn còn nội dung. Nếu <br />
như các dấu ngắt câu trên không được gõ sát vào ký tự của từ cuối cùng, <br />
phần mềm sẽ hiểu rằng các dấu này thuộc vào một từ khác và do đó có <br />
thể bị ngắt xuống dòng tiếp theo so với câu hiện thời và điều này không <br />
đúng với ý nghĩa của các dấu này.<br />
<br />
Các dấu mở ngoặc và mở nháy đều phải được hiểu là ký tự đầu từ, do <br />
đó ký tự tiếp theo phải viết sát vào bên phải của các dấu này. Tương tự, các <br />
dấu đóng ngoặc và đóng nháy phải hiểu là ký tự cuối từ và được viết sát vào <br />
bên phải của ký tự cuối cùng của từ bên trái.<br />
<br />
3.4. Hiệu quả đạt được:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 8 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
Với những biện pháp trên, tôi nhận thấy chất lượng học sinh ngày càng <br />
được nâng cao trong việc học môn Tin học, học sinh đều có sự tiến bộ, giờ <br />
học diễn ra nhẹ nhàng, tự nhiên, học sinh không còn có cảm giác ngại thực <br />
hành mà tranh nhau xung phong trả lời lý thuyết cũng như luyện tập thực hành. <br />
Các em tham gia vào các hoạt động cần cù, vô tư, hào hứng. <br />
<br />
Sau đây là kết quả so sánh giữa năm học 2017 – 2018 với năm học 2016<br />
2017 kết quả khảo sát học sinh soạn thảo văn bản của khối 5 của trường tiểu <br />
học Thuận An có kết như sau:<br />
<br />
Trước khi áp dụng sáng kiến tỉ lệ học sinh khối 5 soạn thảo văn bản có <br />
tỉ lệ như sau:<br />
<br />
Tổng <br />
Thời gian Hoàn thành Tỉ lệ Hoàn thành tốt Tỉ lệ<br />
số<br />
Năm học <br />
171 106 61,99% 65 38,01%<br />
20162017<br />
<br />
<br />
Sau khi áp dụng sáng kiến tỉ lệ học sinh của khối 5 soạn thảo văn bản đạt <br />
tỉ lệ như sau:<br />
<br />
Tổng <br />
Thời gian Hoàn thành Tỉ lệ Hoàn thành tốt Tỉ lệ<br />
số<br />
Năm học <br />
174 46 26,46% 128 73,56%<br />
20172018<br />
<br />
<br />
Qua đó cho chúng ta thấy tỉ lệ hoàn thành tốt của học sinh soạn thảo văn <br />
bản tăng lên 35%.<br />
3.5. Bài học kinh nghiệm:<br />
<br />
Giúp cho học sinh phát triển kỹ năng sử dụng máy tính nói chung và kỹ <br />
năng soạn thảo nói riêng trong môn học cũng như áp dụng vào những môn học <br />
khác. Đồng thời giúp học sinh có điều kiện và trao đổi thông tin, nâng cao trình <br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 9 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
độ Tin học, có hiểu biết thêm về môn Tin học này. Để nắm vững kiến thức tốt <br />
thì các em cần nắm vững cả lý thuyết và thực hành. Các em không chỉ nắm <br />
vững kiến thức soạn thảo văn bản mà còn cảm thấy phấn khởi, thích thú khi <br />
học môn này, tiếp thu nhanh học tập có kết quả hơn.<br />
<br />
Trên đây chỉ là một số phương pháp mà tôi đã sử dụng khi dạy, những <br />
phương pháp đó đã mang lại kết quả trong tiết dạy. Tuy nhiên, nó cũng chưa <br />
thể tốt là tròn trịa được, bởi vì đối với hôm qua, hôm nay thì ngày mai đã khác, <br />
chắc chắn phải mở rộng, sáng tạo nhiều hơn để phù hợp và đảm bảo yêu cầu <br />
với phương pháp giáo dục mới.<br />
<br />
4. Đề xuất, kiến nghị:<br />
* Đối với nhà trường<br />
Tham mưu với các cấp quản lý giáo dục để tăng cường hơn nữa các trang <br />
thiết bị hiện đại phục vụ cho giáo dục.<br />
<br />
Trong các buổi họp phụ huynh ban lãnh đạo nhà trường cũng như các thầy <br />
cô giáo chủ nhiệm động viên, khuyến khích phụ huynh trang bị cho con em <br />
mình một chiếc máy vi tính để tạo điều kiện tốt nhất cho các em học tập.<br />
* Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo.<br />
Tham mưu với các cấp quản lý, tạo điều kiện thuận lợi về việc cấp bổ <br />
sung máy vi tính cho các trường trong thị xã.<br />
<br />
Trên thực tế, việc ứng dụng sáng kiến này mới chỉ trong một phạm vi <br />
hẹp, vì thế cũng chưa thể đánh giá được toàn diện và chính xác nhất những ưu <br />
điểm và hạn chế của nó trong dạy học. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự <br />
giúp đỡ cùng những lời góp ý chân thành từ các cấp lãnh đạo và các thầy cô <br />
giáo để sáng kiến ngày một hoàn thiện hơn. <br />
5. Khả năng, đối tượng và địa chỉ áp dụng:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 10 Năm học 20172018<br />
Trường Tiểu học Thuận An Sáng kiến kinh <br />
nghiệm <br />
Sáng kiến kinh nghiệm này đối với tất cả mọi người đều áp dụng được <br />
đặc biệt là các bạn học sinh mới bắt đầu làm quen và sử dụng máy tính thì đạt <br />
hiệu quả cao. Khi áp dụng đòi hỏi tính kiên trì luyện tập và nghiêm túc soạn <br />
thảo văn bản.<br />
<br />
XÁC NHẬN Thuận An, ngày 15 tháng 5 năm 2018<br />
HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ NGƯỜI VIẾT BÁO CÁO<br />
CHỦ TỊCH<br />
<br />
<br />
Trần Quốc Trầm<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Giáo viên: Trần Quốc Trầm 11 Năm học 20172018<br />