SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP GIAO
VIỆC GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT
MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI LỚP 1
LỜI MỞ ĐẦU
Hiện nay, để tiếp cận với nền tri thức mới và ứng dụng thành công những thành
tựu của khoa học trên thế giới thì các nước nói chung và Việt Nam nói riêng đòi
hỏi phải có cuộc đổi mới trong hệ thống giáo dục về mục tiêu, nội dung và phương
pháp. Chúng ta cần đào tạo ra một đội ngũ nhân lực vừa hồng vừa chuyên. Không
chỉ giỏi về tri thức khoa học mà còn phải am hiểu những tri thức về xã hội. Môn
học Tự nhiên xã hội trong nhà trường Tiểu học hiện nay giữ vị trí vai trò quan
trọng trong việc hình thành tri thức này.
Thế nhưng hiện nay có nhiều giáo viên chưa thật sự hiểu hết ý nghĩa của việc đổi
mới phương pháp dạy học các môn học nói chung cũng như môn Tự nhiên xã hội
nói riêng nên chưa thật sự quyết tâm từ bỏ thói quen dạy theo kiểu truyền đạt qua
sách vở, theo lối học thụ động.
Có rất nhiều phương pháp dạy học giúp các em chủ động tiếp thu kiến thức nhưng
nổi bật lên trong đó là phương pháp giao việc. Đây là phương pháp giúp các em tự
tìm tòi kiến thức, tự phát hiện và nêu thắc mắc trước khi bước vào tiết học. Giáo
viên chỉ là người hỗ trợ giúp các em kết luận lại và định hướng cho các em đâu là
kiến thức đúng. Phương pháp này rất tích cực và mang nhiều ưu điểm.
A. Cấu trúc chương trình môn học:
Bao gồm 3 chủ đề:
- Chủ đề “Con người và sức khỏe”: học sinh được học về cơ thể người và các cơ
quan trong cơ thể, cách giữ vệ sinh than thể, cách ăn ở, nghỉ ngơi, vui chơi điều độ
và an toàn, phòng tránh một số bệnh tật.
- Chủ đề “Xã hội”: học sinh được học về các thành viên, các hoạt động và các mối
quan hệ trong gia đình, trong trường học, cộng đồng và điều kiện sống ở xã hội,
các hoạt động sinh sống của nhân dân, một số cơ sở hành chính, y tế, giáo
dục…Cách giữ vệ sinh nhà ở, lớp học, trường học , nơi công cộng: cách giữ an
toàn cho bản thân và người khác trong môi trường sinh hoạt và học tập khác nhau.
- Chủ đề “Tự nhiên”: học sinh được học về đặc điểm cấu tạo, môi trường sống của
động thực vật phổ biến: ích lợi và tác hại của chúng đối với đời sống và sức khỏe
con người, một số hiện tượng tự nhiên, sơ lược về mặt trời, ….
Với những chủ đề của môn học trên, tôi thiết nghĩ làm thế nào để các em tiếp cận
kiến thức một cách chủ động nhất và những kiến thức này thật sự là của các em,
không máy móc, không gò bó. Và tự bản thân cấu trúc của chương trình cũng đã
có mục đích giúp cho các em khám phá những kiến thức đơn giản thân thuộc với
cuộc sống của mình. Chính vì thế, tôi nghĩ với vị trí là một giáo viên trực tiếp giảng
dạy và hướng dẫn tôi sẽ tận dụng vốn sống của các em để từ đó tạo nền tảng giúp
các em khám phá ra những kiến thức tưởng chừng như xa lạ nhưng lại vô cùng
thân thuộc với chính các em. Qua đó, chính bản thân các em cũng lại khám phá ra
mình, chủ động học tập, chủ động tiếp nhận kiến thức của môn học.
Đó chính là lý do tôi tâm đắc khi lựa chọn phương pháp giao việc trong phân môn
Tự Nhiên Xã Hội.
B. Phương pháp giao việc:
1. Thế nào là phương pháp giao việc?
Là phương pháp lôi cuốn học sinh vào các
hoạt động đa dạng với những công việc cụ
thể, với những nghĩa vụ xã hội nhất định.
Qua đó, học sinh sẽ có điều kiện để thể
hiện những kinh nghiệm vốn có của mình
hình thành được những hành vi phù hợp
với công việc được giao, thu nhận kiến thức phù hợp.
2. Cách tiến hành:
Lựa chọn bài dạy phù hợp với phương pháp giao việc.
Xây dựng kế hoạch:
Căn cứ vào mục tiêu của bài , điều kiện, phương tiện dạy học cũng như đặc điểm,
trình độ nhận thức của học sinh trong lớp và kinh nghiệm của bản thân mà GV sẽ
lập ra hệ thống câu hỏi và phân chia công việc cho từng nhóm(cá nhân)
Ví dụ: Bài “ Cây gỗ”:
Để đảm bảo mục tiêu bài học giáo viên cần giao việc theo 4 nhóm với các câu
hỏi như sau:
Nhóm 1: Hãy quan sát và tìm hiểu xem những cây có thân lớn thường được trồng ở
đâu?
Nhóm 2: Những cây có thân to ấy có những bộ phận nào? Có giống với những bộ
phận của cây rau và cây hoa không?
Nhóm 3: Hãy hỏi những người thân trong gia đình những cây có thân to ấy tên là
gì? Tìm thêm hình ảnh (nếu có)
Nhóm 4: Những cây có thân to thường có ích lợi gì? Làm được những vật dụng
nào?
Hỗ trợ - Kiểm tra:
Trong quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ của nhóm mình GV cần hỗ trợ gợi ý
giúp các em tìm kiếm thông tin và kiểm tra tiến độ thực hiện của các nhóm. Đồng
thời cũng giúp đỡ các nhóm gặp khó khăn trong quá trình thu nhận thong tin của
mình.
Tiến hành tiết dạy:
Trong từng hoạt động,các nhóm sẽ lần lượt trình bày sản phẩm hay thông tin thu
thập được theo điều khiển của GV. Những phần kiến thức học sinh trình bày sẽ là
phần mở đầu cho một hoạt động hoặc sẽ là phần đúc kết kiến thức của hoạt động
đó. GV sẽ là người nhận xét và đúc kết kiến thức của hoạt động.
Nhận xét – lưu ý – tuyên dương.
3. Ưu – nhược điểm của phương pháp:
Ưu điểm:
Học sinh chủ động tìm ra kiến thức.
Các em không chỉ sử dụng vốn sống của bản thân mà trong quá trình
tham gia đi tìm kiếm thông tin giúp các em tự gây dựng thêm vốn
sống cho mình.
Giáo viên tránh được lối truyền đạt thụ động, không gây hứng thú cho
học sinh.
Tạo được mối liên kết cũng như có sự phối họp giữa gia đình và nhà
trường trong quá trinh giáo dục các em.
Gây cho học sinh sự đam mê, sự khám phá.
Rèn kĩ năng chủ động trong việc nắm bắt kiến thức và giúp cho các
em khắc sâu kiến thức hơn.
