S GIÁO D C VÀ ĐO T O HÀ N I
SÁNG KI N KINH NGHI M
Đ tài: Áp d ng m t ph n c a ph ng pháp bàn ươ
tay n n b t vào d y các bài v cây c i và con v t
môn
T nhiên và xã h i l p 1
Lĩnh v c/môn : T nhiên và xã h i
C p h c : Ti u h c
Năm h c : 2016 – 2017
A. ĐT V N Đ
Áp d ng m t ph n c a ph ng pháp Bàn tay n n b t vào d y các bài ươ
v cây c i và con v t môn T nhiên và xã h i l p 1”
I. Lí do ch n đ tài:
Nh chúng ta đã bi t, đi m i ph ng pháp d y h c là thay đi l i d yư ế ươ
truy n th m t chi u sang d y h c theo: Ph ng pháp d y h c tích c c”. ươ
V i kĩ thu t d y, h c tích c c s giúp h c sinh phát huy tính ch đng, tích
c c, t giác , sáng t o, rèn luy n thói quen và kh năng t h c, tinh th n h p
tác, kĩ năng v n đng ki n th c vào nh ng tình hu ng khác nhau trong h c ế
t p và th c ti n t o ni m vui, ni m tin, h ng thú trong h c t p. Làm cho vi c
h c là quá trình ki n t o, h c sinh tìm tòi, khám phá, phát tri n, luy n t p, ế
khai thác và s lí thông tin, t hình thành tri th c, có năng l c và ph m ch t
c a con ng i m i t tin, năng đng, sáng t o trong cu c s ng. ườ
Bàn tay n n b t’ ( BTNB) là m t ph ng pháp d y h c tích c c, ươ
thích h p cho vi c gi ng d y các ki n th c khoa h c t nhiên và xã h i. Môn ế
T nhiên và xã h i là m t phân môn khoa h c g n li n v i t nhiên đi cùng
đi s ng c a con ng i. Th t v y ph ng pháp BTNB chú tr ng đn vi c ườ ươ ế
hình thành ki n th c cho h c sinh b ng các thí nghi m, hi u bi t tìm tòiế ế
nghiên c u đ chính các em tìm ra các câu tr l i. V i m t v n đ khoa h c
đc đt ra, h c sinh có th đt ra các câu h i, các gi thuy t t hi u bi tượ ế ế
ban đu , ti n hành các thí nghi m nghiên c u đ ki m ch ng và đa ra ế ư
nh ng k t lu n phù h p thông qua th o lu n, so sánh, phân tích, t ng h p ế
ki n th c. Cũng nh các ph ng pháp d y h c tích c c khác, ph ng phápế ư ươ ươ
BTNB luôn coi h c sinh là trung tâm c a quá trình nh n th c, chính các em là
ng i tìm ra câu tr l i và lĩnh h i ki n th c d i s giúp đ c a giáo viên.ườ ế ướ
M c tiêu c a ph ng pháp BTNB là t o nên tính tò mò, ham mu n khám phá, ươ
yêu và say mê khoa h c c a h c sinh. Ngoài vi c trú tr ng đn ki n th c khoa ế ế
h c, ph ng pháp BTNB còn chú ý nhi u đn vi c rèn kĩ năng di n đt thông ươ ế
qua ngôn ng nói và vi t cho h c sinh. Ph ng pháp BTNB cho th y cách ế ươ
th c h c t p c a h c sinh là tò mò t nhiên, giúp các em có th ti p c n v i ế
th gi i xung quanh mình qua các ho t đng nghiên c u, tìm tòi. Các ho tế
đng nghiên c u tìm tòi g i ý cho h c sinh tìm ki m đ rút ra ki n th c cho ế ế
riêng mình, qua s t ng tác v i các h c sinh đ tìm ra ph ng án gi i thích ươ ươ
các hi n t ng. ượ
2/35
Áp d ng m t ph n c a ph ng pháp Bàn tay n n b t vào d y các bài ươ
v cây c i và con v t môn T nhiên và xã h i l p 1”
Ti n trình tìm tòi nghiên c u khoa h c trong ph ng pháp BTNB là m tế ươ
v n đ c t lõi, quan tr ng. H c sinh ti p c n v n đ đt ra tình hu ng (câu ế
h i l n c a bài h c), nêu các gi thuy t, các nh n đnh ban đu c a mình, đ ế
xu t và ti n hành các thí nghi m nghiên c u, đi chi u các nh n đnh ( gi ế ế
thuy t ban đu), đi chi u cách làm thí nghi m và k t qu v i các nhóm.ế ế ế
Trong quá trình này h c sinh luôn luôn ph i đng não, trao đi v i các b n,
đây là ho t đng tích c c đ tìm ra khi n th c. Giúp các em đc ti p c n ế ượ ế
d n v i nghiên c u khoa h c.
Tình hu ng xu t phát hay tình hu ng nêu v n đ là m t tình hu ng giáo
viên ph i ch đng đa ra nh là m t cách d n nh p vào bài h c. Tình hu ng ư ư
xu t phát ph i ng n g n, g n gũi, d hi u v i h c sinh. Tình hu ng xu t phát
nh m l ng ghép câu h i nêu v n đ.Tình hu ng xu t phát càng rõ ràng thì
vi c d n nh p câu h i càng d . Câu h i nêu v n đ là câu h i l n c a bài
h c. Câu h i nêu v n đ c n đm b o yêu c u phù h p v i trình đ, gây mâu
thu n nh n th c và kích thích tính tò mò, thích tìm tòi, nghiên c u c a h c
sinh nh m chu n b tâm th cho h c sinh tr c khi đc khám phá, lĩnh h i ế ướ ượ
ki n th c. Giáo viên ph i dùng câu h i m , tuy t đi không đc dùng câuế ượ
h i đóng ( tr l i có ho c không) đi v i câu h i nêu v n đ. Câu h i nêu
v n đ càng đm b o các yêu c u nêu ra trên thì ý đ d y h c c a giáo viên
càng d th c hi n thành công. Rõ ràng r ng, đ h c sinh tìm ph ng án gi i ươ
quy t m t v n đ hi u qu khi và ch khi h c sinh c m th y v n đ đó có ýế
nghĩa, là c n thi t cho mình và có nhu c u tìm hi u, gi i quy t nó. V n đ ế ế
hay câu h i xu t phát phù h p là câu h i t ng thích nhu c u tìm tòi nghiên ươ
c u c a h c sinh. Vì v y đ th c hi n thành công ti t d y theo ph ng pháp ế ươ
BTNB thì khâu quan tr ng đu tiên là t o tình hu ng xu t phát cho bài d y.
Nh v y vai trò c a ng i giáo viên r t quan tr ng trong vi c đnhư ườ
h ng, g i ý, giúp đ các em t khám phá, t đt ra các câu h i đ h c sinhướ
hi u rõ đc câu h i và v n đ c n gi i quy t c a bài h c, t đó đ xu t các ượ ế
ph ng án th c nghi m h p lí.ươ
Không ch trong ph ng pháp BTNB mà dù d y h c b ng b t c ươ
ph ng pháp nào, vi c h c sinh hi u rõ v n đ đt ra, nh ng v n đ tr ngươ
tâm c n gi i quy t c a bài h c luôn là y u t quan tr ng và quy t đnh s ế ế ế
3/35
Áp d ng m t ph n c a ph ng pháp Bàn tay n n b t vào d y các bài ươ
v cây c i và con v t môn T nhiên và xã h i l p 1”
thành công c a quá trình d y h c. Chính vì th , m c dù ch m i b c đu làm ế ướ
quen v i ph ng pháp BTNB, tôi v n m nh d n ch n đ tài nghiên c u: ươ Áp
d ng m t ph n c a ph ng pháp Bàn tay n n b t vào d y các bài v ươ
cây c i và con v t môn T nhiên và xã h i l p 1” nh m đáp ng yêu c u
đi m i ph ng pháp d y h c, phát huy tính tích c c ch đng h c t p c a ươ
h c sinh giúp các em yêu thích môn h c và h c t p ti n b h n, t o c s ế ơ ơ
vũng ch c cho các em ti p t c h c t t. ế
II. Đi t ng và ph m vi nghiên c u: ượ
1. Đi t ng nghiên c u: ượ
H c sinh l p 1 tr ng Ti u h c Nguy n Trãi – Thanh Xuân –Hà N i ườ
Năm h c: 2016 – 2017
2. Ph ng pháp nghiên c uươ
- Ph ng pháp nghiên c u lý lu n ( phân tích, t ng h p,...)ươ
- Ph ng pháp nghiên c u th c ti n ( quan sát, ph ng v n,... )ươ
- Ph ng pháp nghiên c u th c nghi m ( thăm dò, kh o sát,...)ươ
3. Ph m vi nghiên c u:
S d ng ph ng pháp “ ươ Bàn tay n n b t ” khi d y các bài v cây c i và
con v t môn T nhiên và xã h i l p 1.
4/35
Áp d ng m t ph n c a ph ng pháp Bàn tay n n b t vào d y các bài ươ
v cây c i và con v t môn T nhiên và xã h i l p 1”
B.GI I QUY T V N Đ
I. C s lí lu nơ ơ
Ph ng pháp BTNB đc sáng l p và b t ngu n t Pháp. T năm 2011,ươ ượ
B GD & ĐT có quy t đnh phê duy t đ án: ế Tri n khai ph ng pháp Bàn ươ
tay n n b t tr ng ph thông” ươ trên toàn qu c.
Ph ng pháp BTNB là m t ph ng pháp d y h c tích c c d a trên thíươ ươ
nghi m, nghiên c u, áp d ng gi ng d y cho các môn h c t nhiên. Ph ng ươ
pháp này chú tr ng t i vi c hình thành ki n th c cho h c sinh b ng các thí ế
nghi m, quan sát, nghiên c u tài li u ho c đi u tra. V i m t v n đ khoa
h c, h c sinh có th đt ra các câu h i, gi thi t t hi u bi t ban đu, ti n ế ế ế
hành nghiên c u, thí nghi m, ki m ch ng, so sánh, phân tích, th o lu n và
đa ra k t lu n phù h p. Ph ng pháp này kích thích s tò mò, ham mê khámư ế ươ
phá c a h c sinh.
II.C s th c ti nơ
1. Thu n l i, khó khăn :
a .Thu n l i:
- Nhà tr ng th ng m các chuyên đ đ giáo viên d gi , trao điườ ườ
kinh nghi m l n nhau. Trong các bu i sinh ho t chuyên môn tr ng đu t o ườ
đi u ki n cho giáo viên trao đi, tháo g nh ng v ng m c trong chuyên ướ
môn.
- M t s tranh nh tr c quan đ ph c v cho các bài T nhiên và xã h i
l p 1 đã có s n th vi n. ư
- Nhà tr ng đc s quan tâm h tr và giúp đ v tinh th n và v tườ ư
ch t c a lãnh đo các c p, các ban ngành đoàn th trong và ngoài đa bàn. H i
cha m h c sinh, ho t đng c a các t ch c đoàn th trong nhà tr ng đm ườ
b o đúng k ho ch c a nhà tr ng và đt k t qu giáo d c thi t th c, góp ế ư ế ế
ph n nâng cao ch t l ng các ho t đng giáo d c văn hóa và kĩ năng s ng ượ
cho h c sinh.
5/35