1
S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O THANH HOÁ Ở Ụ Ạ
TR NG THPT YÊN ĐNH 3ƯỜ Ị
SÁNG KI N KINH NGHI MẾ Ệ
H NG D N H C SINH L P 12 C B N PHÂNƯỚ Ẫ Ọ Ớ Ơ Ả
D NG VÀ N M ĐC PH NG PHÁP GI I BÀI T PẠ Ắ ƯỢ ƯƠ Ả Ậ
PH N GIAO THOA ÁNH SÁNGẦ
Ng i th c hi n: Lê Th Liênườ ự ệ ị
Ch c v : Giáo viênứ ụ
SKKN thu c môn: V t líộ ậ
M C L CỤ Ụ
2. N I DUNG SÁNG KI N KINH NGHI MỘ Ế Ệ ...............................................5
2.1. C s lí lu n c a sáng ki n kinh nghi mơ ở ậ ủ ế ệ ..............................................5
2.1.1. C s c a vi c d y - h c b môn: D y h c là quá trình tác đng 2ơ ở ủ ệ ạ ọ ộ ạ ọ ộ
chi u gi a giáo viên và h c sinh, trong đó h c sinh là ch th c a quá ề ữ ọ ọ ủ ể ủ
trình nh n th c, còn giáo viên là ng i t ch c các ho t đng nh n th cậ ứ ườ ổ ứ ạ ộ ậ ứ
cho h c sinh. N u giáo viên có ph ng pháp t t thì h c sinh s n m ọ ế ươ ố ọ ẽ ắ
ki n th c m t cách d dàng và ng c l i.ế ứ ộ ễ ượ ạ ................................................... 5
2.1.2. C s c a ki n th c - k năng: ơ ở ủ ế ứ ỹ .......................................................... 5
1. M ĐUỞ Ầ
1.1 Lí do ch n đ tài:ọ ề
- T v trí c a b môn v t lí trong c p h c THPT hi n nay:ừ ị ủ ộ ậ ấ ọ ệ
Môn v t lí cũng nh nhi u môn h c khác đc xem là môn khoa h cậ ư ề ọ ượ ọ
c b n, h c v t lí càng c n phát tri n năng l c t duy, tính ch đng, đcơ ả ọ ậ ầ ể ự ư ủ ộ ộ
l p, sáng t o c a h c sinh đ tìm hi u và lĩnh h i các tri th c khoa h c.ậ ạ ủ ọ ể ể ộ ứ ọ
Trong khuôn kh nhà tr ng ph thông, các bài t p v t lí th ng là nh ngổ ườ ổ ậ ậ ườ ữ
v n đ không quá ph c t p, có th gi i đc b ng nh ng suy lu n lôgic,ấ ề ứ ạ ể ả ượ ằ ữ ậ
b ng tính toán ho c th c nghi m d a trên c s nh ng qui t c v t lí, ph ngằ ặ ự ệ ự ơ ở ữ ắ ậ ươ
pháp v t lí đã qui đnh trong ch ng trình h c; bài t p v t lí là m t khâu quanậ ị ươ ọ ậ ậ ộ
tr ng trong quá trình d y và h c v t lí.ọ ạ ọ ậ
Vi c gi i bài t p v t lí giúp c ng c đào sâu, m r ng nh ng ki nệ ả ậ ậ ủ ố ở ộ ữ ế
th c c b n c a bài gi ng, xây d ng, c ng c k năng, k x o v n d ng líứ ơ ả ủ ả ự ủ ố ỹ ỹ ả ậ ụ
thuy t vào th c ti n, là bi n pháp quý báu đ phát tri n năng l c t duy c aế ự ễ ệ ể ể ự ư ủ
h c sinh, có tác d ng sâu s c v m t giáo d c t t ng. Vì th trong gi i bàiọ ụ ắ ề ặ ụ ư ưở ế ả
t p v t lí vi c tìm ra ph ng án t i u nh t đ gi i nhanh, chính xác, đúngậ ậ ệ ươ ố ư ấ ể ả
b n ch t v t lí là đi u vô cùng quan tr ng.ả ấ ậ ề ọ
-Đc tr ng c a môn v t lí l p 12 THPT:ặ ư ủ ậ ớ
Ch ng trình v t lí l p 12 THPT bao g m c c , quang, điên xoay chi u vàươ ậ ớ ồ ả ơ ề
v t lí h t nhân, h u nh đu là các ki n th c m i v i các em, đã th lí thuy tậ ạ ầ ư ề ế ứ ớ ớ ế ế
r t dài, nhi u công th c ph c t p, nhi u h ng s v i các đn v r t khó nhấ ề ứ ứ ạ ề ằ ố ớ ơ ị ấ ớ
l i đòi h i ph i chính xác tuy t đi. ạ ỏ ả ệ ố T đó đòi h i ng i giáo viên d y bừ ỏ ườ ạ ộ
2
môn ph i không ng ng nâng cao ki n th c, chuyên môn nghi p v , ph i cóả ừ ế ứ ệ ụ ả
ph ng pháp t t trong ôn t p và ki m tra.ươ ố ậ ể
-T từh cự t c a vi c h c t p b môn: ế ủ ệ ọ ậ ộ
Nhi u ềh c sinh ọcó ý th c ứh c môn ọvât lí đ thi kh i A, Aể ố 1, nh ng ph ngư ươ
pháp còn b đng, đi phóị ộ ố , trông ch , l i vào giáo viên.ờ ỷ ạ
-T yêu c u ngày càng cao c a thi c : ừ ầ ủ ử
Hi n nay, trong xu th đi m i c a ngành giáo d c v ph ng phápệ ế ổ ớ ủ ụ ề ươ
ki m tra đánh giá k t qu gi ng d y và thi tuy n tr c nghi m khách quan đãể ế ả ả ạ ể ắ ệ
tr thành ph ng pháp ch đo trong ki m tra đánh giá ch t l ng d y vàở ươ ủ ạ ể ấ ượ ạ
h c trong nhà tr ng THPT. Đi m đáng l u ý là n i dung ki n th c ki m traọ ườ ể ư ộ ế ứ ể
đánh giá t ng đi r ng đòi h i h c sinh ph i h c k n m v ng toàn bươ ố ộ ỏ ọ ả ọ ỹ ắ ữ ộ
ki n th c c a ch ng trình, tránh h c t h c l ch. Đi v i các k thi ĐH vàế ứ ủ ươ ọ ủ ọ ệ ố ớ ỳ
CĐ, h c sinh không nh ng ph i n m v ng ki n th c mà còn đòi h i h c sinhọ ữ ả ắ ữ ế ứ ỏ ọ
ph n ng nhanh đi v i các d ng toán, đc bi t là các d ng toán mang tínhả ứ ố ớ ạ ặ ệ ạ
ch t kh o sát mà các em th ng h c.ấ ả ườ ọ
- K t qu b i d ng HSG và h c sinh vào các tr ng ĐH – CĐ:ế ả ồ ưỡ ọ ườ
Trong quá trình gi ng d y ả ạ b n thân đã không ng ng h cả ừ ọ h i, tích lũy đcỏ ượ
nhi u kinh nghi m hay đ có th áp d ng trong th c t . Vi c b i d ng h cề ệ ể ể ụ ự ế ệ ồ ưỡ ọ
sinh gi i đã có k t qu nh t đnh. Trong các k thi vào ĐH – CĐ hàng nămỏ ế ả ấ ị ỳ
cũng có nhi u h c sinh đt đi m cao.ề ọ ạ ể
1.2 M c đích nghiên c uụ ứ
Tôi nghiên c u đ tài này nh m:ứ ề ằ
+ Giúp h c sinh l p 12 ban c b n h c t ch n môn v t lí có thêm đc cácọ ớ ơ ả ọ ự ọ ậ ượ
ki n th c và k năng c b n trong ôn t p ph n “Giao thoa anh sang”,giúp các ế ứ ỹ ơ ả ậ ầ
em ôn luyên lí thuy t, phân d ng bài t p và có các ph ng pháp t i u đế ạ ậ ươ ố ư ể
gi i các bài t p ph n này.ả ậ ầ
+ Tìm cho mình 1 ph ng pháp đ t o ra các ph ng pháp gi ng d y phùươ ể ạ ươ ả ạ
h p v i đi t ng h c sinh n i mình công tác, t o ra không khí h ng thú vàợ ớ ố ượ ọ ơ ạ ứ
lôi cu n nhi u h c sinh tham gia gi i các bài t p, giúp các em đt k t qu caoố ề ọ ả ậ ạ ế ả
trong các k thi.ỳ
+ Đc nghe l i nh n xét góp ý t đng nghi p, đng mônượ ờ ậ ừ ồ ệ ồ
+ Nâng cao ch t l ng h c t p b môn, góp ph n nh bé vào công cu cấ ượ ọ ậ ộ ầ ỏ ộ
CNH – HĐH đt n c.ấ ướ
+ Mong mu n đc HĐKH các c p nh n xét, đánh giá, ghi nh n k t q a nố ượ ấ ậ ậ ế ủ ỗ
l c c a b n thân giúp cho tôi có nhi u đng l c m i hoàn thành t t nhi m vự ủ ả ề ộ ự ớ ố ệ ụ
đc giao.ượ
Đ tài đc s d ng vào vi c:ề ượ ử ụ ệ
- Ôn t p chính khóa và ôn thi t t nghi p ( ch là ph ).ậ ố ệ ỉ ụ
- Ôn thi HSG và CĐ – ĐH ( là chính ).
- Giáo viên h ng d n h c sinh ôn t p trên c s : ôn t p lí thuy t, phânướ ẫ ọ ậ ơ ở ậ ế
d ng bài t p, gi i các bài t p m u, ra bài t p ôn luy n có đáp án đ h c sinhạ ậ ả ậ ẫ ậ ệ ể ọ
t làm.ự
3
1.3. Đi t ng nghiên c u.ố ượ ứ
Là h c sinh l p 12Cọ ớ 1, 12C2 tr ng THPT Yên Đnh 3.ườ ị
Tham kh o cho h c sinh l p 12 Ban KHTNả ọ ớ
-Thu n l i:ậ ợ
+ H c sinh cu i c p, có ý th c m c tiêu rõ ràng trong vi c ch n ngh , ch nọ ố ấ ứ ụ ệ ọ ề ọ
tr ng, ch n kh i.ườ ọ ố
+ H c sinh nông thôn, ít t n n xã h i, có ý th c v n lên đ thoát kh i đóiọ ệ ạ ộ ứ ươ ể ỏ
nghèo.
+ M t s ít h c sinh có năng l c, có nguy n v ng thi vào các tr ng ĐH, cácộ ố ọ ự ệ ọ ườ
tr ng cao đng…ườ ẳ
-Khó khăn:
+ S h c sinh th c s h c đc có ý th c t t đu đã vào ban KHTN, m t số ọ ự ự ọ ượ ứ ố ề ộ ố
khác vào l p 12Cớ7.
+ S h c sinh ban c b n h c t ch n v t lí 2 l p 12Cố ọ ơ ả ọ ự ọ ậ ở ớ 1, 12C2 ch có:ỉ
25% có nhu c u th c s : có h c l c TB khá quy t tâm h c đ theoầ ự ự ọ ự ế ọ ể
kh i A, Aố1.
40% h c đ thi t t nghi p và theo kh i (vì 2 kh i này có nhi u ngànhọ ể ố ệ ố ố ề
ngh đ l a ch n), s này có h c l c TB.ề ể ự ọ ố ọ ự
35% không th thi kh i khác (vì xác đnh không đu đi h c, cao đngể ố ị ậ ạ ọ ẳ
s đi h c ngh thì môn v t lí cũng r t c n thi t trong h c tâp và xét tuy n sauẽ ọ ề ậ ấ ầ ế ọ ể
này), s này có h c l c y u, ý th c kém. ố ọ ự ế ứ
Sách giáo khoa v t lí 12 c b n và nâng cao, sách giáo viên, các chuyên đ, đậ ơ ả ề ề
thi và đáp án hàng năm, tài li u t internet…ệ ừ
1.4 Ph ng pháp nghiên c u:ươ ứ Th c hi n ôn t p cho h c sinh l p 12 ho cự ệ ậ ọ ớ ặ
d y vào gi t ch n.ạ ờ ự ọ
- Ph ng pháp áp d ng vào vi c:ươ ụ ệ
+ Ôn t p chính khóa và ôn thi t t nghi p (ch là ph ).ậ ố ệ ỉ ụ
+ Ôn thi h c sinh gi i và ôn thi vào đi h c – cao đng (là chính ). ọ ỏ ạ ọ ẳ
4
2. N I DUNG SÁNG KI N KINH NGHI MỘ Ế Ệ
2.1. C s lí lu n c a sáng ki n kinh nghi mơ ở ậ ủ ế ệ
2.1.1. C s c a vi c d y - h c b mônơ ở ủ ệ ạ ọ ộ : D y h c là quá trình tác đng 2 ạ ọ ộ
chi u gi a giáo viên và h c sinh, trong đó h c sinh là ch th c a quá ề ữ ọ ọ ủ ể ủ
trình nh n th c, còn giáo viên là ng i t ch c các ho t đng nh n ậ ứ ườ ổ ứ ạ ộ ậ
th c cho h c sinh. N u giáo viên có ph ng pháp t t thì h c sinh s ứ ọ ế ươ ố ọ ẽ
n m ki n th c m t cách d dàng và ng c l i.ắ ế ứ ộ ễ ượ ạ
2.1.2. C s c a ki n th c - k năng: ơ ở ủ ế ứ ỹ
+ V m t ki n th c: Sau khi h c xong, h c sinh ph i nh đc, hi u đcề ặ ế ứ ọ ọ ả ớ ượ ể ượ
các ki n th c c b n trong ch ng trình sách giáo khoa. Đó là n n t ng v ngế ứ ơ ả ươ ề ả ữ
ch c đ phát tri n năng l c cho h c sinh c p cao h n.ắ ể ể ự ọ ở ấ ơ
2.1.2.1. Hiên t ng nhiêu xa anh sang. ươ
- Hi n t ng truy n sai l ch so v i s truy n th ng khi ánh sáng g p v tệ ượ ề ệ ớ ự ề ẳ ặ ậ
c n g i là hi n t ng nhi u x ánh sáng.ả ọ ệ ượ ễ ạ
- Hi n t ng nhi u x ánh sáng có th gi i thích đc n u th a nh n ánhệ ượ ễ ạ ể ả ượ ế ừ ậ
sáng có tính ch t sóng. Hi n t ng này t ng t nh hi n t ng nhi u xấ ệ ượ ươ ự ư ệ ượ ễ ạ
c a sóng trên m t n c khi g p v t c n. M i chùm sáng đn s c coi nhủ ặ ướ ặ ậ ả ỗ ơ ắ ư
chùm sóng có b c sóng xác đnh.ướ ị
2.1.2.2. Hên t ng giao thoa anh sang ươ
a. Thí nghi m I- âng v giao thoa ánh sángệ ề
Chi u ánh sáng t đèn D, qua kính l c s c K đn ngu n S. T ngu n S ánhế ừ ọ ắ ế ồ ừ ồ
sáng đc chi u đn hai khe h p Sượ ế ế ẹ 1 và S2 thì màn quan sát phía sau hai kheở
h p thu đc m t h g m các vân sáng, vân t i xen k nhau đu đn. Hi nẹ ượ ộ ệ ồ ố ẽ ề ặ ệ
t ng trên đc g i là hi n t ng giao thoa ánh sáng.ượ ượ ọ ệ ượ
Hình 1. Hình nh quan sát đc hi n t ng giao thoa ánh sángả ượ ệ ượ
Hình 2. Hình nh quan sát đc các vân sáng, vân tả ượ ối
5