zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

SKKN: Dạy học tích hợp, liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất của nhôm

Chia sẻ: Trần Thị Ta | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:40

Báo xấu

98
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là Tích hợp môn Hóa học với các bộ môn khác như Vật lí, Địa lí tạo hứng thú học tập và phát huy các năng lực của học sinh. Học sinh chủ động tiếp thu kiến thức, không còn cảm thấy khó khăn, nhàm chán khi tham gia học tập. Nâng cao kết quả học tập của học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SKKN: Dạy học tích hợp, liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất của nhôm

SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. MỤC LỤC MỤC LỤC ................................................................................. 1 I. Lời giới thiệu. ....................................................................... 1 II. Tên sáng kiến: ..................................................................... 1 III. Tác giả sáng kiến: .............................................................. 1 IV. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: ............................................ 2 V. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: .............................................. 2 VI. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 2 ............................................................................................................................... VII. Mô tả bản chất của sáng kiến: ........................................ 2 PHẦN 1: MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 3 PHẦN 2: GIÁO ÁN DẠY HỌC. .......................................................................................... 10 VIII. Những thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không . 32 IX. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến .............. 32 X. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến. ......................................................................................... 32 XI. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu: ................................................................ 32 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 34 PHỤ LỤC 1: ĐỀ KIỂM TRA ................................................. 35
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”.
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN I. Lời giới thiệu. Từ năm học 2012 2013, Bộ GD&ĐT đã đưa vấn đề vận dụng tích hợp kiến thức liên môn vào giảng dạy trong các trường THCS và THPT. Dạy học theo hướng tích hợp nhằm định hướng hình thành một số năng lực cho người học, thực hiện yêu cầu giảm tải và tránh sự trùng lặp về kiến thức của các môn học. Các chủ đề tích hợp liên môn có tính thực tiễn nên sinh động, hấp dẫn đối với học sinh, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học sinh. Học các chủ đề tích hợp, liên môn, học sinh tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc, nhờ đó năng lực và phẩm chất của học sinh được hình thành và phát triển. Ngoài ra, dạy học chủ đề tích hợp, liên môn giúp học sinh không phải học lại nhiều lần một kiến thức ở các môn học khác nhau, vừa gây quá tải, nhàm chán, vừa có được sự hiểu biết tổng quát cũng như khả năng ứng dụng kiến thức tổng hợp vào thực tiễn. Để triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ giáo dục và đào tạo đang biên soạn và chuẩn bị triển khai bộ sách giáo khoa mới theo hướng dạy học tích hơp. Hiện nay, khi vẫn sử dụng sách giáo khoa cũ, Giáo viên phải tìm hiểu những nội dung trùng lặp, những nội dung liên quan ở các bộ môn khác nhau và tích hợp vào trong bài dạy của mình. Có rất nhiều kiến thức được lặp lại ở các bộ môn khác nhau. Với bộ môn Hóa học của tôi cũng vậy, có rất nhiều kiến thức giống nhau hoặc liên quan giữa môn Hóa học, Sinh học và Công nghệ… Vì vậy khi giảng dạy Hóa học mà giáo viên có sự liên hệ và giải thích được các kiến thức liên quan thì bài học sẽ trở lên sinh động và học sinh cũng không thấy khô khan, nhàm chán, tiếp thu kiến thức thụ động. Do hiện nay chưa có một bộ sách giáo khoa quy chuẩn cho quá trình dạy học tích hợp, tất cả các bài dạy tích hợp đều do giáo viên tự biên soạn và thực hiện. Do vậy, Tôi viết sáng kiến kinh nghiệm với đề tài : “Dạy học tích hợp, liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất của nhôm”, nhằm thực hiện trong quá trình giảng dạy của tôi và giúp các giáo viên có thêm tài liệu tham khảo trong quá trình giảng dạy. II. Tên sáng kiến: Dạy học tích hợp, liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất của nhôm. III. Tác giả sáng kiến: Họ và tên: Nguyễn Thị Nhường Địa chỉ: Trường THPT Nguyễn Viết Xuân – Vĩnh Tường – Vĩnh Phúc. Số điện thoại: 0978 161 285 1
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. E_mail: nguyenthinhuong.gvnguyenvietxuan@vinhphuc.edu.vn IV. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Nguyễn Thị Nhường V. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Trong sáng kiến tôi chủ yếu tích hợp kiến thức môn Hóa học với môn Vật lí, Sinh học, Công nghệ. Ngoài ra tôi còn tích hợp tích hợp kiến thức và kĩ năng của các môn khác như: Toán học, Giáo dục công dân, Tin học, Văn học, Giáo dục bảo vệ sức khỏe cộng đồng . Sáng kiến là chủ đề dạy học tích hợp và được áp dụng dạy học chủ yếu vào bộ môn Hóa học thuộc chương trình Hóa học lớp lớp 12 và học sinh chuẩn bị thi THPT Quốc Gia. VI. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Tháng 02 năm 2018. VII. Mô tả bản chất của sáng kiến: SKKN của tôi gồm ba phần chính * Phần 1: Mở đầu Trong phần này tôi sẽ giới thiệu về lí do lựa chọn chủ đề, mục đích, phương pháp, đối tượng và thời gian nghiên cứu. Bên cạnh đó tôi lập ra kế hoạch nghiên cứu, quy trình nghiên cứu đề tài. * Phần 2: Giáo án dạy học. Tôi giới thiệu một giáo án mà tôi đã thực hiện giảng dạy trong quá trình nghiên cứu đề tài. Việc soạn một giáo án dạy theo hướng tích hợp, liên môn không phải là mới. Trong quá trình soạn giảng tôi cũng đã đọc và sưu tầm ở nhiều tài liệu để tạo ra một giáo án phù hợp với tôi và học sinh của mình. Tôi rất mong được sự góp ý của các bạn đồng nghiệp để giáo án của tôi được hoàn thiện và được áp dụng rộng rãi. * Phần 3: Kết luận. Các kết quả đạt được của quá trình thực hiện sáng kiến 2
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. PHẦN 1: MỞ ĐẦU 1. Lí do lựa chọn chủ đề. "Nhôm và hợp chất của nhôm" thực ra không phải là mới lạ với giáo viên và học sinh. Trong chương trình hóa học THCS học sinh đã được học sơ qua về nhôm và hợp chất. Vật dụng bằng nhôm và hợp kim nhôm được sử dụng rất nhiều trong đời sống. Tuy nhiên, không phải học sinh nào cũng biết và có thể giải thích được các tính chất của nhôm và hợp chất. Nhiều câu hỏi thực tiễn được đặt ra mà học sinh không biết cách vận dụng các kiến thức tổng hợp để trả lời. "Nhôm và hợp chất của nhôm" chiếm một vị trí nhất định trong kì thi THPT Quốc Gia. Hiện nay, với hình thức thi trắc nghiệm khách quan thì học sinh không những phải nắm chắc kiến thức môn hóa học mà còn phải biết vận dụng kiến thức các môn khác, biết cách tổng hợp kiến thức và vận dụng kiến thức một cách linh hoạt. Trong nhiều năm gần đây, phương pháp dạy học theo hướng tích hợp đang được thử nghiệm ở nhiều môn học, nhiều lĩnh vực. Hiện nay chưa có bộ sách giáo khoa quy chuẩn để giáo viên có thể áp dụng trong quá trình dạy học. Vì vậy, mong muốn tạo ra một giáo án tích hợp về bài "Nhôm và hợp chất của nhôm" để đồng nghiệp có thể sử dụng trong quá trình giảng dạy, tạo hứng thú học tập cho học sinh tôi đã viết sáng kiến kinh nghiệm: “Dạy học tích hợp liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất của nhôm” Sáng kiến kinh nghiệm: “Dạy học tích hợp liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất của nhôm” chủ yếu tập trung vào việc tạo ra một giáo án chuẩn để giáo viên thực hiện trong quá trình giảng dạy. Chủ đề nhôm và hợp chất của nhôm tích hợp nội dung môn hóa học, vật lý, sinh học và các nội dung bảo vệ môi trường, chống ô nhiễm bùn đỏ trong sản xuất nhôm. Chủ đề gồm: Nội dung 1: Vị trí, cấu tạo nguyên tử và tính chất vật lí của nhôm. Nội dung 2: Tính chất hóa học của nhôm Nội dung 3: Nhôm trong tự nhiên, phân bố quặng boxit ở Việt Nam và quá trình sản xuất nhôm. Vai trò và ứng dụng của nhôm và hợp chất. Cách sử dụng đồ bằng nhôm hợp lí. Nội dung 4: Công nghiệp sản xuất nhôm và nguy cơ gây ô nhiễm bùn đỏ. Nội dung 5: Một số hợp chất quan trọng của nhôm. Do thời gian và khả năng có hạn nên sáng kiến kinh nghiệm tôi viết vẫn còn nhiều tồn tại. Kính mong đồng nghiệp và học sinh góp ý để sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn và sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích và thú vị cho giáo viên và học sinh. 3
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. 2. Mục đích nghiên cứu. Tích hợp môn Hóa học với các bộ môn khác như Vật lí, Địa lí tạo hứng thú học tập và phát huy các năng lực của học sinh. Học sinh chủ động tiếp thu kiến thức, không còn cảm thấy khó khăn, nhàm chán khi tham gia học tập. Nâng cao kết quả học tập của học sinh. 3. Phương pháp nghiên cứu. Để nghiên cứu đề tài tôi sử dụng một số phương pháp sau. + Phương pháp nghiên cứu tài liệu. + Phương pháp dự giờ, rút kinh nghiệm. + Phương pháp điều tra thực tiễn. + Phương pháp kiểm tra, đối chiếu, so sánh. 4. Đối tượng và thời gian nghiên cứu. Đối tượng: Học sinh lớp 12 Thời gian: Tháng 02 năm 2018. 5. Kế hoạch nghiên cứu. Khảo sát thực tế học tập bộ môn. Lựa chọn chủ đề tích hợp. Lựa chọn đối tượng thực hiện. Soạn giáo án. Áp dụng giảng dạy trên học sinh. Lấy ý kiến góp ý từ bạn bè đồng nghiệp. Đánh giá kết quả thực hiện. 6. Quy trình nghiên cứu 6.1. Khảo sát thực tế học tập bộ môn. Khảo sát kết quả học tập của học sinh trước khi thực hiện: Thực hiện bài kiểm tra. (phụ lục 1) Kết quả khảo sát STT Lớp Sĩ số Điểm Điểm Điểm Điểm 8 – 10 5 –
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. Khảo sát ý kiên của học sinh về quá trình học tập bộ môn hóa học: Phát phiếu khảo sát (phụ lục 2) Kết quả khảo sát STT Lớp Sĩ số Rất thú Dễ hiểu Bình Không Nhàm vị thường hứng thú chán 1 12A2 32 6 8 19 2 12A3 33 5 8 17 3 12D3 36 6 15 12 3 4 12D4 36 5 17 10 4 Kháo sát, lấy ý kiến của giáo viên khi giảng dạy bộ môn hóa học Kết quả khảo sát: + Đa số bài học dạy theo phương pháp truyền thống. + Khó truyền tải kiến thức. + Học sinh tiếp thu kiến thức chậm. + Học sinh lười suy nghỉ, chỉ chép và học thuộc bài, không biết vận dụng kiến thức. + Học sinh không biết liên hệ kiến thức các môn vào môn hóa để giải thích các hiện tượng thực tế. + Giáo viên khi dạy phải nghiên cứu rất nhiều bộ môn khác để tìm các kiến thức liên quan, thời gian để soạn một bài dạy quá nhiều, hiệu quả giảng dạy chưa cao. 6.2. Lựa chọn chủ đề: Nhôm là nguyên tố phổ biến thứ tư trên trái đất và là kim loại được sử dụng nhiều thứ 2 sau sắt. Xung quanh chúng ta có nhiều vật thể làm từ nhôm và hợp kim của nhôm. Nhôm không chỉ dùng chế tạo vật dụng trong gia đình mà còn được sử dụng rộng rãi trong kiến trúc, chế tạo dây cáp truyền tải điện đi xa. Hợp kim nhôm với đồng và một số nguyên tố khác là duyra dùng chế tạo máy bay, ô tô, tàu vũ trụ…Như vậy, nhôm đóng vai trò rất quan trọng đối với đời sống con người. Khi dạy Bài: Nhôm và hợp chất của nhôm chương trình hóa học 12, có rất nhiều kiến thức có liên quan đã được nhắc đến trong môn Vật lí, Địa lí….Các kiến thức rời rạc của từng bộ môn nếu được sâu chuỗi trong một bài học thì học sinh sẽ dễ hiểu bài và cảm thấy hứng thú hơn với môn học. Vì vậy tôi với mong muốn tạo ra một bài giảng về nhôm và hợp chất của nhôm mà trong bài giảng sẽ tích hợp được các kiến thức của bộ môn hóa học, vật lí, địa lí và các kĩ năng từ các bộ môn như văn học, tin học, toán học… 5
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. * Rà soát kiến thức các môn học qua khung chương trình hiện có: Tìm hiểu những kiến thức ở các bộ môn khác nhau có liên quan đến nhôm và hợp chất của nhôm. + Môn Hóa học (bộ môn chính): + Lớp 10 với các kiến thức liên quan: Cấu hình electron nguyên tử Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học Liên kết kim loại Hóa trị và số oxi hóa Phản ứng oxi hóa khử. + Lớp 12 với các bài liên quan: Kim loại và hợp kim. Dãy điện hóa chuẩn của kim loại Sự điện phân Điều chế kim loại. Hóa học và những vấn đề kinh tế, môi trường và xã hội + Môn Vật lí (bộ môn hòa trộn): + Lớp 11 các bài Dòng điện trong kim loại. Dòng điện trong chất điện phân. + Lớp 12 bài Tính chất và cấu tạo hạt nhân + Môn Địa lí (bộ môn lồng ghép) + Lớp 10: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên. + Môn Sinh học (bộ môn lồng ghép) + Lớp 11 các bài Hệ sinh thái Trao đổi chất trong hệ sinh thái 6.3. Xác định mục tiêu của chủ đề. Bài học cần đạt được * Về kiến thức + Môn Hóa Học. Biết được vị trí, đặc điểm cấu hình lớp electron ngoài cùng, mạng tinh thể của nhôm, liên kết kim loại. 6
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. Biết được một số hợp chất quan trọng của nhôm, tính chất của các hợp chất của nhôm (tính lưỡng tính của hdroxit nhôm). Biết được các ứng dụng của nhôm và hợp chất của nhôm trong đời sống. Giải thích được tính chất vật lí của nhôm: Tỷ khối nhỏ (kim loại nhẹ), ánh kim, dẻo, dẫn điện và nhiệt tốt. Giải thích được tính chất hóa học của nhôm là tính khử mạnh (khử được nhiều phi kim, ion H+ trong nước, dung dịch axit, ion kim loại trong dung dịch muối). Biết được nguyên tắc và phương pháp sản suất nhôm. Giải thích nguy cơ ô nhiễm bùn đỏ trong sản xuất nhôm + Môn Vật lí. Biết được vai trò của nhôm trong việc truyền tải điện năng đi xa. Giải thích khả năng đẫn điện của nhôm, so sánh tính dẫn điện của nhôm so với các kim loại khác. Biết được cơ chế và quá trình hoạt động của bình điện phân. Giải thích quá trình điều chế nhôm trong công nghiệp. + Môn Sinh Học. Biết được thành phần và hàm lượng nguyên tố nhôm trong cơ thể con người. Biết và giải thích quá trình thâm nhập của nhôm vào cơ thế. Tác hại và cách phòng chống. + Môn Địa lí Biết được thành phần và đặc điểm địa lí của các vùng có chứa quặng boxit, nguyên liệu chủ yếu sản xuất nhôm trong công nghiệp. Biết được thành phần đất, nước và không khí cho phép tránh ô nhiễm môi trường trong quá trình khai thác quặng. * Về kĩ năng. + Môn Hóa Học. Viết được các phương trình hóa học phản ứng oxi hóa – khử chứng minh tính khử mạnh của nhôm. Viết phương trình hóa học chứng minh tính lưỡng tính của nhôm hidroxit. Tính khối lượng nguyên liệu sản xuất được một lượng nhôm xác định theo hiệu suất hoặc ngược lại. Làm các dạng bài tập về phản ứng của nhôm và hợp chất trong các đề thi. + Môn Vật lí. Giải thích quá trình dẫn điện, dẫn nhiệt của nhôm 7
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. Giải thích cơ chế quá trình sản xuất nhôm trong công nghiệp. Dựa vào định luật faraday tính toán lượng nhôm điều chế được qua quá trình điện phân một lượng quặng nhất định. + Môn Ngữ Văn Rèn luyện kĩ năng viết bài thuyết trình: đầy đủ nội dung kiến thức, thu hút người nghe. + Môn Tin học: Biết Thu thập thông tin liên quan từ sách, báo, mạng internet…. Và thiết kế bài thuyết trình trên word, powerpoint. + Môn Giáo dục công dân: Từ các kiến thức thu thập được, tuyên truyền giúp mọi người biết sử dụng phân bón hiệu quả, khoa hoc. * Thái độ Yêu thích thiên nhiên, tự giải thích được các hiện tượng xảy ra trong tự nhiên. Giáo dục môi trường biết cách khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên hợp lí, hiệu quả mà không gây ô nhiễm môi trường. Biết sử dụng đồ vật bằng nhôm an toàn và hiệu quả tránh các tác hại không mong muốn đến cơ thể Liên hệ giữa các môn học, làm cho các môn học trở lên hấp dẫn và dễ hiểu hơn. 6.4. Xác định đối tượng, thời gian dạy học của chủ đề. Đối tượng dạy học: + Là học sinh lớp 12 trường THPT Nguyễn Viết Xuân + Số lớp: 4 + Số học sinh: 138 học sinh Thời lượng dạy học: + Giao nhiệm vụ cho học sinh thực hiện ngoài giờ lên lớp một tuần trước khi dạy học. + 90 phút trên lớp. + Kiểm tra 45 phút. Thời gian dạy : Học kì 2 – Tháng 02 năm 2018. 6.5. Xây dựng giáo án và kế hoạch làm việc. Giáo viên xây dựng giáo án dạy học theo hướng tích hợp, liên môn chủ đề : Nhôm và hợp chất của nhôm. 8
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. Giáo viên giới thiệu cho cả lớp biết về nội dung thực hiện dự án, các nhóm đề xuất ý tưởng. Giáo viên chia lớp thành 5 nhóm và giao nhiệm vụ của mỗi nhóm. Học sinh lập kế hoạch làm việc: + Cử nhóm trưởng, công việc của mỗi thành viên trong nhóm: tìm hiểu nội dung, tư liệu, viết bài, thuyết trình nội dung... + Cử thư kí ghi lại quá trình làm việc của nhóm. 6.6. Thực hiện dự án. * Học sinh làm việc theo nhóm và cá nhân theo kế hoạch để tạo ra sản phẩm. Tìm kiếm và thu thập tư liệu trên sách/ báo, internet… Phân tích và lựa chọn thông tin. Hoàn thành sản phẩm bằng bài viết/ giới thiệu trên powerpoint. * Giới thiệu sản phẩm Sản phẩm của dự án được thể hiện dưới dạng bài thu hoạch là sản phẩm của học sinh là bài trình bày trên powerpoint. Giáo án Word và giáo án powerpoint của giáo viên. * Đánh giá sản phẩm Giáo viên và học sinh đánh giá kết quả bài học và rút kinh nghiệm dưới hình thức trao đổi, bổ sung, góp ý. 9
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. PHẦN 2: GIÁO ÁN DẠY HỌC. Giáo án Dạy học tích hợp, liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. I. Mục tiêu. 1. Về kiến thức + Môn Hóa Học. Biết được vị trí, đặc điểm cấu hình lớp electron ngoài cùng, mạng tinh thể của nhôm, liên kết kim loại. Biết được một số hợp chất quan trọng của nhôm, tính chất của các hợp chất của nhôm (tính lưỡng tính của hdroxit nhôm). Biết được các ứng dụng của nhôm và hợp chất của nhôm trong đời sống. Giải thích được tính chất vật lí của nhôm: Tỷ khối nhỏ (kim loại nhẹ), ánh kim, dẻo, dẫn điện và nhiệt tốt. Giải thích được tính chất hóa học của nhôm là tính khử mạnh (khử được nhiều phi kim, ion H+ trong nước, dung dịch axit, ion kim lo ại trong dung d ịch muối). Biết được nguyên tắc và phương pháp sản suất nhôm. Giải thích nguy cơ ô nhiễm bùn đỏ trong sản xuất nhôm + Môn Vật lí. Biết được vai trò của nhôm trong việc truyền tải điện năng đi xa. Giải thích khả năng đẫn điện của nhôm, so sánh tính dẫn điện của nhôm so với các kim loại khác. Biết được cơ chế và quá trình hoạt động của bình điện phân. Giải thích quá trình điều chế nhôm trong công nghiệp. + Môn Sinh Học. Biết được thành phần và hàm lượng nguyên tố nhôm trong cơ thể con người. Biết và giải thích quá trình thâm nhập của nhôm vào cơ thế. Tác hại và cách phòng chống. + Môn Địa lí Biết được thành phần và đặc điểm địa lí của các vùng có chứa quặng boxit, nguyên liệu chủ yếu sản xuất nhôm trong công nghiệp. Biết được thành phần đất, nước và không khí cho phép tránh ô nhiễm môi trường trong quá trình khai thác quặng. 2. Về kĩ năng. 10
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. + Môn Hóa học. Viết được các phương trình hóa học phản ứng oxi hóa – khử chứng minh tính khử mạnh của nhôm. Viết phương trình hóa học chứng minh tính lưỡng tính của nhôm hidroxit. Tính khối lượng nguyên liệu sản xuất được một lượng nhôm xác định theo hiệu suất hoặc ngược lại. Làm các dạng bài tập về phản ứng của nhôm và hợp chất trong các đề thi. + Môn Vật lí. Giải thích quá trình dẫn điện, dẫn nhiệt của nhôm Giải thích cơ chế quá trình sản xuất nhôm trong công nghiệp. Dựa vào định luật faraday tính toán lượng nhôm điều chế được qua quá trình điện phân một lượng quặng nhất định. + Môn Ngữ văn Rèn luyện kĩ năng viết bài thuyết trình: đầy đủ nội dung kiến thức, thu hút người nghe. + Môn Tin học: Biết Thu thập thông tin liên quan từ sách, báo, mạng internet…. Và thiết kế bài thuyết trình trên word, powerpoint. + Môn Giáo dục công dân: Từ các kiến thức thu thập được, tuyên truyền giúp mọi người biết sử dụng phân bón hiệu quả, khoa hoc. 3. Thái độ Yêu thích thiên nhiên, tự giải thích được các hiện tượng xảy ra trong tự nhiên. Giáo dục môi trường biết cách khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên hợp lí, hiệu quả mà không gây ô nhiễm môi trường. Biết sử dụng đồ vật bằng nhôm an toàn và hiệu quả tránh các tác hại không mong muốn đến cơ thể Liên hệ giữa các môn học, làm cho các môn học trở lên hấp dẫn và dễ hiểu hơn. 4. Định hướng phát triển năng lực. Năng lực thực hành hóa học: làm thí nghiệm, quan sát hiện tượng giải thích được các hiện tượng xảy ra khi tiến hành thí nghiệm về tính chất của nhôm. Năng lực vận dụng kiến thức hóa học và các bộ môn khác vào cuộc sống: Biết được các tính năng, ứng dụng của nhôm, biết phương pháp bảo vệ đồ dùng, vật dụng bằng nhôm hợp lí. 11
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. Năng lực tính toán qua việc giải các bài tập hóa học có bối cảnh thực tiễn. Năng lực sáng tạo, năng lực tư duy, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác trong hoạt động nhóm. Năng lực sứ dụng công nghệ thông tin và truyền thông. Năng lực sử dụng ngôn ngữ: diễn đạt, trình bày ý kiến, nhận định của bản thân. Năng lực tổng hợp kiến thức liên quan giữa các bộ môn, có cái nhìn tổng quan về thế giới xung quanh. II. Chuẩn bị 1. Chuẩn bị của Giáo viên Giáo án điện tử, phiếu học tập, bảng biểu. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, tranh, hình vẽ về cấu tạo mạng tinh thể nhôm, máy chiếu, giấy A0, bút dạ…. Máy tính, máy chiếu, loa ngoài. Hóa chất: Al và các dung dịch axit: HCl, HNO3, H2SO4; các dung dịch bazo: NaOH, Ca(OH)2; dung dịch muối: CuSO4, AlCl3…. Dụng cụ: Bộ thí nghiệm: ống nghiệm, giá sắt, đèn cồn, công tơ hút,… 2. Chuẩn bị của Học sinh Chuẩn bị bài trước ở nhà theo sự hướng dẫn của giáo viên. Tích cực, chủ động thực hiện các nhiệm vụ theo lựa chọn và sự phân công. III. Phương pháp dạy học. Sử dụng phương pháp dạy học theo dự án. IV. Nội dung dạy học 1. Ổn định lớp: Lớp Ngày dạy Sĩ số 12D3 12D4 12A2 12A3 2. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong bài dạy. 3. Tiến trình dạy học: Hoạt động 1: Khởi động Học sinh xem video: sản xuất alumin tại tây nguyên. Em có nhận xét gì sau khi xem video. 12
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. Nhận xét: Video giới thiệu về nhôm, một số ứng dụng của nhôm và vùng nguyên liệu sản xuất nhôm tại Việt Nam.... Dựa vào kiến thức đã biết và tìm hiểu thêm qua các môn học, kênh thông tin... các em hãy trả lời cho cô các câu hỏi sau. Câu 1. Tại sao nhôm có tính khử mạnh? Câu 2. Tại sao nhôm và hợp kim của nhôm được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp hàng không vũ trụ? Câu 3. Tại sao nhôm dẫn điện sau bạc, vàng, đồng, nhưng kim loại nhôm là dây dẫn điện được sử dụng rộng rãi nhất trong truyền tải điện? Câu 4. Ô nhiễm bùn đỏ trong sản xuất alumina là gì? Tác hại của ô nhiễm bùn đỏ và cách sử lí như thế nào? Câu 5. Nhôm có những tính chất hóa học nào? Trong số những tính chất hóa học của nhôm, tính chất nào được ứng dụng trong công nghiệp luyện kim? Câu 6. Việt Nam có công nghiệp sản xuất nhôm chưa? Quặng boxit của nước ta được khai thác ở những vùng nào? Câu 7. Oxit nhôm và hidrxit nhôm có tính chất và ứng dụng gì. Tại sao có thể dùng xoong, nồi bằng nhôm đựng nước và dụng nấu? Câu 8. Công thức của phèn chua, dựa vào tính chất gì mà phèm chua có khả năng làm sạch nước. Cơ chế của quá trình làm sạch nước nhờ phèn chua. Các ứng dụng của phèn chua trong thực tế đời sống? Hoạt động 2: Xây dựng kiến thức. Chia lớp thành 5 nhóm, mỗi nhóm lựa chọn một nội dung của bài để xây dựng các sản phẩm dự án của nhóm. Phân công nhiệm vụ cho mỗi nhóm: * Nhóm 1: Nghiên cứu nội dung 1: Vị trí, cấu tạo nguyên tử và tính chất vật lí của nhôm. Tìm hiểu các thông tin theo phiếu gợi ý 1 Tra cứu thông tin về cấu trúc mạng tinh thể nhôm trên trang website: httt:/www.webelements.com/aluminium. Xây dựng nội dung thành bài trình bày powerpoint và trình bày trước lớp. PHIẾU GỢI Ý 1 Hoàn thành nội dung theo các phần như sau 1. Vị trí của nhôm trong bảng tuần hoàn: Số hiệu nguyên tử:................................................................................................... Vị trí:......................................................................................................................... 2. Cấu tạo của nhôm: 13
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. Cấu hình electron nguyên tử:................................................................................... Cấu hình electron Al3+:............................................................................................. Năng lượng ion hoá:................................................................................................. Độ âm điện:.............................................................................................................. Số oxi hoá:................................................................................................................ Mạng tinh thể:.......................................................................................................... 3. Tính chất vật lí của nhôm. Trạng thái, màu săc................................................................................................... Tính dẻo, tính ánh kim.............................................................................................. Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi............................................................................ Khối lượng riêng...................................................................................................... Trả lời các câu hỏi 1. Tại sao chúng ta có thể tạo ra được các giấy gói bằng nhôm để bọc thực phẩm? 2. Tại sao nhôm được dùng làm các dụng cụ gia đình, dụng cụ nhà bếp và làm dây dẫn điện? 3. Tại sao hợp kim của nhôm dùng để chế tạo vỏ máy bay? Tìm hiểm một số hợp kim của nhôm? * Nhóm 2: Nghiên cứu nội dung 2: Tính chất hóa học của nhôm. Xây dựng nội dung thành bài trình bày powerpoint và trình bày trước lớp theo gợi ý sau. PHIẾU GỢI Ý 2 1. Tính chất hoá học của nhôm là gì? So sánh với các kim loại khác? Giải thích? 2. Trình bày các phản ứng đặc trưng nhất thể hiện tính chất hoá học của nhôm? Lấy ví dụ minh hoạ (ngoài các ví dụ trong SGK)? a. Tác dụng với phi kim. b. Tác dụng với axit. c. Tác dụng với oxit kim loại. d. Tác dụng với nước. e. Tác dụng với dung dịch kiềm. 3. Trả lời các câu hỏi: a. Tại sao nhôm bền trong không khí ở nhiệt độ thường? b. Tại sao có thể dùng nhôm để chế tạo các vật dụng đun nấu? 14
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. * Nhóm 3: Nghiên cứu nội dung 3: Ứng dụng và trạng thái tự nhiên của nhôm. Tìm hiểu nội dung và xây dựng thành sơ đồ. PHIẾU GỢI Ý 3 1. Nhôm có những ứng dụng gì? Các ứng dụng của nhôm có được dựa vào tính chất nào? 2. Kể tên các vật liệu, đồ dùng bằng nhôm mà em biết và sử dụng? 3. Nhôm trong tự nhiên tồn tại ở dạng nào? Kể tên một số hợp chất của nhôm trong tự nhiên? 4. Ở nước ta nhôm có ở dạng hợp chất gì? Vùng nào của nước ta có thể khai thác và sản xuất nhôm? * Nhóm 4: Nghiên cứu nội dung 4: Công nghiệp sản xuất nhôm và nguy cơ ô nhiễm bùn đỏ. Xây dựng nội dung thành bài trình bày powerpoint và trình bày trước lớp theo gợi ý sau. PHIẾU GỢI Ý 4 Sản xuất nhôm trong công nghiệp: a. Nguyên liệu? b. Phương pháp? c. Cấu tạo của thiết bị dùng sản xuất nhôm? d. Quy trình? Công đoạn tinh chế quặng boxit? Công đoạn điện phân Al2O3 nóng chảy? Vai trò của criolit? Các quá trình xảy ra khi sản xuất nhôm? * Nhóm 5: Nghiên cứu nội dung 5: Một số hợp chất quan trọng của nhôm. Xây dựng nội dung thành bài trình bày powerpoint và trình bày trước lớp theo gợi ý sau. PHIẾU GỢI Ý 5 1. Một số hợp chất quan trọng của nhôm: Nhôm oxit. Nhôm hidroxit. Nhôm sunfat. Với từng hợp chất của nhôm em hãy tìm hiểu các nội dung sau: 15
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. + Trạng thái, màu sắc, tính tan, nhiệt độ nóng chảy. + Tính chất hóa học đặc trưng. + Các ứng dụng. 2. Cách nhận biết Al3+ trong dung dịch. Thuốc thử cần dùng. Hiện tượng . Phương trình phản ứng. Hoạt động 3: Trình diễn và báo cáo các sản phẩm của dự án. Các nhóm lần lượt báo cáo, tự nhận xét và nhận xét các nhóm khác. GV hợp thức hóa kiến thức. * Nội dung kiến thức cần đạt. Nhóm 1: I. Vị trí của nhôm trong bảng tuần hoàn: Hình 1: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học Nhôm ở ô 13, nhóm IIIA, chu kỳ 3 của bảng tuần hoàn. Trong nhóm, nhôm đứng dưới nguyên tố phi kim bo (B). Trong chu kì, nhôm đứng sau nguyên tố kim loại magie (Mg) và trước nguyên tố phi kim silic (Si). II. Cấu tạo của nhôm. Cấu hình electron nguyên tử: 1s22s22p63s23p1. Cấu hình electron ion Al3+ là cấu hình nguyên tử khí hiếm Ne: 1s22s22p6. 16
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. Bán kính nguyên tử: 0,125nm. Năng lượng ion hoá: I1≈I2≈I3 nên khi cung cấp năng lượng cho nguyên tử nhôm sẽ có 3e tách ra khỏi nguyên tử. Độ âm điện: 1,61. Số oxi hoá: trong hợp chất, nhôm có số oxi hoá bền là +3. Mạng tinh thể: cấu tạo mạng lập phương tâm diện. Hình 2: Cấu trúc một ô mạng cơ sở kiểu lập phương tâm diện. III. Tính chất vật lý của nhôm: Hình 3: Mặt cắt thanh nhôm Nhôm là kim loại màu trắng bạc, mềm, dễ kéo sợi và dát mỏng. Có thể dát được lá nhôm mỏng 0,01mm để gói thực phẩm. Nhôm là kim loại nhẹ (2,7g/cm3), nóng chảy ở nhiệt độ 6000C. Nhôm dẫn điện và dẫn nhiệt tốt, độ dẫn điện bằng 2/3 đồng nhưng nhẹ hơn đồng. Độ dẫn điện của nhôm hơn sắt 3 lần. 17
SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”. Hình 4: Một số ứng dụng dựa vào đặc điểm tính chất vật lí của nhôm Nhóm 2: IV. Tính chất hóa học của nhôm. a. Tính chất hoá học đặc trưng của nhôm là tính khử, vì: Nhôm có bán kính lớn, năng lượng ion hoá thấp. Nhôm có 3e lớp ngoài cùng vì thế xu hướng nhường đi 3e để đạt cấu hình bền khí hiếm sẽ dễ hơn nhận 5e: Al → Al 3+ + 3e. Nhôm có thể điện cực chuẩn nhỏ so với nhiều kim loại khác o ( E Al 3+ /Al =1,66V ).  Nhôm có tính khử mạnh. b. Tính khử của nhôm yếu hơn các kim loại kiềm và kiềm thổ, vì: Bán kính nguyên tử nhỏ hơn bán kính nguyên tử kim loại kiềm và kiềm thổ. Độ âm điện lớn hơn, thế khử chuẩn lớn hơn các kim loại kiềm và kiềm thổ.  Tính khử của nhôm yếu hơn kim loại kiềm, kiềm thổ. c. Các phản ứng hoá học minh hoạ tính khử mạnh của nhôm: + Tác d ụng với phi kim. Nhôm tác dụng trực tiếp và mạnh vơi nhiều phi kim như O2, Cl2, S… Chiếu Video thí nghiệm 18

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.