UBND HUYỆN BA VÌ
TRƯỜNG THCS MINH CHÂU
- - - - - - - - - -
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC ĐỌC – HIỂU CHO HỌC SINH QUA
DẠY, HỌC PHẦN THƠ HIỆN ĐẠI VIỆT NAM LỚP 9
Môn: Ngữ Văn
Cấp học: Trung học cơ sở
Tác giả: Hoàng Thị Hiền
Đơn vị công tác: Trường THCS Minh Châu
Chức vụ: Giáo viên
NĂM HỌC: 2022-2023
UBND HUYỆN BA VÌ CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
TRƯỜNG THCS MINH CHÂU Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
PHIẾU NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ
-Họ tên tác giả: Hoàng Thị Hiền
-Tên đề tài: Một số giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp chủ
nhiệm
-Lĩnh vực: Văn học
STT Tiêu chuẩn Điểm tối đa
1
Sáng kiến có tính mới
1.1 Hoàn toàn mới, được áp dụng đầu tiên 30
1.2
Có cải tiến so với giải pháp trước đây với mức độ khá
20
1.3 Có cải tiến so với giải pháp trước đây với mức độ trung bình 10
1.4 Không có tính mới hoặc sao chép từ các giải pháp đã có trước đây 0
Nhận xét:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
2 Sáng kiến có tính áp dụng
2.1 Có khả năng áp dụng trong phạm vi toàn ngành hoặc rộng hơn 30
2.2 Có khả năng áp dụng trong đơn vị và có thể nhân ra một số đơn vị có
cùng điều kiện
20
2.3
Có khả năng áp dụng trong đơn vị
10
2.4 Không có khả năng áp dụng trong đơn vị 0
Nhận xét
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
3
Sáng kiến có tính hiệu quả
3.1 Có hiệu quả, đem lại lợi ích kinh tế - xã hội, có tính lan tỏa 30
3.2 Có hiệu quả, đem lại lợi ích kinh tế - xã hội 20
3.3
Có hiệu quả, lợi ích phù hợp với mức độ phù hợp tại đơn vị
10
3.4 Không có hiệu quả cụ thể 0
Nhận xét:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
4
Điểm trình bày
4.1 Trình bày khoa học, hợp lý 10
4.2 Trình bày chưa khoa học, chưa hợp lý 5
Nhận xét:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Tổng cộng: Đánh giá: □Đạt (>70 điểm) □Không đạt
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CƠ SỞ
1
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài
Mỗi tác phẩm thơ trữ tình đều rất đa dạng, phong phú, phức tạp và sâu
sắc: ngôn ngữ hàm súc, nói ít gợi nhiều, ý tại ngôn ngoại. Hiểu được các bài thơ
một cách thấu đáo và giảng dạy như thế nào để học sinh cảm thụ được cái hay
cái đẹp của văn chương, tạo được sự rung cảm, bồi đắp được tâm hồn, trí tuệ
cho học sinh là vấn đề quan trọng được nhiều người quan tâm và là vấn đề mà
rất nhiều giáo viên đứng lớp rất trăn trở. Đặc biệt phần thơ hiện đại Việt Nam ở
lớp 9 chiếm số lượng lớn các văn bản, bao gồm 11 văn bản (đã giảm tải 2 văn
bản), thuộc nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau. Nội dung các văn bản khá phong
phú và đa dạng: Tái hiện cuộc sống đất nước và hình ảnh con người Việt Nam
trong suốt thời kì lịch sử từ sau cách mạng tháng Tám 1945 qua nhiều giai đoạn
khác nhau. Chính vì lẽ đó mà việc giảng dạy thơ trữ tình trong chương trình Ngữ
văn THCS nói chung và dạy phần thơ trữ tình hiện đại Việt Nam ở lớp 9 nói
riêng là một vấn đề khó đối với giáo viên Ngữ văn hiện nay. Bởi lẽ, năng lực
phân tích thơ tuỳ thuộc rất lớn vào trình độ hiểu biết văn chương, kỹ năng sử
dụng ngôn ngữ diễn đạt các thao tác, phương pháp phân tích của người giáo viên
cũng như nhiều năng lực khác nhau trong việc cảm thụ thơ trữ tình của học sinh.
Vậy làm thế nào để nâng cao hiệu quả giảng dạy thơ trữ tình nói chung và dạy
thơ trữ tình hiện đại nói riêng, đặc biệt là dạy phần thơ trữ tình hiện đại Việt
Nam ở lớp 9 trong nhà trường THCS.
Xuất phát từ mong muốn giảng dạy thơ trữ tình nói chung và dạy thơ trữ tình
Việt Nam sau cách mạng tháng Tám năm 1945 ở lớp 9 đạt hiệu quả tốt hơn, các
em học sinh có thêm những năng lực đọc - hiểu phần thơ hiện đại Việt Nam lớp
9, tôi đã mạnh dạn đưa ra đề tài: “Bồi dưỡng năng lực đọc - hiểu cho học sinh
qua dạy, học phần thơ hiện đại Việt Nam lớp 9 ”. Hy vọng góp một phần nhỏ
vào việc nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
II. Thời gian, đối tượng và phạm vi thực hiện.
Biện pháp giới hạn trong phạm vi phần dạy thơ hiện đại Việt Nam lớp 9
trong chương trình Ngữ Văn THCS năm học 2022– 2023 tại trường THCS
Minh Châu.
Các tác phẩm thơ trữ tình hiện đại Việt Nam sau cách mạng tháng 8 - 1945
được dạy ở lớp 9 bậc THCS .
III. Mục đích của biện pháp
Nâng cao hiệu quả của việc dạy thơ trữ tình Việt Nam sau cách mạng tháng
Tám năm 1945 ở lớp 9, đồng thời bồi dưỡng cho các em học sinh có thêm
2
những năng lực cần thiết để đọc - hiểu phần thơ hiện đại Việt Nam lớp 9 có kết
quả tốt hơn.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở thực tế.
Chương trình Ngữ văn THCS nói chung và chương trình Ngữ văn lớp 9
nói riêng có rất nhiều tác phẩm thơ trữ tình hiện đại Việt Nam hay, nội dung chủ
đề của các văn bản thơ trữ tình hiện đại Việt Nam ở lớp 9 cũng rất đa dạng.
Phản ánh đất nước và con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống
Pháp và chống Mĩ với nhiều gian khổ hi sinh nhưng anh hùng; phản ánh tâm
hồn, tình cảm của con người: Tình yêu quê hương, đất nước; tình đồng chí, sự
gắn bó với cách mạng, lòng kính yêu Bác Hồ; tình cảm gia đình (tình bà cháu,
tình cha con, tình mẹ con…) thống nhất trong tình cảm chung rộng lớn hay đơn
giản chỉ là những suy ngẫm của người lính sau chiến tranh…Vậy để học sinh có
thể hiểu và cảm thụ hết được cái hay, cái đẹp của các tác phẩm thơ hiện đại hiện
đại Việt Nam thì ngoài những yêu cầu riêng đối với giáo viên trong việc truyền
đạt kiến thức thì giáo viên cần chú ý rất nhiều đến việc phát triển các năng lực
của học sinh có nghĩa là làm cho học sinh khi tiếp nhận tác phẩm có sự tham gia
của toàn bộ nhân cách con người: tri giác, cảm giác, tưởng tượng, liên tưởng,
suy luận, trực giác, đòi hỏi sự bộc lộ cá tính, thị hiếu và lập trường xã hội, sự tán
thành hay phản đối, đưa hình tượng từ tác phẩm vào thực tế đời sống để kiểm
nghiệm đồng cảm.
Xuất phát từ những yêu cầu thực tế trên, với mong muốn dạy thơ trữ
tình hiện đại Việt Nam ở trường THCS nói chung và lớp 9 nói riêng đạt hiệu quả
tốt hơn, tôi xin đưa ra các biện pháp để phát triển một số năng lực cơ bản cho
học sinh trong việc đọc - hiểu thơ trữ tình hiện đại Việt Nam lớp 9, cụ thể đó là:
- Biện pháp bồi dưỡng năng lực đọc cho học sinh.
- Biện pháp bồi dưỡng năng lực tìm tòi, phát hiện của học sinh
- Biện pháp bồi dưỡng năng lực liên tưởng, tưởng tượng
- Biện pháp bồi dưỡng năng lực phân tích, nhận xét, khái quát của học
sinh.
II. THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN.
1. Thực trạng của vấn đề
Vấn đề dạy học môn văn trong trường phổ thông đang là vấn đề thời sự
nóng hổi, luôn thu hút sự quan tâm của nhiều ngành, nhiều giới trong xã hội...
Theo khảo sát của các nhà giáo dục Việt Nam trong những năm gần đây, chất
lượng học văn của học sinh THCS ở nước ta ngày càng giảm sút. Môn Văn đang
