CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến huyện Cờ Đỏ
1. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 1 rèn kĩ năng
phát âm chuẩn các từ ngữ và dấu thanh khó khi học môt Tiếng Việt ”
2. Quyết định công nhận hoặc giấy chứng nhận sáng kiến của cơ sở
nơi sáng kiến được công nhận: số……/QĐ-THTA2 ngày … tháng … năm
2023 3. Tác giả sáng kiến:
Số
TT
Họ và tên
Ngày
tháng
năm sinh
Chức vụ, đơn vị
công tác
Trình độ
chuyên môn
1
Nguyễn Thanh Phong
29/01/1971
Giáo viên
Trường Tiểu học
Trung An 2
Cử nhân
Tiểu học
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến (nếu có):
5. Thời điểm sáng kiến được áp dụng:
Từ ngày 6 tháng 09 năm 2023 thực hiện kể từ ngày học sinh đã vào
chương trình giáo viên được xây dựng và lớp học rút kinh nghiệm để làm sáng
kiến có chất lượng đúng thòi điểm.
6. Nội dung sáng kiến:
6.1 Lý do họn đề tài:
Như chúng ta đã biết, kĩ năng phát âm chuẩn là một trong những kĩ năng
đặc biệt quan trọng trong 4 kĩ năng nghe đọc nói viết trong môn Tiếng việt ở
tiểu học. Nhất là các em học sinh lớp Một, lớp đầu cấp đặt nền móng cho khối
kiến thức về sau. ngay từ đầu năm học, việc học môn Tiếng việt theo chương
trình giáo dục tổng thể năm 2018 đã thể hiện rất rõ tầm quan trọng của môn học
này bởi nó chiếm 420 tiết / năm học. Là môn học có số tiết nhiều nhất trong 9
môn học chính ở lớp Một. Điều này đã chứng tỏ giáo dục đang thay đổi chương
trình và môn Tiếng Việt đang được chú trọng.
2
Nhưng một nỗi vất vả cho mỗi thầy cô dạy lớp 1 là đối tượng học sinh vừa
mới đến trường còn quá non yếu về mọi mặt, từ ý thức học tập đến những kĩ
năng học bài đều bắt đầu từ con số 0. Ngay buổi đầu vào học, cô giáo đã phải dỗ
dành, chăm chút như con cái trong nhà để từng bước đưa các em vào nền nếp
học tập theo một lộ trình mà kế hoạch dạy học đã đề ra. Đặc biệt hơn những em
chưa qua mẫu giáo thì việc tham gia học tập những buôi đầu càng gây nhiều khó
khăn cho giáo viên hơn nữa. Đây cũng là mộ trong những nguyên nhân gây
nhiều trở ngại trong việc dạy học Tiếng Việt của giáo viên. Ngoài ra còn nhiều
nguyên nhân khác như ảnh hưởng của tiếng địa phương, tiếng mẹ đẻ,…mà các
em có những phát âm chua chuẩn dẫn đến gặp khó khăn khi học Tiếng Việt mà
cụ thể là phát âm chuẩn Tiếng Việt.
Là một giáo viên đã có nhiều năm kinh nghiệm trong công tác dạy dạy học
lớp 1, một lớp học khó khăn vất vả nhất cấp học tiểu học, tôi luôn chú trọng đến
việc rèn luyện các kĩ năng học Tiếng Việt cho các em bởi đây là tiền đề cho các
em học tập các môn khác. Bên cạnh đó sách Tiếng Việt năm học này (2020 –
2021) đã thay đổi hoàn toàn hình thức cũng như nội dung dạy học. Tức là mỗi
bài học, học sinh phải thực hiện được 5 nội dung gồm: Nhận biết, đọc, tô và
viết, đọc và nói. Thời lượng thực hiện trong 2 tiết. Điều này cho thấy khâu đọc
rất được chú trọng trong mỗi bài học.
Nhận thức được vấn đề trên, qua thời gian dạy một số tuần tôi đã nắm được
các yếu tố cơ bản của dạy học môn Tiếng Việt và tìm ra được một số biện pháp
nhằm giúp cá em rèn kĩ năng phát âm chuẩn các từ ngữ và dấu thanh khó khi
học môn học này. Vì vậy, tôi chọn đề tài: "Một số biện pháp giúp học sinh lớp
1 rèn kĩ năng phát âm chuẩn các từ ngữ và dấu thanh khó khi học môn Tiếng
Việt"
Thực trạng học sinh chưa đạt chuẩn kiến thức kĩ năng môn Tiếng Việt là do:
- Phần lớn các em đọc rất chậm, phát hiện mối liên hệ của các âm trong từng
vần trong tiếng còn rất dè dặt và thiếu tự tin. Một số em thiếu kĩ năng rèn luyện
đọc đứng, chuẩn, phát âm còn sai sót chưa rõ ràng.
3
- Bên cạnh đó, các em ít có điều kiện giao tiếp qua ngôn ngữ
- Trong việc rèn luyện kĩ năng chữ viết, do các em không được hướng dẫn tỉ
mỉ về chữ viết, tính hiếu động chỉ lo viết nhanh cho xong mà không chú ý đến
viết đúng, viết chuẩn, thiếu kiên trì, khó thực hiện đúng các động tác đòi hỏi sự
khéo léo, cẩn thận.
- Căn cứ vào kế hoạch của Phòng GD&ĐT. Căn cứ vào tình hình thực tế
Theo chủ chương của Bộ Giáo dục – Đào tạo muốn nâng cao chất lượng giáo
dục đổi mới phương pháp dạy học. Và giáo dục học sinh ngay từ đầu cấp Tiểu
học đòi hỏi người giáo viên cần có nhiều phương pháp dạy học, nhầm phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập và hình thành cho các em năng
lực và phẩm chất cũng như năng lực học tập vào thực tiễn cuộc sống của xã hội
hiện nay
Mặt khác, sự đổi mới của xã hội dẫn đến những yêu cầu ngày càng cao đối
với chất lượng dạy học trong nhà trường. Đối với việc đào tạo nhân lực nâng
cao dân chí, bồi dưỡng nhân tài đồi hỏi phải đưa ra biện pháp phù hợp với thực
tiễn giáo dục
Lí do môn tiếng việt là môn học khởi đầu giúp học sinh chiếm lĩnh một
công cụ mới để sử dụng học tập và giao tiếp. Do vậy môn Tiếng Việt chiếm một
vị trí quan trọng không thể thiếu được trong chương trình môn học ở bậc Tiểu
học. Từ đó giúp các em có điều kiện học tốt các môn học khác. Đây là điều kiện
giúp các em có định hướng học tập giỏi hơn ở các cấp trên.
Để đạt được điều kiện trên tôi nhận thấy cần phải có phương pháp dạy học
tốt ở Tiểu học nói chung và môn Tiếng Việt nói riêng. Trong quá trình dạy học
tôi luôn tìm tòi nghiên cứu đưa ra các biện pháp dạy học khác nhau. Nhầm giúp
các em học tập theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất ở mỗi học
sinh tốt hơn và hoàn thiện hơn, đây cũng là lí do tôi chọn đề tài.
- Căn cứ văn bản chỉ đạo của bộ, sở, phòng về việc đổi mới chương trình
nhằm phát triển toàn diện cho học sinh tiểu học.
4
- Căn cứ kết quả xếp loại học lực cũng như kết quả khảo sát chất lượng môn
Tiếng Việt học sinh cuối đầu năm học này, để tiến hành thống kê số liệu, xác
định và phân loại học sinh chưa đạt chuẩn kiến thức kĩ năng, về kĩ năng làm tính
của học của địa phương và kết quả kiểm tra chất lượng đầu năm. Tôi đã mạnh
dạn nghiên cứu và thực hiện các giải pháp sau:
6.2. Cơ sở thực tiễn:
Trường Tiểu học Trung An 2 nằm ở địa bàn xã Trung An, huyện Cờ Đỏ,
thành phố Cần Thơ. Là Trường học ở địa bàn có nhiều học sinh là con em người
dân lao động chiếm phần đông. Do những đặc điểm trên nên khi áp dụng
chương trình sách giáo khoa mới vào giảng dạy và học tập còn gặp nhiều trở
ngại, chất lượng đọc của học sinh ở môn Tiếng việt chưa cao. Vấn đề này đòi
hỏi nhà trường
cũng như các cấp quản lí giáo dục cần có biện pháp khắc phục để giáo viên và
học sinh đạt kết quả cao ở môn Tiếng việt. Từ những lí do trên tôi đã mạnh dạn
chọn đề tài “Một số biện pháp giúp cho học sinh lớp 1 rèn kĩ năng phát âm
chuẩn các từ ngữ và dấu thanh khó khi học môn Tiếng việt”
B. NỘI DUNG:
1. Thực trạng của vấn đề:
1.1. Thuận lợi:
- Được sự quan tâm chỉ đạo sấu sát của các cấp lãnh đạo và Ban giám hiệu,
sự phối hợp đồng thuận của cha mẹ học sinh.
- Giáo viên tận tụy với nghề, truyền đạt kiến thức kĩ năng cho học sinh một
cách nhiệt tình và có tâm đức.
- Cơ sở vật chất tương đối đầy đủ. Phục vụ khá tốt cho học sinh trong hoạt
động học tập.
1.2. Khó khăn:
- Phần lớn các em đọc rất chậm, phát hiện mối liên hệ của các âm trong từng
vần trong tiếng còn rất dè dặt và thiếu tự tin. Một số em thiếu kĩ năng rèn luyện
đọc đứng, chuẩn, phát âm còn sai sót chưa rõ ràng. Các em ghi nhớ nhưng
5
không bền vững các âm, vần, tiếng đã học, hoặc chưa hiểu đúng nghĩa của từ
nên dẫn đến khó ghi nhớ được tiếng đúng đề đọc chính xác. Khi các em đọc
những âm, vần như : r/d/gi; au,êu, uy,oa,oe, uym, uyp,…học sinh còn gặp khó
khăn, đọc thường bị vấp hay phát âm nhầm. Ở học sinh lớp 1, các em thường
phát âm sai các âm cơ bản như : t, th,kh, tr,gi; và phát âm lẫn lôn giữa ch/tr, s/x,
r/d/g/v,…
- Bên cạnh đó, các em ít có điều kiện giao tiếp qua ngôn ngữ vì phần lớn cha
mẹ lo làm ăn không có thời gian rèn luyện kĩ năng giao tiếp qua lời nói với con
em mình.Phần lớn là do bản chất các em nhút nhát, ngại giao tiếp, ít tìm tòi sách
, truyện để đọc trau dồi vốn từ vựng Tiếng Việt.Trong giao tiếp, các em hay
dùng những câu ngắn gọn, không đúng cấu trúc câu và ý nghĩa thường chưa trọn
vẹn và trở thành thói quen.
- Giáo viên chưa chú trọng đến chữ viết của mình, xem nhẹ môn tập viết, lên
lớp còn qua loa, thiếu sự nhiết tình, ít quan tâm đến chữ viết của học sinh dẫn
đến học sinh thường viết và trình bày bài vở một cách tùy tiện, cẩu thả. Một số
giáo viên hướng dẫn không đúng trọng tâm làm mất nhiều thời gian, học sinh
thực hành được rất ít.
- Do vậy các em thường viết sai các nét “nối” từ con chữ này sang con chữ
kia, khi đặt bút bắt đầu viết con chữ không đúng với vị trí của dòng kẻ, viết
không đúng chiều rộng con chữ mà còn viết chữ dãn ra hoặc co lại, không tự
ước lượng khỏang cách giữa chữ này với chữ kia, ghi dấu thanh, dấu phụ không
đúng vị trí, ch .
* Rèn học sinh những kĩ năng cần thiết khi học môn Tiếng Việt:
Để học sinh nắm chắc nội dung và đạt yêu cầu của bài học, giáo viên cần rèn
luyện cho học sinh các kĩ năng: Làm quen với môi trường học tập, với thầy cô,
bạn bè; biết sử dụng các đồ dung học tập; biết nhận nhiệm vụ một cách nhanh
nhẹn; kĩ năng nghe, nói, biểu hiện thái độ và cảm xúc…
* Giải pháp cần thực hiện thiết:
1.1 Giải pháp thứ nhất: Rèn cho học sinh phát âm theo mẫu.