CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng Sáng kiến ngành Giáo dục thị xã Bình Long
Tôi ghi tên dưới đây:
Số
TT
Họ và tên Ngày tháng
năm sinh
Nơi công
tác
Chức
danh
Trình độ
chuyên
môn
Tỷ lệ (%)
đóng góp
vào việc tạo
ra sáng
kiến
1 NGUYỄN
THỊ LOAN
01/01/1974
Trường
TH An
Lộc A, thị
xã Bình
Long, tỉnh
Bình
Phước
Giáo
viên
giảng
dạy lớp
1/5
Đại học
Sư phạm
Tiểu học
100%
1/ Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Rèn viết đúng, đẹp cho
học sinh lớp 1”.
2/ Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tác giả đồng thời là chủ đầu tư tạo ra
sáng kiến.
3/ Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (Phân môn Tập viết)
4/ Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Ngày
25/03/2020.
5/ Mô tả bản chất của sáng kiến:
5.1. Tính mới của sáng kiến:
Đề tài đưa ra một số biện pháp rèn viết đúng phù hợp với từng đối tượng
học sinh của lớp nhằm giúp các em nhận ra sai sót và sửa chữa. Phối kết hợp
nhịp nhàng với các thành phần giáo dục trong và ngoài nhà trường, nâng cao ý
thức viết đúng, từng bước cải thiện chất lượng viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 1.
Sáng kiến còn cho thấy việc rèn viết đúng cho học sinh lớp 1 phải thực
hiện thường xuyên, liên tục. Giáo viên và học sinh kết hợp chặt chẽ, nhịp nhàng
trở nên quen thuộc, thuần thục trong suốt quá trình dạy - học.
2
5.2. Nội dung sáng kiến:
5.2.1. Lí do chọn đề tài:
Từ xưa đến nay, chúng ta thường nghe câu nói: nét chữ thể hiện tính cách
của con người. Chữ đều đặn, rõ ràng, đúng và sạch đẹp thể hiện đức tính cẩn
thận của con người, và còn thể hiện tính kiên trì, bền bỉ, óc thẩm mĩ của con
người.
Tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở Tiểu
học nói chung và lớp 1 nói riêng. Vì thế, đi học lớp 1 là một bước ngoặt lớn
trong cuộc đời của trẻ. Năm đầu tiên cắp sách đến trường, trẻ vô cùng bỡ ngỡ
với việc chuyển hoạt động chủ đạo từ vui chơi sang học tập: học làm toán, học
đọc, học viết, …Bởi vậy vấn đề rèn luyện chữ viết cho học sinh Tiểu học là vô
cùng quan trọng và cấp thiết, đặc biệt là đối với học sinh lớp 1.
Xuất phát từ tầm quan trọng của chữ viết trong trường tiểu học nói trên và
thực trạng chữ viết của học sinh lớp tôi đang dạy, tôi quyết định chọn đề tài
“Rèn viết đúng, đẹp cho học sinh lớp 1”.
5.2.2. Phân tích thực trạng, nguyên nhân:
a. Thực trạng:
- Chữ viết chưa đúng cỡ chữ độ cao, độ rộng, điểm đặt bút, dừng bút chưa
đúng.
- Chữ viết chưa liền mạch.
- Dấu thanh, dấu phụ ghi chưa đúng vị trí đa số viết dấu quá to, dấu đặt xa
chữ, có em dấu chạm vào chữ, dấu không đặt đúng chữ ghi âm chính.
- Chữ viết xấu, các nét nghiêng ngả, méo, khoảng cách các chữ không
đều.
- Tư thế ngồi, cách cầm bút sai, đa số các em ngồi cúi mặt với vở, người
cong vẹo, vai thấp vai cao, rất nhiều em cầm bút bằng 4 ngón tay, có em cầm cả
5 ngón tay, thậm chí cầm 3 ngón tay nhưng chưa chụm cả 3 ngón tay vào giữ
bút, cán bút vuông góc với mặt vở, có em cầm bút ngả về phía trước.
b. Nguyên nhân:
- Do học sinh chưa nắm các nét cơ bản và cấu tạo các chữ ghi âm, vần,
tiếng, dấu thanh; chưa nắm vững quy trình viết chữ cái, quy trình nối các nét
trong chữ cái, nối các chữ cái trong chữ ghi tiếng nên chữ viết mới sai độ cao,
độ rộng, các nét chữ rời rạc, không đều.
- Do nhận thức hạn chế của đa số các bậc phụ huynh học sinh về mẫu chữ
và tầm quan trọng của môn Tập viết, sự thiếu quan tâm kèm cặp các em trong
thời gian học ở nhà cũng như chuẩn bị dụng cụ học tập cho các em.
- Do học sinh chưa được hướng dẫn, uốn nắn một cách tỉ mỉ, kịp thời
thường xuyên từ việc cầm bút, ngồi viết và cách viết theo đúng quy định ngay từ
khi các em mới bắt đầu đi học.
3
- Do tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 1, các em chóng nhớ nhưng lại mau
quên, các em còn phải chuyển từ hoạt động chính là vui chơi sang hoạt động
chính là học tập nên các em nhanh chán, không luyện tập theo đúng yêu cầu của
giáo viên. Tốc độ viết nhanh, viết ngoáy cũng là nguyên nhân các em viết xấu,
viết sai.
Từ những nguyên nhân trên, tôi nghĩ nó đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất
lượng dạy – học tập viết cho học sinh lớp 1. Trên cơ sở đó tôi đã nghiên cứu đưa
ra biện pháp khắc phục trong quá trình giảng dạy tại lớp của mình.
5.2.3. Giải pháp thực hiện:
a. Nắm chắc kiến thức, viết tốt mẫu chữ quy định:
Muốn viết chữ đúng mẫu, đẹp. Giáo viên phải nắm được những yêu cầu
cơ bản của môn Tập viết.
Trước hết, giáo viên phải giúp học sinh nắm chắc cấu tạo, quy trình chữ
viết theo đúng mẫu chữ viết trong trường Tiểu học.
Cụ thể:
* Về mẫu chữ:
- Mẫu chữ cái viết thường:
+ Các chữ cái được viết với độ cao 2 ô li rưỡi: b, l, h, k, g, y.
+ Các chữ cái được viết với độ cao 2 ô li: d, đ, q, p.
+ Các chữ cái được viết với độ cao 1 ô li rưỡi: t.
+ Các chữ cái được viết với độ cao 1,25 ô li: r, s.
+ Các chữ cái còn lại được viết với độ cao 1 ô li: o, ô, ơ, a, ă, â, u, ư, i, c,
e, ê, n, m.
+ Các dấu thanh được viết trong phạm vi nửa ô li.
- Mẫu chữ cái viết hoa:
+ Các chữ cái được viết với độ cao 2 ô li rưỡi, riêng hai chữ cái được viết
với độ cao 4 ô li là: Y, G.
* Mẫu chữ số: Tất cả các chữ số được viết với độ cao 2 ô li.
b. Cách cầm bút và tư thế ngồi viết đúng:
Để học sinh có thể tránh được bệnh cong vẹo cột sống, bệnh cận thị thì
giáo viên phải luyện cho học sinh có một tư thế ngồi thật đúng, thật thoải mái.
Vào đầu tiết tập viết, tôi đều nhắc học sinh ngồi đúng tư thế, lưng thẳng, ngực
không áp vào bàn, hai chân đặt song song vuông góc với mặt đất, tay phải cầm
bút, tay trái giữ mép vở, vai ngang bằng, đầu hơi cúi để cách mắt với vở khoảng
25 – 30 cm. Cách cầm bút tôi cũng làm mẫu và hướng dẫn tỉ mỉ: Ngón cái và
ngón trỏ đặt ở phía trên, ngón giữa đặt ở phía dưới đỡ đầu bút. Khi học sinh đã
nắm được các cách cầm bút, cách ngồi. Trước lúc viết tôi thường cho học sinh
nhắc lại: “Tay phải cầm bút bằng 3 ngón tay, tay trái giữ mép vở, lưng thẳng,
4
đầu hơi cúi, ngực không tì vào bàn”. Trong quá trình học sinh viết rất hay quên,
thay đổi tư thế ngồi đúng, lúc đó tôi lại phải kiên nhẫn chỉnh sửa cho từng em.
Lặp đi lặp lại nhiều lần, các em cũng dần dần ngồi đúng, cầm bút đúng.
c. Kỹ thuật viết đúng:
Vậy để việc rèn chữ viết đúng của từng học sinh lớp 1 có hiệu quả, trước
tiên cần xây dựng được nề nếp và kĩ thuật viết chữ đúng. Đó là cơ sở để viết chữ
đẹp và cũng chính là yếu tố có tính quyết định việc rèn chữ viết đẹp của các em
trong quá trình học tập.
Ngay từ đầu, giáo viên hướng dẫn cho học sinh nắm chắc, viết tốt các nét
cơ bản của chữ viết về tên gọi, điểm đặt bút, điểm dừng bút.
Học sinh nắm chắc cách viết các nét sẽ nắm được cấu tạo của từng chữ cái
và việc nối chữ cái thành chữ sẽ dễ dàng hơn.
Để học sinh viết không bị rời rạc, đứt nét phải nhấn mạnh hơn chỗ nối nét,
nối chữ nhất là chỗ rê bút, lia bút, nhắc các em viết liền mạch đến đâu mới được
nhấc bút. Ở phần đầu học chữ ghi âm, học âm nào học sinh nắm chắc độ cao, độ
rộng, từng nét, từng chữ. Khi dạy sang phần vần tuy không cần hướng dẫn quy
trình viết từng chữ, song tôi vẫn thường xuyên cho học sinh nhắc lại độ cao các
chữ cái, những chữ cái nào có độ cao bằng nhau khoảng cách giữa các chữ cái
trong một chữ, giữa chữ với chữ.
d. Khắc sâu những chi tiết học sinh thường gặp khó khăn:
Đó là, giáo viên cần nhấn mạnh chỗ ghi dấu thanh với vần, từng loại vần,
cái khó với học sinh là không biết ghi dấu thanh ở vị trí nào nhất là những chữ
có từ 2, 3 chữ cái trở lên. Khi dạy mỗi vần mới, cuối cùng tôi đều cho học sinh
nhận xét chốt lại những chữ ghi vần đó thì viết dấu thanh ở chữ cái ghi âm gì.
Các em luôn ghi nhớ đặt dấu ngay trên đầu hoặc dưới âm chính của chữ. Ví dụ:
Khoảng, loại, bước, lửa, quý, miệng… Đặc biệt ở bài ôn tập mỗi loại vần tôi đều
khắc sâu vị trí ghi dấu thanh. Với chữ có dấu phụ là dấu mũ như ô, ơ, ê thì thanh
sắc, huyền, hỏi phải ghi ở bên phải dấu mũ còn thanh ngã thì ghi ở giữa, phía
trên của dấu mũ, các dấu thanh phải ngay ngắn, cân đối nằm đúng dòng li quy
định và không được chạm vào chữ cái hay dấu phụ.
e. Xây dựng phương pháp dạy học cụ thể cho mỗi tiết học tập viết:
Với mỗi giờ Tập viết, tôi đều thực hiện đầy đủ các bước hướng dẫn học
sinh quan sát, nhận xét; giáo viên viết mẫu; học sinh viết tập viết bảng con, bảng
lớp; hướng dẫn học sinh viết vào vở đến bước nhận xét và sửa lỗi.
Khi hướng dẫn học sinh thực hành luyện viết, tôi luôn quan tâm theo dõi
hoạt động viết chữ của học sinh để kịp thời nhắc nhở và uốn nắn, giúp đỡ để học
sinh viết đúng hoặc biểu dương những học sinh viết đẹp. Giúp học sinh thấy rõ
thành công hay hạn chế trong bài tập viết của các em. Trong quá trình dạy viết,
tôi còn để học sinh tự nhận xét chữ viết, tự sửa chữa cho nhau khi cần thiết.
Những em viết yếu, ngoài sự kèm cặp của cô giáo còn được sự giúp đỡ của các
bạn trong nhóm, trong lớp.
5
Tốc độ viết cũng ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng chữ viết. Thời gian đầu
tôi cho các em viết chậm. Khi viết đúng, đẹp tôi mới cho tăng dần tốc độ viết.
Tạo cho các em thói quen khi viết xong mỗi chữ, mỗi từ phải nhẩm lại kiểm tra
độ chính xác.
Một phương pháp không thể thiếu khi rèn chữ viết là phương pháp luyện
tập, mỗi học sinh ngoài vở tập viết bắt buộc ra tôi còn cho các em chuẩn bị 2
loại vở nữa là vở ô li và vở thực hành luyện viết để hướng dẫn tập viết ở nhà.
Mỗi loại vở tôi đều thường xuyên nhận xét sửa lỗi, nêu cái được và chưa được
cho từng em. Việc luyện viết theo nhóm nét tôi thấy rất hiệu quả để các em viết
đúng, nắm chắc mẫu chữ. Tôi chia chữ viết thành các nhóm để rèn luyện như
sau:
- Nhóm nét cong gồm các chữ: o, ô, ơ, c, x.
- Nhóm nét móc gồm các chữ: m, n, u, ư, I, t, v.
- Nhóm nét khuyết gồm các chữ: b, l, h, k, g, y.
- Nhóm nét thắt gồm các chữ: r, s, e, ê.
- Nhóm nét cong và nét móc gồm: a, ă, â, d, đ.
- Nhóm nét cong và nét sổ gồm : p, q.
Khi dạy học sinh cỡ chữ nhỏ tôi cũng thường xuyên luyện theo cách đó
giúp các em nhớ lâu viết đều nét, đúng độ cao các chữ cái.
Ngoài việc rèn cho học sinh viết đúng, đẹp, giáo viên còn phải luyện cho
các em biết viết chữ nét thanh, nét đậm. Muốn vậy, đầu tiên giáo viên cho học
sinh viết chữ theo kiểu chữ đứng nét đều rồi tăng dần đến luyện cách viết chữ
theo kiểu nghiêng nét thanh, nét đậm. Đồng thời giáo viên phải hướng dẫn học
sinh mua bút mài (nét thanh, nét đậm) của các cơ sở tin cậy.
f. Phối kết hợp với cha mẹ học sinh
Để dạy – học tập viết đúng cho học sinh thành công phải có sự hướng dẫn
tỉ mỉ, từng li từng tí của giáo viên. Mặt khác, giáo viên còn phải hiểu tâm lý lứa
tuổi học sinh. Không nên cho các em ngồi viết liền trong một thời gian dài dễ
gây mỏi tay và chán. Cần thường xuyên tổ chức các trò chơi thi viết chữ đẹp
trong mỗi tiết học. Tổ chức thi “Giữ vở sạch – viết chữ đẹp” trong từng tháng.
Động viên khen ngợi kịp thời những tổ hay cá nhân thực hiện tốt.
Ngoài ra, việc rèn viết đúng cho học sinh lớp 1 không thể thiếu sự quan
tâm, kèm cặp sát sao của phụ huynh. Tôi thường xuyên phối hợp với phụ huynh
học sinh của lớp để giúp đỡ các em. Ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã
bàn bạc, thống nhất về sự chuẩn bị và cách dạy các em. Tôi in mẫu chữ viết hiện
hành trong trường Tiểu học cho từng phụ huynh nắm để rèn viết đúng cho học
sinh khi ở nhà, giúp nâng cao dần chất lượng chữ viết.
5.3. Khả năng áp dụng của sáng kiến:
