MỤC LỤC.
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài……………………………………………………......... 1
1.2. Mục đích nghiên cứu…………………………………………………….. 1
1.3. Đối tượng nghiên cứu……………………………………………………. 2
1.4. Phương pháp nghiên cứu………………………………………………… 2
1.5. Những điểm mới của sáng kiến………………………………………..… 2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
2.1. Cơ sở lí luận……………………………………………………………... 2
2.2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu…………………………………………. 3
2.3. Giải pháp giải quyết vấn đề…………………………...………............... 4
2.3.1. Phương pháp 4 cột……………………………………………………... 4
2.3.2. Phương pháp 5 cột…..………………………………………………… 10
2.3.3. Phương pháp 6 cột……………………………………….. 14
2.4. Hiệu quả của SKKN ……………………….…………………………… 18
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận…………..………………………………………………………. 19
3.2. Kiến nghị…………………………….……………………………………
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤCSÁNG KIẾN ĐƯỢC HỘI ĐỒNG XẾP LOẠI.
PHỤ LỤC
19
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Bài toán truyền tải điện năng trong chương trình thi THPT quốc gia là bài
toán khó kể cả với những đối tượng học sinh khá, giỏi. Với các em học lực trung
bình và yếu thì gần như các em bỏ qua bài này.Tuy nhiên, các tài liệu tham khảo
viết về bài toán truyền tải điện năng giải theo phương pháp thiết lập các phương
trình liên hệ, sau đó giải các phương trình đã thiết lập để đi đến kết quả. Cách
làm này chỉ phù hợp cho đối tượng tư duy tốt vì có rất nhiều các đại lượng trong
bài toán như công suất nơi phát, công suất hao phí, công suất nơi tiêu thụ, điện
áp nơi phát, điện áp nơi tiêu thụ, điện áp trên đường dây… Các em sẽ khó xác
định phương trình cần thiết lập, nhiều em thiết lập được phương trình rồi nhưng
đến khi xử lí phương trình cũng không làm được vì nhiều ẩn số.
Các sáng kiến kinh nghiệm viết về phương pháp giải cho bài toán này còn
rất ít. Tôi cũng có đọc và tìm hiểu các tài liệu,các sáng kiến của nhiều tác giả.
Trong đó tôi tâm đắc hơn cả là sáng kiến kinh nghiệm của tác giả Hà Thị Lý
trường THPT Lê Hồng Phong – Thanh Hóa với tên đề tài: “Sử dụng phương
pháp 4 cột, 5 cột để giải nhanh bài toán truyền tải điện năng” năm học 2019-
2020.Tôi cũng đã có sử dụng đề tài đó để áp dụng với học sinh các lớp tôi dạy ở
trường THPT Ba Đình và thấy rằng đề tài còn một số hạn chế như sau:
+ Đề tài chưa nêu được dấu hiệu nhận biết khi nào sẽ giải bài toán bằng
cách chia 4 cột, khi nào chia 5 cột.
+ Đưa ra bảng cột mà không nêu trình tự tính cột nào trước, cột nào sau.
+ Sử dụng 4 cột và 5 cột thì không thể giải được bài toán truyền tải điện
năng có hệ số công suất khác 1.
Với mong muốn tìm ra phương pháp ưu việt có tính thống nhất chung cho
nhiều bài toán truyền tải điện năng, giúp học sinh kể cả học sinh trung bình- yếu
làm được, tôi đã kế thừa và phát triển đề tài của tác giả Hà Thị Lý thành “Đơn
giản hóa bài toán truyền tải điện năng vật lý 12 bằng phương pháp chia cột’’
làm đề tài nghiên cứu của mình.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Việc nghiên cứu đề tài nhằm cung cấp cho học sinh phương pháp giải
mới cho bài toán truyền tải điện năng đó là phương pháp chia cột để làm đơn
giản bài toán truyền tải điện năng tạo điều kiệntiếp cận nhiều đối tượng học sinh
hơn nữa còn tiết thời gian trong quá trình thi THPT Quốc Gia và thi Học Sinh
Giỏi theo hình thức trắc nghiệm sắp tới sẽ áp dụng tại tỉnh Thanh Hóa.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là phương pháp giải bài toán truyền tải
điện năng vật lý 12.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, tôi sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp chính: Nghiên cứu, thực nghiệm
+ Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
+ Điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin trước và sau khi vận dụng phương
pháp chia cột cho các lớp tôi dạy 12K,12G, 12E tại trường THPT Ba Đình – Nga
Sơn – Thanh Hóa.
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: tổng hợp, so sánh và đưa ra kết luận trên
cơ sở các thông tin và số liệu đã có.
1.5. Điểm mới của sáng kiến.
+ Sáng kiến đã nêu được dấu hiệu nhận biết khi nào sẽ giải bài toán bằng
cách chia 4 cột, khi nào chia 5 cột, bổ sung thêm 6 cột từ đó giúp học sinh định
hướng được phương pháp làm.
+ Phần phương phải giải tôi đã nêu trình tự tính toán cột nào trước, cột nào
sau giúp học sinh dễ đi tới kết quả.
+ Với những bài toán có hệ số công suất khác 1 tôi đã đưa thêm cách giải 6
cột để học sinh áp dụng.
+ Ngoài ra tôi đã cung cấp thêm hệ thống các bài tập phong phú hơn phục
vụ quá trình rèn luyện cho học sinh ở nhà được thành thục hơn.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận
Sơ đồ truyền tải: Điện năng phát ra từ nhà máy phát điện, được truyền
đến nơi tiêu thụ trên một đường dây có điện trở tổng cộng là R.
- Công suất điện truyền đi là:
- Công suất hao phí trên đường dây là:
- Công suất nơi tiêu thụ:
- Liên hệ công suất và điện áp nơi phát và nơi tiêu thụ:
thì:
thì:
Đây chính là tổng hợp dao động ta có thể
xử lý nhanh bằng máy tính hoặc có thể
tính theo công thức tổng hợp dao động:
- Hiệu suất của quá trình truyền tải:
- Để giảm công suất hao phí trên đường dâycó hai phương án giảm P:
+ Phương án 1 :Giảm R.
Do nên giảm R thì cần tăng tiết diện S của dây dẫn: tốn kém.
+ Phương án 2 :Tăng U
Tăng hoặc giảm U chỉ đơn giản sử dụng máy biến áp: máy biến áp được sử
dụng để tăng áp trước khi truyền đi và hạ áp nơi nhận được.
- Khi có máy biếp áp sơ đồ truyền tải là:
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN
Thực tế khi dạy bài toán truyền tải điện năng ở các lớp 12K, 12G, 12E tại
trường THPT Ba Đình, qua khảo sát tôi thu được kết quả như sau:
- Học sinh chỉ làm được bài tập dễ hoặc có sẵn công thức áp dụng, các bài
tập khó thì qua so sánh các lớp thì tôi thu được bảng số liệu sau sau đây :
Lớp Sĩ số HS làm đúng HS làm sai HS không làm được
12K 51 5 25 21
12G 47 3 26 32
