1
KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÍ LỚP
CHỦ NHIỆM TRƯỜNG TIỂU HỌC NGUYỄN VĂN TRỖI
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Là người giáo viên dạy Tiểu học, hầu như chịu hoàn toàn trách nhiệm về lớp mình
phụ trách, trực tiếp giảng dạy các môn học, đồng thời tổ chức, hướng dẫn tất cả các
hoạt động giáo dục. Trong những giờ tới trường giáo viên chủ nhiệm lúc nào cũng ở
cạnh các em, là “người mẹ thứ hai”của các em, luôn gần gũi, dõi theo mọi hành động,
hành vi của từng em trong lớp. học sinh Tiểu học còn chưa biết hành động độc lập.
Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi vừa học vừa chơi. Sự nhận thức của các em còn
non trẻ, sự tư duy chưa đạt tới đỉnh cao, tâm lí đang trên đà phát triển, còn nhiều sự
biến động về tâm sinh lí nên rất khó cho việc giáo dục các em. Chính vì thế, các em
cần có người hướng dẫn, uốn nắn, chỉ bảo cho các em có thói quen đi vào nề nếp
trong sinh hoạt, học tập, giao tiếp, có các kĩ năng sống cơ bản để các em dần dần trở
thành những người có khả năng sống tự lập, sống có ích trong xã hội. Để làm được
những việc đó chính là người giáo viên chủ nhiệm lớp. Từ đó cho chúng ta thấy để
nâng cao chất lượng giáo dục thì phải nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm
lớp.Muốn học sinh trở thành học sinh tích cực, và có tinh thần học tập thì trước hết
người giáo viên phải xây dựng lớp mình thành một tập thể lớp xuất sắc, biết yêu
thương giúp đỡ lẫn nhau, có tinh thần tự quản tốt. Chỉ có một tập thể lớn như vậy mới
có thể phát triển trong học sinh tinh thần tập thể, tính tự giác, ý thức tổ chức kỷ luật,
tinh thần phấn đấu vươn lên trong học tập.
Công tác chủ nhiệm lớp là một vấn đề không mới nhưng nó luôn được yêugiáo viên
phải là người tổ chức các hoạt động, làm sao cho từng em học sinh có được công việc
thích hợp và bộc lộ được khả năng của mình. Mở rộng và khơi sâu trí thức, được rèn
luyện kĩ năng, giáo dục ý thức tự giác và ứng xử, thỏa mãn nhu cầu, kích thích sự
hứng thú, phát triển năng lực của học sinh. Trong mắt các em giáo viên chủ nhiệm là
“thần tượng”, là người mà các em tin tưởng tuyệt đối nhất, cô giáo nói gì các em
cũng nghe, vâng lời cô giáo là cái duy nhất có ở các em học sinh. Chính vì thế mà
người giáo viên chủ nhiệm, người giáo viên tiểu học góp phần to lớn trong việc hình
thành và việc phát triển toàn diện cho các em, giúp các em trở thành người có ích cho
xã hội, gia đình và bản thân, để các em trưởng thành, lớn lên vững vàng bước vào
đời.
Để trở thành giáo viên chủ nhiệm tốt đòi hỏi giáo viên phải có phẩm chất đạo đức tốt,
tâm huyết với nghề, yêu thương tận tụy với học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải hoàn
thành tốt các nhiệm vụ tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt, cộng tác
chặt chẽ với gia đình học sinh và phối hợp với giáo viên bộ môn, tổ chức Đội TNTP
để giáo dục học sinh trong lớp mình chủ nhiệm. Công tác giáo dục học sinh, nhất là
học sinh cá biệt và giúp đỡ học sinh khó khăn đạt hiệu quả cao và đặc biệt là đưa
phong trào của lớp đạt kết quả. Giáo viên chủ nhiệm phải tích cực nghiên cứu và ứng
dụng khoa học tâm lý – giáo dục để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giáo viên chủ
nhiệm lớp và các nhiệm vụ khác.
Học sinh Tiểu học ngây thơ, hồn nhiên trong trắng như tờ giấy trắng. Tôi hết sức
tự hào khi mình là người đầu tiên được cầm bút viết lên tờ giấy trắng đó. Niềm tự
2
hào baogiờ cũng đi đôi với trách nhiệm đối với các em, với giáo dục và xã hội.
Lương tâm củamột giáo viên mách bảo tôi phải uốn nắn kịp dần cho các em hình
thành có ý thức nộiquy, nề nếp đã được quy định. Quan tâm, động viên, giúp các em
từ việc nhỏ đến việc lớn tạo hành trang cho các em mang theo vào cuộc sống sau này.
Hiểu rõ được tầm quan trọng tôi chọn đề tài ‘‘Kinh nghiệm trong công tác quản lí
lớp chủ nhiệm Trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
Tìm hiểu những biện pháp, phương pháp phù hợp với tâm lý lứa tuổi và đối tượng
học sinh tiểu học nhất là học sinh lớp 3 nhằm giáo dục và đào tạo các em thành con
người phát triển toàn diện.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu.
Học sinh lớp 3B, trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, xã Cư Bao, thị xã Buôn Hồ, tỉnh
Đăk Lăk.
4. Giới hạn của đề tài.
Với khả năng và điều kiện của bản thân, tôi tập trung nghiên cứu một số kinh
nghiệm, biện pháp của giáo viên chủ nhiệm trong những năm học vừa qua để làm tốt
“Kinh nghiệm trong công tác quản lí lớp chủ nhiệm Trường tiểu học Nguyễn Văn
Trỗi”.
5. Phương pháp nghiên cứu.
a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết.
b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: điều tra, trực quan, nêu gương, hỏi
đáp ...
c) Phương pháp thống kê toán học.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Theo điều 30 chương IV điều lệ Trường tiểu học Ban hành kèm theo Quyết
định số 51/2007/QĐ-BGDĐT ngày 31 tháng 8 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo qui định giáo viên là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục họcsinh
trong trường tiểu học và cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dụctiểu học
cho nên công tác chủ nhiệm lớp là trách nhiệm của giáo viên. Công tácchủ nhiệm
quyết định chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh. Làm tốtcông tác chủ
nhiệm tức là người giáo viên đã hoàn thành tốt việc giảng dạy các bộmôn và tổ chức
giáo dục, rèn luyện đạo đức cho học sinh. Đặc biệt trong nhàtrường Tiểu học, vai trò
của người giáo viên chủ nhiệm hết sức quan trọng. Giáoviên chủ nhiệm thay mặt nhà
trường quản lý điều hành lớp, trực tiếp giáo dục tưtưởng đạo đức, hình thành nhân
cách cho học sinh, là cầu nối giữa ba môi trườnggiáo dục gia đình, nhà trường và xã
hội.
Giáo viên chủ nhiệm: Giáo viên chủ nhiệm là một trong những giáo viên đang giảng
dạy ở lớp có đủ các tiêu chuẩn và điều kiện đứng ra làm chủ nhiệm lớp trong một
3
năm học hoặc trong tất cả các năm tiếp theo của cấp học. Giáo viên chủ nhiệm lớp
thực hiện nhiệm vụ quản lí lớp học và là nhân vật chủ chốt, là linh hồn của lớp, người
tập hợp, dìu dắt giáo dục học sinh phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, bạn tốt,
công dân tốt và xây dựng một tập thể học sinh vững mạnh. Giáo viên chủ nhiệm lớp
có vai trò
sau đây:
- Giáo viên chủ nhiệm lớp thay mặt hiệu trưởng quản lý một lớp học
- Là người xây dựng tập thể học sinh thành một khối đoàn kết.
- Là người tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh trong lớp.
Chịu trách nhiệm chính trong việc đánh giá học sinh, kết quả giáo dục học sinh trong
lớp; hoàn thành hồ sơ đánh giá học sinh theo quy định; nghiệm thu, bàn giao
chất lượng giáo dục học sinh. Thông báo riêng cho cha mẹ học sinh về kết quả
đánh giá quá trình học tập, rèn luyện của mỗi học sinh. Hướng dẫn học sinh tự
nhận xét và tham gia nhận xét bạn, nhóm bạn. Tuyên truyền cho cha mẹ học
sinh về nội dung và cách thức đánh giá theo quy định tại Thông tư này; phối hợp
và hướng dẫn cha mẹ học sinh tham gia vào quá trình đánh giá. Vì vậy người
giáo viên giữ vai trò chủ đạo trong mọi hoạt động giáo dục của nhà trường, của
lớp. Chính vì thế mỗi giáo viên không chỉ trang bị cho mình kiến thức vững
vàng, chuyên môn giỏi mà đòi hỏi phải có năng lực tổ chức, điều khiển mọi hoạt
động của lớp, trong đó vai trò quan trọng là công tác nâng cao chất lượng giáo
dục học sinh. Bản thân tôi luôn trăn trở trong suốt năm tháng làm công tác chủ
nhiệm của mình.
Để thực hiện mục tiêu mà mình đặt ra, tôi thiết nghĩ người giáo viên cũng như người
làm vườn, trồng cây, tuy không đúng hoàn toàn nhưng hoạt động của giáo viên chủ
nhiệm gần như người trồng cây, chăm sóc vun trồng cây giống. Người làm việc
không thể cầm ngọn cây kéo lên mà phải chăm sóc tạo điều kiện cho hạt giống nảy
mầm. Cho nên, bản thân là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn tâm niệm dạy dỗ giáo
dục các em trở thành những con người hữu ích cho xã hội để xứng đáng với những
hình ảnh đẹp mà xã hội ban tặng như đồng chí Phạm Văn Đồng đã nói: "Nghề dạy
học là nghề cao quý nhất trong tất cả các nghề cao quý vì nó sáng tạo ra những con
người sáng tạo".
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
Năm học 2022 – 2023, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 3B có tổng số
học sinh là 29 em, trong đó nữ 15 em, dân tộc 7em, nữ dân tộc 4 em. Các kiến thức
về Toán học, Tiếng Việt, các môn hoạt động giáo dục ở lớp 2, nhẹ nhàng hơn. Song
lên lớp 3 khối lượng kiến thức nhiều hơn Ví dụ: Các văn bản của môn Tiếng Việt dài
hơn, kiến thức môn Toán các em phải thuộc hết bảng nhân, chia từ 1- 9, nhân, chia số
có 2, 3 chữ số, giải bài toán bằng 2 bước tính với chương trình 2018. Đòi hỏi tư duy,
tính học tập của học sinh nghiêm túc hơn, kĩ năng tự học nhiều hơn. Vì vậy qua một
4
thời gian làm quen lớp, với sự quan sát, khảo sát chất lượng học tập hai môn Toán và
Tiếng Việt tôi tổng hợp được kết quả như sau:
Môn
Tổng
số học
sinh
Hoàn
thành
Xuất
sắc
Hoàn
thành
tốt
hoàm
thành Chưa HT
SL % SL % SL % 0
Tiếng
Việt 29 7 % 6 % 16 % 0
Toán 29 5 % 10 % 14 % 0
Kết quả trên có thể xuất phát từ nhiều lí do: Sau hơn hai tháng hè các em tự do bay
nhảy, không phải đến lớp đến trường nên phần nào đã quên kiến thức. Nề nếp đầu
năm học còn lộn xộn, một số em chưa quen với việc dậy sớm để đi học đúng giờ nên
vẫn con tình trạng học sinh đi học trễ. Sự chuẩn bị bài vở, đồ dùng học tập ở nhà của
các em chưa chu đáo. Ý thức tự giác hoàn thành nhiệm vụ học của một vài cá nhân
còn hạn chế. Ban cán sự lớp làm việc hiệu quả chưa cao.
Chính vì vậy mà bản thân tôi luôn trăn trở tìm ra được những biện pháp để giáo dục
học sinh phải đạt chuẩn KTKN của các môn học; hoàn thành tốt và đạt được các năng
lực, phẩm chất theo yêu cầu của lớp 2 để nâng cao chất lượng giáo dục. Ban cán sự
lớp làm việc tích cực và tự giác, các em có thể tự điều khiển được lớp học thậm chí
không cần sự tham gia của giáo viên. Các em là học sinh dân tộc thiểu số phát triển
vốn ngôn ngữ và phát triển thêm các năng lực, phẩm chất, mạnh dạn, tự tin trong giao
tiếp, ứng xử. Học sinh phấn khởi, hào hứng khi đến trường, tích cực tham gia vào các
hoạt động học tập. Các em không chỉ có ý thức tự giác trong học tập như lo học bài
cũ, làm bài tập, chuẩn bị bài mới, đi học chuyên cần mà còn hỗ trợ nhau cùng tiến bộ
(em biết nhiều giúp em biết ít). Các em gần gũi với cô hơn, sẵn sàng chia sẻ mọi
chuyện, coi cô như là người mẹ thứ 2, người bạn của mình; được làm việc nhiều hơn,
yêu thích việc học;
Các em được học, hiểu và thực hành và vận dụng vào thực tế cuộc sống.
Mỗi chúng ta làm công tác chủ nhiệm muốn bảo đảm công tác chuyên môn lẫn công
tác chủ nhiệm thật tốt, đòi hỏi phải có tâm và có tài. Tâm của người GVCN là xem
các em như con để không ngại tốn thời gian, công sức cho lớp mình phụ trách. Tài
của GVCN là tùy theo đặc điểm, tình hình lớp mà có những biện pháp phù hợp để
quản lý và giáo dục lớp chủ nhiệm của mình.
Đầu năm, khi nhận lớp việc đầu tiên tôi làm là nắm bắt thông tin cá nhân từng em qua
lý lịch trích ngang theo mẫu in sẵn. Từ đó tôi phân hóa các đối tượng học sinh để có
5
biện pháp giáo dục. Từ những thông tin tìm hiểu được, tôi gần gũi trò chuyện tiếp xúc
với các em nhiều hơn, tạo cho các em sự thân thiết, tin tưởng để có thể dễ dàng bộc lộ
tâm tư tình cảm, điều mong muốn của chính mình khi cần thiết. Qua đó, thầy cô hiểu
các em hơn và kịp thời ngăn chặn những suy nghĩ nông cạn, sai lầm hay các hành vi
không hay… hướng các em vào điều tốt đẹp, lạc quan hơn.
Song song với vấn đề trên, việc tạo mối quan hệ mật thiết với cha mẹ HS cũng là điều
hết sức quan trọng. Không đợi đến các cuộc họp phụ huynh hay khi các em vi phạm
nội quy trường lớp mới mời phụ huynh lên để trao đổi. Tôi thường xuyên trao đổi với
phụ huynh qua các phương tiện thông tin, đến gia đình học sinh trao đổi, tư vấn cách
dạy dỗ con học và cách cha mẹ học sinh cùng học với con. Từ đó tạo được mối quan
hệ thân mật giữa tôi với gia đình học sinh
Tôi luôn đóng vai trò làm chiếc cầu nối giữa nhà trường với học sinh và gia đình học
sinh, giữa các giáo viên bộ môn với học sinh… Một nhiệm vụ không thể thiếu đó là
phải có kế hoạch và biện pháp giúp cho lớp nâng dần chất lượng học tập, năng lực và
phẩm chất ngày một cao hơn. Trước tiên, phải làm cho các em thích đi học. Phân
nhóm học tập cùng sở thích. Xây dựng “ Lớp học thân thiện, học sinh tích cực”. Dạy
học phải phân hóa được đối tượng học sinh và nâng cao chất lượng đại trà. Qua mỗi
tiết học, mỗi hoạt động học tôi đều chú trọng đến hoạt động thực hành kĩ năng sống
cho học sinh.
3. Các giải pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp
Đề tài đưa ra những biện pháp mà người giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt để
giáo dục học sinh lớp 3 về kiến thức, năng lực và phẩm chất giúp học sinh thích đến
trường, thích được học và tìm được niềm vui ở đó, tìm được sự tin tưởng, tìm được
tình bạn trong sáng, tình thầy trò cảm động. Nơi các em được ươm mầm, được chăm
sóc và yêu thương. “Chính sự quan tâm, lòng yêu thương và sự chia sẻ của người
thầy đã giúp những đứa trẻ phát huy hết khả năng của chúng.”
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
* Nắm thông tin học sinh
1. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm:
* Mục tiêu:Người giáo viên xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp nhằm đảm bảo việc
đạt được mục tiêu giáo dục học sinh đã đề ra một cách khoa học và hiệu quả. Giúp
giáo viên và học sinh luôn nắm vững mục tiêu cần phấn đấu, thể hiện rõ phương
hướng hoạt động của giáo viên và tập thể lớp chủ nhiệm.
Vào đầu năm học, căn cứ vào nhiệm vụ năm học của ngành cũng như kết
hợp với kế hoạch hoạt động của Nhà trường, Chuyên môn, căn cứ vào tình hình
cũng như thực trạng của lớp, tôi đã vạch ra kế hoạch hoạt động cho năm cũng như
từng kỳ học, từng tháng và tuần.
Là một giáo viên được nhà trường phân công làm công tác chủ nhiệm lớp thì
