1
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Bác Hồ đã nói “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng
người”, câu nói ấy khẳng định vai trò trách nhiệm đối với người làm công tác giáo
dục đó là chăm lo cho sự nghiệp trồng người trong đó vai trò của người làm công
tác trực tiếp giảng dạy nói chung và vai trò của người giáo viên chủ nhiệm nói
riêng rất quan trọng trong việc giáo dục và hình thành nhân cách cũng như cung
cấp kiến thức cho học sinh. Giáo dục tiểu học là nền tảng, là viên ga?ch đâ@u tiên
hi@nh tha@nh kiêAn thưAc ban đâ@u của môCi con ngươ@i noAi riêng, môCi dân tộc noAi chung.
Bởi vì giáo dục tiểu học là cơ sở, là nền móng, la@ tiền đề la@m nên tri trưAc, phâGm
châAt cuGa mô?t con người.Người giáo viên tiểu học cần xác định rõ vị trí, trách
nhiệm của mình đối với xã hội, đối với nhà trường, đối với học sinh, gia đình học
sinh, sự phát triển nhân cách, sự hình thành đạo đức của trẻ.
Trong nhà trường, giáo viên chủ nhiệm là người vừa phải thực hiện toàn bộ
kế hoạch dạy học các môn, lại vừa đảm nhiệm công tác giáo dục tập thể lớp. giáo
viên chủ nhiệm luôn luôn có mặt ở lớp, luôn luôn tiếp xúc với học sinh suốt cả
tuần…. Vì thế có điều kiện thuận lợi để tiến hành công tác giáo dục học sinh, là
người thay mặt nhà trường chịu trách nhiệm giáo dục chủ yếu nhất trong nhà
trường, toàn bộ chất lượng giáo dục cuGa lớp, bộ mặt đạo đức, nhân cách của học
sinh trong lớp là phụ thuộc vàogiáo viên chủ nhiệm.
Để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, chuAng ta câ@n
nâng cao vai trò,vị trí công tác chuG nhiê?m lớp ở trường tiểu học.
Là một người giáo viên Tiểu học, tôi luôn trăn trở làm thế nào để làm tốt
công tác chủ nhiệm lớp.Xuất phát từ thực tế cũng như những gì tôi đã làm, tôi luôn
tâm niệm làm sao để dạy dỗ, giáo dục các em trở thành người hữu ích cho xã hội,
xứng đáng với hình ảnh đẹp mà xã hội cũng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói:
“Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý vì nó tạo ra những con
người sáng tạo”. Để thực hiện điều này, tôi quyết tâm làm tốt công tác chủ nhiệm.
Vì vậy, trong năm học 2022 – 2023, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số kinh
nghiệm để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5B trường Tiểu học Nguyễn Văn
Trỗi” để nghiên cứu
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Đề tài này giúp tôi hiểu rõ hơn trách nhiệm, quyền hạn của người giáo viên
chủ nhiệm lớp, rút kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp. Đề ra phương
hướng cho công tác chủ nhiệm. Từ đó, nâng cao hiệu quả giảng dạy và chủ nhiệm
lớp cho bản thân.
3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu
2
Đối tượng nghiên cứu: học sinh lớp 5B trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi
4. Giới hạn của đề tài
Phạm vi nghiên cứu: Đề tài này tập trung nghiên cứu về nhiệm vụ quyền hạn
của giáo viên chủ nhiệm lớp 5B Trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi ở tiểu học.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp quan sát, phân loại, điều tra, phương pháp thực nghiệm,
phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Như chúng ta đã biết, bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ
cuộc sống, học tập, hoạt động của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi để học sinh
phát triển và bộc lộ hết khả năng của mình.
Khác với các bậc học khác, người giáo viên chủ nhiệm ở tiểu học là người
trực tiếp vừa “dạy” vừa “dỗ” và đảm nhiệm hầu hết các môn học, là người quản lý
toàn diện một tập thể học sinh của một lớp và có nhiều thời gian gắn bó, gần gũi
với học sinh. Hơn nữa về trình độ hiểu biết và vốn sống của học sinh tiểu học còn
nhiều hạn chế vì vậy các em rất cần có một người thường xuyên hướng dẫn, giúp
đỡ, chỉ bảo, dìu dắt. Do đó không thể phủ nhận vai trò của người giáo viên chủ
nhiệm.
Để thực hiện tốt vai trò của người giáo viên chủ nhiệm lớp, trước tiên người
giáo viên phải xác định đúng vị trí, nhiệm vụ, biết tổ chức giáo dục, phải là người
thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy cô giáo, phải nắm được đường lối quan
điểm lí luận giáo dục đồng thời người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt
động chính trị xã hội tốt hơn, phải rèn luyện ở mức cao hơn. Đó là tránh nhiệm,
nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh.
Mỗi năm một lần được Ban Giám Hiệu phân công nhận lớp và lần nào cũng
vậy, tôi vừa mừng lại vừa lo. Mừng vì mình được cống hiến một phần công sức
phục vụ cho mái trường thân yêu của mình đó là trường Tiểu học Nguyễn Văn
Trỗi. Lo vì mỗi năm đối tượng học sinh yếu, học sinh cá biệt lại có những tính cách
khác nhau và làm thế nào để các em cố gắng, nỗ lực hết mình, chăm ngoan hơn
luôn là những trăn trở khi nhận lớp.
Khác với những năm trước, năm học 2022 – 2023 này, tôi được nhà trường
phân công chủ nhiệm lớp 5B, đây là lớp mà học sinh phần lớn là ngoan và học tốt.
Thế nhưng bên cạnh đó vẫn còn số học sinh là cá biệt (học yếu, nghịch ngợm,…).
Vấn đề đặt ra cho tôi bây giờ là từ thực trạng của lớp tôi phải làm sao để chính các
em ấy luôn cảm thấy ở tôi sự mới lạ, không nhàm chán, hướng các em đến sự đam
mê học tập và phấn đấu rèn luyện đạo đức tốt hơn năm học trước.
3
Học sinh tiểu học ở lứa tuổi từ 10 đến 11 tuổi, các em rất tinh nghịch, hiếu
động, chưa làm chủ được bản thân, hay bắt chước và chịu tác động của mọi việc
xảy ra xung quanh mình. Chính vì thế, nếu môi trường tác động tốt thì các em sẽ
có những hành vi đạo đức tốt, còn không thì ngược lại các em có thể sẽ hư hỏng,
dối trá, chảnh mảng trong học tập ….trong khi các em chưa có sự hiểu biết tương
xứng,cộng với hoàn cảnh sống mỗi em một khác nhau, có em may mắn nhận được
sự tư vấn kịp thời của cha mẹ, có em không được sự quan tâm đúng mức, có em thì
lại được quá chiều chuộng… Từ sự khác biệt trên nảy sinh ra những tình huống sư
phạm đã gây không ít khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm lớp. Không ít giáo viên
chủ nhiệm lớp cho rằng công tác chủ nhiệm lớp quả là một việc vô cùng khó
khăn,phức tạp.
Chính vì thế,người giáo viên chủ nhiệm cần phải khéo léo,cần có những biện pháp
riêng, phù hợp với hoàn cảnh,tính cách của từng em, mà từ đó mới hướng các em
đi vào nề nếp. Muốn làm điều đó giáo viên cần phải có những hiểu biết nhất định
và biết vận dụng,xử lý linh hoạt các tình huống xảy ra.
2.Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
Giáo viên Tiểu học không chỉ dạy đủ các môn học theo quy định của Bộ
GD&ĐT mà còn phải làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy, đòi hỏi người giáo
viên Tiểu học không chỉ có trình độ chuyên môn mà còn phải biết tổ chức quản lý
học sinh trong các hoạt động giáo dục, đó là việc rất nặng nề và cũng rất khó khăn
đối với giáo viên.
Học sinh lớp 5 là lứa tuổi đang bước vào tuổi dậy thì nên ngoài những thay
đổi về thể chất, các em cũng thay đổi về tâm lý tình cảm, dễ bị tác động xấu bởi
những vấn nạn của xã hội nếu các em không được giáo dục tốt.
Ngay từ đầu năm nhận lớp và nắm được sĩ số lớp là 30 em. Trước những
khó khăn thách thức ấy tôi cố gắng tìm nhiều biện pháp để thực hiện tốt công tác
chủ nhiệm lớp. Tôi nắm bắt lí lịch của từng học sinh trong lớp, điều tra rõ hoàn
cảnh, về kinh tế, quan hệ xã hội, môi trường sống, môi trường sinh hoạt, mối quan
hệ cha mẹ với con cái.
Nắm bắt sức khoẻ của từng em, sở thích, sức khoẻ, năng khiếu của từng em,
để tìm ra phương hướng phương pháp thích hợp với từng em.
Từ thực tế trên, tôi tự hứa với lòng mình phải cố gắng thật nhiều để làm tốt
công tác chủ nhiệm và phải đặc biệt quan tâm, gần gũi hơn với những học sinh này.
- Ban giám hiệu luôn quan tâm đến chất lượng dạy và học.
- Các ban ngành, đoàn thể luôn tạo điều kiện giúp đỡ hỗ trợ nhiệt tình về
mọi mặt.
- Cơ sở vật chất của trường đảm bảo cho việc dạy và học.
4
- Ngay từ đầu năm học trường đã tổ chức được cuộc họp với phụ huynh để
chấn chỉnh nế nếp học tập của các em.
- Đa số học sinh có đạo đức tốt.
- Học sinh có đủ đồ dùng học tập. Song bên cạnh đó vẫ còn một số khó khăn
như
- Phụ huynh chưa có sự quan tâm nhiều đến con em mình.
- Phụ huynh ít gặp gỡ giáo viên để trao đổi về việc học tập, sinh hoạt của
con
em mình ở trường cũng như ở nhà.
- Trình độ tiếp thu của học sinh không đồng đều.Chữ viết xấu,sai lỗi chính
tả, nhiều em có hoàn cảnh khó khăn.
Vào đầu năm học nề nếp lớp chưa ổn định và còn rất lộn xộn, các em chưa
tự ý thức được các việc trong lớp cũng như nội quy của lớp. Nên để ổn định và đi
vào nề nếp lớp là rất khó khăn phải mất nhiều thời gian. Do vậy ngay từ khi được
ban giám hiệu phân công dạy lớp 5B, bản thân tôi tự theo dõi để phát hiện mặt
mạnh, mặt yếu của học sinh lớp mình.
- Tôi luôn theo dõi hạnh kiểm của học sinh thường xuyên, để có kế hoạch
bồi dưỡng giáo dục cho các em.
- Hình thành tổ chức lớp, cán sự lớp
- Theo dõi sự chuyển biến hoặc thay đổi thường xuyên của học sinh để có
thông tin liên lạc kịp thời với phụ huynh.
- Đưa kế hoạch và phát động thi đua hàng tuần, tháng.
- Cử học sinh giỏi khá kèm học sinh yếu.
- Phân hoá đối tượng học sinh.
- Giúp người giáo viên chủ nhiệm lớp có điều kiện gần gũi với học sinh,
hiểu học sinhhơn để từ đó giáo dục các em ngày càng tốt hơn.
- Học sinh không còn tâm lí ngại gần gũi, ngại tiếp xúc với giáo viên chủ
nhiệm lớp, tạo điều kiện để học sinh phát huy tối đa những khả năng vốn có của
mình trong học tập, cũng như trong mọi hoạt động của lớp, của trường. Một vài em
còn rụt rè khi đứng trước đám đông, chưa mạnh dạn khi phát biểu hoặc bày tỏ ý
kiến của mình…
- Bên cạnh đó hướng dẫn cho các em còn nhút nhát trước đám đông hoặc
một cuộc thi nào đó thì các em còn rụt rè chưa bạo dạn:
* Khảo sát đầu năm học kết quả như sau:
Kết
quả
TS Các năng lực
Tự
phụ
c
vụ,t
Hợp
tác
Tự học giải quyết vấn đề
5
ự
quả
n
T Đ CC
G
T Đ CC
G
T Đ CCG
TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS %
Đầu năm 30 12 40 14 47 4 13 11 37 16 53 3 10 12 40 15 50 3 10
Các phẩm chất
Ch
ăm
họ
c,
ch
ăm
là
m
Tự
tin
,
trá
ch
nh
iệ
m
Tr
un
g
th
ực,
kỉ
lu
ật
Đoàn kết, yêu thương
T Đ C
C
G
T Đ C
C
G
T Đ C
C
G
T
Đ
CCG
TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS % TS %
12 40 14 47 4 1
3
13 43 15 50 2 7 16 53 11 37 3 10 16 53 12 40 2 7
3. Các giải pháp
3.1: Giải pháp 1:Bầu chủ tịch hội đồng tự quản và sắp xếp chỗ ngồi
Mục tiêu của giải pháp
Ngoài giáo viên chủ nhiệm, thì Ban cán sự lớp cũng góp phần vô cùng quan
trọng trong việc tạo và giữ gìn nề nếp lớp học. Học sinh được phân công làm cán
sự lớp sẽ có khả năng lãnh đạo và mạnh dạn hơn, linh hoạt hơn, tự tin hơn, có
nhiều cơ hội để thể hiện bản thân.
Sau khi nhận lớp, như mọi năm, tôi thường gặp gỡ giáo viên chủ nhiệm của
năm học trước để nắm bắt về tình hình học sinh. Tôi nắm lý lịch của học sinh ngay
từ đầu năm (Con ai? Ở đâu? Số điện thoại…). Tôi ghi chép cụ thể vào sổ riêng để
tiện theo dõi và có cách giải quyết riêng với từng em. Nếu có sai phạm thì việc xử
phạt là bất đắt dĩ và khi dùng biện pháp này phải khéo léo, vừa mềm mỏng vừa
kiên quyết, điều quan trọng là giúp em hiểu ra lỗi sai để sửa.
Nội dung giải pháp
Công việc đầu tiên của tôi là củng cố nề nếp cho các em. Xếp lại chỗ ngồi và
họp bầu ban cán sự lớp. Việc xếp chỗ ngồi cũng là vấn đề mà tôi phải cân nhắc,
làm sao để lựa chọn bạn ngổi chung nhóm không gây mất trật tự, hỗ trợ nhau trong
việc học và làm việc theo nhóm thuận tiện, xếp chỗ dàn đều số học sinh giỏi khá,
trung bình giữa các nhóm để tạo sự cân bằng trong thi đua và cùng nhau phấn đấu
tốt hơn. Tuy nhiên hàng tháng tôi cũng có sự thay đổi chỗ ngồi nếu thấy tình hình
thực tế chưa hợp lí. Còn việc bầu ban các sự lớp, tôi để các em tự chọn, tôi chỉ
tham gia sau khi đã có ý kiến của số đông học sinh. Tiếp theo đó cùng cả lớp thảo
luận về nội quy của nhà trường và một số điều do lớp đặt ra để các bạn cán sự lớp
